intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE

Báo cáo " Phân tích xu hướng và chiến lược sử dụng nguồn lực trong nông nghiệp đồng bằng sông Hồng từ 2007 - 2020 "

Chia sẻ: Le Dang Hai | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:8

88
lượt xem
10
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đồng bằng sông Hồng là dải đất nằm ở hai bên tả, hữu ngạn sông Hồng. Cái tên ĐBSH không chỉ là địa danh của một vùng kinh tế lâu đời, trù phú mà còn là tên riêng của một khu dân cư đông đúc và quần tụ trong một môi trường xã hội làng xã đặc trưng.

Chủ đề:
Lưu

Nội dung Text: Báo cáo " Phân tích xu hướng và chiến lược sử dụng nguồn lực trong nông nghiệp đồng bằng sông Hồng từ 2007 - 2020 "

  1. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 Phân tích xu hư ng và chi n lư c s d ng ngu n l c trong nông nghi p ng b ng sông H ng t 2007-2020 PGS.TS. Nguy n Văn Song, Th Di p, Tr n T n Nh t, Nguy n Thu H ng, Xuân Th m i h c Nông nghi p I – Hà N i SUMMARY By using dynamic modeling, this study estimated the long run trends of population, agricultural land and agricultural labor force of Red River Delta from 2007 - 2020. The results of the basic project found out that population and ceultivated lands has been reaching 20.498.520 persons and 540.183ha, respectively. In 2020, even if the increasing population and decreasing cultivated land, the average rice production per person are still arounf 303kg per/person in the year of 2020 ensuring food security. Expansion of husbandry, stabilizing population and improvement of humman resource's quality are main sustainable development strategies for Red River Delta. Key word: Dynamic modeling, population, cultivated land, agricultural labor force and rice production. 1. tv n m c bình quân này l i tăng lên 358,56 kg [2], tuy ng b ng Sông H ng là d i t n m nhiên so v i năm 2004 v n m c th p hơn. hai bên t , h u ng n Sông H ng. Cái tên BSH Trong quá trình chuy n i c a vùng không ch là a danh c a m t vùng kinh t lâu theo hư ng CNH-H H, m i ngu n l c trong i, trù phú mà còn là tên riêng c a m t khu nông ngi p như: t ai, dân s -lao ng nông v c dân cư ông úc và qu n t trong m t môi nghi p... u ư c huy ng nh m th c hi n các trư ng xã h i làng xã r t c trưng, m t n n văn m c tiêu phát tri n kinh t -xã h i. Vi c phân b hoá giàu b n s c và c áo trong nư c Vi t ngu n l c trong nông nghi p h p lý sao cho phù Nam th ng nh t. V i t ng di n tích t nhiên h p v i xu hư ng chuy n d ch cơ c u kinh t , 1486,2 nghìn ha [2], trong ó 70% là t phù sa d báo xu hư ng bi n ng các ngu n l c cơ phì nhiêu, nông thôn chi m 56,12% di n tích b n trong nông nghi p là m t y u c u c n thi t toàn vùng, l c lư ng lao ng d i dào…là i u và quan tr ng cho vi c các nhà ho ch nh ki n thu n l i cho phát tri n n n kinh t c a chính sách phát tri n và s d ng ti m năng nông vùng nói chung và phát tri n nông nghi p nông nghi p trong vùng. Vì v y, các câu h i v các thôn nói riêng. Th nhưng, cùng v i quá trình bi n ng c th c a các ngu n l c cơ b n trong công nghi p hoá hi n i hoá, s tác ng c a nông nghi p ư c t ra cho nghiên c u này. quá trình ô th hoá và phát tri n các khu công M c tiêu cơ b n c a nghiên c u là tìm ra nghi p d n n s thay i và bi n ng các xu hư ng bi n ng c a