Liên quan giữa kiểm soát glucose máu và rối loạn lipid máu trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 tại Bệnh viện Thanh Nhàn

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:7

Thêm vào BST

Báo xấu

4
lượt xem 1
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Bài viết xác định mối liên quan giữa chỉ số HbA1c và nồng độ lipid máu ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 tại Bệnh viện Thanh Nhàn. HbA1c là một xét nghiệm được sử dụng để theo dõi kiểm soát glucose máu trên bệnh nhân đái tháo đường. Các nghiên cứu trước đây cho thấy mối liên quan giữa việc kiểm soát glucose máu và các chỉ số lipid máu ở bệnh nhân đái tháo đường typ 2.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Liên quan giữa kiểm soát glucose máu và rối loạn lipid máu trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 tại Bệnh viện Thanh Nhàn

TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 LIÊN QUAN GIỮA KIỂM SOÁT GLUCOSE MÁU VÀ RỐI LOẠN LIPID MÁU TRÊN BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG TYP 2 TẠI BỆNH VIỆN THANH NHÀN Vũ Thị Châm1,2 , Trần Thị Chi Mai1 , Nguyễn Minh Hiền2 , Trương Việt Hải Long, Nguyễn Tiến Long2 TÓM TẮT 19 biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. Có mối Đặt vấn đề: HbA1c là một xét nghiệm được tương quan thuận có ý nghĩa thống kê giữa sử dụng để theo dõi kiểm soát glucose máu trên HbA1c với cholesterol toàn phần (TC) (r= bệnh nhân đái tháo đường (ĐTĐ). Các nghiên 0,420), triglycerid (r= 0,226), LDL-C (r= 0,166), cứu trước đây cho thấy mối liên quan giữa việc non HDL-C (r= 0.466), các tỷ số LDL-C/HDL-C kiểm soát glucose máu và các chỉ số lipid máu ở (r= 0,379), TC/HDL-C (r= 0,485), TG/HDL-C bệnh nhân ĐTĐ typ 2. Mục tiêu nghiên cứu: (r= 0,219), p 5,2; TG > 1,7; HDL-C < 1,0; Non SUMMARY HDL-C > 3,37 mmol/L) cao hơn ở nhóm HbA1c RELATIONSHIP BETWEEN < 7%, sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < GLYCAEMIC CONTROL AND LIPID 0,05. Tương tự, ở nhóm HbA1c > 7,0%, tỷ lệ PROFILE IN TYPE 2 DIABETES bệnh nhân có các tỷ số lipid bất thường (LDL- MELLITUS PATIENTS AT THANH C/HDL-C > 3,0, TC/HDL-C > 4,5 , TG/HDL-C NHAN HOSPITAL > 0,87) cao hơn ở nhóm HbA1c < 7,0%, sự khác Background: HbA1c is a marker used to monitor blood glucose control in patients with type 2 diabetes. Previous studies have shown a 1 Trường Đại học Y Hà Nội 2 correlation between blood glucose control and Bệnh viện Thanh Nhàn blood lipid levels in patients with type 2 diabetes. Chịu trách nhiệm chính: Vũ Thị Châm Objective: To determine the relationship SĐT: 0356544104 between HbA1c levels and blood lipid Email: vuchamxn@gmail.com concentrations in type 2 diabetes patients at Ngày nhận bài: 12.6.2024 Thanh Nhan Hospital. Subjects and Methods: A Ngày phản biện khoa học: 17.6.2024 cross-sectional descriptive study on 200 type 2 Ngày duyệt bài: 23.8.2024 diabetes patients attending outpatient care at the Người phản biện: PGS.TS Nguyễn Gia Bình 131
