Chính sách mục tiêu lạm phát - Kinh nghiệm quốc tế và những gợi ý cho Việt Nam

ố ế ệ ụ Chính sách m c tiêu l m phát ­ kinh nghi m qu c t

ữ ệ ạ ợ và nh ng g i ý cho Vi t Nam

ễ ế ươ ế PGS., TS. Nguy n Văn Ti n ­ Vũ Hoàng Ph ng Qu

ố ở ở ệ Vi

ị ầ ủ

ạ ừ ưở ư ừ ứ ạ ư ờ ỳ

ả ự ả

ể ừ ạ

ư ấ ị ố ế ộ

ề ặ

ụ ắ ng đi đúng đ n nh m đ t đ

ả ả ự ấ

ế ể ẽ ề ạ t Nam, l m phát đã và đang tr  thành m i quan ườ   i ệ   ng ch ng nh  th i k  siêu l m phát đã đi vào quá kh  và nhi m ưở   ng ẽ ở   năm 2004 l m phát đã quay tr ưở ề   ữ ả i và có nh ng tác đ ng nh t đ nh, gây  nh h ng không t t đ n n n ị ạ ấ   c nhà. V n đ  đ t ra cho các nhà ho ch đ nh chính sách là làm ằ ộ ướ ạ ượ c c  hai m c đích, c m t h   ữ   ả ừ ạ ượ c “chú ng a b t kham” l m phát v a đ m b o nh ng ư đang chuy n mình m nh m  nh

ạ ờ Trong th i gian qua  tâm hàng đ u c a các nhà ho ch đ nh chính sách cũng nh  t ng ng dân. T ỉ ụ ủ v  c a chúng ta ngày hôm nay ch  còn là làm sao đ m b o s  tăng tr ạ nhanh chóng và m nh m . Nh ng k  t ạ l ế ướ  n kinh t ượ sao tìm đ ố ừ v a “nh t” đ ắ ữ ế ướ c ti n v ng ch c cho n n kinh t b ệ t Nam. Vi

ả ở

ể ạ ế ấ  cũng là x u, là b t l c t

ề ệ ự ể ươ ng chính sách ti n t

ự ễ ể ở ữ ả

ấ ợ   ờ Tuy nhiên, l m phát không ph i   đâu và bao gi i ộ ướ ở ứ   ượ ỷ ệ ạ  m c  l m phát  c nào đó có th  duy trì đ hoàn toàn. N u m t n  l ợ   ạ ở ư ạ ố ộ ườ ả ợ ừ i tr  thành m t nhân t ng nh  l m phát l v a ph i h p lý thì d i  có l ề ệ ướ ậ ế ự   ng hi n nay càng có nhi u Ngân . Vì v y, xu h cho s  phát tri n kinh t ế Ư ể   ị ế ớ ướ i   quy t   đ nh   chuy n hàng   Trung   ng   (NHT )   các   n c   trên   th   gi ạ   ụ ệ ượ ướ ng hoá m c tiêu l m h  (CSTT) sang th c hi n l ị ơ ở ổ ặ ề   phát. Nói cách khác chính là đ t n n móng cho CSTT trên c  s  “ n đ nh ố   ữ ấ giá c ”, và th c ti n đã cho th y nh ng thành công đáng k    nh ng qu c gia này.

ữ ứ ệ ậ ắ ơ

ượ ạ ề ộ ướ ể ụ   c nh ng nh n th c đúng đ n và toàn di n h n v  chính sách m c ở ợ ng g i m

ệ ặ ớ Có đ tiêu l m phát (The Inflation Targeting Policy) có th  là m t h ệ cho bài toán đang đ t ra v i Vi t Nam hi n nay.

ề ơ ả ề ữ ụ ấ ạ I­ Nh ng v n đ  c  b n v  chính sách m c tiêu l m phát

ư ủ ề ỗ ố ố t, m t CSTT truy n th ng c a m i qu c gia đ

ườ ụ

ế ộ ể ạ ượ ng đ  đ t đ ả  tăng tr ệ c sau khi tr ả ự ỷ ệ ạ  l ự ng có đ ỷ ệ  l đi t

ả ừ ả ứ ị ố ộ ủ ưở ồ ề ả ượ ặ   c đ t Nh  chúng ta đã bi ệ ạ c 4 m c tiêu chính: T o ra công ăn vi c làm ra thông th   ủ   ấ ộ cho xã h i hay làm gi m áp l c th t nghi p; Đ m b o s  tăng lên c a ổ   ượ ự GDP th c (t  l m phát);  n ị   đ nh giá tr  đ i n i c a đ ng ti n hay đ m b o s c mua hàng hoá trong

ị ố ề ổ ị ị ạ ủ ồ ;  n đ nh giá tr  đ i ngo i c a đ ng ti n hay là  n đ nh t ỷ

ướ ủ ộ ệ ổ n c c a n i t giá.

ể ấ

ụ ưở ố ấ ệ ng cao th

ườ ữ ẫ ắ

ữ ả ặ   M c dù các m c tiêu này không ph i không có nh ng đi m th ng nh t, ví ớ ỷ ệ ấ ư   ụ ư  th t nghi p th p... nh ng d  nh  tăng tr  l ng đi kèm v i t ạ   ộ ạ ớ nói chung thì chúng có nh ng mâu thu n n i t i v i nhau trong ng n h n nh : ư

ế ố

ổ ề ề

ự ế ể ẩ

ỉ ấ ờ ứ

ế ả ấ ố ệ ­   Các   cú   s c   làm   t ng   cung   gi m   xu ng   khi n   th t   nghi p   gia   tăng,   ứ ầ   ớ ượ ả Ư ộ ằ NHT  bu c ph i đi u ch nh l ng cung ti n cho cân b ng v i m c c u ả ề ầ ư ạ ố  t o công ăn  đ  cho lãi su t gi m xu ng và thúc đ y đ u t ti n th c t   ủ   ả ệ ư ệ vi c làm, nh ng đ ng th i vi c đó cũng làm cho m c giá c  chung c a ề n n kinh t ồ  tăng lên.

ị ố ộ ủ l

ế ắ

ồ ề ầ ủ ề ưở ệ ẽ ấ ả ấ ệ ổ ướ ng tăng và tăng tr ng kinh t

ị ề ả ồ   ỷ ệ ạ ằ ổ ­ Gi m t  l m phát nh m  n đ nh giá tr  đ i n i c a đ ng ti n đ ng ế ặ ộ ớ  tăng nghĩa v i m t CSTT th t ch t khi n cho lãi su t trong n n kinh t   ế  ấ ầ ư ệ ượ lên, hi n t  xu t hi n làm t ng c u c a n n kinh t ng thoái lui đ u t ế ị  ố  b gi m xu ng. Th t nghi p s  có xu h kìm hãm.

ố ệ ủ ệ ữ

ậ ế ụ ộ ế Ư ằ

ụ ạ ộ ộ

ắ ạ ể ậ

ẹ ụ ờ ẽ ế ấ

ề ặ ụ ụ ậ ọ ộ c ch n làm m c tiêu chính cho CSTT? vì sao? nó có tác đ ng th

ế ố ủ ề ượ ế ế Qua vi c xem xét các m c tiêu c a CSTT và các m i quan h  gi a chúng ể ạ   ọ ư đ a chúng ta đ n m t k t lu n quan tr ng r ng: NHT  không th  đ t ượ ấ ả ả ự   t c  các m c tiêu cùng m t lúc trong ng n h n, mà bu c ph i l a đ c t ụ   ộ ọ ch n m t m c tiêu chính đ  t p trung trong khi t m th i coi nh  các m c tiêu khác. V y v n đ  đ t ra cho chúng ta ti p theo s  là “m c tiêu nào   ế  nên đ nào đ n các bi n s  c a n n kinh t ?”

