92
Bảo tn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Hát bội, Bài chòi trên địa bàn tỉnh
Bình Định gắn với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn hóa
Nguyễn Đức Toàn, Đặng Thị Thanh Hoa
Tóm tắt
Bình Định là vùng đất có bề dày lịch sử và văn hóa lâu đời. Không thể phủ nhận giá trị
của di sản văn hóa phi vật thể Hát bội, Bài chòi mang lại đối với sự phát triển kinh tế - xã hội
của địa phương. Tuy nhiên trên thực tế hiện nay, với những tác động của thời kỳ hội nhập quốc
tế sâu rộng, giá trị di sản văn hóa phi vật thể này đang đứng trước áp lực mặt trái văn hóa toàn
cầu cùng với âm mưu “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch chống phá Đảng, Nhà
nước trên lĩnh vực văn hóa. Chính vì thế, việc bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa phi vật thể này
gắn với bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn hóa đặt ra cấp thiết.
Từ khóa: di sản văn hóa, giá trị, Hát bội, Bài chòi, nền tảng tư tưởng
Mở đầu
Với bề dày về lịch sử - văn hóa, Bình Định - vùng đất trm tích, kinh kỳ, nơi giao thoa,
kế thừa, phát huy nhiều nét văn hóa đa sắc màu. Trong đó, văn hóa Bình Định luôn được sáng
tạo và kết tinh trong suốt diễn trình lịch sử của đất nước. Là cái nôi của nghệ thuật Hát bội
(Tuồng), nghệ thuật Bài chòi, từ bao đời người dân Bình Định vẫn duy trì các hình thức sinh
hoạt văn hóa thấm nhun tinh thn thượng võ hòa quyện với nghệ thuật truyền thống tạo nên
bản sắc riêng, độc đáo của văn hóa nơi đây. Tuy vậy, trong bối cảnh toàn cu hóa và hội nhập
quốc tế sâu rộng như hiện nay, nguy cơ mai một bản sắc, giá trị văn hóa Hát bội, Bài chòi trước
áp lực của mặt trái văn hóa toàn cu là hiện hữu. Cùng với đó, các hoạt động chống phá Đảng,
Nhà nước trên lĩnh vực văn hóa của các thế lực thù địch ngày càng tinh vi hơn trên nền tảng
của Cách mạng 4.0 càng đặt ra yêu cu cấp thiết để giữ gìn, bảo vệ và phát huy bản sắc, giá trị
văn hóa dân tộc nói chung, giá trị di sản văn hóa phi vật thể Hát bội, Bài chòi Bình Định nói
riêng.
1. Về bảo tn giá trị di sản văn hóa phi vật thể Hát bội, Bài chòi trên địa bàn tỉnh
Bình Định
Thứ nhất, với di sản văn hóa phi vật thể Hát bội
Bình Định có truyền thống Hát bội từ lâu đời và phát triển mạnh mẽ ở cuối thế kỷ XIX,
đu thế kỷ XX với nhiều bu, đoàn, nhiều tên tuổi đào, kép lừng danh trong cả nước. Vùng đất
này được mệnh danh là cái nôi của nghệ thuật hát tuồng cổ. Lịch sử nghệ thuật Hát bội của tỉnh
gắn liền với tên tuổi ông tổ Đào Duy Từ và hậu tổ Đào Tấn - người góp phn hoàn thiện và
nâng tm nghệ thuật này. Bình Định là nơi Đào Duy Từ dừng bước đu tiên, cũng là nơi nuôi
dưỡng những cái tên tuổi tiêu biểu sau này như: Đào Tấn, Nguyễn Hiển Dĩnh, Nguyễn Văn
Diêu… Nghệ thuật Hát bội không chỉ len lỏi khắp mọi miền quê Bình Định qua các buổi hát lễ
mà còn được biết đến rộng rãi trên mọi miền đất nước, trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc
gia vô cùng quý giá và đáng tự hào. Từ khi những địa phương ở Bình Định có lễ đình, chùa vào
dịp Xuân kỳ, Thu tế đều tổ chức Hát bội. Vì vậy ở Bình Định có rất nhiều gánh Hát bội. Là
