BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGHỆ THUẬT TRUNG ƯƠNG
TRỊNTRỊNH THỊ THÚY KHUYÊN
H THỊ THÚY KHUYÊN
DẠY HỌC HÁT CA KHÚC VIẾT VỀ THANH HÓA
CHO SINH VIÊN ĐẠI HỌC THANH NHẠC
GIỌNG SOPRANO TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA,
THỂ THAO & DU LỊCH THANH HÓA
TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ
LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC ÂM NHẠC
Khóa 4 (2016 - 2023)
Hà Nội, 2023
Công trình được hoàn thành tại:
Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Đăng Nghị
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Đăng Nghị
Phản biện 1:
Phản biện 2:
Phản biện 3:
Phản biện 1: PGS.TS. Phạm Trọng Toàn
Phản biện 2: PGS.TS. Nguyễn Thị Tình
Luận án được bảo vệ trước Hội đồng đánh giá luận án họp
tại Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương
vào lúc giờ ngày tháng năm
1
M ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thanh Hóa mảnh đất địa linh nhân kiệt có lịch sử lâu đời, với
di chỉ khảo cổ núi Đọ ở Đông Sơn là chứng tích của nền văn hóa phát
triển rực rỡ nhất cách đây hơn ba nghìn năm thời các vua Hùng dựng
nước. Thanh Hóa cũng một vùng quần lâu đời của các tộc người:
Việt, Thái, Mường, H’Mông, Thổ, Dao, Khơ Mú đã tạo dựng nên một
nền văn hóa đa màu, nhiều sắc. đây là nguồn cảm hứng vô tận cho nhà
thơ, nhà văn, họa sĩ và nhạc sĩ sáng tác những tác phẩm văn học, nghệ
thuật có giá trị. Chỉ riêng với âm nhạc, ở lĩnh vực ca khúc, đến nay đã
số lượng hàng trăm ca khúc viết về Thanh Hóa với các thể loại khác
nhau cho các loại giọng, và được trình diễn bằng những phương thức
khác nhau. Các ca khúc viết về Thanh Hóa những thanh âm thể hiện
tiếng lòng, nỗi khát vọng, niềm tự hào của người dân Thanh Hóa.
Theo khảo sát, đến nay đã có số lượng hàng trăm ca khúc viết về
Thanh Hóa với các thloại khác nhau cho c loại giọng, được trình
diễn bằng những phương thức khác nhau. Nội dung thể hiện tiếng
lòng, nỗi khát vọng, niềm tự hào của người dân Thanh Hóa. Tuy nhiên
những ca khúc viết về Thanh Hóa được mọi người biết đến chỉ có vài
bài, nhiều ca khúc với nội dung hay, chất lượng nghệ thuật tốt, nhưng
không được công chúng biết đến, chính vì thế dần dần sẽ bị quên lãng.
Mặt khác, lẽ do ảnh hưởng của sự giao lưu văn hóa mang
tính toàn cầu, sự tác động mạnh mẽ chế thị trường, nên nhiều thể
loại âm nhạc của các nước trên thế giới cơ hội du nhập vào Việt
Nam. Trên các đài phát thanh truyền hình trung ương cũng như
địa phương, nhiều chương trình ca nhạc, game show thu hút được phần
lớn công chúng thường những chương trình nhạc trẻ được đầu
công phu từ âm thanh ánh sáng, dàn dựng. Các trào lưu, chương trình
2
âm nhạc này, đã góp phần vào việc đẩy số lượng không nhỏ công
chúng xa dần với các ca khúc viết về các miền quê, trong đó ca
khúc viết về Thanh Hóa.
Trong thời đại ngày nay, việc giáo dục, bồi dưỡng cho thể hệ trẻ
có những phẩm chất: chân - thiện - mỹ, luôn được Đảng và Nhà nước
quan tâm. nhiều cách giáo dục, âm nhạc cũng là một trong
những kênh có thể mang lại hiệu quả cao.
