1
S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O THANH HÓAỞ Ụ Ạ
TR NG THPT NGUYÊN XUÂN NGUYÊN ƯƠ
SÁNG KI N KINH NGHI MẾ Ệ
GI I PHÁP GIÚP H C SINH L P 11 PHÁT HUY KHẢ Ọ Ớ Ả
NĂNG GI I BÀI TOÁN KHO NG CÁCH TRONGẢ Ả
HÌNH H C KHÔNG GIANỌ
Ng i th c hi n: L i Văn Dũngườ ự ệ ạ
Ch c v : Giáo viênứ ụ
SKKN môn: Toán
M C L CỤ Ụ
N I D NGỘ Ụ Trang
A. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
I. Lý do ch n đ tàiọ ề 1
II. M C ĐÍCH NGHIÊN C UỤ Ứ 1
III. ĐI T NG NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ứ 1
III. ĐI T NG NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ứ 2
IV. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ 2
B. N I DUNG SÁNG KI N KINH NGHI MỘ Ế Ệ
I. C S LÝ LU N C A V N Đ Ơ Ở Ậ Ủ Ấ Ề 3
II. TH C TR NG C A Đ TÀIỰ Ạ Ủ Ề 3
III. CÁC BI N PHÁP TH C HI NỆ Ự Ệ 4
1. M t s tính ch t c n nhộ ố ấ ầ ớ 4
2. Các gi i phápả5
3. Bài t p tham kh oậ ả 12
IV. K T QU TH C HI NẾ Ả Ự Ệ 14
C. K T LU N VÀ KI N NGHẾ Ậ Ế Ị
I. K T LU NẾ Ậ 16
II. KI N NGHẾ Ị 16
2
A. PH N M ĐUẦ Ở Ầ
I. LÝ DO CH N Đ TÀIỌ Ề
M i m t n i dung trong ch ng trình toán ph thông đu có vai trò r tỗ ộ ộ ươ ổ ề ấ
quan tr ng trong vi c hình thành và phát tri n t duy c a h c sinh. Trong quáọ ệ ể ư ủ ọ
trình gi ng d y ,giáo viên ph i đt ra cái đích là giúp h c sinh n m đc ki nả ạ ả ặ ọ ắ ượ ế
th c c b n ,hình thành ph ng pháp ,k năng ,k x o, t đó t o đc thái đứ ơ ả ươ ỹ ỹ ả ừ ạ ượ ộ
và đng c h c t p đúng đn. Th c t d y và h c cho chúng ta th y còn cóộ ơ ọ ậ ắ ự ế ạ ọ ấ
nhi u v n đ c n ph i gi i quy t nh h c sinh h c hình h c không gian cònề ấ ề ầ ả ả ế ư ọ ọ ọ
y u ,ch a hình thành đc k năng ,k x o trong quá trình gi i toán. Đc bi tế ư ượ ỹ ỹ ả ả ặ ệ
năm h c 2015- 2016, là năm h c th hai th c hi n kì thi Qu c gia chung, n iọ ọ ứ ự ệ ố ộ
dung đ thi đa ph n n m trong ch ng trình l p 12, nh ng h c sinh s d ng k tề ầ ằ ươ ớ ữ ọ ử ụ ế
qu môn Toán đ xét Đi h c- Cao đng c n ph i làm đc câu v ả ể ạ ọ ẳ ầ ả ượ ề hình h cọ
không gian trong đó có n i dung mà h c sinh ph i chu n b t t. Đó là câu h i vộ ọ ả ẩ ị ố ỏ ề
kho ng cách t m t đi m đn m t ph ng và kho ng cách c a hai đng th ngả ừ ộ ể ế ặ ẳ ả ủ ườ ẳ
chéo nhau. Đây là m t câu h i t ng đi khó. Đ làm đc câu h i này đòi h iộ ỏ ươ ố ể ượ ỏ ỏ
h c sinh ngoài vi c h c t t ki n th c v hình h c không gian còn ph i bi t v nọ ệ ọ ố ế ứ ề ọ ả ế ậ
d ng vào bài toán c th và bi t quy l v quen. ụ ụ ể ế ạ ề
T th c ti n gi ng d y và b i d ng h c sinh ôn thi đi h c nhi u năm,ừ ự ễ ả ạ ồ ưỡ ọ ạ ọ ề
cùng v i kinh nghi m trong quá trình gi ng d y. Tôi đã t ng h p, khai thácớ ệ ả ạ ổ ợ
nhi u chuyên đ v hình h c không gian. Trong SKKN này tôi xin chia s :ề ề ề ọ ẻ
‘‘Gi i pháp giúp h c sinh l p 11 phát huy kh năng gi i bài toán kho ngả ọ ớ ả ả ả
cách trong hình h c không gian ”ọ.
