1
Đ THI MU PHÂN TÍCH CHÍNH SÁCH THU
I. Lý thuyt
1. Theo quan ñim ca Harberger, mt khon thu ñánh vào ñu ra ca mt ngành
làm gim giá tương ñi ca ñu vào s dng nhiu trong ngành ñó và gây bt li
cho mt s ngưi. Anh, ch hay bình lun quan ñim nói trên ca Harberger và
hãy ch rõ ngưi b bt li là ai?
2. Mt h thng thu như th nào ñưc xem là ni so vi nn kinh t? Hãy phân tích
nhng tác ñng tích cc và bt li ca h thng thu ni.
3. Phân bit ba lý thuyt v s hy sinh hu dng trong thu lũy tin.
4. Trưc tình trng ô nhim gia tăng, chính ph nưc cng hòa A ñang xem xét các
bin pháp ngăn chn và gim thiu tình trng này. Gi s bn là mt chuyên viên
ñưc chính ph mi ñn trình bày ý kin v hai trưng hp: (i) cp phép cho
quyn gây ô nhim (pollution permits) và (ii) ñánh mt khon thu lên nhng sn
phm gây ô nhim. Hãy nêu phn trình bày ca bn và s dng ñ th nu cn.
5. Hãy ch ng minh r!ng kinh t nh" nhp khu không nên ñánh thu nhp khu, còn
nn kinh t ln nhp khu có cơ hi ñt ñưc thng dư quc gia ròng nu ñánh
thu nhp khu theo mt thu sut thích hp?
6. Trong lĩnh vc thu, phân tích tác ñng tng th là gì. Cho ví d minh h$a.
7. Hãy cho bit trưng hp nào phân tích thu theo mô hình cân b!ng b phn và
trưng hp nào phân tích thu theo mô hình cân b!ng tng th.
8. Phân bit hiu ng thu nhp (income effect) và hiu ng thay th (substitution
effect) khi chính ph ñánh thu thu nhp cá nhân.
9. So sánh thu thu nhp cá nhân và thu tài sn trên các phương din: tính công
b!ng và tính hiu qu. Liên h thc tin Vit Nam hin nay.
10. Hãy gii thích phương trình và nêu ý nghĩa ca ñ co giãn thu dưi ñây:
⋅
∂
∂
×
⋅
∂
∂
=B
Y
Y
B
T
B
B
T
E
T
*
*
trong
ñ
ó: E
T
:
Đ
co giãn thu
T*: T
ng thu v
thu
sau khi
ñ
ã lo
i b
"
nh h
ư&
ng c
a vi
c
ñ
i
u ch
nh
c
ơ
s
&
tính thu
và/ho
c thu
su
t
B: C
ơ
s
&
tính thu
(tax base)
Y: T
ng s
n ph
m trong n
ư
c (GDP)
11.
Hãy cho ví d
b
!
ng s
minh h
$
a s
khác bi
t gi
a
ñ
n
i và
ñ
co giãn c
a thu
.
Ngoài ra, nêu ý ngh
ĩ
a và công d
ng c
a
ñ
n
i thu
trong th
c ti
n
ñ
i
u hành
chính sách tài khóa.
12.
Tác
ñ
ng c
a thu
bao g
m nh
ng lo
i nào? T
i sao chúng còn tùy thu
c vào
cách th
c chính ph
s
d
ng thu
.
13.
Hãy trình bày ý ngh
ĩ
a c
a các m
i quan h
thu
t
ươ
ng
ñươ
ng trong s
ơ
ñ
Harberger sau
ñ
ây.
t
KA
và
t
LA
t
ươ
ng
ñươ
ng v
i
t
A
Và và Và
2
t
KB
và
t
LB
t
ươ
ng
ñươ
ng v
i
t
B
t
ươ
ng
ñươ
ng v
i T
ươ
ng
ñươ
ng v
i t
ươ
ng
ñươ
ng v
i
t
K
và
t
L
t
ươ
ng
ñươ
ng v
i
T
14.
