Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới cho giáo viên ở các trường trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:128

Thêm vào BST

Báo xấu

29
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các trường THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học phổ thông huyện Mèo vạc, tỉnh Hà Giang đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trinh giáo dục phổ thông mới, góp phần thực hiện thành công đổi mới giáo dục phổ thông.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học theo chương trình giáo dục phổ thông mới cho giáo viên ở các trường trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ THỊ HỒNG NHUNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2020
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM LÊ THỊ HỒNG NHUNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG Ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Thị Phương Hoa THÁI NGUYÊN - 2020
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Thái Nguyên, tháng 12 năm 2020 Tác giả luận văn Lê Thị Hồng Nhung i
LỜI CẢM ƠN Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến TS. Lê Thị Phương Hoa, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ, em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn đồng nghiệp. Em xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 12 năm 2020 Tác giả luận văn Lê Thị Hồng Nhung ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG ........................................................................................... v DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ..................................................................................... vi MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 1. Lí do chọn đề tài ....................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .......................................................................... 3 4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài .......................................................................... 4 5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 4 6. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 4 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 5 8. Cấu trúc nội dung luận văn ....................................................................................... 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI.............................................. 7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................................ 7 1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài ....................................................... 7 1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở Việt Nam ............................................................... 9 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ..................................................................... 12 1.2.1. Năng lực ............................................................................................................ 12 1.2.2. Năng lực dạy học của giáo viên Trung học phổ thông ..................................... 13 1.2.3. Bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông.................... 14 1.2.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học phổ thông ........ 16 1.2.5. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................... 16 1.3. Một số vấn đề về Bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới............................................ 17 iii
1.3.1. Chương trình giáo dục phổ thông mới và những yêu cầu đặt ra về năng lực dạy học đối với giáo viên trung học phổ thông ............................................... 17 1.3.2. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................... 20 1.3.3. Nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................... 21 1.3.4. Phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ............................................ 21 1.3.5. Hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................... 26 1.3.6. Quy trình bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................... 27 1.3.7. Đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới............................................ 28 1.4. Quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới .............................................................. 29 1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới............................................ 29 1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................... 30 1.4.3. Chỉ đạo Triển khai hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................... 31 1.4.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới......................... 32 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................... 33 1.5.1. Những yếu tố chủ quan ..................................................................................... 33 1.5.2. Yếu tố khách quan ............................................................................................ 33 Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 35 iv
