Hội chứng tôm chết sớm” tác động đến tôm
ở Châu Á
Một nghiên cứu của Tiến sĩ Donald V. Lightner
OIE Reference Laboratory Phòng Thí nghiệm các bệnh của tôm
Khoa Khọc học Thú y và Vi sinh học
Đại học Bang Arizona, Mỹ
Tóm tắt: Hội chứng tôm chết sớm – Early Mortality Syndrome (EMS) là một dạng
bệnh mới của tôm đã được phát hiện ở các trang trại nuôi tôm ở Châu Á. Bệnh
xuất hiện trong vòng 30 ngày sau khi thả và gây ra các triệu chứng như lờ đờ, vỏ
mềm sậm lại và đầu ngực bị đốm vằn. Các tác động sinh lý học của bệnh EMS xuất
hiện giới hạn ở gan tụy. Ở giai đoạn cuối của bệnh gây chết cao, sự nhiễm khuẩn
phái sinh tiếp tục gây tổn thương gan tụy.
Một bệnh mới đã xuất hiện ở các trang trại tôm nằm ở phía nam Trung Quốc và
đảo Hải Nam vào năm 2010. Đầu năm 2011, Hội chứng tôm chết sớm (EMS)
cũng đã được phát hiện tại Việt Nam và Malaysia.
Bệnh xuất hiện trong vòng 20 đến 30 ngày sau khi thả giống. Cả hai loại tôm: Tôm
sú P. monodon và tôm thẻ chân trắng L. vannamei đều bị ảnh hưởng bệnh này.
Tỉ lệ chết có thể lên đến 100% ở các ao bị nhiễm bệnh nặng khi mà tôm nhiễm
bệnh trở nên lờ đờ và bỏ ăn. Ở lát cắt đơn, cơ quan gan tụy của tôm có thể teo lại
có màu hơi trắng và sọc đen. Các dấu hiệu khác có thể thấy như vỏ mềm, màu
thường sẫm lại và đầu ngực tôm bị đốm vằn.
Bệnh lý học
Cả 2 loại tôm sú P. monodon và tôm thẻ L. vannamei bị bệnh EMS đều thể hiện
bệnh lý giống nhau. Các mẫu tôm dành phân tích mô học đều cho thấy các tác
động của bệnh EMS chỉ giới hạn ở gan tụy (H.P.). Hoạt động khác thường tiến
triển ở gan tụy đã cho kết quả các tổn thương thể hiện sự suy thoái và sự bất bình
thường của các tế bào biểu mô ống phát sinh ở gần đầu đến ngoại biên.
Sự thay đổi đầu tiên quan sát được ở gan tụy của tôm bệnh là giảm rõ rệt túi tế bào
dữ trự mỡ và mất giọt mỡ, cũng như giảm hoạt động của các tế bào bài tiết. Khi
bệnh tiến triển, các tế bào mỡ, các tế bào basophyl và bài tiết bị suy thoái và bắt
đầu tạo thành vòng tròn, tách khỏi màng nền ống gan tụy và kết vào phần trong
ống gan tụy.
Kèm theo sự suy thoái của các tế bào này nhiều ở khu vực gần ống gan tụy, số
lượng các tế bào E hoạt động trong quá trình nguyên phân giảm và phản ứng viêm
nhiễm rõ rệt bị chi phối bởi sự thâm nhiễm huyết tương và bọc gói ống gan tụy
nhiễm bệnh.