Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên trung học cơ sở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang

Chia sẻ: Ganuongmuoilu | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:138

Thêm vào BST

Báo xấu

72
lượt xem 15
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là lý luận và thực tiễn quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng NLDH cho GV THCS nhằm nâng cao NLDH STEM cho GV huyện Việt Yên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên trung học cơ sở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ ANH TUẤN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN VIỆT YÊN, TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ ANH TUẤN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN VIỆT YÊN, TỈNH BẮC GIANG Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8140114 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Vũ Thị Thúy Hằng THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả Lê Anh Tuấn i
LỜI CẢM ƠN Đề tài “Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên trung học cơ sở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang” được hoàn thành, với tình cảm và lòng biết ơn sâu sắc, em xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới Khoa Quản lý giáo dục, Phòng sau đại học trường Đại học sư phạm Thái Nguyên cùng các Thầy giáo, Cô giáo đã tận tình giảng dạy, giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Vũ Thị Thúy Hằng, người đã tận tình hướng dẫn khoa học, cung cấp cho em những kiến thức lý luận, thực tiễn cùng với những kinh nghiệm quý báu, động viên khích lệ em trong suốt thời gian nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ, động viên, giúp đỡ của Ban giám hiệu, các thầy cô giáo các trường THCS trên địa bàn huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang đã nhiệt tình cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến và tư vấn khoa học cho tôi trong việc thực hiện luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, người thân, bạn bè đã khích lệ tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu. Dù đã có nhiều cố gắng trong học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn, song không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế, kính mong các Thầy giáo, Cô giáo, bạn bè đồng nghiệp và những ai quan tâm tới vấn đề nghiên cứu, đóng góp ý kiến để bản luận văn được hoàn thiện hơn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020 Tác giả Lê Anh Tuấn ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................................ vi MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 4. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 4 6. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 7. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 5 8. Cấu trúc, bố cục của luận văn ................................................................................... 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ ................................................................................................................ 6 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 6 1.1.1. Nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên phổ thông ............ 6 1.1.2. Nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ..................................................................................................................... 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản...................................................................................... 10 1.2.1. Năng lực dạy học .............................................................................................. 10 1.2.2. Giáo dục STEM ................................................................................................ 17 1.2.3. Năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ........................................ 18 1.2.4. Bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ....................... 20 1.2.5. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM .......... 21 1.3. Hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên trung học cơ sở ............................................................................................ 22 iii
1.3.1. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ........ 22 1.3.2. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ............ 23 1.3.3. Phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ............. 24 1.3.4. Hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ........... 26 1.3.5. Các điều kiện thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ................................................................................................................... 28 1.3.6. Đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM .. 30 1.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở các trường trung học cơ sở....................................................................... 30 1.4.1. Quản lý mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ................................................................................................... 30 1.4.2. Quản lí nội dung, chương trình bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên .................................................................................... 31 1.4.3. Quản lý phương pháp, hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ......................................................................... 31 1.4.4. Xây dựng lực lượng tham gia bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên .................................................................................... 33 1.4.5. Tổ chức giám sát, đánh giá quá trình bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ......................................................................... 