các ngu n l c cơ b n ngu n l c trong nông nghi p. Giai o n 2001- trong nông nghi p, s n lư ng lúa cho khu v c 2005 di n tích t lúa chuy n cho nuôi tr ng ng b ng sông H ng t nay t i năm 2020. thu s n là 1.395ha, chuy n cho công nghi p 2. Phương pháp nghiên c u hoá và ô th hoá 4150 ha. Bình quân thóc trên Nghiên c u s d ng mô hình phân tích u ngư i c a vùng năm 2004 là 376,2 kg, năm h th ng ng (dynamic modelling) c a 2005 gi m xu ng còn 343 kg, n năm 2006 BruceHanon & Matthias xem xét s thay i c a s v t hi n tư ng kinh t -xã h i trong m t 1
  2. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 kho ng th i gian dài . Mô hình ư c áp d ng c a các y u t khác như phân bón, lao ng, r ng rãi trong nhi u lĩnh v c như: vi mô, vĩ mô, tiêu dùng n i t nh, trao i ra t nh ngoài . sinh h c, hoá h c và qu n lí môi trư ng. 3. K t qu nghiên c u William Grant &cs (1997) ã s d ng mô hình 3.1 Phân tích s thay i c a các y u t trong này qu n lí và s d ng m t s tài nguyên mô hình thiên nhiên như: t, nư c, r ng và thu s n. Trong phương án g c c a mô hình, Lar Hei (2005) ã s d ng mô hình này tính chúng tôi s d ng giá tr th c t c a các y u t toán lư ng ch t th i trong các ngu n nư c c a thu th p ư c t các ngu n tài li u th c p c a con sông. Căn c vào ó các chính sách qu n lí các t nh trong vùng và s li u sơ c p thông qua ô nhi m ư c ban hành nh m t i thi u hoá các vi c i u tra h nông dân trong vùng. chi phí xã h i. 3.1.1 Xu hư ng bi n ng c a dân s -lao ng Ngu n s li u th c p s d ng trong nông nghi p nghiên c u ư c thu th p t các s Nông K t qu mô hình cho th y, dân s c a nghi p và phát tri n nông thôn, chi c c th ng kê BSH trong nh ng năm ti p theo ti p t c tăng c a 11 t nh trong toàn vùng, s k ho ch và u lên. Năm 2010 dân s c a vùng BSH là tư, s khoa h c công ngh c a các t nh trong 18.834.907 ngư i, năm 2015 là 19.649.114 vùng. S li u sơ c p ư c thu th p thông qua ngư i và t m c 20.498.520 ngư i vào năm i u tra 400 h nông dân tr ng lúa trong vùng. 2020. K t qu mô hình cũng cho th y, lao ng Ngu n s li u này ư c s d ng ch y hàm nông nghi p và lao ng s n xu t lúa v n ti p Cobb-Douglas, xem xét các y u t nh hư ng t c tăng lên. T năm 2007 n năm 2009 (giai n năng su t và tình hình phân ph i lúa g o o n 1), t c tăng lao ng cho s n xu t lúa c a khu v c cho các m c ích khác nhau. Các nhanh hơn t c tăng dân s và lao ng nông y ut nh hư ng n năng su t là các y u t nghi p. T năm 2009 n năm 2020 (giai o n u vào cơ b n nh hư ng gián ti p n t ng 2), t c này có xu hư ng tăng ch m hơn so s n lư ng lúa s n xu t ra và bi n cân b ng lúa v it c tăng dân s . Ta th y r ng giai o n 2 g o trong mô hình cân b ng ng. kéo dài hơn là do BSH ang trong giai o n u c a quá trình CNH nên t l lao ng nông M i quan h gi a 3 bi n chính trong mô nghi p chuy n sang các lĩnh v c phi nông hình: dân s -lao ng nông nghi p, t canh tác nghi p còn ch m. Vì khu v c công nghi p có lúa, cân b ng lúa g o là m i quan h ng theo nhi u kh năng l a ch n và ng d ng ti n b kĩ th i gian. Dân s bi n ng ph thu c vào t l thu t công ngh nên có th ti p nh n lao ng sinh, t l t , di cư, nh p cư…dân s tăng làm dư th a t nông nghi p. Nhưng m t trong tăng lao ng tham gia vào s n xu t lúa, ng nh ng i u ki n ây là công nghi p ch thu th i dân s tăng làm tăng lư ng lúa ph c v cho