ướ ụ c đây, th ng có 2 xu h

ộ ế ưở ụ ề ườ ng kinh t

ặ ộ ệ ờ

ổ ả ề ế ề ạ ậ

ưở ụ ế ẽ

ế ẫ ế ụ ậ ả ứ ủ ề

ơ ố ạ ế ụ ề ố ậ ướ   ng chính cho CSTT: t p trung vào m c tiêu Tr    ho c cùng m t lúc theo đu i nhi u m c tiêu khác tăng tr ự   ể nhau. Tuy nhiên, sau m t th i gian ki m nghi m c  v  lý thuy t l n th c ằ ị ế , các nhà ho ch đ nh chính sách đ u nh n ra r ng n u ti p t c t p trung t   ị   ố ả ng thì k t qu  là qu c gia đó s  ph i h ng ch u vào m c tiêu tăng tr ế ố ự ữ nh ng c n s c l m phát trong khi nh ng bi n s  th c khác c a n n kinh   ế t ữ ư  không ti p t c tăng lên nh  mong mu n. Đi u này là vì:

ưở ả ạ ế ề ng lên n n kinh t

ề ờ ng không chính xác v  m t th i gian và đôi khi đ y n n kinh t mang tính dài h n” nghĩa là ế  ẩ

ứ ấ ưở nh h ạ ự ặ ệ ấ ­ Th  nh t, “CSTT  nh h ả vào tr ng thái tiêu c c đ c bi ề ặ t là khi nó không rõ ràng và nh t quán.

ứ

ấ ỷ ệ ộ ườ ưở ạ l m phát cao l y t

ạ  tăng tr ườ ỉ

l ấ ể ổ ấ ỷ ệ ấ l

ạ ệ ữ ỷ ệ ạ  l m phát cao đ  đ i l y t ưở ả

ờ ợ ươ i nhu n và ti n l

ầ ư ậ

ạ b  gi

ứ ế ụ ưở ạ ề

ườ ủ ườ ẳ ­ Th  hai, “đ ng cong Philip trong dài h n là m t đ   ng th ng” nghĩa là ự ổ ỷ ệ ạ s  đánh đ i t  l ng cao trong dài h n là   ắ ộ   không có. Trong ng n h n chúng ta th y, đ ng cong Philip đã ch  ra m t ố ấ ệ m i quan h  gi a t  l    th t nghi p th p và ỷ ệ ộ ng cao. Đó là vì khi giá c  tăng lên, các công ty và h  gia  tăng tr t  l   ậ ề ươ   ọ ẽ ằ ng ng lai nh  l đình tin r ng h  s  giàu lên trong t ư ủ   ọ ẽ  cũng nh  tiêu dùng c a danh nghĩa tăng lên, do v y h  s  tăng đ u t ạ ượ   ư ế ị ớ ạ ng kinh t mình. Nh ng trong dài h n tăng tr c i h n (khi đ t đ ẫ ả ượ   ng ti m năng) trong khi l m phát v n c  ti p t c tăng lên do s n l ự ữ nh ng d  tính c a ng i dân.

ạ ề

ư ờ ằ ị ế ị

ậ

ướ ộ đã đ

ể ờ ớ ị c xác đ nh tr ủ

ế . Tuy nhiên, khu v c t

ự ộ

ẩ ế ị ọ ọ ẽ ộ

ố

ể ừ ượ ườ

ưở ở ộ ệ ứ   ­ Th  ba, “đ  l ch th i gian”, đi u này nghĩa là các nhà ho ch đ nh chính ườ ng cho r ng các cá nhân và công ty đ a ra các quy t đ nh tiêu sách thì th   ố ớ   ọ ầ ư  trùng v i th i đi m mà h  công b  CSTT, và vì v y v i dùng hay đ u t ọ ự ữ ệ ỉ ầ ượ ố   c ch  c n h  th c hi n m t CSTT nh ng nhân t ẽ ở ộ ự ư ớ ự ơ    nhân s  giúp thúc đ y tăng m  r ng h n so v i d  tính c a khu v c t ư ườ ự ư ưở   ng đ a ra các quy t đ nh  nhân th ng kinh t tr ướ ủ ọ ề ủ ậ   ự c c a h  v  CSTT, và m t khi h  nh n c a mình d a trên các d  tính tr ủ  ạ ủ ơ ở ộ ị ấ th y đ ng c  m  r ng c a các nhà ho ch đ nh chính sách thì h  s  ch ạ   ả ế ề ươ ả ộ ng. K t qu  là, cu i cùng thì các nhà ho ch đ ng tăng giá c  và ti n l ộ ẽ ị đ nh chính sách s  không th  l a đ i lao đ ng và các công ty, và   c ng ế ẫ ấ ạ ạ  không tăng tr CSTT tr  nên th t b i, l m phát v n tăng mà kinh t ng.

ằ ạ ữ

ơ ộ ạ ụ ẽ ả ế ế ậ ạ

ị ổ ế ể

ạ ộ

ể ế ậ

ự ộ ố ơ ủ ẻ ổ ấ ữ ư

ườ ế ệ ộ

ữ ề

ấ ể ả ờ ệ

ượ ự ị ị  trên khi n cho các nhà ho ch đ nh chính sách nh n ra r ng đã Nh ng lý l   ế ữ   đ n lúc ph i tìm ki m m t m c tiêu mang tính dài h n h n, t o ra nh ng ộ   ự ề ề ti n đ  kinh t  vĩ mô  n đ nh cho s  phát tri n lâu dài. Cùng lúc đó, m t ấ   ề ấ ễ ữ ậ đi u r t d  dàng nh n ra là l m phát luôn có nh ng tác đ ng tiêu c c nh t ề ế ị . T t nhiên cũng không th  ph  nh n m t s  tác đ nh đ n n n kinh t   ự ạ   ự ộ ộ đ ng tích c c nh ng nh ng tác đ ng tiêu c c có v  n i lên rõ h n: t o ệ   ị ự ấ ổ  ­ xã h i, phát tín hi u sai l ch ng kinh t nên s  b t  n đ nh trong môi tr ớ   ự ứ ầ ư  quá m c vào khu v c tài chính, và gây ra các chi phí l n kích thích đ u t ậ   ơ ộ ủ (chính là chi phí c  h i c a nh ng kho n ti n không có lãi su t)... Vì v y ố ố ớ ấ ỳ ạ   đ i v i b t k  qu c gia nào, trong th i gian nào thì vi c ki m  soát l m ả ổ ể ữ phát đ  gi giá c   n đ nh cũng luôn thu hút đ c s  quan tâm chú ý.

ị ơ ổ ạ

ả Ư ể ạ ả ặ ạ

ể ế

ỉ ố ư

ệ ố ề ạ  t

ộ

ể ệ ầ ư ế ả

ủ c khi mà s  bi n đ ng c a giá c  (th  hi n qua t ng đ n các quy t đ nh đ u t ị ườ ệ ả ạ i không đ n gi n là vi c ki m soát l m phát. Tuy nhiên  n đ nh giá c  l   ẫ   ệ ẹ Theo nghĩa h p đó là vi c NHT  ngăn ch n c  tình tr ng l m phát l n ủ ề    (vì thông qua kênh tài chính và các kênh khác, thi u phát c a n n kinh t ả ộ ớ   v i cùng m t ch  s  tuy t đ i v  l m phát hay gi m phát nh  nhau, thì chi ơ ừ ạ ớ ế ừ ả ố ớ ề  l m phát). Trong khi  gi m phát còn l n h n t phí đ i v i n n kinh t   ổ ả  ị ơ ị ườ ơ ộ ể ng h n) thì  n đ nh giá c đó hi u theo nghĩa r ng h n (mang tính th  tr ỷ ệ ạ ả ự ế ạ ượ    l m phát) đ t đ  l ưở ủ không gây  nh h    hay tiêu dùng c a các ủ ể công ty hay ch  th  khác trên th  tr ế ị ng.

