Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:127

Thêm vào BST

Báo xấu

35
lượt xem 11
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục đích nghiên cứu của đề tài nhằm nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn để đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, nhằm góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn đội ngũ giáo viên trường mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TẠ QUANG THẮNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN THEO CHỦ ĐỀ CHO GIÁO VIÊN MẦM NON HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TẠ QUANG THẮNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN THEO CHỦ ĐỀ CHO GIÁO VIÊN MẦM NON HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS HÀ THẾ TRUYỀN THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu của bản thân. Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, không trùng lặp với các đề tài khác và chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào. Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2015 Tác giả luận văn Tạ Quang Thắng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Ban lãnh đạo, Khoa Tâm lý giáo dục, Khoa sau Đại học và tập thể các thầy giáo, cô giáo trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ, tạo điều kiện, cho tôi nhiều ý kiến quý báu trong suốt quá trình học tập và hoàn thành luận văn. Đặc biệt, xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Hà Thế Truyền đã tận tình trực tiếp hướng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tôi nghiên cứu và thực hiện đề tài. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, chuyên viên Phòng Giáo dục mầm non Sở GD&ĐT Phú Thọ, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Lâm Thao; các đồng chí cán bộ quản lý, giáo viên các trường mầm non huyện Lâm Thao đã nhiệt tình, tạo điều kiện về thời gian, cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến giúp đỡ, động viên tôi hoàn thành luận văn. Mặc dù có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, nhưng do điều kiện nghiên cứu và năng lực quản lý của bản thân có hạn, luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được những ý kiến chỉ dẫn quý báu của quý thầy cô, các nhà khoa học trong hội đồng khoa học cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn. Tôi xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2015 Tác giả luận văn Tạ Quang Thắng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ....................................................................... vi MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3 3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu ....................................................... 3 4. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 3 5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 4 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Đóng góp của đề tài .................................................................................................. 5 9. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 5 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN THEO CHỦ ĐỀ CHO GIÁO VIÊN MẦM NON ............................ 6 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ........................................................................... 6 1.1.1. Trên thế giới .................................................................................................... 6 1.1.2. Ở Việt Nam ..................................................................................................... 7 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ....................................................................... 8 1.2.1. Quản lý ............................................................................................................ 8 1.2.2. Quản lý giáo dục ........................................................................................... 13 1.2.3. Giáo viên mầm non, hoạt động chuyên môn và hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề .............................................................................. 15 1.2.3.1. Giáo viên mầm non .................................................................................... 15 1.2.4. Biện pháp, biện pháp quản lý và biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non ....................................... 18 1.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non .... 21 1.3.1. Hiệu trưởng trường mầm non ....................................................................... 21 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.3.2. Sự cần thiết, phương pháp, chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non .................................................... 