Giotto - Họa sĩ vĩ đại đầu tiên trong lịch
sử nghệ thuật Công giáo
Giotto, (tên đầy đủ: Giotto di Bondone, 1267-1337) là hoạ sĩ vĩ đại đầu tiên trong
lịch sử nghệ thuật Công Giáo. Hơn thế, ông còn được xem là hoạ sĩ vĩ đại đầu tiên
trong lịch sử nghệ thuật Tây phương, nói chung.
Tầm vóc vĩ đại này của Giotto được đo bởi:
Thứ nhất, và quan trọng nhất, là ông đã mở đầu cho một lối vẽ khác - khép lại
mười mấy thế kỷ nghệ thuật Trung cổ, mở đầu cho thời đại Phục Hưng, và dẫn
nghệ thuật phương Tây vào kỷ nguyên hiện đại.
Bằng tác phẩm của mình, ông đã tách khỏi sự cách điệu hoá của nghệ thuật
Byzantium, hướng nghệ thuật đến những tư tưởng mới của chủ nghĩa tự nhiên,
sáng tạo cảm thức vững chắc về không gian - như mắt thường nhìn thấy trước thế
giới kinh nghiệm - trong hội hoạ. Khác hẳn với nghệ thuật Byzantium vốn chỉ là
những ước lệ tượng trưng mang tính minh hoạ trãi rộng trên mặt phẳng hai chiều
và hầu như không hề hay biết gì về phép phối cảnh, hình diện trong tranh ông đã
mang dáng dấp của hình ảnh cuộc sống thực tế. Qua tranh ông, lần đầu tiên người
ta nhận thấy có sự nhận thức mới về tính ba chiều và tính vật chất của thế giới sự
vật, và trong khi thể hiện những sự kiện thiêng liêng ông tạo cảm giác có sức nặng
tinh thần thay vì hào quang thần thánh.
Có vẻ như Giotto đã thể hiện trên cơ sở kinh nghiệm cá nhân. Không có nghệ sĩ
nào có khả năng đi thẳng vào trọng tâm câu chuyện và thể hiện tinh thần của nó
với cử chỉ và vẻ mặt của nhân vật với sự vững tâm chính xác như ông... Với cách
nhìn và cách vẽ như vậy, Giotto đã khẳng định tư cách chủ thể sáng tạo nơi con
người nghệ sĩ. Đây là điều rất mới. Chúng ta đã biết, hầu hết các nghệ sĩ
Byzantium đều là những kẻ ẩn danh. Để lại dấu ấn trong tranh, bao trùm, vẫn là
các qui phạm thần học hết sức nghiêm ngặt được uỷ thác từ Giáo Hội và tầng lớp
tu sĩ...
Khi nói về cái mới trong cách nhìn, cách thể hiện nghệ thuật của Giotto, trong
"Câu chuyện nghệ thuật", sử gia nghệ thuật E.H Gombrich, đã đưa ra so sánh tác
phẩm "Cuộc an táng Chúa Giêsu" của ông (bích hoạ ở nhà thờ Arena trong khoảng
thời từ 1304-1306) với một tác phẩm tiểu hoạ cùng tên minh họa sách Thánh Vịnh
chép tay được vẽ ở khoảng giữa năm 1250-1300.
Trước hết, hãy xem tác phẩm.
"Cuộc an táng Chúa Giêsu" của Giotto (1304-1306)
"Cuộc an táng Chúa Giêsu" - minh hoạ sách Thánh Vịnh (1250-1300)