Báo cáo y học: "Nghiên cứu một số yếu tố tiên lượng ở Bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue, điều trị tại Bệnh Viện 103, năm 2009"

Chia sẻ: Nguyễn Phương | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:6

Thêm vào BST

Báo xấu

83
lượt xem 13
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nghiên cứu 1.394 bệnh nhân (BN) sốt xuất huyết dengue (SXHD), chia 2 nhóm, nhóm 1: 1.364 BN SXHD không sốc, nhóm 2: 30 BN sốc dengue, so sánh các triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm giữa 2 nhóm để tìm ra những yếu tố tiên l-ợng bệnh, đó là: tràn dịch màng (màng tim, phổi, bụng và đa màng); xuất huyết niêm mạc, xuất huyết nội tạng; triệu chứng tiêu hoá (buồn nôn, nôn, tiêu chảy, đau bụng); tổn th-ơng gan, tổn th-ơng đa tạng. Xét nghiệm: protid máu và albumin giảm; số l-ợng tiểu cầu giảm ......

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo cáo y học: "Nghiên cứu một số yếu tố tiên lượng ở Bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue, điều trị tại Bệnh Viện 103, năm 2009"

Nghiên cứu một số yếu tố tiên lượng ở Bệnh nhân sốt xuất huyết Dengue, điều trị tại Bệnh Viện 103, năm 2009 Trịnh Thị Xuân Hoà*; Trần Viết Tiến* Đỗ Tuấn Anh*; Đỗ Quyết* và CS Tãm t¾t Nghiªn cøu 1.394 bÖnh nh©n (BN) sèt xuÊt huyÕt dengue (SXHD), chia 2 nhãm, nhãm 1: 1.364 BN SXHD kh«ng sèc, nhãm 2: 30 BN sèc dengue, so s¸nh c¸c triÖu chøng l©m sµng vµ xÐt nghiÖm gi÷a 2 nhãm ®Ó t×m ra nh÷ng yÕu tè tiªn l−îng bÖnh, ®ã lµ: trµn dÞch mµng (mµng tim, phæi, bông vµ ®a mµng); xuÊt huyÕt niªm m¹c, xuÊt huyÕt néi t¹ng; triÖu chøng tiªu ho¸ (buån n«n, n«n, tiªu ch¶y, ®au bông); tæn th−¬ng gan, tæn th−¬ng ®a t¹ng. XÐt nghiÖm: protid m¸u vµ albumin gi¶m; sè l−îng tiÓu cÇu gi¶m < 10 G/l (gi÷a 2 nhãm lµ 2,3% vµ 13,3%). * Tõ kho¸: Sèt xuÊt huyÕt dengue; Sèt xuÊt huyÕt dengue kh«ng sèc; Sèc dengue; YÕu tè tiªn l−îng. Study of some predictive factors in patients with Dengue Haemorrhagic Fever treated at 103 hospital, 2009 Summary Study of 1,394 patients with dengue haemorrhagic fever (DHF). They were divided into 2 groups. Group 1: 1,364 patients with DHF without shock; group 2: 30 patients with dengue shock. Clinical features and other analysis were compared to find some predictive factors such as pericardial, peripheral, peritoneal ascites; mucous membrane and organ haemorrhages; digestive symptoms (nausea, vomiting, abdominal pain and diarrhea); liver functional disorders; multi organ lesions showed significant differences (p < 0.05), hypoproteinemia and hypoalbuminemia (p < 0.05); decreased platelet counts < 10 G/L (between group 1 and 2 is 2.3% and 13.3%) but not significant (p > 0.05). * Key words: Dengue haemorrhagic fever; DHF without shock; Dengue shock; Predictive factors. n¨m 2009 dÞch SXHD x¶y ra víi quy m« lín §Æt vÊn ®Ò (28/63 tØnh, thµnh phè), tÝnh ®Õn 12 - 2009 DÞch sèt xuÊt huyÕt dengue cã xu h−íng ®· cã > 80 ngh×n ca m¾c bÖnh vµ gÇn 100 lan réng, hµng n¨m cã sù gia t¨ng vÒ sè ca tö vong [2]. Nh»m gãp phÇn h¹n chÕ c¸c n−íc cã dÞch vµ sè l−îng BN. T¹i ViÖt Nam, tr−êng hîp bÞ sèc dengue, nhiÒu nghiªn cøu * BÖnh viÖn 103 Ph¶n biÖn khoa häc: GS. TS. NguyÔn V¨n Mïi ®i s©u ®Ó t×m ra c¸c triÖu chøng cã kh¶ hiÖu tiÒn sèc lµ: vËt v· hoÆc li b×; ®au bông n¨ng dù b¸o sèc. Tuy nhiªn, kÕt qu¶ nghiªn d÷ déi; l¹nh ®Çu chi; xung huyÕt da, ®¸i Ýt cøu cßn nhiÒu ®iÓm ch−a thèng nhÊt. N¨m [3]. Cho ®Õn nay, mét sè yÕu tè tiªn l−îng 1980, Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi ®· ®−a ra 5 dÊu nÆng ®−îc nhiÒu t¸c gi¶ thèng nhÊt lµ: n«n,
xuÊt huyÕt phñ t¹ng, gan to, trµn dÞch mµng + TiÓu cÇu < 100 G/l. phæi, trµn dÞch mµng bông, møc ®é gi¶m + Hematocrit t¨ng > 20% gi¸ trÞ b×nh th−êng (≥ 48%). tiÓu cÇu vµ t¨ng hematocrit cã liªn quan víi sèc dengue [1, 2, 3]. BN ®−îc chÈn ®o¸n SXHD trªn l©m sµng khi cã Ýt nhÊt 2 tiªu chuÈn l©m sµng vµ 1 Trong vô dÞch n¨m 2009, BÖnh viÖn 103 tiªu chuÈn cËn l©m sµng. ®· ®iÒu trÞ cho > 3.000 BN SXHD. Trong ®ã, ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh SXHD dùa vµo xÐt nhiÒu BN víi biÓu hiÖn l©m sµng nÆng, diÔn nghiÖm t×m kh¸ng thÓ kh¸ng virut dengue biÕn phøc t¹p, khã tiªn l−îng tr−íc. líp IgM vµ líp IgG. Do vËy, viÖc nghiªn cøu t×m ra c¸c yÕu * Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n sèc SXHD: huyÕt tè cã ý nghÜa tiªn l−îng nÆng ë BN SXHD lµ ¸p kÑt (huyÕt ¸p tèi ®a - huyÕt ¸p tèi thiÓu rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt. Môc tiªu cña ®Ò ≤ 20 mmHg) hoÆc huyÕt ¸p tèi ®a thÊp tµi: T×m hiÓu mét sè triÖu chøng l©m sµng, (< 90 mmHg ë ng−êi lín). cËn l©m sµng liªn quan ®Õn tiªn l−îng bÖnh * Tiªu chuÈn ph©n ®é SXHD: theo WHO. ë BN sèt xuÊt huyÕt dengue. + SXHD ®é I: chØ cã dÊu hiÖu d©y th¾t d−¬ng tÝnh. §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p + SXHD ®é II: cã xuÊt huyÕt tù nhiªn nghiªn cøu d−íi da, niªm m¹c hoÆc néi t¹ng. + SXHD ®é III (sèc n«ng): huyÕt ¸p tèi 1. §èi t−îng nghiªn cøu. ®a < 90 mmHg hoÆc huyÕt ¸p kÑt. 1394 BN SXHD, ®−îc ®iÒu trÞ t¹i BÖnh + SXHD ®é IV (sèc s©u): huyÕt ¸p = 0, viÖn 103 trong n¨m 2009. m¹ch = 0. * Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n: * Tiªu chuÈn lo¹i trõ: BN cã c¸c bÖnh vÒ - Tiªu chuÈn chÈn ®o¸n SXHD: theo m¸u nh− ch¶y m¸u kh«ng do dengue. “H−íng dÉn chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ sèt dengue 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu. vµ sèt xuÊt huyÕt dengue’’ cña Bé Y tÕ n¨m Nghiªn cøu tiÕn cøu: nh÷ng BN ®−îc 2009 [2]. chÈn ®o¸n SXHD, chän 1.394 BN cã ®ñ c¸c - L©m sµng: tiªu chuÈn ®Ó ®−a vµo nghiªn cøu. + Sèt cÊp diÔn 2 - 7 ngµy. * Ph−¬ng ph¸p chia nhãm nghiªn cøu: + Cã Ýt nhÊt mét trong c¸c biÓu hiÖn xuÊt BN ®−îc chia thµnh 2 nhãm: huyÕt sau: + Nhãm 1: 1.364 BN SXHD kh«ng sèc . DÊu hiÖu d©y th¾t d−¬ng tÝnh. (491 BN ®é I, 873 BN ®é II). . XuÊt huyÕt tù nhiªn d−íi da, niªm m¹c, + Nhãm 2: 30 BN sèc dengue (29 BN néi t¹ng. SXHD ®é III, 1 BN ®é IV). + Gan to. So s¸nh sù kh¸c biÖt gi÷a 2 nhãm vÒ + Sèc. c¸c chØ tiªu l©m sµng, xÐt nghiÖm ®Ó t×m ra - CËn l©m sµng: triÖu chøng cã ý nghÜa tiªn l−îng.