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ 27 - HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC Department of Internal Medicine, Thanh Nhan ngày càng gia tăng trên thế giới. Tổ chức Y Hospital from March 2023 to May 2023. tế Thế giới (WHO) ước tính số ca mắc bệnh Results: In the HbA1c > 7.0% group, the ĐTĐ toàn cầu trong năm 2000 là khoảng 171 proportion of patients with dyslipidemia (TC > triệu người và sẽ tăng lên gần 366 triệu 5.2; TG > 1.7; HDL-C < 1.0; Non HDL-C > 3.37 người vào năm 2030 (1). Việc kiểm soát mmol/L) was higher than in the HbA1c < 7.0% glucose máu kém sẽ dẫn đến các bất thường group, with a statistically significant difference về lipid và lipoprotein (LP) vì ngày càng có of p < 0.05. Similarly, in the HbA1c > 7.0% nhiều nghiên cứu cho thấy sự rối loạn lipid group, the proportion of patients with abnormal máu thứ phát sau tình trạng kháng insulin lipid ratios (LDL-C/HDL-C > 3.0, TC/HDL-C > 4.5, TG/HDL-C > 0.87) was higher than in the hoặc các yếu tố liên quan đến tình trạng HbA1c < 7.0% group, with a statistically kháng insulin, chẳng hạn như béo phì (2). significant difference of p < 0.05. There was a Tăng dòng acid béo tự do thứ phát do kháng significant positive correlation between HbA1c insulin và tăng adipokine và cytokine từ mô and total cholesterol (TC) (r= 0.420), mỡ có thể là yếu tố quyết định mối tương triglycerides (r= 0.226), LDL-C (r= 0.166), non quan này (3). HDL-C (r= 0.466), LDL-C/HDL-C ratio (r= HbA1c được sử dụng làm tiêu chuẩn để 0.379), TC/HDL-C ratio (r= 0.485), TG/HDL-C đánh giá kiểm soát glucose máu. HbA1c còn ratio (r= 0.219), p
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 * Tiêu chuẩn lựa chọn thu thập bao gồm tuổi; giới tính; thời gian Bệnh nhân trưởng thành (18 tuổi trở lên) mắc bệnh ĐTĐ; các chỉ số nhân trắc gồm: đã được chẩn đoán mắc bệnh ĐTĐ typ 2 theo BMI, huyết áp; các chỉ số sinh hoá máu gồm: tiêu chuẩn chẩn đoán ĐTĐ của ADA năm Glucose máu lúc đói, HbA1c, Cholesterol 2022. Những bệnh nhân đã được chẩn đoán toàn phần, Triglycerid, HDL-C, LDL-C. ĐTĐ typ 2 tại Bệnh viện Thanh Nhàn (trừ - Xử lý số liệu: sử dụng phần mềm những bệnh nhân đến khám lần đầu chẩn phân tích SPSS 16.0 để phân tích thống kê. đoán ĐTĐ typ 2) có thực hiện đủ các xét So sánh giá trị trung bình của các biến theo nghiệm Glucose máu, HbA1c, Cholesterol phân phối chuẩn bằng kiểm định Student T- toàn phần (TC), Triglycerid (TG), HDL-C, test. Hệ số tương quan Pearson được sử dụng LDL-C. để xác định mối tương quan. Giá trị p
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ 27 - HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC >70 73 (36,5) Thời gian mắc bệnh < 1 năm 18 (9) 1 – = 0,9 LDL-C (mmol/L) 3,19 1,46 - 5,77
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 Kết quả cho thấy chỉ số Glucose máu lúc mối tương quan nghịch biến với chỉ số HDL- đói và HbA1c có mối tương quan đồng biến C với hệ số tương quan là 0,306 và 0,231 (p với các chỉ số TC, TG, LDL-C, non HDL-C, < 0,05). Tuy nhiên, mức độ tương quan của LDL-C/HDL-C, TC/HDL-C, TG (p < 0,05). HbA1c mạnh hơn glucose huyết tương lúc Chỉ số glucose máu lúc đói và HbA1C có đói. Bảng 3. Mối liên quan giữa HbA1c và rối loạn lipid máu HbA1c > 7,0% HbA1c < 7,0% Nồng độ Lipid OR 95%CI P n % N % ≥ 