Báo chí xuất bản - Mác-Ăngghen, Lênin, Hồ Chí Minh bàn: Phần 2

Chia sẻ: Lê Na | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:185

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 18
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Nhằm cung cấp cho bạn đọc Tài liệu nghiên cứu, học tập tư tưởng của Mác-Ăngghen, Lênin và Hồ Chí Minh về báo chí, xuất bản, nhà xuất bản Chính trị quốc gia phối hợp cùng Vụ Báo chí, Ban Tư tưởng -Văn hoá Trung ương tổ chức nghiên cứu, tuyển chọn và xuất bản Tài liệu Mác-Ăngghen, Lênin, Hồ Chí Minh bàn về báo chí, xuất bản, do PGS.TS. Vũ Duy Thông chủ biên. Mời bạn đọc cùng tham khảo phần 2 Tài liệu sau đây để hiểu hơn tư tưởng của các nhà cách mạng trên về báo chí, xuất bản.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Báo chí xuất bản - Mác-Ăngghen, Lênin, Hồ Chí Minh bàn: Phần 2

IL VỂ BÁO CHÍ Tư SẢN VÀ PHI v ô SAN Hãy thử đem các sách báo dân tuý ở nước ta - tức là các sách báo cũng xuất phát từ cái ý định muôn làm nhà tư tưởng của ngưòi lao động, các sách báo chuyên bàn về lịch sử và về hiện trạng của chế độ kinh tế của chúng ta nói chung và về lịch sử và hiện trạng của giai cap nông dân nói riêng mà so sánh vổi yêu cầu của lý luận đó thì các bạn sẽ sửng sô"t thấy rằng làm thế nào mà những ngưòi xã hội chủ nghĩa lại có thể thoả mãn đưỢc với một lý luận như thế, một lý luận chỉ đóng khung trong việc nghiên cứu và miêu tả các tai hoạ và trong những câu nói đạo đức về các tai hoạ đó. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t.l, tr.422. Trong sự vui mừng của tất cả báo chí tư sản, phái men-sê-vích đã quyết định tiến hành ở Pê-téc-bua một cuộc vận động độc lập, tiến hành đấu tranh chông lại những đồng chí trong đ ả n g củ a m ìn h , c h ia rẽ giai c a p vô s ả n P ê -té c -b u a n h ằ m th o ả hiệp vối đảng tư sản và quân chủ - Đảng "tự do nhân dân". Làm sao mà báo chí tư sản lại không vui mừng đưỢc! Tò báo lá cải "Ngày nay", trong một bài xã luận đặc biệt, long trọng tuyên bô" là những ngưòi men-sê-vích đã cứu nước Nga 208
bằng quyết định của họ, còn cơ quan chính thức của Đảng dân chủ - lặp hiến, tò "Ngôn luận", thì để thưởng cho những ngưòi men-ñé-vích, đã hứa nhường một ghế cho một "ngưòi men- sê' vích" trong đoàn tuyển cử công nhân, nhưng quyết không nhường ghế đó cho một "người bôn-sê-vích". ...] Báo chí tư s ả n h ân hoan; phái lao động và Đảng xã hội chủ nghĩa - cách mạng lập khôi với Đảng lao động xã hội chủ nghĩa nhân dân, khôi đó dịch gần lại với Đảng dân chủ - lập hiến, ohái men- sê-vích tách ra, phái bôn- sê- vích bị cô lập! Sách lược cách mạng bị lên án, "thủ đoạn hoà bình" thắng lợi, sự thoả hiệp với chế độ quân chủ muôn năm, đả đảo con đưòng đấu tranh của quần chúng nhân dân!. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, t.l4, tr.434-435. 3áo chí tư sản tích cực lợi dụng việc Đảng dân chủ - xã hội bắ^ buộc phải im tiếng và lợi dụng "tính chất nửa hỢp pháp" của đại hội ở Luân Đôn, để vu không những ngưòi bôn-sê- vích, như vu không những người đã chết. Cô" nhiên, không có báo hàng ngày thì chúng ta đừng hòng đọ sức với tò "Đồng chí" không đảng phái, trong đó nhà cựu dân chủ - xã hội A. Bram. rồi đến ngài I-u-ri Pê-rê-ia-xláp-xki và những kẻ tương tự như họ đang nhảy điệu kan-kan thật sự, - may thay, không có biên bản thành ra có thể nói láo một cách vô tội vạ. Trong các bài báo của A. Bram, Pê-rê-ia-xláp-xki và đồng bọn, không có một cái gì khác ngoài sự oán hận thông thường của những phần tử trí thức tư sản không đảng phái, cho nên chỉ cần nêu ra những bài báo ấy củng đủ để cho các 14- M A L 209