ấ ữ ở ứ ổ ả ượ ể m c  n đ nh thì nó có th  giúp h n ch

c gi ự ủ ả ạ ạ ả

T t nhiên khi giá c  đ ưở ả các  nh h ị ổ ế  ị ẫ   ng tiêu c c c a c  l m phát l n thi u phát, nh ng b n thân ả ữ ư n đ nh giá c  cũng mang trong mình nh ng ích l ư ể ợ i riêng nh :

ứ ố

ự ở ự ế

ế ị ễ

ị

ế ớ ấ ủ ề ậ ố ề ổ ạ ợ i l i nhu n t

ả ươ ổ ị  ­ Cho phép s  thay đ i trong m c giá c  t ng đ i khi nó không còn b ả ộ ả ưở ứ nh h   ng b i s  dao đ ng trong m c giá c  chúng, vì th  các quy t đ nh ộ ẽ ẫ ầ ư ượ ư đ u t  hay tiêu dùng s  v n đ   c đ a ra m t cách chính xác và d  dàng. ự   ả ướ ồ ự ẫ ng d n các ngu n l c tìm đ n v i khu v c Nghĩa là  n đ nh giá c  h ả ờ mang l   t, và nh  đó tăng ti m năng s n xu t c a n n kinh .ế t

ầ ư ề ằ ả ổ

đ u tin t ầ ể

ữ ề

t giá c a đ ng ti n và r i ro khi n m gi ầ ạ ừ ấ

ắ ắ ả ơ ố ẽ ạ ộ ỏ ế ệ

ứ ị ưở ế ấ ả ng r ng m c giá c  là  n đ nh t c  các nhà đ u t   ­ N u t ắ   ạ ứ ọ ẽ ươ ng lai, h  s  không yêu c u có “m c phí bù l m phát” đ  bù đ p trong t ự ượ ả ủ ủ ồ  các tài s n tài chính cho s  tr   ạ ằ ự   dài h n. B ng cách lo i tr  ph n chi phí bù đ p này ra kh i lãi su t th c ượ   ị ườ ế c ng v n s  ho t đ ng có hi u qu  h n và khuy n khích đ , th  tr t ề nhi u đ u t ầ ư .

ị

ả ổ ớ ự ả ả ấ ỏ

ẽ ồ ự ủ ạ ủ ể ặ ầ   ế ệ ­ Vi c giá c   n đ nh cũng s  khi n các công ty và cá nhân không c n ằ   thi t ph i rút b t các ngu n l c c a mình ra kh i khu v c s n xu t nh m ự t ế  phòng tránh các r i ro do l m phát ho c thi u phát.

ể ự ằ

ự ổ ệ ườ ự ả ữ ộ ể

ưở ạ ng đ n thu  và an toàn xã h i, cũng nh

ộ ề ự ả ậ ộ ộ ị   ­  S   n đ nh giá c  giúp tăng c ng đáng k  s  công b ng xã h i thông ạ ừ qua vi c lo i tr  nh ng chi phí th c phát sinh khi l m phát hay thi u phát   ư  ế ự làm tăng s  méo mó  nh h gi m s  phân ph i l ế ả ố ạ ủ ả i c a c i và thu nh p m t cách đ c quy n.

ị ổ ả ằ ấ

ả ố ỷ ệ ấ ệ ự b n v ng và t ạ ế ề ữ ng kinh t ụ ể ạ ượ  nhiên” thì cái khó l

ưở ệ ượ ể

ể ạ ượ ể ừ ự

th t nghi p t ụ c m c tiêu đó. Đ  tránh đ ng gây áp l c l m phát có th  phát sinh t ế ượ ự Ư ờ ượ

ố ụ ủ   ơ ả Sau khi đã nh t trí r ng “ n đ nh giá c  ph i là m c tiêu c  b n c a ơ ở ể ộ ụ c m c tiêu CSTT trong dài h n, là c  s  đ  m t qu c gia có th  đ t đ   ạ   tăng tr i  l ấ   c xu xu t hi n là làm sao có th  đ t đ ự ạ ề ờ   ấ ướ  s  không nh t quán v  th i h ườ ư ộ ộ   c d a vào m t “chi c neo” có vai trò nh  m t c t gian, CSTT th ng đ ổ   ạ ượ ầ c phép theo đu i m c c n đ t đ ưở m c tiêu tăng tr ộ ộ c, và nh  đó bu c NHT  không đ ạ ữ ắ ng trong ng n h n n a.

ế ử ụ ế ớ

c s  d ng trên th  gi ỗ l ề ệ ng ti n t ”, “t ề ỷ  giá” và “t

ạ ể ư ế ổ

ị ệ ố

ạ

ệ ề ố

ọ ố ộ ề ể ạ ượ ố

ấ ủ ụ ụ ồ

ữ t nh t đ  neo gi

ố ứ ạ ổ ị ụ ọ ư   ượ i nh : ề ỷ ệ ạ  l m phát”. M i chi c neo đ u có   ư ộ   ế c đi m riêng nh ng chi c neo l m phát n i lên nh  m t ậ   ị ả t nh t v i  n đ nh giá c . Vì v y ng có m i quan h  t ự   ướ  thành xu h ng l a   i. Nghĩa là ngày càng ộ   c m c tiêu cu i cùng là có m t ươ   ng lai thì m c tiêu duy nh t c a CSTT ấ ể ế ạ    giá ợ   ạ ượ c m c l m phát m c tiêu h p

ế Cho đ n nay, đã có nhi u chi c neo đ ố ượ “kh i l ữ ư ượ nh ng  u nh ấ ớ ổ ố ượ ỉ ch  tiêu đ nh l ở ụ chính sách m c tiêu l m phát (CSMTLP) đang tr ế ớ ch n s  m t hi n nay cho nhi u qu c gia trên th  gi ậ ừ ố có nhi u qu c gia th a nh n: “Đ  đ t đ ề ị ế  ph n th nh trong t n n kinh t ả ị ả ph i là  n đ nh giá c  trong dài h n, và chi c neo t ằ ả ổ c   n đ nh chính là b ng m i cách đ t đ lý”.

ả ấ ề ế ệ ừ ơ ự ề

ư ượ ự ứ ấ

ư ơ ả

ụ ạ ượ ề Ư ượ ượ c l ụ c m c tiêu tăng tr

ằ ấ ạ   ứ ạ  đ n gi n đ n ph c t p, d a trên nhi u khía c nh R t nhi u khái ni m t   c  đ a ra, nh ng t u chung các nghiên c u  đ u nh t trí khác nhau  đ ộ   “CSMTLP là m t khung c  b n cho CSTT mà trong đó NHT  công khai ạ ỉ ố ạ ng hoá) và công b  ch  s  l m phát trong dài h n (m c tiêu đã đ   ưở   cam k t s  duy trì m c tiêu này đ  nh m đ t đ ng ỷ ệ ấ kinh t ố ế ẽ ị ế ổ   n đ nh và t ể ệ  th t nghi p th p”. ụ  l

ả ế

ớ ả ủ ệ

ớ ượ ả ả c h t ph i đ m b o đ ộ ự ạ ộ ọ

ả ượ ụ ờ ợ

ợ ầ ấ ờ

ề ị

ủ ệ ấ  l m phát th p, n n kinh t ớ ỷ ệ ấ  l

ả ạ ế ộ

ơ ở ượ ả ướ ể ộ   ể c “tính đ c Đ  CSMTLP có th  thành công tr ơ   ể ả Ư ừ ậ  đó m i có th  đ m b o th c hi n m t “CSTT đ n l p c a NHT ” t ạ   ạ ụ m c tiêu” v i  “tính công khai minh b ch” trong m i ho t đ ng. Bên c nh ự ớ ừ   c khung th i gian h p lý phù h p v i t ng m c tiêu đó ph i xây d ng đ ậ ượ ượ ng hoá. Và t   c l t nhiên vì trong th i gian đ u khi t p trung vào đã đ ộ   ộ ỷ ệ ạ ệ ả ứ ế ẽ  l  s  ph i h ng ch u m t vi c duy trì m t t ả ệ ế ờ    trì tr , vì  th t nghi p tăng cao và kinh t th i gian kh ng ho ng v i t ấ ị ứ ộ ố ế ủ ộ ự ậ   v y n i l c kinh t  c a qu c gia đó ph i đ t đ n m t m c đ  nh t đ nh ượ ể ạ đ  t o ra c  s  v t qua đ ờ c kho ng th i gian này.

ệ ể ệ ộ ậ ủ

ị Ư ượ Ư ượ ư ế c th  hi n thông qua vi c xác đ nh rõ c  ch ế ị

ụ ể ự ư

ủ ạ ệ ử ụ ệ ố

ặ ố c nh  đã đ t ra.