5,2 121 83,4 24 16,6 TC mmol/L 9,553 4,708-19,383 0,000 < 5,2 19 34,5 36 65,5 TG ≥ 1,7 124 77,0 37 23,0 4,818 2,307-10,058 0,000 mmol/L < 1,7 16 41,0 23 59,0 HDL-C < 1,0 57 85,1 10 14,9 3,434 1,609-7,328 0,001 mmol/L > 1,0 83 62,4 50 37,6 LDL-C ≥ 3,4 68 74,7 23 25,3 0,658 0,355-1,220 0,183 mmol/L < 3,4 72 66,1 37 33,9 Non HDL-C > 3,37 139 79,9 35 20,1 99,286 13,003 -758,133 0,000 mmol/L < 3,37 1 3,8 25 96,2 LDL- > 3,0 83 83,8 16 16,2 4,004 2,061 – 7,780 0,000 C/HDL-C < 3,0 57 56,4 44 43,6 > 4,5 133 86,4 21 13,6 TC/HDL-C 35,286 13,966 - 89153 0,000 < 4,5 7 15,2 39 84,8 > 0,87 138 72,6 52 27,4 TG/HDL-C 10,615 2,182 – 51,639 0,001 < 0,87 2 20,0 8 80,0 Ở nhóm HbA1c > 7,0%, tỷ lệ bệnh nhân 53% với 106 bệnh nhân, kết quả nghiên cứu có rối loạn lipid máu (các chỉ số TC > 5,2; này giống với kết quả nghiên cứu của các TG > 1,7; HDL-C < 1,0; Non HDL-C > 3,37 nghiên cứu đã công bố (5,6). Sự giống nhau mmol/L) cao hơn ở nhóm HbA1c < 7%, sự này là do tỷ lệ mắc bệnh ĐTĐ chung trong khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < 0,05. cộng đồng của nữ thường cao hơn nam và Tương tự, ở nhóm HbA1c > 7,0%, tỷ lệ bệnh phụ nữ phải trải qua những thay đổi lớn về nhân có các tỷ số lipid bất thường (LDL- nội tiết và các yếu tố liên quan đến việc sinh C/HDL-C > 3,0, TC/HDL-C > 4,5, TG/HDL- sản. Nhóm tuổi từ 60 – 70 tuổi chiếm tỷ lệ C > 0,87) cao hơn ở nhóm HbA1c < 7,0%, cao nhất với 44%, nhóm tuổi < 40 chiếm ít sự khác biệt có ý nghĩa thống kê với p < nhất với 1,5 %, kết quả này khác so với các 0,05. nghiên cứu trước đây. Trong các nghiên cứu gần đây cho thấy tuổi thọ của người mắc IV. BÀN LUẬN ĐTĐ cao hơn qua mỗi năm và đối tượng Trong nghiên cứu của chúng tôi, nhóm nghiên cứu của chúng tôi hầu hết sống ở đối tượng nghiên cứu đa số là nữ giới chiếm thành phố nên hiểu biết về bệnh, cũng đi 135
HỘI NGHỊ KHOA HỌC THƯỜNG NIÊN LẦN THỨ 27 - HỘI HÓA SINH Y HỌC HÀ NỘI VÀ CÁC TỈNH PHÍA BẮC khám sớm hơn và theo dõi sức khỏe thường ±0,53 nm (p 7% so với nghịch biến với glucsose máu lúc đói và những bệnh nhân có HbA1C < 7%. Tương tự HbA1C. Đồng thời, nghiên cứu cũng chỉ ra nghiên cứu của Hammed và cộng sự (2012) rằng HbA1C có mối tương quan chặt chẽ cho thấy bệnh nhân có HbA1c cao (> 6,5%) hơn với các thông số lipid máu thông qua biểu hiện sự gia tăng đáng kể tỷ lệ TC, TG, báo cáo hệ số tương quan của HbA1C cao Non HDL-C và tỷ số TC/HDL-C so với bệnh hơn so với mối tương quan giữa glucose máu nhân có HbA1c bình thường (< 6,5%) (4). lúc đói với TC, TG, HDL-C, non HDL-C, tỷ Theo Lemieux và cộng sự, tỷ số TC/HDL-C số LDL-C/HDL-C, TC/HDL-C, TG/HDL-C. có giá trị hơn LDL-C/HDL-C trong dự báo Kết quả này tương tự với các nghiên cứu trên nguy cơ thiếu máu cơ tim (7). Trong nghiên thế giới. Nghiên cứu SC Thambial và cộng cứu này, tỷ số TC/HDL-C có mối liên quan sự (2016) nghiên cứu 214 bệnh nhân ĐTĐ với HbA1c mạnh hơn tỷ số LDL-C/HDL-C type 2 đã tìm thấy mối tương quan đáng kể (Bảng 2, 3). Rối loạn lipid và lipoprotein ở giữa glucose máu lúc đói và HbA1C với bệnh nhân ĐTĐ có thể do tình trạng kháng Cholesterol toàn phần (TC), triglycerid (TG), insulin. Sự gia tăng nồng độ insulin