Ụ ƯỜ ƯƠ CH Ổ NG PH THÔNG
ấ ề Ề Ụ Ủ ƯỜ NG
Ấ
ố ợ ổ ứ ẹ
ự ỗ ự ủ ư ạ ch c ph i h p các tác đ ng s ph m toàn v n và s n i l c c a ươ ắ ng
ượ ướ ụ ụ ở ổ ằ c đính h ng b i m c tiêu và nhi m v giáo d c ph thông.
ế ổ t ch
ủ ạ ằ
ụ ệ ộ ạ ư ườ ọ ự ch c h p lý cu c s ng ng ự ộ ố ể
ổ ứ ợ ạ ượ ự ứ ệ ố ứ ị
ữ ể ỹ
ớ ợ ổ
ọ ụ ể ồ ầ ụ ổ ẹ ọ NG V: GIÁO D C TRONG NHÀ TR Ấ V n đ 4: CÁC V N Đ CHUNG C A GIÁO D C TRONG NHÀ TR Ả 1.B N CH T ộ ệ Khái ni m: GDPT là t ủ ườ ọ i h c nh m hình thành nhân cách c a mình theo các nguyên t c và ph chính ng ọ pháp khoa h c, đ ế ể ấ ủ ả B n ch t c a GDPT chính là quá trình tác đ ng s ph m t ng th thông qua thi ọ ạ ộ ọ ườ i h c d a trên ho t đ ng ch đ o là h c tr ng h c nh m t ổ ứ ộ ệ ố ơ ở ậ c s chuy n hóa tích c c m t h th ng tri th c ph thông (các kĩ t p trên c s đó t o đ ộ ề ạ ự ủ ẩ ẩ ả ươ ng ng) và h th ng các giá tr , chu n m c c a xã h i v đ o đ c, th m năng kĩ s o t ệ ự ẩ ự ấ m hình thành nhân cách h c sinh và s phát tri n toàn di n nh ng ph m ch t năng l c ộ ể ủ ự ụ trên phù h p v i yêu c u, m c tiêu giáo d c ph thông và s phát tri n c a xã h i ụ ạ Quá trình giáo d c t ng th g m quá trình d y h c và quá trình giáo d c theo nghĩa h p
Ụ
2.M C TIÊU ụ ọ ậ ụ ụ
ệ ự ổ ệ ề ẩ
ự : (đi u 27 lu t giáo d c 2005) ơ ả ườ
ị ẩ ạ ứ ộ ệ ể i VN XHCN, xây d ng t ặ ọ
ộ ả ọ ố qu c.
ụ ể ơ ở
ữ ẩ ầ ỹ ệ ể ự ơ
ụ
ế
ụ ụ ể ậ ổ ể ế ụ ả ủ ầ ữ ể ọ ố ủ ằ : Giáo d c trung h c c s nh m giúp h c sinh c ng c và ộ ơ ở ở trình đ c s và ổ ọ ọ ng nghi p đ ti p t c h c trung h c ph
ọ ướ ộ ố ề ọ
ọ ơ ở ọ ấ ệ ộ ố ủ ữ ể
ụ ụ ữ ệ ể ấ ổ
ế ể ự ề ỹ ọ ậ ự ề ệ
ụ ơ ở ướ ế ụ ọ ệ ạ ọ ề ặ ọ ả ủ : Giúp h c sinh c ng c và phát tri n nh ng k t qu c a t thông ọ ng nghi p, có đi u ki n phát huy năng l c cá nhân đ l a ch n ng v k thu t và h ộ ấ ẳ ể ng phát tri n, ti p t c h c đ i h c, cao đ ng, trung c p, h c ngh ho c đi vào cu c
ể Giúp h c sinh phát tri n M c tiêu giáo d c ph thông ể ấ toàn di n đ o đ c, trí tu , th ch t, th m mĩ và các kĩ năng c b n, phát tri n năng l c cá ư ạ nhân, tính năng đ ng và sáng t o, hình thành nhân cách con ng ộ ế ụ cách và trách nhi m công dân, chu n b cho h c sinh ti p t c h c lên ho c đi vào cu c ệ ổ ự ố s ng lao đ ng, tham gia xây d ng và b o v t ụ ọ ọ : Giúp h c sinh hình thành nh ng c s ban đ u cho s 2.1 M c tiêu giáo d c ti u h c ể ắ ấ ứ ề ạ phát tri n đúng đ n và lâu dài v đ o đ c, trí tu , th ch t, th m mĩ và các k năng c ể ọ ế ụ ọ ả b n đ h c sinh ti p t c h c THCS. ụ 2.2 M c tiêu giáo d c THCS ữ ể phát tri n nh ng k t qu c a giáo d c ti u h c; có h c v n ph thông ề ỹ ế t ban đ u v k thu t và h nh ng hi u bi ặ ấ thông, trung c p, h c ngh ho c đi vào cu c s ng lao đ ng. ế ọ 2.3 M c tiêu giáo d c THPT ọ giáo d c trung h c c s , hoàn thi n h c v n ph thông và có nh ng hi u bi ườ th ướ h ố s ng lao đ ng.
