Luận văn tốt nghiệp: Hạch toán chi phí sản xuất Công ty Xây dựng số 4

Chia sẻ: Ma Ma | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:66

Thêm vào BST

Báo xấu

136
lượt xem 31
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Xây dựng cơ bản là ngành sản xuất vật chất độc lập có chức năng tái tạo ra và trang bị tài sản cố định cho nền kinh tế, góp phần quan trọng trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng và công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.Tài chính là phạm trù kinh tế, phản ánh các quan hệ phân phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị. Phát sinh trong quá trình hình thành, tạo lập, phân phối các quỹ tiền tệ của các chủ thể trong nền kinh tế nhằm đạt mục tiêu của các...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn tốt nghiệp: Hạch toán chi phí sản xuất Công ty Xây dựng số 4

ĐỀ TÀI: Hạch toán chi phí sản xuất Công ty Xây dựng số 4
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n Lêi nãi ®Çu §Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi ngµy mét t¨ng còng nh− ®Ó ®¸p øng sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp m×nh, mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®−îc c¸c nhµ qu¶n lý ®Æt biÖt quan ©m hiÖn nay lµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung còng nh− kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. Trong ®ã, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ®−îc coi lµ mét kh©u trung t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n më ra h−íng ®i hÕt søc ®óng ®¾n cho c¸c doanh nghiÖp. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, do vËy tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt lµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®ång thêi ®¶m b¶o ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sao cho nã ®−îc x· héi chÊp nhËn vµ lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp m×nh. H¬n n÷a, môc ®Ých cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ t¹o ra s¶n phÈm vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l−îng toµn bé c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò ®ã møc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®ßi hái ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt bá ra theo ®óng chÕ ®é cña Nhµ n−íc. HiÖn nay, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n−íc, bªn c¹nh nh÷ng mÆt thuËn lîi, còng kh«ng Ýt nh÷ng mÆt khã kh¨n, th¸ch thøc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. V× vËy, muèn ®¶m b¶o −u thÕ c¹nh tranh, thu lîi nhuËn cao th× bªn c¹nh viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt l−îng tèt, mÉu m· ®Ñp, hîp thÞ hiÕu ng−êi tiªu dïng, mét yÕu tè quan träng kh¸c lµ s¶n phÈm ®ã ph¶i cã gi¸ thµnh h¹, phï hîp víi søc mua cña ®a sè nh©n d©n. H¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh sù tån vong cña mçi doanh nghiÖp. §Æc biÖt trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®· ®−îc ®Æt ra nh− mét yªu cÇu bøc thiÕt, kh¸ch quan nh»m t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ quèc d©n cïng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bëi vËy x©y dùng c¬ b¶n nh»m trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ngµnh kinh tÕ quèc Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 1
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n d©n kh¸c gãp phÇn x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt cho nÒn kinh tÕ. Víi tÊt c¶ ý nghÜa nh− vËy, cïng víi thêi gian thùc tËp ë C«ng ty x©y dùng sè 4, em thÊy vÊn ®Ò chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò næi bËt, cÇn ph¶i ®−îc c¸c nhµ qu¶n lý vµ h¹ch to¸n quan t©m. Tuy cßn nhiÒu thiÕu sãt vµ h¹n chÕ, song víi vèn kiÕn thøc ®· ®−îc häc vµ tÝch luü trong nhµ tr−êng, kÕt hîp víi c¸c tµi liÖu ®äc thªm, em quyÕt ®Þnh ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: "H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X©y dùng sè 4” ®Ó hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp. Néi dung cña luËn v¨n nµy ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm cã nh÷ng phÇn chÝnh sau: PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. PhÇn II: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty X©y dùng sè 4. PhÇn III: Hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty X©y dùng sè 4. Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 2
