L I M Đ U Ờ Ở Ầ
Trong th i đ i ngày nay, th i đ i mà khoa h c đã th c s tr ự ự ở ờ ạ ờ ạ ọ
thành l c l ng s n xu t tr c ti p, v i s phát tri n m nh m ự ượ ấ ự ớ ự ế ể ạ ả ẽ
c a nhi u ngành khoa h cvà công ngh hi n đ i, v i hàm l ủ ệ ệ ề ạ ọ ớ ượ ng
ch t xám ngày càng chi m t cao trong m i s n ph m làm ra, ế ấ l ỷ ệ ỗ ả ẩ
con ng i càng t rõ vai trò quy t đ nh c a nó trong ti n trình ườ ỏ ế ị ủ ế
phát tri n c a xã h i, c a l ch s nhân lo i. Bi n ch ng c a s ộ ủ ị ể ủ ủ ự ử ứ ệ ạ
phát tri n trong tr i đ i ngày nay đang đòi h i con ng ờ ạ ể ỏ ườ ả i ph i
b c l ộ ộ ầ đ y đ h n n a “ s c m nh b n ch t ng ứ ủ ơ ữ ạ ả ấ ườ i ” c a mình ủ
ạ m t cách hi n th c và sinh đ ng h n, phong phú và đa d ng ộ ự ệ ơ ộ
ữ h n, văn hoá và trí tu h n v i nh ng cá tính đ c đáo và nh ng ơ ệ ơ ữ ớ ộ
ph m ch t năng đ ng, sáng t o c a con ng ạ ủ ẩ ấ ộ ườ ậ i hi n đ i. Do v y, ạ ệ
trong th i đ i ngày nay, khi nói con ng ờ ạ ườ i là ngu n l c quan ồ ự
tr ng nh t c a s phát tri n xã h i,đ c bi t là s nghi p công ấ ủ ự ộ ặ ể ọ ệ ự ệ
c.V i t cách y, con ng i đã nghi p hoá, hi n đ i hoá đ t n ệ ấ ướ ệ ạ ớ ư ấ ườ
đ c đ t v trí cao nh t c a s phát tri n xã h i, ti n b l ch ượ ặ ở ị ấ ủ ự ộ ị ể ế ộ
i tinh th n c a con ng s , th gi ử ế ớ ủ ầ i đ ườ ượ ủ c coi là tinh hoa c a
ồ l ch s văn minh,văn hoá, là giá tr c a m i giá tr , là c i ngu n ị ị ủ ử ọ ộ ị
1
c a m i s phát tri n. ủ ọ ự ể
ầ Ngày nay, trong công cu c đ i m i h n lúc nào h t chúng ta c n ộ ổ ớ ơ ế
ủ ph i hi u sâu s c nh ng giá tr l n lao và ý nghĩa quy t đ nh c a ị ớ ế ị ữ ể ả ắ
nhân t con ng ố ườ ệ i. Do v y đ ti n hành công cu c công nghi p ể ế ậ ộ
hoá, hi n đ i hoá thì m t n c đang trình đ th p, kém phát ộ ướ ệ ạ ở ộ ấ
tri n nh n c ta không th không xây d ng m t chính sách phát ư ướ ể ự ể ộ
tri n lâu b n, nâng cao d n ch t l ấ ượ ể ề ầ ng c a ng ủ ườ i lao đ ng, phát ộ
huy đ c nhân t con ng ượ ố i đ ph c v t ườ ể ụ ụ ố ệ t nh t cho s nghi p ự ấ
công nghi p hoá, hi n đ i hoá đ t n c. ấ ướ ệ ệ ạ
i.
I-Lý lu n v con ng ậ ề
ườ
i. ề ệ ườ
1-Các quan ni m khác nhau v con ng
Chúng ta đ u bi t, v i h c thuy t duy v t v l ch s c a mình, ề ế ậ ề ị ớ ọ ử ủ ế
ể các nhà sáng l p ch nghĩa Mác đã kh ng đ nh ti n trình phát tri n ủ ế ậ ẳ ị
i là quá trình l ch s -t nhiên, là s thay l ch s c a xã h i loài ng ị ử ủ ộ ườ ử ự ị ự
ộ th l n nhau c a các hình thái kinh t -xã h i, hình thái kinh t -xã h i ế ẫ ủ ế ế ộ
cũ đ c thay th b i hình thái kinh t -xã h i m i cao h n. B ng hoàt ượ ế ở ế ằ ộ ớ ơ
đ ng c i t o th gi ả ạ ộ ế ớ i, ho t đ ng th c ti n c a mình, con ng ễ ạ ộ ự ủ ườ i
không ch phát tri n và hoàn thi n chính b n thân mình, mà còn sáng ệ ể ả ỉ
i. t o ra l ch s c a chính mình-l ch s xã h i loài ng ạ ử ủ ử ộ ị ị ườ
T th i c đ i đ n nay, v n đ con ng i luôn luôn gi v trí ừ ờ ổ ạ ế ề ấ ườ ữ ị
quan tr ng trong các h c thuy t tri t h c c đ i coi ế ọ ọ ế t h c.Tri ọ ế ổ ạ ọ
conng ườ i là ti u vũ tr , b n ch t con ng ụ ả ể ấ ườ i là b n ch t c a vũ tr . ụ ấ ủ ả
Con ng i là v t cao quý nh t trong tr i đ t, là hoa c a đ t, là chúa ườ ủ ấ ờ ấ ậ ấ
c a muôn loài, ch đ ng sau có th n linh. Con ng c chia ra t ể ủ ỉ ứ ầ i đ ườ ượ
thành ph n h n và ph n xác. ầ ồ ầ
Ch nghĩa duy tâm và tôn giáo cho r ng ph n h n là do th ủ ằ ầ ồ ượ ng
ầ ố ồ ị ườ ấ i là b t
đ sinh ra và qui đ nh , chi ph i ph n xác, linh h n con ng ế 2
. Các h c thuy t tri t ử ế ọ ế ọ ủ ờ t h c duy tâm tuy t đ i hoá ho t đ ng c a đ i ạ ộ ệ ố
i tinh th n bao g m t ng, tình s ng tinh th n, coi toàn b th gi ố ộ ế ớ ầ ầ ồ t ư ưở
c m, khát v ng c a con ng ọ ả ủ ườ i nh m t th c th b chia c t kh i quá ể ị ư ộ ự ắ ỏ
trình tâm sinh h c.Các quan ni m duy tâm v b n ch t c a con ng ấ ủ ề ả ệ ọ ườ i
t h c duy tâm tìm th y s hoàn thi n c a mình trong h th ng tri ủ ấ ự ệ ố ệ ế ọ
t, Hê-ghen đã đ a ra nhi u ki n gi i có giá tr c a Hê-ghen. Đ c bi ủ ặ ệ ư ề ế ả ị
i m c dù h th ng tri v v n đ con ng ề ề ấ ườ ệ ố ặ ế ọ ủ t h c là hi n thân c a ý ệ
ni m tuy t đ i, đ i s ng con ng i ch đ c xem xét v m t tinh ệ ố ờ ố ệ ườ ỉ ượ ề ặ
th n. Song He-ghen cũng là ng i đ u tiên thông qua vi c xem xét c ầ ườ ầ ệ ơ
ch ho t đ ng c a đ i s ng tinh th n mà phát hi n ra quy lu t v s ủ ờ ố ậ ề ự ạ ộ ệ ế ầ
phát tri n c a đ i s ng cá nhân. Ph -bách sau khi đo n tuy t v i ch ể ủ ờ ố ệ ớ ạ ơ ủ
nghĩa duy tâm Hê-ghen đã phê phán tính siêu t nhiên, phi th xác ự ể
trong quan ni m con ng i c a tri t h c He-ghen. Ph -bách quan ệ ườ ủ ế ọ ơ
ni m con ng i là s n ph m t nhiên, có b n tính t nhiên, là con ệ ườ ả ẩ ự ả ự
ng i sinh h c tr c quan, b ph thu c vào hoàn c nh. Ph -bách ườ ự ụ ả ộ ơ ọ ị
ch ng minh m i liên h không chia c t đ c c a t ắ ượ ủ ư ứ ệ ố ữ duy v i nh ng ớ
quá trình v t ch t di n ra trong c th con ng i. ơ ể ễ ậ ấ ườ
Nhìn chung , các quan đi m tri ể ế ọ t h c nói trên đ u xem xét con ề
ng i m t cách tr u t ườ ừ ượ ộ ng do đó đã đi đ n nh ng cách lý gi ế ữ ả ự i c c
đoan, phi n di n. ế ệ
ế Ch nghĩa Mác đã k th a và kh c ph c nh ng m t h n ch , ế ừ ặ ạ ủ ụ ữ ắ
i đã có trong các đ ng th i phát tri n nh ng quan ni m v con ng ữ ồ ệ ề ể ờ ườ
t h c tr c đây đ đi t i quan ni m v con ng h c thuy t tri ọ ế ế ọ ướ ể ớ ệ ề ườ i
i ho t đ ng th c ti n c i t o t hi n th c, con ng ự ệ ườ ự ễ ả ạ ự ạ ộ ộ nhiên và xã h i.
