CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH
I. Mục tiêu:
Hs có khả năng:
- Nêu được một số đặc điểm của NST giới tính
- Trình bày được cơ chế NST xác định giới tính ở người
- Xác định được các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hoá giới
tính
- Giải thích được cơ sở khoa học của việc sinh con trai, con
gái.
Rèn kĩ năng quan sát, phân tích thu nhận kiến thức từ hình vẽ
II. Phương tiện:
- Tranh phóng to hình 12.1, 12.2 SGK
III. Phương pháp
- Nêu vấn đề
- Quan sát
- Nghiên cứu SGK
IV. Tiến trình bài giảng
1. Kiểm tra bài cũ:
2. Bài giảng
Gv-Hs Bảng
Mở bài: Bài 12. Cơ chế xác định giới tính
Gv cho hs quan sát tranh phóng I. Nhiễm sắc thể giới tính
to hình 12.1 SGK, yêu cầu hs - Trong tế bào lưỡng bội (2n), ngoài các
nghiên cứu SGK để xác định NST thường tồn tại thành từng cặp tương
được những điểm cơ bản của đồng, còn có một cặp NST giới tính XX
NST giới tính (tương đồng) hoặc XY (không tương
Gv nhấn mạnh: không chỉ tế bào đồng)
sinh dục mới có NST giới tính - NST giới tính mang gen quy định tính
mà ở tất cả các tế bào sinh đực, tính cái và các tính trạng liên quan
dưỡng đều có NST giới tính với giới tính
Hs quan sát tranh, nghiên cứu
SGK, trao đổi nhóm, đại diện
trình bày
Gv: Giới tính ở nhiều loài phụ
thuộc vào sự có mặt của cặp XX
hoặc XY trong tế bào
Vd: ở động vật có vú, ruồi giấm,
cây gai....Cặp NST giới tính của
giống cái là XX, của giống đực
là XY. Ở ếch nhái, bò sát, chim
thì ngược lại
Chuyển tiếp: II. Cơ chế nhiễm sắc thể xác định giới
Gv cho hs quan sát tranh phóng tính
to hình 12.2 SGK, yêu cầu hs
nghiên cứu SGK để trả lời câu
hỏi sau:
? Có mấy loại trứng và tinh - Qua giảm phân, ở người mẹ chỉ ra 1 loại
trùng được tạo ra qua giảm phân NST giới tính X, còn ở người bố thì cho ra
? Sự thụ tinh giữa các tinh trùng 2 loại NST giới tính X, Y
và trứng ntn để tạo ra hợp tử - Sự thụ tinh giữa tinh trùng mang NST
phát triển thành con trai hay con giới tính X với trứng tạo ra hợp tử chứa
gái XX sẽ phát triển thành con gái, còn tinh
? Tại sao tỉ lệ con trai và con gái trùng mang NST giới tính Y với trứng tạo
sinh ra xấp xỉ là 1: 1 ra hợp tử chứa XY sẽ phát triển thành con
Hs quan sát tranh, nghiên cứu trai
SGK, trao đổi nhóm, đại diện - Sở dĩ tỉ lệ con trai: con gái xấp xỉ 1: 1 là
trình bày do 2 loại tinh trùng mang X, Y được tạo ra
Gv: Tỉ lệ nam: nữ ở các lứa tuổi với tỉ lệ ngang nhau
khác nhau thì có khác nhau chút
ít III. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân
Chuyển tiếp: hoá giới tính
Gv: yêu cầu hs đọc SGK để nêu
lên được sự ảnh hưởng của các
yếu tố đến sự phân hoá giới tính
Hs tự nghiên cứu SGK, đại diện
trả lời - Sự phân hóa giới tính không hoàn toàn
phụ thuộc vào cặp NST giới tính mà còn
Gv: Dựa vào cơ chế xác định chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường.
giới tính và các yếu tố ảnh Vd: như trong SGK
hưởng đến sự phân hoá giới
tính, người ta có thể điều chỉnh
được tỉ lệ đực : cái (ở vật nuôi)
phù hợp với nhu cầu của con
người. Vd: như SGK
Củng cố:
Chọn câu trả lời đúng:
Tại sao trong cấu trúc dân số tỉ lệ nam: nữ xấp xỉ bằng nhau:
a. Do 2 loại tinh trùng mang X và mang Y được tạo ra với tỉ lệ
ngang nhau
b. Tinh trùng mang X và mang Y tham gia vào quá trình thụ
tinh với xác suất ngang nhau
c. Các hợp tử mang XX và XY được sống trong điều kiện nói
chung là như nhau
d. Cả a và b*
Ở những loài đực là dị giao tử thì những trường hợp nào có tỉ lệ
đực: cái xấp xỉ 1: 1
a. Hai loại giao tử mang NST X và NST Y có số lượng tương
đương*
b. Số lượng giao tử đực bằng số lượng giao tử cái
c. Số cá thể đực và số cá thể cái trong loài bằng nhau
d. Sự thụ tinh của 2 loại tinh trùng mang NST X và NST Y với
trứng có số lượng tương đương nhau*
BTVN: Trả lời câu hỏi trong SGK.