22 1.3.3. Nội dung quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non .............................................................................................. 24 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non ................................................................................... 27 1.4.1. Yếu tố khách quan......................................................................................... 27 1.4.2. Yếu tố chủ quan ............................................................................................ 29 Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 31 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN THEO CHỦ ĐỀ CHO GIÁO VIÊN MẦM NON HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ............................................................................... 32 2.1. Khái quát về vị trí địa lý, kinh tế - xã hội của huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ....... 32 2.2. Khái quát tình hình giáo dục mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............ 32 2.2.1. Tình hình chung về giáo dục mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ..... 32 2.2.2. Những thuận lợi và khó khăn chủ yếu của giáo dục mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ........................................................................................ 36 2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm, Thao tỉnh Phú Thọ ........................................................................... 39 2.3.1. Vài nét về mẫu nghiên cứu và cách xử lý số liệu khảo sát ........................... 39 2.3.2. Thực trạng chuyên môn của giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ....................................................................................................... 41 2.3.3. Nhận thức về vị trí, vai trò của bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non ...................................................................................... 42 2.3.4. Thực trạng nhu cầu bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề của giáo viên mầm non ...................................................................................................... 44 2.3.5. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho GVMN huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ................................................................... 46 2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ .......................................................... 54 2.4.1. Vai trò của Hiệu trưởng và các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề đã sử dụng ........................................................... 54 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
2.4.2. Kết quả điều tra và phân tích thực trạng quản lý hoạt động BDCM theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ............................ 58 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động BDCM theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao .................................................................. 64 2.5.1. Thực trạng các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động BDCM theo chủ đề cho GVMN huyện Lâm Thao ..................................... 64 2.5.2. Thực trạng các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động BDCM theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện LâmThao .................... 65 2.6. Đánh giá thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ................................ 66 2.6.1. Đánh giá mặt thành công của hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho GVMN ............................................................................................. 66 2.6.2. Đánh giá mặt hạn chế của hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho GVMN.......................................................................................................... 66 Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 68 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN THEO CHỦ ĐỀ CHO GIÁO VIÊN MẦM NON HUYỆN LÂM THAO, TỈNH PHÚ THỌ ......................................................................................... 69 3.1. Một số nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý .......................................... 69 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ............................................................ 69 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn ............................................................ 69 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................... 70 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ............................................................. 