ượ

ệ ợ

ứ ạ ự ự ạ

ế ố ơ ế  ị Tính đ c l p c a NHT  đ ề   ho ch đ nh CSTT là nh  th  nào, NHT  có đ c toàn quy n quy t đ nh vi c s  d ng các công c  đ  th c thi CSTT hay không cũng nh  nêu rõ   ườ   Ư ng trách nhi m c a NHT  nói chung và Th ng đ c nói riêng trong tr ợ ư ạ ượ ụ h p m c tiêu không đ t đ ụ ề ộ ấ ọ M t v n đ  khác cũng quan tr ng không kém là l ng hoá m c tiêu hay ộ ề ấ ứ ạ ặ đ t ra m c l m phát h p lý. V n đ  là li u m c l m phát nên là m t con ộ ở ứ ị ế ố s  hay là m t khung giá tr  bi n thiên? và có th c s  l m phát   m c 0% ề là t t cho n n kinh t ?

ở ả ự l

ố ư ể

ữ ượ ủ ả ớ ư ậ ườ c c a giá c  (xu h

ự ầ ư ổ ng tăng giá do s  đ u t ầ ẫ

ứ ạ ố ớ ề ể ể ể ề ẩ ệ ơ ỷ ệ ạ Th c ra thì không ph i nh  v y b i vì trong t  l m phát luôn luôn bao   ữ ồ ấ   ế g m nh ng sai s  do đo l ng cũng nh  nh ng xu th  tăng có th  ch p ậ ấ   ướ nh n đ  đ i m i làm ch t ế   ượ ổ ặ ự ng hàng hoá tăng lên ho c s  thay đ i trong nhu c u tiêu dùng d n đ n l ậ ỏ ổ  hàng hoá tính CPI). Vì v y có th  hi u là m c l m phát 0%   thay đ i gi ế ơ ươ ạ ươ ng v i vi c ti m  n nguy c  thi u phát đ i v i n n kinh t i t . ng đ l

ộ ng kinh t

ề ợ ừ ứ ạ ỉ ỉ ố ạ ộ ị ữ ạ c t ng h p t

ệ ượ ồ ố ệ ộ ề ợ

ề

ườ ế ậ ng xuyên c a n n kinh t

ề ặ

ộ ề ậ ộ ỳ

ậ ố ờ ỳ ấ ị ơ ừ ế ơ    ph c t p, ch  s  l m phát H n n a l m phát là m t hi n t ượ ổ ệ    nhi u ngu n s  li u, nên vi c ch  dùng m t giá tr  duy đ ấ ể ề ạ   nh t đ  đánh giá l m phát là m t đi u không h p lý. Và đi u đó cũng ạ Ư ấ ế ể ố   khi n cho NHT  m t đi tính linh ho t trong đi u hành CSTT đ  đ i phó ủ ề ế ầ ộ ế ạ ớ . Vì v y, h u h t các i v i các bi n đ ng th l   ự ụ ấ ệ ố qu c gia đã th c hi n CSMTLP đ u nh t trí đ t m c tiêu là m t khung   ệ   ướ ớ ị i l n h n 0% còn c n trên thì tu  thu c vào đi u ki n giá tr  có c n d ủ ừ c a t ng qu c gia trong t ng th i k  nh t đ nh.

ộ ố ướ ủ ế ớ II­ So sánh CSMTLP c a m t s  n c trên th  gi i

ộ ơ ụ ượ ể ừ ế ế

ố ề ể c  bi ố khi CSMTLP  đ ữ

ữ ư ụ ế ơ ở ủ ỗ

ữ ầ ắ ươ

ế ứ ơ ả ươ ứ

ữ ầ ả

ấ   t đ n, đã có r t H n m t ch c năm qua k  t ự   nhi u qu c gia áp d ng nó. Tuy có nh ng đi m gi ng nhau vì cùng d a ướ ạ c   l trên   nh ng   lý   thuy t   c   s   nh ng   CSMTLP   c a   m i   n   i   mang ể ư ở ở   ồ ng đ ng cũng nh  c  s  so nh ng m u s c khác nhau. Đ  có cái nhìn t ề ướ   ả ướ ủ ể i sánh v  CSMTLP c a các n c này, chúng ta có th  nhìn vào b ng d ớ ề ộ ố ấ ớ đây v i nh ng tiêu chí h t s c c  b n t   ng  ng v i m t s  v n đ  đã ở ặ đ t ra   ph n trên. (Xem b ng 1). ả B ng 1 Quốc gia

New Zealand

Canada

EU

Thời điểm áp dụng CSMTLP

4/1990

26/2/1991

1/1/1999

Chỉ số lạm phát mục tiêu hiện nay 0% - 3%

1% - 3%

nhỏ hơn và gần 2%

Tính độc lập của NHTƯ

Tương đối

Tuyệt đối

Đối tượng của học thuyết “trách nhiệm tay đôi”

ECB

Cơ quan công bố lạm phát mục tiêu

Sự thoả thuận giữa BTC và chính phủ

BTC và NHTƯ phối hợp công bố

Công cụ đo lường lạm phát

CPI

CPI

HICP

Chỉ số lạm phát cơ bản

CPI loại trừ tác động của lãi suất

CPI loại trừ tác động giá lương thực và năng lượng

HICP loại trừ tác động của thực phẩm chưa chế biến

Công bố báo cáo

Hàng quý từ 3/1990

Nửa năm từ 5/1995

Hàng tháng

Dự báo lạm phát

Có

Không

Không

ể ể

ế ự ụ ộ

ượ ộ

ế ị

ọ ế ậ Ư ộ ấ ạ

ế ị Ư ư ầ

ể ể ờ ờ

ế ớ ự ấ ố ầ ề ờ   V  th i đi m áp d ng: Có th  coi New Zealand là qu c gia đ u tiên áp ứ   ụ ướ d ng CSMTLP m t cách tr c ti p vào 4/1990 (vì tr c đó đã có Đ c, ế ư nh ng đ   c đánh giá là CSMTLP m t cách gián ti p).   Sau  đó 1 năm ự   ụ NHT  Canada cũng quy t đ nh áp d ng CS này vào 26/2/1991, h  đã th c ệ   ế ứ thi m t CSMTLP r t linh ho t và h t s c thành công cho đ n t n hi n ụ   nay. Và g n đây, NHT  châu Âu ECB cũng đ a ra quy t đ nh áp d ng Ư ớ   CSMTLP vào 1/1/1999 ngay th i đi m ra đ i. Đây có th  coi là NHT  l n nh t trên th  gi ọ i đã l a ch n CSMTLP.

ề ụ ừ ỉ ố ạ ắ ầ ự

ụ

ệ ứ ấ ằ ủ ả ư ậ

ự ế ị ớ ổ ị ế ở ứ ạ  m c l m phát 1,9% và 2,1% là nh  nhau nên đã quy t đ nh m

ế ạ V  ch  s  l m phát m c tiêu: T  khi b t đ u th c hi n, New Zealand đã ị ầ ươ   ng xác đ nh khung m c tiêu c a mình là 0% ­ 2% và coi m c 1% là g n t ể   ươ ng v i  n đ nh giá c . Nh ng sau đó nh n th y r ng s  phát tri n đ ở  ư kinh t ộ r ng khung l m phát lên 0% ­3% cho đ n nay.