Gi
i thích
ñ'
ng th
c sau:
Thu
nh
p kh
u = Thu
ñ
ánh vào tiêu dùng + Tr
c
p ng
m cho s
n xu
t n
i
ñ
a
II. Bài tp
Bài 1
Gi
s
có m
t m
t hàng tiêu dùng
ñ
ang
ñư
c mua bán trên th
tr
ư
ng th
gi
i t
i m
c giá
quy ra ti
n Vi
t Nam là 20.000
ñ
. M
t
ñơ
n v
m
t hàng này n
u
ñư
c s
n xu
t t
i Vi
t
Nam s
(
s
d
ng hai nhóm v
t li
u: nhóm v
t li
u nh
p kh
u có giá tr
7.000
ñ
và nhóm
v
t li
u trong n
ư
c có giá tr
1.000
ñ
. G
$
i thu
su
t thu
nh
p kh
u
ñ
ánh vào thành ph
m
là t
g
và
ñ
ánh vào v
t li
u là t
i
. Hãy tính và cho nh
n xét v
su
t b
o h
hi
u d
ng (ERP)
qua các tr
ư
ng h
p d
ư
i
ñ
ây.
a.
t
g
= 40% và t
i
= 0%;
b.
t
g
= 40% và t
i
= 20%;
c.
t
g
= 40% và t
i
= 40%;
d.
t
g
= 40% và t
i
= 60%;
Bài 2
Hãy tính và cho nh
n xét v
ñ
n
i c
a t
ng thu
và các s
)
c thu
qua các n
ă
m nh
ư
th
&
b
ng d
ư
i
ñ
ây (
ñơ
n v
tính: 1000 t
ñ
)
2009
2008
2007
2006
T
ng thu
240
190
170
130
Thu
giá tr
gia t
ă
ng 70
50
46
30
Thu
tiêu th
ñ
c bi
t 19
14
11
10
Thu
thu nh
p doanh nghi
p 80
58
50
46
GDP 830
740
680
600
Bài 3
Hãy cho nh
n xét v
h
th
ng thu
và kh
n
ă
ng t
ă
ng thu c
a các qu
c gia qua các s
li
u
v
ñ
co giãn và
ñ
n
i c
a t
ng thu
cho
&
b
ng sau.
N
ă
m 2009 N
ă
m 2008 N
ă
m 2007
Qu
c gia
Đ
co giãn
Đ
n
i
Đ
co giãn
Đ
n
i
Đ
co giãn
Đ
n
i
A 0,6 1,0 0,6 0,7 0,7 0,8
B 1,0 1,0 1,1 0,9 1,0 1,0
C 1,7 1,6 0,9 1,3 1,4 1,3
3
D 0,8 0,7 0,9 1,0 1,0 0,9
Bài 4
Gi
s
hàm s
v
l
ư
ng c
u thu
c lá
ñ
i
u t
i m
t qu
c gia là Q
D
= 2000 – 200P
D
và hàm
s
v
l
ư
ng cung thu
c lá
ñ
i
u là Q
S
= 200P
S
, v
i P là giá (
ñơ
n v
tính 1000
ñơ
n v
ti
n --
ñ
vt) c
a m
t
ñơ
n v
thu
c lá.
a. V
(
ñ
th
b. Tính giá và s
n l
ư
ng cân b
!
ng (gi
s
th
tr
ư
ng c
nh tranh).
Đ
S: 1000
ñơ
n v
sp
và 5000
ñ
vt
c. N
u chính ph
quy
t
ñ
nh
ñ
ánh thu
tiêu th
ñ
c bi
t vào phía cung
2000
ñ
vt m
*
i
ñơ
n v
thu
c lá thì giá c
và s
n l
ư
ng thay
ñ
i nh
ư
th
nào,
ñ
ng th
i s
thu
chính
ph
thu
ñư
c là bao nhiêu?
Đ
S: p
s
= 4000
ñ
vt; p
d
= 6000
ñ
vt ; q
1
= 800
ñơ
n v
sp
d. N
u chính ph
quy
t
ñ
nh
ñ
ánh thu
tiêu th
ñ
c bi
t v
i thu
su
t
80%
vào phía
cung thì giá c
và s
n l
ư
ng thay
ñ
i nh
ư
th
nào,
ñ
ng th
i s
thu
chính ph
thu
ñư
c là bao nhiêu?