hút ư c lao ng dư th a nông nghi p khi nhu c u tiêu dùng và tăng di n tích t lúa thu nh p t khu v c công nghi p (Tcn) l n hơn giành cho nhà . Di n tích t lúa và năng su t ho c ít ra cũng b ng thu nh p nông thôn nh hư ng tr c ti p n s n lư ng lúa s n xu t Tcn > = Tnn ra. Di n tích t lúa l i ch u nh hư ng c a t có M c dù t c CNH ang di n ra khá kh năng nông nghi p và t l m r ng t lúa. nhanh nhưng hi n BSH ang trong giai Cân b ng lúa g o c a vùng ngoài hai o n u c a quá trình CNH. Khi quá trình y u t nh hư ng n i sinh tr c ti p là năng su t CNH i vào giai o n phát tri n thì t c d ch và di n tích gieo tr ng lúa còn b nh hư ng chuy n cơ c u lao ng s tăng nhanh hơn. Tuy nhiên, s lư ng lao ng nông nghi p c a vùng 2
  3. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 v n ti p t c tăng trong các năm t i v m t tuy t có tăng t 60,7 t /ha năm 2007 lên 65,2 t /ha i. vào năm 2020, nhưng do di n tích t canh tác 3.1.2 Xu hư ng bi n ng c a t canh tác lúa lúa gi m nhanh hơn nên s n lư ng lúa g o v n Cùng v i quá trình CNH-H H và có xu hư ng gi m: Năm 2007 s n lư ng lúa c a chuy n d ch cơ c u kinh t ngành, t ai c a ng b ng Sông H ng là 6,764 tri u t n, n vùng BSH bi n ng theo các xu hư ng ra năm 2020 gi m xu ng còn 6,213 tri u t n. Trên trong quy ho ch phát tri n t ng th kinh t -xã th c t , i u này hoàn toàn phù h p v i xu h i c a vùng. Theo quy ho ch phát tri n c a hư ng phát tri n c a ngành s n xu t lương th c, vùng n năm 2010 và 2020: các ngành kinh t d ch v là s n xu t lúa. phi nông nghi p s chi m kho ng 90% trong t ng 3.1.4 Phân tích m i quan h gi a dân s , t GDP, các s n ph m ch l c óng góp 60-65% canh tác lúa, cân b ng lúa g o GDP, m c a n n kinh t t trên 90%, cơ c u Dân s c a vùng ti p t c tăng lên trong kinh t c a vùng là cơ c u hi n i v i các ngành khi t canh tác lúa ti p t c gi m cùng v i quá mũi nh n có kh năng t phá, có s c c nh tranh trình CNH và chuy n d ch cơ c u kinh t . Di n [12]. Quá trình công nghi p hoá và ô th hoá c a tích t canh tác lúa gi m t 619018 ha xu ng vùng ã và ang di n ra m nh m trên quy mô còn 540183 ha năm 2020. ng trên phương l n làm cho di n tích t chuyên dùng và t không ng ng tăng lên trên ph m vi c nư c nói di n s n xu t và phân ph i lúa v i m c tiêu t chung và ng b ng Sông H ng nói riêng. cân b ng lương th c cao nh t thì năm 2010 là th i i m thích h p cho t nh n nh t lúa, Theo k t qu phương án g c c a mô không gi m thêm n a. Tuy nhiên v i m c hình, t c v i t c CNH Là 5000 ha như hi n tiêu hoàn thành công nghi p hoá vào năm 2020, nay, thì n năm 2020 di n tích t canh tác lúa v i t c CNH nhanh, cơ c u kinh t có s gi m xu ng còn 540.183ha, bình quân m i năm chuy n d ch thì vùng ng b ng Sông H ng c n gi m hơn 6 nghìn ha. m mang, xây d ng nhi u hơn n a các c m T th c t và nh ng phân tích trên công nghi p, khu ô th , chuy n t lúa kém chúng tôi th y, m t trong nh ng k ho ch ra hi u qu cho nuôi tr ng thu s n. i u này làm cho v n s d ng t canh tác là ti p t c chuy n cho s n lư ng lúa không cân b ng m c cao t canh tác lúa sang các m c ích s d ng khác nh t mà s gi m. Tuy nhiên, gi m m c nào là như: xây d ng khu công nghi p, ô th , ư ng phù h p s ư c chúng tôi xem xét các giao thông, thu l i ho c chuy n nh ng vùng t phương án sau. trũng, tr ng lúa kém hi u qu sang nuôi