zunia.vn

Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z

zunia.vn

» Luận Văn - Báo Cáo

» Kiến trúc - Xây dựng

Đề tài: Những giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng khoán công trình ở công ty cơ giới và xây lắp số 100 trong giai đoạn hiện nay

Chia sẻ: Thanh Thảo | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:79

Báo xấu

108
lượt xem 17
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Lời nói đầu Trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay bất cứ một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển phải chấp nhận cạnh tranh bởi vì qui luật cạnh tranh là qui luật vốn có, chi phối các hoạt động của nền kinh tế thị trường. Muốn tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh thì các doanh nghiệp phải không ngừng hoàn thiện về mọi mặt

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Đề tài: Những giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng khoán công trình ở công ty cơ giới và xây lắp số 100 trong giai đoạn hiện nay

Luận văn Đề tài: Những giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng khoán công trình ở công ty cơ giới và xây lắp số 100 trong giai đoạn hiện nay
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Lời nói đầu Trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay bất cứ một doanh nghiệp nào muốn tồn tại và phát triển phải chấp nhận cạnh tranh bởi vì qui luật cạnh tranh là qui luật vốn có, chi phối các hoạt động của nền kinh tế thị trường. Muốn tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh thì các doanh nghiệp phải không ngừng hoàn thiện về mọi mặt, nâng cao hiệu quả trong sản xuất kinh doanh. Một trong những biện pháp chủ yếu để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là từmg bước hoàn thiện về mặt tổ chức quản lý sản xuất, cải tiến và không ngừng áp dụng các phương pháp tổ chức sản xuất tiên tiến, phù hợp với điều kiện và tình hình thực tế. Trong các doanh nghiệp xây dựng hiện nay, khoán sản phẩm công trình đang là hình thức tổ chức sản xuất phổ biến và có hiệu quả cao song còn rất nhiều vướng mắc và tồn tại cần phải khắc phục. Trên cơ sở lý luận về chế độ khoán áp dụng trong tổ chức sản xuất và những đánh giá thực trạng về tình hình áp dụng trong các doanh nghiệp xây dựng hiệ n nay. Qua thời gian thực tập và khảo sát ở Công ty cơ giới và xây lắp số 12 thuộc Tổng công ty xây dựng và phát triển hạ tầng, với sự hướng dẫn của thầy giáo và cán bộ công ty. tôi đã hoàn thành bản chuyên đề luận văn với đề tài: "Những giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng khoán công trình ở công ty cơ giới và xây lắp số 12 trong giai đoạn hiện nay." Ngoài phần lời nói đầu và phần kết luận, luận văn tốt nghiệp gồm 3 phần: Phần thứ nhất: Khoán công trình, hình thức tổ chức sản xuất phổ biến và có hiệu quả trong các doanh nghiệp xây dựng. Phần thứ hai: Tình hình thực hiện khoán công trình ở Công ty cơ giới và xây lắp số 12. Phần thứ ba: Những giải pháp nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng khóan công trình ở Công ty cơ giới và xây lắp số 12. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Phần thứ nhất KHOÁN CÔNG TRÌNH - HÌNH THỨC TỔ CHỨC SẢN XUẤT PHỔ BIẾN VÀ CÓ HIỆU QUẢ TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XÂY DỰNG I/. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÔNG TÁC KHOÁN Ở DOANH NGHIỆP XÂY DỰNG 1. Các khái niệm về khoán trong các doanh nghiệp xây dựng. - Giao khoán có thể hiểu là một hình thức giao quyền, nhiệm vụ xác định mức độ chịu trách nhiệm, khuyến khích tính năng động sáng tạo của đơn vị sản xuất đối với một loại hình công việc nào đó, thông qua các chỉ tiêu thuộc về nhiệm vụ như khối lượng công việc, tiến độ hoàn thành và các chỉ tiêu khuyến khích bằng lợi ích vật chất. - Khoán là một biện pháp quản lý kinh tế trong hạch toán kinh doanh nên khi tiến hành giao khoán phải dựa vào các nguyên tắc, các chỉ tiêu kinh tế có căn cứ thực tế để thực hiện, các biện pháp kiểm soát để đảm bảo tiến hành sản xuất kinh doanh, gắn chặt quyền lợi và trách nhiệm giữa một bên là đơn vị giao khoán : thường là công ty với một bên là đơn vị nhận khoán : các tổ, đội, xưởng sản xuất của công ty. - Khoán trong xây dựng có thể khoán cho từng bước công việc đối với từng cá nhân, song cũng có thể khoán cho cả tập thể người lao động cho cả một công trình, hạng mục công trình. Chế độ khoán này thường được áp dụng cho các đội, tổ xây dựng hoặc cá nhân người xây dựng, không có tổ chức hạch toán kinh tế độc lập nhằm một mặt tạo ra tính chủ động, sáng tạo trong sản xuất thi công nâng cao chất lượng công trình, tiến độ thi công. Công tác khoán trong các doanh nghiệp xây dựng là một quá trình thực hiện hàng loạt các công việc, từ việc xác định đặc điểm tính chất, định mức đơn giá, lập dự toán thi công, giá giao khoán ... đến khâu tổ chức thực hiện và thanh quyết toán công trình. Thực chất của công tác khoán là quá trình xác định mức độ tự chịu trách nhiệm, tính chủ động trong sản xuất kinh doanh khuyến khích tính năng động sáng tạo của các tổ, đội sản xuất thông qua các chỉ tiêu khuyến khích bằng lợi ích vật chất, csác chỉ tiêu qui dịnh về nhiẹm vụ quyền hạn. Những năm gần đây khoán công việc, công trình, hạng mục công trình trong các doanh nghiệp xây dựng được thực hiện rộng rãi góp phần nâng cao _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP chất lượng công trình và tiến độ thực hiện thi công đáp ứng được các đòi hỏi yêu cầu của thị trường. 2/. Tính tất yếu của việc áp dụng cơ chế khoán trong tổ chức sản xuất. Chúng ta tìm hiểu trên cả 2 giác độ, cơ sở lý luận và thực tiễn: * Cơ sở lý luận Do tính đặc thù của ngành xây dựng, tính chất của sản phẩm xây dựng khác hẳn so với các ngành khác; phải tập trung các điều kiện như máy móc,vật liệu, nhân lực... tại công trường để thực hiện thi công chứ không đặt tại công ty. Các sản phẩm không nằm tập trung tại một địa điểm cố định mà nằm rải rác trên các địa bàn khác nhau nên việc quản lý, cung ứng các điều kiện cho thi công xây dựng từ công ty tới các công tr ường gặp khó khăn. V ì vậy thực hiện khoán cho các đội đặt tại các công trường tự đảm nhận thực hiện thi công dưới sự giám sát quản lý của công ty là rất phù hợp. Trong các doanh nghiệp xây dựng thường tổ chức thành các đội, tổ, xưởng sản xuất ... mang tính chuyên môn hoá theo lĩnh vực công việc riêng hoặc tổng hợp nên các đội có thể đảm nhận khối công việc trong lĩnh vực của mình hoặc có thể phối hợp c ùng các đội khác cùng tham gia thực hiện. Khoán là hình thức nhằm phát huy khả năng, tính độc lập, chủ động sáng tạo trong thực hiện sản xuất của tổ, đội. Áp dụng chế độ khoán tạo điều kiện gắn tập thể người lao động lại với nhau, gắn sản phẩm tạo ra với thu nhập của họ, tiết kiệm tận dụng các nguồn lực phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay. Các sản phẩm của ngành xây dựng là các công trình, hạng mục công trình rất khó tách bạch khi đánh giá sự đóng góp của mỗi cá nhân mà thực tế tách bạch như vậy cũng không có ý nghĩa gì trong việc phản ánh chất lượng công trình, chất lượng công trình sẽ được phản ánh ở sản phẩm hoàn thành. Như vậy, thực hiện khoán công trình cho tổ, đội và đánh giá kết quả cuối cùng qua đó thực hiện thanh quyết toán, trả lương cho người lao động có căn cứ hơn. Trong quá trình thực hiện việc cung cấp các điều kiện phục vụ thi công như máy, vật tư nhiên liệu, nhân công ... là rất quan trọng thực hện chế độ khoán góp phần cắt giảm các chi phí không cần thiết, tận dụng các lợi thế ở các địa bàn có công trường trong việc cung ứng các điều kiện phục vụ thi công mặt khác tạo ra tính chủ động hơn cho các đội, chủ công trình, tránh tình trạng phải chờ đợi từ Công ty. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Thực hiện cơ chế khoán góp phần tinh giảm bộ máy quản lý cồng kềnh kém hiệu quả, chức năng nhiệm vụ từng người được quy định rõ ràng và qua đó nâng cao hiệu quả và chất lượng công tác. * Cơ sở thực tiễn: - Trong thời gian vừa qua hầu hết các doanh nghiệp xây dựng nói chung và các công ty cơ giới xây lắp nói riêng đã vận dụng cơ chế khoán áp dụng trong sản xuất thi công đáp ứng được những yêu cầu của sản phẩm, thị trường như chất lượng công trình, tiến độ thi công, thu nhập của người lao động nhờ đó cũng tăng lên. - Chuyển sang nền kinh tế thị trường, thực hiện chế độ khoán đã giúp cho các doanh nghiệp xây dựng tổ chức hoạt động sản xuất có hiệu quả hơn một mặt phát huy được khả năng, tính tự chủ trong sản xuất của các tổ, đội đồng thời Công ty vẫn quản lý giám sát chặt chẽ. V ì vậy trong thời gian qua không ít doanh nghiệp đã thực sự lớn mạnh và tự khẳng định được vị trí của mình trên thị trường đang có sự cạnh tranh quyết liệt. 3. Thực chất, vai trò và tác dụng của khoán trong các doanh nghiệp xây dựng . Thực chất của công tác khoán là quá trình xác định mức độ tự chịu trách nhiệm khuyến khích tính năng động sáng tạo của tổ, đội sản xuất của Công ty thông qua các chỉ tiêu thuộc về nhiệm vụ các chỉ tiêu khuyến khích bằng lợi ích vật chất. Thông qua cơ chế khoán một mặt tạo điều kiện cho các đơn vị nhận khoán tự chủ trong sản xuất, Công ty chỉ quản lý thông qua các chỉ tiêu giao khoán do đó có thời gian cho việc tiến hành phân tích kinh tế, tham gia đấu thầu tièm kiếm công việc. Vai trò và tác dụng của việc thực hiện khoán + Ưu thế của khoán là nâng cao trách nhiệm và gắn bó trách nhiệm giữa những người lao động, gắn thu nhập của họ vào kết quả thực hiện do đó khuyến khích họ tăng năng suất, giảm các chi phí đẩy nhanh tiến độ thi công cho việc hoàn thành công trình. +Thông qua hình thức khoán công việc mà công ty có thể tiến hành phân tích kinh tế, kiểm tra quá trình hoạt động sản xuất của đơn vị cơ sở ( Thông qua các chỉ tiêu kinh tế, kỹ thuật trong hợp đồng) kịp thời điều chỉnh, uốn nắn những mặt yếu trong công tác thực hiện. + Thông qua cơ chế khoán tạo điều kiện cho các đơn vị tự xây dựng tổ chức kế hoạch sản xuất của mình cho phù hợp với tình hình thực tế, phù hợp với tính hình thuê lao động, cung ứng vật tư nhiên liệu thuê máy móc. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP + Thực tiễn ở các doanh nghiệp xây dựng cũng cho thấy hiệu quả của hình thức khoán đối với việc bảo đảm tiến độ thi công, chất lượng công trình, giải quyết được các khó khăn phát sinh tạo điều kiện hoàn thành, đáp ứng được các yêu cầu của khách hàng, thị trường. 4. Các nhân tố ảnh hưởng tới công tác khoán trong doanh nghiệp xây dựng. 4.1. Đặc điểm của sản xuất, sản phẩm xây dựng ảnh hưởng đến tổ chức sản xuất. - Hoạt động xâp lắp và thi công cơ giới nói riêng và xây dựng cơ bản nói chung là những hoạt động nhằm tạo ra những tài sản cố định ( đó là những công trình sử dụng lâu dài trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân) thông qua các hình thức: Xây dựng mới, cải tạo mở rộng, sửa chữa và khôi phục. Theo "điều lệ quản lý đầu tư xây dựng " ban hành kèm theo nghị định số 40/ CP ngày 16/7/1996 c ủa Chính phủ trình tự đầu tư và xây dựng bao gồm 3 giai đoạn lớn: Chuẩn bị đầu tư Thực hiện đầu tư Kết thúc xây dựng đưa dự án vào khai thác sử dụng. - Sản phẩm xây dựng với tư cách là công trình đã hoàn thành và theo nghĩa rộng là tổng hợp và kết tinh sản phẩm của nhiều ngành sản xuất như : Chế tạo máy, năng lượng, hoá chất, luyện kim ngành xây dựng đóng vai trò tổ chức cấu tạo công trình ở khâu cuối cùng để đưa chúng vào hoạt động. Sản phẩm của ngành chỉ bao gồm phần kiến tạo các kết cấu xây dựng làm chức năng bao che, nâng đỡ và phần lắp đặt các thiết bị cần thiết vào công trình. Đặc điểm của sản phẩm xây dựng có ảnh hưởng rất lớn cho các công việc có nhiều mầu sắc khác với các ngành sản xuất khác. + Các sản phẩm là các công trình phân bổ ở nhiều nơi trên toàn lãnh thổ trên các địa bàn khác nhau do đó sản xuất xây dựng có tính lao động cao và thiếu ổn định. + Sản phẩm thường có kích cỡ lớn, thời gian xây dựng sử dụng lâu dài do đó những sai lầm về xây dựng có thể gây nên những lãng phí lớn tồn tại lâu dài và khó sửa chữa. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP + Sản phẩm của ngành phụ thuộc chặt chẽ vào từng địa phương có tính đa dạng và cá biệt cao về công dụng, cách cấu tạo và phương pháp chế tạo do đó tổ chức sản xuất phải đáp ứng yêu cầu này. * Đặc điểm của sản xuất xây dựng ảnh hưởng đến tổ chức sản xuất : + Trong tổ chức sản xuất vì các công trình đặt trên các địa bàn khác nhau do đó phải di chuyển máy móc, vật tư, nhiên liệu nhân công tới vị trí đó để thực hiện đặt điểm này làm khó khăn cho việc tổ chức sản xuất. Do vậy hình thức khoán công trình cho các tổ, đội thực hiện đang được áp dụng rộng rãi nhằ m khắc phục tình tràng này. + Chu kỳ sản xuất dài do đó vốn sử dụng cần phải lớn và luôn trong tình trạng ứ đọng, dễ gặp phải rủi ro. Đặc điểm này yêu cầu trong tổ chức sản xuất cần lựa chon phương án hợp lý, có chế độ thanh toán, kiểm tra và chế độ dự trữ hợp lý. + Trong thi công cơ giới và xây lắp nói riêng quá trình thực hiện khá phức tạp cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ, đội , các bộ phận trên công trường do đó tổ chức sản xuất phải linh hoạt việc di chuyển, điều động thiết bị xe cơ giới nhân lực phải tính toán để giảm các chi phí không cần thiết. + Sản xuất xây dựng chịu ảnh hưởng của lợi nhận chênh lệnh do điều kiện đặc điểm về địa bàn , thị trường đem lại. Hiện nay thị trường ngày càng mở rộng khả năng tự đáp ứng về các điều kiện phục vụ cho sản xuâts thi công như nguyên liệu, máy móc, nhân công. Do đó nếu tận dụng được các lợi thế ở địa bàn khu vực thị trường đó sẽ có lợi cho sản xuất đặc biệt là khi áp dụng cơ chế khoán. 4.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác khoán. Cơ chế khoán đã được áp dụng khá rộng rãi trong các doanh nghiệp xây dựng nói chung và các Công ty cơ giới và xây lắp nói riêng chúng ta sẽ xem xét một số nhân tố ảnh hưởng. + Các quy định, văn bản hướng dẫn của Nhà nước về quy chế giao khoán trong các doanh nghiệp xây dựng. Các quy định, hướng dẫn này là khung pháp lý, quy định hướng dẫn, làm cơ sở cho các doanh nghiệp dựa vào đó để xác định cho mình một cơ chế khoán hợp lý, xác lập các hình thức giao khoán phù hợp. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Hiện nay bên cạnh việc đưa ra các quy định, văn bản hướng dẫn các loại định mức trong xây dựng cơ bản, đơn giá cũng được ban hành nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp triển khai thực hiện. + Đặc điểm và tính chất công việc thực hiện khoán. Để thực hiện khoán một công việc (công trình, hạng mục công trình) có hiệu quả thì việc xác định chính xác đặc điểm, tính chất công việc để lựa chọn áp dụng hình thức khoán hợp lý là rất quan trọng. Bởi vì mỗi một hình thực khoán sẽ có tác dụng riêng, phù hợp với một loại hình công việc là chủ yếu. Khi khoán một công trình thì các hình thức khoán gọn, khoán một số chi phí chủ yếu lại được sử dụng rộng rãi. + Năng lực tổ chức quản lý thực hiện thi công của đội , tổ cũng là nhân tố ảnh hưởng tới việc thực hiện khoán. Hiện nay trong mỗi công ty xây dựng đều tổ chức theo các tổ, đội chuyên môn hoá trong lĩnh vực cụ thể nào đó hoặc mang tính tổng hợp. Việc giao khoán mỗi loại hình công việc cần phải căn cứ vào khả năng tổ chức tổ chức quản lý sản xuất, trình độ tay nghề, lĩnh vực chuyên môn đội đảm nhiệm ... để giao công việc. Có như vậy mới phát huy được khả năng của đội và có khả năng hoàn thành công việc được giao. Trong thời gian qua nhiều trường hợp do những lý do khác nhau việc khoán công trình cho các đội không đủ khả năng dẫn tới việc chất lượng công trình thấp, không đảm bảo tiến độ thi công. Do đó đây là một nhân tố khá quan trọng cần phải quan tâm khi thực hiện giao khoán. + Công tác cung ứng các điều kiện phục vụ thi công. Trong quá trình thi công việc đảm bảo cung ứng các điều kiện như : Vật tư nhiên liệu, máy móc phục vụ, nhân công ... là rất quan trọng ảnh hưởng tới công tác tổ chức thực hiện, tiến độ thi công và chất lượng công trình. Hiện nay thị trường các yếu tổ phục vụ sản xuất thi công ngày càng mở rộng và có sự khác biệt về giá cả giữa các khu do đó nếu tận dụng đ ược các điều kiện cung ứng tại địa bàn có công trường có thể rất có lợi cho việc giảm các chi phí về vận chuyển, giao dịch , bảo quản ... Trong thực hiện khoán cần lưu ý tại chỗ phục vụ thi công mặt khác tận dụng được lợi thế ở khu vực đó. +Công tác tổ chức, quản lý, điều hành sản xuất cụ thể là : . Công tác lập hợp đồng, tổ chức chỉ đạo, giám sát trong quá trình thực hiện công tác khoán công việc cho các đội, tổ. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Hiện nay ở hầu hết các doanh nghiệp công tác này là một trong những nguyên nhân gây ra các ách tắc do cơ chế chỉ đạo còn chồng chéo , chưa rõ ràng về chức năng, nhiệm vụ, các phòng ban chưa hướng vào phục vụ công tác khoán. Do vậy để thực hiện một cở chế khoán có hiệu quả thì việc đổi mới bộ máy quản lý, phân chia rõ ràng chức năng nhiệm vụ của từng phòng ban hướng vào mục đích chung là yêu cầu cấp thiết đặt ra. . Công tác tổ chức thực hiện thi công tại công trường của các tổ, đội. Xét cho cùng thì đây chính là nhân tố quyết định đối với công việc khoán có được thực hiện hay không. Công tác này đóng vai trò trong việc đảm bảo tiến độ thực hiện hợp đồng khoán giữa công ty với các tổ, đội, thực hiện các quy định, hướng dẫn của công tác khoán áp dụng. + Một số nhân tố như: Định mức, đơn giá, cấp bậc công việc ảnh hưởng trực tiếp tới công tác khoán ở công ty. Trong thực hiện khoán thì định mức là rất quan trọng, nó có thể kìm hãm hoặc thúc đẩy sản xuất phát triển. Hiện nay hệ thống định mức trong các công ty còn rất thiếu mà chủ yếu khi thực hiện dựa vào hệ thống định mức xây dựng cơ bản của Nhà nước nên chưa phù hợp với tình hình thực tế ở công ty nên còn nhiều trở ngại trong sản xuất. Việc hoàn thiện hệ thống định mức quyết định tới chất lượng cũng như hiệu quả thực hiện khoán hiện nay. Bên cạnh định mức kinh tế kỹ thuật, đơn giá cũng đóng một vai trò quan trọng , cần phải xác định đúng để thực hiện thanh quyết toán nhanh gọn, hợp lý. Cấp bậc công việc hiện nay phản ánh thu nhập của cán bộ công nhân viên song trong thực hiện khoán nhân tố này cần lưu ý để thực hiện việc trả lương và chia lương hợp lý. 5/. Ý nghĩa của việc hoàn thiện và nâng cao chất lượng khoán công trình Khoán công trình đã dược áp dụng khá lâu và hiện nay đang là hình thức tổ chức sản xuất phổ biến trong hầu hết các doanh nghiệp xây dựng, đáp ứng được các yêu cầu đòi hỏi của quá trình tổ chức sản xuất, sản phẩm thị trường. Từ khi có những qui định và hướng dẫn của Nhả nước về thực hiện áp dụng chế độ khoán công trình trong tổ chức sản xuất. Các doanh nghiệp xây dựng nước ta đã không ngừng tìm hiểu nghiên cứu áp dụng các hình thức khoán, cách thức tổ chức sản xuất cho phù hợp với tình hình và điều kiện _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP thực tế của đon vị. Chính nhờ việc từng bước hoàn thiện về cơ chế khoán, nâng cao hiệu quả công tác thực hiện đã giúp các đơn vị giải quyết kịp thời các vướng mắc thực hiện tổ chức sản xuất có h iệu quả, nâng cao chất lượng công trình, đảm bảo tiến độ thi công. Trong giai đoạn hiện nay nhìn chung cơ chế và mô hình khoán ở các doanh nghiệp chưa hoàn thiện mà còn áp dụng ở các mức độ khác nhau, tuỳ vào từng điều kiện cụ thể của doanh nghiệp. Một số đơn vị hiện còn đang áp dụng những hình thức, mô hình khoán giản đơn nhất, chưa tạo điều kiện áp dụng các mô hình tiên tiến, có hiệu quả hơn., thêm vào đó là công tác tổ chức quản lý thực hiện còn kém hiệu quả, chưa kịp thời giải quyết được các vấn đề, các yêu cầu của công