Tiết 2:
Bài 2: CÁCH TÍNH THỜI GIAN
TRONG LỊCH SỬ
I – MỤC TIÊU BÀI HỌC :
1. Kiến thức: Làm cho HS hiểu:
- Tầm quan trọng của việc tính thời gian trong lịch sử
- Thế nào là âm lịch, dương lịch và Công lịch
- Biết cách đọc ghi và tính năm, tháng theo Công lịch
2. Về tư tưởng, tình cảm : Giúp HS biết quý thời gian và
bồi dưỡng về tính chính xác, khoa học.
3. Về kỹ năng: Rèn cách ghi và tính năm, tính khoảng cách
giữa các thế kỷ với hiện tại.
II – ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
- Giáo viên chuẩn bị: SGK, lịch treo tường, quả địa cầu.
- HS chuẩn bị: Lịch treo tường, cách xem ngày, tháng
treo trên một tờ lịch.
III – HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC :
1. On định lớp
2. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi:
- Trình bày một cách ngắn gọn lịch sử là gì?
- Lịch sử giúp em hiểu biết những gì? Tại sao chúng ta
cần phải học lịch sử?
3. Giảng bài mới:
A-Giới thiệu bài: Trong bài học trước, chúng ta đã hiểu
lịch sử là những gì đã xảy ra trong quá khứ theo thứ tự
thời gian, có trước, có sau. Do đó việc tính thời gian
trong lịch sử rất quan trọng vì nó giúp chúng ta hiểu biết
được những nguyên tắc cơ bản trong lịch sử.
B-Nội dung giảng bài mới:
a. Hoạt động 1: Tại sao phải xác định thời gian?
Mục tiêu: Giúp HS xác định được thời gian. Mối quan hệ
giữa Mặt trời, Mặt trăng và Trái đất.
Nội dung:
Tại sao phải xác Cho HS đọc SGK 1.Tại sao phải
định thời gian? xác định thời
Xem lại hình 1 -Quan sát hình 1 và gian?
và 2 của bài 1, em 2 để rút ra kết luận -Để sắp xếp
có thề nhận biết của mình. các sự kiện lịch
được trường làng sử lại theo thứ
hay tấm bia đá được tự thời gian.
dựng lên cách dây -Rất cần thiết vì nó
bao nhiêu năm? giúp chúng ta hiểu -Là nguyên tắc
Chúng ta có cần biết nhiều điều, là cơ bản trong
biết thời gian dựng nguyên tắc cơ bản việc tìm hiểu
một tấm bia Tiến sĩ quan trọng của lịch và học tập lịch
nào đó không ? sử. sử.
-Không phải các
tiến sĩ đều đỗ cùng
một năm, phải có
người trước, người
sau.
-Bia này có thể -Hiện tượng tự -Việc xác định
dựng cách bia kia nhiên lặp đi lặp lại thời gian dựa
rất lâu. có quan hệ chặt vào hoạt động
Dựa vào đâu và chẽvới hoạt động của Mặt trời và
bằng cách nào, con của Mặt trời và Mặt Mặt trăng.
người tính được trăng.
thời gian?
Kết luận: Việc xác định thời gian rất quan trọng vì nó
giúp chúng ta nhiều điều, là nguyên tắc cơ bản quan trọng
của bộ môn lịch sử.
b. Hoạt động 2: Người xưa đã tính thời gian như thế
nào?
Mục tiêu: Giúp HS hiểu được cách tính thời gian của người
xưa theo âm lịch và dương lịch.
Nội dung:
Người xưa đã -Thời gian mọc 2. Người xưa đã
căn cứ vào đâu để lặn, di chuyển của tính thời gian
làm r lịch ? Mặt trời, Mặt như thế nào?
trăng để làm ra -Dựa vào thời
lịch. gian mọc lặn, di
-Cho HS xem bảng chuyển của Mặt
ghi “Những ngày -Phân biệt: trời, Mặt trăng
lịch sử và kỷ niệm” +Am lịch mà người xưa
có những đơn vị + Dương lịch làm ra lịch.
thời gian và có
những loại lịch sử
nào ? -Một tháng: 29-30
-Giải thích âm lịch ngày
và dương lịch: -Một năm: 360- -Có 2 cách tính
+ Am lịch: Mặt 365 ngày thời gian:
trăng Trái đất, + Am lịch: Dựa
tính tháng, năm. vào sự di chuyển
+ Dương lịch: Trái -Theo ngày, tháng, của Măt trăng
đất Mặt trăng, năm, giờ, phút… quanh Trái đất.
tính năm. + Dương lịch:
Người xưa đã Dựa vào sự di
phân chia thời gian chuyển của Trái
như thế nào ? đất quanh Mặt
trời.