V i t cách là con ng ớ ư ườ i hi n th c, con ng ự ệ ườ ừ ủ i v a là s n ph m c a ả ẩ
3
nhiên và xã h i, đ ng th i v a là ch th c o t o t nhiên và xã t ự ủ ể ả ạ ự ờ ừ ộ ồ
h i. Hay nói cách khác, ch nghĩa Mác xem xét con ng ủ ộ ườ ư ộ i nh m t
2-Con ng
ườ
i là m t th c th sinh h c-xã h i. ể
ự
ộ
ọ
ộ
th c th sinh h c-xã h i. ự ể ộ ọ
Con ng i là s n ph m c a t ườ ủ ự ả ẩ ả ủ ự ế nhiên, là k t qu c a s ti n ế
hoá lâu dàI c a gi i h u sinh. Con ng nhiên là con ng i sinh ủ ớ ữ i t ườ ự ườ
i quy đ nh s h c mang b n tính sinh v t. Cái sinh h c trong con ng ậ ọ ả ọ ườ ị ự
hình thành nh ng hi n t ng và quá trình tâm lý trong con ng i là ệ ượ ữ ườ
đi u ki n quy t đ nh s t n t i c a con ng i. Song con ng ự ồ ạ ủ ế ị ề ệ ườ ườ i
ộ không ph i là đ ng v t thu n tuý nh các đ ng v t khác mà là m t ư ả ậ ầ ậ ộ ộ
đ ng v t có tính ch t xã h i v i t ộ ộ ớ ấ ả ộ ử ủ t c n i dung văn hoá l ch s c a ậ ấ ị
nó. Con ng i là s n ph m c a xã h i, là con ng ườ ủ ả ẩ ộ ườ i xã h i, mang ộ
i ch có th t n t i đ c m tkhi con ng b n tính xã h i. Con ng ả ộ ườ ể ồ ạ ượ ỉ ộ ườ i
ầ ti n hành lao đ ng s n xu t ra c a c i v t ch t tho mãn nhu c u ủ ả ậ ế ả ấ ấ ả ộ
sinh h c c a mình. Lao đ ng s n xu t là y u t quy t đ nh hình ế ố ủ ả ấ ộ ọ ế ị
thành con ng i và ý th c. ườ ứ
i, quy Chính lao đ ng đã quy đ nh b n ch t xã h i c a con ng ị ộ ủ ả ấ ộ ườ
i và xã h i l đ nh cáI xã h i c a con ng ị ộ ủ ườ ộ ạ i quy đ nh s hình thành cá ự ị
nhân và nhân cách. Vì con ng i là s n ph m c a t ườ ủ ự ả ẩ ộ nhiên và xã h i
cùng các quy lu t bi n đ i c a chúng. ế ổ ủ ậ
V i t cách là con ng i xã h i, con ng ớ ư ườ ộ ườ ả ủ ả i s n xu t ra c a c i ấ
nhiên đ c i t o t nhiên, con ng i là ch v t ch t, tác đ ng vào t ậ ấ ộ ự ể ả ạ ự ườ ủ
th c i t o t nhiên. Con ng i là s n ph m c a t nhiên, con ng ể ả ạ ự ườ ủ ự ả ẩ ườ i
nhiên n u bi ch có th th ng tr t ể ố ị ự ỉ ế ế t tuân theo và n m b t các quy ắ ắ
lu t c a b n thân gi nhiên. ậ ủ ả i t ớ ự
Con ng ườ i không nh ng là s n ph m c a xã h i mà còn là ch ẩ ữ ủ ả ộ ủ
th c i t o xã h i. B ng ho t đ ng lao đ ng s n xu t, con ng ạ ộ ể ả ạ ằ ả ấ ộ ộ ườ i
4
sáng t o toàn b n n văn hoá v t ch t và tinh th n. M c dù t nhiên ộ ề ầ ạ ậ ấ ặ ự
và xã h i đ u v n đ ng theo nh ng quy lu t khách quan, nh ng trong ộ ề ữ ư ậ ậ ộ
quá trình hành đ ng, con ng i luôn luôn xu t phát t ộ ườ ấ ừ ộ nhu c u, đ ng ầ
c và h ng thú, theo đu i nh ng m c đích nh t đ nh và do đó đã tìm ơ ấ ị ứ ữ ụ ổ
cách h n ch hay m r ng ph m vi tác d ng c a quy lu t cho phù ở ộ ụ ủ ế ạ ạ ậ
h p v i nhu c u và m c đích c a mình. ợ ớ ụ ủ ầ
i v a là s n ph m c a t Nh v y, con ng ư ậ ườ ừ ủ ự ả ẩ ộ nhiên và xã h i,
3-Trong tính hi n th c c a nó, b n ch t con ng ự ủ
ệ
ả
ấ
ườ
ữ i là t ng hoà nh ng
ổ
quan h xã h i. ệ
ộ
nhiên và xã h i. v a là ch th c i t o t ừ ủ ể ả ạ ự ộ
con ng Xu t phát t ấ ừ ườ ấ i hi n th c, th c ti n, Mác đã nh n th y ự ễ ự ệ ậ
lao đ ng đóng vai trò quy t đ nh trong vi c phân đ nh ranh gi ế ị ệ ộ ị ớ ữ i gi a
con ng ườ i và đ ng v t. ộ ậ
Vì lao đ ng là ho t đ ng xã h i nên m i s khác bi ạ ộ ọ ự ộ ộ ệ t gi a con ữ
ng i và đ ng v t đ u là k t qu cu cu c s ng con ng i trong xã ườ ả ả ộ ố ậ ề ế ộ ườ
i có tính l ch s h i. Cá nhân là th c th xã h i và b n ch t con ng ộ ự ể ả ấ ộ ườ ị ử
c th . Đi u đó quy đ nh s khác nhau c a con ng ụ ể ự ủ ề ị ườ ờ i trong các th i
đ i khác nhau, s khác nhau này tuỳ thu c vào s phát tri n c a xã ạ ể ủ ự ự ộ
h i, s thay đ i các quan h xã h i và giao ti p. Vì v y, b n ch t con ộ ộ ự ệ ế ậ ả ấ ổ
ng i là t ng hoà các quan h xã h i trong hi n t i mà c trong quá ườ ệ ạ ệ ộ ổ ả
kh .ứ
V y, t đó rút ra ba k t lu n : ậ ừ ế ậ
-B n ch t chung nh t, sâu s c nh t c a con ng ấ ủ ả ấ ấ ắ ườ ổ i là t ng
hoà các m i quan h gi a ng i và ng i trong xã h i di n ra trong ệ ữ ố ườ ườ ễ ộ
hi n t ệ ạ i và c trong quá kh . ứ ả
-B n ch t c a con ng ấ ủ ả ườ ế i không ph i là c đ nh, b t bi n ố ị ả ấ
5
mà có tính l ch s c th . ử ụ ể ị
-Không th hi u b n ch t con ng i bên ngoài m i quan ể ể ấ ả ườ ố
h gi a cá nhân và xã h i. ệ ữ ộ
Ngu n l c con ng ồ ự ườ ạ i trong s nghi p công nghi p hoá hi n đ i ự ệ ệ ệ
hoá đ t n c. ấ ướ
ạ II-Ngu n nhân l c trong s nghi p công nghi p hoá, hi n đ i
ự
ự
ệ
ệ
ệ
ồ
hoá đ t n
c.
