Sáng kiến kinh nghiệm
Bộ đồ dùng dạy học điện tử
môn toán khối lớp 8-9
I/ Phần mở đầu
I.1/ Lí do chọn đề tài
Năm học 2009 - 2010 được xác định là “Năm học đổi mới quản lý và nâng cao
chất lượng giáo dục ". Công nghệ thông tin là một trong các công cụ đắc lực hỗ trợ
đổi mới phương pháp giảng dạy, phương pháp học, góp phần nâng cao hiệu quả và
chất lượng giáo dục. Tuy nhiên soạn bài dạy bằng ứng dụng CNTT không đơn giản
như là trên giấy trắng để viết trên bảng đen, mà để có được 1 tiết dạy điện tử giáo
viên phải vất vả gấp nhiều lần so với cách soạn và dậy theo kiểu truyền thống, phải
chuẩn bị mọi thứ cần thiết rất cầu kỳ mới xây dựng được bài giảng. Nếu bài giảng
chỉ đơn thuần dùng chữ viết chuẩn bị trước đưa ra thay vì giáo viên phải viết bảng
thì việc giảng dạy bằng giáo án điện tử không có tác dụng gì hơn so với giảng bằng
phương pháp truyền thống. Thế mạnh của việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy là
giáo viên có thể sử dụng nhiều loại tư liệu như âm thanh, hình ảnh, videoclip mô
phỏng nội dung rất sinh động, hấp dẫn, do đó để tận dụng hết được thế mạnh của
việc ứng dụng CNTT đòi hỏi giáo viên phải biết khai thác, thiết kế làm các đồ
dùng điện tử để phục vụ cho bài giảng, đó cũng là trở ngại khó khăn lớn nhất cho
giáo viên khi soạn giảng giáo án điện tử.
Trong thực tế những năm gần đây Bộ giáo dục đào tạo đã cung cấp một
lượng trang thiết bị dạy học khá đầy đủ ở một số bộ môn như: Vật lý, công nghệ,
thể dục… Đặc biệt ở môn Toán các nhà trường cũng được tiếp nhận một số lượng
đồ dùng phục vụ cho việc giảng dạy ở một số nội dung ở các khối lớp, xong chưa
đủ và để hỗ trợ xây dựng giáo án điện tử thì cần phải bổ xung thêm nhiều. Hiện
cũng có nhiều trang thông tin điện tử cung cấp các tư liệu, giáo viên có thể dễ dàng
tìm kiếm, khai thác để phục vụ cho việc soạn giáo án, xong số lượng và chất lượng
cũng còn hạn chế. Xuất phát từ vấn đề thực tế trên tôi thấy sự cần thiết phải thiết
kế làm một số đồ dùng dạy học điện tử để phục vụ trong giảng dạy.
I.2/ Mục đích nghiên cứu
Việc thiết kế thành công, đầy đủ bộ đồ dùng dạy học điện tử sẽ tạo điều kiện
thuận lợi cho bản thân tôi khi bắt tay soạn các bài giáo án điện tử, chất lượng bài
giảng có đồ dùng minh họa sẽ tốt hơn, có thể chia xẻ tài nguyên với mọi người,
góp phần nâng cao hiệu quả của từng tiết học. Đồng thời lưu trữ và tổ chức hệ
thống tư liệu để có thể sử dụng chúng lâu dài và cho những bài dạy khác về sau.
I.3/ Thời gian – Địa điểm
Bước đầu tôi thiết kế sử dụng, kiểm nghiệm thực tế với quy mô nhỏ, nhằm
phục vụ cho bản thân và các giáo viên trường THCS Hưng Đạo và trong thời gian
ngắn hạn năm học 2009-2010 tôi mạnh dạn tiếp tục sưu tầm thiết kế bộ đồ dùng
dạy học điện tử môn Toán hai khối lớp 8- 9.
I.4/ Đóng góp mới về mặt lí luận, về mặt thực tiễn.
Về mặt lí luận:
Chúng ta đã biết thế mạnh của việc ứng dụng CNTT vào giảng dạy là có thể
sử dụng nhiều loại tư liệu như âm thanh, hình ảnh, videoclip… mô phỏng nội dung
rất sinh động, hấp dẫn, chính xác, khoa học. Có những đồ dùng điện tử ta có thể
thay thế bằng những dụng cụ hữu hình được nhưng có những dụng cụ điện tử
không thể làm bằng vật hữu hình được mà chỉ có thiết bị điện tử mới mô tả hết
được nội dung kiến thức, như vậy đồ dùng điện tử sẽ giúp ta giải quyết tận gốc vấn
đề, giúp giáo viên dễ dàng truyền thụ và học sinh tiếp thu kiến thức chủ động hơn.