ngài có đưỢc đón tiếp bằng một sự khinh bỉ xứng đáng với họ. V.I. Lênin; Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, t.l5 , tr.460. Bọn sô-vanh đang hoạt động. Chúng ra sức phao tin là Nhật Bản đang vũ trang, tập trung 600 tiểu đoàn ở Mãn Châu để tấn công nước Nga. Thổ Nhĩ Kỳ tuồng như đang tích cực đẩy mạnh vũ trang để đến mùa xuân sắp tối thì tuyên chiến với Nga. Ngưòi ta nói rằng ở Cáp-ca-dơ một cuộc khởi nghĩa đang được chuẩn bị nhằm tách Cáp-ca-dơ ra khỏi nước Nga (chỉ còn thiếu điều ngưồi ta la ó lên rằng ngưòi Ba Lan cũng đang âm mưu nữa thôi!). N gưòi ta đưa những chuyện bịa đặt về sự vũ trang của Phần Lan, để táng cưòng bức hại nước đó. Người ta lợi dụng việc xây dựng con đưòng sắt ở Bô-xni-a để kịch liệt cổ động chông Áo. Báo chí Nga tăng cưòng công kích nước Đức, nói rằng Đức mưu đồ xui Thổ Nhĩ Kỳ chông lại Nga. Chiến dịch đó không những được tiến hành trên báo chí Nga, mà cả trên báo chí Pháp, một loại báo chí đã bị chính phủ Nga mua chuộc, việc này mới đây đã đưỢc một nghị viện dân chủ - xã hội nêu lên rất đúng lúc tại Đu-ma. Các báo tư sản đứng đắn của phương Tây không chịu thừa nhận rằng toàn bộ chiến dịch ấy chỉ là do các nhà báo quèn tưởng tưỢng ra, hay chỉ là một thủ đoạn bất chính nhằm làm chấ^n động dư luận. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1980, t.l6 , tr.527. 210
Báo cáo thứ hai của dồng chí Lê-nin đã nói về sự tham gia của Đảng dân chủ - xã hội vào báo chí tư sản. Báo cáo viên đã trình bày quan điểm của hai cánh trong phong trào dân chủ - xã hội quôc tẻ vê vấn đề này và đặc biệt là những quan diểm của phái chính thông và của bọn xét lại trong Đảng dân chủ - xà hội Đức. Tại Đại hội đảng ở Đrét-đen, phái chính thông đã đồng ý với công thức có thể tham gia báo chí không thù địch đôl với Đảng dân chủ - xà hội, với lý do rằng trên thực tế, điểu đó có nghĩa giông như hoàn'toàn cấm chỉ việc tham gia ấy, vì hiện nay trong xã hội tư bản phát triển thì không có một tò báo tư sản nào mà lại không thù địch với Đảng dân chủ - xã hội. Báo cáo viên cho rằng tuyệt đôi không thể cho phép tham gia về mặt chính trị vào báo chí tư sản, đặc biệt là báo chí mệnh danh là không đảng phái. Những thứ báo như báo "Đồng chí" chẳng hạn, do đâu tranh giấu mặt giả nhân giả nghĩa chông Đảng dân chủ - xã hội nên đã gây thiệt hại cho đảng nhiểu hơn là những báo của các đảng tư sản, là những báo rõ ràng thù địch với Đảng dân chủ - xã hội. Những bài báo của Plê-kha-nôp, Mác-tôp, Goóc-nơ, Cô-gan, V.V., trên báo "Đồng chí" là bằng chứng rõ nhất về điều ấy. Tắt cả các bài báo dó đểu nhằm chống lại đảng và trên thực tế, không phải các đồng chí dân chủ - xã hội đã lợi dụng đưỢc tò báo tư sản "Dồng ohr, nià eliínlì báo ấy đã lợi dụiig các đồng chí nói trên (lể chông lại Đảng công nhản dân chủ - xã hội Nga là đảng mà báo ấy căm ghét. V.l. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcdva, 1980, t.l6. tr.170. 211
Khi hai kẻ gian đánh nhau thì thê nào cũng có cái lợi nào đó cho những người lương thiện. Khi các "nhà hoạt động" trong giới báo chí tư sản cãi nhau kịch liệt, thì họ phơi bày ra trước công chúng tính chất ăn tiền và thủ đoạn xảo trá của những tò báo "lớn". V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1980, t.25, tr.6. Những tò báo của bọn tư bản, đứng đầu là tò "Ngôn luận", đang hết sức đưa ra cái bóng m a "trạn g th á i vô chính phủ" để làm cho nhân dân hoảng sỢ. Chẳng ngày nào là tờ "Ngôn luận" không rêu rao vê trạ n g th ái vô chính phủ và thổi phồng những tin tức và những lời đồn đại về những chuyện vi phạm tr ậ t tự cá biệt và h ế t sức nhỏ n h ặt, chẳng ngày nào là nó không đưa cái bóng ma đang ám ảnh người tư sản khiếp sợ ra để doạ n h ân dân. Báo chí dân tuý (gồm cả báo chí của Đảng xã hội chủ nghĩa - cách mạng và men-sê-vích, chịu khuất phục trước sự doạ dẫm đó, đã phụ hoạ với tờ "Ngôn luận" và với tất cả các báo của bọn tư bản. Tò "Tin tức” của Xô-viết đại biểu công nhân và binh sĩ Pê-td-rô-grát, mà những người lãnh đạo hiện tại của nó đều thuộc các đảng trên , đã chứng tỏ, trong bài xà luận hôm nay, rằn g tờ báo đó đã chạy h ẳn sang phía nhữ ng ngưòi phao tru y ền nhữ ng "nỗi khiếp sỢ của giai cấp vô sả n ”. V.I. Lênin: T o à n t ậ p , Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1981, t.32, tr.21. 212