việc trong tình hình mới. Hiện nay đứng trước những khó khăn đang đặt ra : thị trường xây dựng có sự cạnh tranh quyết liệt, các đơn vị trong tình trạng thiếu vốn, nợ ứ đọng kéo dài, sản xuất gặp nhiều khó khăn việc từng bước hoàn thiện về cơ chế mô hình khoán, nâng cao hiệu quả công tác quản lý, tổ chức thực hiện có tác dụng và ý nghĩa lớn trong việc xác lập một cơ cấu tổ chức sản xuất hợp lý, thực hiện công việc một cách có hiệu quả, giải quyết được các vướng mắc đặt ra hiện nay, thực hiên quá trình đó cũng là tận dụng và phát huy ưư thế của khoán trong giai đoạn mới. II/. NỘI DUNG CỦA CÔNG TÁC KHOÁN TRONG CÁC DOANH NGHIỆP XÂY DỰNG Công tác giao khoán là một quá trình thực hiện hàng loạt các công việc nhằm thực hiện khoán một loại hình công việc nào đó cho các tổ, đội là đơnvị nhận khoán. Chúng ta sẽ tìm hiểu một số vấn đề sau: _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP 1/. Những điều kiện để thực hiện khoán công việc (công trình, hạng mục công trình, công việc) trong các doanh nghiệp xây dựng Như chúng ta biết doanh nghiệp là đơn vị kinh tế cơ sở, mỗi doanh nghiệp khi điều hành tổ chức sản xuất thường phân chia thành các bộ phận, các phòng ban, các phân xưởng, tổ, đội. Trong các doanh nghiệp xây dựng nói chung và với công ty cơ giới và xây lắp nói riêng đã thực hiện như vậy. Do đó để thực hiện khoán cần có một số điều kiện sau: * Ở giác độ công ty - Xây dựng được hệ thống định mức: có thể sử dụng định mức của nhà nước vận dụng vào điều kiện của công ty hoặc hệ thống định mức kinh tế kỹ thuật nội bộ - Xác định được hệ thống giá cả - Công tác thống kê, kế toán đánh giá kết quả sản xuất kinh doanh của các đơn vị. - Qui chế thưởng phạt nội bộ - Ổn định về mặt tổ chức, các phòng ban chuyên môn hướng vào phục vụ công tác khoán * Các tổ, đội nhận khoán - Tương đối ổn định về mặt tổ chức, có khả năng tự tổ chức thực hiện thi công - Xác định rõ trách nhiệm, nhiệm vụ, mối quan hệ giữa các đội sản xuất và doanh nghiệp - Có năng lực thực hiện thi công công trình 2/. Hệ thống định mức khoán trong thực hiện khoán công trình Để thực hiện việc giao khoán các loại hình công việc có căn cứ khoa học và có hiệu quả thì việc xây dựng định mức cho từng bước công việc, định mức cho các loại chi phí như định mức sử dụng máy, định mức vật tư nhiên liệu, định mức lao động ... là hết sức quan trọng và cần thiết. Nó có thể kìm hãm hay thức đẩy sản xuất thi công. Trong xây dựng nói chung và trong lĩnh vực thi công cơ giới và xây lắp nói riêng do đặc điểm và tính chất công việc yêu cầu, nên định mức được xây dựng một cách cụ thể, chi tiết cho mỗi loại công việc, mỗi loại chi phí. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Định mức trong xây dựng là mức tiêu dùng lớn nhất cho phép để sản xuất ra một đơn vị sản phẩm hoặc để hoàn thành một công việc nào đó trong những điều kiện tổ chức và kỹ thuật nhất định của thời kỳ nhất định. * Một số phương pháp xác định định mức + Phương pháp phân tích - dự toán thuần tuý Phương pháp này chỉ thuần tuý dựa vào các tài liệu gốc, có sẵn để nghiên cứu, phân tích rồi tính ra định mức. + Lập định mức chi tiết bằng phương pháp quan sát tại hiện trường + Phương pháp chuyên gia Phương pháp này dùng để lập các định mức tạm thời dựa vào kinh nghiệm nghề nghiệp và tích luỹ số liệu của các chuyên gia có kinh nghiệm, công nhân kỹ thuật + Phương pháp hỗn hợp Sử dụng phối hợp các phương pháp cụ thể được chia thành các loại + Định mức chi tiết Loại định mức này được lập chi tiết cho mỗi loại công việc, bước công việc nên nó được dùng trong giao khoán việc, trả công, cấp vật liệu, chi phí máy ... + Định mức dự toán Loại định mức này lập một cách chung, tổng hợp dùng để tính toán , xác định giá dự toán, ước lượng giá công việc ... được nhà nước lập và công bố. + Định mức mở rộng Loại định mức này nhằm phục vụ cho việc xây dựng kế hoạch, cân đối các yếu tố sản xuất trong hoạt động xây dựng cơ bản * Các loại định mức sử dụng trong khoán các loại hình công việc + Định mức vật tư nhiên liệu trong xây dựng . Định mức tiêu dùng nguyên vật liệu là mức tiêu dùng lớn nhất cho phép để sản xuất một đơn vị sản phẩm hoặc để hoàn thành một công việc nào đó trong điều kiện tổ chức, kỹ thuật. Thời gian nhất định . Phương pháp lập định mức: theo các phương pháp chung đã nêu. Hiện nay trong các doanh nghiệp xây dựng nói chung và ở công ty cơ giới và xây lắp số 12 nói riêng sử dụng định mức vật tư, nhiên liệu theo hệ thống định mức vật tư do Nhà nước ban hành. _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP + Định mức lao động: Định mức lao động là lượng lao động hao phí lớn nhất không đ ược phép vượt quá để hoàn thành một đơn vị sản phẩm hoặc một công việc theo qui định trong điều kiện tổ chức, kỹ thuật, tâm sinh lý, kinh tế xã hội nhất định. . Tác dụng của định mức lao động + Là cơ sở để xác định rõ trách nhiệm và đánh giá kết quả lao động cuả