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI .............................................................................. 36 2.1. Tình hình phát triển Kinh tế, Văn hóa, Xã hội và công tác giáo dục của huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ....................................................................... 36 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên - Xã hội của huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ..................... 36 2.1.2. Đặc điểm giáo dục Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ...... 36 2.2. Mục đích, nội dung và phương pháp khảo sát thực trạng.................................... 38 2.2.1. Mục đích khảo sát ............................................................................................. 38 2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 38 2.2.3. Phương pháp khảo sát và phương thức xử lý số liệu ........................................ 38 2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên các trường trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................................... 40 2.3.1. Thực trạng năng lực dạy học của giáo viên các trường Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ............................................................. 40 2.3.2. Thực trạng nội dung bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................................................... 42 2.3.3. Thực trạng quy trình bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................................................... 45 2.3.4. Thực trạng phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................................................................. 47 2.3.5. Thực trạng hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới.. 48 2.3.6. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........................................................................... 50 v
2.4. Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................................................... 51 2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới .................................................................................................. 51 2.4.2. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới .............................................................. 54 2.4.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới .............................................................. 57 2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ...................................................... 59 2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới .............................................................. 62 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý bồi dưỡng giáo viên THPT theo chuẩn nghề nghiệp ...................................................................................................... 64 Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 66 Chương 3:BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ......... 67 3.1. Nguyên tắc lựa chọn các biện pháp ..................................................................... 67 3.1.1. Đảm bảo tính mục đích ..................................................................................... 67 3.1.2. Đảm bảo tính toàn diện, đồng bộ và thống nhất ............................................... 67 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn...................................................................................... 68 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi, tính hiệu quả .................................................................. 68 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính linh hoạt, mềm dẻo .................................................. 69 vi
3.2. Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ......................................................................................................... 69 3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho CBQL, giáo viên về chương trình giáo dục phổ thông mới và những yêu cầu về năng lực dạy học đối với giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................... 69 3.2.2. Tổ chức khảo sát năng năng lực dạy học hiện tại của giáo viên Trung học phổ thông và nhu cầu bồi dưỡng năng lực dạy học của giáo viên THPT đối chiếu với yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới 2018 để có kế hoạch bồi dưỡng phù hợp ................................................................................ 72 3.2.3. Chỉ đạo đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ..................................... 75 3.2.4. Huy động nguồn lực tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ... 77 3.2.5. Xây dựng cơ chế kiểm tra đánh giá, giám sát chặt chẽ công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................................... 79 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .......................................................................... 80 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................. 82 3.4.1. Đối tượng khảo nghiệm .................................................................................... 82 3.4.2. Mục đích khảo nghiệm ..................................................................................... 82 3.4.3. Nội dung khảo nghiệm...................................................................................... 82 3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm ............................................................................... 