người Bình Định hẳn không ai chưa một ln xem Hát bội. Ca dao Bình Định có câu: Hát bội
làm tội người ta/ Đàn ông bỏ vợ đàn bà bỏ con; hay như: Bầu Đông đóng Lý Phụng Đình/ Dẫu
chồng có đánh thì mình cũng đi… Thời Đào Tấn đến trước năm 1975 ở Bình Định đã có nhiều
93
gánh hát do học trò Ông làm bu. Tiêu biểu như các gánh hát: bu Thơm, bu Bốn, bu Á, Cửu
Vị, bu Đồ, bu Giỏi, Nhạn Thắng, Hòa Thành…
Từ năm 1975 đến năm 1986 ở Bình Định có hơn 60 đoàn hát bội, chủ yếu tập trung ở thị
xã An Nhơn, các huyện Tuy Phước, Tây Sơn, Phù Cát. Tính từ thời Đào Tấn và các thế hệ học
trò Đào Tấn nhiều nghệ nhân, đào, kép tên tuổi lừng danh như: Bát Phàn, Chánh ca Võ, Chánh
ca May, Chánh ca Nhì, Thập Có, Bu Bốn, Phó ca Á, Cửu Vị, Hoàng Chinh, Tư Cá, Long
Trọng, Võ Sĩ Thừa, Minh Đức, Hồng Thu, Thu An… Nét điển hình của loại hình nghệ thuật
này tại Bình Định là phn hát, múa và diễn trong Tuồng đất võ phải thể hiện chất võ thuật mạnh
mẽ, hừng hực sức sống. Đồng thời, sự độc đáo của Hát bội còn được cấu thành bởi nhiều yếu
tố khác nhau, từ nghệ thuật hóa trang cho đến kỹ thuật biểu diễn đều rất cu kỳ và công phu.
Nó thường có nội dung răn dạy, giáo dục lễ nghĩa, cách đối nhân xử thế, ca ngợi cái tốt đp,
cao cả và phê phán thói hư, tật xấu. Hát bội còn được trình diễn trong các lễ hội để cu xin thn
linh ban cho mưa thuận gió hòa, sóng yên biển lặn, gặp nhiều điều may mắn.
Tính đến trước khi sáp nhập thành Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Bình Định, Nhà hát
Tuồng Đào Tấn là đơn vị chuyên nghiệp trực thuộc Sở Văn hóa và Thể thao, vẫn thường xuyên
hoạt động, lưu giữ, trình diễn những vở Hát bội cổ truyền1. Bên cạnh đó còn có 12 đoàn Hát
bội truyền thống liên tục trình diễn và truyền dạy loại hình nghệ thuật truyền thống này cho các
thế hệ trẻ. Đơn cử là các đoàn: Đoàn Hát bội An Nhơn 1; Đoàn Hát bội An Nhơn 2; Đoàn Hát
bội Nhơn Hưng, thị xã An Nhơn; Đoàn Hát bội Ánh Dương, huyện Tuy Phước; Đoàn Hát bội
Phước An, huyện Tuy Phước; Đoàn Hát bội Tuy Phước; Đoàn Hát bội Sông Côn, huyện Vĩnh
Thạnh; Đoàn Hát bội Ngô Mây, huyện Phù Cát; Đoàn Hát bội Trn Quang Diệu, thành phố
Quy Nhơn; Đoàn Hát bội Nhơn Hải, thành phố Quy Nhơn; Đoàn Hát bội Nhơn Lý, thành phố
Quy Nhơn; Đoàn hát bội Sao Mai trực thuộc Trung tâm Văn hóa tỉnh Bình Định. Những đoàn
này hoạt động thường xuyên, phục vụ nhu cu sinh hoạt văn hóa, thưởng lãm nghệ thuật, dịp lễ
hội dân gian truyền thống tại các địa phương trong và ngoài tỉnh. Tại các vùng nông thôn, những
nhóm Hát bội thường xuyên trình diễn trong nhiều sự kiện mang tính cộng đồng của làng, xóm
hay các dịp hiếu hỉ của gia đình. Trải qua hàng trăm năm, Hát bội vẫn luôn được người dân
Bình Định liên tục duy trì, thực hành và truyền dạy cho các thế hệ kế tiếp. Ngày nay, du khách
đến Bình Định thường kết hợp đi du lịch với hoạt động trải nghiệm tìm hiểu, thưởng thức Hát
bội ngay tại vùng đất này. Điều đó đã góp phn không nhỏ làm cho Hát bội ở miền đất võ đang
trở thành một khái niệm ngày càng thêm thân quen đến du khách nhiều hơn.