Ngày càng cỏ nhiểu những tin tức, những lòi bàn tán, những lo âu, những tiếng đồn đại về môi tại hoạ đang đe doạ chúng ta. Báo chí của bọn tư bản gieo rắc hoang mang hoảng hôt và gầm thét sùi cả bọt mép, chông những ngưòi bôn-sê- vích: nó đưa ra những lòi ám chỉ giâu tên kiểu Cút-le về ”một" nhà máy "này", về "một sô'^" nhà máy "kia", về "một" xí nghiệp "nọ", V.V.. Phương pháp lạ kỳ, "bằng chứng" quái gở... Tại sao không nêu tên nhà máy đó ra? Tại sao không tạo điểu kiện cho công chúng và công nhân kiểm tra những lòi đồn đại gieo rắc hoang mang đó? ...] Những báo chí của các đảng tiểu tư sản, của phái dân tuý và men-sê-vích cũng than phiển, nhưng lại dùng một giọng hơi khác, họ chủ yêu đưa ra những nguyện vọng tốt đẹp hơn là đưa ra những lòi buộc tội những ngưòi bôn-sê-vích ghê gớm kia (tuy rằng về mặt này, dĩ nhiên là họ cũng chẳng từ đâu). Về mặt này, đặc biệt đáng chú ý là tò "Tin tức" do cái khôi hai đảng nói trên đang nắm quvền biên tập. Trong sô" 63, ra ngày 1 1 tháng Nám, có hai bài nói về cuộc đâu tranh chống nạn suy sụp về kinh tế, hai bài có một nội dung như nhau. Một bài thì được đặt nhan đề một cách cực kỳ... nói thê nào cho được thật hêL sức nhã nhặn đây?... Cực kỳ không thận Irọng (phái dân luý và men-sê-vích mà tham gia một nội các đế quôc chủ nghĩa, vả chãng cũng đã là một "sự không lï’ân Lrọng" rỏi); nhan dể dó là "Chính phủ lâm thời muôn cái gì" Đáng lõ nên lấy nhan đề: "Chính phủ lâm thòi không muôn cái ịẠ và nó liứa hẹn cái gì?" thì đúng hơn. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1981, t.32, tr.94-95. 213
Báo chí xuất bản ngày 22 tháng Bảy đã đăng bản thôn^ cáo "của ông chưởng lý toà án Pê-tơ-rô-grát" nói đến cuộc điểu tra về những sự biến đã xảy ra trong những ngày 3 - 5 tháng Bảy và nói đến vụ truy tô^ tôi cùng một sô^ những ngiíòi bôn-sê-vích khác về tội phản quôc và về tội tổ chức khởi nghĩa vũ trang. Vì câu chuyện vô sỉ đó đã gây nên náo động to lớn - câu chuyện mà mọi người có hiểu biết đều thấy rõ ràng là đã được bịa đặt ra với sự đóng góp của tên vu cáo A-lếch-xin-xki, theo đúng ý muôn và sự đòi hỏi từ lâu của đảng dân chủ - lập hiến phản cách mạng - nên chính phủ đã buộc lòng phải đăng thông cáo ấy lên. Nhưng đăng thông cáo ấy lên, thì chính phủ Txê-rê-tê-li và bè lũ sẽ chuốc lấy nhiều nhục nhã gấp bội, vì mọi ngưòi ai củng thấy rõ sự giả mạo thô bạo đó, nhâ"t là hiện nay. Vì đau yếu, tôi đã từ giã thành phố' Pê-tơ-rô'grát hôm thứ năm, 29 tháng Sáu, và mãi đến sáng thứ ba, 4 tháng Bảy, mới trở vể đó. Nhưng, đương nhiên là tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm về tất cả những hành động và những biện pháp của Ban chấp hành trung ương đảng chúng tôi và của đảng chúng tôi nói chung, sở dì cần nêu lên đây sự vắng mặt của tôi trong ít ngày là để giải thích vì sao tôi lại không biết hếl đưỢc một sô^ chi tiết và đặc biệt là lại phải kể ra đây nhữníí tài liệu đã được đăng trên báo chí. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1976, t.34, tr.29. 214