Kết luận: Người xưa đã dựa vào chu kỳ xoay chuyển
của Mặt trăng quanh Trái đất, chu kỳ xoay chuyển của Trái
đất quanh Mặt trời để làm ra lịch (Am lịch và Dương lịch)
c. Hoạt động 3: Thế giới có cần một thứ lịch chung hay
không ?
Mục tiêu: Giúp HS hiểu rõ việc thống nhất cách tính thời
gian.
Nội dung:
-Giải thích việc -Cho ví dụ trong 3. Thế giới có
thống nhất cách tính quan hệ nước ta cần một thứ lịch
thời gian? với các nước khác chung hay
hoặc giữa bạn bè, không ?
Tại sao Công anh em ở xa.
lịch được sử dụng -Chính xác, hoàn
phổ biến trên thế chỉnh -Công lịch là
giới? dương lịch được
-Công lịch là dương cải tiến hoàn
lịch được cải tiến chỉnh để các dân
hoàn chỉnh để các tộc sử dụng
dân tộc sử dụng. -365 ngày 6 giờ
Một năm có bao
nhiêu ngày ? -Công lịch lấy
Nếu chia số ngày năm chúa Giê-xu
cho 12 tháng thì số ra đời là năm đầu
ngày công lại là bao tiên của công
nhiêu? Thừa ra bao nguyên.
nhiêu? Phải làm thế -100 năm là 1 thế -Theo Công lịch:
nào? kỷ + 1 năm có 12
-Giải thích năm -1000 năm là một tháng hay 365
nhuận: 4 năm 1 lần thiên niên kỷ. ngày(năm nhuận
(Thêm 1 ngày cho có thêm 1 ngày)
tháng 2) + 100 năm: 1
-Cho HS xác định -HS phân biệt thế kỷ.
cách tính thế kỷ, trước và sau công + 1000 năm: 1
thiên niên kỷ. nguyên. thiên niên kỷ.
-Vẽ trục năm lên
bảng và giải thích
cách ghi: trước và
sau công nguyên.
Công nguyên
40
179
50
542
111
248
Kết luận: Xã hội loài người ngày càng phát triển. Sự
giao lưu giữa các nước , các dân tộc, các khu vực ngày
càng mở rộng. Nhu cầu thống nhất cách tính thời gian được
đặt ra.
C. Kết luận toàn bài: Xác định thời gian là một
nguyên tắc cơ bản quan trong của lịch sử. Do nhu
cầu ghi nhớ và xác định thời gian thống nhất, cụ
thể. Có hai loại lịch: Am lịch và Dương lịch, trên
cơ sở đó hình thành Công lịch.
4. Củng cố:
- Tính khoảng cách thời gian ( theo thế kỷ và theo năm)
của các sự kiện ghi trên bảng, trong SGK so với năm
nay.
- Theo em, vì sao trên tờ lịch của chúng ta có ghi thêm
ngày, tháng, năm âm lịch?
- Thế kỷ XV bắt đầu từ năm nào đến năm nào?
- Năm 696 Tr.CN thuộc vào thiên niên kỷ nào?
- 40 năm sau Công nguyên và 40 năm Tr.CN, năm nào
trước năm nào?
- Nói 2000 năm TrCN. Như vậy cách ta mấy nghìn
năm?
- Một vật cổ được chôn năm 1000 Tr.CN. Đến năm
1985 được đào lên. Hỏi vật đó đã nằm dưới đất bao
nhiêu năm?
5. Dặn dò:
- Trả lời các câu hỏi trong SGK.
- Học bài cũ.
- Xem trước bài “Xã hội nguyên thuỷ”.