Trong những năm qua, tỉnh Bình Định đã quan tâm đến công tác bảo tồn và phát huy giá
trị văn hóa truyền thống nói chung và Hát bội nói riêng - một loại hình nghệ thuật vừa bác học
nhưng lại vừa mang tính dân gian gn gũi với qun chúng. Bao thế hệ nối tiếp nhau trên mảnh
đất này vẫn ra sức giữ gìn, trau chuốt di sản văn hóa phi vật thể Hát bội để trở thành nét văn
hóa đặc thù của riêng Bình Định. Theo đó, công tác nghiên cứu, sưu tm, hệ thống hóa các tư
liệu để đánh giá giá trị của nghệ thuật truyền thống Hát bội từng bước được thực hiện. Qua đây,
tỉnh Bình Định đã đề xuất và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận Hát bội là di
sản văn hóa phi vật thể quốc gia ngày 25/8/2014. Bên cạnh việc tạo điều kiện cho các đơn vị
nghệ thuật dàn dựng, phục hồi và nâng cao nhiều vở diễn kinh điển, vở diễn mới có chất lượng
nghệ thuật, công tác đào tạo, tập huấn, tổ chức truyền dạy vai mẫu cho các nghệ sĩ trẻ dn
1 Theo quyết định số 5047/QĐ-UBND ngày 31/12/2019 của Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định đã hợp
nhất hai đơn vị là Nhà hát Tuồng Đào Tấn và Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định thành Nhà hát Nghệ
thuật truyền thống Bình Định, chính thức đi vào hoạt động kể từ ngày 01/4/2020.
94
được chú trọng. Đến năm 2019, Nhà hát Tuồng Đào Tấn đã tổ chức 02 đợt luyện tập thay vai
cho lớp diễn viên trẻ trong các tiết mục biểu diễn ra quân đu năm, qua đó thực hiện được
chủ trương trẻ hóa đội ngũ diễn viên, tạo sự mới mẻ, hấp dẫn và lôi cuốn cho các chương
trình nghệ thuật Tuồng của tỉnh (Nhà hát tuồng Đào Tấn 2019, 2).
Riêng trong năm 2020, mặc dù chịu tác động lớn từ dịch bệnh Covid-19, nhưng Nhà hát
Nghệ thuật truyền thống Bình Định đã phục hồi, truyền dạy và ghi hình 06 trích đoạn Tuồng và
Ca kịch Bài chòi truyền thống để quảng bá và làm tư liệu nghiên cứu, xây dựng 01 chương trình
phục vụ khách du lịch và website quảng bá nghệ thuật (Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Bình
Định 2021, 2-3). Trong năm 2022, Nhà hát đã phục hồi và nâng cao 01 vở Tuồng, dàn dựng
mới 01 vở Tuồng nhằm phục cho đông đảo qun chúng nhân dân và khách du lịch (Nhà hát
Nghệ thuật truyền thống Bình Định 2021, 2). Bên cạnh đó, giai đoạn 2015 - 2020, tỉnh còn quan
tâm đu tư xây dựng mới Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Bình Định với mức kinh phí trên 28
tỷ đồng (Đảng ủy Sở Văn hóa và Thể Thao Bình Định 2020, 2). Tính đến tháng 12/2022, Chủ
tịch nước đã phong tặng danh hiệu Nghệ nhân nhân dân cho 01 người, Nghệ nhân ưu tú cho 07
người; đồng thời có hàng trăm nghệ nhân thực hành biểu diễn và truyền dạy các vai diễn mẫu
mực, vở diễn kinh điển cho các lực lượng nghệ sĩ, diễn viên trẻ nhằm kế tục công tác bảo tồn
giá trị nghệ thuật truyền thống của dân tộc trên địa bàn tỉnh Bình Định (Đoàn Ngọc Nhuận
2023).