- XÐt nghiÖm: c«ng thøc m¸u; sinh ho¸; * C¸c chØ tiªu theo dâi: hematocrit; tiÓu cÇu. - §Æc ®iÓm chung: tuæi, giíi, n¬i sèng. Xö lý sè liÖu theo ph−¬ng ph¸p thèng kª - L©m sµng: sèt; tr¹ng th¸i thÇn kinh: y häc. chËm ch¹p, li b×, vËt v·...; c¸c triÖu chøng tiªu hãa: buån n«n, n«n, ®au bông, tiªu ch¶y; gan to; xuÊt huyÕt. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ bµn luËn Nghiªn cøu gåm 1.364 BN SXHD kh«ng sèc vµ 30 BN sèc dengue, tuæi tõ 16 - 80. Trong ®ã, tû lÖ nam ë 2 nhãm lµ 51% vµ 43,3%. Kh«ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª gi÷a 2 nhãm vÒ tuæi vµ giíi. B¶ng 1: §Æc ®iÓm sèt ë 2 nhãm BN. SXHD Sèc dengue p Sèt kh«ng sèc (n = 1.364) (n = 30) Sèt nhÑ 26 (1,9%) 0 (0%) > 0,05 184 (13,5%) 3 (10,0%) Sèt võa > 0,05 1.154 (84,6%) 27 (90,0%) Sèt cao, rÊt cao > 0,05 39,4 ± 0,65 39,5 ± 0,61 NhiÖt ®é trung b×nh > 0,05 230 (16,9%) 5 (16,7%) Sèt > 7 ngµy > 0,05 Kh«ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª gi÷a 2 nhãm SXHD kh«ng sèc vµ cã sèc vÒ møc ®é sèt, tÝnh chÊt sèt, thêi gian vµ kiÓu sèt. B¶ng 2: DÊu hiÖu tho¸t huyÕt t−¬ng ë 2 nhãm BN. SXHD Sèc dengue p TriÖu chøng kh«ng sèc (n = 1.364) (n = 30) Phï 42 (3,1%) 14 (46,7%) < 0,001 Trµn dÞch mµng ngoµi tim 11 (0,8%) 10 (33,3%) < 0,001 Trµn dÞch mµng phæi 33 (2,4%) 10 (33,3%) < 0,001 Trµn dÞch mµng bông 21 (1,5%) 10 (33,3%) < 0,001 (1) (2) (3) (4) Trµn dÞch ®a mµng 23 (1,7%) 7 (23,3%) < 0,001 Cã trµn dÞch mµng 36 (2,6%) 21 (70%) < 0,001
Cã dÊu hiÖu tho¸t huyÕt 54 (4,0%) 23 (76,7%) < 0,001 t−¬ng trªn l©m sµng (1) Gi¶m protein m¸u 40/192 (20,8%) 15/30 (50,0%) < 0,001 Gi¶m albumin m¸u 87/192 (45,3%) 22/30 (73,3%) < 0,01 Tû lÖ BN cã dÊu hiÖu tho¸t huyÕt t−¬ng trªn l©m sµng vµ xÐt nghiÖm ë nhãm SXHD cã sèc cao h¬n so víi nhãm SXHD kh«ng sèc (p < 0,05). B¶ng 3: §Æc ®iÓm xuÊt huyÕt ë 2 nhãm BN. SXHD kh«ng sèc Sèc Dengue p VÞ trÝ xuÊt huyÕt (n = 30) (n = 1.364) XuÊt huyÕt d−íi da 671 (49,2%) 17 (56,7%) > 0,05 XuÊt huyÕt niªm m¹c 429 (31,5%) 17 (56,7%) < 0,01 XuÊt huyÕt tiªu ho¸ 123/668 (18,4%) 9/17 (52,9%) < 0,01 XuÊt huyÕt néi t¹ng 66 (4,8%) 8 (26,7%) < 0,001 Cã xuÊt huyÕt niªm m¹c vµ/hoÆc néi 467 (34,2%) 20 (66,7%) < 0,001 t¹ng (2) XuÊt huyÕt lµ mét triÖu chøng ®¸nh gi¸ møc ®é nÆng cña bÖnh [3]. Trong nghiªn cøu, sè BN cã xuÊt huyÕt gÆp ë nhãm cã sèc cao h¬n nhãm kh«ng sèc (p > 0,05). B¶ng 4: C¸c triÖu chøng tiªu ho¸ ë 2 nhãm BN. SXHD kh«ng