33 1.4.6. Đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính và môi trường cho bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ............................. 34 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ................................................................................................ 34 1.5.1. Yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ....................................................................... 34 1.5.2. Yếu tố thuộc về đối tượng quản lý ................................................................... 35 1.5.3. Yếu tố thuộc về môi trường và điều kiện làm việc ........................................... 36 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ........................................................................................... 38 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN VIỆT YÊN, TỈNH BẮC GIANG ................................................ 39 iv
2.1. Khái quát về giáo dục trung học cơ sở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang ............ 39 2.1.1. Vị trí địa lý và đặc điểm phát triển kinh tế - xã hội của huyện Việt Yên ......... 39 2.1.2. Mục tiêu phát triển giáo dục THCS .................................................................. 40 2.1.3. Về quy mô giáo dục THCS ............................................................................... 40 2.1.4. Về chất lượng giáo dục THCS .......................................................................... 41 2.1.5. Định hướng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang ................................... 41 2.2. Giới thiệu về khảo sát .......................................................................................... 43 2.2.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................. 43 2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 43 2.2.3. Khách thể khảo sát ............................................................................................ 43 2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lý số liệu ............................................................. 44 2.3. Thực trạng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên các trường THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang ................................................... 46 2.3.1. Thực trạng nhận thức của GV về dạy học theo định hướng giáo dục STEM............ 46 2.3.2. Tự đánh giá của GV về năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ... 48 2.4. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang ................................... 51 2.4.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM ........................................................................................................... 51 2.4.2. Về thực trạng thực hiện nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường. ......................................................... 53 2.4.3. Về thực trạng các hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường...................................................................... 54 2.4.4. Về thực trạng đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên .................................................................................... 56 2.4.5. Về thực trạng lực lượng tham gia bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường .......................................................... 57 2.4.6. Về thực trạng điều kiện cơ sở vật chất, tài chính phục vụ bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường ............................ 58 v
2.5. Thực trạng quản lí hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên THCS ......................................................................... 60 2.5.1. Thực trạng quản lý mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên .................................................................................... 60 2.5.2. Về thực trạng quản lý nội dung, chương trình bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ......................................................... 63 2.5.3. Về thực trạng quản lý phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên............................................ 65 2.5.4. Về thực trạng kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường .................................................. 67 2.5.5. Về thực trạng xây dựng lực lượng tham gia bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên ở trường. ................................................. 69 2.5.6. Về thực trạng đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính phục vụ hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở trường .............. 70 2.6. Về thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang .............. 72 2.7. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang .. 74 2.7.1. Ưu điểm ............................................................................................................ 75 2.7.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................................... 76 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ........................................................................................... 78 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN VIỆT YÊN, TỈNH BẮC GIANG ................................................ 79 3.1. Nguyên tắc cơ bản của việc đề xuất biện pháp .................................................... 79 3.1.1. Đảm bảo tính khoa học ..................................................................................... 79 3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ và khả thi ...................................................................... 79 3.2. Các biện pháp đề xuất .......................................................................................... 80 3.3.1. Tổ chức khảo sát nhu cầu bồi dưỡng và đánh giá thực trạng về năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM của giáo viên................................................... 81 vi
