Chương 5: Cấu trúc thị trường kinh doanh

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

CHƯƠNG 5

CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG

Mục tiêu

 Hiểu đặc điểm của 4 loại cấu trúc thị trường và hành vi của

các doanh nghiệp trong các thị trường này.

 Phân tích các quyết định trong từng loại thị trường.

Bài đọc

Bài đọc: (1) Chương 5; Hoặc (3) Chapter 23, 24, 25 (4) Chương 8, 9, 10

Nội dung

5.1 Phân Loại Thị Trường

5.2 Mô Hình Thị Trường Cạnh Tranh Hoàn Hảo

5.3 Mô Hình Độc Quyền Thuần Tuý

5.5 Mô Hình Thị Trường Cạnh Tranh Nhóm

5.4 Thị Trường Cạnh Tranh Độc Quyền

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

5.1 PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG

Thị trường: Tập hợp những người mua và bán tiềm năng của một sản phẩm cụ thể.

 Độ tập trung: số người mua và người bán trên thị trường và

Cách phân loại

 Loại sản phẩm: giống, khác.

 Rào cản gia nhập: mức độ vận động của tài nguyên.

 Thông tin và kiến thức về thị trường.

 Khả năng kiểm soát giá.

 Sáp nhập dọc/ ngang.

kích cỡ tương đối của từng doanh nghiệp.

 Ảnh hưởng đến quyết định mua/bán.

 Xác định sản lượng và giá bán.

Tại sao cấu trúc thị trường?

Các đặc tính của cấu trúc thị trường

Cấu trúc thị trường Thay thế

tranh Số doanh nghiệp Nhiều Nhiều Điều kiện gia nhập Dễ dàng Dễ dàng Hoàn toàn Không hoàn toàn

Ít Một

Khó Hạn chế

Cả hai Khó

Caïnh tranh hoaøn haûo

Caïnh tranh ñoäc quyeàn

Ñoäc quyeàn nhoùm

Ñoäc quyeàn thuaàn tuyù

Cạnh tranh hoàn hảo Cạnh độc quyền Độc quyền nhóm Độc quyền thuần túy

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

5.2 MÔ HÌNH THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH HOÀN HẢO

 Nhiều người bán và mua, quy mô nhỏ không có khả năng

5.2.1 Các đặc tính của thị trường cạnh tranh hoàn hảo

 Sản phẩm hoàn toàn giống nhau: Các sản phẩm thay thế

tác động đến giá của thị trường.

 Thông tin hoàn hảo.

 Dễ dàng gia nhập hoặc rút lui trong dài hạn: cả người mua

cho nhau hoàn toàn.

lẫn người bán.

 Doanh nghiệp chịu giá (Price-takers).

 Chỉ có một giá (luật một giá).

)

Hình 1 Đường cầu thị trường và doanh nghiệp trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo.

Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn haûoDoanh nghieäp caïnh tranh hoaøn haûo P

d=P=MR

( ù a o h g n ø a h a û u c ù a G

250

350

450

250 350

450 Q

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

5.2.2 Doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo trong ngắn hạn

Lôïi töùc maát ñi do q>q*

)

d=P=MR

ATC

AVC

Lôïi töùc maát ñi do q

( ù a o h g n ø a h a û u c ù a G

q2 q1 Saûn löôïng haøng hoaù (Q)

Hình 2 Doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo cực đại lợi lức

 Doanh thu:

Đặc tính của Doanh nghiệp trong Thị Trường Cạnh Tranh Hoàn Hảo ngắn hạn

 Doanh thu trung bình: AR = R/q = P

 Doanh thu cận biên:

R = P x q

 Doanh thu tăng lên chính bằng giá của một sản phẩm:

MR = R/q

Đường cầu doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo: d = P= MR Áp dụng quy tắc cực đại lợi tức: MC = MR = P

Tại D? Tại A?

MR = P = AR

 Lợi tức  =TR – TC= PQ –ATC*Q =Q(P-ATC)  Điều gì xảy ra nếu P < ATC?