70 3.2. Đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ ........................................... 70 3.2.1. Kế hoạch hóa hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề ngắn hạn và dài hạn của nhà trường trên cơ sở cá nhân tự đăng ký .................................. 70 3.2.2.Tổ chức bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề có trọng tâm, trọng điểm căn cứ vào mục tiêu, yêu cầu nuôi dưỡng, giáo dục của trường mầm non trong từng giai đoạn.............................................................................. 73 3.2.3. Chỉ đạo bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên một cách khoa học .... 77 3.2.4. Quản lý đổi mới nội dung, hình thức bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề .. 80 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
3.2.5. Động viên và khuyến khích việc tự bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề của giáo viên .................................................................................................. 83 3.2.6. Kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên trường mầm non ............................................................................. 85 3.2.7. Quản lý việc thi đua, khen thưởng nhằm khuyến khích giáo viên học tập, bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề ............................................................... 88 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 89 3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã được đề xuất .... 90 3.4.1. Quy trình khảo nghiệm ................................................................................. 90 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm .................................................................................... 91 Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 96 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 97 1. Kết luận ................................................................................................................... 97 2. Khuyến nghị ............................................................................................................ 98 CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN ..................................................................................................... 100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 101 PHỤ LỤC................................................................................................................. 104 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Cụm từ viết đầy đủ BD Bồi dưỡng BDCM Bồi dưỡng chuyên môn CBQL Cán bộ quản lý CNTT Công nghệ thông tin CS Chăm sóc GD Giáo dục GDMN Giáo dục mầm non GD&ĐT Giáo dục và đào tạo GV Giáo viên GVMN Giáo viên mầm non HĐ Hoạt động HĐ BDCM Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn HT Hiệu trưởng MN Mầm non ND Nuôi dưỡng QL Quản lý SL Số lượng iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1: Số lượng trẻ cấp học mầm non huyện lâm Thao........................................ 33 Bảng 2.2: Chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ mầm non ........................................ 34 Bảng 2.3: Số lượng đội ngũ CBQL, giáo viên mầm non huyện Lâm Thao ............... 35 Bảng 2.4: Thực trạng trình độ đào tạo của GVMN huyện Lâm Thao ........................ 36 Bảng 2.5: Thực trạng về độ tuổi của GVMN huyện Lâm Thao ................................. 36 Bảng 2.6: Số liệu về 8 trường mầm non tiến hành khảo sát ....................................... 39 Bảng 2.7: Sơ lược về khách thể chọn nghiên cứu ...................................................... 40 Bảng 2.8: Thực trạng nhận thức về vị trí vai trò của BDCM theo chủ đề cho giáo viên mầm non ........................................................................................... 42 Bảng 2.9: Biểu hiện về vai trò của BDCM theo chủ đề cho giáo viên mầm non ...... 43 Bảng 2.10: Bảng tổng hợp nhu cầu BDCM theo chủ đề của giáo viên mầm non ..... 44 Bảng 2.11: Tổng hợp số lượng đánh giá các chủ đề chuyên môn cần bồi dưỡng cho GVMN ...... 44 Bảng 2.12: Thực trạng về nội dung bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho GVMN huyện Lâm Thao .......................................................................... 46 Bảng 2.13: Thực trạng về hình thức bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao ................................................................ 49 Bảng 2.14: Thực trạng về phương pháp bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao ........................................................ 