Tò "Báo công nhân'' của những ngưííi men-sê-vích cũng như tò "Sự nghiệp nhản dân" đổu than phiển rằng ngưòi ta dã làm được rất ít trong viộc cổ động nông dân, trong việc giáo dục bộ phận thậl sự là quần chúng nhân dân Nga, thật sự là đa sô^ nhân dân Nga. Ai nây đều thây và thừa nhận rằng thành công của Quốc hội lập hiến là tuỳ thuộc vào việc giáo dục nông dân; song những gì mà ngưòi ta đã làm đưỢc v ề VIỘC đ ó t h ì q u ả là q u á í t ỏi. B á o c h í t ư s ả n p h ả n c á c h m ạ n g và đầy dôì trá và báo chí "vàng" đều lừa bịp, phỉnh phò, doạ (iẫm nông dân, - so VỚI các báo chí đó thì báo chí của nh ữ n g ĩigưòi men-sê-vích và xã hội chủ nghĩa - cách mạng (không nói chi đến báo chí của những ngưòi bôn-sê-vích) đều hoàn toàn yôu. Tại sao lại như vậy? Bởi vì các đảng chấp chính, tức đảng xã hội chủ nghĩa - cách mạng và đảng men-sê-vích đều yếu hèn, do dự, không lioạt dộng; bởi vì, trong khi không đồng ý để cho các Xô- viết nắm toàn bộ chính quyền, họ đã để nông dân ở trong tình trạng dôt nát và bơ vơ- họ dem nông dân "làm mồi" cho bọn iư bản. cho báo chí của chúng, cho sự cổ động của chúng. ...] Bọn tư bản (và. theo sau chúng, nhiều ngưòi xã hội chủ n^hĩa - cách mạng và men-sê-vích vì ngu ngốc hoặc vì Lhủ Cựu. dếu cho viộc bãi ỉ)ỏ kiểm duyệt và việc tât cả các đảng phíii có thể Luỳ ý xuất bản báo chí như thế là "tự do báo chr. Thật ra. dó không ph¿ü là tự do báo chí, mà là tự do cho bọn giàu có. cho giai câp íư sản lừa bịp q u ầ n c h ú n g n h â n dân bị áp bứí‘ và bị bóc lột. 215
...] Việc xuất bản báo chí là một món kinh doanh tư bản chủ nghĩa to lớn và có nhiều lãi, trong đó bọn giàu có đầu tư hàng triệu và hàng triệu rúp. Trong xã hội tư sản, "tự do báo chí", tức là tự do cho bọn giàu có dùng mỗi ngày hàng triệu bản báo chí để lừa bịp, làm đồi truỵ và phỉnh phò, một cách có hệ thông và không ngừng, những quần chúng nhân dân bị bóc lột và bị áp bức, những ngưòi nghèo. ...] Trước hết có một biện pháp cực kỳ đơn giản, rât có hiệu quả và hoàn toàn hỢp pháp [...], - biện pháp mà công nhân không bao giò được bỏ qua, bởi vì họ không thể nào không sử dụng đến khi họ giành được chính quyền. Biện pháp đó là nhà nước giữ độc quyền về quảng cáo tư nhân trên các báo. Các bạn hãy nhìn qua các báo "Lòi nói nước Nga", "Thòi mới", "Sở giao dịch", "Ngôn luận", v.v. - các bạn sẽ thấy trong đó vô sô" những quảng cáo tư nhân, những quảng cáo này đem lại những món tiền kếch xù, thậm chí đem lại sô^ thu nhập chủ yếu của bọn tư bản xuất bản các báo đó. ở châu Âu, có những tò báo vối sô^ bản in ra bằng một phần ba sô" dân của thành phô, nơi mà các báo đó xuất bản (chẳng hạn, 80.000 bản cho 240.000 dân), và các báo đó được chuyển đến cho từng nhà mà không phải trả tiền, song đã đem lại những thu nhập rất khả quan cho những ngưòi xuâ^t bản các báo đó. Các báo này sông bằng những quảng cáo do tư nhân trả tiền, và việc đưa các báo đến tận nhà mà không phải trả tiền là phương pháp tôt nhât để đảm bảo việc phổ biến những quảng cáo đó. Thử hỏi: tại sao một nền dân chủ tự xưng là cách mạng mà lại không thể thực hành đưỢc một biện pháp như việc 216
tuyên bỏ^ là nhà nước giữ độc quyển vể quảng cáo tư nhân trên các báo? Sao lại không thực hiện việc cấm đảng quảng cáo trên các báo khác ngoài những báo do các Xô- viêt tỉnh và thành phô^ xuât bản và do Xô-viết trung ương ò Pê-tơ-rô-grát xuất bản cho toàn nước Nga? Tại sao nền dân chủ "cách mạng" lại phải dung thứ việc làm giàu bằng quảng cáo tư nhân của bọn giàu có. của bọn ủng hộ Coóc-ni-lôp, của bọn gieo rắc sự dôi trá và vu không đôì với các Xô-viết? Biện pháp đó chắc chắn là một biện pháp công bằng. Nó sẽ đem lại nhiêu điểu lợi to lớn cho cả ngưòi đăng quảng cáo tư nhân lẫn toàn thể nhân dân, và nhất là cho giai câ"p nông dân bị áp bức nhất và lăm tôi nhất, những nông dân này, do đó, sẽ có thể nhận đưỢc các báo chí x ô ‘VÌết có phụ trương đặc biệt dành cho nông dân với giá râ"t rẻ, hoặc là biếu không. Tại sao lại không thực hành biện pháp này? Chỉ vì đối với các ngài tư bản. quyền tư hữu và quyền thừa kế (về những thu nhập do quảng cáo đem lại) là thiêng liêng. Đã tự xưng là dân chủ cách mạng của thế kỷ XX, trong thòi kỳ cuộc cách mạng Nga lần thứ hai, mà lại có thể thừa nhận đưỢc quyền đó là "thiêng liêng" à?! Nhưng có ngưòi lại nói: như thế là vi phạm quyền tự do báo chí. Không đúng. Như thê là mở rộng và tái lập quyển tự do báo chí. Bời vì tư rlo háo c h ị r ọ nghĩa là: tA't cả các ý kiến của hết thảy mọi công dân đều có thể đưực tự do diễn đạt. Thê nhưng hiện nay tình hình ra sao? Hiện nay, chỉ riêng bọn giàu có cùng VỚI các chính đảng lớn là nắm giữ độc quyển đó. Còn nếu người ta xuâ't bản những tờ báo xô-viết lớn với tâ^t cả các lòi quảng cáo, thì hoàn toàn có thể đảm bảo cho 217