3.3.2 Xây dựng nội dung bồi dưỡng có tính thiết thực, khoa học .............................. 83 3.2.3 Tổ chức kết hợp đồng bộ các hình thức bồi dưỡng đảm bảo tính thường xuyên, kế thừa và liên thông ....................................................................................... 86 3.2.4. Đa dạng hóa các hình thức đánh giá hoạt động bồi dưỡng và tự bồi dưỡng của giáo viên đảm bảo tính chính xác, khách quan .................................................... 89 3.2.5. Đảm bảo cơ sở vật chất và tài chính phục vụ hoạt động bồi dưỡng hiệu quả .. 90 3.2.6. Huy động và phát huy vai trò của các lực lượng tham gia bồi dưỡng .............. 92 3.4. Khảo sát tính cần thiết và khả thi của biện pháp đã đề xuất ................................ 94 3.4.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................. 94 3.4.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 94 3.4.3. Khách thể khảo sát ............................................................................................ 94 3.4.4. Công cụ khảo sát ............................................................................................... 94 3.4.5. Kết quả khảo sát và đánh giá ............................................................................ 94 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ........................................................................................... 97 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 98 1. Kết luận ................................................................................................................... 98 2. Khuyến nghị ............................................................................................................ 99 2.1. Sở Giáo dục Đào tạo, Phòng giáo dục và Đào tạo: ............................................. 99 2.2. Đối với các nhà trường: ....................................................................................... 99 DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ............................................... 99 TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 101 PHỤ LỤC vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Nghĩa viết tắt GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo CBQL Cán bộ quản lý GV Giáo viên HS Học sinh NLDH Năng lực dạy học STEM Science (khoa học), Technology (công nghệ), Engineering (kỹ thuật) và Maths (toán học) THCS Trung học cơ sở THPT Trung học phổ thông UBND Uỷ ban nhân dân iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thông tin về CBQL, GV được khảo sát ........................................... 44 Bảng 2.2. Đánh giá của CBQL và GV mức độ cần thiết của NLDH theo định hướng giáo dục STEM .............................................................. 47 Bảng 2.3. Ý kiến tự đánh giá của GV về các năng lực của bản thân trong quá trình tham gia dạy học theo định hướng giáo dục STEM .......... 48 Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL và GV về thực trạng thực hiện mục tiêu dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM ............................... 51 Bảng 2.5. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng thực hiện nội dung bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở trường ..... 53 Bảng 2.6. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng các hình thức bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở trường.............. 54 Bảng 2.7. Ý kiến của CBQL, GV về thực trạng đánh giá kết quả bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ............................ 56 Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng đánh giá các lực lượng tham gia bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ..................................................................................................... 57 Bảng 2.9. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng điều kiện cơ sở vật chất, tài chính phục vụ bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ................................................................................... 59 Bảng 2.10. Đánh giá của GV, CBQL về thực trạng quản lý mục tiêu bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở các trường THCS huyện Việt Yên........................................................... 61 Bảng 2.11. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng quản lý nội dung, chương trình bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV............................................................................................... 63 v
Bảng 2.12. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng quản lý phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở trường .................................................................... 65 Bảng 2.13. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng quản lí kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở trường................................................................................ 67 Bảng 2.14. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng xây dựng lực lượng tham gia bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở trường ................................................................................................ 69 Bảng 2.15. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, tài chính phục vụ hoạt động bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV ở trường.................................. 71 Bảng 2.16. Đánh giá của CBQL, GV về thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV............................................................................................... 73 Bảng 3.1. Ý kiến đánh giá của CBQL, GV về tính cần thiết và khả thi của các biện pháp quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang ............ 95 vi
DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1: Sơ đồ hệ thống năng lực dạy học của GV ......................................... 16 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Giáo dục có vai trò quan trọng hình thành thế hệ tương lai của đất nước, đáp ứng được sự phát triển không ngừng của xã hội, đưa đất nước hòa nhập tạo ra một thế giới mở. Thế hệ tương lai đó phải được phát triển toàn diện cả về thể chất, trí tuệ, tinh thần và nhân cách. Xác định rõ vai trò, nhiệm vụ của giáo dục ngày 4 tháng 1 năm 2013 Ban chấp hành Trung ương Đảng đã ra nghị quyết số 29- NQ/TW về “đổi mới căn bản toàn diện giáo dục, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Nghị quyết này đã được hội nghị Trung ương 8 khóa XI thông qua và tạp chí xây dựng Đảng giới thiệu toàn văn nghị quyết [36]. Chỉ thị số 16/CT-TTG của Thủ tướng chính phủ ngày 04 tháng 05 năm 2017 đã đưa ra các giải pháp về mặt giáo dục: “Thay đổi mạnh mẽ các chính sách, nội dung, phương pháp giáo dục và dạy nghề nhằm tạo ra nguồn nhân lực có khả năng tiếp nhận các xu thế công nghệ sản xuất mới, trong đó cần tập trung vào thúc đẩy đào tạo về khoa học, công nghệ, kĩ thuật, toán học (STEM), ngoại ngữ, tin học trong chương trình giáo dục phổ thông”. Và đưa ra nhiệm vụ: “…Thúc đẩy triển khai giáo dục về khoa học, công nghệ, kĩ thuật, toán học (STEM) trong chương trình giáo dục phổ thông; tổ chức thí điểm tại một số trường phổ thông ngay từ năm học 2017 - 2018” [25]. Chương trình giáo dục phổ thông - Chương trình tổng thể (Ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ Module có đề cập đến giáo dục STEM trong định hướng về nội dung giáo dục như sau: …Toán học, các môn Khoa học, Khoa học tự nhiên, Vật lí, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học thực hiện giáo dục STEM … Chương trình tổng thể cũng giải thích rõ thuật ngữ giáo dục STEM: “là mô hình giáo dục dựa trên cách tiếp cận liên môn, giúp HS áp dụng các kiến thức khoa học, công nghệ, kĩ thuật và toán học vào giải quyết một số vấn đề thực tiễn trong bối cảnh cụ thể”. 1
Trong Chương trình giáo dục phổ thông mới, giáo dục STEM vừa mang nghĩa thúc đẩy giáo dục các lĩnh vực khoa học, công nghệ, kỹ thuật, và toán học vừa thể hiện phương pháp tiếp cận liên môn, phát triển năng lực và phẩm chất người học [2, Tr.76]. Thực tế, giáo dục STEM tạo ra không gian trải nghiệm định hướng nghề nghiệp cho HS. Ngày 14 tháng 8 năm 2020 Bộ GD&ĐT đã đưa ra văn bản triển khai thực hiện giáo dục STEM trong giáo dục trung học với ba mục đích rõ ràng: 1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí và giáo viên về vị trí, vai trò, ý nghĩa của giáo dục STEM trong trường trung học; thống nhất nội dung, phương pháp và các hình thức tổ chức thực hiện giáo dục STEM trong nhà trường 2. Tăng cường áp dụng giáo dục STEM trong giáo dục trung học nhằm góp phần thực hiện mục tiêu của chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 3. Nâng cao năng lực cho cán bộ quản lí và giáo viên về việc tổ chức, quản lí, xây dựng và thực hiện dạy học theo phương thức giáo dục STEM. Các trường THCS ở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang đang từng bước đưa giáo dục STEM vào các hoạt động trải nghiệm, dự án học tập nhỏ cho HS và sẽ tiếp tục thực hiện tích hợp trong hoạt động dạy học trên lớp. Hoạt động bồi dưỡng cho GV THCS ở huyện về STEM đã, đang tiến hành và sẽ được tiến hành một cách tốt hơn nữa. Là chuyên viên của Phòng GD&ĐT tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu là “Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM cho giáo viên trung học cơ sở huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang” với mong muốn góp phần quản lý tốt hơn hoạt đồng bồi dưỡng cho GV về dạy học STEM và nâng cao chất lượng dạy học định hướng giáo dục STEM ở trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục đào tạo. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng NLDH cho GV THCS nhằm 2
nâng cao NLDH STEM cho GV huyện Việt Yên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV trung học cơ sở. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. 4. Phạm vi nghiên cứu 4.1. Giới hạn nội dung Đề tài tập trung nghiên cứu về giáo dục STEM để đưa ra các đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV các trường THCS huyện Việt Yên. 4.2. Giới hạn về địa bàn khảo sát Đề tài tập trung nghiên cứu, tìm hiểu công tác quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM thuộc 19 trường THCS (Trường THCS Bích Sơn, Trường THCS Hoàng Ninh, Trường THCS Hương Mai, Trường THCS Hồng Thái, Trường THCS Minh Đức, Trường THCS Nghĩa Trung, Trường THCS Ninh Sơn, Trường THCS Quang Châu, Trường THCS Quảng Ninh, Trường THCS Thân Nhân Trung, Trường THCS Thượng Lan, Trường THCS Thị trấn Nếnh, Trường THCS Tiên Sơn, Trường THCS Trung Sơn, Trường THCS Tăng Tiến, Trường THCS Tự Lạn, Trường THCS Việt Tiến, Trường THCS Vân Hà, Trường THCS Vân Trung) trên địa bàn Huyện Việt Yên - Tỉnh Bắc Giang. 4.3. Giới hạn về thời gian Đề tài nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV trên địa bàn huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang trong năm học 2019 - 2020. 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS. - Khảo sát và đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. - Đề xuất và thử nghiệm các biện pháp quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. 6. Phương pháp nghiên cứu 6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Phương pháp phân tích, tổng hợp, khái quát hóa các văn bản, các công trình và các tài liệu khoa học có liên quan đến STEM, Nhà trường phổ thông, NLDH, quản lý và các mô hình quản lý, về bối cảnh đổi mới giáo dục,….để cung cấp cho đề tài nghiên cứu. 6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp quan sát: Quan sát thực trạng quá trình dạy học theo định hướng giáo dục STEM trong các trường THPT và mô hình quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS. - Phương pháp điều tra: Điều tra khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Nghiên cứu các báo cáo tổng kết kinh nghiệm, đánh giá dạy học theo định hướng giáo dục STEM của GV và các mô hình quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV hiệu quả hiện nay trong và ngoài nước để xây dựng mô hình quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. - Phương pháp chuyên gia: Dùng công cụ khảo sát, phỏng vấn, trưng cầu ý kiến về các biện pháp đề xuất quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang đánh để giá tính khả 4