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n PhÇn I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. I. §Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng x©y dùng c¬ b¶n cã ¶nh h−ëng ®Õn c¸c c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp cã chøc n¨ng t¸i t¹o ra vµ trang bÞ tµi s¶n cè ®Þnh cho nÒn kinh tÕ, gãp phÇn quan träng trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ c«ng nghiÖp ho¸ x· héi chñ nghÜa. Ngµnh x©y dùng c¬ b¶n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, víi c¸c ®Æc ®iÓm ®Æc thï næi bËt cña s¶n phÈm x©y l¾p nh−: s¶n phÈm mang tÝnh ®¬n chiÕc, cè ®Þnh t¹i mét chç, s¶n phÈm cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian x©y dùng vµ thêi gian sö dông l©u dµi, khèi l−îng thi c«ng chñ yÕu ®−îc tiÕn hµnh ë ngoµi trêi. Do vËy, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt rÊt phøc t¹p, kh«ng æn ®Þnh vµ cã tÝnh l−u ®éng cao. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy ®· ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n. Do ®ã, ®Ó ph¸t huy vai trß lµ c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ph¶i ®−îc tæ chøc phï hîp víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm trong x©y dùng c¬ b¶n vµ thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c chÕ ®é, thÓ lÖ cña kÕ to¸n do Nhµ n−íc ban hµnh. S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc... cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p di ®éng theo c«ng tr×nh, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt dµi, n¬i s¶n xuÊt còng lµ n¬i tiªu thô,... Do vËy, viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã dù to¸n thiÕt kÕ thi c«ng. Qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p tõ khi khëi c«ng x©y dùng ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao vµ ®−a vµo sö dông th−êng dµi, phô thuéc vµo quy m« vµ tÝnh chÊt phøc t¹p cña tõng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh thi Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 3
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n c«ng x©y dùng nµy ®−îc chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n l¹i bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. S¶n phÈm x©y l¾p ®−îc tiªu thô theo gi¸ dù to¸n hoÆc gi¸ tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t− tõ tr−íc, do ®ã tÝnh chÊt hµng ho¸ s¶n phÈm thÓ hiÖn kh«ng râ. §©y lµ ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, cô thÓ lµ s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i lËp dù to¸n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ph¶i so s¸nh víi dù to¸n, ph¶i lÊy dù to¸n lµm th−íc ®o. II. Yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp x©y l¾p: Do ®Æc thï cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n vµ cña s¶n phÈm x©y dùng nªn viÖc qu¶n lý vÒ ®Çu t− x©y dùng rÊt khã kh¨n phøc t¹p, trong ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m hµng ®Çu, lµ nhiÖm vô hÕt søc quan träng cña doanh nghiÖp. HiÖn nay, trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n chñ yÕu ¸p dông c¬ chÕ ®Êu thÇu, giao nhËn thÇu x©y dùng. V× vËy, ®Ó tróng thÇu, ®−îc nhËn thÇu thi c«ng th× doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng ®−îc gi¸ thÇu hîp lý, dùa trªn c¬ së ®· ®Þnh møc ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n do Nhµ n−íc ban hµnh, trªn c¬ së gi¸ thÞ tr−êng vµ kh¶ n¨ng cña b¶n th©n doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, ph¶i ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i. §Ó thùc hiÖn c¸c yªu cÇu ®ßi hái trªn ph¶i t¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ nãi chung, qu¶n lý chi phÝ gi¸ thµnh nãi riªng, trong ®ã träng t©m lµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ®¶m b¶o ph¸t huy tèi ®a t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi qu¶n lý s¶n xuÊt. Tr−íc yªu cÇu ®ã, nhiÖm vô chñ yÕu ®Æt ra cho c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ: X¸c ®Þnh ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t−îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ tho¶ m·n yªu cÇu do qu¶n lý ®Æt ra, vËn dông c¸c ph−¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh vµ ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n theo mét tr×nh tù logic, tÝnh to¸n chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ kiÓm tra c¸c kh©u h¹ch to¸n nh−: tiÒn l−¬ng, vËt liÖu, tµi s¶n cè ®Þnh,... x¸c ®Þnh sè liÖu cÇn thiÕt cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh. Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 4