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

)

$ 40

d=P=MR

ATC

A A

( ù a o h g n ø a h a û u c ù a G

ATC

MC=s

)

d'=P'=MR'

AVC

Shutdown point

( ù a o h g n ø a h a û u c ù a G

Saûn löôïng haøng hoaù (Q)

 Phần đường MC từ AVC (Điểm đóng cửa) là đường cung

của doanh nghiệp trong ngắn hạn

 Khi giá nguyên liệu thay đổi  đường MC dịch chuyển 

sản lượng tại lợi tức cực đại thay đổi

Hình 3 Doanh nghiệp cạnh tranh hoàn hảo trong ngắn hạn

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

MC1

MC2

MC3

4 5

7 8

Hình 4 Đường cung thị trường trong ngắn hạn

5.2.3 Sản lượng trong dài hạn

Giaù

SMC

LMC

ATC

SAC

P=MR

Saûn löôïng

 Trong dài hạn, doanh nghiệp có lợi tức kinh tế bằng 0.

Hình 5 Sản lượng của doanh nghiệp trong thị trường cạnh tranh trong dài hạn

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

Giaù

Doanh nghieäp

Giaù

Ngaønh

LMC

P1 ATC P2

Saûn löôïng

Hình 6 Cân bằng cạnh tranh trong dài hạn

5.2.4 Các đường cung ngành trong dài hạn

LMC

Giaù

Doanh nghieäp

Giaù

Ngaønh

C C

P1 ATC P2

Saûn löôïng

Hình 7 Đường cung dài hạn ngành có chi phí không đổi

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

Doanh nghieäp

MC2

MC1

Giaù

Ngaønh

AC2

AC1

Saûn löôïng

Hình 8 Đường cung dài hạn của ngành có chi phí gia tăng

Ngành có chi phí giảm  Đường cung dài hạn dốc xuống

Hình 9 Tác động của thuế đến chi phí doanh nghiệp

Giaù Doanh nghieäp

MC2=MC1+t

MC1

AC2

P1

AC1+t AC1

0 q1

q2

Saûn löôïng

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

Giaù

S2=S1+t

Saûn löôïng

Hình 10 Tác động của thuế đến ngành

P Pb

Pb P0

P0 PS

Q1 Q0

Gaùnh naëng cho ngöôøi tieâu duøngGaùnh naëng cho nhaø saûn xuaát

Đường cung và cầu của thị trường sẽ quyết định gánh nặng của chính sách thuế

Hình 11 Gánh nặng của thuế đến ngành

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

5.3 MÔ HÌNH ĐỘC QUYỀN THUẦN TUÝ (PURE MONOPOLY)

 Kích cỡ doanh nghiệp

 Tỷ lệ tập trung

 Sức mạnh thị trường

5.3.1 Sức mạnh thị trường

5.3.2 Độc Quyền Bán (Monopoly)

 Một doanh nghiệp trong ngành.

 Không có sản phẩm thay thế

 Rất khó gia nhập

 Người mua chịu giá.

A. Đặc điểm

 Chính sách của nhà nước.

 Sản phẩm đặc biệt.

 Sáp nhập để hình thành một.

 Canh tranh loại bỏ tất cả đối thủ và chỉ còn một.

Tại sao?

 Đường cầu thị trường = đường cầu doanh nghiệp

 Không tồn tại đường cung độc quyền

Giả sử

 Đường cầu doanh nghiệp:

 Tổng doanh thu:

 Doanh thu trung bình:

P = a – bQ TR = PxQ = aQ – bQ2.

AR = TR/Q = P

 Doanh thu cận biên:

MR = TR’ = a – 2bQ

Hành vi của nhà độc quyền trong ngắn hạn B.