Bài 5
Gi
s
t
i
ñ
t n
ư
c X, chính quy
n thành ph
Y
ñ
ang v
n
ñ
ng các v
ñ
i bi
u H
i
ñ
ng
nhân dân thông qua m
t s
)
c thu
17%
ñ
ánh vào khách s
n vì cho r
!
ng lo
i thu
này
không
nh h
ư&
ng
ñ
n c
ư
dân trên
ñ
a bàn. N
u
ñư
c m
i t
ư
v
n v
lo
i thu
ñ
ó thì ý ki
n
c
a anh, ch
nh
ư
th
nào?
Bài 6
Gi
s
m
c
ñ
chi cho tiêu dùng hàng n
ă
m c
a c
ư
dân qu
c gia X là m
t hàm tuy
n tính
có d
ng:
C = 5 + 0,42 Y
, trong
ñ
ó C là chi cho tiêu dùng (nghìn t
ñ
ng/n
ă
m) và Y là thu
nh
p (nghìn t
ñ
ng/n
ă
m). Các s
)
c thu
ñ
ánh vào tiêu dùng chi
m t
+
l
6% chi tiêu dùng.
Hãy tính s
ti
n thu
, thu
su
t biên so v
i thu nh
p và thu
su
t bình quân so v
i thu
nh
p, r
i
ñ
i
n vào b
ng d
ư
i
ñ
ây.
Thu nh
p
(1000 t
ñ
)
Tiêu dùng
(1000 t
ñ
)
Thu
tiêu dùng
(1000 t
ñ
)
Thu
su
t biên
(MTR), %
Thu
su
t bình
quân (ATR), %
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
Bài 7
4
Chính ph
n
ư
c c
ng hòa Y d
ki
n t
ă
ng thu ngân sách
ñ
tài tr
cho ch
ươ
ng trình c
i
t
o môi tr
ư
ng. Hai m
t hàng ch
u thu
ñư
c Chính ph
nh
!
m
ñ
n là A và B v
i các s
li
u cho d
ư
i
ñ
ây
Mt hàng A Mt hàng B
H
s
co giãn c
a c
u theo giá - 0,6 - 0,1
H
s
co giãn c
a cung theo giá 1,5 0,7
Giá bán hi
n t
i 25000
ñ
vt 1000
ñ
vt
S
n l
ư
ng tiêu th
hi
n t
i 1.000.000
ñơ
n v
3.000.000
ñơ
n v
Chính ph
xem xét 3 ph
ươ
ng án
ñ
ánh thu
hàng hóa d
ư
i
ñ
ây:
Ph
ươ
ng án 1:
ñ
ánh thu
16% vào hàng A và 16% vào hàng B.
Ph
ươ
ng án 2:
ñ
ánh thu
8% vào hàng A và 18% vào hàng B.
Ph
ươ
ng án 3:
ñ
ánh thu
25% vào hàng A và 10% vào hàng B.
a.
Hãy xác
ñ
nh m
c thu
thu
ñư
c cho t
,
ng ph
ươ
ng án.
b.
Ph
ươ
ng án nào t
t nh
t (xét trên m
i t
ươ
ng quan gi
a s
thu
thu
ñư
c và gánh
n
ng ph
tr
i)
Bài 8 :
Su
t b
o h
hi
u d
ng
D
ư
i
ñ
ây là m
t s
d
li
u c
a n
ư
c C
ng hòa X
ñ
ã
ñư
c
ñ
i
u ch
nh.
a) Trong n
ă
m 2009, giá nh
p kh
u CIF c
a xe h
ơ
i ch
ư
a s
d
ng (CBU) vào X là 200.000
ñơ
n v
ti
n t
(
Đ
VTT). Chi phí v
n chuy
n, marketing và các chi phí n
i
ñ
a khác
&
vào
kho
ng 75.000
Đ
VTT. Xe h
ơ
i ch
u thu
su
t nh
p kh
u 80% và thu
su
t thu
GTGT là
10%. [Ghi chú: Thu
GTGT
ñư
c
ñ
ánh trên giá tr
ñ
ã ch
u thu
nh
p kh
u và các chi phí
n
i
ñ
a]
i) Tính t
ng s
thu
thu
ñư
c bình quân m
t xe h
ơ
i nh
p kh
u?
