Đề tài nghiên cứu khoa học: Đặc điểm văn bản thơ trong chương trình Tiếng Việt tiểu học (Bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống)

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay, việc phát triển toàn diện cho học sinh tiểu học là trọng tâm. Các văn bản thơ trong chương trình Tiếng Việt Tiểu học, đặc biệt là bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống (KNTTVCS), đóng vai trò thiết yếu. Chúng không chỉ là công cụ rèn luyện năng lực ngôn ngữ và đọc hiểu mà còn là phương tiện quan trọng để bồi dưỡng tâm hồn, hình thành nhân cách và phát triển phẩm chất đạo đức cho học sinh. Nghiên cứu này nhằm đi sâu phân tích đặc điểm nội dung và nghệ thuật của các văn bản thơ trong SGK Tiếng Việt lớp 4, 5 KNTTVCS, từ đó khẳng định giá trị và tầm quan trọng của chúng trong việc giáo dục thế hệ trẻ, góp phần nâng cao hiệu quả dạy học môn Tiếng Việt.

Các nhà giáo dục, nghiên cứu về phương pháp giảng dạy Tiếng Việt, giáo viên tiểu học, sinh viên ngành Sư phạm Tiểu học và phụ huynh quan tâm đến giáo dục văn học cho trẻ em.

Báo cáo khoa học này đi sâu nghiên cứu đặc điểm nội dung và nghệ thuật của các văn bản thơ được chọn lọc trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 4 và 5 thuộc bộ sách Kết nối tri thức với cuộc sống (KNTTVCS). Nghiên cứu hướng tới việc nhận diện giá trị của thơ ca trong việc bồi dưỡng năng lực ngôn ngữ, cảm thụ văn học và hình thành phẩm chất cho học sinh tiểu học trong bối cảnh giáo dục đổi mới. Về phương pháp, đề tài sử dụng kết hợp các phương pháp thống kê, phân loại, phân tích, tổng hợp và so sánh để khảo sát và đánh giá toàn diện các văn bản thơ. Cụ thể, tác giả thống kê tỉ lệ văn bản thơ trong SGK KNTTVCS lớp 4 và 5, đồng thời phân tích các đặc điểm nội dung chính như tình yêu quê hương, đất nước, tình cảm gia đình, bạn bè, thầy cô, những trải nghiệm cuộc sống, ước mơ và khát vọng. Về nghệ thuật, nghiên cứu làm rõ sự đa dạng thể thơ, ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu, cùng giọng điệu hồn nhiên, thân tình. Kết quả nghiên cứu cho thấy, thơ ca trong SGK KNTTVCS không chỉ truyền tải tri thức mà còn góp phần nuôi dưỡng tâm hồn, giáo dục tình cảm và đạo đức cho học sinh thông qua những bài học ý nghĩa về cuộc sống, con người và thiên nhiên. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ giáo viên và học sinh nâng cao hiệu quả dạy và học Tiếng Việt, đặc biệt là trong việc phát triển năng lực cảm thụ văn học và hình thành các phẩm chất cần thiết cho thế hệ tương lai. Nghiên cứu cung cấp một cái nhìn hệ thống, toàn diện về vai trò và đặc trưng của văn bản thơ, qua đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tích hợp văn học vào chương trình giảng dạy.