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n Cô thÓ ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu sau: * Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, kÞp thêi toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt thùc chÊt ph¸t sinh. * KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ vËt t− lao ®éng sö dông m¸y thi c«ng vµ c¸c dù to¸n chi phÝ kh¸c, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch so víi ®Þnh møc, c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi kÕ ho¹ch, c¸c kho¶n thiÖt h¹i, mÊt m¸t, h− háng... trong s¶n xuÊt ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi. * TÝnh to¸n hîp lý gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p, c¸c s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh cña doanh nghiÖp. * KiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹ gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tõng lo¹i s¶n phÈm lao vô, v¹ch ra kh¶ n¨ng vµ c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch hîp lý cã hiÖu qu¶. * X¸c ®Þnh ®óng ®¾n vµ bµn giao thanh to¸n kÞp thêi khèi l−îng c«ng t¸c x©y dùng ®· hoµn thµnh. §Þnh kú kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ khèi l−îng thi c«ng dë dang theo nguyªn t¾c quy ®Þnh. * §¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh ë tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, tõng bé phËn thi c«ng tæ ®éi s¶n xuÊt... trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh, kÞp thêi lËp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p, cung cÊp chÝnh x¸c kÞp thêi c¸c th«ng tin h÷u dông vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý cña l·nh ®¹o doanh nghiÖp. III. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p: 1.1 Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y l¾p: Còng nh− nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®−îc biÓu hiÖn d−íi h×nh th¸i gi¸ trÞ. Trong ®ã, ba yÕu tè chi phÝ c¬ b¶n gåm t− liÖu s¶n xuÊt, ®èi t−îng lao ®éng vµ søc lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y dùng víi møc ®é kh¸c nhau, h×nh thµnh nªn c¸c yÕu tè chi phÝ t−¬ng øng Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 5
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n ®ã lµ: chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ vÒ nh©n c«ng. Nh÷ng yÕu tè vÒ chi phÝ trªn chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y dùng. VËy chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp x©y dùng lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, (víi khèi l−îng x©y dùng ®· hoµn thµnh) bao gåm chi phÝ x©y dùng vµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ngoµi x©y dùng. Chi phÝ x©y dùng lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong lÜnh vùc s¶n xuÊt x©y dùng vµ l¾p ®Æt thiÕt bÞ, nã chiÕm mét bé phËn chñ yÕu vµ cÊu t¹o nªn s¶n phÈm x©y dùng. Chi phÝ ngoµi x©y dùng lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong lÜnh vùc ngoµi s¶n xuÊt x©y dùng nh− kinh doanh dÞch vô, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp... trong doanh nghiÖp x©y dùng. Tãm l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p lµ toµn bé hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y dùng trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®−îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn. VÒ mÆt l−îng chi phÝ s¶n xuÊt phô thuéc vµo hai yÕu tè: * Khèi l−îng søc lao ®éng vµ t− liÖu s¶n xuÊt ®· chi ra trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. * Gi¸ c¶ t− liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiÒn l−¬ng c«ng nh©n tÝnh trªn mét ®¬n vÞ t− liÖu lao ®éng ®· hao phÝ. §iÒu nµy, cho phÐp kh¼ng ®Þnh: trong ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ kh«ng æn ®Þnh th× viÖc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng lµ yÕu tè kh¸ch quan mµ cßn lµ vÊn ®Ò cÇn ®−îc coi träng, nh»m x¸c ®Þnh ®óng ®¾n chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi gi¸ c¶ thùc t¹i, t¹o ®iÒu kiÖn gióp doanh nghiÖp b¶o toµn vèn theo yªu cÇu chÕ ®é qu¶n lý hiÖn nay. Trong doanh nghiÖp x©y dùng, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i, cã néi dung kinh tÕ vµ c«ng dông kh¸c nhau, nªn yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý s¶n xuÊt kh«ng chØ dùa vµo mét sè liÖu ph¶n ¸nh Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 6
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt mµ cßn ph¶i dùa vµo sè liÖu cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ riªng biÖt ®Ó phôc vô cho yªu cÇu kiÓm tra vµ ph©n tÝch toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc tõng yÕu tè chi phÝ ban ®Çu cña chóng theo tõng chi phÝ, theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ph©n lo¹i chi phÝ lµ mét yÕu tè tÊt yÕu ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt: Trong doanh nghiÖp x©y dùng cã rÊt nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau, tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, ®èi t−îng cung cÊp th«ng tin, gi¸c ®é xem xÐt chi phÝ... mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®−îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc sau: * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®−îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i ®èi t−îng lao ®éng lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n... - Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ng−êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè ph¶i trÝch khÊu hao trong kú ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ sè tiÒn tr¶ cho c¸c dÞch vô mua ngoµi ®Ó phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé sè chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ trªn. Ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch nµy cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu tû träng tõng lo¹i chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó lËp b¶n thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ, lËp dù to¸n Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 7
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cho kú sau. Nã lµ tµi liÖu quan träng dïng lµm c¨n cø x¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt chÊt vµ thu nhËp quèc d©n. * Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo c«ng dông cña chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®−îc chia thµnh: - Chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm: lµ toµn bé chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm còng nh− c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý vµ phôc vô s¶n xuÊt trong c¸c ph©n x−ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ nµy ®−îc chia thµnh: + Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. + Chi phÝ gi¸n tiÕp (chi phÝ s¶n xuÊt chung): lµ nh÷ng chi phÝ phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô. - Chi phÝ b¸n hµng: lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô b¸n s¶n phÈm hµng ho¸, lao vô dÞch vô, cßn gäi lµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt. - Chi phÝ ho¹t ®éng kh¸c: lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kh¸c nh−: chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ chi phÝ bÊt th−êng. - Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: lµ toµn bé c¸c chi phÝ phôc vô vµ qu¶n lý chung c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh−: chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, qu¶n lý hµnh chÝnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm sÏ lµ nh÷ng chi phÝ cÊu thµnh trong qu¸ tr×nh s¶n phÈm theo c¸c kho¶n môc gi¸ thµnh ®· quy ®Þnh ®ã lµ: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. Trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña ngµnh, ngoµi ba lo¹i chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cßn cã thªm chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé chi phÝ cho sö dông Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 8
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n m¸y thi c«ng nh− chi phÝ nhiªn liÖu cho m¸y, chi phÝ nh©n c«ng sö dông m¸y, chi phÝ khÊu hao m¸y. Ngoµi c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu trªn phôc vô trùc tiÕp cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cßn cã thÓ ®−îc ph©n lo¹i theo c¸c h×nh thøc kh¸c nh−: c¨n cø vµo mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh víi khèi l−îng s¶n phÈm lao vô hoµn thµnh (chia thµnh chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi) hay c¨n cø vµo ph−¬ng ph¸p tËp hîp kÕ to¸n chi phÝ (chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ ph©n bæ gi¸n tiÕp) Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã ý nghÜa riªng, phôc vô cho tõng yªu cÇu qu¶n lý vµ tõng ®èi t−îng cung cÊp th«ng tin cô thÓ nh−ng chóng lu«n bæ sung cho nhau nh»m qu¶n lý cã hiÖu qu¶ nhÊt toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong toµn doanh nghiÖp trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh. 2. Gi¸ thµnh vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: 2.1 Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: VÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng lµ s¶n phÈm. S¶n phÈm, nã võa lµ nguyªn nh©n, võa lµ môc ®Ých cuèi cïng qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp. NhiÖm vô cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng chØ lµ s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm mµ cßn ph¶i quan t©m ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bëi lÏ s¶n phÈm tèt, gi¸ thµnh h¹ sÏ lµ tiÒn ®Ò tÝch cùc gióp doanh nghiÖp t¹o ®−îc uy tÝn trªn thÞ tr−êng, t¨ng sè l−îng c«ng tr×nh thi c«ng vµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt tÝnh theo sè l−îng vµ lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸. Nã lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan ®ång thêi l¹i cã ®Æc tÝnh chñ quan trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh lµ mét bé phËn gi¸ trÞ biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Nã còng lµ mét bé phËn cña chi phÝ s¶n xuÊt x· héi bao gåm toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ vµ mét phÇn lao ®éng sèng ®Ó s¶n xuÊt ë gi¸c ®é nµy. Gi¸ thµnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan bëi v× sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 9