sèc Sèc dengue p TriÖu chøng (n = 1.364) (n = 30) Buån n«n - n«n 285 (20,9%) 14 (46,7%) < 0,001 Tiªu ch¶y 132 (9,7%) 7 (23,3%) < 0,05 §au bông 143 (10,5%) 12 (40%) < 0,001 Gan to 496 (36,4%) 20 (66,7%) < 0,001 Cã triÖu chøng tiªu ho¸ (3) 582 (42,7%) 21 (70,0%) < 0,01 Tû lÖ BN cã triÖu chøng tiªu ho¸ nh−: buån n«n - n«n, tiªu ch¶y, ®au bông, gan to ë nhãm SXHD cã sèc cao h¬n cã ý nghÜa so víi nhãm kh«ng sèc. B¶ng 5: Tæn th−¬ng c¸c c¬ quan ë 2 nhãm BN. SXHD kh«ng sèc Sèc Dengue p TriÖu chøng (n = 1.364) (n = 30) Tæn th−¬ng gan 900 (66,0%) 28 (93,3%) < 0,01
Tæn th−¬ng thËn 97 (7,1%) 4 (13,3%) > 0,05 Tæn th−¬ng ®a t¹ng (4) 73 (5,4%) 5 (16,7%) < 0,05 Tæn th−¬ng gan vµ tæn th−¬ng ®a t¹ng ë nhãm BN sèc dengue cao h¬n cã ý nghÜa so víi nhãm SXHD kh«ng sèc. B¶ng 6: Sè l−îng tiÓu cÇu gi¶m ë 2 nhãm BN. SXHD kh«ng sèc Sèc dengue p TiÓu cÇu (n = 1.364) (n = 30) < 10 G/l 32 (2,3%) 4 (13,3%) > 0,05 < 30 G/l 275 (20,2%) 10 (33,3%) > 0,05 < 50 G/l 587 (43,0%) 17 (56,7%) > 0,05
Sè l−îng tiÓu cÇu ë nhãm sèc dengue gi¶m nÆng h¬n so víi nhãm SXHD kh«ng sèc nh−ng sù kh¸c biÖt ch−a cã ý nghÜa thèng kª. Theo nhiÒu nghiªn cøu, trong SXHD, tiÓu cÇu gi¶m c¶ vÒ sè l−îng vµ chÊt l−îng, v× vËy cÇn ®¸nh gi¸ c¶ 2 yÕu tè míi tiªn l−îng chÝnh x¸c ®−îc bÖnh [3, 4, 5]. kÕt luËn Mét sè yÕu tè cã ý nghÜa tiªn l−îng ë BN SXHD trong nghiªn cøu lµ: * L©m sµng: - Trµn dÞch mµng (mµng tim, phæi, bông vµ ®a mµng) (p < 0,05). - XuÊt huyÕt niªm m¹c/xuÊt huyÕt néi t¹ng (p < 0,05). - TriÖu chøng tiªu ho¸ (buån n«n - n«n, tiªu ch¶y, ®au bông) (p < 0,05). - Tæn th−¬ng gan/tæn th−¬ng ®a t¹ng (p < 0,05). * XÐt nghiÖm: - Protid m¸u vµ albumin gi¶m (p < 0,05). - Sè l−îng tiÓu cÇu gi¶m < 10 G/l (gi÷a 2 nhãm lµ 2,3% vµ 13,3%), tuy vËy p > 0,05. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Bé m«n TruyÒn nhiÔm. BÖnh häc truyÒn nhiÔm vµ nhiÖt ®íi. Nhµ xuÊt b¶n Y häc. 2008. 2. Bé Y tÕ. H−íng dÉn chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ sèt dengue vµ sèt xuÊt huyÕt dengue. Nhµ xuÊt b¶n Y häc. 2009. 3. Bïi §¹i vµ CS. Dengue xuÊt huyÕt. Nhµ xuÊt b¶n Y häc. 1999. 4. WHO. Dengue hemoragic fever: diagnosis, treatment and coltrol. Geneva. 2004. 5. Lee MS, Hwang K, Chen TC et al. Clinical characteristics of dengue and dengue hemorrhagic fever in medical center of Southern Taiwan during the 2002 epidemic. J Microbiol Immunol Infect. 2006, Apr, 39 (2), pp.121-129.