Đây là m t n i dung quan tr ng, hay trong ch ng trình h c không gian l p 11ộ ộ ọ ươ ọ ớ
nên
đã có r t nhi u tài li u, sách vi t cũng nh r t nhi u th y cô giáo và h c sinhấ ề ệ ế ư ấ ề ầ ọ
say s a nghiên c u và h c t p. Tuy nhiên vi c đa ra h ng ti p c n và quy lư ứ ọ ậ ệ ư ướ ế ậ ạ
v quen đi v i bài toán này nhi u sách tham kh o v n ch a đáp ng đc choề ố ớ ề ả ẫ ư ứ ượ
ng i đc. Đc bi t nhi u em h c sinh l p 11 h c hình không gian còn y u nênườ ọ ặ ệ ề ọ ớ ọ ế
vi c gi i quy t bài toán này càng khó khăn h n. Chính vì v y vi c đa ra sángệ ả ế ơ ậ ệ ư
ki n kinh nghi m này là c n thi t, làm các em hi u sâu h n v bài toán này vàế ệ ầ ế ể ơ ề
yêu thích hình h c không gian l p 11.ọ ớ
II. M C ĐÍCH NGHIÊN C UỤ Ứ
1
Qua n i dung đ tài này chúng tôi mong mu n cung c p cho ng i đcộ ề ố ấ ườ ọ
n m đc cách ti p c n bài toán, quy l v quen, đng th i giúp cho h c sinhắ ượ ế ậ ạ ề ồ ờ ọ
m t s ki n th c, ph ng pháp và các k năng c b n đ h c sinh có th gi iộ ố ế ứ ươ ỹ ơ ả ể ọ ể ả
quy t các bài toán, hình thành cho các em thói quen tìm tòi tích lũy và rèn luy nế ệ
t duy sáng t o. ư ạ
III. ĐI T NG NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ứ
Chúng tôi t p trung nghiên c u m t s tính ch t v hình h c không gianậ ứ ộ ố ấ ề ọ
l pớ
11, nghiên c u v bài toán kho ng cách t m t đi m đn m t ph ng và kho ngứ ề ả ừ ộ ể ế ặ ẳ ả
cách gi a hai đng th ng chéo nhau, nghiên c u v cách chuy n bài toánữ ườ ẳ ứ ề ể
kho ng cách v bài toán quen thu c d v n d ng. ả ề ộ ễ ậ ụ
IV. PH NG PHÁP NGHIÊN C UƯƠ Ứ
Trong ph m vi c a đ tài, chúng tôi s d ng k t h p các ph ngạ ủ ề ử ụ ế ợ ươ
pháp nh : ph ng pháp th ng kê – phân lo i; ph ng pháp phân tích – t ng h p-ư ươ ố ạ ươ ổ ợ
đánh giá; ph ng pháp v n đáp - g i m , nêu ví d ; ph ng pháp di n gi i... vàươ ấ ợ ở ụ ươ ễ ả
m t s ph ng pháp khác.ộ ố ươ
2
B. N I DUNG SÁNG KI N KINH NGHI MỘ Ế Ệ
I. C S LÝ LU N C A SÁNG KI N KINH NGHI MƠ Ở Ậ Ủ Ế Ệ
V n đ chúng tôi nghiên c u đc d a trên c s hình h c không gianấ ề ứ ượ ự ơ ở ọ