ộ Ộ
ộ ng:
ộ ọ
ứ ự
ộ ằ ạ ộ ệ ố ộ ụ ng
ể ộ ệ ố ẩ ấ ẵ ụ
ộ
là m t b ph n c a GD nói chúng và là m t y u t ứ ợ ườ ọ
ậ ủ ấ ệ ệ ơ ả ộ ọ
ọ ạ ủ ấ ể ộ ế ố ố ng, l y h tri th c khoa h c làm c t lõi, góp ế ệ ầ ớ i quan khoa h c và phát tri n nh ng ph m ch t năng l c n n t ng c a nhân cách công
ấ ậ ọ ọ ệ ự ằ ấ
ổ ữ ụ ụ ụ ệ ườ ụ ộ 3. N I DUNG ườ ệ 3.1 Khái ni m n i dung GD trong nhà tr ụ là thành t ố ủ ộ c a m i quá trình d y và h c, đó là m t h th ng tri N i dung giáo d c: ị ậ ỹ ọ ệ ộ ậ th c văn hoá khoa h c, k thu t, ngh thu t…và m t h th ng giá tr , chu n m c xã h i ở ộ ọ ườ ượ c giáo d c m t trình đ h c v n nói riêng và i đ xã h i..nh m giúp hình thành ượ ị ầ ủ ớ c đ nh s n. phát tri n nhân cách phù h p v i yêu c u c a m c tiêu GD đã đ ộ ộ N i dung GD trong tr ng PT: ườ ạ ấ c u thành quá trình d y tr ng trong nhà tr ph n hình thành m t “h c v n ph thông” toàn di n, c b n và hi n đ i, hình thành th ự ề ả ẩ gi ổ dân nh m th c hi n m c tiêu giáo d c các c p b c h c ph thông. ng PT 3.2 Các n i dung , nhi m v giáo d c trong nhà tr
ộ
ẩ ụ ự ạ ứ ị
ậ ọ i quan khoa h c
ệ
ả ề
ị ệ ố ề ứ ậ ợ ể
ự ệ ườ ọ i h c nh m hình thành
ợ ể i đ phát tri n có đ nh h ộ ở ườ ọ ng ụ ệ ọ
ệ ư ụ ế ủ ườ ằ ụ ng
t và là u th c a nhà tr ộ
ườ ứ ả ẩ ộ
i lao đ ng, s n ph m lao đ ng ộ ố ớ ộ ộ ể ở ộ ườ ơ ả ụ ọ ộ i lao đ ng có ích cho xã h i,
ỹ ậ
ướ ụ ề ệ ậ ng ngh nghi p. Giáo d c ngh nghi p
ỏ ọ
ệ ộ ố ứ ự ự ả ồ gìn , b o v cu c s ng cá nhân và c ng đ ng
ỹ
ố ố ế ạ ộ ụ t, thái đ , hành vi đúng và l i s ng lành m nh, có
ẩ
ứ ề ạ ỹ ụ ạ ứ 3.2.1 Giáo d c đ o đ c ụ ệ ố Giáo d c h th ng các chu n m c đ o đ c xã h i. ụ Giáo d c pháp lu t, Giáo d c chính tr … ế ớ ụ Giáo d c th gi ụ 3.2.2 Giáo d c trí tu : ế ọ ườ ọ ự i h c ti p thu h th ng tri th c, kĩ năng, kĩ x o v các lĩnh v c khoa h c Giúp ng ẩ ọ ạ ướ ng các ph m thông qua các môn h c, t o đi u ki n thu n l ấ ộ ọ ấ ệ ủ i h c m t trình đ h c v n ch t, năng l c trí tu c a ng ụ ặ ệ ạ ớ ấ ị nh t đ nh phù h p v i m c tiêu giáo d c – d y h c. Giáo d c trí tu là nhi m v đ c thù , chuyên bi ụ 3.2.3 Giáo d c lao đ ng ộ Giáo d c ý th c, thái đ đúng đ i v i lao đ ng, ng Giúp h c sinh có k năng lao đ ng c b n đ tr thành ng ệ gia đình và l p thân l p nghi p ề ệ ị Đ nh h ể ấ ụ 3.2.4 Giáo d c th ch t ể ấ ả ứ ụ ả Giáo d c đ m b o s c kh e, Giúp h c sinh hình thành văn hóa th ch t ộ ữ ộ Ý th c t giác, thái đ tích c c gi ẩ ụ 3.2.5 Giáo d c th m m ự ể Giáo d c cho h c sinh có s hi u bi ỹ văn hóa, có th hi u th m m ậ ế Giáo d c đ h c sinh có ki n th c v âm nh c, m thu t
4. PH
ổ ợ ng pháp GD
ằ ọ ị ế ụ ể ọ ƯƠ ệ ạ
ẩ ế ự ữ ế ố ủ ộ
ệ ụ ữ ồ giáo d c c a ch th đ ữ ầ ủ ố ợ ứ h p các các cách th c ph i h p các tác ạ ụ ủ ể ượ ụ ủ ư c giáo d c nh m t o ự ấ ể c a n i dung GD thành nh ng ph m ch t, năng l c ụ ợ ế t và phát tri n toàn di n nhân cách phù h p nh ng yêu c u c a m c tiêu giáo d c
ậ ươ ứ ng pháp tác đ ng vào nh n th c
ấ ủ ứ ộ
ậ ệ ứ
ự ộ ự ụ ế ộ ế ề c ki n th c c n thi
ứ ầ ứ ị ộ ố ể ẩ ọ ự ệ ậ ấ
ươ ế ồ ng pháp này g m: Thuy t trình, v n đáp, tr c quan…
ự ươ ọ ụ ấ ậ ươ ả ả ồ ng pháp này g m: Khuyên b o, th o lu n, nêu g ng…
ộ ng pháp tác đ ng vào hành vi
ấ ủ ơ ộ ươ B n ch t c a nhóm ph
ớ ố ượ ng th c t
NG PHÁP ươ : bao g m t 4.1 Khái ni m ph ự ộ ủ ộ đ ng s ph m c a nhà GD và tác đ ng t ự s chuy n bi n tích c nh ng y u t ể ầ c n thi ụ ệ và các nhi m v GD. ng pháp GD 4.2. Các ph ộ ươ 4.2.1 Ph ủ ủ ế ươ ả ng pháp này là tác đ ng ch y u vào khâu nh n th c c a cá B n ch t c a ph ỹ ế ừ đó giúp cá nhân: lĩnh h i tri th c và phát tri n các năng l c trí tu ; tích l nhân, t ki n ố ượ ứ t v các giá tr , chu n m c xã h i. M c đích cu i cùng th c, có đ ứ ộ ủ c a tác đ ng vào nh n th c là hình thành m t v n h c v n, các năng l c trí tu và ý th c cá nhân. ạ trong D y h c nhóm ph trong Giáo d c ph ươ 4.2.2 Ph ả ử ứ ạ ng pháp này là t o c h i cho ng ự ế ớ ỹ ả c th thách v i đ i t ỹ ườ ượ i đ ộ ừ xã h i, t ứ ệ ự ế ệ ệ
, v i các quan h th c t ể ể ứ ậ ắ
ộ ậ ử ệ ự ạ ọ ế c GD ti p xúc, ụ ậ ượ đó v n d ng đ ặ ế ki n th c, hình thành k năng, k x o; ho c đ th nghi m nh n th c, quan ni m cá ệ nhân, tích lũy hành vi, kinh nghi m và các thói quen ng x đúng đ n. ệ ậ trong D y h c pp này có: Luy n t p, th c hànhthí nghi m, công tác đ c l p…
ệ ử ứ ệ ậ ổ ứ ạ ch c ho t
ể
ề ng pháp khuy n khích, đi u ch nh hành vi
ỉ ể ấ ủ ề ộ ế ươ
ậ ứ ộ ủ ị ộ ự ộ
ộ ả ả ế ừ ủ
ế
ụ ươ ử ụ ng pháp: Thi đua, khen
ạ
ươ
ậ
ệ ữ ộ ấ ượ ng 6) ề ệ ử ằ i nh m thu th p và x lý thông tin v hi n ự ẩ ng tuân theo nh ng quan ni m chu n m c
ươ ườ ủ ệ ượ ộ ự ậ ng c a m t s v t, hi n t ự i đánh giá l a ch n.