tr ng 3.2 Phân tích s bi n ng c a dân s -lao thu s n sao cho có hi u qu . Tuy nhiên s gi m ng nông nghi p, t canh tác lúa, s n sút v i t c nào, n di n tích bao nhiêu thì lư ng lúa khi có s thay i c a các y u t thích h p i v i các m c tiêu c a t nh s ư c khác trong mô hình chúng tôi phân tích các ph n sau. 3.2.1 Bi n ng s n lư ng lúa khi h s s 3.1.3 Xu hư ng bi n ng s n lư ng lúa và cân d ng t lúa tăng b ng lúa g o S n lư ng lúa c a ng b ng Sông H ng Là vùng ng b ng v i cơ c u thu nh p có chi u hư ng gi m qua các năm. Như ã phân t nông nghi p còn chi m m t t l l n trong cơ tích ph n trư c, s n lư ng lúa ch u nh hư ng c u thu nh p, song h s s d ng t lúa c a c a năng su t, t ng di n tích và cơ c u di n tích vùng ch m c 1,8 l n. Có th nói, ây là h s gieo tr ng. M c dù năng su t lúa trên toàn vùng s d ng t tương i th p, c bi t trong i u 3
  4. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 ki n công nghi p hoá, hi n i hoá làm di n tích BSH tăng t 1,8 lên 1,9 l n (theo phuơng t tr ng lúa gi m d n thì h s quay vòng t hư ng phát tri n vùng). K t qu mô hình khi có c n ph i tăng cao. Vì v y trong phương án này s thay i g i là phương án 1. hcúng tôi gi nh h s s d ng t lúa c a B ng 1: So sánh phương án g c và phương án 1 VT: Nghìn t n 2007 2010 2020 Ch tiêu PAG PA1 SS (+,-) PAG PA1 SS (+,-) PAG PA1 SS (+,-) - DTGT (Ng.ha) 1114,23 1187,5 +73,27 1081,8 1141,9 +60.1 972,33 1026,35 54,02 - S n lư ng lúa 6764,434 6997,42 +233 6673,762 6934,183 +260,42 6212,208 6627,098 +414,9 - Phân ph i + Nhu c u cho ngư i 4957,925 5000,06 0 5085,404 5085,424 0 5534,6 5534,6 0 + Nhu c u cho chăn nuôi 593,016 651,383 +58,37 629,232 690,549 +61,32 415,795 543,412 +127,17 + Xu t kh u 593,016 651,383 +58,37 629,232 690,549 +61,32 415,795 543,412 +127,17 Phương án g c: H s s d ng t lúa: 1,8 l n Phương án 1: H s s d ng t lúa: 1,9 l n B ng 1 minh ch ng s bi n ng c a s n lư ng kh u tăng lên. Tuy nhiên, t ư ch s s lúa, di n tích gieo tr ng và kh năng phân ph i d ng t lúa m c 1,9 l n/năm, bên c nh vi c cho các m c ích tiêu dùng khi có nh ng thay chuy n i cơ c u mùa v , vùng cũng c n có i k trên. C th , v i di n tích gieo tr ng lúa các bi n pháp m nh m hơn thúc y quá trình năm 2020 cao hơn phương án g c là 54,02 chuy n i cơ c u gi ng lúa theo hư ng tăng t nghìn ha, m c dù năng su t lúa không i nhưng tr ng di n tích các gi ng lúa ng n ngày, năng s n lư ng lúa v n tăng 414,9 nghìn t n so v i su t cao. phương án g c. V i m c tiêu dùng thóc g o cho 3.2.2 Bi n ng v t canh tác lúa khi t c ngư i không thay i m c 270 kg/ngư i/năm công nghi p hoá tăng lên thì khi s n lư ng lúa tăng lên s làm tăng nhu c u thóc g o cho chăn nuôi, xu t kh u và các Theo phương hư ng và quan i m phát m c ích tiêu dùng khác. n năm 2020 nhu tri n c a t nư c nói chung và các t nh trong c u thóc dành cho chăn nuôi và xu t kh u tăng vùng nói riêng: " n năm 2020 nư c ta cơ b n 127,17 nghìn t n. tr thành m t nư c công nghi p”, chúng tôi gi nh t c CNH c a vùng n năm 2020 là Như v y, khi h s s d ng t lúa tăng 5500 ha/năm. K t qu mô hình khi có s thay lên 1,9 l n thì di n tích gieo tr ng, s n lư ng i g i là phương án 2. lúa, phân ph i lúa g o cho chăn nuôi và xu t B ng 2: So sánh k t qu c a phương án g c và phương án 2 2007 2010 2020 Ch tiêu VT PAG PA2 SS (+,-) PAG PA2 SS (+,-) PAG PA2 SS (+,-) - S n lư ng lúa Ng.t n 6764,434 6486,066 -278,37 6673,762 6379,69 -294,072 6212,208 6021,8 -190,397 - t lúa Ng.ha 619,018 618,169 -0,849 601,004 597,606 -3,398 540,183 528,29 -11,893 - Dân s Ng.ngư i 18362,667 18362,667 0 18834,906 18834,906 0 20498,52 20498,52 0 -SL lúa/ngư i Kg 368,38 353,22 -15,16 354,33 338,71 -15,62 303,056 293,768 -9,288 - t lúa/ngư i Ha 0,0337 0,0336 0,0001 0,0319 0,0317 0,0002 0,0263 0,0257 0,0006 Phương án g c: T c CNH: 5000 ha; lao ng nông nghi p: 61% Phương án 2: T c CNH: 5500 ha; lao ng nông nghi p: 55%, Khi t c CNH tăng lên, cơ c u kinh t nông nghi p trong n n kinh t qu c dân thì m t có s chuy n d ch theo hư ng CNH - H H: ph n lao ng nông nghi p ư c chuy n sang tăng t tr ng các ngành công nghi p - xây d ng các ngành ngh phi nông nghi p như: buôn bán, và d ch v thương m i, gi m d n t tr ng ngành 4
  5. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 d ch v ...vì v y t l lao ng nông nghi p c a Năng su t nh hư ng tr c ti p n s n vùng gi m t 61% xu ng còn 55%. lư ng lúa s n xu t ra. Có r t nhi u các y u t K t qu b ng 2 là minh ch ng rõ ràng khác nhau tác ng n năng su t lúa c a vùng cho s bi n ng s n lư ng lúa, di n tích t như gi ng, phân bón, t ai, lao ng… Theo canh tác lúa, dân s ...khi có nh ng thay i k i u tra c a chúng tôi, phân bón và lao ng là trên:C th , di n tích canh tác lúa và s n lư ng 2 y u t có tác ng l n t i năng su t lúa c a lúa phương án 2 u th p hơn so v i phương án vùng. Do ó trong ph n này chúng tôi gi nh g c. Khi t c CNH tăng lên (5500 ha) thì di n lư ng phân bón tăng t 170 kg/ha lên 180 kg/ha tích t lúa gi m i m nh hơn. Năm 2007 chênh và lao ng cho s n xu t lúa tăng t 60% lên l ch gi a hai phương án là (-849 ha), năm 2010 là 65%. Vì năng su t lúa tuân theo quy lu t năng (-3398 ha), n năm 2020 chênh l ch này lên t i su t biên gi m d n nên c n chú ý tăng u tư (-11893 ha). Trong i u ki n năng su t lúa không lao ng cho s n xu t lúa m t m c nh t i, h s s d ng t không tăng thêm ư c n a nh thu ư c năng su t cao nh t (VMPL=W thì s gi m sút di n tích này d n t i s n lư ng b t c giá tr s n ph m biên c a lao ng b ng v i gi m i áng k . ti n lương). Cũng như v y khi bón phân m ph i chú ý k t h p v i lân, kali và các lo i phân Bình quân thóc/ ngư i năm 2007 gi m khác theo m t t l thích h p t hi u qu so v i phương án g c là 15,16 kg; năm 2010 nh t. Như chúng ta ã bi t, u tư lư ng u gi m 15,62 kg, năm 2020 gi m 9,2 kg. Con s vào có hi u qu nh t khi: P u ra *MP = Pgiá u này so v i ti m năng c a vùng tuy không cao vào. D a vào ó, theo tính toán c a chúng tôi nhưng v n có th ch p nh n ư c khi mà chúng lư ng phân m bón có hi u qu nh t s m c ta ch p nh n ánh i có m t cơ c u kinh t 180 kg/ha. K t qu thu ư c trên b ng 3 và g i phù h p v i xu hư ng chung c a c nư c. là phương án 3. 