1
Lêi nãi ®Çu
Sù tån t¹i vµ ph¸t tiÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi g¾n liÒn víi sù tån t¹i
ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi . thêi b¾t ®Çu cña nÒn v¨n minh
loµi ngêi , con ngêi ®· lu«n t×m tßi , s¸ng t¹o ra nh÷ng c¸ch thøc lao
®éng sao cho ra Ýt c«ng søc nhÊt nhng l¹i thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ nhÊt.
Trong héi hiÖn ®¹i , ng víi ph¸t triÓn cña nÒn kinh thÞ trêng,
con ngêi tiÕn hµnh s¶n xuÊt víi mong muèn tét cïng ®¹t lîi nhuËn i
®a víi chi pi thiÓu . §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã con ngêi ph¶i t×m ra c¸ch
thøc qu¶n lý hiÖu qu vµ phï hîp nhÊt .
KÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý sn xuÊt kinh doanh rÊt
cã hiÖu qu¶ . Th«ng tin to¸n cã thÓ cho nhµ qun thÊy ®îc c
tranh toµn c¶nh t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng ty còng nht×nh nh
thÓ tõng mÆt i chÝnh trong doanh nghiÖp .
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®a ra nh÷ng chØ
tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . TÝnh ®óng ,
tÝnh ®óng chi ps¶n xuÊt vµ gÝa thµnh tiÒn ®Ò ®Ó h¹ch to¸n kinh doanh
x¸c ®Þnh kÕt qu kinh doanh chÝnh x¸c . MÆt kh¸c , nhê dông
ph¬ng ph¸p nh gi¸ kÕ to¸n ®· theo i , ph¶n ¸nh ®îc mét c¸ch tæng
hîp vµ kiÓm tra ®îc c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n to¸n b»ng thíc ®o tiÒn
. Còng nhê ph¬ng ph¸p tÝnh g, to¸n tÝnh gi¸ c ®Þnh ®îc
toµn chi ra liªn quan tíi viÖc thu mua , n xuÊt , chÕ ®é t¹o
tiªu thô tõng lo¹i vËt t , s¶n phÈm , ®ã so víi kÕt qmua , s¶n xuÊt ,
chÕ t¹i vµ tiªu thô tõng lo¹i vËt t, sn phÈm , tõ ®ã so víi kÕt qu¶ thu ®îc
®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qkinh doanh nãi chung còng nh kÕt qu¶ kinh doanh
tõng mÆt hµng , tõng lo¹i s¶n phÈm , dÞch vô vµ tõng ho¹t ®éng kinh doanh
nãi riªng . thÓ nãi kh«ng ph¬ng ph¸p tÝnh gth× c¸c doanh nghiÖp
kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh ®îc .
Kh«ng nh÷ng vËy, tµi liÖu chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh s¶n
phÈm cßn lµ c¨n quan träng ®Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thøc
hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ to¸n chi phÝ , t×nh h×nh dông tµi s¶n ,
vËt t , lao ®éng tiÒn n , t×nh h×nh thùc hiÖn ho¹ch gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong doanh nghiÖp , ®ã c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n phï hîp nh»m
t¨ng cêng hiÖu qu¶ qun lý néi bé , ®a ra c¸ch qu¶n lý sao cho tiÕt kiÖm
chi phÝ s¶n xuÊt ë c thÊp nhÊt , h¹ gthµnh s¶n phÈm , t¨ng søc nh
tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ trêng .
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2
XuÊt ph¸t vai t, t¸c dông cña c«ng c tËp hîp chi pvµ tÝnh
thµnh s¶n phÈm cïng víi sù gióp ®ã tËn t×nh cña c¸c thÇy gi¸o , ®Æc biÖt
híng dÉn chØ b¶o cña gi¸o TS §Æng ThÞ Hoµ c¸c anh chÞ
trong phßng to¸n C«ng ty Thanh Tr× , em ®· ®i s©u nghiªn cøu ®Ó
tµi: chøc kÕ to¸n chi ps¶n xuÊt nh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng
ty sø Thanh Tr× - VIGLACERA" .
Hµ néi , ngµy 10 th¸ng 3 n¨m 2003
SV thùc hiÖn
Tèng Hoµng Quang
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
3
Ch¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
I . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm .
1 . Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt .
1.1 . Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt .
Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn c¸c hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan
®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi nhÊt ®Þnh (th¸ng,
n¨m, quý).
§Ó tiÕn hµnh sn xuÊt mét s¶n phÈm, lao vô, dÞch bÊt kú, ngêi
s¶n xuÊt ph¶i ra c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tlao lao ®éng, t liÖu lao
®éng ®èi tîng lao ®éng. thÕ, thÓ nãi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt qu¸
5tr×nh kÕt p tiªu hao cña c yÕu s¶n xuÊt , cô thÓ cña 3 yÕu tè:
t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra sn
phÈm, lao vô, dÞch vô. Nh vËy, thùc chÊt chi phÝ lµ ch chuyÓn vèn -
chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ (s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô).
Chi phÝ sn xuÊt rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn, ®Ó t¹o thuËn lîi
cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ, cÇn ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ.