ủ

ộ

ạ ạ ị ở

ủ ạ ớ ị

ẻ ấ ạ ư i m t đi m nh ng th c ch t l ộ ừ ầ  đ u 2% (t ể ệ ự ộ ươ ng đ ề ệ ợ

c cho là h p lý nh ng đ  phù h p v i đi u ki n kinh t ế ươ ớ ệ ư ấ ấ

ượ ớ ắ ầ Ư ự ặ ọ ị

ấ ặ ợ ạ ế ị ồ ế ế ả ộ ờ ể Ư ủ   ư Trong khi đó, đi m đáng chú ý c a Canada là vi c có v  nh  NHT  c a ố ụ ộ ể ọ   h  đã công b  m c tiêu t i là m t khung ọ   giá tr  b i vì h  nh n m nh vào biên đ  dao đ ng c a l m phát xung ộ   ng v i biên đ  1% ­ quanh giá tr  này. M c dù ngay t ế    Canada 3%) đ ệ    trì tr ...), lúc m i b t đ u (l m phát r t cao, th t nghi p gia tăng, kinh t ụ   NHT  không quy t đ nh l a ch n giá tr  này ngay mà đ t m c tiêu là 3% ầ   (biên đ  2% ­4%) r i sau đó gi m d n theo th i gian (3% cho đ n h t năm

ế ế ế

Ư ế ị ụ ế ế

ự ế ạ ộ ộ ợ ứ  đã ch ng t

ế ổ .   Có   l

ế ế ị ế ụ ẽ ẽ ứ ế

ế   1992,   2.5%   cho   đ n   h t   năm   1994,   2%   cho   18   tháng   ti p   theo).   Đ n   2/1998, NHT  Canada quy t đ nh duy trì m c tiêu 2% đ n h t năm 2001 ỏ ằ    r ng đây là m t khung dao đ ng phù h p, t o ra vì th c t ề ự ữ     vì   th   mà   vào   ngày nh ng   thay   đ i   tích   c c   cho   n n   kinh   t ế ượ 18/5/2000 m c 2% đã ti p t c đ   c quy t đ nh s  kéo dài đ n h t năm 2006.

ệ ướ

ệ ớ ợ

ỏ ơ

ầ ẽ ứ ạ ạ ọ ả ố

ế ở ầ ẫ ố ạ ng tăng d n đ n tăng l m phát, l m phát tăng l

ạ ng tăng...). Tuy nhiên, n u xác đ nh

ế ề ạ ừ ậ

ẫ ơ

ộ ả ể ố ứ ổ ọ ị

ụ ố

ỏ ơ ồ ữ ể ẫ ề ọ   ượ ồ c khác cũng đ ng nghĩa v i vi c rút ra đ Đi sau các n c nhi u bài h c ộ ộ ố ứ   kinh nghi m, ECB công b  m c 2% là h p lý và cho m t biên đ  dao đông ượ ấ ị ế ằ   c  n đ nh quá nh  h n và g n 2%. H  cho r ng n u m c l m phát đ ặ ớ ủ ẽ ự   cao, chúng ta s  ph i đ i m t v i r i ro là l m phát d  tính s  tăng theo ề ươ ạ ự hình trôn  c (kh i đ u là d  tính l m phát tăng làm cho ti n l   ng tăng; ạ ề   ạ ề ươ i làm cho ti n ti n l ở ứ ị ươ ả ố   ấ i ph i đ i  m c quá th p thì l l ặ ớ ủ ả   ả ứ ế ể , trong đó m c giá c  chung gi m m t v i r i ro thi u phát n n kinh t ẫ   ẫ ố ụ ố  đi sai s  ng u nhiên v n xu ng. Do v y, m c tiêu l m phát sau khi tr ể  ể ả ạ ph i đ t m c trên 0% m t chút đ  tránh nguy c  thi u phát v n có th ằ ể ắ   ị ượ c coi là  n đ nh giá c . ECB đã xác đ nh r ng sai s  mà h  có th  m c đ ớ ệ ể ườ ố ả ng có th  là 1,5% nên v i vi c xác ph i trong quá trình th ng kê đo l   ầ ơ  ạ ừ ả ị t đã lo i tr đ nh  m c tiêu nh  h n và càng g n 2% càng t  c  nguy c ợ ướ thi u phát l n bao g m nh ng xu h ng tăng giá h p lý.

ề ủ Ư ộ ậ

ụ ự ạ ị c m c tiêu chính sách) nh ng th c ra l i là tính đ c l p t

ộ

ặ ụ ủ ệ

ư ữ ạ ị

ặ ụ ỉ ằ ệ ộ ự ữ ậ

ự ộ ậ ả ư ộ ạ ụ ệ

ủ ể ớ ự ủ ụ ủ ờ ỏ ồ ị

ệ ủ ạ ộ   V  tính đ c l p c a NHT : Ho t đ ng c a NHDT New Zealand mang ượ ậ ị   tính lu t đ nh cao đ c quy đ nh trong các PTA (Policy Targets Agreement ộ ậ ươ   ư ả ướ ng – tho   ộ   ề ố đ i, đi u này có nghĩa là gì? Nghĩa là m t m t NHDT New Zealand đ c ậ   l p trong vi c th c thi CSTT b ng các công c  c a nó, nh ng m t khác ạ i không đ c l p trong vi c ho ch đ nh CSTT mà nh ng m c tiêu nó l   ạ   ả ph i do “S  tho  thu n gi a B  Tài chính và Chính ph ”, NHDT ch  ho t ạ   ủ ộ đ ng nh  m t đ i lý c a Chính ph  mà thôi. Vi c đ  cho m c tiêu l m ố   phát r i kh i khung m c tiêu đã đ nh đ ng nghĩa v i s  ra đi c a Th ng ố ươ đ c đ ng nhi m.

ớ Ư ạ ủ

ệ i là đ i t ượ ế ố ợ ố

ạ ư

ụ Ư ộ ộ ưở ề ủ Trong khi đó v i Canada, NHT  l nhi m tay đôi”, tuy m c tiêu l m phát đ ự ể ộ B  Tài chính và NHT ” nh ng s  ki m soát CSTT cu i cùng l ề ặ ướ đ t d ọ ố ượ ng c a “h c thuy t trách   ữ   ự c công b  là “s  ph i h p gi a ạ ượ   ố c i đ ể  ng có th i quy n c a B  Tài chính, đi u này có nghĩa là B  tr

ộ ố ệ ộ ỉ ị

ệ ả

khi ra đ i trong “Hi p

ự ng s  đi kèm v i vi c Th ng đ c ph i xin t ệ ướ ị ậ ệ ố ố ờ ề ữ

ữ ả ạ ị

ẫ ự ạ ượ ế ị ỉ ữ ụ ẫ

ụ ể ằ ả ố ộ bu c   Th ng   đ c   ph i   th c   hi n   m t   CSTT   c   th   b ng   m t   ch   th ớ ừ ứ ố ẽ ườ  ch c).  (th ề ệ ừ Trong khi đó, ngay t c v  vi c thành l p liên   ộ ậ ậ   minh châu Âu” đã có nh ng đi u lu t quy đ nh tính đ c l p tuy t đ i cho ề ụ   ECB trong c  ho ch đ nh l n th c thi CSTT. Nh ng quy t đ nh v  m c ế   ứ tiêu l n cách th c làm sao đ t đ c nh ng m c tiêu đó ch  do ECB quy t ị đ nh.

ề ụ ướ ườ ử ụ

ổ ế

ấ ươ ượ

ố

ư ằ

ữ ề ử ụ ữ ả ể ệ ướ

ể ắ ộ

ạ ừ ủ

ệ

ỏ ấ ấ ộ ượ ự ủ ạ ng, trong khi ECB lo i tr

ệ ng th c và năng l ế ế ư ự ộ ỉ  ấ ả ạ ề c này đ u nh t trí s  d ng ch ng l m phát: C  3 n V  công c  đo l ố ộ ượ ễ ể ặ ở ố   c công b  m t cách công s  CPI b i vì đ c tính ph  bi n, d  hi u và đ ỉ ố  ử ụ ở ệ ỉ ệ ủ ườ  vi c ECB s  d ng ch  s t ch  là  ng xuyên c a nó, khác bi khai th ươ   ư ự ề ả c tính theo ph ng t HICP.   V  b n ch t, HICP t ng  CPI nh ng đ ủ ố ố   pháp th ng kê cân đ i gi a các qu c gia thành viên c a EU. Nh ng bên ỉ ố ạ ỉ  ơ ả ướ ạ c nh, đó c  3 n c đ u s  d ng ch  s  l m phát c  b n vì cho r ng ch ạ ủ ạ   ộ ế ố ơ ng bi n đ ng trong dài h n c a l m s  này th  hi n rõ h n nh ng xu h ạ ạ ừ  các tác đ ng mang tính ng n h n và có th  nhanh phát vì nó đã lo i tr   ấ ấ   ộ ư  kh i CPI tác đ ng c a lãi su t chóng m t đi nh  New Zealand lo i tr ạ   ả ấ ủ ặ (đ c bi t là lãi su t c a vi c mua bán nhà đ t b t đ ng s n), Canada lo i ươ ừ ừ  ộ  tác đ ng c a giá l tr ẩ ủ ế bi n đ ng c a th c ph m ch a qua ch  bi n.