51 Bảng 2.15. Thực trạng mức độ phù hợp về thời gian tổ chức BDCM theo chủ đề cho GVMN huyện Lâm Thao.................................................................... 52 Bảng 2.16: Thực trạng hình thức kiểm tra, đánh giá sau các đợt bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho GVMN huyện Lâm Thao ........................... 53 Bảng 2.17: Thống kê ý kiến về vai trò của Hiệu trưởng trong quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non .................... 54 Bảng 2.18: Những biện pháp Hiệu trưởng đã sử dụng trong công tác quản lý hoạt động BDCM theo chủ đề cho giáo viên mầm non .................................... 55 Bảng 2.19: Thực trạng xây dựng kế hoạch quản lý hoạt động BDCM theo chủ đề cho GVMN .. 58 Bảng 2.20: Thực trạng tổ chức hoạt động BDCM theo chủ đề cho GVMN huyện Lâm Thao .. 60 v
Bảng 2.21: Thực trạng chỉ đạo hoạt động BDCM theo chủ đề cho GVMN ............. 61 Bảng 2.22: Thực trạng việc kiểm tra, đánh giá hoạt động BDCM theo chủ đề cho GVMN... 62 Bảng 2.23: Các yếu tố chủ quan ảnh hưởng đến việc QL hoạt động BDCM theo chủ đề cho GVMN .................................................................................... 64 Bảng 2.24: Các yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quản lý hoạt động BDCM theo chủ đề cho GVMN .................................................................................... 65 Bảng 3.1: Thống kê ý kiến về tính cần thiết của các biện pháp đã đề xuất của 130 nghiệm thể ................................................................................................. 91 Bảng 3.2: Thống kế ý kiến về tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất của 130 nghiệm thể ................................................................................................. 92 Bảng 3.3: Tổng hợp kết quả về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ....... 94 vi
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Cấu trúc hệ thống quản lý .......................................................................... 11 Sơ đồ 1.2: Mối quan hệ của các chức năng trong chu trình quản lý ........................... 12 Sơ đồ 1.3: Quản lý Giáo dục Mầm non ...................................................................... 14 Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 90 Biểu đồ 3.1: Đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý ............................ 92 Biểu đồ 3.2: Đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp quản lý............................... 93 Biểu đồ 3.3: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp. ........ 95 vi
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến lĩnh vực Giáo dục và đào tạo. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI khẳng định: “Giáo dục và đào tạo là sự nghiệp của toàn Đảng, của Nhà nước, của toàn dân và là quốc sách hàng đầu, nhằm nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài. Đầu tư cho giáo dục và đào tạo phải được ưu tiên và đi trước. Mục tiêu cốt lõi của GD&ĐT là hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực con người Việt Nam. Phải đổi mới mạnh mẽ, sâu sắc nhận thức và tư duy về giáo dục và đào tạo; về công tác quản lý giáo dục; về nội dung, phương pháp giáo dục; hình thức và phương pháp đánh giá chất lượng giáo dục; cơ chế, chính sách đầu tư tài chính”. Trong văn bản số: 4318/BGDĐT-GDMN ngày 14 tháng 8 năm 2014 của Bộ GD&ĐT về việc Hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ Giáo dục Mầm non năm học 2014- 2015 đã ghi rõ: “Chú trọng bồi dưỡng thường xuyên nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên về nội dung, quan điểm đổi mới công tác quản lý, tổ chức thực hiện chương trình GDMN. Chủ động xây dựng kế hoạch tăng cường giao lưu, trao đổi, ho ̣c tâ ̣p kinh nghiệm phương pháp giáo dục mầm non tiên tiến của các trường chất lượng cao, nâng cao năng lực tổ chức hoạt động giáo dục theo quan điểm giáo dục toàn diện, tích hợp, lấy trẻ làm trung tâm và tăng cường trải nghiệm của trẻ. Nhân rộng những sáng kiến kinh nghiệm hay và kết quả tốt của Hội thi giáo viên dạy giỏi cấp học mầm non”. Nhằm thực hiện chủ trương giáo dục là quốc sách hàng đầu, nhiều chính sách ưu đãi cho giáo dục mầm non đã được Chính phủ ban hành, đặc biệt là chú trọng đến công tác tuyên truyền, phát huy ảnh hưởng của giáo dục mầm non sâu rộng trong cộng đồng, huy động xã hội hóa trong cộng đồng dân cư cùng chăm lo đầu tư cho giáo dục. Quyết định số 149/2006/QĐ-TTg ngày 23/6/2006 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Phát triển GDMN giai đoạn 2006 - 2015” với quan điểm chỉ đạo là: “ thực hiện triệt để công tác xã hội hoá; khuyến khích huy động và tạo điều kiện để các tổ chức xã hội nghề nghiệp, tổ chức kinh tế, cá nhân trong và ngoài nước đầu tư phát triển giáo dục mầm non …” hoàn toàn phù hợp với xu thế chung trên thế giới hiện nay về phát triển nền giáo dục quốc dân. Đó là sự huy động toàn xã hội làm giáo dục, động viên các tầng lớp nhân dân góp sức xây dựng nền giáo dục quốc dân 1
