Cách xưng hô trong h
Có xem sơ đồ gia ph toàn h mi biết được: Mình thuc đời th my, đời trên mình là
nhng ai, mình thuc chi nào, nhánh nào, bng vai vi mình trong h là nhng ai? Có sơ
đồ gia phi mi phân bit được thế th trong h mi người t xác định được quan h
trong ni tc mà xưng hô cho đúng, chú ra chú, bác ra bác, anh ra anh, em ra em v.v....
Xưng hô trong ni tc khác vi xưng hô ngoài xã hi. Ngoài xã hi da theo tui tác và
chc v địa v, trong gia tc da theo thế th, nhưng khi giao thip vi tng cá nhân c
th li phi kết hp theo cách xưng hô ngoài xã hi theo quan h tui tác. Có th đúng
theo huyết thng thì anh A phi gi tôi bng ông chú, nhưng tôi cũng gi anh A bng bác,
vì anh A đã là người tui cao, gi bng cháu bt tin và bt lch s. Tôi gi anh A bng
bác đó là gi thay cho cháu cht tôi, mc du tôi ít tui hơn anh nhưng v thế th ngang
vi ông ni anh A. Tuy nhiên nếu ít tui quá mà gi bng ông cũng bt tin, có khi phi
h xung mt bc mà gi bng chú mi thân mt.
Trong khi chúng tôi biên son gia ph có người bà con trong h thc mc: Gia ph
nhm ln gì gia các chi trong h ta hay không? Ti sao anh X. Còn ít tui hơn cháu ni
tôi, mà tôi li phi gi anh X. bng ông.
Xin tr li: đó là hin tượng ph biến không có gì đặc bit. Ngay trong mt gia đình anh
c đã có con, mà chú út chưa ra đời: hin tượng "Em bú ch dâu, cháu bú bà" là chuyn
bình thường trong xã hi cũ, ch mi qua hai đời đã có s chênh lch 1 đời, vy thì trong
h hàng qua nhiu đời, chênh lch dăm ba đời không có gì là l.
nông thôn còn mi quan h giây mơ r má chng cht qua gia thông gia, gia bà con
ni ngoi, nên cách xưng hô li càng phc tp, thông thường thì v chng thng nht
cách xưng hô vi ông chú bà bác bên ni bên ngoi như nhau, nhưng cũng có trường hp
do quan h huyết thng thân sơ khác nhau chng gi bng em, v gi bng bác hay
ngược li. Nhưng du sao "Máu thong còn hơn nước lã", gi nhau theo quan h gia tc
vn thân mt hơn gi theo quan h xã hi.
Ngun tin: Mt trăm điu nên biết v phong tc Vit Nam