Chăm sóc mắt cho trẻ sơ sinh
Đôi mắt là một trong những bộ phận non nớt mà trẻ sơ sinh cần được chăm sóc cẩn
thận, nếu không sẽ gây nhiều ảnh hưởng xấu cho bé, thậm chí nguy hiểm nhất có
thể bị hư mắt do nhiễm các chủng vi khuẩn độc nặng. Các cha mẹ nên lưu ý thông
tin này.
Trẻ sơ sinh thường bị chảy nước mắt và ghèn trong những ngày đầu sau sinh. Tình
trạng viêm kết mạc mắt có thể xảy ra ngay trong tuần đầu nếu việc chăm sóc mắt
cho trẻ không được thực hiện thường xuyên hàng ngày.
Lưu ý:
- Ngay sau sinh, nên lau sạch mắt bé bằng gạc vô trùng hay bằng khăn riêng. Khăn
này phải được nhúng nước chín và mát.
- Trẻ thường được các nữ hộ sinh nhỏ mắt hay tra thuốc mỡ mắt sau khi lau mắt
trong vòng một giờ sau sinh. Chú ý không được để đầu chai thuốc hay đầu ống
thuốc chạm vào mắt bé.
- Bất cứ người nào chạm đến em bé đều phải rửa tay trước và sau chăm sóc bé.
Một số bệnh nhiễm khuẩn mắt thường gặp
Trong một số trường hợp trẻ sơ sinh có thể mắc các bệnh nhiễm khuẩn mắt nặng và
có thể dẫn đến mù trong ngay tháng đầu sau sinh. Ba tác nhân thường gây nhiễm
khuẩn mắt nhất là Neisseria gonorrhoea (vi trùng gây bệnh lậu), Chlamydia
trachomatis (trùng roi) (bé có thể mắc phải hai tác nhân này trong khi sinh từ
đường sinh dục của mẹ) và Staphylococcus aureus (mắc phải cả từ đường sinh dục
mẹ hay sau khi sinh, từ người chăm sóc).
Trong ba tác nhân trên, nguy hiểm nhất là lậu cầu Neisseria gonorrhoea vì nó có
thể gây mù nếu không được điều trị. Chlamydia, là nguyên nhân thường gặp nhất
của nhiễm khuẩn mắt sơ sinh, tuy có thể dẫn đến giảm thị lực nhưng hiếm khi gây
mù.
Triệu chứng điển hình của cả ba trường hợp này là cả hai mí mắt sẽ bị sưng đỏ và
chảy mủ, thường bắt đầu từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5 sau sinh. Tuy nhiên, triệu
chứng có thể bắt đầu sớm hơn hay muộn hơn. Nếu chỉ dựa trên biểu hiện lâm sàng,
rất khó nói nhiễm khuẩn do tác nhân nào gây ra. Ở những vùng có tỷ lệ nhiễm lậu
cầu trùng cao, nhân viên y tế nên điều trị ngay bất kỳ trường hợp nhiễm khuẩn mắt
nào vì nó có thể do lậu cầu gây ra, chứ không nên chờ đợi kết quả xét nghiệm hay
chẩn đoán chắc chắn rồi mới điều trị. Nhân viên y tế nên lưu ý tầm soát và điều trị
trong thời gian mang thai những thai phụ có thể bị bệnh lây truyền qua đường tình
dục.
Ước tính có 3% trẻ em bị bệnh mắt do lậu cầu không được điều trị sẽ bị mù.
Lậu và chlamydia là những nhiễm khuẩn lây qua đường tình dục hay gặp nhất ở
phụ nữ mang thai. Tổ chức Y tế thế giới ước tính có khoảng 32 triệu trường hợp
viêm kết mạc do lậu cầu mới mắc và 46 triệu trường hợp phụ nữ mới nhiễm
chlamydia trên thế giới hàng năm. Một phần ba đến một nửa trẻ do những phụ nữ
nhiễm các bệnh lây truyền qua đường tình dục này sinh ra sẽ bị nhiễm khuẩn mắt.
Nhiễm tụ cầu trùng Staphylococcus aureus xảy ra trong 10 đến 20% những trẻ sơ
sinh và có thể lây lan rất nhanh từ trẻ này sang trẻ kia, nhất là tại các cơ sở y tế. Tụ
cầu cũng là nguyên nhân thường gặp của nhiễm trùng rốn và rốn có thể là nơi tích
trữ vi trùng này.
Điều trị dự phòng nhiễm khuẩn mắt do lậu cầu trùng và chlamydia
WHO khuyến cáo rằng mọi trẻ sơ sinh phải được lau mắt ngay sau sinh và phải
được nhỏ nitrate bạc 1% hay tra thuốc mỡ mắt tetracycline 1% trong vòng 1 giờ
sau sinh.
Ba chất kháng khuẩn được khuyến cáo trong Nguyên nhân điều trị dự phòng nhiễm
khuẩn mắt thất bại thường gặp nhất là do tiến hành quá trễ sau sinh. Vì nhiễm
khuẩn mắt do lậu rất nặng nên mọi trường hợp viêm kết mạc ở trẻ sơ sinh nên được
điều trị với kháng sinh như là viêm kết mạc do lậu cầu trùng. Hầu hết những nhiễm
khuẩn do chlamydia gây ra đều có thể phòng ngừa bằng cách khử khuẩn mắt ngay
sau sinh, thậm chí khi mẹ chưa được điều trị trước sinh.
Phòng ngừa nhiễm khuẩn mắt cho trẻ sơ sinh
Tất cả nhân viên y tế và cả những người chăm sóc trẻ đều phải rửa tay thường
xuyên, sử dụng dụng cụ và thiết bị sạch, giữ môi trường xung quanh sạch sẽ là
những biện pháp căn bản để phòng ngừa nhiễm khuẩn mắt và những nhiễm khuẩn
khác ở trẻ sơ sinh.
Do vậy nếu bà mẹ bị viêm nhiễm đường sinh dục mà chưa được điều trị hay điều
trị chưa ổn định thì trẻ sinh qua đường dưới thường có nguy cơ viêm kết mạc mắt.
Khi thấy mắt trẻ bị sưng hay đổ ghèn thì phải báo ngay cho bác sĩ hoặc cho bé đi
khám ngay để bé được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Việc sử dụng kháng sinh nhỏ mắt phải do bác sĩ chỉ định.