ệ ệ

ả ổ ứ ạ ổ ộ ề ậ ủ

ế ủ ủ Ư

ộ ườ ướ ề ấ ữ c này đ u r t chú ý cho ra các báo cáo m t cách th

ố ặ

ử

ộ ầ ữ

ữ ả ề ủ ế . Nh ng báo cáo này đ u th

ộ

ở ử ụ ể ả ồ

ố ạ ộ Ư ơ ể ễ ọ

ạ ề ự ạ

ề ễ ể ả ữ ượ ạ ừ ệ

ề ệ ề

ỉ ố ề ự ườ   ể ự ề ự V  s  công khai minh b ch: Đ  th c hi n đi u đó, ngoài vi c th ng ứ ữ  ch c các bu i h i th o, nh ng tham lu n c a các quan ch c cao xuyên t   ố   ố ấ ủ c p c a NHT  và Chính ph , nh ng chuy n công tác c a các Th ng đ c,   ng xuyên: các n ừ ề ả  3/90, New Zealand phát hành b n “Tuyên b  CSTT” đ u đ n hàng quý t   ậ   ậ ừ  5/95 và các “C p nh t Canada n a năm m t l n cho ra “Báo cáo CSTT” t ề   ơ ườ ng xuyên h n  đ u báo cáo CSTT” xen gi a. Trong khi đó ECB còn th ủ ể  ớ ế ặ đ n hàng tháng đ u cho ra “Báo cáo CSTT” c a mình đ n v i các ch  th ế   ượ ườ ề trong n n kinh t c c i bi n ng xuyên đ ồ ị   ạ ằ sao cho ngày càng tr  nên sinh đ ng d  hi u b ng hàng lo t các đ  th , ằ ơ   ề bi u đ , hình  nh, s  d ng khá nhi u kho ng tr ng... nh m thu hút h n ủ ớ ế ậ và b n đ c có th  d  dàng ti p c n v i nh ng ho t đ ng c a NHT  h n. ỉ ướ ứ c   nghiên   c u   thì   ch   có   New V   d   báo   l m   phát:   Trong   3   n   c   đ ủ   ự ự ề ữ Zealand là có th c hi n công tác d  báo l m phát t  nh ng đi u tra c a ỉ ố ộ ầ   mình 6 tháng m t l n thông qua ch  s  MCI (Monetary Conditions Index ­ ố ứ   ệ Ch  s  đi u ki n ti n t ) còn Canada và ECB đ u không công b  m c ạ l m phát d  tính.

ộ ố ọ ệ III­ M t s  bài h c kinh nghi m

ủ ướ ể ợ c này có th  g i ý cho chúng ta

ệ ộ ố ấ ứ Vi c nghiên c u CSMTLP c a các n ề m t s  v n đ :

ộ ọ ộ ả ự ờ ỳ ề

ề ơ ở ạ ủ

ề ụ ị

ủ ề ả ư ạ ự ể

ể ự ố ệ ữ ể ấ

ụ ộ ụ ầ ứ ề ế ố ộ ở

ạ ượ ả ằ ề ẽ ế ấ ọ

ế  M t là, “L a ch n CSMTLP ph i trên c  s  sau m t th i k  ki m ch ẽ ạ   l m phát thành công”. Đi u này s  giúp t o ra ni m tin c a công chúng Ư ệ   vào kh  năng c a NHT  trong vi c th c thi các m c tiêu mình đã đ nh ra ề ở ở ệ   ệ ề ạ cũng nh  t o ti n đ  c  s  cho vi c ki m soát l m phát v  sau. Còn vi c ụ  ệ ủ ừ ộ ả sau bao nhiêu năm  thì ph i ph  thu c vào đi u ki n c a t ng qu c gia c ủ    có th  th c hi n thành th , khi th y mình đã h i t  đ y đ  nh ng y u t ố công CSMTLP thì chính th c công b . B i vì m t khi đã công khai công   ớ   ố b  thì ph i b ng m i cách đ t đ c, n u không s  gây m t ni m tin v i công chúng.

ơ ả ỉ ố ạ

ượ ể

ạ ế ồ ỉ ố ả ữ i bao g m c  nh ng y u t

ư ả ế ạ ể ấ

ơ ả ủ ỉ ố Ư ớ ể ả ộ

ướ ạ ạ ơ ử ụ ỉ ố ặ   Hai là, “Ch  s  CPI và ch  s  l m phát c  b n – song song s  d ng”. M c ể   ộ ề ư ở ư  trên ch  s  CPI có nhi u  u đi m nh ng m t nh dù nh  đã nói  c đi m ắ   ộ ế ố ớ  khi n giá c  bi n đ ng trong ng n l n là nó l Ư ề   ạ h n mà có th  nhanh chóng m t đi sau đó nên bên c nh đó các NHT  đ u ể ệ   ằ ỉ ố ạ ử ụ s  d ng thêm ch  s  l m phát c  b n vì cho r ng ch  s  này m i th  hi n ậ   ế ấ ả b n ch t xu h ng bi n đ ng c a giá c  và giúp NHT  có th  nhìn nh n ề v  tình tr ng l m phát chính xác h n.

ạ ả

ở ế ộ

ộ ấ ổ ừ ế ả ứ ữ

ế ạ ị ủ ề t ph i cho NHT  nh ng s  linh ho t nh t  đ nh đ  h  có th

ả ự ệ ế ạ

ể ệ ề ề   Ba là, “CSMTLP ph i có tính linh ho t cao”. Đây là m t v n đ  quan ườ ế ố ọ tr ng, b i vì các bi n c  kinh t   , chính tr , xã h i bi n đ i không l ng, ờ ỳ ấ   ế ế ẫ  vào t ng th i k , r t d n đ n nh ng ph n  ng khác nhau c a n n kinh t ể  ả ể ọ ấ ị ầ c n thi ả ứ ph n  ng l   i các bi n đ ng này m t cách có hi u qu . S  linh ho t này ể ượ có th  đ ự Ư ữ ộ ạ ộ ặ c th  hi n trên nhi u m t:

ộ ụ ộ

ượ ặ ố ụ ể c đ t trong m t khung giá tr  h n là m t con s  c  th . ờ   ả  tăng ho c gi m theo th i c đ t ra m t cách t ị ơ ừ ừ  t

ặ ề ể

ỗ ờ ố

ng đ i dài, trong th i gian đó, ạ ụ ể ấ ậ ự ệ ờ ờ ộ ượ ặ ­ M c tiêu đ ộ ụ ­ Khung m c tiêu đ ế ố . gian đ  tránh gây s c cho n n kinh t ệ ươ ự ­ M i m c tiêu có th i gian th c hi n t ụ ỏ ẫ v n có th  ch p nh n s  l ch ra kh i m c tiêu m t cách t m th i.

ố ắ ạ ề ự

ệ ủ ụ

ớ ủ ể ở

ớ

ể ề ậ ụ ặ

ứ ạ

ỷ ệ ạ  l ạ ả ậ ứ ữ ể

Ư ự ủ ệ ệ ế

ủ ặ ả   B n là, “CSMTLP ph i có s  công khai minh b ch và g n li n v i trách ề Ư   nhi m cao c a NHT ”  Đi u này có tác d ng là khi mà các ch  th  khác ề Ư ế ế ượ trong n n kinh t   c NHT  đang làm gì, CSTT đang   đâu thì t đ  bi ẽ ầ   ế ạ ố ủ ọ ề ự ự ữ  có liên quan đ n l m phát s  g n nh ng s  d  tính c a h  v  các nhân t ạ   ố Ư ữ ơ h n v i nh ng gì mà NHT  mong mu n và t  l m phát trong dài h n ẽ ơ ế s  r i vào khung m c tiêu đã đ t ra. Các khía c nh có th  đ  c p đ n: ả ế   ­ Bên c nh các kênh thông tin chính th c ph i chú ý quan tâm c  đ n nh ng kênh không chính th c (các bài tham lu n, phát bi u, phát hành báo   chí, trang web...) ụ   ­ Gia tăng cam k t trách nhi m c a NHT  trong vi c th c thi các m c tiêu đã đ t ra c a CSTT.