ử ạ ộ i nh m thu th p và x lý thông tin v
ệ ủ ườ ụ ụ ấ ượ ề ằ ụ ộ ng c a m t h th ng giáo d c, m t ho t đ ng (quá trình) giáo d c
ị ụ ự ụ ạ ộ ả ậ ạ ộ ẩ ủ ộ ệ ố ữ
ể ắ ơ ả c đúc k t t ậ NTGD là nh ng lu n đi m c b n đ
ệ ụ ượ ậ ủ
ữ ướ ả ị ủ ỉ ạ ụ ạ ượ ệ ộ ng, ch đ o v n hành toàn b quá trình giáo d c đ t đ
vai trò đ nh h ệ ậ ị ụ
ổ ứ ạ ộ ụ ạ ọ : quá trình t
ụ ụ ể ể ị ọ ụ ướ ả ị ch c các ạ ả ố ắ ng và ph i c g ng đ t
c m c tiêu đó
ả ự ố ấ ả ạ : trong giá trình d y h c, s
ữ ậ ộ
ọ ứ ọ ậ ứ ớ ỹ ầ ộ ỹ ả ạ ữ ớ ế ứ ầ ư
ả ự ệ ỗ
ạ ừ ừ ọ ắ
ườ ầ ớ
ợ ườ ẩ ọ ớ
ả ườ ề ư ế ể ồ
t tôn tr ng và có ni m tin v i con ng ố ắ ế t nhìn nh n đúng u đi m, c g ng c a h c sinh, đ ng th i bi ủ
ườ ọ ộ : nhà tr ng t
ậ ạ ả ộ
ọ ấ ữ ộ
ộ ố ệ
ủ ậ ụ ậ t t
ể ể ọ ể ỗ ậ
ả ể ớ ườ ứ ữ ổ
ố ộ ộ ự ế ừ ầ ạ ồ ộ
ụ trong Giáo d c pp này có: Luy n t p hành vi, thói quen ng x , giao vi c, t ậ ộ đ ng t p th … ươ 4.3 Ph ộ ả ng pháp này là bi u th m t s đánh giá v m t hành vi, hay m t B n ch t c a ph ộ ệ ủ ả ể ế k t qu bi u hi n c a m t quá trình nh n th c, m t thái đ c a cá nhân và kèm theo có ứ ươ ả ứ ộ ộ đó, ng ng, có tác đ ng đ n xúc c m, tình c m c a cá nhân, t m t thái đ ph n ng t ổ ệ ế ụ ọ ự khuy n khích h th c hi n ti p t c hay thay đ i hành vi đó. ề ọ và giáo d c đ u s d ng 3 ph ạ ả Trong c quá trình D y h c ưở ng, trách ph t… th ể ng pháp ki m tra đánh giá (ch 4.4 Ph ạ ộ Đánh giá là m t ho t đ ng c a con ng ủ ạ tr ng hay ch t l ọ ườ mà ng Đánh giá trong giáo d c là ho t đ ng c a con ng hi n tr ng hay ch t l ẩ ự hay m t s n ph m giáo d c…d a theo nh ng m c đích và chu n m c, tiêu chí xác đ nh. Ụ Ắ II> NGUYÊN T C GIÁO D C ế ừ ự ữ th c 1. Khái ni m nguyên t c GD: ố ộ ễ ti n giáo d c, ph n ánh tác đ ng c a các m i liên h có tính quy lu t c a quá trình giáo ụ ụ c m c d c, gi ụ đích và các nhi m v giáo d c đã xác đ nh. ệ ố 2. H th ng các NTGD: ả ả 2.1. Đ m b o tính m c đích trong m i ho t đ ng giáo d cd y h c ạ ộ ho t đ ng GD, ph i xác đ nh rõ m c tiêu c th , đ đ nh h ụ ượ đ ự ữ 2.2. Đ m b o s th ng nh t gi a GD ý th c, thái đ , hành vi ứ ấ ố th ng nh t gi a tri th c (nh n th c), v i k năng, k x o (hành đ ng) và gi a ý th c thái ọ ả ộ ọ ậ đ h c t p v i k t qu là yêu c u hàng đ u trong d y h c cũng nh c trong h c t p. GD ộ ấ ỉ ạ ượ ọ ạ c hi u qu th c ch t khi tác đ ng sao cho m i cá nhân v a có và d y h c ch đ t đ ứ ậ ượ ộ ộ đ i v a có hành vi, hành đ ng đúng trong m i tình c nh n th c, thái đ đúng đ n, l ộ ố ủ ố hu ng c a cu c s ng. ụ ể ế ợ ọ 2.3 Tôn tr ng nhân cách k t h p v i yêu c u cao h p lý: đ giáo d c con ng i, nhà giáo ề ọ ế ụ ế t trân tr ng và đ cao ph m giá i, bi d c ph i bi ờ ủ ọ ậ i.Bi con ng t các phát ườ ọ ể ư huy u đi m c a ng i h c. ợ ổ ứ ằ ộ 2.4. GD trong lao đ ng và b ng lao đ ng ch c cho h c