thi, hợp lý và cần thiết của các biện pháp. - Phương pháp thử nghiệm: Tổ chức thử nghiệm đánh giá giải pháp đã đề xuất. 7. Giả thuyết khoa học Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV phù hợp, có tính khả thi thì sẽ nâng cao chất lượng hoạt động bồi dưỡng của GV về giáo dục STEM, giúp GV phát triển NLDH để triển khai thành công dạy học theo định hướng giáo dục STEM trong các trường THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. 8. Cấu trúc, bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận nội dung luận văn được thể hiện ở ba chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS. Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Bắc Giang. Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV THCS huyện Việt Yên, tỉnh Tỉnh Bắc Giang. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC CƠ SỞ 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên phổ thông Ở nước ngoài các tác giả Patrice Pelpel, Michel Develay, Marguerite Altet, James H.Mc Millan, Michel Develay đã công bố các công trình nghiên cứu tìm ra công cụ lý luận khoa học góp phần đổi mới công tác đào tạo bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi dưỡng GV cụ thể: lý giải vì sao công tác đào tạo, bồi dưỡng GV cần được đổi mới theo quan điểm lấy người học làm trung tâm. Thông qua đào tạo ban đầu và bồi dưỡng thường xuyên, người GV phải có năng lực vừa tập trung đi sâu vào nội dung của bộ môn, vừa tập trung đi sâu vào việc học của HS. Tác giả Lục Thị Nga (2005) [18]; Phạm Văn Giáp (2011) [6] … đã đề xuất thực hiện đồng bộ một số biện pháp quản lý bồi dưỡng nghiệp vụ cho GV như: Xây dựng cơ chế quản lý chỉ đạo; quản lý tốt việc tự bồi dưỡng của GV; đề ra chuẩn định mức cho GV phấn đấu; nâng cao chất lượng hoạt động các tổ chuyên môn; kiểm tra đánh giá việc thực hiện hoạt động bồi dưỡng. Vấn đề quản lý công tác bồi dưỡng đội ngũ GV ở trường phổ thông đã có một số công trình nghiên cứu của Vương Văn Thanh [21], Trần Thị Hải Yến [28]. Các tác giả đã quan tâm đến việc quản lý được thực hiện ở ngay cấp trường với chủ thể quản lý là hiệu trưởng. Hoàng Quốc Vinh (2011) đã nêu cụ thể công tác quản lý: Thành lập Ban chỉ đạo công tác bồi dưỡng; đề ra quy trình xây dựng kế hoạch, phân công trách nhiệm rõ đến từng đơn vị và mỗi cá nhân; xây dựng nội dung đào tạo, bồi dưỡng [27]. Nhiều dự án ODA, dự án của các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ về giáo dục ở Việt Nam đã có những nghiên cứu và trình bày các kinh nghiệm bồi dưỡng GV ở một số nước trên thế giới. Đó là những tài liệu có giá trị, có thể vận dụng vào công tác bồi dưỡng GV ở Việt Nam một cách linh hoạt tùy theo từng trường, từng địa phương. Trong khi thực hiện quá trình bồi dưỡng GV cần phải có sự đánh giá để biết được mức độ thực hiện kế hoạch bồi dưỡng, để GV biết những ưu nhược điểm của bản thân để phát huy hoặc tiếp tục bồi dưỡng thêm. Trong nghiên cứu 6
của Nguyễn Ngọc Hợi, Thái Văn Thành, việc đánh giá chất lượng bồi dưỡng GV được xây dựng thành cả qui trình [9], cần phối hợp giữa tự đánh giá của GV với đánh giá của các cấp quản lý giáo dục. Các tác giả cũng xác định phải sử dụng kết quả đánh giá một cách tích cực, tuỳ theo kết quả xếp loại mà đề ra các yêu cầu khác nhau với GV để động viên, tạo được động lực cho họ tiếp tục phấn đấu. Phạm Quang Huân (2012) [11] cho rằng việc GV hiểu rõ và duy trì ý thức tổ chức kỉ luật, hình thành thói quen tự kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng có nghĩa là biểu hiện của trình độ tự quản lý. Tổ chức đánh giá và tự đánh giá bằng nhiều hình thức: qua sinh hoạt chuyên môn ở trường, qua các cuộc thi chuyên môn nghiệp vụ, qua việc xem xét các hoạt động giáo dục, giảng dạy, hồ sơ tài liệu và kết quả công việc. Nguyễn Mạnh Hùng (2011) cho rằng việc đánh giá công tác bồi dưỡng cần được thông qua các kì sát hạch, kiểm tra và công khai kết quả bồi dưỡng [12]. Từ việc khảo sát các nghiên cứu trong và ngoài nước, tác giả nhận thấy việc nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng GV về NLDH đã được triển khai ở nhiều bình diện khác nhau. Nhiều tác giả đã phân tích đưa ra nội dung của hoạt động bồi dưỡng GV; Nghiên cứu các mô hình đào tạo, bồi dưỡng GV; đề xuất các biện pháp khác nhau để nâng cao chất lượng hoạt động bồi dưỡng GV ở các cấp học, các loại hình trường, các địa phương khác nhau ở nhiều vùng miền. 1.1.2. Nghiên cứu về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học theo định hướng giáo dục STEM Trên cơ sở tiếp cận các nguồn tài liệu từ năm 2016 đến nay tác giả nhận thấy các nghiên cứu về bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng NLDH theo định hướng giáo dục STEM cho GV thể hiện ở các khía cạnh: Trong dự án thí điểm “Áp dụng phương pháp tiếp cận STEM của Anh vào bối cảnh Việt Nam năm 2016 - 2017” của hội đồng Anh tại Việt Nam và Bộ Giáo dục và Đào tạo của Việt Nam đã nhắm tới 15 trường THCS công lập, dân lập và trường Trung học phổ thông tại năm tỉnh miền Bắc gồm Hà Nội, Hải Dương, Nam Định, Hải Phòng và Quảng Ninh. Mục tiêu của dự án là: (1) Xây dựng năng lực, áp dụng cách tiếp cận STEM cho GV và các lãnh đạo nhà trường nhằm nâng cao thành tích học tập và năng lực thực hành của HS. 7