82 Kết luận chương 3 ....................................................................................................... 84 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ........................................................................... 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 90 PHỤ LỤC....................................................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BCV : Báo cáo viên BD : Bồi dưỡng BDGV : Bồi dưỡng giáo viên CBQL : Cán bộ quản lý CBQLGD : Cán bộ quản lý giáo dục CSVC : Cơ sở vật chất DH : Dạy học ĐHSP : Đại học Sư phạm ĐTB : Điểm trung bình GD : Giáo dục GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GVTHPT : Giáo viên Trung học phổ thông HQTH : Hiệu quả thực hiện HS : Học sinh KT-XH : Kinh tế - Xã hội MĐTH : Mức độ thực hiện NLDH : Năng lực dạy học NXBGD : Nhà xuất bản giáo dục THPT : Trung học phổ thông iv
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Quy mô mạng lưới các trường THPT trên địa bàn huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ............................................................................... 37 Bảng 2.2: Kết quả học tập của HS các trường THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ............................................................................................... 37 Bảng 2.3. Thực trạng năng lực dạy học của giáo viên THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................... 40 Bảng 2.4. Thực trạng nội dung bồi dưỡng NLDH cho GV THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ......... 42 Bảng 2.5. Đánh giá tính phù hợp về quy trình bồi dưỡng NLDH cho GV THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 ..................................................................................... 46 Bảng 2.6: Phương pháp bồi dưỡng năng lực dạy học cho GVTHPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................... 47 Bảng 2.7: Hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho GVTHPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới ................................................................ 49 Bảng 2.8: Thực trạng thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ....................................................................... 52 Bảng 2.9: Thực trạng tổ chức thực hiện bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ............................................................................... 55 Bảng 2.10: Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng NLDH cho giáo viên THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ......................................... 58 Bảng 2.11. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang ............................................................ 61 Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ....... 83 v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 2.1: Ý kiến của CBQL và GV về sắp xếp các bước trong quy trình bồi dưỡng ............................................................................................ 45 Biểu đồ 2.2: Đánh giá kết quả bồi dưỡng NLDH cho GV THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới ........ 50 Biểu đồ 2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới .............................. 62 vi
MỞ ĐẦU 1. Lí do chọn đề tài Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng về Giáo dục- Đào tạo cũng nêu rõ: "Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt". Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 đã định hướng: "Phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao là một đột phá chiến lược”... Ngày 26 tháng 12 năm 2018, Bộ giáo dục và Đào tạo đã ban hành Thông tư 32 về chương tình giáo dục phổ thông mới, nhằm hình thành ở học sinh 5 phẩm chất cơ bản (yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực và trách nhiệm) và 10 năng lực gồm các năng lực chung và năng lực cốt lõi. Chương trình giáo dục phổ thông mới được xây dựng theo định hướng phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh; tạo môi trường học tập và rèn luyện giúp học sinh phát triển hài hoà về thể chất và tinh thần, trở thành người học tích cực, tự tin, biết vận dụng các phương pháp học tập tích cực để hoàn chỉnh các tri thức và kĩ năng nền tảng, có ý thức lựa chọn nghề nghiệp và học tập suốt đời; có những phẩm chất tốt đẹp và năng lực cần thiết để trở thành người công dân có trách nhiệm, người lao động có văn hoá, cần cù, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu phát triển của cá nhân và yêu cầu của sự nghiệp xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời đại toàn cầu hoá và cách mạng công nghiệp mới. Để đạt được những mục tiêu trên thì đội ngũ giáo viên có vai trò quyết định toàn bộ sự nghiệp phát triển nền giáo dục. Phát triển đội ngũ giáo viên là yêu cầu cấp thiết, là yếu tố cơ bản có ý nghĩa quyết định trong việc phát triển giáo dục. Trong mọi thời đại, giáo viên luôn là yếu tố quyết định giáo dục. Không thể có một nền giáo dục tốt nếu ở đó chỉ có những người thầy trung bình hoặc yếu kém. 1