Thứ hai, với di sản văn hóa phi vật thể Bài chòi
Trong sinh hoạt dân gian Bình Định có loại hình nghệ thuật được người dân lao động ưa
thích không kém gì nghệ thuật Hát bội, đó là Bài chòi - một loại hình diễn xướng dân gian đặc
sắc và hấp dẫn, hài hước của người dân xưa còn lại đến ngày nay ở miền Trung nói chung và
Bình Định nói riêng. Loại hình diễn xướng dân gian này hấp dẫn người tham gia với các làn
điệu Bài chòi cổ, dân ca đặc trưng của dân cư Bình Định. Không chỉ thế, di sản văn hóa phi vật
thể này thể hiện một nét đp tinh thn riêng có của người Bình Định và đang tiếp tục xây dựng
để trở thành một thương hiệu, sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn du khách.
Thế kỷ XX, Bài chòi đã đi vào trí nhớ, kỷ niệm của những người dân nơi đây. Lời hô Bài
chòi truyền khẩu trong dân gian từ đời này qua đời khác, phản ánh tư duy thẩm mỹ của cư dân
nông nghiệp; thấm đượm tình đất tình người ở một vùng đất dãi du mưa nắng. Các câu hát
trong hội Bài chòi thường nói về tình yêu quê hương đất nước, ca ngợi tình phụ mẫu, tình phu
thê, tình yêu lứa đôi, đề cao những đức tính, phẩm chất tốt đp của con người, phê phán những
tệ nạn xã hội, những tập tục lỗi thời, lạc hậu,... Từ ngữ địa phương hiện diện khắp các câu hát
trong hội Bài chòi. Vì vậy, hình thức vui chơi này không chỉ có ý nghĩa giải trí đơn thun. Có
thể coi hội Bài chòi chính là một sân khấu trình diễn của làn điệu dân ca đặc trưng của từng
vùng đất với những nét rất riêng về thổ ngữ, về đời sống xã hội, con người. Cùng với câu hát,
cách thức chòi, hình vẽ trên các lá bài của hoạt động này đã hội tụ rất nhiều nét văn hóa. Đây
chính là một trong những nét đặc sắc, là “phần hồn” trong tổng thể giá trị văn hóa phi vật thể
Bài chòi ở Bình Định mà người dân quê đi đâu cũng không quên được. Vì thế, không biết tự
bao giờ, dân gian đã truyền tai nhau câu ca: Rủ nhau đi đánh Bài chòi/ Để con nó khóc cho lòi
rốn ra. Cứ như vậy, qua bao thăng trm lịch sử, cùng với thời gian, Bài chòi Bình Định tiếp tục
được nuôi dưỡng, lưu giữ, phục hồi và phát triển bền vững trong cộng đồng.
Với những giá trị văn hóa đặc sắc đó, Bài chòi Bình Định đã được Bộ Văn hóa, Thể thao
và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia ngày 25/8/2014. Trên cơ sở này,
tỉnh Bình Định đã phối hợp với Viện Âm nhạc - Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam hoàn
95
thành Hồ sơ khoa học và được sự thống nhất của các cơ quan chức năng liên quan trình
UNESCO vào tháng 3/2015 và tiếp tục bổ sung, cập nhật thông tin theo yêu cu của UNESCO.
Đồng thời, để góp phn làm sáng tỏ về lý luận và thực tiễn lịch sử hình thành và phát triển của
Nghệ thuật Bài chòi, đề xuất những giải pháp và định hướng bảo tồn phát huy giá trị di sản Bài
chòi các tỉnh miền Trung, trong đó có Bình Định, tỉnh đã phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao
và Du lịch tổ chức Hội thảo “Nghệ thuật Bài chòi miền Trung Việt Nam, hiện trạng và vấn đề
bảo tồn” vào tháng 9/2014; Hội thảo khoa học quốc tế “Nghệ thuật Bài chòi dân gian Việt Nam
và những hình thức nghệ thuật tương đồng trên thế giới” vào tháng 01/2015; tổ chức Liên hoan
nghệ thuật Bài chòi khu vực miền Trung vào tháng 01/2015. Và cùng với các tỉnh duyên hải
miền Trung Việt Nam, Bài chòi đã khiến Hội nghị của Ủy ban Liên chính phủ thuộc Công ước
về Bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO ngày 07/12/2017 tại Jeju - Hàn Quốc đưa
Nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ Việt Nam vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của
nhân loại2.