sinh tham gia h p ộ ấ ộ ỹ lý các lo i hình lao đ ng k thu t, lao đ ng công ích, lao đ ng s n xu t…giúp h c sinh ẩ ườ ọ ủ ị ậ i h c nh ng ph m ch t, năng nh n ra giá tr chân chính c a lao đ ng, hình thành cho ng ườ ộ ạ ự ầ i đ ng trong cu c s ng hi n đ i. l c c n thiêyt c a con ng ể: nhà giáo d c ph i bi ự ế ổ ứ ằ 2.5. GD trong t p th và b ng t p th ch c, xây d ng và lãnh ộ ổ ể ậ ậ ạ ố ườ ng là m t t đ o t t các t p th h c sinh, làm sao đ m i t p th l p, t p th toàn tr ứ ọ ậ ụ ạ ạ ng s ng lành m nh có tác d ng ch c h c t p có văn hóa t ch c v ng m nh, là mô tr ộ ố ụ giáo d c tích c c đ n t ng cá nhân và góp ph n t o nên m t c ng đ ng, m t xã h i t t đ p.ẹ
ả ế ụ
ả ế ộ ượ ng xuyên nh ng k t qu dã đ
ả ữ ụ ả ố ợ ữ c xác l p t ả ượ
ớ ổ ặ ể ể ế ứ ệ ủ ố ượ ệ ố ủ ụ ộ ng mà GD xã h i. ng: ọ t c a h c đ c đi m l a tu i, gi ặ i tính và đ c đi m cá bi
ố ấ ữ ố ợ ả ế ợ ầ : GĐNTXH ph i k t h p và th ng nh t các yêu c u
ụ
ả ụ ươ ự ườ ọ : h i h c và ph i
ể ụ
ệ
ệ ụ ự
ợ ượ ng ti n tác đ ng quá tr ườ ụ Con đ ể ệ ự ậ ình GD. Trong đó, ng
ị ủ ể ướ ệ ố
ằ ị ớ ủ
ụ
ộ ệ ệ
ụ ch c th c hi n nhi m v GD, th ộ ng ti n tác đ ng quá tr
i phát huy vai trò ch
ằ ầ ạ ệ ố
ạ ộ ơ ả ườ ọ ạ ch c ho t đ ng d y và h c (là con đ ấ ể ng c b n nh t đ
ự
ụ ờ ự ế ọ ng ki n th c c
ượ ượ c l ứ ấ ớ ệ ế ớ ề ự ẽ ố ượ ộ
ỡ ủ ườ i, Đó là m t kh i l ủ ể ể
ng d n c a GV, thì b n thân ng ờ ộ ố ấ ấ ữ ụ
ệ ố ế ừ 2.6. Đ m b o tính h th ng, k th a và liên t c: ti n hành GD m t cách có h th ng, ố ườ ậ ừ ế ệ đó ti p ph i h p các bi n pháp c ng c th ớ ố ế ế ớ ộ ụ c n i ti p v i t c nh ng tác đ ng giáo d c m i. k t qu giáo d c trong gia đình ph i đ ườ GD nhà tr 2.7. GD chú ý đ n đ i t sinh 2.8. Ph i h p GD gi a GĐNTXH ể chung và quan đi m và ph ng pháp giáo d c. ướ ể 2.9. GD chuy n hóa thành t GD ng trung tâm giáo d c vào ng ụ ự chuy n hóa giáo d c thành quá trình t giáo d c. Ụ ƯỜ NG GIÁO D C III> CÁC CON Đ ự ổ ộ ườ ệ ng GD là khái ni m r ng, bao hàm s t Khái ni m con đ ng Giáo d c: ươ ệ ứ ứ ụ ổ ng pháp, cách th c, ch c th c hi n nhi m v GD, th hi n s v n d ng t ng h p ph ề ạ ị ộ ệ ươ ườ ọ ng và t o đi u c đ nh h ph i h c đ ả ế ộ ậ ợ ệ ki n thu n l i phát huy vai trò ch th , nh m lĩnh h i có k t qu các h th ng giá tr VH ầ ạ KHKT… góp ph n t o ra các giá tr m i c a nhân cách. ườ Các con đ ng giáo d c: ể ự ự ổ ứ ệ ườ ng GD là khái ni m r ng, bao hàm s t KN: Con đ ứ ệ ươ ợ ươ ổ ụ ệ ự ậ ình GD. ng pháp, cách th c, ph hi n s v n d ng t ng h p ph ủ ậ ợ ệ ề ạ ướ ị ượ ườ ọ ng và t o đi u ki n thu n l c đ nh h i h c đ Trong đó, ng ể ị ả ế ộ th , nh m lĩnh h i có k t qu các h th ng giá tr VHKHKT… góp ph n t o ra các giá ị ớ ủ tr m i c a nhân cách. ổ ứ ụ 1. Giáo d c thông qua t ệ th c hi n nhi m v GDTT) ứ ơ Đ n l p, nh s giúp đ c a GV, mà h c sinh s tích lũy đ ứ ạ ế ả nhiên, XH, con ng ng ki n th c r t l n và ph c t p, b n v t ượ ườ ọ ế ả ẫ ự ướ n u không có s h c i h c cũng có th hi u đ ư ế ứ ế ề nh ng m t r t nhi u th i gian, và khi áp d ng nh ng ki n th c đó vào cu c s ng thì k t ả ạ ượ qu đ t đ ẳ ạ ậ ậ ọ