dưới sự quản lý của Nhà nước, là một quan điểm chỉ đạo của Đảng và nhà nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa đối với sự nghiệp phát triển giáo dục hướng tới công tác giáo dục thực sự là sự nghiệp của dân, do dân và vì dân. Thực hiện chủ trương của Đảng và Nhà nước, giáo dục mầm non đã có những bước phát triển không ngừng. Trước tiên phải kể đến là sự phát triển về quy mô trường lớp được mở rộng nhanh chóng. Với quy mô và mạng lưới trường không ngừng được mở rộng, đã giúp việc tăng tỉ lệ huy động trẻ mầm non đến trường, lớp, phần nào giúp việc giảm tải trong các trường mầm non, đặc biệt tại các khu vực đông dân cư. Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, trí tuệ của trẻ em. Giáo dục mầm non có ảnh hưởng lớn đến việc tạo dựng cho trẻ thơ một nhân cách phát triển toàn diện. Chính vì lẽ đó việc chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non đang là một trong những mối quan tâm hàng đầu của cả nhân loại. Trong báo cáo giám sát toàn cầu về giáo dục cho mọi người năm 2005, UNESCO đã đánh giá: “Những năm đầu của cuộc sống là giai đoạn chủ yếu của phát triển trí tuệ, nhân cách và hành vi”, “Bằng chứng cho thấy rằng, việc chăm sóc giáo dục trẻ ở lứa tuổi trước tuổi học có liên quan đến việc phát triển nhận thức và xã hội tốt hơn”. Điều 21, 22, Luật giáo dục năm 2005 (Luật sửa đổi bổ sung năm 2009) đã xác định nhiệm vụ và mục tiêu giáo dục mầm non “giáo dục mầm non thực hiện việc nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ từ 3 tháng tuổi đến 6 tuổi”, “mục tiêu của giáo dục mầm non là giúp trẻ em phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách, chuẩn bị cho trẻ vào học lớp 1” [32]. Muốn làm tốt vấn đề đó thì trước hết phải tăng cường công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn trong các trường mầm non. Bởi trong trường mầm non, đội ngũ giáo viên phụ trách việc nuôi dưỡng, chăm sóc - giáo dục trẻ trực tiếp hàng ngày. Đội ngũ giáo viên là lực lượng góp phần vô cùng to lớn trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc - giáo dục trẻ trong mỗi trường mầm non. Để đạt mục đích đó thì việc bồi dưỡng chuyên môn thường xuyên, không ngừng nâng cao trình độ cho giáo viên là hết sức quan trọng, là nhân tố chính góp phần quyết định thực hiện mục tiêu chăm sóc giáo dục trẻ mầm non. Sự thành công hay thất bại trong nhà trường không chỉ do cán bộ quản lý, mà đội ngũ giáo viên cũng là lực lượng quan trọng làm nên thắng lợi của nhà trường. 2
Trước những yêu cầu của đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, đội ngũ giáo viên, đặc biệt là đội ngũ giáo viên mầm non còn những bất cập cả về số lượng, hạn chế về trình độ và chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục trong giai đoạn hiện nay. Việc quản lý tốt hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo viên, nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ” để nghiên cứu với mục đích góp phần nâng cao chất lượng giáo dục mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ phát triển đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn để đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, nhằm góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn đội ngũ giáo viên trường mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. 3. Khách thể nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non 3.2. Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. 4. Phạm vi nghiên cứu 4.1. Đề tài nghiên cứu một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non. 4.2. Khách thể điều tra: Cán bộ quản lý và giáo viên mầm non của 8 trường mầm non trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, cán bộ Phòng Giáo dục mầm non Sở GD&ĐT tỉnh Phú Thọ, cán bộ Phòng GD&ĐT huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. 4.3. Địa bàn nghiên cứu: Gồm 8 trường mầm non trên địa bàn huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ là: Xuân Lũng, Xuân Huy, Hợp Hải, Cao Xá 1, Tứ Xã 1, Supe, Kinh Kệ, Liên Cơ Lâm Thao. 5. Giả thuyết khoa học Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong thời gian qua đã đạt được kết quả nhất 3