Do đó việc bồi dưỡng nâng cao chất lượng giáo viên là một trong những yêu cầu quan trọng để thúc đẩy giáo dục phát triển. Trong những năm qua ngành giáo dục nói chung, giáo dục Hà Giàng nói riêng đa chú trọng nhiều hoạt động đồi dưỡng và đã đạt được một số kết quả nhất định. Hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới đã được triển khai khá bài bản và bước đầu đã làm thay đổi nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên cốt cán, giáo viên đại trà về vai trò và tầm quan trọng của hoạt động bồi dưỡng. Tuy nhiên trong quá trình triển khai bồi dưỡng, vẫn còn bộc lộ một số hạn chế từ cách thức tổ chức bồi dưỡng, công tác quản lý bồi dưỡng đến ý thức tham gia bồi dưỡng của giáo viên. Mèo Vạc là một huyện miền núi của tỉnh Hà Giang. Khi triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới cũng không tránh khỏi những bất cập như: khi tích hợp một số môn với nhau, ở cấp THPT, các em lại được tự chọn các môn học, chắc chắn sẽ xảy ra tình trạng thừa thiếu giáo viên cục bộ; Năm nay môn học này có nhiều học sinh đăng ký, nhưng năm sau lại giảm đi. Việc kết hợp một số giáo viên ở một số trường, nếu ở thành phố thì không có vấn đề gì, nhưng ở vùng sâu, vùng xa, việc này được thực hiện ra sao, khi điều kiện đi lại hết sức khó khăn; Khi thực hiện chương trình GDPT mới, các trường còn đang lúng túng về việc giảng dạy tích hợp liên môn và việc bổ sung trang thiết bị như thế nào để tránh sự lãng phí; vấn đề dạy học tích hợp liên môn vẫn còn mới mẻ và khó khăn với giáo viên, đặc biệt là trong việc tổ chức dạy học. Mặc dù đã tổ chức các lớp bồi dưỡng giáo viên song để giáo viên có thể bắt nhịp kịp với những đòi hỏi của chương trình giáo dục phổ thông mới là điều không thể thực hiện ngay; Cơ sở vật chất phục vụ cho bồi dưỡng cũng chưa đáp ứng; Một bộ phận giáo viên chưa sẵn sàng đón nhận sự thay đổi; Hiện tại Sở giáo dục- Đào tạo đã có sự phối hợp với các trường Đại học để triển khai bồi dưỡng cho giáo viên thông qua hình thức trực tuyến, song tại huyện Mèo Vạc nhiều giáo viên không thể tham gia bồi dưỡng qua hình thức này do hệ thống Internet không đảm bảo.....Ở góc độ quản lý, cán bộ quản lý cần nắm được toàn bộ khung bồi 2
dưỡng GV để hiểu GV được bồi dưỡng gì, từ đó mới có thể quản trị và đồng hành. Đồng thời, cần có một văn bản chỉ đạo để hiệu trưởng nhà trường tạo điều kiện tối đa cho GV cốt cán đi tập huấn. Với lựa chọn đội ngũ GV cốt cán, bên cạnh tiêu chuẩn giỏi chuyên môn cần phải có kĩ năng truyền cảm hứng. Chuyên đề bồi dưỡng rất quan trọng là về xây dựng kế hoạch GD nhà trường. Cách thức bồi dưỡng nên chú trọng hướng dẫn cách làm; đồng thời phải quan tâm đến quản lý, kiểm soát để có thể điều chỉnh ngay cho khóa bồi dưỡng sau được tốt hơn. Do đó vấn đề quản lý hoạt động bồi dưỡng nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên nói chung và giáo viên THPT nói riêng còn cần phải tiếp tục nghiên cứu để đề ra những biện pháp hữu hiệu và có tính khả thi đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới. Để thực hiện tốt mục tiêu và hiệu quả của việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới, cần phải có những nghiên cứu về quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học phổ thông, trên cơ sở đó đề xuất các biện pháp tổ chức và quản lý bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu thực tế của giáo dục vùng cao. Do đó, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các trường trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới”. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các trường THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới, luận văn đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học phổ thông huyện Mèo vạc, tỉnh Hà Giang đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trinh giáo dục phổ thông mới, góp phần thực hiện thành công đổi mới giáo dục phổ thông. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạ học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 3
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu đề tài 4.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông và quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang và đề xuất biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 4.2. Giới hạn khách thể khảo sát: Đối tượng khảo sát gồm lãnh đạo, chuyên viên Sở giáo dục- Đào tạo huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang; CBQL, giáo viên ở các trường THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Giới hạn khách thể điều tra, tổng số 62 người (Lãnh đạo, chuyên viên Sở giáo dục, cán bộ quản lý các trường trung học phổ thông là 9; Giáo viên THPT là 53). 5. Giả thuyết khoa học Công tác bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới trong năm qua mặc dù đã đạt được một số thành tựu nhất định, song vẫn bộc lộ một số hạn chế do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có nguyên nhân từ công tác quản lý. Nếu đề xuất được một số biện pháp quản lý bồi dưỡng nâng cao năng lực dạy học cho giáo viên THPT thực hiện theo chương trình giáo dục phổ thông mới mang tính đồng bộ, phù hợp với thực tiễn sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang trong giai đoạn hiện nay. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 6.2. Nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. 6.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên giáo viên Trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. 6.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi các biện pháp đề xuất. 4