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

Co daõn

Co daõn ñôn vò

Khoâng Co daõn

D=AR

Saûn löôïng

Toång doanh thu

Saûn löôïng

Hình 12 Đường cầu, doanh thu cận biên của nhà độc quyền

C. Quyết định sản lượng

Giaù

P1 P* P2

D=AR

Lôïi töùc maát ñi do saûn xuaát ít vaø ñònh giaù cao

Lôïi töùc maát ñi do saûn xuaát nhieàu vaø ñònh giaù thaáp

Q1 Q*

Saûn löôïng

Hình 13 Doanh nghiệp độc quyền xác định mức sản lượng tại đó lợi tức đạt cực đại

Hình 14 Lợi tức của doanh nghiệp độc quyền

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

$

MC

P

AC

C

AR

MR

Saûn löôïng

Hình 15 Doanh nghiệp độc quyền lỗ

MC

$

AC

C

P

AR

MR

P

P1

Loss

P2

D

Gain

Q

Q 1

Q 2

D. Quy tắc định giá theo kinh nghiệm

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng







QP 

TR  Q 

PQ  Q 

Q  Q 



Q P

1 E

P  Q 

  

 PP   

     

  PP  

P  Q    

P  Q    E1  P E 

  



/1

Cực đại lợi nhuận MC = MR 

Với Ed= độ co dãn giá của cầu của doanh nghiệp.

5.3.3 Cơ sở của độc quyền

 Độ co dãn của cầu thị trường

 Số doanh nghiệp trong thị trường

 Tương tác giữa các doanh nghiệp

$/Q

P*-MC

Saûn löôïng

Hình 16 Lợi tức của độc quyền phụ thuộc vào độ co dãn của đường cầu thị trường

5.3.4 Chi phí xã hội của độc quyền

Hình 17 Chi phí xã hội do độc quyền

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

$/Q

Phaàn thaëng dö khaùch haøng maát ñi

A

B

Deadweight Deadweight Loss Loss

C

$/Q

Doanh thu caän bieân khi giaù quy ñònh khoâng cao hôn P1

Pm P1 Pc

Hình 18 Nhà nước quy định giá

3.3.4 Vấn đề của doanh nghiệp độc quyền

 Định giá phân biệt (Price discrimination):

 Quy định của nhà nước về luật chống độc quyền.

 Độc quyền tự nhiên.

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

5.4 THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH ĐỘC QUYỀN

5.4.1 Khái niệm

 Cạnh tranh độc quền: thị trường mà các doanh nghiệp có thể gia nhập dễ dàng, mỗi sản phẩm có nhãn hiệu riêng hoặc sản phẩm khác biệt

 Các đặc tính

o Rất nhiều doanh nghiệp

o Tự do gia nhập hay rút lui

o Sản phẩm khác biệt nhưng thay thế nhau.

 Mức độ sức mạnh cạnh tranh phụ thuộc vào sự khác biệt của sản phẩm: Kem đánh răng, Bột giặt, soap, shapoo, Thuốc cảm

Tên nhãn hiệu Công ty Close-up Unilever P/S Unilever

Colgate Colgate- Palmolive

Đặc tính sâu Trắng răng Giá rẻ

Không răng

5.4.2 Doanh nghiệp cạnh tranh độc quyền

Hình 19 Cạnh tranh độc quyền trong ngắn-dài hạn

MC

$

AC

PSR

DLR

DSR

MRLR

MRSR

Saûn löôïng

Q SR Ngaén haïn

Q LR Daøi haïn

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

A. Ngắn hạn B. Dài hạn

o Đường cầu dốc xuống (sản o Lợi tức thu hút nhiều doanh

phẩm khác biệt) nghiệp gia nhập

o Cầu tương đối co dãn – sản o Cầu doanh nghiệp cũ giảm

phẩm thay thế Qua DLR

o MR < P o Sản lượng và giá sẽ giảm

o Cực đại lợi tức MR = MC o Sản lượng của ngành tăng

o Doanh nghiệp có lợi tức kinh o Không còn lợi tức kinh tế

tế

5.4.3 So sánh cạnh tranh độc quyền và cạnh tranh hoàn

hảo

Hình 20 Cạnh tranh độc quyền và hoàn hảo

$

MC

Deadweight loss

AC

D=MR

DLR

MRLR

Saûn löôïng

Q

Saûn löôïng

Q LR Daøi haïn

Daøi haïn

Câu hỏi

hoàn hảo, giá và sản lượng thế nào?

o Nếu thị trường cạnh tranh độc quyền trở thành cạnh tranh

o Nên có những quy định nào cho cạnh tranh độc quyền? o Sức mạnh độc quyền của các doanh nghiệp này? o Đâu là lợi ích của đa dạng hoá sản phẩm?

