
1
Lêi nãi ®Çu
Sù tån t¹i vµ ph¸t tiÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi g¾n liÒn víi sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi . Tõ thêi kú b¾t ®Çu cña nÒn v¨n minh
loµi ngêi , con ngêi ®· lu«n t×m tßi , s¸ng t¹o ra nh÷ng c¸ch thøc lao
®éng sao cho bá ra Ýt c«ng søc nhÊt nhng l¹i thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ nhÊt.
Trong x· héi hiÖn ®¹i , cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng,
con ngêi tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi mong muèn tét cïng lµ ®¹t lîi nhuËn tèi
®a víi chi phÝ tèi thiÓu . §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã con ngêi ph¶i t×m ra c¸ch
thøc qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ phï hîp nhÊt .
KÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh rÊt
cã hiÖu qu¶ . Th«ng tin kÕ to¸n cã thÓ cho nhµ qu¶n lý thÊy ®îc bøc
tranh toµn c¶nh vÒ t×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty còng nh t×nh h×nh cô
thÓ tõng mÆt tµi chÝnh trong doanh nghiÖp .
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®a ra nh÷ng chØ
tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . TÝnh ®óng ,
tÝnh ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ gÝa thµnh lµ tiÒn ®Ò ®Ó h¹ch to¸n kinh doanh
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh chÝnh x¸c . MÆt kh¸c , nhê sö dông
ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ kÕ to¸n ®· theo dâi , ph¶n ¸nh ®îc mét c¸ch tæng
hîp vµ kiÓm tra ®îc c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n kÕ to¸n b»ng thíc ®o tiÒn
tÖ . Còng nhê cã ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ , kÕ to¸n tÝnh gi¸ vµ x¸c ®Þnh ®îc
toµn bé chi bá ra cã liªn quan tíi viÖc thu mua , s¶n xuÊt , chÕ ®é t¹o vµ
tiªu thô tõng lo¹i vËt t , s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ mua , s¶n xuÊt ,
chÕ t¹i vµ tiªu thô tõng lo¹i vËt t, s¶n phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ thu ®îc
®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung còng nh kÕt qu¶ kinh doanh
tõng mÆt hµng , tõng lo¹i s¶n phÈm , dÞch vô vµ tõng ho¹t ®éng kinh doanh
nãi riªng . Cã thÓ nãi kh«ng cã ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ th× c¸c doanh nghiÖp
kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh ®îc .
Kh«ng nh÷ng vËy, tµi liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm cßn lµ c¨n cø quan träng ®Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thøc
hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vµ dù to¸n chi phÝ , t×nh h×nh sö dông tµi s¶n ,
vËt t , lao ®éng tiÒn vèn , t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp , tõ ®ã cã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý phï hîp nh»m
t¨ng cêng hiÖu qu¶ qu¶n lý néi bé , ®a ra c¸ch qu¶n lý sao cho tiÕt kiÖm
chi phÝ s¶n xuÊt ë møc thÊp nhÊt , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , t¨ng søc c¹nh
tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng .
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

2
XuÊt ph¸t tõ vai trß , t¸c dông cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh
thµnh s¶n phÈm cïng víi sù gióp ®ã tËn t×nh cña c¸c thÇy c« gi¸o , ®Æc biÖt
lµ sù híng dÉn chØ b¶o cña c« gi¸o TS §Æng ThÞ Hoµ vµ c¸c anh chÞ
trong phßng kÕ to¸n C«ng ty sø Thanh Tr× , em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ó
tµi: “Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng
ty sø Thanh Tr× - VIGLACERA" .
Hµ néi , ngµy 10 th¸ng 3 n¨m 2003
SV thùc hiÖn
Tèng Hoµng Quang
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

3
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
I . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
1 . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt .
1.1 . Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt .
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan
®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng,
n¨m, quý).
§Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô bÊt kú, ngêi
s¶n xuÊt ph¶i bá ra c¸c kho¶n chi phÝ vÒ thï lao lao ®éng, vÒ t liÖu lao
®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. V× thÕ, cã thÓ nãi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸
5tr×nh kÕt hîp vµ tiªu hao cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt , cô thÓ lµ cña 3 yÕu tè:
t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô. Nh vËy, thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn -
chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ (s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô).
Chi phÝ s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn, ®Ó t¹o thuËn lîi
cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ, cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ.
1.2 .Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt : lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau
vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Trªn
thùc tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c
nhau. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n lo¹i
theo c¸c tiªu thøc sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung , tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi
phÝ : tøc lµ viÖc ph©n lo¹i dùa vµo viÖc c¸c chi phÝ gièng nhau xÕp vµo mét
yÕu tè kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo,
vµ ë ®©u . Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia ra thµnh 5 yÕu tè sau:
Chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu : Bao gåm tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu chÝnh
vµ nguyªn vËt liÖu phô …doanh nghiÖp sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt .
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

4
Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm tÊt c¶ tiÒn l¬ng , phô cÊp , c¸c kho¶n
trÝch BHXH , BHYT , KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn
hµnh vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : lµ toµn bé sè ph¶i trÝch trong kú
®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : lµ sè tiÒn tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua
ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp.
Chi kh¸c b»ng tiÒn : Gåm tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú trõ c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn .
Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝch chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c
dông cho biÕt kÕt cÊu, tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lµm c¬ së lËp b¶ng thuyÕt minh
b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp;
®ång thêi cßn lµ c¨n cø ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n tÝch t×nh h×nh
lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc ( ph©n lo¹i theo môc ®Ých
c«ng dông cña cña chi phÝ ).
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ s¶n xuÊt ®îc xÕp thµnh mét sè
kho¶n môc nhÊt ®Þnh cã c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho yªu
cÇu tÝnh gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh.Theo quy ®Þnh hiÖn nay th× chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm 3
kho¶n môc:
Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp : Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vÒ
nguyªn, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu ... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n
xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Gåm c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh .
Chi phÝ s¶n xuÊt chung : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi
ph©n xëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp).
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc cã ý nghÜa quan träng
hµng ®Çu trong viÖc phôc vô cho c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

5
vµ tÝnh gi¸ thµnh ; cã t¸c dông x¸c ®Þnh sè chi phÝ ®· chi ra trong tõng lÜnh
vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµm c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong kú, phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc ; lµ tµi liÖu
®Ó lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸
thµnh . MÆt kh¸c, ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy cßn cung cÊp tµi liÖu cho
doanh nghiÖp tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho
yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh.
2 . Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
2.1 . Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n
hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng
c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét c¬ së quan träng ®Ó c¸c doanh nghiÖp
x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm cña m×nh. ChØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n
¸nh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt cña doanh nghiÖp còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc
kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông.
2.2 . Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
§Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸
thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt
díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trªn
thùc tÕ, ngêi ta thêng xem xÐt gi¸ thµnh theo 2 gãc ®é sau:
* C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ : Theo c¸ch nµy, gi¸
thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh
thùc tÕ:
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch : Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc x¸c ®Þnh tríc khi
bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc,
c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú kÕ ho¹ch.
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch thÓ hiÖn môc tiªu phÊn ®Êu vÒ gi¸ thµnh cña
doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn
kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu
s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng). Do vËy, gi¸
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