ấ ướ
1-Vai trò c a công nghi p hoá, hi n đ i hoá trong s v n đ ng và phát
ự ậ
ủ
ệ
ệ
ạ
ộ
tri n c a đ i s ng xã h i.
ể ủ ờ ố
ộ
T x a và cho đ n t n bây gi , Vi c nông ế ậ ừ ư ờ ệ t Nam v n là m t n ẫ ộ ướ
nghi p l c h u và ch m phát tri n. Đ mau chóng thoát kh i tình ể ệ ạ ể ậ ậ ỏ
tr ng đó chúng ta không có con đ ng nào khác ngoài con đ ạ ườ ườ ng
ộ công nghi p hoá hi n đ i hoá. Công nghi p hoá hi n đ i hoá xã h i ệ ệ ệ ệ ạ ạ
ng xã h i ch nghĩa vì m c tiêu “ dân giàu, n theo đ nh h ị ướ ụ ủ ộ ướ c m nh, ạ
xã h i công b ng, văn minh ”, mà còn là “ m t cu c cách m ng toàn ạ ằ ộ ộ ộ
di n và sâu s c trong t t c các lĩnh v cv a đ i s ng xã h i ”. Phát ệ ắ ấ ả ự ủ ờ ố ộ
tri n con ng i Vi t Nam hi n đ i đó chính là đ ng l c là m c tiêu ể ườ ệ ụ ự ệ ạ ộ
nhân văn là c s lâu b n t o đà cho b ề ạ ơ ở ướ c phát tri n ti p theo c a s ế ủ ự ể
ệ nghi p công nghi p hoá hi n đ i hoá, mà chúng ta đang th c hi n. ự ệ ệ ệ ạ
Cái y u t i d dàng nh n bi ế ố đó m i ng ọ ườ ễ ậ ế ự t song đ b o đ m th c ể ả ả
hi n cho có hi u qu và không m c ph i sai l m thì l i không d ệ ệ ả ầ ắ ả ạ ễ
ch th y đ c tính t t yéu không c n th n d x y ra dàng b i vì t ở ừ ỗ ấ ượ ấ ễ ả ẩ ậ
duy ý chí nh đã t ng x y ra tr i n u ch th y khó ư ừ ả ướ c đây ho c trái l ặ ạ ế ỉ ấ
khăn b t l i thi u đi u ki n mà không quy t tâm th c hi n s t ấ ợ ẽ ụ t ự ệ ế ệ ế ề
i ho c b ng m i cách m i bi n pháp gi h u xa so v i th hi ậ ế ớ ớ ặ ằ ệ ọ ọ ả ế i quy t
khó khăn đó b k l i hay h i s d n đ n h u qu khó l ng tr ấ ể ợ ạ ẽ ẫ ế ậ ả ườ ướ c
đ c. Chính vì v y c n n m v ng nh ng quan đi m c b n v công ượ ậ ầ ơ ả ữ ữ ể ề ắ
6
nghi p hoá và hi n đ i hoá. ệ ệ ạ
Đ i v i n ố ớ ướ ộ c ta đang trong tr i kỳ quá đ lên ch nghĩa xã h i ủ ờ ộ
ệ thì vi c xây d ng c s v t ch t k thu t cho n n s n xu t l n hi n ơ ở ậ ề ả ấ ỹ ấ ớ ự ệ ậ
đ i là m t nhi m v to l n và m t yêu c u khách quan b i vì c s ộ ạ ơ ỏ ụ ệ ầ ớ ở ộ
v t ch t k thu t c a n n s n xu t hi n đ i đòi h i ph i d a trên ấ ậ ậ ủ ề ả ả ự ấ ỹ ệ ạ ỏ
ề trình đ k thu t công ngh ngày càng cao h n, hi n đ i h n, đi u ạ ơ ộ ỹ ệ ệ ậ ơ
đó không ch d ng l ch nh ng y u t c a c s s n xu t đ i ỉ ừ ạ ở ỗ ữ ế ố ủ ơ ở ả ấ ượ c
ng xuyên c khí hoá mà trình đ công ngh ph i tiên ti n và th ơ ệ ế ả ộ ườ
đ c đ i m i. Công nghi p hoá và hi n đ i hoá chính là con đ ượ ệ ệ ạ ổ ớ ườ ng
và b c đi t ướ ấ ế ề ả t y u đ t o ra c s v t ch t k thu t trong n n s n ơ ở ậ ấ ỹ ể ạ ậ
xu t hi n đ i. ệ ấ ạ
ậ Công nghi p hoá, hi n đ i hoá làm thay đ i căn b n k thu t ệ ệ ạ ả ổ ỹ
công ngh s n xu t tăng năng su t lao đ ng. Công nghi p hoá chính ấ ệ ả ệ ấ ộ
ng và phát là th c hi n xã h i hoá v m t kinh t -k thu t tăng tr ề ặ ế ỹ ự ệ ậ ộ ưở
tri n kinh t v i t c đ cao, góp ph n n đ nh ngày càng nâng cao ể ế ớ ố ầ ổ ộ ị
đ i s ng v t ch t và văn hoá c a m i thành vuên trong c ng đ ng xã ờ ố ủ ậ ấ ọ ộ ồ
h i.ộ
Công nghi p hoá, hi n đ i hoá phát tri n m i quan h kinh t ệ ể ệ ệ ạ ố ế
gi a các ngành vùng trong ph m vi m t n ộ ướ ữ ạ c và gi a các n ữ ướ ớ c v i
nhau, nó nâng cao trình đ qu n lý kinh t c a Nhà n c, nâng cao ả ộ ế ủ ướ
kh năng tích lu m r ng s n xu t làm xu t hi n thêm ngành ngh ỹ ở ộ ệ ả ả ấ ấ ề
c gi i lao m i đ t ng b ớ ể ừ ướ ả i quy t nh ng nhu c u vi c làm cho ng ầ ữ ế ệ ườ
đ ng.ộ
ủ Công nghi p hoá, hi n đ i hoá không ng ng nâng cao vai trò c a ừ ệ ệ ạ
nhân t con ng i trong n n s n xu t đ c bi ố ườ ề ả ấ ặ ệ ấ t trong n n s n xu t ề ả
l n hi n đ i k thu t cao. Ch trên c s th c hi n t ớ ơ ở ự ạ ỹ ệ ố ệ ậ ỉ ệ t công nghi p
7
hoá, hi n đ i hoá m i có kh năng th c hi n và quan tâm đ y đ ự ệ ệ ạ ả ầ ớ ủ
do và toàn di n nhân t con ng i làm cho con đ n s phát tri n t ế ự ể ự ệ ố ườ
ng i tr nên hi n đ i n m b t đ c nh ng ti n b m i. ườ ở ạ ắ ắ ượ ệ ế ộ ớ ữ
Nh v y th c ch t c a quá trình công nghi p hoá, hi n đ i hoá ấ ủ ư ậ ự ệ ệ ạ
là t o ra m t n n s n xu t l n hi n đ i v i m c tiêu cu i cùng là ệ ộ ề ả ạ ớ ấ ớ ụ ạ ố
i toàn di n và con ng đây không ch đ phát tri n con ng ể ườ ệ i ườ ở ỉ ượ c