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

5.5 MÔ HÌNH THỊ TRƯỜNG CẠNH TRANH NHÓM

5.5.1 Khái niệm

o Số doanh nghiệp ít.

o Sản phẩm có thể khác biệt hoặc không.

o Rào cản gia nhập lớn.

Ví dụ: Xe ô tô, Thép, Hoá dầu, thiết bị điện, máy tính

Rào cản gia nhập

o Tự nhiên: tính kinh tế nhờ quy mô, bản quyền, công nghệ,

thương hiệu chấp nhận.

o Hành động chiến lược: Bao trùm thị trường, kiểm soát yếu

tố đầu vào (Debeers, OPEC)

Vấn đe

o Các hành động chiến lược o Hành vi của đối thủ

5.5.2 Ứng dụng trong định giá

 Trong một số thị trường độc quyền, hành vi định giá tại một thời điểm có thể tạo ra môi trường định giá dự đoán được và có thể hàm ý hợp tác.

thể hợp tác

 Nhưng cũng có một số doanh nghiệp rất là táo bạo, không

đối thủ.

o Doanh nghiệp ngại thay đổi giá vì ngại phản ứng của

o Giá sẽ ổn định.

5.5.3 Giá ổn định và đường cầu gãy

 Nếu một doanh nghiệp tăng giá, đối thủ sẽ không tăng giá 

đường cầu co dãn.

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

 Nếu doanh nghiệp giảm giá, đối thủ sẽ giảm giá theo 

đường cầu không co dãn.

$/Q

MC'

Saûn löôïng

Hình 21 đường cầu gãy

5.5.4 Mô hình Cartel

 Các doanh nghiệp trong Cartel đồng ý hợp tác để định giá

và sản lượng.

 Nếu có đủ số lượng doanh nghiệp trong cartel, thị trường

tương đối không co dãn

Hai điều kiện để Cartel thành công:

 Tổ chức Cartel bền vững trong đó các thành viên tuân thủ

mức sản xuất tại mức giá và sản lượng đã ký kết.

 Tiềm năng để tạo ra sức mạnh độc quyền

 Cartels có thể định giá cao

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Chöông 5: Caáu truùc thò tröôøng

5.6 LÀM SAO THAY ĐỔI MÔI TRƯỜNG CẠNH TRANH

 Tăng nhu cầu  độ co dãn ít hơn

Tác động lên phía cầu

 Thay đổi một số đặc tính của sản phẩm, nhằm tạo ra sự khác biệt lớn hơn so với sản phẩm của các đối thủ cạnh tranh, tạo sự thu hút với khách hàng.

 Sự khác biệt có thể là hữi hình hoặc vô hình .

Khác biệt hóa sản phẩm

 Quảng cáo, gia tăng lực lượng bán hàng, cung cấp các dịch vụ

hậu mãi tốt hơn.

 Trong ngắn hạn, nếu chỉ có một số ít doanh nghiệp tăng cường

quảng cáo và khuyến mãi có thể giành được thị phần.



tạo sự khác biệt hay tăng cường các hoạt động khuyến mãi sẽ tác động lên nhu cầu nhưng đồng thời cững làm tăng chi phí hoạt động.

 Trong dài hạn các doanh nghiệp hoạt động tại điểm sản lượng hoà vốn, và nếu tất cả các XN đều gia tăng các hoạt động quảng cáo và khuyến mãi thì trong dài hạn các DN có thể duy trì được thị phần của mình.

Khuyến mãi