l p 11. ớKhi gi i bài t p toán, ng i h c ph i đc trang b các k năng suy lu n,ả ậ ườ ọ ả ượ ị ỹ ậ
liên h gi a cái cũ và cái m i, gi a bài toán đã làm và bài toán m i. Các ti t d yệ ữ ớ ữ ớ ế ạ
bài t p c a m t ch ng ph i đc thi t k theo h th ng chu n b s n t dậ ủ ộ ươ ả ượ ế ế ệ ố ẩ ị ẵ ừ ễ
đn khó nh m phát tri n t duy cho h c sinh trong quá trình gi ng d y, phát huyế ằ ể ư ọ ả ạ
tính tích c c c a h c sinh. H th ng bài t p giúp h c sinh có th ti p c n vàự ủ ọ ệ ố ậ ọ ể ế ậ
n m b t nh ng ki n th c c b n nh t, và d n d n phát tri n kh năng t duy,ắ ắ ữ ế ứ ơ ả ấ ầ ầ ể ả ư
kh năng v n d ng các ki n th c đã h c m t cách linh ho t vào gi i toán vàả ậ ụ ế ứ ọ ộ ạ ả
trình bày l i gi i. T đó h c sinh có h ng thú và đng c h c t p t t .Trong quáờ ả ừ ọ ứ ộ ơ ọ ậ ố
trình gi ng d y hình h c không gian l p 11 c a tr ng THPT Nguy n Xuânả ạ ọ ở ớ ủ ườ ễ
Nguyên ,tôi th y đa ph n h c sinh r t lúng túng, k năng gi i bài toán kho ngấ ầ ọ ấ ỹ ả ả
cách trong hình h c không gian còn y u Do đó c n ph i cho h c sinh ti p c nọ ế ầ ả ọ ế ậ
bài toán m t cách d dàng, quy l v quen, thi t k trình t bài gi ng h p lýộ ễ ạ ề ế ế ự ả ợ
gi m b t khó khăn giúp h c sinh n m đc ki n th c c b n ,hình thànhả ớ ọ ắ ượ ế ứ ơ ả
ph ng pháp ,kĩ năng ,kĩ x o và lĩnh h i lĩnh ki n th c m i ,t đó đt k t quươ ả ộ ế ứ ớ ừ ạ ế ả
cao nh t có th đc trong ki m tra ,đánh giá .ấ ể ượ ể
II. TH C TR NG C A Đ TÀIỰ Ạ Ủ Ề
Hình h c là m t ph n ki n th c khó đi v i h c sinh. H c sinh r t nhanhọ ộ ầ ế ứ ố ớ ọ ọ ấ
quên và không v n d ng đc nh ng ki n th c đã h c vào gi i toán. Trongậ ụ ượ ữ ế ứ ọ ả
nh ng năm g n đây, k thi ĐH-CĐ và bây gi là k thi THPT Qu c gia luôn cóữ ầ ỳ ờ ỳ ố
câu v hình h c không gian trong đó có bài toán kho ng cách v hình h c khôngề ọ ả ề ọ
gian l p 11. V i tình hình y đ giúp h c sinh đnh h ng t t h n trong quá trìnhớ ớ ấ ể ọ ị ướ ố ơ
gi i toán kho ng cách trong hình h c không gian l p 11, ng i giáo viên c n t oả ả ọ ớ ườ ầ ạ
cho h c sinh thói quen ti p c n bài toán, khai thác các y u t đc tr ng hình h cọ ế ậ ế ố ặ ư ọ
3