ộ ị ế ề
ủ ỡ ủ
ể
ườ ắ
ọ ầ i s giúp đ c a th y cô giáo h c sinh đ
ị ộ ệ ố ượ c ứ i, trong đó hàm ch a
ỡ ủ ộ nhiên, xã h i con ng ạ ườ ị ờ
ứ ơ ả ệ ữ ư ọ
ườ ng khác không có, ng ẩ ụ ớ ộ ượ ọ ấ ự ệ ấ
ể ệ ụ ệ
c h c v n mà còn phát tri n các ph m ch t năng l c trí tu vì ụ ộ ệ ng c b n đ th c hi n nhi m v giáo d c trí tu . ườ ọ ứ ạ ờ i h c nh đó
ơ ả ộ ệ ườ ọ ệ ố ụ c cũng không cao . ộ ị ượ ể ể c m t đ nh lý hay m t đ nh lu t (v t lý, tóan h c…), thì Ch ng h n đ hi u đ ự ợ ườ ọ ẽ ấ ấ ờ ể ố ặ ng i h c s m t r t nhi u th i gian n u không có s tr giúp c a GV ho c có th su t ấ ự ờ ỉ ề ế ể ượ ườ ọ ư c. nh ng n u có s giúp đ c a GV th đ i ng ì v n đ đó ch i h c cũng không hi u đ ườ ọ ờ ế ả ự ụ ể ể ắ ấ i h c có th hi u và có th áp d ng vào th c gi i quy t trong 1 th i gian r t ng n, ng ậ Con đ ệ ấ ọ ạ ườ ế . Vì v y t ng ng n nh t và có hi u ng GD thông qua d y h c là con đ ấ ả qu nh t. ệ ọ ọ ướ ự Thông qua vi c h c các môn h c d ề ự trang b m t h th ng tri th c c b n v t ạ ộ ọ ữ nh ng chân lý khoa h c kinh nghi m ho t đ ng sáng t o và giá tr nhân văn. Nh quá trình ườ ọ ế ạ d y h c hàng ngày liên t c v i nh ng u th mà các con đ i h c ữ không nh ng lĩnh h i đ ườ ọ ạ ậ v y d y h c là con đ ọ ầ ườ + Con đ ng d y h c c n tác đ ng đ n nhân th c thái đ và hành vi ng ng ể ự ế ụ t các nhi m v giáo d c khác. ự i h c th c hi n t
ậ ứ ỹ t (GDCD, M Thu t, âm
ỹ ạ ữ
ộ ố ề ọ ị ử ể ộ ủ ọ ẩ ướ ồ ấ ạ ứ ụ c, truy n th ng c a dân t c, h t
ế ứ ổ ứ ạ ộ ch c d y h c tác đ ng đ n ph m ch t
ị ự ướ ọ ườ ọ i cho ng ấ ng giá ườ ọ ư ạ i h c đ a l ạ ng tính cách ng ẩ ữ i h c nh ng đ nh h
ị ề
ọ ấ ằ
ỹ ộ ế ạ ứ ủ ng đ o đ c c a ng ắ
ồ ờ ạ ụ ứ ụ ử ỹ ầ ự ứ ế ế ạ ứ ủ
ế ứ ế ộ
ộ ẩ ự ỉ ạ ọ ệ ị ế i
ầ ấ ẩ
ỗ ạ ệ ệ ể ự
ộ ụ ạ ơ ả ỹ ụ ứ ư ậ ườ
ấ ụ ủ ườ ấ ị ả ọ ườ ng d y h c là con đ ứ ầ ụ ụ ng c b n đ th c hi n nhi m v giáo d c m i ả ệ ể i m t hi u qu ể i giáo viên ph i th u hi u ý nghĩa c a câu nói
ợ
ộ ườ ệ ủ ạ ộ
ả ộ ằ ộ t c a con ng ộ ố ạ ộ ấ i lao đ ng t o ra s n ph m v t ch t, tinh ườ i có ý ả ậ ẩ ạ ạ i t o ra con ng
ộ ộ ể ề và phát tri n ti m
ả ạ ộ ệ
ề ạ ộ ọ ườ ủ ứ
ườ ể ạ ổ ớ
ứ ớ ẩ ộ ộ ớ
ướ ế ụ ỹ ự
ự ụ ụ ứ ự ươ ch c cho các h c sinh c a mình tham gia vào các hình th c lao ườ ng. Thông qua đó ng nhà tr ị ườ i lao đ ng và chu n b cho các ợ c h t hình các thói ự ng pháp tích c c trong h c
ọ ỹ giác và các k năng, ph ầ ổ ứ ợ ọ ậ ổ ộ ụ ỹ ọ ch c h p lý có chú tr ng các k thu t t ng
ườ ng c n t ộ ự ể
ư ậ ạ ộ ộ ợ
ọ ậ ệ ườ ườ ụ ọ ả ng giáo d c có hi u qu .