hi u v i t cách là ng i lao đ ng s n xu t mà còn v i t cách là ớ ư ể ườ ớ ư ả ấ ộ
công dân trong xã h i, m t cá nhân trong t p th m t c ng đ ng. Đó ể ộ ộ ậ ồ ộ ộ
i lao đ ng có trình đ …mà còn là không ch là đ i ngũ nh ng ng ộ ữ ỉ ườ ộ ộ
nh ng công dân yêu n c ý th c đ c nguy c t t h u đ cùng nhau ữ ướ ứ ượ ơ ụ ậ ể
c g ng vì s nghi p chung. ự ố ắ ệ
Nh v y công nghi p hoá, hi n đ i hoá xu t phát t con ư ậ ệ ệ ấ ạ y u t ừ ế ố
ng i và cũng do con ng i t o nên. Th t v y, trong c ch qu n lý, ườ ườ ạ ơ ế ậ ậ ả
c ch k ho ch hoá t p trung quan liêu bao c p c a xã h i th i kỳ ơ ế ế ấ ủ ậ ạ ộ ờ
tr c đã kìm hãm s phát tri n c a l c l ướ ể ủ ự ượ ự ờ ạ ng s n xu t đ ng th i t o ấ ồ ả
ra nh ng m i quan h s n xu t không phù h p d n đ n tình tr ng trì ệ ả ữ ế ấ ẫ ạ ợ ố
tr , kém phát tri n, kinh t đ i s ng c a ng ệ ể ế ờ ố ủ ườ ả i lao đ ng không đ m ộ
i ngày càng phát tri n do đó đòi b o trong khi nhu c u c a con ng ả ầ ủ ườ ể
h i ph i có m t c ch qu n lý m í, m t môi tr ỏ ộ ơ ế ả ả ơ ộ ườ ng xã h i m i đ ộ ớ ể
đáp ng nhu c u, l ứ ầ ợ i ích và các m i quan h xã h i ngày càng phát ệ ố ộ
tri n c a con ng i và công nghi p hoá, hi n đ i hoá là b c đi t ể ủ ườ ệ ệ ạ ướ ấ t
ạ nhiên và mang tính khách quan đ t o ra m t n n s n xu t hi n đ i ể ạ ộ ề ả ệ ấ
vì m t c ng đ ng ngày mai. ồ ộ ộ
Công nghi p hoá, hi n đ i hoá không ch xu t phát t con ệ ệ ạ ấ ỉ y u t ừ ế ố
ng i mà do con ng ườ ườ ạ ớ i t o nên và ch khi nào có ngu n nhân l c m i ự ồ ỉ
thành công b i nh đã ph n tích trên con ng ư ấ ở ở ườ ọ i là ch th c a m i ủ ể ủ
ho t đ ng s n xu t v t ch t hi n đ i, trang b k thu t và công ngh ạ ộ ấ ậ ị ỹ ệ ả ấ ạ ậ ệ
8
tiên ti n cho ngành kinh t qu c dân ch có th th c hi n đ c trên ế ế ể ự ệ ố ỉ ượ
i lao đ ng, các cán b đ u ngành, chính sách phát c s đ i ngũ ng ơ ở ộ ườ ộ ầ ộ
c. tri n c a Đ ng và Nhà n ả ể ủ ướ
Tóm l i, vi c đ y m nh công nghi p hoá, hi n đ i hoá là b ạ ệ ẩ ệ ệ ạ ạ ướ c
đi t t y u trong đó phát huy ngu n l c con ng i là y u t ấ ế ồ ự ườ ế ố ơ ả c b n
cho s phát tri n nhanh b n v ng c a n n kinh t ự ữ ủ ề ề ể đ t n ế ấ ướ ồ c đ ng
ệ 2-Vai trò c a vi c phát tri n ngu n nhân l c trong s nghi p công nghi p
ự
ự
ủ
ệ
ệ
ể
ồ
c.
hoá, hi n đ i hoá đ t n ạ
ấ ướ
ệ
th i g n tăng tr ng kinh t v i vi c c i thi n đ i s ng nhân dân. ờ ắ ưở ế ớ ệ ả ờ ố ệ
Đ i v i đ t n c ta khi chi n l c xác đ nh ố ớ ấ ướ ế ượ c phát tri n đ t đ ể ấ ượ ị
c” theo đ nh là “đ y m nh công nghi p hoá hi n đ i hoá đ t n ệ ấ ướ ệ ạ ạ ẩ ị
h ướ ng xã h i ch nghĩa nh m m c tiêu “dân giàu n ằ ụ ủ ộ ướ ộ c m nh xã h i ạ
công b ng minh”, thì v n đ xác đ nh dúng và huy đ ng có hi u qu ề ệ ằ ấ ộ ị ả
ể nh ng ngu n l c v n có và có th t o ra trong ti n trình phát tri n ồ ự ố ể ạ ữ ế
càng tr nên quan tr ng. ọ ở
Khi xác đ nh chi n l ế ượ ị c phát tri n đ t n ể ấ ướ ạ c trong giai đo n
ệ hi n nay, Đ ng ta đã ch rõ nh ng ngu n l c làm c s cho vi c ồ ự ơ ở ữ ệ ả ỉ
ấ th c hi n thành công s nghi p công nghi p hoá hi n đ i hoá đ t ự ự ệ ệ ệ ệ ạ
i Vi t Nam, ngu n l c t nhiên (tài n ướ c là : ngu n l c con ng ồ ự ườ ệ ồ ự ự
nguyên thi n nhiên , v trí đ a lý), c s v t ch t ti m l c khoa h c- ơ ở ậ ấ ề ự ệ ọ ị ị
kĩ thu t v n có các ngu n l c ngoài n c và kinh nghi m qu n lý. ồ ự ậ ố ướ ệ ả
L ch s phát tri n chân chính c a xã h i loài ng ủ ử ể ộ ị ườ i là l ch s ị ử
phát tri n c a con ng i, do con ng i ,vì con ng i. Con ng ủ ể ườ ườ ườ ườ i
làm ra l ch s c a chính mình và là đ ng l c c a l ch s đó. Khi ử ủ ủ ị ự ử ộ ị
kh ng đ nh chân lý vĩnh h ng đó, các nhà sáng l p ch nghĩa Mác- ủ ẳ ằ ậ ị
LêNin đã đ ng th i ch rõ, xu h ồ ờ ỉ ướ ể ng chung c a ti n trình phát tri n ế ủ
9
c quy đ nh b i s phát tri n c a l c l ng s n xu t do l ch s đ ị ử ượ ể ủ ự ượ ở ự ị ả ấ
con ng i và nh ng công c s n xu t, bao g m con ng ườ ụ ả ữ ấ ồ ườ ữ i và nh ng
công c s n xu t do con ng i t o ra. ụ ả ấ ườ ạ
S phát tri n c a l c l ng s n xu t ph n ánh trình đ phát ể ủ ự ượ ự ả ấ ả ộ