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n t− liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng sèng ®· hao phÝ vµo s¶n phÈm s¶n xuÊt lµ mét sù cÇn thiÕt tÊt yÕu. §Ó x©y dùng lªn mét h¹ng môc c«ng tr×nh hay hoµn thµnh mét lao vô... th× doanh nghiÖp x©y dùng ph¶i ®Çu t− vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, thi c«ng mét l−îng chi phÝ nhÊt ®Þnh. Nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®ã sÏ tham gia cÊu thµnh nªn s¶n phÈm x©y l¾p cña qu¸ tr×nh ®ã. Nh− vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt (bao gåm chi phÝ vËt liÖu chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l−îng x©y l¾p hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy −íc ®· hoµn thµnh, nghiÖm thu bµn giao vµ ®−îc chÊp nhËn thanh to¸n. Kh¸c víi doanh nghiÖp c«ng nghiÖp, ë doanh nghiÖp x©y dùng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt c¸ biÖt, mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l−îng x©y l¾p sau khi ®· hoµn thµnh ®Òu cã mét gi¸ thµnh riªng. H¬n n÷a, khi mét doanh nghiÖp ®−îc nhËn thÇu mét c«ng tr×nh th× gi¸ b¸n (gi¸ nhËn thÇu) ®· cã ngay tr−íc khi thi c«ng c«ng tr×nh. Do ®ã, gi¸ thµnh thùc tÕ cña mét c«ng tr×nh hoµn thµnh hay khèi l−îng lao vô hoµn thµnh chØ quyÕt ®Þnh tíi l·i hoÆc lç cña doanh nghiÖp cho thùc hiÖn thi c«ng c«ng tr×nh ®ã mµ th«i. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n xuÊt cña c«ng t¸c x©y l¾p thèng nhÊt vÒ mÆt l−îng trong tr−êng hîp ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®−îc hoµn thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh hoÆc khèi l−îng x©y l¾p dë dang cuèi kú vµ ®Çu kú b»ng nhau. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Tµi liÖu kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. NÕu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c«ng viÖc chñ yÕu trong c«ng t¸c kÕ to¸n th× kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 10
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n 2.2 C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: * Gi¸ thµnh dù to¸n c«ng t¸c x©y l¾p Do s¶n phÈm x©y dùng cã gi¸ trÞ lín, thêi gian thi c«ng dµi vµ mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, cã kÕt cÊu phøc t¹p, khèi l−îng lín nªn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®Òu cã gi¸ trÞ dù to¸n riªng. C¨n cø vµo gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc gi¸ thµnh dù to¸n cña chóng Gi¸ trÞ dù to¸n Gi¸ thµnh dù to¸n L·i tõng c«ng tr×nh, = cña c«ng tr×nh, + ®Þnh h¹ng môc c«ng tr×nh h¹ng môc c«ng tr×nh møc * Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch c«ng t¸c x©y l¾p: Gi¸ thµnh ®−îc kÕ ho¹ch x©y dùng dùa trªn nh÷ng ®Þnh møc tiªn tiÕn cña néi bé doanh nghiÖp x©y dùng. Víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c«ng t¸c x©y l¾p kh«ng nh÷ng cho phÐp ta tÝnh to¸n ®óng nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch mµ cßn cho phÐp tÝnh to¸n ®Õn néi dung, kÕt qu¶ vµ c¸c biÖn ph¸p tæ chøc kü thuËt cÇn ph¶i thùc hiÖn sao cho chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ kh«ng v−ît qu¸ tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt dù kiÕn trong kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh dù to¸n Møc h¹ gi¸ = _ c«ng t¸c x©y l¾p c«ng t¸c x©y l¾p thµnh kÕ ho¹ch * Gi¸ thµnh thùc tÕ c¸c c«ng t¸c x©y l¾p: Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn c¶u tÊt c¶ c¸c chi phÝ thùc tÕ mµ doanh nghiÖp x©y l¾p ®· bá ra ®Ó hoµn thµnh mét ®èi t−îng x©y l¾p nhÊt ®Þnh vµ ®−îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c x©y l¾p kh«ng chØ bao gåm c¸c chi phÝ trong c¸c ®Þnh møc mµ cßn cã thÓ bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh kh«ng cÇn thiÕt nh−: thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i, thiÖt h¹i Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 11