ộ ớ c phép xung đ t v i các chính sách kinh t

ố ự ả

ề

ệ ặ ữ

ộ ẫ ệ ừ ủ ả ậ

ự ả ố ắ ớ ạ ộ ớ ự ữ ệ ậ

ượ ế  Năm là, “CSMTLP không đ ệ   ấ ứ vĩ mô khác”. Ngoài CSTT, b t c  qu c gia nào cũng còn ph i th c hi n ồ   ế  vĩ mô khác. Vi c đ t ra các chính sách ch ng nhi u các chính sách kinh t ơ ấ ẽ t s  gây ra nh ng khó khăn cho các c  quan chéo và xung đ t l n nhau t   ạ   ch  qu n trong vi c th c thi các chính sách này. Vì v y ngay t  khi ho ch ị   đ nh chúng ta đã ph i c  g ng làm sao cho các chính sách này không có ệ   xung đ t v i nhau m i t o ra nh ng thu n ti n trong quá trình th c hi n sau này.

ố ầ ự

ấ ự ố

ạ ả ự

ể ẩ c cái nhìn t c nh ng gì mà mình s

ể ự ẽ ả ờ ướ t h n và không b  b t ng  tr ệ ượ ế ư ứ ặ ủ   ạ   góp   ph n   trong   thành   công   c a Sáu   là,   “d   báo   l m   phát   ­   nhân   t ự  ệ ả ấ ứ CSMTLP”. T t nhiên không ph i b t c  qu c gia nào cũng th c hi n d ớ ộ ả ắ ạ   báo l m phát, và cũng không ph i b t bu c ph i d  báo l m phát m i đem ướ ượ ữ ư ế c nh ng gì đ n thành công cho CSMTLP, nh ng có th  d  báo tr   c đ Ư   ầ i. Nó s  góp ph n giúp NHT  có có th  x y ra cũng không ph i là t ẽ  ữ ố ơ ượ đ ả ố ph i đ i m t và vì th  đ a ra đ ồ ị ấ ữ c nh ng bi n pháp  ng phó.

ụ ả ệ IV­ Đánh giá kh  năng áp d ng CSMTLP ở ệ  Vi t Nam hi n nay

l m phát c a Vi

ở ứ ố

ấ

ề ẩ

ướ ư ứ c. Đ ng tr

ơ ế ầ ả ổ

ơ ạ ậ ạ ề ủ ắ ộ ơ ệ ủ ố   ỷ ệ ạ ở ạ t Nam lên xu ng i đây, t  l  l Trong vòng 10 năm tr ộ ậ   ở ứ ố ườ ấ ế ứ  m c m t con s  và th m  m c 2 con s , khi  ng khi  h t s c th t th ủ ạ ể ướ ả ố i c  0%. Nguyên nhân l m phát c a chúng ta r t đa   chí có th  xu ng d ừ ự ư ừ ế   ế ừ ầ ạ  s  d  th a ti n trong l u thông đ n d ng t  c u kéo đ n chi phí đ y, t ướ   ủ ả ự ấ ậ s  b t c p trong công tác qu n lý c a các c  quan nhà n c nguy c  l m phát bùng n , ph i chăng đã đ n lúc chúng ta c n ph i nhìn   nh n l ả i v  CSTT c a chúng ta m t cách đúng đ n h n.

ệ ự ụ ộ

ộ ộ ế

ề ả ế t Nam đã th c hi n m t CSTT đa m c tiêu. Theo c (NHNN) ban hành vào tháng 10/1998, đi u 2 đã ậ ủ  ­ tài ề ị ồ c nh m  n đ nh giá tr  đ ng ti n, ki m ch  l m phát, ả ộ  ­ xã h i, b o đ m qu c phòng an

ờ ố ệ ế ừ ướ T  tr c đ n nay, Vi ướ ề ậ Lu t Ngân hàng Nhà n ố ị có quy đ nh: “CSTT qu c gia là m t b  ph n c a chính sách kinh t ằ ổ ướ ế ạ ị ủ chính c a Nhà n ố ể ẩ ầ góp ph n thúc đ y phát tri n kinh t ninh và nâng cao đ i s ng nhân dân”.

ờ

ạ ế ế ữ ủ

ụ ướ ị ườ

ề ụ ị

Ư

l m phát ch a đ t đ l

ố ầ

ố ớ ầ ạ ớ ữ ự ế ộ

ơ ữ ữ ế ạ

ạ ả ắ ủ ộ ư ế ệ

ế ặ ng đ c bi ố ớ ự ế ị ườ ế ị ộ

ướ ặ ả ủ ạ ng ít lên các m c tiêu khác đ t NHNN tr

ưở ơ ứ ạ ọ ắ   ầ Tuy nhiên trong th i gian g n đây, chính sách đa m c tiêu này cũng đã b t ộ ộ ầ ế ề ẩ   c h t, nó khi n cho đ u b c l  nh ng h n ch  ti m  n c a mình. Tr ệ ố   ị ủ ạ ng  mà ch u chi ph i l m phát c a Vi t Nam không mang tính th  tr ụ ụ ắ   ể ế ố ủ ủ  ch  quan. Đ  ph c v  m c tiêu chính tr  trong ng n nhi u c a y u t ể ẩ ỷ ệ ạ   ặ ề ậ ể ạ ấ  l m  l h n, NHT  có th  ch p nh n in thêm ti n m c dù có th  đ y t ỷ ệ ạ ể ư ạ ượ ư ứ   c m c nh  mong phát lên siêu mã. Có th  vì t ế ố ớ ỷ ệ ạ ệ ữ mu n mà không có nh ng bi n pháp c n thi    l m phát đang  l t đ i v i t ế ố ủ ữ  ch  quan tâm lý cũng gia tăng. Đ i v i t ng l p nhân dân thì nh ng y u t   ủ ọ ề ạ tác đ ng m nh đ n nh ng d  tính c a h  v  l m phát. H n n a, CSTT đa   ộ   ả ứ ả ụ i nh ng bi n đ ng m c tiêu đã h n ch  kh  năng c a NHNN ph n  ng l ệ ủ t là bi n đ ng giá c . Vi c ph i đ n đo khi đ a ra c a th  tr   ả   các quy t đ nh đ i v i s  bi n đ ng c a l m phát mà không làm  nh ề   ụ ặ ả ưở ng ho c  nh h c nhi u h ự l a ch n ph c t p h n.

ạ ừ ừ ầ ượ ướ ế ượ ạ

ề ả ấ ơ ở ớ ữ ổ

ệ ể ệ ố

ộ ố ủ ệ

ự t Nam.  ủ ớ

ề ệ

ư ả ờ ế i cho Vi

ệ ệ ữ ữ ề ề

ụ ặ ữ ư ứ ậ    đ u, làm sao c nh ng khó khăn đó, nh  đã đ t ra ngay t V y đ ng tr ế ụ ứ ẫ ừ ề c   m c   tăng c   l m   phát,   v a   v n   ti p   t c   đ t   đ   v a   ki m   ch   đ ổ ầ   ả ưở ữ ế ộ ng cao là m t bài toán r t khó. Đã đ n lúc ph i có nh ng thay đ i c n tr ế ượ ế   c nh ng bi n đ i theo ý t mang tính n n t ng c  s  m i mong có đ thi ề ọ ỏ ố mu n. H c h i theo kinh nhi m nhi u qu c gia đã th c hi n thì có th  nói   i thoát cho CSTT c a Vi CSMTLP chính là m t l ệ   ự ơ ả ữ t So v i nh ng tiêu chí c  b n cho s  thành công c a CSMTLP thì Vi ạ   ụ ậ ẻ i Nam có v  còn thi u khá nhi u. Vì v y vi c áp d ng ngay CSMTLP t ệ ạ ể t Nam là không kh  thi, nh ng đây chính là lúc th i đi m hi n t   ơ ả ề ả   mà chúng ta ph i hoàn thi n nh ng đi u ki n c  b n, nh ng ti n đ  cho ươ quá trình áp d ng chính sách này trong t ệ ng lai.