định. Tuy nhiên, trong quản lý còn có những bất cập, do các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn chưa thật hợp lý, chưa thật khoa học. Do vậy, nếu áp dụng một cách đồng bộ các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề phù hợp với các trường mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ do tác giả đã đề xuất thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng chuyên môn của đội ngũ giáo viên đối với việc thực hiện mục tiêu chăm sóc và giáo dục trẻ mầm non các trường mầm non trên địa bàn huyện. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Hệ thống hóa được một số vấn đề về lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề đối với giáo viên mầm non. 6.2. Khảo sát thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề và thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. 6.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc - giáo dục trẻ. 6.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Tiến hành phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa các nguồn tài liệu lý luận và thực tiễn có liên quan đến quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non bao gồm: Các tài liệu, các văn kiện của Đảng, của nhà nước có liên quan đến nhà trường mầm non (Luật Giáo dục, Điều lệ trường mầm non,...). Các kết quả nghiên cứu, tài liệu về hoạt động quản lý giáo dục, quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn - Phương pháp điều tra: xây dựng các bảng điều tra phù hợp với nội dung đề tài luận văn, thống kê, phân tích các dữ liệu để có những đánh giá chính xác về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non trong thời gian qua. - Phương pháp chuyên gia: Thông qua bảng hỏi các ý kiến chuyên gia, các cán bộ quản lý giáo dục để khảo sát tình hình quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: xin ý kiến từ các Hiệu trưởng trường mầm non huyện Lâm Thao tỉnh Phú Thọ, lựa chọn các ý kiến tốt bổ sung vào quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên trường mầm non. 4
- Phương pháp khảo nghiệm: xin ý kiến đánh giá của các chuyên gia, cán bộ quản lý giáo dục, phỏng vấn và các kết quả nghiên cứu, các biện pháp được đề xuất trong luận văn. 7.3. Nhóm các phương pháp xử lý thông tin Xử lý các kết quả nghiên cứu bằng phương pháp thống kê trong Toán (Spearman, tính %, sơ đồ hóa, mô hình hóa) để chứng minh, phân tích, xử lý số liệu điều tra, định lượng kết quả nghiên cứu từ đó rút ra các kết luận khoa học), sử dụng phần mềm tin học và sử dụng các bảng biểu, sơ đồ và đồ thị để phục vụ nghiên cứu và biểu đạt các kết quả nghiên cứu. 8. Đóng góp của đề tài Đề tài góp phần nâng cao biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên các mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ nói riêng và cho giáo viên các trường mầm non trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nói chung. 9. Cấu trúc luận văn Ngoài các phần ký hiệu viết tắt, mục lục, mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn gồm 3 chương sau: Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non. Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ. 5
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN THEO CHỦ ĐỀ CHO GIÁO VIÊN MẦM NON 1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu 1.1.1. Trên thế giới Cùng với sự phát triển của xã hội, khoa học quản lý đã đi vào tất cả các lĩnh vực hoạt động của con người và trở thành hoạt động mang tính phổ biến trong xã hội loài người. Nếu nói giáo dục là hiện tượng xã hội, vĩnh hằng thì quản lý giáo dục cũng như vậy. Giáo dục xuất hiện nhằm thực hiện cơ chế truyền kinh nghiệm lịch sử - xã hội loài người, của thế hệ đi trước cho thế hệ đi sau có trách nhiệm kế thừa, phát triển nó một cách sáng tạo, làm cho xã hội và bản thân con người phát triển không ngừng. Giáo dục ngày nay không chỉ dừng lại ở việc truyền thụ lại cho người học hiểu biết những tri thức, kỹ năng đã có do con người tích lũy được từ ngàn xưa, mà phải dạy cho người học biết vận dụng những điều đã biết, đã hiểu ấy vào các lĩnh vực khác của đời sống xã hội. Không những vậy, giáo dục phải khơi dậy, làm sống lại những tiềm năng sẵn có của con người làm cho người học trở nên năng động, sáng tạo, luôn mong muốn tìm tòi, khám phá và phát hiện thêm những tri thức mới trên nền những tri thức đã biết. Để đạt được mục đích đó, quản lý được coi là nhân tố tổ chức, chỉ đạo việc thực thi cơ chế nêu trên. Từ xưa đã có nhiều tác giả nghiên cứu về quản lý. Ở phương Đông cổ đại, đặc biệt là ở Trung Hoa đã xuất hiện những nhà tư tưởng về quản lý lỗi lạc như Khổng Tử (511-479 TCN), Mạnh Tử (312 - 289 TCN) chủ trương dùng “Đức trị”, nhấn mạnh vai trò làm chủ của nhân dân vả trách nhiệm phục vụ dân của người cầm quyền. Trong đó, Hàn Phi Tử (280-233 TCN), Thượng Ưởng lại quan tâm đến quyền lực, chủ trương dùng “Pháp trị” để quản lý xã hội. Một số công trình của tác giả nước ngoài như: M.I Konđakov - Cơ sở lý luận khoa học quản lý giáo dục - Trường Cán bộ quản lý giáo dục và Viện khoa học giáo dục 1984; Hard - Koontz - Những vấn đề cốt yếu về quản lý của Frederich Winslow Taylor: “Quản lý là một nghệ thuật nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra thông qua việc điều khiển, chỉ huy, phối hợp, hướng dẫn hoạt động của những người khác”. 6