ộ
ạ ộ ỗ
ứ ạ ạ ữ ệ ế
ơ ộ ộ
ẩ ữ ế ỹ ể và hình k năng giao ti p, tích lũy đ
ấ ỏ ứ
ầ ổ ứ ố ệ ư ậ ạ ộ ệ ạ ặ t các ho t đ ng xã h i đa d ng đ c bi ộ ng c n t t là các ho t
ơ ộ ộ ả
ộ ố ằ ch c t ộ ạ ế ề ế ớ t v th gi
ạ ộ
ụ ạ ứ ư ị ể ọ ự ụ ặ ộ ụ ụ ệ ệ ằ t là giáo d c đ o đ c, t
ệ ọ + Thông qua tri th c các môn h c bao g m môn h c chuyên bi ứ ẩ nh c…) hình thành nh ng ph m ch t đ o đ c th m m , ý th c lao đ ng.. và các môn ư ệ ư khác nh văn h c l ch s đ giáo d c lòng yêu n ị ưở t ng chính tr . ươ ọ + Thông qua ph ng pháp d y h c hình th c t ướ tích c c trong xu h ặ ự tr tích c c nhi u m t. ể ươ ệ ườ + Thông qua quan h giao ti p, b ng t m g i th y h c sinh có th ẩ ẩ ệ ti p thu các khái ni m đ o đ c, văn hóa th m m các quy t c chu n m c ng x xã h i. Vì th trong m c tiêu c a bài d y, bao gi cũng bao g m 3 m c tiêu ki n th c, k năng và ằ ỹ ụ thái đ . Trong đó, m c tiêu ki n th c, k năng là nh m hình thành năng l c và trí tu , còn ạ D y h c không ch trang b ki n m c tiêu thái đ là hình thành các ph m ch t. Tóm l ấ th c mà còn góp ph n hình thành các ph m ch t ườ Nh v y con đ ệ ng i giáo viên c n có ý th c trách nhi m và k năng nh t đ nh đ đem l ự ệ ệ cao khi th c hi n nhi m v giáo d c. Ng ườ ữ ể ạ ạ i. d y ch đ d y ng ạ ộ 2. GD thông qua các ho t đ ng lao đ ng phù h p ặ Lao đ ng là ho t đ ng đ c bi ầ ầ th n nh m th o mãn nhu c u cu c s ng, chính trong lao đ ng l th c.ứ ộ ả C lao đ ng trí óc và lao đ ng chân tay đ u có kh năng làm b c l ỹ năng trí tu hình thành các k năng ho t đ ng sáng t o. ầ ổ ứ ng c n t Trong nhà tr ớ ặ ợ ộ đ ng đa d ng phù h p v i đ c đi m l a tu i, v i môi tr ộ ứ giáo d c các em ý th c thái đ đúng v i lao đ ng v i ng ộ ơ ả ề em k năng lao đ ng c b n giúp các em l a ch n ngh phù h p. Tr ph c v ý th c t quen lao đ ng t ộ ậ t p giáo d c lao đ ng trong nhà tr ế ệ ợ ề h p và xu th phát tri n trong lĩnh v c lao đ ng ngh nghi p. ộ ổ ứ ự ế Nh v y m t t ch c các lo i hình lao đ ng phù h p tr c ti p là lao đ ng h c t p là môi ệ ươ ng ti n nhân cách cho h c sinh chính là con đ ng và ph tr ị 3. GD thông qua các HĐ chính tr xã h i. ộ ự ườ ề ố ng ph c t p thông qua các ho t đ ng xã h i, s M i cá nhân đ u s ng trong môi tr ạ ộ ớ giao ti p gi a các cá nhân và cá nhân v i các lo i quan h xã h i ngày càng đa d ng thì ạ ạ ộ ph m ch t cá nhân đó càng có c h i phát tri n phong phú. Ho t đ ng xã h i đem l i ượ ượ ộ ộ ầ nh ng th a mãn tinh th n cá tính đ c kinh c b l ử nghi m, ng x xã h i. ạ ườ Nh v y nhà tr ộ ọ đ ng có ý nghĩa chính tr xã h i t o ra c h i cho đông đ o h c sinh tham gia, chính là ở ộ giúp các em m mang hi u bi i và cu c s ng xã h i nh m tích lũy kinh ạ ộ nghi m xã h i. Thu hút h c sinh vào các ho t đ ng xã h i phong phú đa d ng chính là con ườ đ ưở tr ệ ệ ng giáo d c nh m th c hi n nhi m v giáo d c đ c bi ị ng chính tr ,
ọ ạ ạ ộ ạ ộ
ợ
ệ ế ươ ể ừ
ộ ể ệ ướ ụ
ụ ạ ậ ể ậ ộ ậ ụ ườ i vì v y t ẩ t là giáo d c th m m , đ o đ c l
ộ ổ ứ ệ ng các t ch c đoàn th c a h c sinh nh ng Đoàn TNCSHCM, Đ i
ạ ộ ạ ọ
ể ỹ ể ủ ọ ứ ể ủ ệ
ọ ỷ ậ ụ ổ ứ ề ế ạ ộ
ụ ặ ườ ệ ế ố ể ợ ố
ị ự ườ ữ ế ậ ậ ợ i nh n th c đúng nh ng đi u t t tin c y luôn tr giúp con ng
ế ầ ợ
ạ ộ ẩ ể ạ ọ
ế ổ ứ ng giáo d c còn chú ý đ n t ch c các ho t
ị ẩ ạ ỹ i trí phù h p v i l a tu i c a h c sinh hình thành các giá tr th m m
ươ ườ ấ ng nhân các
ườ ầ ữ ng giáo d c nhân cách h c sinh.
ể ả ộ
ụ ế ự ộ ệ ố ọ ư ạ
ổ ườ ụ ộ
ậ ư ạ ệ ể 4. GD thông qua các sinh ho t t p th . ổ ứ ụ T ch c các ho t đ ng t p th cho h c sinh là lo i hình ho t đ ng giáo d c trong nhà ạ ề ể ọ ậ ườ ở ắ ớ ng. T p th h c sinh là m t t p h p nhi u cá nhân cùng g n bó v i nhau b i các ho t tr ộ ậ ừ ườ đ ng chung cùng h ng v a là ph ng đ n m c đích. T p th v a là môi tr ng ti n ữ ể ậ ạ ộ ậ ổ ứ h u hi u đ giáo d c con ng ch c các ho t đ ng t p th chính là m t con ườ ỹ ạ ứ ố ố ng giáo d c đ t bi đ i s ng. ư Trong nhà tr ộ ạ TNTP, H i liên hi p HSSV và các hình th c câu l c b là h t nhân c a m i sinh ho t văn ế ộ ủ ậ ư ươ ng ti n giáo d c. Ch đ th m . Các y u t quan tr ng c a t p th có ý nghĩa nh ph ế ạ ạ ậ ch c n n p sinh ho t t p th h p lý k lu t nghiêm tính ho t đ ng có k ho ch có t ư ậ ậ ạ ể ạ t o ra thói quen s ng có văn hóa hình thành ý chí ngh l c . D lu n t p th lành m nh, ề ố ứ ầ t b u không khí thân thi đ p.ẹ ậ Trong các ho t đ ng t p th t o ra tinh th n đoàn k t, tình thân ái tính h p tác công ủ ấ ồ đ ng đó chính là ph m ch t quan tr ng c a nhân cách. ớ ụ ườ ệ ổ ứ ch c các con đ Song song v i vi c t ổ ủ ọ ớ ứ ợ ả ơ ộ đ ng vui ch i gi ộ ố ợ ng và thông qua t m g văn hóa, ph i h p tác đ ng gi a gia đình và nhà tr ữ ọ ườ i th y là nh ng con đ ng ụ ườ ng giáo d c tác đ ng đ s phát tri n nhân cách h c sinh không ph i theo Các con đ ỗ ợ ộ ớ ư ờ ẽ cách m t h th ng các tác đ ng s u ph m b sung h tr cách riêng s tách r i mà v i t ể ạ ượ ụ ố ợ ụ ẫ l n nhau đ đ t đ ng giáo d c c m c tiêu giáo d c có tính xã h i. Ph i h p các con đ ụ ắ là nguyên t c giáo d c cũng là ngh thu t s ph m.