tri n c a xã h i qua vi c con ng ể ủ ệ ộ ườ ồ ự i khai thác và s d ng ngu n l c ử ụ
nhiên đ xây d ng c s v t ch t-k thu t cho ho t đ ng sinh t ự ơ ở ậ ạ ộ ấ ỹ ự ể ậ
i và quy t đ nh quan h c a con t n, phát tri n c a chính con ng ồ ể ủ ườ ệ ủ ế ị
ng i v i con ng ườ ớ ườ i trong s n xu t. ả ấ
ể Vai trò và t m quan tr ng c a ngu n nhân l c đ i v i phát tri n ự ố ớ ủ ầ ọ ồ
và tăng tr ng ngày càng đ t c các qu c gia ưở ượ c kh ng đ nh, trong t ị ẳ ấ ả ố
trên th gi t là t Nam. ế ớ i và đ c bi ặ ệ Vi ở ệ n ở ướ ự c ta, ngu n nhân l c ồ
còn đ ượ c nh n m nh là y u t ạ ế ố ộ ự ự n i l c quan tr ng nh t đ xây d ng ấ ể ấ ọ
c. Tuy nhiên, s c m nh c a ngu n n i l c này l i b chi đ t n ấ ướ ộ ự ứ ủ ạ ồ ạ ị
ph i b i r t nhi u y u t khác nhau, trong đó giáo d c đào t o đóng ố ở ấ ế ố ề ụ ạ
3-Th c tr ng ngu n nhân l c c a n ồ
ự ủ ướ
ự
ạ
c ta hi n nay. ệ
vai trò quy t đ nh hàng đ u. ế ị ầ
Dân s n c ta thu c lo i dân s tr và t c đ tăng ngu n dân ố ướ ố ộ ố ẻ ạ ồ ộ
ch a phát s đ n đ tu i lao đ ng là r t cao, trong khi n n kinh t ố ế ộ ổ ề ấ ộ ế ư
tri n l i m t cân đ i ngiêm tr ng làm n y sinh hai v n đ : tăng năng ể ạ ề ả ấ ấ ọ ố
su t lao đ ngvà gi i quy t vi c làm cho nh ng ng ấ ộ ả ữ ế ệ ườ i lao đ ng tr ộ ở
nên h t s c b c thi t. Trong khi đó, kh năng gi i quy t vi c làm ế ứ ứ ế ả ả ế ệ
c a ta còn r t h n ch . Vì v y, mâu thu n cung c u v s l ậ ủ ề ố ượ ng ấ ạ ế ẫ ầ
ộ ngu n nhân l c r t l n, gây s c ép ngày càng n ng n v lao đ ng ự ấ ớ ề ề ứ ặ ồ
vi c làm. Đây là m t trong nh ng nguyên nhân d n đ n tình tr ng di ữ ế ệ ẫ ạ ộ
ng, tác đ ng nhi u đ n c c , gây nhi u xáo tr n v xã h i, môi tr ộ ư ề ề ộ ườ ế ơ ề ộ
c u vùng c a ngu n nhân l c. K t h p vào đó là s thi u qu n lý, ấ ế ợ ủ ự ự ế ả ồ
thi u ki n th c nên ng i di dân là l c l ứ ế ế ườ ự ượ ễ ng phá r ng, gây ô nhi m ừ
10
môi tr ng ườ ở ả ạ c vùng h r i đi và nhi u vùng h đ n. Tình tr ng ề ọ ế ọ ờ
thi u h t kĩ năng c a ng ụ ủ ế ườ i lao đ ng r t rõ r t. Lao đ ng có tay ệ ấ ộ ộ
ngh cao, công nhân k thu t thi u do đ u t ỹ ầ ư ế ề ậ ạ cho giáo d c đào t o ụ
ch a đ , c c u đào t o ch a h p lý, thi u c s đ nh h ng, không ư ủ ơ ấ ế ơ ở ị ư ợ ạ ướ
xu t phát t ấ ừ nhu c u th tr ầ ị ườ ng lao đ ng. Ch t l ộ ấ ượ ự ng ngu n nhân l c ồ
nhìn chung đã đ c c I thi n nhi u nh ng cung v ch t l ượ ả ấ ượ ư ệ ề ề ẫ ng v n
không th đáp ng đ c c u v m t th l c, trí l c và trình đ ứ ể ượ ề ặ ể ự ự ầ ộ
chuyên môn k thu t c a l c l ỹ ậ ủ ự ượ ự ủ ng lao đ ng, ngu n nhân l c c a ồ ộ
Vi t Nam. ệ
Ch t l ng thì nh v y, l i k t h p thêm vi c phân b , s ấ ượ ư ậ ạ ế ợ ổ ử ệ
d ng ngu n nhân l c b t c p, thi u đ ng b càng làm tăng thêm ụ ấ ậ ự ế ộ ồ ồ
mâu thu n v cung c u ngu n nhân l c c v s l ả ề ố ượ ự ề ầ ẫ ồ ấ ng và ch t
ng. l ượ ở ả các vùng mi n núi, vùng sâu vùng xa th a lao đ ng gi n ừ ề ộ
đ n nh ng l ơ ư ạ ấ i thi u nghiêm tr ng lao đ ng có trình đ , gây r t ế ộ ọ ộ
nhi u khó khăn cho vi c phát tri n v nhi u m t các vùng này. ặ ở ề ề ể ệ ề
Nh ng n i c n thì không có, còn nh ng n i đã có nhi u r i nh ề ồ ơ ầ ư ở ữ ữ ơ
các thành ph l n thì l i ngày càng nhi u thêm gây ra m t s lãng ố ớ ạ ộ ự ề
phí r t l n cho xã h i. ấ ớ ộ
Đi m m nh c a n c ta là s ng i bi ủ ướ ể ạ ố ườ ế ề t ch cao so v i nhi u ữ ớ
c đang phát tri n khác. Ngu n nhân n ướ c trong khu v c hay các n ự ướ ể ồ
c ta có đ ng l c h c t p t t, thông minh, t tin cao, khéo léo, l c n ự ướ ự ạ ậ ố ộ ự
có th thành gi i n u đ c giáo d c đào t o t ể ỏ ế ượ ạ ố ụ ủ t. Đi m y u c a ể ế
n ướ c ta v ngu n nhân l c ch y u là tri th c, nghi p v kinh ủ ế ự ứ ụ ệ ề ồ
ậ ậ doanh, ti p th , buôn bán, qu n lý và tri th c khoa h c k thu t c p ứ ế ả ọ ỹ ị
nh t. Nh ng h n ch đó c a ngu n nhân l c n c ta trong c ch ự ướ ủ ữ ế ạ ậ ồ ơ ế
th tr ị ườ ng và xu th h i nh p phát tri n r t c n đ ậ ể ấ ầ ế ộ ượ ụ c kh c ph c ắ
t b ng m i bi n pháp, kh năng v n có c a n càng s m càng t ớ ố ằ ủ ướ c ệ ả ố ọ
11
ta.
3-Giáo d c đào t o ngu n nhân l c con ng
i trong s nghi p công
ự
ụ
ạ
ồ
ườ
ự
ệ
nghi p hoá hi n đ i hoá
c ta.