một sô^ lượng công dân đông đảo hơn nhiều, chẳng hạn, cho mỗi nhóm đã thu đưỢc một sô^ chữ ký n h â t định, được diễn đạt ý kiến của họ. Nhò cái cách này, quvền tự do báo chí sẽ thật sự trở thành dân chủ hơn nhiều, đầy đủ hơn nhiều. Nhưng, có ngưòi lại nói; lấy đâu ra nhà in và giấy? À, thế ra vấn đề là ở chỗ ấy!!! Vấn đề không phải ở quyền "tự do báo chí" mà là ở quyền sỏ hữu thiêng liêng của bọn bóc lột về nhà in và vể các kho giấy mà chúng đã chiếm đoạt!!! Tại sao chúng ta, công nhân và nông dân, lại phải công nhận cái quyền thiêng liêng đó? Cái "quyền" đăng những tin thâ^t thiệt thì hơn cái "quyển" chiếm hữu nông nô ở chỗ nào? Tại sao, trong thòi chiến tranh, việc trưng dụng đủ mọi loại - nhà cửa. xe cộ. ngựa, lúa mì, kim loại - đều được thừa nhận và thực hành khắp nơi, còn việc trưng dụng nhà in và giấy in thì lại là điều không thể đưỢc? Không! Ngưòi ta có thể lừa dôi công nhân và nông dân trong thòi gian nào đó, bằng cách trình bày với họ rằng các biện pháp ây là không công bằng hoặc khó thực hiện được, nhưng chân lý rôt cuộc rồi sẽ thắng. Chính quyển nhà nước, dưới hình thức các Xô-viết sẽ nắm lấy tất cả các nhà in và tất cả các kho giấy để đem phân phôi một cách công bằng: thứ nhắt là cho nhà nước, để phục vụ lợi ích của đa sô" nhân dân, đa sô^ ngưòi nghèo và nhất là đa số nông d â n bị bọn địa ch ủ và bọn tư b ả n h à n h hạ, vùi dập và làm cho ngu si đần độn trong hàng bao thế kỷ. V.I. Lênin: T o à n t ậ p , Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1976, t.34, tr.278-283. 218
Chỉ có Chính phủ xô-viết mới có thể đấu tranh thắng lợi chông hiện tưỢng hết sức bất công là bọn tư bản đã lợi dụng sô^ liền hàng triệu cướ]) (ỉượo của nhân dân để nắm lây các nhà in lớn nhất và phần lớn các báo chí. cần phải câ"m chỉ những tò báo phản cách mạng của giai cấp tư sản (báo "Ngôn luận", báo "Lòi nói nước Nga" và những tò báo tương tự khác), phải tịch thu những nhà in của các báo đó, tuyên bô”việc đăng quảng cáo tư nhân trên báo chí phải thuộc độc quyền của nhà nước và chuyên giao công việc đó lại cho tò báo của chính phủ, do các xô- viết xuất bản. và tò báo này sẽ nói cho nông dân hiểu rõ sự thật. Chỉ có như thê ngưòi ta mới có thể và phải tước đoạt khỏi tay giai cấp tư sản thứ VÜ khí mạnh mẽ đó mà nó dùng để nói dôi và vu cáo, lừa bịp nhân dân, làm cho nông dân bị mê hoặc, chuẩn bị cuộc phản cách mạng. V.I. Lénin: Toàn tập, Nxb. Tiên bộ, Mátxcơva, 1976, t.34, tr.314. Báo chí tư sản đang mạt sát những ngưòi bôn-sê-vích. Các đồng chí sẽ không tìm thấy một tò báo mà lại không lặp lại luận diệu vu cáo đà trở nên thông thưòng cho rằng ngưòi bôn-sè-vích VI phạm dân chủ. ...| Hiộn nay, không có một tò báo nào trong số^ những tò báo giàu có nhất ỏ các nước giàu có nhất - những tò báo tiêu hàng rhu(' tnôu đồng vào việc phát hành hàng chục triệu bản dể gK‘ 0 rắc luận điộu tư sản dôi trá và ca tụng chính sách đế quôc chủ nghĩa ' lại không lặp lại những lý lẽ ấy và những lòi buộc lội ghẽ gớm đó đôi vối những ngưòi bôn-sê-vích. V.I. Lênin; Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1977, t.39, tr.92. 219