ề ề ệ ề ằ ộ

ữ ế ớ ấ ụ V­ Nh ng đ  xu t nh m hoàn thi n các đi u ki n ti n đ  cho l trình ti n t ề i áp d ng CSMTLP ệ ở ệ  Vi t Nam

ướ ệ ộ ậ c xây d ng tính đ c l p cho NHNN Vi

ệ ề ặ ế

ầ

ề ề ệ ơ

ề ầ ứ ả ể ầ ủ ề ứ ặ   ứ t Nam, đ c ự  ệ t là tính đ c l p v  m t ch c năng. Đây là đi u ki n tiên quy t cho s ủ  ng lai. D n d n cho phép NHNN ch ớ   ợ ng ti n cung  ng sao cho phù h p v i ầ ủ    ch  không ph i đ  đáp  ng nhu c u c a

ự ừ ấ ­ Th  nh t: T ng b ộ ậ ứ bi ươ ủ thành công c a CSMTLP trong t ế ượ ộ t l đ ng h n trong vi c đi u ti ế ứ ữ nh ng yêu c u c a n n kinh t ủ ủ NSNN và c a Chính ph .

ự

ả ệ ệ ử ụ    quy t trong vi c s  d ng ể    đó có th  nâng cao

ụ ủ ả ử ụ ự ủ ệ ế ề ự Trong th c thi CSTT cũng ph i tăng quy n t ể ừ ế ị ự các công c  c a CSTT th c hi n các quy t đ nh đ  t ụ ư hi u qu  s  d ng cũng nh  uy l c c a các công c  đó.

ứ ố ớ ủ ể

ề ế ả ư ậ ủ ệ

ị ầ ị ở

ộ ệ ư ế ẽ

ẽ ễ ộ ơ

ộ ể ự . Đ  th c hi n đ ạ ụ ạ ị ế ơ ưở ẽ ằ

ệ ế

ặ ể ụ

ế ệ ậ ầ ớ

ả ạ ạ

ủ ữ ư ế ẫ ả ậ ị

­ Th  hai: Nâng cao đ  tin c y c a NHNN đ i v i các ch  th  khác nhau   ộ   ượ ề trong n n kinh t c đi u này, c n ph i đ a ra m t ư ệ   khung giá tr  cho m c tiêu l m phát thay vì m t giá tr  nh  hi n nay b i vì ụ ạ ượ nh  th  s  tăng tính linh ho t cho NHNN. Vi c NHNN đ t đ   c m c tiêu ư ế  ề ả ộ trong c  m t khung giá tr  bi n đ ng s  d  dàng h n nhi u. Và nh  th ộ ả ủ   ng h n vào kh  năng c a NHNN r ng m t khi Ngân công chúng s  tin t ị ẳ ượ ắ ẽ ự ắ   c. M c dù kh ng đ nh là hàng đã cam k t thì ch c ch n s  th c hi n đ ư ộ ề   ư ư ế ch a đ n lúc áp d ng CSMTLP nh ng đây cũng có th  coi nh  m t ti n ơ ề ủ   t Nam ti p c n g n h n v i chính sách này. Thêm vào đó đ  c a Vi ị ơ ầ   NHNN c n ph i “công khai và minh b ch h n” trong quá trình ho ch đ nh, ố ớ   ự th c thi CSTT l n đ a ra nh ng k t qu  và nh n đ nh c a mình đ i v i ề n n kinh t ế .

ẫ ứ ưở

ả ứ ả ố

ế ộ ằ ể ứ

ụ ầ ừ ạ ơ ở ể ể ượ ớ ữ

ự ự ủ ề ứ ộ ả ế ụ   ­ Th  ba: Chúng ta v n ph i ti p t c “đ m b o m c đ  tăng tr ng cho ề ấ ế ụ n n kinh t ”, b ng cách ti p t c cung  ng v n, c p tín d ng, tăng năng   ừ   ừ ấ c c u. T  đó v a su t lao đ ng đ  kích thích cung tăng lên đáp  ng đ ề   ạ ạ t o ra c  s  đ  ki m soát l m phát trong nh ng năm t i, v a t o ra ti m ự  ch  cho n n kinh t l c, s  t ế ướ  n c nhà.

ằ

ế

ề

ộ ấ ố ớ ẫ

ả ư ữ ề ớ ả ầ ả

ệ ở ấ ệ ứ ư ử ụ   : S  d ng các bi n pháp mang tính ch t hành chính nh m tuyên ­ Th  t ậ ầ ể ở ộ ề t cho qu n chúng và th m chí là c  các nhân viên truy n m  r ng hi u bi   ợ ủ   ệ ố i c a trong NHNN và h  th ng NHTM v  CSMTLP cũng nh  nh ng ích l ế ẻ   ớ ệ t Nam vì đây v n còn là m t v n đ  khá m i m . nó đ i v i kinh t  Vi ọ ự  ứ ỏ ề C n có thêm nhi u quan tâm h c h i, nghiên c u m i đ m b o cho s ủ thành công c a CSMTLP  t Nam. Vi

ệ ả Tài li u tham kh o chính :

ạ ề ế ố ế ệ hi n đ i trong n n kinh

ố ễ  m . NXB Th ng kê, năm 2005.

ề ế ầ ở ệ   t Vi vĩ mô hàng đ u

ạ ấ ế ố

ạ ệ ễ s  317 tháng 10/2004 ụ

và ngân hàng”

ả ạ ể ệ ế ớ ế ề ệ ụ i pháp i và gi

ệ ứ ế ố

ạ ễ ư ụ ạ ắ ệ ọ t Nam”  T p chí nghiên c u kinh t ạ ố

ộ ạ ậ ế ụ ớ ề

ố ạ ạ ề ệ

ố ạ ả ố i pháp ch ng l m phát ở

ệ ả

ơ ồ ỉ ề ệ ủ    c a

t Nam” (sách chuyên kh o) NXB Tài chính năm 2005 ề ỷ ậ

ạ

ứ ủ ế ố  s  221 tháng 10/96

­ PGS. TS. Nguy n Văn Ti n: Tài chính qu c t ế ở t ­ Nguy n  ễ Ái Đoàn “L m phát ­ v n đ  kinh t ạ ứ Nam” T p chí nghiên c u kinh t ố   ủ ­ TS Nguy n Du  (ch  biên) “Chính sách m c tiêu l m phát” NXB Th ng kê  2000 ọ ­ H c vi n Ngân hàng “Lý thuy t ti n t ­ Phí Tr ng Hi n “L m phát m c tiêu: kinh nghi m th  gi cho Vi  s  322 (4/2005) ­ TS. Nguy n  Đ c H ng “M c tiêu l m  phát” T p chí  Ngân hàng s 12/2001 ầ ­ Tr n M nh Kiên “M c tiêu l m phát: m t cách ti p c n m i v  chính sách ti n t ” T p chí Ngân hàng s  5 /2000 ạ ­ TS. Lê Qu c Lý “L m phát – Hành trình và gi Vi ễ ­ TS. Nguy n H ng S n “Đi u ch nh chính sách tài chính và ti n t ạ ộ ố ướ ớ c l n trong th p k  90” T p chí Tài chính tháng 9/2002 m t s  n ề   ỉ ễ ­ Nguy n Đình Trung “Vai trò c a ch  tiêu l m phát trong chính sách ti n ạ ệ t ”  T p chí nghiên c u kinh t ­ Donald T Brash Governor of Reserve Bank of New Zealand “Inflation  targeting 14 years on” 5/2002 ­ David Dodge Governor of Bank of Canada “Inflation targeting in Canada:  Experience and Lesson” 5/1/2002 ­ IMF research “Inflation targeting: Lessoon from four country”  ­   Reserve   Bank   of   New   Zealand   “Inflation   targeting   in   principle   and   in  practice”  ­ Jean–Claude Trichet, President of the ECB “The ECB’s monetary policy  strategy after the evaluation and clarification of May 2003” 27/11/2003 ­ Jean–Claude Trichet President of the ECB “Communication, transparency  and the ECB’s monetary policy” 24/1/2005