ệ
ệ
ạ
n ở ướ
Đó là th c tr ng v ngu n nhân l c c a n ề ự ủ ướ ự ạ ồ c ta hi n nay. ệ
ử ủ Do m t trong ba m t th hi n vai trò sáng t o ra l ch s c a ể ệ ạ ặ ộ ị
ấ ậ qu n chúng nhân dân là: ho tđ ng s n xu t ra c a c i v t ch t v t ủ ả ậ ạ ộ ầ ả ấ
ch t c a qu n chúng nhân dân, tr c ti p là nhân dân lao đ ng, là c ự ấ ủ ế ầ ộ ơ
i và phát tri n c a xã h i. Do n i dung c b n c a công s t n t ở ồ ạ ơ ả ủ ủ ể ộ ộ
nghi p hoá và hi n đ i hoá là: ệ ệ ạ
Trang b k thu t và công ngh theo h ậ ị ỹ ệ ướ ng hi n đ i trong các ạ ệ
ngành c a n n kinh t ủ ề ế qu c dân. N i dung này đ ộ ố ượ c th hi n qua ể ệ
hai cách:
ơ ở ậ Ti n hành cách m ng khoa h c k thu t, xây d ng c s v t ọ ỹ ự ế ạ ậ
ch t k thu t đ t ậ ể ự ấ ỹ trang b . ị
Vi c trang b k thu t và công ngh hi n đ i đ ậ ệ ệ ị ỹ ạ ượ ệ ệ c th c hi n ự
thông qua nhân chuy n giao công ngh m i t các n c tiên ti n . ệ ớ ừ ể ướ ế
Xây d ng c c u kinh t h p lý và phân công l ơ ấ ự ế ợ ạ i lao đ ng xã ộ
h i. ộ
Mu n rõ th c tr ng v ngu n nhân l c c a n c ta đ phát huy ự ủ ướ ự ề ạ ồ ố ể
ư nh ng đI m m nh, kh c ph c và h n ch nh ng đi m y u và đ a ữ ữ ụ ế ể ế ể ắ ạ ạ
ra đ ượ ự c nh ng yêu c u đ i v i giáo d c và đào t o nguoòn nhân l c. ụ ố ớ ữ ạ ầ
M t m t ph i tr c ti p gi i quy t v n đ ch t l ả ự ế ặ ộ ả ế ấ ấ ượ ề ng ngu n nhân ồ
ồ l c, v trình đ văn hoá và trình đ chuyên môn k thu t và đ ng ự ề ậ ộ ộ ỹ
th i ph i gi i quy t v n đ nâng cao th l c ng ả ờ ả ế ấ ể ự ề ườ i lao đ ng và s ộ ố
i quy t v a ph i đi tu n t l ượ ng ngu n nhân l c. Trong trình t ự ồ gi ự ả ế ừ ầ ự ả
t ừ ế ụ ứ ti p t c xoá mù ch , ph c p ti u h c, trang b nh ng ki n th c ể ổ ậ ữ ữ ế ọ ị
c b n, đào t o ngh t ơ ả ề ừ ơ ấ ả s c p đ n các b c cao h n nh ng ph i ư ế ậ ạ ơ
12
i lao đ ng có ch t l ng cao, s k t h p t o ra m t b ph n ng ế ợ ạ ộ ộ ậ ườ ấ ượ ộ ố
ng không l n nh ng ph i đ t các tiêu chu n c a lao đ ng k l ượ ả ạ ư ủ ẩ ộ ớ ỹ
thu t khu v c và th gi ự ế ớ ậ ớ i, đáp ng nh ng ngành công nghi p m i, ữ ứ ệ
các khu công nghi p và các khu kinh t ệ m . ế ở
Tr ướ ấ ầ c tiên, vi c m r ng quy mô giáo d c đào t o là r t c n ở ộ ụ ệ ạ
thi t. Nh ng c g ng m r ng quy mô giáo d c đào t o c a n c ta ế ạ ủ ướ ố ắ ở ộ ữ ụ
v n không theo k p đ ẫ ị ượ ố ộ c t c đ gia tăng dân s . ố
ứ Quy mô m i ngành h c, b c h c hi n nay đ u ch a đáp ng ậ ư ề ệ ọ ọ ọ
đ c yêu c u theo h c c a m i l a tu i. Nhìn chung, s h c sinh và ượ ọ ủ ọ ứ ố ọ ầ ổ
ng, l p m i ngành h c t m u giáo, các c p ph thông, s tr ố ườ ớ ở ọ ọ ừ ẫ ấ ổ
ố ớ trung h c chuyên nghi p, cao đ ng, đ i h c đ u tăng. Riêng đ i v i ạ ọ ề ệ ẳ ọ
ế h th ng đào t o ngh thì quy mô v a h th ng trung tâm xúc ti n ệ ố ủ ệ ố ề ạ
vi c làm và d y ngh , trung tâm k thu t t ng h p, h ậ ổ ệ ề ạ ợ ỹ ướ ệ ng nghi p
và g n 1000 c s d y ngh bán công, dân l p, t th c…Quy mô ơ ở ạ ề ậ ầ ư ụ
ng hình th c đào t o ng n h n. đào t o có chuy n bi n nh tăng c ể ế ạ ờ ườ ứ ạ ắ ạ
ậ Ph i kh c ph c s m t cân đ i trong c c u ngành h c, b c ụ ự ấ ơ ấ ả ắ ố ọ
ặ h c c a giáo d c đào t o. Giáo d c m m non có t m quan tr ng đ c ụ ọ ủ ụ ầ ầ ạ ọ
bi t đ ng t góc đ chu n b n n t ng c v th l c và trí l c cho ệ ứ ừ ả ề ể ự ị ề ả ự ẩ ộ
ngu n nhân l c. Giáo d c ph thông, đ c bi t là giáo d c h c, theo ự ụ ặ ổ ồ ệ ụ ọ
kinh nghi m c a các n ủ ệ ướ ế c đang phát tri n, là m t trong nh ng y u ữ ể ộ
quan tr ng nh t quy t đ nh các c h i và tăng tr ng kinh t t ố ơ ộ ế ị ấ ọ ưở ế .
ớ Giáo d c đào t o chuyên môn nghi p v k thu t ngoài ý nghĩa v i ụ ỹ ụ ệ ạ ậ
tăng tr ng kinh t t quan tr ng trong vi c phát tri n đón ưở ế còn đ c bi ặ ệ ệ ể ọ
b t, gi m nguy c t ắ ơ ụ ậ ạ t h u. Tuy nhiên, nh ng b t c p gi a các lo i ấ ậ ữ ữ ả
ngành đào t o, gi a các b c h c đã gây khó khăn không ít cho s ữ ạ ậ ọ ự
phát tri n. M t s ngành thì đ ộ ố ể ượ ọ ế c h c sinh, sinh viên theo h c. N u ọ
13
không có s đI u ch nh k p th i, Vi ự ề ờ ỉ ị ệ ả t Nam s nhanh chóng g p ph i ẽ ặ
khó khăn v đ i ngũ k s , công nhân k thu t nh ỹ ư ề ộ ư ở ậ ỹ nhi u n ề ướ c
Asean, nh t là c a Thái Lan. ủ ấ
Giáo d c đào t o ạ ở ụ thành ph , đ ng b ng có đi u ki n phát ằ ố ồ ề ệ
tri n h n nông thôn, vùng sâu ki n phát tri n h n nông thôn, ơ ở ể ơ ở ể ệ
ể vùng núi, vùng sâu vùng xa.Vì v y, v n đ kho ng cách phát tri n ậ ề ấ ả
ệ gi a các vùng, mi n, gi a thành th và nông thôn, v n đ th c hi n ị ề ự ữ ữ ề ấ
công b ng xã h i cũng tr nên ph c t p h n. Mu n nâng cao trình ứ ạ ằ ở ố ơ ộ
các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, đ c a ngu n nhân l c ồ ộ ủ ự ở
ọ mi n núi, chính sách c p h c b ng, gi m h c phí, u tiên các h c ư ề ả ấ ổ ọ ọ
sinh nghèo v t khó là đi u ki n c b n đ u tiên t o c h i đ ượ ơ ộ ượ c ơ ả ề ệ ầ ạ
giáo d c đào t o ngu n nhân l c. ự ụ ạ ồ