Đó là những vấn đề mà người ta thường hay nêu trên sách báo ở nước ta để chống lại những ngưòi mác-xít Nga; không có thị trường, đó là một trong những lý lẽ chủ yếu viện ra để bác bỏ khả năng áp dụng lý luận của Mác vào nước Nga. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t.l, tr.90. Tạp chí "Của cải nước Nga" đã mở một chiến dịch chông n h ữ n g ngưòi dân chủ - xã hội. Ngay trong số^ 10, nám ngoái, ông N. Mi-khai-lôp-xki, một trong những ngưòi đứng đầu tạp chí đó, đã tuyên bô' là một cuộc "luận chiến" sắp được tiến hành để chông lại "những người mà ngưòi ta vẫn thưòng gọi là mác-xít hay dân chủ " xã hội ở nước chúng ta. Tiếp đó, xuất hiện bài của ông X. Cri-ven-cô: "Bàn về những nhà trí thức đơn độc" (sô" 12) và một bài khác của ông N. Mi-khai-lôp- xki: "Văn học và đòi sông" ("Của cải nước Nga", sổ^ 1 và 2, 1894). Còn những quan điểm của chính ngay tạp chí đó đôi với tình hình kinh tế của nước ta thì ông X. lu-gia-côp đã trình bày đầy đủ hơn cả trong một bài nhan đê là: "Những vấn đề phát triển kinh tế của nước Nga" (sô^ 11 và 12). Trên tò lạp chí của họ, các ngài đó, nói chung, đều tự xưng là đại biểu cho những tư tưởng và sách lược của những "ngưòi bạn dân" chân chính, nhưng thật ra lại là những kẻ tử thù của nhủng người dân chủ - xã hội. Vậy chúng ta hãy xem xét kỹ những "ngưòi bạn dân" ấy, việc họ phê phán chủ nghĩa Mác, những tư tưởng và sách lược của họ. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t.l, tr.l53. 220
Trên tò tạp chí của họ, các ngài đó, nói chung đều tự xưng là đại biểu cho những tư tưởng và sách lược của những "ngưòi bạn dân" chán chính, nhưng thật ra lại là những kẻ tử thù của những ngưòi dân chủ - xã hội. Vậy chúng ta hãy xem xét kỹ những "ngưòi bạn dân" ây, việc họ phê phán chủ nghĩa Mác, những tư tưỏng và sách lược của họ. V I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t.l, tr.l53. Chỉ cần những "ngưòi bạn dân" vạch ra tỉ mỉ hơn một chút nữa những con đường "rõ ràng và bất di bâ"t dịch" của "sự tiến hoá kinh tê đáng mong muôn", thì lúc đó những "người bạn dân" ấy nhất định sẽ được "mồi đến" để giải quyết "những vấn để kinh tế thực tiễn" (xem bài báo của ông lu- gia-côp: "Những vấn đề phát triển kinh tê của nước Nga", báo "Của cải nước Nga", sô' 1 1 ). ...] Trước khi bàn đến phần thứ hai của "sự phê phán" của ông Mi-khai-lôp-xki, sự phê phán không còn nhằm chông lý luận của Mác nói chung nữa mà là chông những ngưòi dân chủ - xã hội Nga nói nêng, thì chúng ta phải nói ra ngoài đề một chút. Cũng giống như khi phê phán Mác, ông Mi-khai- lôp-xki không những đã không tìm cách trình bày đúng lý luận của Mác mà lạ) còn co' V xuỵên tac đi thì đôi với những ngưòi dân chủ - xả hội Nga, cũng thế, ông ta đã xuyên tạc một cách hết sức vô liêm sỉ những tư tưởng của họ. cần phải khôi phục lại sự thật. Muốn thế, tiện hơn cả là đem đối chiếu những tư tưởng của những nhà xã hội chủ nghĩa Nga trưốc kia với những tư tưởng của những người dân chủ ' xã hội. Tôi 221
mượn đoạn trình bày những tư tưởng thứ nhất trong bài báo của ông Mi-khai-lôp-xki đăng trên tồ "Tư iưỏng Nga", nàm 1892, sô" 6 , trong đó ông ta cũng nói đến chủ nghĩa Mác (và ông ta nói - và đây là điểu đáng trách ông ta - với một giọng khá đúng mức, không đúng đến những vân đề chỉ có thể bàn đến theo kiểu Bu-rê-nin trong một chế độ báo chí bị kiểm duyệt, và không bôi xấu những ngưòi mác-xít), và để đôi lập lại chủ nghĩa Mác - hoặc nếu không phải để đôi lập lại thì ít ra cũng là để so sánh - ông ta đã trình bày những quan điểm của mình. Đương nhiên là tôi không hề có ý muôn xúc phạm đến ông Mi-khai-lôp-xki, nghĩa là tôi coi ông ta là một trong sô" những người xã hội chủ nghĩa, cũng như không muôn xúc phạm đến những người xã hội chủ nghĩa Nga, bằng cách đặt Mi-khai-lôp-xki ngang hàng với họ; tôi chỉ nghĩ rằng về thực chất thì trinh tự luận chứng của những ngưòi xã hội chủ nghía Nga và của ông Mi-khai-lôp-xki là một, có khác nhau chỉ là ở mức độ kiên định, thẳng thắn, nhất quán của những niềm tin mà thôi. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t.l, tr.228-229. Dù sao, khi ông ta đã gánh lấy cái việc luận chiến trên báo chí chông lại những người dẫn chủ - xã hội, thì ông cũng phải nghĩ đến nhóm những ngưòi xã hội chủ nghĩa đã mang cái tên đó từ lâu, và chỉ độc có nhóm đó là mang tên ấy thôi - thành thử không thể nào lầm lẫn nhóm đó với các nhóm khác đưỢc - và có những đại biểu của nó trên văn đàn là Plê-kha-nốp và nhóm của ông ấy. Nếu ông ta đã hành động như thế, - hiển nhiên là bất cứ người 222
nào truĩig Ihực một chút cũng đểu phải hành động như thế, - nếu ít ra ông ta cũng đã tra cứu tác phẩm dân chủ - xã hội đầu tiên, tức là cuón sách của Plê-kha-nôp: "Những sự bâ"t đồng giữa chúng ta", thì có lẽ ông ta đã thây, ngay từ những trang đầu, lòi tuyên bô' dứt khoát mà tác giả đã đưa ra nhân danh toàn thể các thành viên trong nhóm: "Chúng tôi không hề muô^n lấy uy tín của một vĩ nhân" (nghĩa là uy tín của Mác) "để bảo hộ cho cương lĩnh của chúng tôi". Ông có hiểu tiếng Nga không, thưa ông Mi-khai- lôp-xki? Ông có hiểu chỗ khác nhau giữa việc tuyên truyền những công thức trừu tưỢng và việc phủ n h ậ n mọi uy tín của Mác trong việc nhận xét tình hình ở Nga không? V.I. Lênm: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t.l, tr.238-239. Hoạt động của tạp chí "Của cải nước Nga" có một tính chất khiêu khích ngày càng rõ đổi với chúng ta. Vì muôn làm tê liệt sự phổ biến những tư tưởng dân chủ - xã hội trong xã hội, tò tạp chí ây đã đi đến chỗ công khai buộc tội chúng ta là thò ờ đôi VỐI lợi ích của giai câp vô sản và muôn cho quần chúng bị phá sản. V.I. Lônin; Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t . l , tr.249. Thật vậy, nếu chúng ta xét đến nội dung cương lĩnh của tò "Của cải nước Nga" - đến tất cả những biện pháp nhằm giải quyết vấn để di dân trong nước và vấn đề thuê ruộng, đến 223
vân đề tín dụng nhẹ lãi, viện bảo tàng, kho tàng, cải tiến kỹ thuật, các ác -ten và chế độ cày chung, - thì chúng ta sẽ thấy rằng cương lĩnh đó thực sự đã đưỢc truyền bá rất rộng rãi trong toàn bộ "báo chí nghiêm túc và đứng đắn", nghĩa là trong toàn bộ báo chí tự do chủ nghĩa không thuộc các cơ quan báo chí phong kiến hay giới báo chí bò sát. Tư tưởng cho rằng tất cả các biện pháp ấy là cần thiết, là có ích, là cấp thiết, là "vô hại", đã ăn sâu trong tâ"t cả những ngưòi trí thức và đưỢc truyền bá hết sức rộng rãi; các bạn sẽ tìm thây tư tưởng đó trong tất cả các tò báo nhỏ và lớn ở các tỉnh, cùng là trong tất cả các công trình nghiên cứu của các hội đồng địa phương, các tập lục, các bài kỹ thuật, V . V . . Không nghi ngò gì cả, nếu ngưòi ta cho cái đó là chủ nghĩa dân tuý thì như vậy là thành công to lốn, không còn chối cãi gì được. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1974, t.l, tr.349. Báo chí nưốc ngoài đã có một sổ^ lòi bình luận về buổi Nga hoàng tiếp đoàn đại biểu hội đồng địa phương. Như thưòng lệ, báo chí tư sản khúm núm, tỏ lòng xúc động về sự nhân nhưỢng của Nga hoàng và sự biết điều của các đại biểu hội đồng địa phương, mặc dầu vẫn còn chêm vào một vài sự nghi ngò về tính chất thật sự của những lòi hứa đưa ra một cách mơ hồ như thế. Báo chí xã hội chủ nghĩa tuyên bố' thẳng thắn và dứt khoát rằng buổi tiếp kiến đó là một trò hề. V.L Lênin: T o à n tậ p , Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, t.io, tr.334. 224