ii) Tính giá bán ra c
a xe h
ơ
i nh
p kh
u.
b) N
ă
m 2006 giá CIF c
a toàn b
linh ki
n
ñ
l
)
p ráp xe h
ơ
i (CKD) là 160.000
Đ
VTT/xe. Các ph
ki
n s
n xu
t trong n
ư
c (bao g
m b
t
n nhi
t, v
"
xe,…) có chi phí
35.000
Đ
VTT/xe. Chi phí v
n chuy
n, marketing và các chi phí n
i
ñ
a khác
&
vào
kho
ng 120.000
Đ
VTT. Linh ki
n nh
p kh
u ch
u thu
nh
p kh
u v
i thu
su
t 50% và
thu
GTGT v
i thu
su
t 10%.
i) Tính t
ng s
thu
thu
ñư
c bình quân m
t xe h
ơ
i l
)
p ráp trong n
ư
c.
ii) Tính giá bán ra c
a xe h
ơ
i l
)
p ráp trong n
ư
c.
c) Tính t
+
l
b
o h
hi
u d
ng
ñ
i v
i xe h
ơ
i l
)
p ráp trong n
ư
c.
d) Theo anh/ch
, có nên
ñ
xu
t thay
ñ
i c
ơ
c
u thu
c
a qu
c gia X hay không? N
u có
thì nên thay
ñ
i c
th
nh
ư
th
nào và t
i sao?
Bài 9:
Th
tr
ư
ng cà-phê
Trong n
ă
m 2008, s
n l
ư
ng cà-phê c
a qu
c gia T là 120.000 t
n và giá bán ch
ư
a thu
c
a m
t t
n cà-phê là 40.000
ñơ
n v
ti
n. H
u h
t cà phê th
ư
ng tr
ng t
i các nông tr
i
quy mô nh
"
&
vùng cao nguyên phía Tây c
a
ñ
t n
ư
c.
(i) Trong ng
)
n h
n,
ñ
co dãn c
a l
ư
ng cung cà-phê theo giá vào kho
ng 0,3 và
ñ
co
dãn c
a c
u theo giá g
n b
!
ng –2,2. Tính s
thu thu
, giá cung, giá c
u và m
t mát vô ích
n
u cà-phê b
ñ
ánh thu
hàng hóa v
i thu
su
t 5% ho
c 10%.
5
(ii) Trong dài h
n,
ñ
co dãn c
a cung theo giá lên
ñ
n 1 và
ñ
co dãn c
a c
u có th
lên
t
i –4. V
i nh
ng
ñ
co dãn này, hãy tính thu
su
t mà chính ph
s
(
ñ
t s
thu thu
cao
nh
t và s
thu thu
c
ũ
ng nh
ư
m
t mát vô ngh
ĩ
a
ng v
i thu
su
t này.
(iii) Hãy cho nh
n xét.
Bài 10
Chính ph
ñ
ang xem xét vi
c
ñ
ánh thu
tiêu th
ñ
c bi
t v
i thu
su
t 25% vào xe g
)
n
máy hi
n
ñ
ang gia t
ă
ng r
t nhanh và c
n tr
&
giao thông công c
ng. Gi
s
v
i t
ư
cách là
m
t chuyên viên cao c
p thu
c
a B
Tài chính, b
n
ñư
c yêu c
u trình bày nh
ng phân
tích c
a mình v
tác
ñ
ng c
a lo
i thu
này. Các thông s
c
n thi
t cho phân tích
ñư
c
cung c
p nh
ư
sau: (1)
ñ
co giãn c
u theo giá: – 0,8; (2)
ñ
co giãn cung theo giá: 1,25;
(3) L
ư
ng và giá cân b
!
ng: 750.000 xe và 15 tri
u
ñ
ng/xe, theo th
t
; (4) th
tr
ư
ng lao
ñ
ng và th
tr
ư
ng v
n mang tính l
ư
u ho
t cao.