3.2.3 Bi n ng s n lư ng lúa khi năng su t lúa tăng B ng 3: So sánh k t qu phương án g c và phương án 3 2007 2010 2020 Ch tiêu VT PAG PA 3 SS (+,-) PAG PA 3 SS (+,-) PAG PA 3 SS (+,-) - S n lư ng Ng.t n 6764,434 7104,81 +340,38 6673,762 7009,57 +335,8 6212,208 6662,22 +450 - Cân b ng lúa g o Ng.t n 7412,704 7754,56 +341085 7865,404 8882,25 +1016,8 5562,562 7192,57 1630 -BQ thóc/ngư i Kg 368,38 386,91 +18,53 354,33 372,15 +17,82 303,056 325 +21,944 Phương án g c:Lao ng s n xu t lúa: 60%; Phân m 170 kg/ha Phương án 3: Lao ng s n xu t lúa: 70%; Phân m 180 kg/ha K t qu mô hình phương án 3 cho Trong mô hình này chúng tôi ch phân th y, u tư phân bón, lao ng cho s n xu t lúa tích s tác ng c a phân m, lao ng t i tăng lên s làm cho năng su t, s n lư ng lúa, năng su t cũng như s n lư ng lúa cân b ng c a cân b ng lương th c tăng, t ó nhu c u cho vùng song trên th c t còn r t nhi u y u t khác dân cũng như phân ph i cho các m c ích s n a. Vì th , tìm tòi th nghi m các gi ng lúa d ng khác tăng lên. Bình quân thóc/ngư i năm m i năng su t cao song song v i vi c áp d ng 2020 tăng 21,94 kg so v i phương án g c. i u các phương th c canh tác hi n i s giúp t nh này c bi t có ý nghĩa trong i u ki n t c duy trì s n lư ng lúa c n thi t khi di n tích canh công nghi p hóa, ô th hoá và chuy n d ch cơ tác lúa ngày m t gi m. c u kinh t c a ng b ng Sông H ng tăng lên, di n tích t canh tác lúa gi m i. 5
  6. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 3.2.4 Bi n ng v phân ph i s n lư ng khi nhu nhu c u v các th c ph m cao c p như: rau, th t, c u lương th c bình quân u ngư i gi m. tr ng, s a...Theo xu hư ng ó, chúng tôi gi Cùng v i quá trình phát tri n kinh t -xã nh lư ng thóc tiêu dùng bình quân/ngư i/năm h i, m c s ng c a ngư i dân ngày m t nâng cao gi m t 270 kg xu ng m c 240 kg. K t qu mô và theo quy lu t kinh t c a Engel thì nhu c u hình g i là phơng án 4. lương th c s gi m xu ng, thay th vào ó là B ng 4: So sánh k t qu phương án g c và phương án 4 VT: Nghìn t n 2007 2010 2020 Ch tiêu PAG PA4 SS (+,-) PAG PA4 SS (+,-) PAG PA4 SS (+,-) 1,SL lúa 6764,434 6764,434 0 6673,762 6673,762 0 6212,208 6212,208 0 2,Nhu c u cho ngư i 4957,925 4407,04 -550,88 5085,404 4520,37 -565,034 5534,6 4919,64 -614,96 3,Cho chăn nuôi 593,016 636,715 +43,699 629,232 762,193 +132,96 415,795 681,324 +265,529 4, Xu t kh u 593,016 636,715 +43,699 629,232 762,193 +132,96 415,795 681,324 +265,529 Phương án g c: Bình quân lương th c: 270 kg/ngư i Phương án 4: Bình quân lương th c: 240 kg/ngư i S li u th hi n qua b ng 4 cho th y: th c t c a vùng thì chăn nuôi s có th m nh V i m c bình quân thóc trên u ngư i gi m t hơn vì nó góp ph n gi i quy t vi c làm cho lao 270 kg/năm xu ng còn 240 kg/năm thì nhu c u ng thi u vi c làm nông thôn. thóc g o cho ngư i n năm 2020 gi m m t 3.2.5 Bi n ng dân s - lao ng khi t l gia lư ng là 614.960 t n. Lư ng thóc phân ph i cho tăng dân s gi m chăn nuôi và xu t kh u do ó tăng lên. i u này Gi s t c gia tăng dân s gi m t t o i u ki n thu n l i cho vùng m r ng quy 1,05% xu ng còn 0,9% (theo phương hư ng mô chăn nuôi theo hư ng s n xu t hàng hoá, phát tri n dân s c a vùng). K t qu mô hình c bi t chăn nuôi l n và gia c m là hai th khi có s thay i g i là phương án 5. m nh c a vùng. i u này còn có ý nghĩa hơn khi mà i s ng ngư i dân tăng lên, nhu c u v lương th c th c ph m gi m i, nhu c u v các s n ph m t chăn nuôi tăng lên. Tóm l i, cùng v i s phát tri n c a xã h i, i s ng ngư i dân tăng lên, bình quân lương th c (ch y u là thóc g o) trên u ngư i gi m xu ng thì k ho ch phân ph i s n lư ng lúa có th t ra cho tương lai ó là: t p trung phát tri n chăn nuôi ho c xu t kh u lúa g o. Xét trên phương di n hi u qu xã h i và i u ki n B ng 5: So sánh k t qu