1.1.2. Ở Việt Nam Thời kỳ Phong kiến Việt Nam, tư tưởng quản lý cũng đã xuất hiện từ thời tiền Lê hướng vào “Pháp trị”, thời nhà Lý hướng vào “Đức trị”, thời Hậu Lê kết hợp “Pháp trị và Đức trị”. Nhiều nhà sư phạm trong nước với các công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục như: Đặng Quốc Bảo - Một số khái niệm cơ bản về quản lý giáo dục - Trường Quản lý giáo dục và đào tạo Trung ương I, Hà Nội 1997; Trần Kiểm - Những vấn đề cơ bản của quản lý giáo dục - NXB Đại học sư phạm 2009; Nhóm tác giả Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo - Quản lý Giáo dục - NXB Đại học sư phạm 2009. Phạm Khắc Chương (2004). Lý luận quản lý giáo dục đại cương. ĐHSP Hà Nội,... Những công trình nghiên cứu của các tác giả đã giải quyết nhiều vấn đề lý luận, bản chất, quy trình, phương pháp, nghệ thuật.... quản lý và quản lý giáo dục nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Nhận định được tầm quan trọng của giáo dục trong thời đại ngày nay, Đảng đã khẳng định "Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển, đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho tương lai". Tác giả Hà Sĩ Hồ viết: "Hiệu trưởng là người luôn biết kết hợp một cách hữu cơ sự quản lý và dạy học với sự quản lý các quá trình bộ phận. Hoạt động dạy và học các bộ môn và hoạt động khác hỗ trợ cho hoạt động dạy nhằm làm cho tác động giáo dục hoàn chỉnh và trọn vẹn" [25]. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên để nâng cao chất lượng giáo dục nói chung và chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ trong các trường mầm non nói riêng là một vấn đề thời sự và được nhiều người quan tâm. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, các nhà nghiên cứu đã đứng ở các góc độ khác nhau để tìm ra các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn hiệu quả nhưng đều chung mục đích là mong muốn góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Sau một thời gian tìm tòi, nghiên cứu, tôi thấy rằng đã có nhiều công trình nghiên cứu vấn đề quản lý hoạt động chuyên môn như: + Luận văn Thạc sỹ Quản lý giáo dục Nguyễn Thị Thúy (2002): " Các biện pháp nâng cao năng lực quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng các trường mầm non Hà Nội". + Luận văn Thạc sỹ QLGD. Nguyễn Thị Loan (2002): "Một số biện pháp quản lý của Hiệu trưởng nhằm tăng cường công tác chuyên môn cho đội ngũ giáo viên mầm non tỉnh Thái Nguyên". 7
+ Luận văn Thạc sỹ QLGD. Đinh Thị Bích Thủy (2012) "Quản lý hoạt động bồi dưỡng kỹ năng sư phạm cho giáo viên mầm non ngoài công lập tại quận Hoàng Mai, thành phố Hà Nội". + Luận văn Thạc sỹ QLGD. Nguyễn Thị Bích Thúy (1999): "Các biện pháp quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng các trường tiểu học ở tỉnh Quảng Nam". + Luận văn Thạc sỹ QLGD. Nguyễn Văn Tiến (2000): "Hoàn thiện một số biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng trường THCS ngoại thành Hải Phòng". + Luận văn Thạc sỹ QLGD. Phạm Quỳnh Anh (2000): "Hoàn thiện một số biện pháp quản lý chuyên môn của Hiệu trưởng trưởng THPTDL Hà Nội". Nhìn chung các công trình nghiên cứu đều đề cập đến hoạt động quản lý giáo dục ở các cấp độ, bình diện khác nhau vô cùng phong phú như quản lý cấp học, quản lý đội ngũ, quản lý cơ sở vật chất, quản lý nội dung, chương trình, quản lý mục tiêu, quản lý hoạt động bồi dưỡng,..... chúng ta có thể rút ra được nhiều bài học quý báu về quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn của cán bộ quản lý cho giáo viên từ những công trình nghiên cứu trên. Là lãnh đạo phụ trách, chỉ đạo chuyên môn giáo dục mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, tôi thấy rõ vị trí, vai trò của việc bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên để đảm bảo nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ trong mỗi cơ sở giáo dục mầm non, vì vậy người cán bộ quản lý phải có những biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề hiệu quả và phù hợp với đơn vị mình. Song để vận dụng vào thực tiễn một cách phù hợp và sáng tạo nâng cao hiệu quả công tác của mình, chúng tôi lựa chọn đề tài: "Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn theo chủ đề cho giáo viên mầm non huyện Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ". Đề tài nghiên cứu với mong muốn góp một phần nhỏ vào việc nâng cao chất lượng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn trong các trường mầm non huyện Lâm Thao nhằm thực hiện mục tiêu chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay. 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài 1.2.1. Quản lý 1.2.1.1. Khái niệm quản lý Để tồn tại và phát triển, con người không thể hành động riêng lẻ mà cần phải phối hợp những nỗ lực cá nhân hướng tới mục tiêu chung. Ngay từ buổi bình minh 8