1.
Hãy th
c hi
n phân tích cân b
!
ng t
,
ng ph
n.
2.
Hãy th
c hi
n phân tích cân b
!
ng t
ng th
v
i hai gi
thi
t: (a) ngành s
n xu
t xe
máy thâm d
ng lao
ñ
ng; (b) ngành s
n xu
t xe máy thâm d
ng v
n.
(Ghi chú: trong c
hai câu, phân tích
ñ
nh tính là ch
y
u)
Bài 11
Th
tr
ư
ng hàng A là c
nh tranh hoàn h
o v
i giá th
gi
i là 2 USD/1
ñơ
n v
s
n ph
m.
ư
c c
ng hòa X là m
t n
n kinh t
m
&
nh
"
, không s
n xu
t hàng A nên ph
i nh
p toàn
b
l
ư
ng hàng này. Hi
n nay, l
ư
ng hàng A
ñ
ang tiêu th
trong n
ư
c là 600.000 s
n
ph
m và có
ñ
co giãn c
a c
u theo giá
ư
c tính là – 1,2. Tr
ư
c hi
n t
ư
ng nhu c
u v
hàng A t
ă
ng nhanh, Chính ph
xem xét vi
c
ñ
ánh thu
nh
p kh
u theo thu
su
t t
l
.
1.
Tính l
ư
ng gánh n
ng ph
tr
i và s
thu thu
t
i các m
c thu
su
t c
a thu
nh
p
kh
u 10%, 20%, 40% và 80%
2.
Cho nh
n xét v
t
c
ñ
t
ă
ng gánh n
ng ph
tr
i và s
thu thu
khi áp các thu
su
t trên.
3.
T
i thu
su
t bao nhiêu thì gánh n
ng ph
tr
i cân b
!
ng v
i s
thu thu
?
Bài 12
V là m
t công ty c
a
ñ
t n
ư
c Hà-Lan
ñ
u t
ư
300 tri
u USD vào m
t nhà máy t
i n
ư
c
C
ng hòa N. Thu
su
t ph
thông c
a thu
thu nh
p công ty t
i Hà-Lan là 30% và t
i N
là 25%. C
hai qu
c gia không
ñ
ánh thu
chuy
n l
i nhu
n ra n
ư
c ngoài. Thu
thu nh
p
công ty
&
N
ñư
c kh
u tr
,
khi xác
ñ
nh thu
thu nh
p công ty t
i Hà-Lan.
-
n
ă
m
ñ
ang xét, thu nh
p tính thu
c
a Nhà máy V t
i C
ng hòa N là 50 tri
u USD và
toàn b
l
i nhu
n sau thu
ñư
c chuy
n v
Hà-Lan d
ư
i d
ng c
t
c. Trong m
*
i tr
ư
ng
h
p sau, hãy tính và cho nh
n xét v
tác
ñ
ng
ñ
i v
i t
ng s
thu thu
c
a Hà-Lan và
n
ư
c C
ng hòa N.
(a) Chính ph
N không mi
n thu
thu nh
p công ty
ñ
i v
i l
i nhu
n c
a n
ă
m
ñ
u tiên.
(b) Chính ph
N mi
n thu
thu nh
p công ty ba n
ă
m
ñ
u tiên cho m
$
i doanh nghi
p.
(c) Nh
ư
câu (b), nh
ư
ng Chính ph
N ký hi
p
ñ
nh v
i Chính ph
Hà-Lan trong
ñ
ó coi
kho
n mi
n thu
nh
ư
ñ
ã tr
và v
.
n
ñư
c hoàn thu
t
i Hà-Lan.
(d) Nh
ư
câu (b), nh
ư
ng Chính ph
N
ñ
ánh thu
14% vào l
i nhu
n chuy
n ra n
ư
c ngoài
d
ư
i m
$
i hình th
c. Kho
n thu
này c
ũ
ng
ñư
c kh
u tr
,
&
Hà-Lan.