Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1
Lêi nãi ®Çu
Mét ®iÓm kh¸c nhau c¨n b¶n gi÷a kinh tÕ thÞ trêng vµ kinh tÕ tËp trung bao
cÊp lµ vÊn ®Ò xem xÐt gi¸ trÞ, gi¸ trÞ sö dông vµ mèi quan hÖ gi÷a chóng. NÒn
kinh tÕ tËp trung khi s¶n xuÊt s¶n phÈm thiªn vÒ gi¸ trÞ sö dông ®¸p øng c¸c tiªu
chuÈn kÜ thuËt vµ sè lîng ®Ò ra theo kÕ ho¹ch nhng khi chuyÓn sang kinh tÕ thÞ
trêng th× c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vËn ®éng theo qui luËt gi¸ trÞ: s¶n phÈm muèn
c¹nh tranh th× hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt cµng thÊp cµng tèt. Lý do nµy khiÕn viÖc
h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n lµ ®Ò tµi cÇn quan t©m cña tÊt cc¸c doanh nghiÖp.
Muèn gi¸ thµnh h¹ th× chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i gi¶m.
Trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ®ßi hái ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c c¸c mÆt hiÖu
n¨ng, hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng kinh doanh. Th«ng tin do kÕ to¸n cung cÊp lµm c¬
së cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ doanh nghiÖp nªn yªu cÇu ph¶i kÞp thêi,
®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. §iÒu nµy cµng qu¸n triÖt h¬n trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.
Thùc tiÔn lu«n biÕn ®æi, ®Æt ra yªu cÇu vÒ lý luËn còng nh chÕ ®é kÕ to¸n
lu«n ph¶i söa ®æi, bæ sung cho phï hîp víi thùc tiÔn vµ th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ.
Ngay trong thùc tiÔn, do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan, viÖc ¸p
dông chÕ ®é kÕ to¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lóc nµo còng ®óng, ®ñ theo
yªu cÇu nhÊt lµ viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
NhËn thøc ®îc tÝnh cÊp thiÕt vµ tÇm quan träng ®ã, em m¹nh d¹n chän ®Ò
tµi: “Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i
C«ng ty GiÇy Thîng §×nh” cho chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh. KÕt cÊu cña
chuyªn ®Ò gåm ba phÇn chÝnh:
Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp.
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh.
Ch¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh.
§Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy, em ®· nhËn ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o –
TS. NguyÔn N¨ng Phóc cïng sù gióp ®ì, chØ b¶o cña c¸c c¸n bé Phßng KÕ to¸n -
Tµi chÝnh cña C«ng ty. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì quý b¸u ®ã.
MÆc dï ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu song do thêi gian thùc tËp ng¾n, tr×nh ®é h¹n chÕ
nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, kÝnh mong sù c¶m th«ng vµ ®ãng gãp ý
kiÕn cña c¸c thÇy c«, b¹n bÌ vµ c¸c anh chÞ trong Phßng KÕ to¸n – Tµi chÝnh ®Ó
chuyªn ®Ò hoµn thiÖn h¬n.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
2
Môc lôc
Trang
Lêi nãi ®Çu 1
Ch¬ng I : Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh
nghiÖp c«ng nghiÖp
5
I. Chi phÝ s¶n xuÊt 5
1. Kh¸i niÖm 5
2 .Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 6
2.1. C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ cña chi phÝ 6
2.2.C¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ 7
2.3. C¨n cø vµo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt víi khèi lîng
c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh 8
2.4. C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ
víi ®èi tîng chÞu chi phÝ 8
II. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 10
1. Kh¸i niÖm 10
2. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 11
3. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 12
3.1. Theo thêi ®iÓm vµ nguån sè liÖu h×nh thµnh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh 12
3.2. Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ 12
III. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm
13
IV. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt - tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi c«ng
t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp
13
V. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹nh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 14
1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 14
1.1. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm 14
1.2. C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt 15
1.3. C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt 15
1.4. C¨n cø vµo c¸c yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp 15
2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 15
2.1. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng viÖc 15
2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt 16
2.3. Ph¬ng ph¸p liªn hîp h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 16
2.4. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc 16
3. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 16
VI. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 17
1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 17
2. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 17
2.1. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp 18
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
3
2.2. Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ 18
2.3. Ph¬ng ph¸p hÖ sè 18
2.4. Ph¬ng ph¸p tû lÖ 19
2.5. Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô 20
2.6. Ph¬ng ph¸p liªn hîp 20
3. Ph¬ng ¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp
20
3.1. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gi¶n ®¬n 20
3.2. Doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng 20
3.3. Doanh nghiÖp ¸p dông hÖ thèng h¹ch to¸n ®Þnh møc 21
3.4. Doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, kiÓu chÕ biÕn
liªn tôc
21
VII. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn
22
1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 22
2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 24
3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 25
4. H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc 27
5. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ 28
6. H¹ch to¸n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt 29
6.1. H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng 29
6.2. H¹ch to¸n thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt 30
7. H¹ch to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt phô 31
7.1. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¶n ®¬n 32
7.2. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau mét lÇn 33
7.3. Ph¬ng ph¸p ®¹i sè 34
8. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 34
8.1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 35
8.2. KiÓm kª vµ tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang 35
VIII. H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng
ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
37
1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 37
2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 38
3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 38
4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang 38
IX. Chøng tõ, sæ s¸ch kÕ to¸n 39
1. Chøng tõ 39
2. Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt 40
3. Sæ kÕ to¸n tæng hîp 40
42
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
4
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy
Thîng §×nh
I. Mét sè nÐt kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty 42
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty 42
2. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ 43
3. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty 44
4. §Æc ®iÓm c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý 47
5. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n 50
5.1. Tæ chøc vÒ mÆt nh©n sù 50
5.2. Tæ chøc hÖ thèng sæ s¸ch vµ h¹ch to¸n 52
II. Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹i C«ng ty GiÇy Thîng
§×nh
54
1. §Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 54
2. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 55
3. HÖ thèng tµi kho¶n, sæ s¸ch kÕ to¸n sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh 55
4. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh 57
4.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 57
4.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 62
4.3. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 67
4.4. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
dë dang 73
III. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh 75
1. C«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh 75
2. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh 75
Ch¬ng III: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy
Thîng §×nh
77
I. NhËn xÐt chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh
77
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®óng,
tÝnh ®ñ gi¸ thµnh s¶n phÈm
77
2. Nguyªn t¾c hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm
78
3. NhËn xÐt chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh
79
II. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty GiÇy Thîng §×nh
81
KÕt luËn 90
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
5
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh sn phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp
I. Chi phÝ s¶n xuÊt
1. Kh¸i niÖm
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp cÇn cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè:
lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ t liÖu lao ®éng. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (c¸c yÕu tè ®Çu vµo) h×nh thµnh c¸c kho¶n chi phÝ t¬ng øng.
Gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô gåm 3 bé phËn C, V, m.
C: lµ toµn bé gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ
tiªu thô s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, nh : khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ
nguyªn vËt liÖu... Bé phËn nµy gäi lµ lao ®éng qu¸ khø (lao ®éng vËt
ho¸).
V: lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia
vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. Bé phËn nµy
gäi lµ lao ®éng sèng.
m: lµ gi¸ trÞ lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm, lao
vô, dÞch vô.
ë gãc ®é doanh nghiÖp, ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp ph¶i
bá ra 2 bé phËn chi phÝ lµ C vµ V.
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c
kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra
®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét kú kinh doanh nhÊt ®Þnh
(th¸ng, quý, n¨m…).
VÒ b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt díi tõng gãc ®é nghiªn cøu nh sau:
§èi víi c¸c nhµ kinh tÕ häc: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c phÝ tæn ph¶i chÞu khi s¶n
xuÊt s¶n phÈm trong k×.
§èi víi c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh, thuÕ, ng©n hµng: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c
kho¶n chi liªn quan tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.
§èi víi nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ kho¶n ph¶i bá ra ®Ó
mua c¸c yÕu tè cÇn thiÕt phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ mang l¹i lîi nhuËn cao
nhÊt cho doanh nghiÖp trong giíi h¹n ®Çu t kh«ng ®æi.
§èi víi c¸c nhµ kÕ to¸n: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ kho¶n ph¶i hy sinh hay trõ ra ®Ó
®¹t ®îc môc ®Ých nhÊt ®Þnh, nã ®îc xem xÐt nh mét lîng tiÒn ph¶i tr¶
cho c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong viÖc t¹o ra s¶n phÈm.
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.