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n ngõng s¶n xuÊt, mÊt m¸t hao hôt vËt t−... do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng lµ cã gi¸ trÞ lín, thêi gian x©y dùng dµi. Do vËy ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý nãi chung vµ qu¶n lý gi¸ thµnh nãi riªng th× gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p cßn ®−îc chia thµnh hai chØ tiªu lµ gi¸ thµnh khèi l−îng hoµn chØnh vµ gi¸ thµnh khèi l−îng hoµn thµnh quy −íc. Gi¸ thµnh khèi l−îng hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng khèi l−îng huy ®éng vµo s¶n xuÊt, sö dông vµ cã ®ñ kh¶ n¨ng ph¸t huy t¸c dông t−¬ng ®èi ®éc lËp. Gi¸ thµnh khèi l−îng x©y l¾p hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh, c«ng tr×nh ®· thi c«ng ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng, phï hîp víi tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®· ®−îc bªn A vµ bªn B kiÓm nhËn, thanh to¸n bµn giao cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt sö dông. ChØ tiªu nµy cho phÐp tÝnh to¸n, ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng qu¸t hiÖu qu¶ kinh tÕ vèn ®Çu t− cho mét c«ng tr×nh, nh−ng l¹i kh«ng ®¸p øng ®−îc kÞp thêi cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc tÕ thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh. Do ®ã, ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh khèi l−îng x©y l¾p hoµn thµnh quy −íc. Gi¸ thµnh khèi l−îng x©y l¾p hoµn thµnh quy −íc lµ gi¸ thµnh cña c¸c khèi x©y l¾p mµ khèi l−îng ®ã ph¶i ®¶m b¶o tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Ph¶i n»m trong thiÕt kÕ vµ ®¶m b¶o chÊt l−îng thiÕt kÕ quy ®Þnh. - Ph¶i ®o ®Õm ®−îc vµ ®−îc chñ ®Çu t− (bªn A) chÊp nhËn thanh to¸n. - Ph¶i ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý. Gi¸ thµnh khèi l−îng x©y l¾p hoµn thµnh quy −íc ph¶n ¸nh kÞp thêi chi phÝ cho ®èi t−îng x©y l¾p trong quy tr×nh thi c«ng x©y l¾p, gióp cho doanh nghiÖp ph©n tÝch kÞp thêi c¸c mÆt s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p uèn n¾n nh÷ng sai lÖch ®Ó ®¶m b¶o nhiÖm vô h¹ gi¸ thµnh. Nh−ng chØ tiªu nµy ph¶n ¶nh kh«ng toµn diÖn vµ kh«ng chÝnh x¸c. Do ®ã, trong viÖc qu¶n lý gi¸ thµnh ®ßi hái ph¶i sö dông c¶ hai chØ tiªu ®Ó ®¶m b¶o qu¶n lý gi¸ thµnh ®−îc toµn diÖn chÝnh x¸c. ViÖc nghiªn cøu kÕt cÊu cña gi¸ thµnh x©y l¾p cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc t¨ng c−êng qu¶n lý gi¸ thµnh bëi v×: th«ng qua kÕt cÊu gi¸ thµnh sÏ cho ta thÊy Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 12
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n râ t×nh h×nh chi phÝ cña doanh nghiÖp còng nh− biÕn ®éng cña c¸c kho¶n chi phÝ trong mét thêi kú ®Ó biÕt ®−îc kho¶n môc nµo t¨ng (gi¶m) vµ t¨ng, gi¶m lµ bao nhiªu. Trªn c¬ së ®ã cã h−íng ®Ó qu¶n lý vµ ®Ò ra biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh. §ång thêi, th«ng qua viÖc nghiªn cøu kÕt cÊu gi¸ thµnh x©y l¾p (tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) cho ta biÕt ®−îc −u nh−îc ®iÓm cña qu¸ tr×nh thi c«ng vµ qu¶n lý gi¸ thµnh. Tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm ®Ó c¶i tiÕn ph−¬ng ph¸p s¶n xuÊt vµ qu¶n lý thi c«ng. 3. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t−îng tÝnh gi¸ thµnh: Qua nghiªn cøu hai kh¸i niÖm trªn ta thÊy ®èi t−îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t−îng tÝnh gi¸ thµnh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau: Gièng: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®Òu thèng nhÊt víi nhau vÒ l−îng trong tr−êng hîp toµn bé ®èi t−îng x©y l¾p ®Òu khëi c«ng hoµn thµnh trong cïng mét thêi kú. Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú b»ng tæng gi¸ thµnh c¸c ®èi t−îng x©y l¾p khëi c«ng vµ hoµn thµnh trong kú ®ã. Kh¸c: * VÒ chÊt: nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ nãi ®Õn chi phÝ x©y l¾p tÝnh cho mét ®èi t−îng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao, còng cã nghÜa lµ thõa nhËn chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra khèi l−îng s¶n phÈm x©y l¾p ®ã. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt bá ra ch−a h¼n hoµn toµn hîp lý vµ ®−îc thõa nhËn. * VÒ l−îng: Gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n phÈm x©y l¾p còng th−êng kh«ng thèng nhÊt vÒ l−îng, bëi v× gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p kú nµy cã thÓ bao gåm chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh kú sau. MÆc dï cã sù kh¸c nhau song gi÷a gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ x©y l¾p cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Tµi liÖu h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. NÕu nh− x¸c ®Þnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c«ng t¸c chñ yÕu trong c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n th× h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 13