phương án g c v i phương án 5 2007 2010 2020 Ch tiêu VT PAG PA5 SS (+,-) PAG PA5 SS (+,-) PAG PA5 SS(+,-) 1.CBLT Ng.t n 7412,704 7412,704 0 7865,40 7865,404 0 5562,562 5562,56 0 2. t lúa Ha 619018 610018 0 601004 601120 +116 540183 540312 +129 3.Dân s Ng,ngư i 18362,66 18344,46 -18,2 18834,9 18760,312 -74,58 20498,52 20215,8 -282,73 4. t Ha 1349,66 1348,32 -1,34 1384,37 1378,88 -5,49 1506,64 1485,86 5.N.c u cho Ng.T n 4957,925 4953 -4,925 5085,404 5065,28 -21,12 5534,6 5458,26 -76,34 ngư i Phương án g c: t l gia tăng dân s 1,05% Phương án 5: t l gia tăng dân s : 0,9% 6
  7. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 Qua s li u th hi n trong b ng 5 ta d ch cơ c u kinh t ngành. i u này không th y: v i t l gia tăng dân s gi m xu ng còn nh ng gi m b t gánh n ng, s c ép cho n n 0,9% dân s c a vùng n năm 2020 gi m so kinh t - xã h i mà còn làm tăng GDP bình v i phương án g c 282.730 ngư i. Do tính ch t quân u ngư i, c i thi n ch t lư ng cu c cân b ng ng c a mô hình, dân s gi m d n s ng. n nhu c u t cho nhà gi m i, di n tích t 3.2.6 Bi n ng s n lư ng lúa, di n tích t canh tác lúa tăng lên 129 ha so v i phương án canh tác lúa khi có s thay i ng th i c a g c (năm 2020). M t khác, t l gia tăng dân s các y u t gi m, nhu c u lương th c th c ph m cho ngư i các ph n trên chúng ta ã xem xét s gi m i, trong khi cân b ng lương th c không thay i riêng r c a các y u t d n n s thay i thì phân ph i cho chăn nuôi, xu t kh u và i trong cân b ng lương th c, t canh tác lúa, các m c ích khác tăng lên. dân s . Trong phương án này, chúng tôi s xem Như v y quy mô dân s n nh s em xét s thay i ng th i c a các y u t nói trên l i nhi u thu n l i cho vùng trong quá trình tác ng như th nào n cân b ng t ng th c a phát tri n theo hư ng CNH-H H và chuy n mô hình. Phương án này ư c g i là phương án 6. B ng 6: So sánh k t qu phương án g c và phương án 6 2007 2010 2020 Ch tiêu VT PAG PA6 SS (+,-) PAG PA6 SS (+,-) PAG PA6 SS (+,-) 1.S n lư ng lúa Ng.t n 6764,434 7151,15 386,72 6673,762 7021,2 347,44 6212,208 6548,876 336,67 2. t canh tác Ha 619018 617668,67 -1349 601004 595606 -5398 540183 521290,15 -18893 3.Dân s Ng.ngư i 18362,66 18362,66 0 18834,9 18834,9 0 20498,52 20498,52 0 -BQ thóc/ngư i Kg 368,38 389,43 +21,05 354,33 372,77 +18,44 303,056 319,48 +16,42 -BQ t/ngư i Ha 0,0337 0,0336 -0,0001 0,0319 0,0331 +0,0012 0,0263 0,00254 -0,023 Phương án g c: T c CNH: 5000 ha; t l lao ng n ng nghi p: 61%; L SX lúa: 60%; phân bón: 170 kg; HSSD :1,8 l n Phương án 6: T c CNH:5500 ha; t l lao ng n ng nghi p: 55%; L SX lúa: 65%%; phân bón: 180 kg; HSSD : 1,9 l n Do t c CNH tăng lên 5.500 ha nên lên m c 319,48kg năm 2020. M c bình quân di n tích t canh tác lúa gi m i m t lư ng so này tuy không cao nhưng có th ch p nh n v i phương án g c là: 1349 ha năm 2007, gi m ư c. c bi t khi xã h i phát tri n, i s ng 5.398 ha năm 2010 và 18893 ha năm 2020. M c con ngư i ư c nâng lên, nhu c u lương th c dù di n tích t canh tác lúa gi m i do quá bình quân/ u ngư i gi m i thì phân ph i cho trình công nghi p hoá, ô th hoá và chuy n chăn nuôi, xu t kh u và các m c ích khác tăng d ch cơ c u kinh t nhưng do tăng h s s d ng lên. i u này h t s c có ý nghĩa trong quá trình t lúa t 1,8 lên 1,9 l n; tăng lư ng phân m CNH và chuy n d ch cơ c u kinh t