mỗi ngưòi + Là cơ sở để phân công, bố trí lao động và tổ chức sản xuất Đồng thời là căn cứ để trả lương cho người lao động Để phát huy các tác dụng trên trong quá trình xây dựng và thực hiện định mức phải đảm bảo các yêu cầu + Định mức phải đảm bảo tính tiên tiến và hiện thực + Xây dựng xong phải nhanh chóng đưa vào sản xuất + Tổ chức theo dõi tình hình thực hiện định mức và thường xuyên cũng cố hoàn thiện. . Phương pháp xây dựng: Dựa vào các phương pháp chung đã nêu trên. + Định mức sử dụng máy Trong xây dựng nói chung và trong thi công cơ giới và xây lắp nói riêng chủ yếu sử dụng thiết bị xe cơ giới để thực hiện. Do vậy việc xác định được định mức sử dụng máy hết sức quan trọng. Nhằm dự toán phần máy móc sử dụng trong thi công, lập kế hoạch để bảo dưỡng, sửa chữa. Phương pháp lập định mức: Dựa vào các phương pháp chung để lập định mức . 3. Mô hình khoán trong doanh nghiệp xây dựng. a. Các đối tượng công việc cần thực hiện khoán. Trong doanh nghiệp xây dựng nói chung và trong các công ty cơ giới và xây lắp nói riêng các đối tượng công việc thực hiện là các công trình, hạng mục công trình, các công việc như đại tu, sửa chữa xe máy, thiết bị phục vụ quá trình thi công. Hiện nay các đối tượng công việc này đều được các công ty thực hiện khoán nhằm đáp ứng yêu cầu, đòi hỏi về tính chất đặc điểm của sản phẩm, _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP thị trường. Song đối với mỗi loại công việc lại áp dụng các hình thức khoán khác nhau phù hợp với mỗi loại hình công việc. b. Hệ thống tổ chức khoán. Do tính chất, đặc điểm của ngành, sản phẩm xây dựng mà ở các doanh nghiệp đã hình thành các đội, tổ đảm nhận các lĩnh vực công việc khác nhau mang tính chuyên môn hoá hoặc tổng hợp . Trong cơ cấu tổ chức quản lý ở một công ty xây dựng nói chung và ở các đơn vị thi công cơ giới và xây lắp nói riêng hiện nay nếu công ty là đơn vị trung tâm sẽ có các dạng cơ cấu tổ chức sau: Công ty - xí nghiệp đội - tổ Công ty - đội - tổ Công ty - xí nghiệp - công trình - đội - tổ. Tuy cơ cấu tổ chức có khác nhau nhưng trong bất cứ cơ cấu nào cũng cho thấy mắt sích cuối cùng là đội - tổ xây dựng. Nó là đơn vị tổ chức cơ bản chủ yếu trong doanh nghiệp, ở đó thực hiện sự kết hợp giữa sức lao động của người lao động với tư liệu sản xuất để hoàn thành công trình. Vì vậy trong thực hiện khoán các loại hình công việc thì đối tượng nhận khoán là các đội, tổ, người lao động trong công ty. Thực hiện khoán đều phải thông qua hợp đồng giữa một bên là công ty : Bên giao khoán và một bên là đội, tổ : Bên nhận khoán. HỆ THỐNG TỔ CHỨC KHOÁN CỦA CÔNG TY ĐƯỢC TÓM TẮT NHƯ SAU ______________________ _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP c. Quyền hạn và nhiệm vụ của các bên giao nhận khoán. * Những công việc chuẩn bị cho việc giao nhận khoán. * Trách nhiệm của bên giao khoán: Đại diện là Phòng Kinh tế kỹ thuật. + Nắm vững hồ sơ thiết kế công trình, các yêu cầu kỹ thuật, mỹ thuật và điều kiện cụ thể thi công xây dựng công trình. + Chuẩn bị và giao cho bên nhận khoán. . Các hồ sơ kỹ thuật kèm theo bản tiên lượng và các chỉ dẫn kỹ thuật. . Thời hạn hoàn thành công việc. . Điều kiện chung và điều kiện cụ thể cho việc thực hiện hợp đồng. . Gía giao khoán hoặc các chi phí sản xuất. * Trách nhiệm bên nhận khoán : Các tổ, đội + Triển khai công việc chuẩn bị, nộp đúng thời hạn cho bên giao các hồ sơ. . Biện pháp thi công. . Kế hoạch sử dụng lao động, xe máy, vật tư nhiên liệu. . Gía nhận khoán, thời hạn hoàn thành công việc. . Danh sách cán bộ công ty nhân viên tham gia thực hiện công việc. + Trường hợp bên nhận khoán chủ động tuyển nhân công thì bên khoán có trách nhiệm kiểm tra tư cách, năng lực và hoàn thành các thủ tục. . Tổng hợp báo cáo danh sách và hồ sơ những công việc làm hợp đồng. . Tổ chức kiểm tra sức khỏe - kiểm tra tay nghề. * Những công việc trong quá trình thực hiện hợp đồng giao nhận khoán . * Trách nhiệm bên giao khoán. + Phân công cán bộ quản lý giám sát, có đủ năng lực, thẩm quyền, đại diện cho bên giao khoán giải quyết các vấn đề kinh tế kỹ thuật. + Tạm ứng cho bên nhận khoán, khi chưa có khối lượng công việc thực hiện thì vốn đó coi là 1 khoản vay với lãi suất thoả thuận. + Xác nhận khối lượng phát sinh, tổng hợp các kiến nghị, đề xuất của bên nhận khoán để xử lý, giải quyết . _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP + Kiểm tra đôn đốc bên nhận khoán thực hiện. + Quản lý, giám sát để xử lý kịp thời các vướng mắc. * Trách nhiệm của bên nhận khoán. + Chỉ đạo, tổ chức thực hiện thi công. . Tự tổ chức sản xuất. . Tổ chức mặt bằng thi công, tổ chức bảo vệ vật tư, xe máy ... . Khai thác nguồn vật tư, tạm ứng vốn để sản xuất, thanh quyết toán các chi phí này. . Kiểm tra công việc ở hiện trường, giải quyết kịp thời các vướng mắc đảm bảo tiến độ thi công và chất lượng công trình. . Chuẩn bị, thực hiện chế độ báo cáo định kỳ . Thực hiện thanh