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n dông quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tõ trong tæng chi phÝ ®· tËp hîp ®−îc ng−êi ta sö dông mét ph−¬ng ph¸p cô thÓ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, ®Ó xem xÐt t×nh h×nh chi phÝ s¶n xuÊt trong kú tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ. IV. Ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: 1. Ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh¸c nhau, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña m×nh mµ c¸c doanh nghiÖp x©y dùng lùa chän mét trong hai ph−¬ng ph¸p kÕ to¸n sau: * Ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn * Ph−¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ë c¸c doanh nghiÖp x©y dùng do ®Æc ®iÓm cña ngµnh, nªn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu sö dông ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn. C¸c tµi kho¶n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau ®©y: * Tµi kho¶n 621 - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh thùc tÕ ®Ó s¶n xuÊt x©y dùng hay l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh. - Bªn Nî: gi¸ nguyªn vËt liÖu thùc tÕ dïng trùc tiÕp - Bªn Cã: + kÕt chuyÓn, ph©n bæ vµo tµi kho¶n 154 - chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang + gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d− cuèi kú. * Tµi kho¶n 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 14
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n Tµi kho¶n 622 ph¶n ¸nh sè tiÒn l−¬ng,tiÒn c«ng tr¶ cho lao ®éng thuéc danh s¸ch do doanh nghiÖp qu¶n lý vµ lao ®éng thêi vô thuª ngoµi theo tõng lo¹i c«ng viÖc cô thÓ,chi tiÕt cho tõng ®èi t−îng s¶n xuÊt. - Bªn Nî: TiÒn l−¬ng tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch trªn l−¬ng vÒ BHXH, BHYT, KPC§. - Bªn Cã: KÕt chuyÓn ph©n bæ vµo tµi kho¶n 154 Tµi kho¶n 622 cuèi kú kh«ng cã sè d−. *TK 623 - chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi tr−êng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y, l¾p c«ng tr×nh theo ph−¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y. Tr−êng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn theo ph−¬ng ph¸p b»ng m¸y kh«ng sö dông tµi kho¶n 623 mµ doanh nghiÖp h¹ch to¸n c¸c chi phÝ x©y l¾p trùc tiÕp vµo c¸c tµi kho¶n 621, 622, 627. Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy c¸c kho¶n trÝch trªn l−¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng vÒ BHXH,BHYT,KPC§. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh tµi kho¶n 623 - chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. - Bªn Nî: ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng (chi phÝ, nguyªn vËt liÖu cho m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l−¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l−¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ b¶o d−ìng, söa ch÷a m¸y thi c«ng...) - Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµo bªn Nî tµi kho¶n 154 chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Tµi kho¶n 623 kh«ng cã sè d− cuèi kú. Tµi kho¶n nµy cã 6 tµi kho¶n cÊp 2: + TK 6231: Chi phÝ nh©n c«ng Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 15
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n + TK 6232: Chi phÝ vËt liÖu + TK 6233: Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + TK 6234: Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng + TK 6237: Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + TK 6238: Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c * Tµi kho¶n 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt x©y l¾p trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh x©y dùng c¬ b¶n t¹i c¸c c«ng tr−êng, c¸c ®éi vµ c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n. - Bªn Nî: TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong kú - Bªn Cã: + kÕt chuyÓn, ph©n bæ vµo tµi kho¶n 154 + sè ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung Tµi kho¶n 627 cuèi kú kh«ng cã sè d−. (TÊt c¶ c¸c tµi kho¶n trªn ®Òu më chi tiÕt cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) * Tµi kho¶n 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Tµi kho¶n nµy ®−îc dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc nh÷ng s¶n phÈm lao vô dÞch vô vµ trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng c¬ b¶n. Tµi kho¶n nµy tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh x©y l¾p. - Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm trong kú - Bªn Cã: + Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, gi¸ trÞ vËt liÖu nhËp l¹i kho + Gi¸ thµnh x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao D− Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang trong kú Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 16