Y u t quan tr ng nh t quy t đ nh ch t l ế ố ế ị ấ ượ ấ ọ ự ng ngu n nhân l c ồ
có đáp ng đ ứ ượ ụ c yêu c u phát tri n hay không đó là đ i m i m c ể ầ ổ ớ
tiêu, n i dung, ch ng trình và ph ộ ươ ươ ệ ng pháp giáo d c đào t o. Vi c ụ ạ
h i nh p và c nh tranh kinh t ạ ộ ậ ế ẩ đòi h i hàng hoá ph i đ t tiêu chu n ả ạ ỏ
qu c t đ tăng thêm kh năng c nh tranh trên th tr ng th gi ố ế ể ị ườ ả ạ ế ớ i,
t ừ ộ ử ụ đó n y sinh yêu c u v trình đ công ngh và trình đ s d ng ộ ề ệ ả ầ
các công ngh đó cũng ngày càng ph i đ c nâng cao. Ngoài giáo ả ượ ệ
ầ d c đào t o văn hoá, chuyên môn, nghi p v v m t lý thuy t, c n ụ ụ ề ặ ệ ế ạ
chú ý đén khâu th c hành, ng d ng, giáo d c k thu t, tác phong ụ ự ứ ụ ậ ỹ
i lao lao đ ng công nghi p, rèn luy n k năng thích ng c a ng ệ ứ ủ ệ ộ ỹ ườ
đ ng v i nh ng đ c đI m c a n n kinh t ộ ủ ề ữ ể ặ ớ th tr ế ị ườ ớ ng. K t h p v i ế ợ
ẻ các c n đ giáo d c đó là giáo d c liên quan đ n dân s , s c kho , ụ ố ứ ụ ế ề ấ
gi i tính đ nâng cao ch t l ớ ấ ượ ể ố ng ngu n nhân l c, gi m s c ép đ i ự ứ ả ồ
ng giáo d c. v i quy mô và ch t l ớ ấ ượ ụ
t Nam ta hi n nay, yêu c u đa d ng hoá Trong đi u ki n c a Vi ề ệ ủ ệ ệ ầ ạ
14
các lo i hình giáo d c đào t o r t c n thi ụ ạ ấ ầ ạ ế ể ừ ả t đ v a b xung, c i ổ
thi n hi n tr ng ngu n nhân l c, kh c ph c nh ng b t h p lý v ấ ợ ự ụ ữ ệ ệ ắ ạ ồ ề
phân b ngu n nhân l c, nh ng khó khăn v ngu n l c, nh t là v ồ ự ữ ự ề ấ ồ ổ ề
tài chính, nâng cao hi u qu c a đ u t ả ủ ầ ư ệ ồ cho giáo d c đào t o đ ng ụ ạ
th i ph c v đ ụ ụ ượ ờ ố ớ c yêu c u phát tri n, đón b t, đu i k p. Đ i v i ổ ị ể ắ ầ
giáo d c h ụ ướ ng nghi p v n đ ệ ẫ ượ c k t h p v i m t quy ho ch, k ộ ế ợ ạ ớ ế
ạ ho ch phát tri n toàn di n và m t chính sách s d ng sau đào t o ộ ử ụ ệ ể ạ
h p lý, có s c thuy t ph c đ gi m lãng phí giáo d c đào t o c a xã ợ ụ ể ả ạ ủ ụ ứ ế
i lao đ ng đào t o ra đ h i và c a gia đình. Ng ộ ủ ườ ạ ộ ượ c làm vi c đúng ệ
ngành, đúng ngh , đúng kh năng và s tr ng c a mình. Ngoài ra, ở ườ ề ả ủ
giáo d c h ụ ướ ng nghi p cũng đòi h i ph i có công tác d báo ngh ả ự ệ ỏ ề
đ làm gi m nguy c t ả ể ơ ụ ậ t h u. Giáo d c đào t o chính quy, dài h n là ạ ụ ạ
i lao đ ng có trình đ chuyên c s đ hình thành m t b ph n ng ơ ở ể ộ ộ ậ ườ ộ ộ
môn, k thu t cao, có k năng ti p c n v i khoa h c, công ngh ế ậ ậ ọ ớ ỹ ỹ ệ
ắ m i, hi n đ i. Ngoài ra, c n m r ng các lo i hình đào t o ng n ở ộ ệ ạ ầ ạ ạ ớ
h n đ c i thi n hi n tr ng ngu n nhân l c hi n nay và nhanh ạ ể ả ự ệ ệ ệ ạ ồ
chóng nâng cao s lao đ ng đã qua đào t o c a ta lên. Giáo d c đào ạ ủ ụ ộ ố
xa c n chú ý h n n a đ n ch t l ng và hi u qu t o t ạ ạ i ch c và t ứ ừ ơ ữ ế ấ ượ ầ ệ ả
giáo d c.ụ
Vi c s d ng t ệ ử ụ ố ơ t h n, phân b h p lý h n ngu n l c đã có, đa ơ ồ ự ổ ợ
ạ ấ d ng háo và khai thác m i ngu n l c khác cho giáo d c đào t o r t ồ ự ạ ụ ọ
t. Ngu n tài chính h n h p hi n đ c p thi ấ ế ẹ ệ ạ ồ ượ ứ ớ c coi là thách th c l n
đ i v i h th ng đào t o ngh . ề ố ớ ệ ố ạ
Tóm l i, giáo d c đào t o là xu h ạ ụ ạ ướ ấ ng và đòi h i ngày càng c p ỏ
bách không ch c ta mà các n n ỉ ở ướ ở ướ ậ c đang phát tri n cũng v y. ể
Trong th i đ i ngày nay, khi thông tin, khoa h c, k thu t tr thành ậ ở ờ ạ ọ ỹ
l c l ự ượ ề ớ ng s n xu t tr c ti p và đã n y sinh nhi u ngành ngh m i ả ấ ự ề ế ả
15
ế cũng nh làm nhi u ngành ngh cũ b co h p ho c th m chí bi n ư ẹ ề ề ặ ậ ị
m t. M t h ng gi c nên có chính sách ộ ướ ấ ả i quy t kh thi là Nhà n ả ế ướ
quy đ nh các doanh nghi p ph i có trách nhi m đào t o l i không ch ạ ạ ệ ệ ả ị ỉ
i còn làm vi c mà c v i đ ng s ng ố ườ ả ớ ố ệ ườ ẽ ị i s b sa th i do không ả
còn phù h p v i công vi c ệ ở ớ ợ doanh nghi p, đ s ng ệ ể ố ườ ẫ i này v n
5- Nh ng thành tích đã đ t đ
c c a vi c giáo d c đào t o ngu n nhân
ạ ượ ủ
ụ
ữ
ệ
ạ
ồ
l c ự
còn c h i tìm vi c làm m i. ơ ộ ệ ớ
ộ Cu c cách m ng khoa h c và công ngh hi n nay đã tác đ ng ệ ệ ạ ọ ộ
ng tăng t và làm bi n đ i m nh m lao đ ng xã h i theo h ẽ ế ạ ộ ộ ổ ướ ỷ ọ tr ng
c a lao đ ng trí tu , gi m b t các ho t đ ng chân tay, làm cho lao ủ ạ ộ ệ ả ớ ộ
đ ng trí tu tr thành ho t đ ng c b n c a con ng ộ ạ ộ ệ ở ơ ả ủ ườ ệ ứ i. Vi c ng
ch c lao đ ng đã d ng ngày càng r ng rãi tri th c vào s n xu t và t ụ ứ ả ấ ộ ổ ứ ộ
làm cho tri th c nhanh chóng tr thành y u t ế ố ả ọ s n xu t quan tr ng ứ ấ ở
nh t, thành ngu n l c kinh t c b n và ch y u. Vai trò c a các ồ ự ấ ế ơ ả ủ ế ủ
y u t ế ố ả s n xu t truy n th ng nh đ t đai, tài nguyên thiên nhiên, ư ấ ề ấ ố
ứ v n…d u không m t đi song đã tr thành th y u. Các nghiên c u ố ứ ế ẫ ấ ở
tr c l ắ ượ ng g n đây cho th y ch m t ph n nh c a s tăng tr ỉ ộ ỏ ủ ự ầ ấ ầ ưở ng
có th gi i thích b i đ u t vào v n, còn ph n quan tr ng c a tăng ể ả ở ầ ư ủ ầ ố ọ
tr ng lao đ ng. ưở ng g n li n v i ch t l ề ớ ấ ượ ắ ộ