Ệ Ữ Ọ Ụ Ạ Ấ Ề V N Đ 5: QUAN H GI A QUÁ TRÌNH D Y H C VÀ GIÁO D C THEO
ộ ụ ượ ổ ứ ợ c t
ỗ ế ụ ườ ệ ữ
ộ ị
ớ ừ ch c h p lý và qua c giáo d c nh m giúp m i cá nhân chi m ầ ạ ườ i phát tri n s c m nh v t ch t tinh th n ợ
ộ ộ ậ ủ ụ
ộ ằ ch c gi a giáo viên và h c sinh nh m giúp ng
ườ ọ ộ ế ỹ ả ạ ở ị c quy đ nh b i m t k ho ch ch
ề ộ
ộ ấ ủ ườ ọ ầ ủ ụ ự ụ ụ ộ i h c theo yêu c u c a m t m c tiêu giáo d c c
ụ ổ ể ộ
ẹ ụ ế ự ể ẩ ộ ộ
ụ ườ ượ i đ ứ ấ ộ
ưở ụ
ệ ố ụ ạ ậ ạ ộ ề ị ể
ườ NGHĨA H PẸ ộ Giáo d c theo nghĩa r ng là quán trình xã h i hóa nhân cách đ ắ ườ ượ ụ i giáo d c và ng các quan h gi a ng i đ ấ ậ ể ứ ử ủ ệ lĩnh các kinh nghi m xã h i l ch s c a loài ng ể ủ ế ệ ộ ầ ơ ở ủ ọ c a h ( th h và t ng các nhân) trên c s phù h p v i yêu c u phát tri n c a xã h i. ộ ạ ạ ọ Quá trình d y h c là m t b ph n c a quá trình giáo d c là quá trình tác đ ng qua l i ữ ộ ọ ổ ứ ữ i h c năm v ng m t cách m t cách có t ươ ượ ứ ỹ ệ ố ng trình có h th ng tri th c k năng, k s o đã đ ộ ọ ấ ấ ị ệ nh t đ nh, hình thành m t trình đ h c v n hay trình đ chuyên môn ngh nghi p phát ỗ ẩ ể tri n năng l c ph m ch t c a m i ng thể ậ ủ Quá trình giáo d c theo nghĩa h p là b ph n c a quá trình giáo d c t ng th là quá trình ậ ự c giáo d c ti p nh n chuy n hóa tích c c các chu n m c xã h i tác đ ng giúp ng ợ ớ ẩ ừ đó hình thành ý th c, thái đ và h th ng hành vi ph m ch t nhân cách phù h p v i t ộ ườ ụ ng ni m tin, thái đ th m c tiêu giáo d c. Quá trình giáo d c này hình thành lý t ng ộ ộ ế ti n hành thông quá các sinh ho t t p th các ho t đ ng chính tr xã h i lao đ ng công ích trong và ngoài nhà tr ng.
ố ọ ề ộ ấ
ỗ ạ ề ệ ề ứ ụ ể ủ ặ ủ ặ
ạ ụ
ọ ệ ệ ủ ế
ị ế ứ ệ ể ượ ụ ỹ ả
ị ạ ẽ ươ ỹ ả ụ ộ ạ
ế ệ ố ệ ố ằ ọ ự ớ
ạ ả ụ ệ ặ ấ ị ọ
ệ ệ ế ẹ ụ ạ ứ
ộ ộ ụ ỏ ụ ộ ề
ố ộ ượ ị
ọ ộ ẩ ự ủ ự ạ ộ ỹ ứ ưở ệ ệ ố ng s ng. N i dung là h th ng các chu n m c xã h i đ ộ
ộ ệ ạ ộ t.