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n * Ph−¬ng ph¸p h¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo ph−¬ng ph¸p kª khai th−êng xuyªn ®−îc kh¸i qu¸t b»ng s¬ ®å sau: TK 152 TK 621 TK 154 TK 821, 138, 131 CPNVL trùc tiÕp ThiÖt h¹i TK 334 TK 622 trong SX CPNC trùc tiÕp K/c CPNC trùc tiÕp TK 111, 112, 152, 331,... TK 623 TK 632 TËp hîp CPNVL (hoÆc cp thuª m¸y) TK 334, 338 K/c chi phÝ K/c gi¸ trÞ sp hoµn TËp hîp CPNC phôc m¸y thi c«ng thµnh bµn giao vô MTC TK 214, 152, 111 CPSXC phôc vô MTC TK 152, 153 TK 627 CPNVL, CCDC phôc vô qu¶n lý tæ, ®éi sx... TK 214 CP KHTSC§ K/c ph©n bæ CPSXC TK 334, 338 Cp tiÒn l−¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l−¬ng TK 111, 331 Cp dvô mua ngoµi, cp = tiÒn kh¸c TK 335, 142 Cp vµ SCL theo KH cp tr¶ tr−íc Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 17
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n 1.1 H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt lµ ®èi t−îng lao ®éng. VËt liÖu lµ nh÷ng ®èi t−îng lao ®éng ®· ®−îc thÓ hiÖn d−íi d¹ng vËt ho¸ nh− s¾t, thÐp. Kh¸c víi t− liÖu lao ®éng, vËt liÖu chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh vµ khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt d−íi t¸c ®éng cña lao ®éng, chóng bÞ tiªu hao toµn bé hoÆc bÞ thay ®æi h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o ra h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm. VÒ mÆt gi¸ trÞ khi tham gia vµo s¶n xuÊt vËt liÖu chuyÓn dÞch mét lÇn toµn bé gi¸ trÞ cña chóng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Do vËy, vËt liÖu thuéc tµi s¶n l−u ®éng, gi¸ trÞ vËt liÖu thuéc vèn l−u ®éng dù tr÷ cña doanh nghiÖp, vËt liÖu th−êng chiÕm tû träng rÊt lín trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cña c¸c s¶n phÈm trong doanh nghiÖp cho nªn viÖc qu¶n lý qu¸ tr×nh thu mua, vËn chuyÓn b¶o qu¶n dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn nh÷ng chØ tiªu quan träng nhÊt cña doanh nghiÖp nh− chØ tiªu s¶n l−îng s¶n phÈm, chØ tiªu gi¸ thµnh, chØ tiªu lîi nhuËn doanh lîi... Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ë doanh nghiÖp x©y l¾p lµ chi phÝ cña c¸c vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt liÖu kÕt cÊu, gi¸ trÞ thiÕt bÞ kÌm theo vËt kiÕn tróc... cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm x©y l¾p. Tr×nh tù h¹ch to¸n kho¶n môc vËt liÖu: Khi xuÊt kho vËt liÖu s¶n xuÊt thi c«ng, c¨n cø vµo khèi l−îng s¶n xuÊt, ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu... c¸c ®¬n vÞ thi c«ng xin lÜnh vËt t− sö dông. C¸c phßng cã liªn quan xÐt duyÖt vµ lËp phiÕu xuÊt kho cho tõng ®¬n vÞ sö dông. Th«ng th−êng sö dông hai lo¹i chøng tõ sau: - PhiÕu lÜnh vËt t−: phiÕu ®−îc sö dông ®Ó lÜnh vËt t− mét lÇn, sau khi lÜnh thñ kho sÏ thu håi phiÕu. - PhiÕu lÜnh vËt t− theo h¹n møc: phiÕu nµy sö dông ®Ó lÜnh nhiÒu lÇn trong h¹n møc ®−îc cÊp. Mét lÇn lÜnh thñ kho ghi sè l−îng vµo phiÕu, khi ®· lÜnh hÕt h¹n møc thñ kho thu håi phiÕu. Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 18
LuËn v¨n tèt nghiÖp Khoa tµi chÝnh kÕ to¸n NÕu xuÊt vËt liÖu di chuyÓn néi bé doanh nghiÖp, kÕ to¸n sö dông phiÕu xuÊt kho di chuyÓn néi bé, trªn phiÕu xuÊt kho ph¶i ghi râ ®¬n vÞ sö dông, ®èi t−îng sö dông, tªn vËt liÖu, sè l−îng xin lÜnh, sè l−îng thùc xuÊt vµ cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña ng−êi chÞu tr¸ch nhiÖm. Hµng ngµy c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt vËt liÖu thñ kho ghi vµo thÎ kho. Cuèi th¸ng thñ kho bµn giao cho kÕ to¸n ®èi chiÕu víi sè liÖu h¹ch to¸n nghiÖp vô t¹i kho vµ sè liÖu h¹ch to¸n chi tiÕt t¹i phßng kÕ to¸n. KÕ to¸n vËt t− tiÕn hµnh ®èi chiÕu víi c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan ghi gi¸ vËt liÖu vµo c¸c chøng tõ vµ ®Þnh kho¶n ngay trªn chøng tõ ®ã. HiÖn nay vËt liÖu ®−îc mua theo nhu cÇu thi c«ng vµ ®−a th¼ng tíi c«ng tr×nh kh«ng qua nhËp kho dù tr÷ bëi v× nguån cung cÊp vËt liÖu chñ yÕu ë thÞ tr−êng tù do vµ vèn ®Ó mua vËt liÖu chñ yÕu lµ vèn vay ng©n hµng nªn viÖc mua vËt liÖu d÷ tr÷ lµ mét ®iÒu khã chÊp nhËn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. Thùc tÕ hiÖn nay khèi l−îng khã c©n ®o ®Ó cã khèi l−îng xuÊt kho cho c«ng nh©n khi sö dông (v× mÆt b»ng kh«ng cho phÐp nh−: c¸t, ®¸, v«i...) viÖc xuÊt vËt liÖu b»ng c¸ch ph©n bæ vËt liÖu theo ®Þnh møc tiªu hao ®−îc ¸p dông phæ biÕn ®Ó viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n thuËn tiÖn. Khi tÝnh chi vËt liÖu ph¶i lo¹i ra khái chi phÝ s¶n xuÊt trong kú gi¸ trÞ vËt liÖu ch−a dïng hÕt vµ gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi. Theo chÕ ®é kÕ to¸n míi mµ c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông th× tr×nh tù kÕ to¸n vÒ chi phÝ vËt liÖu nh− sau: Hµng ngµy hoÆc ®Çu kú c¨n cø vµo chøng tõ gèc (phiÕu xuÊt kho vËt liÖu) kÕ to¸n ghi trùc tiÕp vµo chøng tõ hoÆc ph©n lo¹i theo ®èi t−îng tÝnh gi¸ thµnh ®Ó tËp hîp nh÷ng chøng tõ cïng lo¹i ®Ó ghi vµo nhËt ký chung theo ®Þnh kho¶n. Sinh viªn thùc hiÖn: TrÇn Mü Trang 19