Trong nh ng năm chúng ta ti n hành công cu c đ i m i, ng ộ ổ ữ ế ớ ườ i
dân đ c t ượ ự ấ do kinh doanh nh ng lĩnh v c pháp lu t không c m; ữ ự ậ
trong sinh ho t t ng, ng i dân cũng đ t ạ ư ưở ườ c t ượ ự ơ do th o lu n h n ả ậ
c; dân ch r t nhi u nhi u so v i tr ấ ớ ướ ề ề c s đ ủ ở ơ ở ượ c th ch hoá đã ế ể
ẳ có tác d ng tích c c; s th o lu n và đ i tho i trong Qu c h i th ng ố ộ ự ả ụ ự ậ ạ ố
th n, công khai; s khi u ki n c a dân đ c gi ệ ủ ự ế ắ ượ ả ờ ơ i quy t k p th i h n; ế ị
16
nhân dân đ ượ ạ ủ c tham gia tr c ti p vào nh ng v n đ tr ng đ i c a ữ ề ọ ự ế ấ
c. Đi u này ch ng t ngu n nhân l c c a n c ta có trình đ đ t n ấ ướ ứ ề ỏ ự ủ ướ ồ ộ
ngày càng đ c kh ng đ nh và đ c tr ng d ng. ượ ẳ ị ượ ụ ọ
ụ Nh ng thành tích c a giáo d c đào t o nói chung và giáo d c ụ ữ ủ ạ
đào t o ngu n nhân l c nói riêng là to l n nh đó mà m c dù m t s ộ ố ự ặ ạ ờ ớ ồ
ch tiêu khác nh thu nh p bình quân đ u ng ư ậ ầ ỉ ườ ư i ch a cao nh ng ư
Vi t Nam v n có ch s HDI t ng đ i cao, đ c x p vào các n ệ ỉ ố ẫ ươ ố ượ ế ướ c
ầ có trình đ phát tri n trung bình. Tuy nhiên, so v i nh ng yêu c u ữ ể ớ ộ
phát tri n kinh t ể ế xã h i thì giáo d c đào t o c a n ụ ạ ủ ướ ộ c ta hi n nay ệ
còn ch a đáp ng đ ư ứ ượ ụ c. Nh ng phân tích trên đây cho th y giáo d c ữ ấ
đào t o c n và có th giúp cho vi c gi ệ ể ầ ạ ả ẫ i quy t nh ng mâu thu n ữ ế
gi a cung và c u không ch v s l ỉ ề ố ượ ữ ầ ng mà c v ch t l ả ề ấ ượ ng
ủ ngu n nhân l c trong s nghi p công nghi p hoá, hi n đ i hoá c a ự ự ệ ệ ệ ạ ồ
con
6-Xây d ng môi tr ự
ườ
ng xã h i t o đi u ki n đ phát huy y u t ệ
ộ ạ
ế ố
ể
ề
ng
i.ườ
n ướ c ta hi n nay. ệ
Con ng ườ ộ i là ch th đ ng th i là s n ph m c a s v n đ ng ả ủ ự ậ ủ ể ồ ẩ ờ
xã h i. Vì v y mu n phát huy đ c y u t con ng i c n ph i có ậ ố ộ ượ ế ố ườ ầ ả
môi tr ng thu n l i phóng l c l ng s n xu t đ ườ ậ ợ i. Vi c gi ệ ả ự ượ ấ ượ ả ự c th c
c tiên và ch y u là xoá b nh ng c ch đã và đang kìm hi n tr ệ ướ ủ ế ữ ế ỏ ơ
hãm tính tích c c ch đ ng sáng t o c a ng ủ ộ ủ ự ạ ườ ờ i lao đ ng đ ng th i ồ ộ
i phóng ng ph i xây d ng m t c ch m i b o đ m th c hi n gi ộ ơ ế ớ ả ự ự ệ ả ả ả ườ i
lao đ ng v m i m t. ề ọ ặ ộ
C n xây d ng chính sách khuy n khích phát tri n ngu n nhân ự ể ế ầ ồ
t là ng i tài. Đây là đi u ki n quan tr ng, tr l c đ c bi ặ ự ệ ườ ệ ề ọ ướ ế c h t
ngu n nhân l c đào t o t ự ạ ố ồ ớ t có c h i tìm ki m vi c làm phù h p v i ơ ộ ế ệ ợ
nguyên t c phân phôí theo lao đ ng đ m b o công b ng trong kinh ắ ằ ả ả ộ
17
.ế t
18
III-K t lu n ế
ậ
Trong đi u ki n n c ta hi n nay, đ chi n l ệ ề ướ ế ượ ệ ể ể c phát tri n
treo h i, chúng ta ướ ng công nghi p hoá, hi n đ i hoá đi đ n th ng l ệ ệ ế ạ ắ ợ
ph i l y ngu n l c con ng i Vi ồ ự ả ấ ườ ệ ọ t Nam - “ ngu n l c quan tr ng ồ ự
nh t ” trong các ngu n l c, ngu n l c n i sinh - làm đ ng l c cho s ồ ự ộ ồ ự ự ấ ộ ự
phát tri n lâu b n. Đ b i d ng và phát huy ngu n l c con ng ể ồ ưỡ ề ể ồ ự ườ i
Vi t Nam v i t cách đó, chúng ta c n ph i t o ra m i quan h hài ệ ớ ư ả ạ ệ ầ ố
ng kinh t hoà gi a tăng tr ữ ưở ế ả nhanh v i ti n b xã h i, đ m b o ộ ớ ế ả ộ
công v và quy n l ề ợ ụ ầ i công dân, c i thi n và nâng ch t l n tinh th n; ấ ẫ ệ ả
gi i ích lâu dài và l i ích tr ả i quy t h p lý m i quan h gi a l ố ệ ữ ợ ế ợ ợ ướ c
m t, l i ích qu c gia, dân t c và l i ích cá nhân; ắ ợ ộ ố ợ i ích t p th , l ậ ể ợ
không ng ng nâng cao trình đ h c v n, văn hoá cho h trên c s ộ ọ ơ ở ừ ấ ọ
xây d ng và phát tri n n n văn hoá Vi ự ề ể ệ ả t Nam tiên ti n, đ m đà b n ế ậ
19
s c dân t c. ắ ộ
20
Các tài li u tham kh o:
ệ
ả
-Tri t h c Mác-Lê nin-Nhà xu t b n chính tr qu c gia ế ọ ấ ả ố ị
-Đ a lý kinh t t Nam ị Vi ế ệ
-Kinh t ế chính tr ị
-T p trí nh ng v n đ kinh t th gi i, s 1/1999 ữ ề ạ ấ ế ế ớ ố
-T p chí c ng s n, s 21,15 ạ ả ộ ố
21
-Tri t h c s 3(115) ế ọ ố
L i m đ u
ở ầ
ờ
I-Lý lu n v con ng ậ ề
i ườ
1- Các quan ni m khác nhau v con ng ề ệ i ườ
2-Con ng ườ i là m t th c th sinh h c-xã h i ộ ể ự ọ ộ
3- Trong tính hi n th c c a nó, b n ch t con ng ự ủ ệ ấ ả ườ i là t ng hoà ổ
nh ng quan h xã h i ữ ệ ộ
ạ II-Ngu n nhân l c trong s nghi p công nghi p hoá, hi n đ i
ự
ự
ệ
ệ
ệ
ồ
hoá đ t n
c ấ ướ
1-Vai trò c a công nghi p hoá, hi n đ i hoá trong s v n đ ng và ệ ự ậ ủ ệ ạ ộ
phát tri n c a đ i s ng xã h i ộ ể ủ ờ ố
2-Vai trò c a ngu n nhân l c ự ủ ồ
3-Th c tr ng ngu n nhân l c c a n ồ ự ủ ướ ự ạ c ta hi n nay ệ
4-Giáo d c đào t o ngu n nhân l c trong s nghi p công nghi p hoá, ự ự ụ ệ ệ ạ ồ
c ta hi n đ i hoá ạ ệ n ở ướ
5-Nh ng thành tích đã đ t đ c c a vi c giáo d c đào t o ngu n nhân ạ ượ ủ ụ ữ ệ ạ ồ
l cự
con 6-Xây d ng môi tr ự ườ ng xã h i t o đi u ki n đ phát huy y u t ệ ộ ạ ế ố ề ể
ng iườ
III-K t lu n ậ ế
22