“Báo sông Ranh mới” bước lên vũ đài chính trị với tư cách là một "cơ quan ngôn luận của phái dân chủ". Không thể không nhìn thấy cái tư tưởng đang quán triệt trong tất cả các bài của nó. Nhưng, về mặt trực tiếp thì nó lại bảo vệ lợi ích của cách mạng tư sản chông chê độ chuyên chế và chế độ phong kiến nhiêu hơn là bảo vệ lợi ích của giai cap vô sản chông lợi ích của giai cap tư sản. Trong các cột báo của nó, người ta thấy nói rất ít tới phong trào công nhân riêng biệt trong thòi kỳ cách mạng, mặc dầu không nên quên rằng bên cạnh nó có cơ quan ngôn luận đặc biệt của Hội liên hiệp công nhân Cô-lô-nhơ xuât bản một tuần hai lần, và do Mô-lơ và Sáp-pơ biên tập. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1979, t . l l , tr.l83. Báo chí của phái tư sản tự do chủ nghĩa trong toàn nước Nga cô" hết sức làm cho độc giả của họ tin rằng những người "bôn-sê-vích" dân chủ - xã hội Nga không có gì chung với Đảng chủ nghĩa - xã hội quốc tế. Hãy nhìn xem, đó là những người vô chính phủ, những ngưòi phản loạn, những ngưòi âm mưu; họ phải học tập những người dân chủ - xã hội Đức; họ phải t.hừa nhận phương pháp "nghị trưòng" là phương pháp chủ yếu như những ngưòi dân chủ ' xã hội Đức đã thừa nhận. Những lòi lẽ đó và những lời lẽ tương tự đầy rẫy trên hàng chục tò báo của Đảng dân chủ - lập hiến. Đối với công chúng Nga cuộc đâu tranh chính trị công khai vẫn là điều mới lạ. Công chúng Nga vẫn chưa biết rằng đó là phương pháp thông thường nhâ"t của gia i cấp tư sản tất 15-M.ÁL 225
cả các nước: bao giò cũng k h ẳn g định rằn g những người xã hội chủ nghĩa ở nưốc mình là những kẻ đê tiện, là những kẻ phản loạn, V.V., còn những ngưòi xã hội chủ nghĩa của nước láng giềng mới là những người "biết điểu". ..] Cơ quan ngôn luận trung ương của Đảng dân chủ - xã hội Đức là tò "Vorwärts" (Tiến lên") - chúng ta rất ít nhận được báo đó, vì "sự cố gắng" của cơ quan kiểm duyệt kiểu cảnh sát ở Nga - có đăng cách đây không lâu hai bài "Đu-ma và những người dân chủ - lập hiến". Ban biên tập không những đã đăng "những bức thư Nga" ấy với tính cách là xã luận, mà còn thêm vào một ghi chú: "một sự đánh giá đúng đắn về địa vị của những người dân chủ - lập hiến trong phong trào cách mạng Nga". Chúng ta hãy xem cơ quan ngôn luận trung ương của Đảng dân chủ - xã hội Đức coi sự đánh giá như th ế nào về những ngưồi dân chủ - lập hiến là đúng đắn. Xin độc giả đừng phàn nàn chúng tôi về việc trích dẫn dài dòng: cần phải vĩnh viễn làm cho các nhà báo thuộc phái tự do ở Nga bỏ cái thói bịa ra sự bất đồng giữa Đảng dân chủ - xã hội và Đảng dân chủ - xã hội Đức. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1980, t.l3, Lr.234-235. Tất cả các báo tiếp tục đăng đầy tin tức về phong trào trong quân đội. [...] Khi thuật lại những sự việc và tin tức về phong trào trong quân đội, báo chí tư sản - tự do chủ nghĩa 226
trong nước ta thường dùng những tài liệu ấy chỉ để doạ nạt chính phủ. V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1980, t.l3, tr.3õ7. Bâo "Nước Nga" đưỢc nhận trỢ cấp của chính phủ của bọn sát nhân vì đã truyền bá những quan điểm của chính phủ đó. Đôi với bản dự thảo lồi kêu gọi n h â n dân của Đu-ma, tò báo củ a chính phủ có một giọng h ết sức doạ nạt. Nó doạ Đu-m a bằng cách chứng minh rằn g biện pháp được đề ra là b ấ t hỢp pháp, "bất hỢp lý", là "cách mạng", V.V.. Tò "Ngôn lu ận " của Đảng dân chủ - lập hiến, ngày hôm nay cũng đã h oàn toàn quay ngưỢc lại và tuyên bô" chông lòi kêu gọi, rõ r à n g là nó sỢ hãi trước những lòi doạ n ạ t của loại báo chí luồn cúi trước chính phủ. V.L Lênin; Toàn tập, Nxb. Tiến bộ, Mátxcơva, 1980, t.l3, tr.381. Và báo chí dân chủ - lập hiến đã đánh giá một cách xuất sắc ý nghía chính trị của những khối liên minh của phái men-sê~vích với Đảng dân chủ - lập hiến. Chúng ta đã nói ở trên: đi đằng sau phái tự do hay đi đằng trước những ngưòi cách mạng. Để chứng thực điểm đó chúng ta sẽ viện dẫn báo chí chính trị ở nước ta. Liệu ngưòi ta có thể tìm thấy nhiều điều chứng thực có đôi chiit nghiêm túc và có tính chất phổ biến rằng phái bôn-sê- vích đi đằng sau những ngưòi cách mạng tư sản và lệ thuộc 227