Công ty cho thuê tài chính bế tắc trong
xử lý nợ xấu
Đứng đầu về tỷ lệ nợ xấu trong danh sách các tổ chức tín dụng, song
việc thu hồi nợ của các công ty cho thuê tài chính không dễ dàng.
- Hướng xử lý sắp tới là tiếp tục thu hồi tài sản bán, hoặc thu để cho thuê lại
và dùng quỹ dự phòng rủi ro để bù đắp thiếu hụt. Khó khăn lớn nhất của các
công ty cho thuê tài chính là việc thu hồi tài sản rất gian nan, do cơ sở pháp
lý chưa hoàn thiện.
- Liên bộ Công an, Tư pháp và Ngân hàng Nhà nước đã có Thông tư liên
tịch 08/2007/TTLT-NHNN-BCA-BTP về hướng dẫn thu hồi xử lý tài sản cho
thuê tài chính của các công ty cho thuê tài chính. Tại sao việc thu hồi tài sản
khi đến hạn trả nợ lại khó khăn?
- Nguyên nhân là do nhiều doanh nghiệp không tuân thủ pháp luật, tẩu tán
tài sản, không trả lại tài sản cho chủ sở hữu là các công ty cho thuê tài chính.
Trường hợp doanh nghiệp không tẩu tán tài sản, thì lại chây ỳ, không giao
tài sản, thậm chí dùng côn đồ để chiếm giữ tài sản trái phép. Một số trường
hợp doanh nghiệp chấp nhận trao trả tài sản, nhưng tài sản đã cũ nát, nếu bán
đi cũng không đủ để thu hồi nợ.
Tất cả các trường hợp trên, công ty cho thuê tài chính có thể đưa ra tòa,
nhưng khi có kết luận của tòa, thì việc thi hành án để đòi nợ cũng rất khó
khăn. Có tình trạng phi lý là, nhiều chủ doanh nghiệp không chịu trả nợ,
trong khi vẫn đi xe xịn, kinh doanh có lãi, nhưng công ty cho thuê tài chính
không thể thu hồi được nợ.
- Theo ông, cần có những quy định nào để công ty cho thuê tài chính thuận
lợi hơn trong thu hồi nợ?
- Ngân hàng nhà nước đang dự thảo Nghị định về cho thuê tài chính và hoạt
động của các công ty cho thuê tài chính. Sau khi có Nghị định, nếu có thông
tư liên bộ mới hướng dẫn Nghị định, thì ngoài những nội dung của Thông tư
08/2007/TTLT-NHNN-BCA-BTP đã có, cần bổ sung thêm hai nội dung.
Thứ nhất, các công ty cho thuê tài chính thu hồi tài sản mà doanh nghiệp
thuê tài chính không trả tài sản, thì phải được coi là hành vi chiếm giữ tài
sản trái phép và người chiếm giữ tài sản trái phép đó phải chịu trách nhiệm
hình sự.
Thứ hai, cơ quan công an và chính quyền địa phương phải có trách nhiệm
phối hợp tạo điều kiện cho công ty cho thuê tài chính thu hồi tài sản. Chỉ có
như vậy, công ty cho thuê tài chính mới thu hồi được nợ.
- Cho thuê tài chính là loại hình tín dụng trung và dài hạn phi ngân hàng
phổ biến trên thế giới, được coi là phù hợp với Việt Nam (vì cho thuê không
đòi hỏi thế chấp). Thế nhưng, mô hình này ở Việt Nam lại phát triển rất chật
vật. Nguyên nhân chính do đâu, thưa ông?
- Ngoài những khó khăn đã nêu ở trên, các công ty cho thuê tài chính còn
gặp khó khăn về vốn để hoạt động. Các công ty cho thuê tài chính ở Việt
Nam rất khó tự huy động vốn, mà chủ yếu nhờ vào nguồn vốn vay của ngân
hàng “mẹ”. Hiện Ngân hàng nhà nước quy định rất chặt chẽ việc cho các
công ty “con” vay. Vì vậy, Ngân hàng nhà nước đang nghiên cứu đặc điểm
riêng biệt của cho thuê tài chính để có quy định phù hợp, để các ngân hàng
mẹ có thể cung ứng vốn cho các công ty cho thuê tài chính, tạo điều kiện
cho các công ty này phát triển.
- Theo Thông tư 21/2012/TT-NHNN, các tổ chức tín dụng được cho vay và
đi vay lẫn nhau để bù đắp thiếu hụt tạm thời dự trữ bắt buộc, khả năng chi
trả và cân đối trong ngắn hạn và thời hạn cho vay tối đa dưới 1 năm. Điều
này có gây khó khăn cho các công ty cho thuê tài chính?
- Trên thực tế, vốn của các công ty cho thuê tài chính rất nhỏ, trong khi hoạt
động tín dụng của loại hình công ty này là trung và dài hạn (từ 1 năm trở
lên). Với quy định trên, các ngân hàng “mẹ” không thể cho các công ty cho
thuê tài chính “con” vay để cho thuê tài chính được. Vì vậy, trong giai đoạn
khó khăn này, tôi mong Ngân hàng nhà nước cho phép các công ty cho thuê
tài chính được dừng thực hiện các quy định trên.
- Một số công ty tài chính (như Tổng công ty Tài chính cổ phần Dầu khí Việt
Nam - PVFC) đã có dự định chuyển thành ngân hàng thương mại. Với các
công ty cho thuê tài chính, theo ông, sự chuyển hướng nào sẽ phù hợp để
thoát khỏi chiếc áo chật hẹp hiện nay?
- Theo Luật Các tổ chức tín dụng, các công ty tài chính được phép hoạt động
cho thuê tài chính nếu được Ngân hàng nhà nước cho phép. Vì vậy, các công
ty cho thuê tài chính nếu được cơ cấu lại và nâng cấp thành các công ty tài
chính thì sẽ rất tốt.