c a vùng. (180kg/ha), lao ng u tư cho s n xu t lúa 4. K t lu n tăng nên s n lư ng lúa nhìn chung v n tăng so Qua quá trình nghiên c u tình hình và v i phương án g c: năm 2007 tăng 386,72 phân tích chi u hư ng phát tri n kinh t - xã h i nghìn t n; năm 2010 tăng 347,44 nghìn t n; năm c a ng b ng Sông H ng, b ng vi c s d ng 2020 tăng 336,67 nghìn t n. Ta th y r ng t c mô hình phân tích h th ng phân tích xu tăng c a s n lư ng lúa có xu hư ng gi m d n là hư ng phát tri n và chi n lư c s d ng ngu n do m c gi m s n lư ng lúa do tăng t c l c trong nông nghi p c a vùng, k t qu cho công nghi p hoá, ô th hoá nhanh hơn m c phép k t lu n như sau: tăng năng su t lúa do các bi n pháp u tư thâm M t là: K t qu mô hình phân tích h canh. V i s n nh v dân s , s n lư ng lúa th ng ư c tính n năm 2020, l y m c th i tăng lên làm cho bình quân thóc/ u ngư i tăng gian là i m t nư c ta hoàn thành công cu c 7
  8. T p chí khoa h c & Công ngh - B Nông nghi p & PTNT. S 5; t trang 4-9; tháng 6 năm 2008 CNH-H H. Tính n th i i m ó, dân s c a c a vùng hi n nay thì trong nh ng năm t i vùng BSH s m c 20.498.520 ngư i, di n vùng c n có chi n lư c y m nh phát tri n tích t canh tác còn 540.183 ha. chăn nuôi c bi t là chăn nuôi l n, gia c m Hai là: K t qu c a mô hình trong t n d ng s n lư ng thóc dư th a. phương án 6 là thích h p. So v i các phương án B n là: Gi a dân s - lao ng có m i khác, s n lư ng lúa phương án 6 không t quan h ch t ch không th tách r i. V i t l m c cao nh t. Nhưng trong phương án này, v i gia tăng dân s dao ng t 0,95 – 1,1% giai bình quân thóc trên u ngư i dao ng t o n 2001-2005, bình quân hàng năm vùng 319,48 kg n 368,38kg thì không nh ng m BSH ph i gi i quy t vi c làm cho kho ng b o an ninh lương th c mà còn th a cho nhu 200.000 lao ng. V i khu v c di n tích nh , c u chăn nuôi và các m c ích s d ng khác. t ai màu m , dân cư ông úc như BSH thì Bên c nh ó, h s s d ng t lúa, lao ng ây là m t s c ép r t l n. Vì th chi n lư c dân cho s n xu t lúa và m c u tư phân bón tăng s c a vùng trong th i gian t i là ph i n nh lên, làm cho năng su t và s n lư ng tăng, ch ng quy mô dân s , nâng cao ch t lư ng ngu n nhân t s n xu t lúa ư c u tư thâm canh có hi u l c. Theo tính toán c a bài toán thì v i vi c qu . Ngoài ra trong phương án này, s lư ng lao gi m t l gia tăng dân s t 1,05 % xu ng ng nông nghi p c a vùng gi m t 61% xu ng 0,9% quy mô dân s c a vùng nên duy trì m c 55% hoàn toàn phù h p v i xu hư ng phát tri n 20.215.800 ngư i vào năm 2020./. hi n nay khi mà t c CNH tăng t 5000 ha lên Tài li u tham kh o 5500 ha/năm 1. Bruce hannon & Matthias ruth (1994) Ba là: M c tiêu dùng hi n t i c a ngư i Dynamic Modeling Springer – Verlag New dân vùng BSH trung bình là 270 kg thóc và York, lnc. 300 kg lương th c quy thóc/ngư i/năm. V i 2. Niên giám th ng kê 2006, Nxb Th ng kê, m c bình quân ó, hàng năm toàn vùng dành ra 2007 kho ng 70% s n lư ng thóc s n xu t ra ăn, 3. Niên giám th ng kê các t nh thu c ng b ng 8% cho chăn nuôi, 8% con s ó dành cho xu t sông H ng kh u. Trong phương án 4, v i m c gi nh nhu c u thóc c a ngư i dân m c 240 kg/ngư i/năm chúng tôi th y r ng lư ng thóc dành cho chăn nuôi và xu t kh u tăng lên áng k . Do yêu c u th c t v lao ng và vi c làm 8
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2