Tại Trường Đại học Văn hóa Thể thao và Du lịch Thanh Hóa có
bề dày về đào tạo thanh nhạc. Hơn 10 năm trở lại đây, chuyên ngành
thanh nhạc đã được đào tạo bậc đại học. Những tác phẩm thanh nhạc
đưa vào chương trình giảng dạy được xây dựng phong phú và đa dạng
về thể loại (trong đó có ca khúc viết về Thanh Hóa). Có nhiều ca khúc
viết về Thanh Hóa với nội dung mang ý nghĩa giáo dục sâu sắc, đòi
hỏi khắt khe về xử các kỹ thuật thanh nhạc bởi vậy, người hát cần
phải chăm chỉ luyện tập biết cách áp dụng linh hoạt các kỹ thuật
hát thì mới đạt được hiệu quả mong muốn.
Giọng soprano (giọng nữ cao) có màu sắc trong trẻo, vang, sáng,
ưu thế khi hát những ca khúc có âm vực rộng, hát âm khu đầu (head
voice), giọng soprano có vai trò quan trọng trong đào tạo thanh nhạc,
bởi thể đáp ứng yêu cầu cao việc xử các kỹ thuật khó trong bài
ca khúc về Thanh Hóa cũng phải ngoại lệ, do vậy hiện nay nhiều
ca khúc viết vThanh Hóa được các nhạc sĩ lựa chọn viết cho giọng
soprano.
Việc đưa ca khúc viết về Thanh Hóa vào dạy học cho sinh viên
thanh nhạc là điều cần thiết đối với mộtsở đào tạo nghệ thuật của
tỉnh, nếu dạy tốt các ca khúc viết về Thanh Hóa cho SV, thì sẽ có tác
dụng tốt trong việc củng cố, nâng cao các kỹ thuật thanh nhạc cho SV
giọng soprano, nâng cao phong cách biểu diễn, mặt khác giúp các em
3
hiểu biết thêm về đất và người xứ Thanh, qua đó nhằm giáo dục bồi
đắp lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương, đất nước, đồng thời góp
phần nâng cao chất lượng dạy học thanh nhạc tại Trường Đại học
VH,TT&DL Thanh Hóa.
Từ những lý do chủ quan và khách quan như đã trình bày, chúng
tôi chọn: Dạy học hát ca khúc viết về Thanh Hóa cho sinh viên đại
học thanh nhạc giọng soprano tại Trường Đại học Văn hóa, Thể
thao Du lịch Thanh Hóa để làm đề tài luận án tiến chuyên ngành
Lý luận và phương pháp giảng dạy Âm nhạc.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích
Trên cơ sở đề xuất các biện pháp dạy học ca khúc viết về Thanh
Hóa, mục đích nghiên cứu của luận án nhằm góp phần nâng cao
chất lượng dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy thanh
nhạc, đáp ứng yêu cầu chuẩn đầu ra của chương trình đào tạo đại học
thanh nhạc tại Trường Đại học VH,TT&DL Thanh Hóa
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu xây dựng sở lý luận về việc dạy học hát ca
khúc viết về Thanh Hóa cho SV đại học thanh nhạc giọng soprano tại
Trường Đại học VH,TT&DL Thanh Hóa.
- Xây dựng khung lý thuyết dạy học ca khúc viết về Thanh Hóa.
- Khảo sát, nghiên cứu tìm ra đặc điểm và giá trị của ca khúc viết
về Thanh Hóa nói chung và ca khúc viết cho giọng soprano nói riêng
để đưa vào dạy học.
- Nghiên cứu, đánh giá thực trạng về dạy học hát ca khúc viết về
Thanh Hóa trên các phương diện: sở vật chất, chương trình, tài liệu,
năng lực của GV, khả năng của SV, các kỹ thuật thanh nhạc được sử
dụng trong quá trình dạy học, các phương pháp dạy học… tại Trường