1.2 .Ph©n lo¹i chi ps¶n xuÊt : lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i chi phÝ kh¸c nhau
vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc trng nhÊt ®Þnh. Trªn
thùc tÕ, chi phÝ s¶n xuÊt thÓ ®îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c
nhau. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc ph©n lo¹i
theo c¸c tiªu thøc sau:
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung , tÝnh chÊt kinh cña chi
phÝ : tøc lµ viÖc ph©n lo¹i dùa vµo viÖc c¸c chi phÝ gièng nhau xÕp vµo mét
yÕu kh«ng ph©n biÖt chi p®ã ph¸t sinh trong lÜnh vùc ho¹t ®éng nµo,
vµ ë ®©u . Toµn bé chi phÝ sn xuÊt ®îc chia ra thµnh 5 yÕu tè sau:
Chi phÝ nguyªn liÖu , vËt liÖu : Bao gåm tÊt nguyªn vËt liÖu chÝnh
vµ nguyªn vËt liÖu phô …doanh nghiÖp sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt .
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4
Chi phÝ nh©n c«ng : Bao gåm tÊt c tiÒn l¬ng , phô cÊp , c kho¶n
trÝch BHXH , BHYT , KPC§ theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn
hµnh vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh : lµ toµn ph¶i trÝch trong
®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : tiÒn trc¸c lo¹i dÞch mua
ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp.
Chi kh¸c b»ng tiÒn : Gåm tÊt c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú trõ c¸c kho¶n chi phÝ kÓ trªn .
Ph©n lo¹i chi ptheo néi dung, ch chÊt kinh cña chi phÝ c
dông cho biÕt kÕt cÊu, tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra
trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lµm lËp b¶ng thuyÕt minh
b¸o c¸o i chÝnh phôc cho yªu cÇu th«ng tin qu¶n trÞ doanh nghiÖp;
®ång thêi cßn lµ c¨n cø ®Ó lËp dù to¸n chi ps¶n xuÊt, ph©n tÝch t×nh h×nh
lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo khon môc ( ph©n lo¹i theo môc ®Ých
c«ng dông cña cña chi phÝ ).
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy tchi ps¶n xuÊt ®îc xÕp thµnh mét sè
kho¶n c nhÊt ®Þnh c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau ®Ó phôc cho yªu
cÇu tÝnh gi¸ thµnh ph©n ch t×nh h×nh thùc hiÖn ho¹ch gi¸
thµnh.Theo quy ®Þnh hiÖn nay th× chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm bao gåm 3
kho¶n môc:
Chi p nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp : Ph¶n ¸nh toµn chi phÝ
nguyªn, vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu ... tham gia trùc tiÕp vµo viÖc sn
xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Chi p nh©n c«ng trùc tiÕp : m c¸c chi phÝ ph¶i tr cho c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh tiÒn l¬ng, phô cÊp l¬ng c
kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh .
Chi phÝ n xuÊt chung : nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi
ph©n xëng s¶n xuÊt (trõ chi phÝ vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp).
Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n c cã ý nghÜa quan träng
hµng ®Çu trong viÖc phôc cho c«ng c tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
5
vµ tÝnh gi¸ thµnh ; cã t¸c dông c ®Þnh chi phÝ ®· chi ra trong tõng lÜnh
vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµm së liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong kú, phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnhc ; lµ tµi liÖu
®Ó lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ho¹ch gi¸
thµnh . MÆt kh¸c, ph©n lo¹i chi phÝ theo ch nµy cßn cung cÊp tµi liÖu cho
doanh nghiÖp tham kh¶o ®Ó lËp ®Þnh møc chi ps¶n xuÊt vµ phôc cho
yªu cÇu qu¶n lý gi¸ thµnh.
2 . Gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
2.1 . Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn c¸c kho¶n
hao pvÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ liªn quan ®Õn khèi lîng
c«ng t¸c, sn phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm mét quan träng ®Ó c doanh nghiÖp
c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm cña m×nh. ChØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n
¸nh kÕt qu dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh sn
xuÊt cña doanh nghiÖp còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña c¸c gii ph¸p chøc
kinh tÕ, kü thuËt vµ c«ng nghÖ mµ doanh nghiÖp ®· sö dông.
2.2 . Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm .
§Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu a qun lý, h¹ch to¸n kÕ ho¹ch ho¸ gi¸
thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt
díi nhiÒu c ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Tuy nhiªn, trªn
thùc tÕ, ngêi ta thêng xem xÐt gi¸ thµnh theo 2 gãc ®é sau:
* C¨n vµo c¬ liÖu thêi ®iÓm tÝnh gi¸ : Theo c¸ch nµy, gi¸
thµnh ®îc chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ tnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh
thùc tÕ:
- Gi¸ thµnh ho¹ch : Gi¸ thµnh ho¹ch ®îc c ®Þnh tríc khi
bíc vµo kinh doanh trªn c¬ së gi¸ thµnh thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc,
c¸c dù to¸n chi phÝ cña kú ho¹ch.
Gi¸ thµnh ho¹ch thÓ hiÖn c tiªu phÊn ®Êu vÒ gi¸ thµnh cña
doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸nh h×nh thùc hiÖn
kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp.
- Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu
s¶n xuÊt sn phÈm trªn c¸c ®Þnh møc chi phiÖn hµnh t¹i tõng thêi
®iÓm nhÊt ®Þnh trong ho¹ch (thêng lµ ngµy ®Çu th¸ng). Do vËy, gi¸
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.