quyết toán với bên A, trả lương cho người lao động . Chuẩn bị hồ sơ cho việc nghiệm thu, thanh toán công trình * Thanh lý hợp đồng giao nhận khoán + Khi khối lượng công việc giao khoán hoàn thành được nghiệm thu bên giao khoán có trách nhiệm tổng hợp, lập phiếu giá thanh toán với chủ đầu tư (bên A) + trích lập tỷ lệ giữ lại theo qui chế ban hành công trình + Thanh quyết toán với bên nhận khoán d/. Các hình thức khoán trong sản xuất thi công xây dựng Để thực hiện khoán một loại hình công việc nào đó việc lựa chọn một hình thức khoán hợp lý, phù hợp với tính chất, đặc điểm cũng như các điều kiện khác liên quan tới công việc là hết sức quan trọng Một số hình thức khoán chủ yếu hiện nay đang sử dụng trong sản xuất * Hình thức khoán công việc Hình thức này áp dụng cho các công việc chưa có đơn giá địnhmức cụ thể,các công việc mang tính thủ công, khối lượng ít và có tính chất nhất thời chẳng hạn như công việc bốc xếp, dọn kho, dọn đường, sữa chữa đại tu xe máy và thiết bị cơ giới thi công. Hình thức khoán này chiếm tỷ lệ rất nhỏ trong công tác khoán hiện nay. Mục đích chủ yếu là giải quyết các công việc đột xuất các ách tắc phát sinh _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP trong sản xuất nên mang tính chủ quan, thiếu độ chính xác hợp lý trong thực hiện khoán. Ví dụ: Dùng hình thức khoán công việc để áp dụng cho công tác sửa chữa xe máy, thiết bị phục vụ thi công Với hình thức này tùy thuộc vào nhu cầu sữa chữa của từng xe sau khi có sự kiểm tra cụ thể công ty hoặc đội trưởng sẽ định mức cho mỗi loại việc một số công định mức nhất định và trên cơ sở đó sẽ khoán cho tổ, xưởng sửa chữa, cá nhân Hiện nay có rất nhiều đơn vị chưa có hệ thống định mức mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm hoặc các loại định mức xây dựng cơ bản do Nhà nước ban hành nên khi thực hiện khoán các công việc chỉ mang tính tương đối, chưa khoa học. * Hình thức khoán theo sản phẩm Khoán theo sản phẩm là hình thức khoán công trình chủ yếu hiện nay đang được thực hiện rộng rãi. Công trình sẽ được nghiệm thu và thanh quyết toán khi nó hoàn thành, đảm bảo các yêu cầu mà các bên đã thỏa thuận. Hiện có 2 hình thức khoán theo sản phẩm * Khoán sản phẩm cho cá nhân trực tiếp Hình thức khoán này thường được các công ty áp dụng cho các bộ phận có liên quan trực tiếp đến quá trình làm việc của máy, thiết bị thi công như lái xe, vận chuyển bằng thiết bị vận tải Ví dụ: Công ty khoán cho đội xe vận tải vận chuyển máy móc thiết bị vật tư nhiên liệu phục vụ thi công công trình Công ty giao khoán theo các chỉ tiêu + Khối lượng + Tiền lương + Nhiên liệu định mức phục vụ cho máy + Số ca làm việc Cuối tháng sẽ thực hiện quyết toán: công nhân lái xe sẽ đ ược hưởng thu nhập theo khối lượng thực hiện và đơn giá khoán đã giao Ví dụ: Vận chuyển cát, đá làm đường Đơn giá 1 chuyến 6000đ/chuyến _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Nếu lái xe thực hiện 50 chuyến Số tiền lái xe được hưởng là 6000đ/c x 50 c = 300.000đồng * Khoán theo sản phẩm tập thể Thực tế một sản phẩm hoàn thành là kết quả của cả một tập thể tham gia thực hiện việc hoàn thành tốt công việc của một cá nhân trong tập thể nhiều khi không có ý nghĩa gì mà đòi hỏi phải có sự phối hợp của cả tập thể mới hoàn thành được. Do vậy khoán theo từng bước công việc, hay cho trực tiếp từng cá nhân sẽ gây khó khăn cho việc hoàn thành các công đoạn theo đúng tiến độ và sự nối tiếp của các công đoạn không được đảm bảo vì vậy hiện nay đối với các công trình, hạng mục công trình người ta khoán theo sản phẩm và nghiệm thu đánh giá khi sản phẩm công trình đã hoàn thành Có 2 hình thức khoán theo sản phẩm tập thể + Khoán các chi phí sản xuất chủ yếu + Khoán gọn công trình (khoán toàn bộ các chi phí sản xuất) Chúng ta tìm hiểu từng hình thức a. Khoán các chi phí sản xuất chủ yếu Hiện nay thực hiện khoán theo các chi phí sản xuất + Khoán về tiền lương, tiền thưởng Chế độ khoán lương áp dụng cho những công việc nếu giao từng chi tiết bộ phận sẽ không có lợi mà phải giao toàn bộ khối lượng cho công nhân hoàn thành trong một thời gian nhất định. Chế độ này có đặc điểm là cho biết trước về thu nhập, thời hạn hoàn thành, yêu cầu chất lượng công trình Công cụ để xác định chi phí tiền lương là định mức lao động và đơn giá nhân công tương ứng. Định mức để tính toán tiền lương khoán gọi là định mức thi công, có mối quan hệ với định mức dự toán là định mức xác định chi phí (nhân công, vật liệu, máy) của đầu vào, được vận dụng vào điều kiện cụ thể ở công ty Định mức và đơn giá nhân công khoán được xác định hợp lý trên cơ sở định mức xây dựng cơ bản và chế độ tiền lương hiện hành. Ngoài ra bên nhận khoán có thể thỏa thuận với bên giao để đi đến nhất trí về giá giao khoán Nếu đối tượng nhận khoán là tập thể tổ nhóm thì quĩ lương nhận được sẽ phân phối cho công nhân trong tổ giống như chế độ tiền công tính theo sản phẩm tập thể _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP Tuy nhiên chế độ trả công này, khi tính toán đơn giá phải hết sức chặt chẽ, tỷ mỉ để xây dựng đơn giá trả công chính xác cho công nhân làm khoán Để thực hiện khoán quĩ lương phải thông qua một hợp đồng trong đó xác định một tập hợp công việc với khối lượng và tiền lương tương ứng. Việc chi trả lương được thực hiện bằng tạm ứng 60-70% khi hoàn thành công việc bảo đảm đúng chất lượng theo yêu cầu thì thanh toán số còn lại, có thêm tiền thưởng hoặc phát sinh. Chế độ trả lương khoán có ưu điểm là xác định ngay được khi người đại diện đứng ra nhận khoán. Chính vì vậy nếu đơn vị nhận khoán giảm bớt được số người hoặc rút ngắn được thời gian hoàn thành khối lượng thì tiền lương của mỗi người trong đơn vị sẽ tăng lên. Do đó lương khoán khích thích công nhân nâng cao năng suất lao động phấn đấu giảm thời gian hoàn thành và rút bớt số người lao động không cần thiết Hiện nay hình thức khoán này đang được áp dụng rộng rãi + Khoán phần chi phí máy thi công Trong thi công cơ giới và xây lắp do tính chất và đặc điểm của công trình nên máy móc được sử dụng trong quá trình thi công phải nhiều. Do vậy khi thực hiện khoán công trình công ty thường giao khoán phần chi phí sử dụng máy cho đội Chi phí máy thi công là chi phí sử dụng các loại máy móc thiết bị bằng động cơ điện, động cơ điêzen, hơi nước ... trực tiếp tham gia vào thi công để hoàn thành công trình bao gồm: chi phí khấu hao cơ bản, chi phí khấu hao sửa chữa lớn, chi p phí nhiên liệu động lực, tiền lương của công nhân điều khiển, phục vụ máy và chi phí quản lý máy. Để thực hiện khoán phần chi phí này công ty dựa vào định mức sử dụng máy móc cho một đơn vị công việc và đơn giá sử dụng máy được thống nhất trong hợp đồng khoán để khoán cho đội. + Khoán vật tư và nhiên liệu chủ yếu Do điều kiện thi công, địa điểm thi công ngày càng xa, trên các địa bàn khác nhau do đó việc vận chuyển cung ứng vật tư, nhiên liệu từ công ty tới các công trường gặp khó khăn, chi phí lớn và không đảm bảo cho tiến độ thi công Mặt khác do thị trường vật tư nhiên liệu ngày một mở rộng, việc cung ứng tại chỗ có thể sẽ thuận lợi hơn so với việc công ty bao cấp. Việc cung ứng tại chỗ có thể giảm bớt các chi phí về vận chuyển, giao dịch, bảo quản, _ PAGE _1_
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP QTKD TỔNG HỢP cấp phát, giá cả ... do đó có thể làm hạ giá thành công trình có lợi cho tổ, đội, công ty. Bên cạnh đó còn giúp cho đội, tổ chủ động hơn trong sản xuất Do vậy hiện nay phần vật tư, nhiên liệu chính đã được giao cho đội tự lo liệu trên cơ sở định mức và đơn giá thống nhất Để thực hiện khoán chi phí này một số công ty khi chưa có hệ thống định mức kinh tế kỹ thuật nội bộ thường dựa vào hệ thống định mức vật tư của nhà nước ban hành và đơn giá vật tư trên thị trường. Công ty chỉ chịu trách nhiệm thanh toán các chi phí vật tư nhiên liệu trong định mức và đơn giá đã thỏa thuận trong hợp đồng khoán. Nếu trường hợp đội giải trình được các lý do hợp lý công ty sẽ thanh toán phần nằm ngoài định mức Hình thức khoán này hiện nay đang được sử dụng rộng rải song còn rất nhiều vướng mắc cần khắc phục + Khoán các chi phí khác Bên cạnh việc thực hiện khoán theo các chỉ tiêu về quĩ lương,vật tư nhiên liệu chủ yếu, trong sản xuất thực tế còn thực hiện khoán một số loại chi phí chủ yếu phục vụ cho quá trình thi công như chi phí sửa chữa nhỏ, chi phí bảo quản máy và các loại chi phí khác Thực hiện khoán các chi phí này chủ yếu ở các đơn vị sử dụng thiết bị thi công cơ giới như công ty cơ giới và xây lắp số 12 Khoán chi phí này có tác dụng hạn chế việc người công nhân chỉ quan tâm đến khai thác khả năng làm việc của máy để tăng năng suất, ít quan tâm đến công tác bảo quản, bảo dưỡng tiết kiệm được các chi phí của máy Ví dụ: Khi công ty khoán cho đội cơ giới thi công làm đường Đội sử dụng máy móc thiết bị của công ty, công ty sẽ giao khoán chi phí sửa chữa để đội tự sửa chữa, bảo quản hoặc công ty sẽ đưa thợ sửa chữa xuống các đội, các đội trả lương cho thợ sửa chữa và lái xe trong thời gian sưả chữa b. Khoán gọn công trình (khoán toàn bộ chi phí sản xuất) Theo hình thức khoán này công ty sẽ khoán toàn bộ công trình cho đội tự đảm nhận lo liệu toàn bộ các loại chi phí phục vụ thi công như nguyên nhiên liệu, máy móc, nhân công ... Công ty chỉ trích lại theo tỷ lệ % giá trị quyết toán công trình được duyệt để đảm bảo cho bộ máy công ty hoạt động Với mô hình này đội nhận khoán phải tự cung ứng trang trải các chi phí của mình, tự tổ chức thực hiện sản xuất thi công, công ty chỉ thực hiện chức năng kiểm tra và giám sát. Đội sẽ thực hiện và chịu trách nhiệm toàn bộ _ PAGE _1_

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học

320 tài liệu

1253 lượt tải

THÔNG TIN

TRỢ GIÚP

HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG

Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.