ọ ọ ế ứ
ỉ ụ ế ớ ệ ọ ề ộ ệ ạ i quan, nhân sinh quan khoa h c có tác d ng đi u ch nh hành vi thái đ c a
ọ ả ậ ạ ứ i thích đúng
ộ ế ề i giáo viên d y môn V t lý thông qua các ki n th c khoa h c gi ọ
ọ
ọ ẽ ạ i quan khoa h c. Ng c v đ p c a các hình hình h c t
ọ ư ỹ ị ỹ
ứ ể ụ ộ ỹ ạ ứ ọ ề ứ ể ỉ ị ẩ ậ ậ ế ề t v pháp lu t đi u ch nh
ộ
ộ ọ
ử ươ ng pháp hình th c t ứ ọ ậ ế ủ ộ
ự ị
ậ ề ạ i giá tr tích c c nhi u m t c a nhân cách. ế ườ ọ ữ ố i d y và ng
ế ộ ọ ậ ề ế ươ ặ
ệ ặ ườ ạ i h c ho c gi a ng ệ ch c và duy trì n n p ch đ h c t p đ c bi ữ ấ t là t m g ẩ ể ế ệ ỹ
ườ ẩ
ộ ủ ụ ứ ụ ế ạ ờ ồ ỹ
ế ộ ứ ế
ệ ị ế ạ ọ ự ỉ ẩ ộ i
ấ ẩ
ạ ộ
ch c các ho t đ ng giáo d c h c sinh ỹ ụ ế ề ệ ườ ứ ệ ầ ạ ộ ể ng các hi u bi
t v tri th c khoa h c tr i nghi m các k năng, k s o đã ứ ườ ọ ử ộ ụ ọ ỹ ả ế i h c ti p thu
ả ơ ứ
ụ ỹ ả ậ ố ệ ổ ứ ch c ho t đ ng giáo d c k năng s ng h c sinh c n ph i v n
ầ ề ư ậ ọ ế ấ ạ ộ ọ ậ i quy t v n đ nh v y các em
ứ ế ị
ứ ủ ắ ố ụ ẹ ạ ấ ọ
ỗ ợ ườ ổ
ể ụ ủ ứ ượ ả ằ ụ ạ ấ ẹ Quá trình d y h c và giáo d c theo nghĩa h p là hai m t c a m t v n đ nó th ng nh t ớ ọ ặ bi n ch ng v i nhau m i m t là ti n đ phát tri n c a m t kia trong giáo d c có d y h c ọ và trong d y h c có giáo d c. ệ ự Quá trình day h c ch c năng ch y u là th c hi n nhi m v giáo d c trí tu hình thành ỹ các bi u t ng khái ni m đ nh lý, lý thuy t các k năng , k s o. N i dung là h th ng trí ộ ứ ỹ ng trình k ho ch d y h c nh m th c k năng k s o quy đ nh ch t ch theo m t ch ứ ạ ọ ạ ạ ượ đ t đ c m c tiêu đào t o nh t đ nh. Hình th c d y h c là h th ng bài trên l p, th c ạ ồ hành thí nghi m h i th o d y h c có tính đ ng lo t. ự ằ Quá trình giáo d c (nghĩa h p) chú y u nh m th c hi n nhi m v giáo d c đ o đ c ề ặ ả ẩ ẩ th m m , s c kh e, lao đ ng hình thành v m t c m xúc thái đ ni m tin hành vi chu n ẩ ự c đ nh tính theo nhu m c lý t ể ạ ậ ứ ầ c u nguy n v ng chu n m c c a xã h i. Hình th c ho t đ ng là các sinh ho t t p th ho t đ ng xã h i tham quan lao đ ng và có tính lâu dài tính cá bi ộ Thông qua vi c d y h c các tri th c tác đ ng đ n trí tu h c sinh giúp h c sinh hình ộ ủ ọ thành th gi các nhân. ườ VD: Ng ệ ượ các hi n t ng thiên nhiên s t o cho h c sinh m t ni m tin vào khoa h c hình thành cho ọ ế ớ ộ ườ ọ h c sinh m t th gi i giáo viên Toán thông qua bài h c cho các em ấ ượ ẻ ẹ ủ ọ ừ đó hình thành giá tr th m m th y đ ạ ộ N i dung các môn h c nh GDCD, âm nh c, th d c m thu t trang b cho h c sinh các ế ị ẩ ki n th c giá tr th m m , đ o đ c, ý th c, lao đ ng, hi u bi ữ ứ nh ng hành vi ng x xã h i. ả ệ ỉ ứ ổ ứ ạ ch c d y h c không ch có tác đ ng đ n hi u B n thân các ph ườ ế ứ ộ ả ế qu ti p nh n tri th c mà còn tác đ ng đ n h ng thú h c t p. thái đ hành vi c a ng i ặ ủ ọ h c mang l ữ ườ ọ ớ Thông qua m i quan h giao ti p gi a ng i h c v i ệ ổ ứ ng nhau thông qua vi c t ắ ườ ọ i h c sinh có th ti p thu nh ng khái ni m văn hóa th m m , quy t c i thày ng ng ử ự ứ chu n m c ng x xã h i. Vì th trong m c tiêu c a bài d y, bao gi cũng bao g m 3 m c tiêu ki n th c, k năng và ằ ỹ ụ thái đ . Trong đó, m c tiêu ki n th c, k năng là nh m hình thành năng l c và trí tu , còn ụ ạ D y h c không ch trang b ki n m c tiêu thái đ là hình thành các ph m ch t. Tóm l ấ ứ th c mà còn góp ph n hình thành các ph m ch t ổ ứ ượ ạ i vi c ho t đ ng giáo d c qua quá trình t c l Ng ượ ả ọ c tăng c đ ượ ọ ề đ c h c. Thông qua hình thành ni m tin, thái đ hành vi ng x giúp ng ứ ế ki n th c tri th c có hi u qu h n. VD: Trong quá trình t ể ả ế dung ki n th c c a các môn Sinh h c, V t lý … đ gi ớ ượ ủ c c ng c kh c sâu và trang b thêm ki n th c m i đ ộ ấ ặ ủ ư ậ ề ố Nh v y giáo d c (nghĩa h p) và d y h c là 2 m t c a m t v n đ th ng nh t chúng có ỗ ậ ụ tác d ng b sung h tr cho nhau càng phát tri n vì v y m i ng i làm công tác d y h c ệ ề đ u ph i ý th c đ c trách nhi m giáo d c c a mình nh m hình thành trong ng ạ ọ ườ ọ i h c
ả ấ ạ ứ ố ả ấ i d y cũng ph i có nhân cách cao đ p là t m
ẩ ể ọ ườ ạ t, b n thân ng ộ ệ ữ ạ ườ ạ ng đ h c sinh noi theo và luôn tâm ni m m t cách d y ch d y ng ẹ ữ ế i nét ch n t
ạ ộ ụ ả ạ
ụ ầ ọ ổ ứ ch c các ho t đ ng d y h c mang tính giáo d c ỹ ọ ọ ỗ ị ữ nh ng ph m ch t đ o đ c t ươ g i.ườ ng ế ườ t cách t i qu n lý giáo d c c n bi Ng ứ ế ể cao đ trang b cho h c sinh ki n th c, k năng thông qua m i bài h c.