Tiếp đến, ngày 06/6/2018, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Chương trình hành
động quốc gia Bảo vệ và Phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật Bài chòi Trung
bộ Việt Nam, giai đoạn 2018 - 2023 để 09 tỉnh, thành miền Trung có di sản tiến hành triển khai
thực hiện. Ngày 10/7/2019, Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định ra Quyết định số 2366/QĐ-UBND
về việc phê duyệt Đề án Bảo vệ và Phát huy giá trị Nghệ thuật Bài chòi Trung bộ Việt Nam -
Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại trên địa bàn tỉnh Bình Định, giai đoạn 2019 -
2023. Theo Đề án, đến năm 2023, tỉnh Bình Định có: trên 90 câu lạc bộ Nghệ thuật Bài chòi;
100% số xã vùng biển, đảo có Hội đánh Bài chòi dân gian; có ít nhất 5 khu, điểm cơ sở dịch vụ
du lịch hoặc làng văn hóa - du lịch đặc trưng tổ chức các hoạt động liên quan đến Nghệ thuật
Bài chòi; có 20% trường trung học cơ sở, trung học phổ thông thành lập câu lạc bộ “Em yêu
Nghệ thuật Bài chòi dân gian”, đồng thời tổ chức hoạt động ngoại khóa về Nghệ thuật Bài chòi
cho học sinh (Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Định 2019, 4).
Trong báo cáo đánh giá kết quả 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XIX Đảng bộ tỉnh
Bình Định, trên lĩnh vực văn hóa - xã hội, văn kiện chỉ rõ: “Công tác bảo tồn, trùng tu và phát
huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa, di tích cách mạng được quan tâm đu tư. Nghệ thuật Bài
chòi Trung Bộ Việt Nam được UNESCO ghi danh - di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân
loại; công tác bảo tồn, phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số, các bộ môn nghệ thuật truyền
thống, võ cổ truyền… được quan tâm” (Đảng bộ tỉnh Bình Định 2020, 42-43). Đến cuối tháng
12/2022, toàn tỉnh Bình Định có 35 nhóm, câu lạc bộ Bài chòi được thành lập; duy trì hoạt động
28 hội Bài chòi dân gian với hơn 200 nghệ nhân Bài chòi. Trong số này có 90 nghệ nhân thực
hành hô hát Bài chòi, 50 nghệ nhân có khả năng vừa thực hành, vừa truyền dạy Bài chòi dân
gian (Mỹ Bình 2022). Bên cạnh đó, trong năm 2022, Chủ tịch nước đã phong tặng danh hiệu
Nghệ nhân ưu tú cho 04 nghệ nhân Bài chòi ở tỉnh Bình Định (Đoàn Ngọc Nhuận 2023).
Phương thức truyền dạy của loại hình nghệ thuật này là chỉ dẫn, biểu diễn và được lưu truyền
qua sinh hoạt hội làng, trong các gia đình có người theo nghệ thuật này. Đây là nguồn nhân lực
để giúp cho nghệ thuật Bài chòi luôn sống mãi trong lòng người dân.
2 Bài chòi trải rộng trên không gian của 9 tỉnh Trung bộ là: Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế,
Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa.
96
2. Gắn phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Bình Định với
đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên lĩnh vực văn hóa
Hiện nay, các thế lực thù địch đang hàng ngày, hàng giờ lợi dụng các vấn đề tư tưởng,
văn hóa, dân chủ, nhân quyền, tôn giáo… làm đòn tấn công phủ đu, dọn đường để thực hiện
các thủ đoạn khác nhằm chống phá cách mạng nước ta. Theo thống kê chưa đy đủ, hiện có
khoảng 400 tổ chức phản động lưu vong, 380 báo, tạp chí, 60 đài phát thanh có chương trình
tiếng Việt, hơn 80 nhà xuất bản và hàng nghìn trang web thường xuyên đăng tải tin, bài, xuất
bản những ấn phẩm có nội dung chống Nhà nước Việt Nam (Minh Sơn 2016). Các thế lực thù
địch tìm cách khuyến khích sự truyền bá, phổ biến các giá trị tư sản trong lòng xã hội xã hội
chủ nghĩa, nhằm lấn lướt các giá trị ưu việt của xã hội xã hội chủ nghĩa và tinh hoa văn hóa dân
tộc. Bằng nhiều hình thức khác nhau, các thế lực thù địch tuyên truyền, xâm nhập các loại văn
hóa độc hại, lối sống cơ hội, thực dụng, ích kỷ, hp hòi, vô cảm vào đời sống xã hội, với mục
đích hình thành lối sống tiêu cực, đi ngược lại thun phong mỹ tục của dân tộc và các giá trị
của xã hội xã hội chủ nghĩa (Nguyễn Duy Bắc 2022). Bên cạnh đó, các thế lực này tìm cách
xuyên tạc, bôi đen giá trị văn hóa, lối sống, đạo đức trong xã hội, xâm nhập, tuyên truyền, quảng
bá văn hóa, lối sống phương Tây, làm phai mờ các giá trị, di sản văn hóa truyền thống.