máu làm LDL-C, Non HDL-C và mối tương quan của tăng quá trình tân tạo glucose ở gan và giải HbA1C lớn hơn so với glucose máu lúc đói phóng lipid từ sự phân giải lipid từ mô mỡ, với các chỉ số lipid máu (5). Một nghiên cứu gây tăng TG và giả HDL (8). khác của Grant và cộng sự (2004) đã báo cáo Tóm lại, chúng tôi thấy rằng cả glucose hệ số tương quan mạnh hơn đối với HbA1C máu lúc đói và HbAlc đều tương quan có ý so với glucose huyết tương ngẫu nhiên với nghĩa với tất cả các thông số lipid trong TC, TG và LDL-C. Ý nghĩa của những mối nghiên cứu này. Tuy nhiên, HbA1c cho thấy tương quan này là kiểm soát glucose máu tốt mối tương quan mạnh hơn glucose máu lúc có thể cải thiện nồng độ lipid tốt hơn. đói. Do đó, HbAlc có thể được sử dụng như Wägner và cộng sự đã cho thấy rằng cải một dấu ấn sinh học trong dự đoán rối loạn thiện glucose máu dựa trên HbA1c từ mức lipid máu ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2. Hơn nữa, 10,54 ± 2,05% xuống mức HbA1c 7,01 ± mối liên quan trực tiếp giữa HbA1c với 0,63% (p
TẠP CHÍ Y HỌC VIỆT NAM TẬP 542 - THÁNG 9 - SỐ CHUYÊN ĐỀ - 2024 V. KẾT LUẬN 2013;73(4):327-339. PubMed| Google Kết quả của nghiên cứu này cho thấy mối Scholar. tương quan chặt chẽ giữa HbA1c và các loại 4. Hammed IK, Abed BA, Rashid NF. Glycated haemoglobin as a dual biomarker lipid máu, tỷ lệ lipid; có thể gợi ý tầm quan Association between HbA1c and trọng của việc kiểm soát glucose máu cũng dyslipidemia in type 2 diabetic patients. như quản lý rối loạn lipid máu, nhằm giảm JFacMedBagdad. 1 April 2012;54(1):88–92. hơn nữa nguy cơ bệnh tim mạch ở BN ĐTĐ 5. Thambiah SC, Samsudin IN, George E, typ 2. Kết quả nghiên cứu cung cấp thêm Zahari Sham SY, Lee HM, Muhamad bằng chứng gợi ý là HbA1c ngoài chức năng MA. Relationship between dyslipidaemia kiểm soát glucose máu còn có thể được sử and glycaemic status in patients with Type 2 dụng là dấu hiệu quan trọng để dự đoán rối diabetes mellitus. Malays J Pathol. August 2016;38(2):123–30. loạn lipid máu ở bệnh nhân mắc bệnh ĐTĐ 6. Wägner AM, Jorba O, Rigla M, Bonet R, typ 2. De Leiva A, Ordonez-Llanos J et al. Effect of improving glycemic control on low- TÀI LIỆU THAM KHẢO density lipoprotein particle size in type 2 1. Bener A, Zirie M, Genetics AR (2005), diabetes. Metabolism. 2003;52(12): 1576- “Obesity and environmental risk factors 1578. associated with Type 2 Diabetes”. Croatian 7. Lemieux I, Lamarche B, Couillard C, et Med J; 46: 302-307. al. Total cholesterol/HDL cholesterol ratio vs 2. Selvin E, Steffes MW, Zhu H, Matsushita LDL cholesterol/HDL cholesterol ratio as K, Wagenknecht L, Pankow J et al. indices of ischemic heart disease risk in men: Glycated hemoglobin, diabetes, and the Quebec Cardiovascular Study. Arch cardiovascular risk in nondiabetic adults. N Intern Med. 2001; 161: 2685-92. Engl J Med. 2010 Mar 4;362(9):800-11. 8. Avramoglu RK, Basciano H, Adeli K. 3. Chehade JM, Gladysz M, Mooradian AD. Lipid and lipoprotein dysregulation in insulin Dyslipidemia in type 2 diabetes: prevalence, resistant states. Clin Chim Acta. 2006; 368: pathophysiology, and management. Drugs. 1-19. 137