
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
-------***-------
ĐINH THỊ LAN HƯƠNG
HOÀN THIỆN MÔ HÌNH QUẢN LÝ CỦA CHỦ SỞ
HỮU PHẦN VỐN NHÀ NƯỚC TẠI CÁC NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
HÀ NỘI – 2024

2
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
-------***-------
ĐINH THỊ LAN HƯƠNG
HOÀN THIỆN MÔ HÌNH QUẢN LÝ CỦA CHỦ SỞ
HỮU PHẦN VỐN NHÀ NƯỚC TẠI CÁC NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM
LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 9340201
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
1. PGS.TS. MAI THANH QUẾ
2. TS. NGUYỄN TUẤN ANH
HÀ NỘI – 2024

3
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng bài luận án này do tôi tự thực hiện và không vi
phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Hà Nội, ngày tháng năm 2024
Nghiên cứu sinh
Đinh Thị Lan Hương

4
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận án tiến sĩ này, ngoài sự nỗ lực không ngừng của bản thân,
NCS còn nhận được sự hỗ trợ rất nhiều từ trường Học viện Ngân hàng, Khoa Sau
đại học, các nhà khoa học trong và ngoài nhà trường.
Trước hết, xin dành lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến PGS. TS. Mai
Thanh Quế và TS. Nguyễn Tuấn Anh, người hướng dẫn khoa học của NCS. Các
thầy là một tấm gương phấn đấu không ngừng trong học thuật cũng như tạo điều
kiện cho các nghiên cứu viên từng bước “đặt chân” vào con đường nghiên cứu một
cách nghiêm túc và vững vàng.
Xin chân thành cảm ơn PGS. TS. Bùi Hữu Toàn, PGS. TS Phạm Thị
Hoàng Anh, PGS. TS Nguyễn Thùy Dương, lãnh đạo các ngân hàng BIDV,
Agribank, VCB và Vietinbank, các cán bộ quản lý của NHNN và các nhà khoa học
trong và ngoài trường đã tạo cơ hội cho NCS được phỏng vấn, trao đổi một cách cởi
mở về vấn đề mà NCS theo đuổi khi hoàn thiện luận án, cũng như phát triển luận
án sau này. Các gợi ý mà các nhà khoa học đưa ra đóng một phần quan trọng trong
việc củng cố lý thuyết, giải thích thực tiễn Việt Nam cũng như đưa ra những hàm ý
chính sách phù hợp đối với Việt Nam.
Xin chân thành cảm ơn Đồng chí Chủ tịch Hội đồng Học viện, Ban Giám đốc
Học viện Ngân hàng, Lãnh đạo và cán bộ của Khoa Sau đại học các thời kỳ, lãnh
đạo và cán bộ Vụ Tài chính – Kế toán, Ngân hàng Nhà nước đã hỗ trợ NCS có được
một môi trường học tập và nghiên cứu chuyên nghiệp, năng động, giúp NCS tiếp
cận được các phương pháp mới cũng như các lý thuyết gốc có liên quan.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, đồng nghiệp, các bạn nghiên cứu sinh đã
đồng hành, đã động viên, đã hỗ trợ NCS trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn
thành luận án. Những lời động viên, chia sẻ thẳng thắn của các anh chị, các bạn, các
em đã giúp NCS rất nhiều trong việc thu thập và xử lý dữ liệu cũng như có thêm
động lực để hoàn thiện công trình này cũng như các nghiên cứu có thể phát triển
trong tương lai.
Xin chân thành cảm ơn tất cả!
Hà Nội, ngày tháng năm 2024
Nghiên cứu sinh
Đinh Thị Lan Hương

5
MỤC LỤC
MỤC LỤC ..................................................................................................................................................................................... 5
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ ......................................................................................................................................... 10
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................................................................................... 11
LỜI MỞ ĐẦU ............................................................................................................................................................................. 13
1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài .................................................................................. 13
2. Tổng quan nghiên cứu ................................................................................................................ 16
2.1. Các nghiên cứu về DNNN và mô hình quản lý của chủ sở hữu vốn nhà nước tại DNNN ....... 16
2.2. Các nghiên cứu về NHTM và mô hình quản lý của chủ sở hữu vốn nhà nước tại các NHTM . 18
2.3. Khoảng trống nghiên cứu .......................................................................................................... 20
3. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................. 20
3.1. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................................. 20
3.2. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................................... 21
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................................................................................. 21
4.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................................... 21
4.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................................... 21
5. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................................... 22
6. Những đóng góp khoa học mới của Luận án ............................................................................ 23
7. Bố cục của Luận án .................................................................................................................... 24
CHƯƠNG 1:................................................................................................................................................................................ 25
LÝ LUẬN CHUNG VỀ MÔ HÌNH QUẢN LÝ CỦA CHỦ SỞ HỮU PHẦN VỐN NHÀ NƯỚC TẠI DOANH NGHIỆP
VÀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .......................................................................................................................................... 25
1.1. CÁC KHÁI NIỆM LIÊN QUAN ....................................................................................................................................... 25
1.1.1. Khái niệm doanh nghiệp, doanh nghiệp nhà nước ................................................................ 25
1.1.1.1. Doanh nghiệp ...................................................................................................................... 25
1.1.1.2. Doanh nghiệp nhà nước ...................................................................................................... 26
1.1.2. Khái niệm vốn của doanh nghiệp, vốn nhà nước tại doanh nghiệp ....................................... 27
1.1.2.1. Vốn của doanh nghiệp ......................................................................................................... 27
1.1.2.2. Vốn nhà nước, vốn nhà nước tại doanh nghiệp ................................................................... 28
1.1.3. Khái quát về ngân hàng thương mại ...................................................................................... 29
1.1.3.1. Khái niệm và hoạt động của ngân hàng thương mại ........................................................... 29
1.1.3.2. Đặc điểm hoạt động của NHTM ......................................................................................... 30
1.1.3.3. Vốn của ngân hàng thương mại .......................................................................................... 31
1.1.4. Quyền sở hữu và vai trò của việc nhà nước sở hữu doanh nghiệp ........................................ 32
1.1.4.1. Quyền sở hữu doanh nghiệp ................................................................................................ 32
1.1.4.2. Vai trò của việc Nhà nước sở hữu các doanh nghiệp .......................................................... 33
1.2. LÝ LUẬN CHUNG VỀ MÔ HÌNH QUẢN LÝ CỦA CHỦ SỞ HỮU NHÀ NƯỚC TẠI DOANH NGHIỆP ......... 35
1.2.1. Các trách nhiệm của chủ sở hữu nhà nước ............................................................................ 35
1.2.1.1. Xây dựng và ban hành Hệ thống chính sách về sở hữu nhà nước ....................................... 35
1.2.1.2. Đơn giản hóa hoạt động và chuẩn hóa hình thức pháp lý của DNNN ................................ 36