Nền tảng tư tưởng của văn hóa, con người Việt Nam chính là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh. Việt Nam đang xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Tuy vậy, các thế lực thù địch đang tìm cách phủ nhận những giá trị trong nền tảng văn hóa Việt
Nam, nhằm làm cho nhân dân, nhất là thế hệ trẻ và các lực lượng vũ trang, xa rời mục tiêu, lý
tưởng, suy giảm niềm tin vào thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, nhất là trên lĩnh vực văn hóa.
Chính vì vậy, nhiệm vụ đấu tranh chống lại những mặt tiêu cực ảnh hưởng xấu đến sự phát triển
văn hóa, các giá trị vững bền của văn hóa dân tộc là một nhiệm vụ rất quan trọng và nặng nề.
Phát huy các giá trị di sản văn hóa phi vật thể hiện nay cn phải quán triệt sâu sắc nguyên
tắc kết hợp chặt chẽ giữa “xây” và “chống”. “Xây” chính là giữ gìn và phát huy những giá trị
văn hóa truyền thống tốt đp thúc đẩy sự phát triển của đất nước và sáng tạo, tiếp biến, bổ sung
những giá trị mới còn thiếu hụt nhưng cn thiết cho sự phát triển của đất nước trong giai đoạn
mới. “Chống” là chống những tàn dư, những yếu tố tiêu cực, lạc hậu đang cản trở sự phát triển
trong văn hóa truyền thống; chống những mặt tiêu cực của phát triển văn hóa trong bối cảnh
mới; chống âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch trên mặt trận văn hóa, tư tưởng để làm
thay đổi tư tưởng, tình cảm, lối sống của dân tộc theo hướng tiêu cực, phục vụ cho những mưu
đồ chính trị của chúng. “Xây” và “chống” có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, củng cố những
giá trị cũ tốt đp, xây dựng các giá trị mới tiến bộ. Điều này sẽ tạo ra sức đề kháng để chống lại
những yếu tố văn hóa tiêu cực ở trong và ngoài nước đang tác động đến sự phát triển bền vững
của văn hóa Việt Nam. Do đó, trong mọi hoàn cảnh, mọi thời điểm lịch sử, nhất là ở những thời
khắc có tính bước ngoặt thì tuyên truyền/bảo vệ và đấu tranh phải được tiến hành đồng thời,
đảm bảo sự “gắn kết chặt chẽ giữa xây và chống, xây là cơ bản, chống phải quyết liệt, hiệu quả”
(Đảng Cộng sản Việt Nam 2018).
Nếu xây dựng, triển khai được những phong trào văn hóa rộng lớn, lành mạnh, bổ ích,
lan tỏa những giá trị của di sản văn hóa phi vật thể trên địa bàn tỉnh Bình Định chắc chắn sẽ thu
hút được đông đảo nhân dân, du khách tham gia hưởng thụ; đồng thời góp phn kéo thanh thiếu
niên rời khỏi những tệ nạn xã hội, phi văn hóa, phản văn hóa. Ngược lại, nếu chống không
thành công, quá trình xây dựng, bảo vệ và phát huy những giá trị văn hóa phi vật thể trên địa
bàn tỉnh Bình Định cũng bị thất bại khi để cho những giá trị tiêu cực lấn át những giá trị văn