Về mặt thực tiễn:
Để có được những tư liệu phù hợp thì không phải ai cũng làm được trong khi
nhà nước chưa cấp phát, đó là trở ngại khó khăn lớn nhất cho giáo viên khi soạn
giảng giáo án điện tử. Việc xây dựng sẵn bộ đồ dùng dạy học điện tử sẽ tạo điều
kiện rất thuận lợi cho giáo viên khi soạn giảng, có thể nâng cấp, bảo quản sử dụng
chúng lâu dài, triển khai rộng rãi nhanh chóng được tới tất cả các giáo viên có nhu
cầu, giảm được chi phí đáng kể cho việc mua sắm trang bị các thiết bị dạy học.
II/ Phần nội dung
II.1 Chương 1: Tổng quan
Bộ đồ dùng điện tử ở đây là các đoạn clip minh họa cho các nội dung giáo
viên cần truyền đạt, được xây dựng làm sẵn trên một số phần mềm như
powerpoint; sketchpad; Macromedia Flash 8. Bộ đồ dùng đã được lựa chọn phù
hợp với các nội dung bám sát chương trình học của từng khối lớp.
Bộ đồ dùng gồm hai phần:
phần 1 là danh sách tên các thiết bị điện tử, bài dạy và tiết dạy tương ứng
của hai khối lớp 8 – 9.
Phần 2 là các thiết bị điện tử được link tương ứng với danh sách tên thiết bị
(ghi trên đĩa CD kèm theo)
II.2/ Chương 2: Nội dung vấn đề nghiên cứu
II.2.1/ Chuẩn bị thiết kế
- Ngay từ đầu năm học BGH đã lên kế hoạch cho tổ chuyên môn về việc tổ
chức làm đồ dùng dạy học phục phụ cho giảng dạy điện tử, từ đó các tổ chuyên
môn đã triển khai phân cho các nhóm chuyên môn thảo luận nghiên cứu chương
trình SGK của từng khối lớp để lựa chọn bài làm đồ dùng dạy học và khai thác
thông tin mạng sao cho đáp ứng được mục tiêu của từng bài dạy và có giá trị sử
dụng lâu dài.
- Nghiên cứu kỹ chương trình của từng chương, tìm mối liên hệ giữa các
chương, các bài trong từng chương.
- Nghiên cứu nội dung từng bài để thấy được nội dung cơ bản trọng tâm của
bài, suy nghĩ để đi đến ý tưởng hay cho thiết kế đồ dùng cần làm, cái gì dùng đồ
dùng có sẵn, cái gì cần làm đồ dùng điện tử.
- Lựa chọn bài để làm đồ dùng đạt hiệu quả, bởi lẽ không phải bài nào cũng
có thể làm đồ dùng được.
- Tìm kiếm khai thác trên mạng những tư liệu đã có sẵn có chất lượng tốt bổ
xung vào kho tư liệu của mình.
- Sau khi lựa chọn được danh mục đồ dùng cần làm phải lựa chọn phần mềm
tương ứng để có thể làm được đồ dùng chính xác thẩm mĩ. ở đây tôi có dùng một
số phần mềm: powerpoint; sketchpad; Macromedia Flash 8.
II.2.2/ Tiến hành làm
Có ý tưởng thiết kế nhưng để làm được ra thành phẩm là cả một chặng
đường khó khăn, vừa xem tài liệu hướng dẫn, học hỏi đồng nghiệp, vừa làm vừa
chỉnh sửa rất mất thời gian cuối cùng mới cho ra được sản phẩm như ý muốn.
Trước tiên tôi tìm trên mạng theo danh mục đồ dùng cần làm có những sản
phẩm nào đã có lấy về tham khảo và sử dụng, những thiết bị nào chưa có hay có
nhưng chưa được hay, chưa đúng với mục đích sử dụng tôi mới bắt tay vào làm.
Khi hoàn thành sử dụng đưa ra tổ nhóm theo dõi nhận xét và tiếp tục chỉnh sửa.
II.3 Chương 3: Phương pháp – Kết quả nghiên cứu
Nghiên cứu chương trình học môn Toán hai khối lớp 8- 9, chọn ra những
bài, những nội dung cần minh họa và có thể minh họa bằng điện tử, sau đó khai
thác thông tin trên mạng, nắm được những tư liệu đã được xây dựng làm có chất
lượng tốt khai thác để sử dụng và học tập.
Qua sưu tầm nghiên cứu tài liệu, học hỏi đồng nghiệp, tự làm những thiết bị
chưa có hoặc có nhưng chưa hay, vừa làm vừa chỉnh sửa bổ xung đưa ra tổ nhóm
tham khảo góp ý hoàn chỉnh để được kết quả như mong muốn.
Trong thời gian ngắn hạn năm học 2009-2010 tôi đã sưu tầm và tiếp tục thiết
kế làm được một số đồ dùng trong bộ đồ dùng dạy học điện tử môn Toán khối 8-
9 như sau: (các sản phẩm có đĩa CD kèm theo)
TOÁN 8
TT
TÊN ĐỒ DÙNG BÀI TIẾT
1 Gấp hình xác định trục đối xứng Đối xứng trục 10