7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Tác giả luận văn sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh các nguồn tài liệu trong và ngoài nước (sách, báo, tạp chí, luận án, luận văn... Các đề tài nghiên cứu) liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Tài liệu các văn kiện của Đảng, chính sách của Nhà nước về phát triển Giáo dục- Đào tạo, chương trình giáo dục phổ thông mới; Các tài liệu về bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT. Hệ thống, khái quát hóa những vấn đề lý luận làm công cụ cho quá trình nghiên cứu. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát Quan sát trực tiếp các hoạt động bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng của Sở GD&ĐT, CBQL trường THPT trong công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 7.2.2. Phương pháp điều tra - Điều tra thu thập số liệu, thông tin bằng các phiếu hỏi, phiếu phỏng vấn về thực trạng biện bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên Trung học phổ thông huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương tình giáo dục phổ thông mới. - Trao đổi với các đối tượng cần điều tra để khai thác thông tin về công tác bồi dưỡng giáo viên, quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 7.2.3. Phương pháp phỏng vấn Phỏng vấn các nhà QLGD cấp Sở, cán bộ quản lý các trường THPT, các giáo viên THPT huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang để làm rõ năng lực dạy học của giáo viên, nhu cầu bồi dưỡng của giáo viên cũng như các phương pháp, hình thức bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên đã thực hiện. 7.2.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động Nghiên cứu các báo cáo đánh giá giáo viên cuối năm và kết quả học tập của học sinh để thu thập thông tin đánh giá về năng lực đội ngũ. 5
7.2.5. Phương pháp chuyên gia Phương pháp này sử dụng trí tuệ của đội ngũ chuyên gia có trình độ cao của một chuyên ngành Quản lý giáo dục để xem xét, nhận định đánh giá tính khả thi và tính cấp thiết của các biện pháp quản lý được đề xuất. 7.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Sử dụng các công thức toán học (Tính %, điểm trung bình) để xử lý các số liệu điều tra, khảo sát thực tiễn thu được nhằm đánh giá thực trạng của công tác quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên THPT theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 8. Cấu trúc nội dung luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, phần Phụ lục luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên trung học phổ thông theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Chương 2: Thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các trường Trung học phổ thông huyện Mèo vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới. Chương 3: Biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học cho giáo viên ở các trường Trung học phổ thông huyện Mèo vạc, tỉnh Hà Giang theo chương trình giáo dục phổ thông mới. 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN TRUNG HỌC PHỔ THÔNG THEO CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở nước ngoài Feiman Nemser. S đặt ra vấn đề: Bằng cấp có cần thiết trong việc nâng cao năng lực dạy học cho GV? Theo tác giả: Căn cứ vào tính chất phức tạp của việc giảng dạy, bằng cấp là một yếu tố cần nhưng chưa đủ để một GV đạt hiệu quả trong công việc của mình. Tác giả nhấn mạnh: một GV nếu muốn nâng cao NLDH của mình chỉ có bằng cấp cao là chưa đủ; Đánh giá năng lực NVDH ở GV nhất thiết phải thông qua quá trình GV thực hiện chức năng nghề nghiệp của họ. Trong quan điểm này, người GV muốn phát triển nghề nghiệp của mình một cách bền vững phải được đào tạo nâng cao trình độ và kết hợp với bồi dưỡng [19]. Jenny Johnson; Norlander-Case, K.A, Reagan, T.G,& Case, C. W. cho rằng: Cách thức GV tự học, tự bồi dưỡng nâng cao NLDH là họ phải chủ động tạo ra những thách thức cho chính mình, học hỏi từ kinh nghiệm của đồng nghiệp, từ chuyên gia để phát kỹ triển năng và kiến thức cho bản thân. Người GV có khuynh hướng học tập suốt đời sẽ luôn biết cách cập nhật, làm mới kiến thức và kỹ năng của mình. Việc cải thiện NLDH có thể được thực hiện cả trong công việc và trong thời gian riêng của GV, đặc biệt phải gắn liền với hoạt động chuyên môn của mỗi cá nhân. Với cách tiếp cận này thì tự học, tự bồi dưỡng được xem là cách thức GV nâng cao năng lực của mình một cách bền vững nhất [22]. Zeki Arsal đã nghiên cứu khuynh hướng học tập suốt đời của 120 GV tương lai ở Thổ Nhĩ Kỳ. Học tập phải được diễn ra một cách thường xuyên, liên tục bao gồm cả học tập chính thức và không chính thức và diễn ra trong chính cuộc sống và lao động nghề nghiệp của họ. Muốn trở thành những GV giỏi, bản thân mỗi GV cần phải có động lực, sự kiên trì, kĩ năng tự điều chỉnh việc học và sự ham hiểu biết. Kết quả nghiên cứu đã đóng góp vào việc đánh giá các mục tiêu của giáo dục và vạch ra định hướng trong việc bồi dưỡng, phát triển NLDH cho GV ở Thổ Nhĩ Kỳ [26]. 7
Các công trình nghiên cứu trên đã đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tự học, tự bồi dưỡng của nâng cao NLDH cho GV, trong đó các tác giả cho rằng sự kiên trì học tập, động lực phấn đấu và lòng ham hiểu biết là những yếu tố không thể thiếu ở mỗi GV. Đây có thể là những tư liệu quan trọng cho các nhà quản lí giáo dục ở Việt Nam có những biện pháp tác động phù hợp đến GV, giúp GV nâng cao tinh thần tự học, tự bồi dưỡng phát triển NLDH cho chính mình. Về vấn đề quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên, tác giả Sandra H. Harwell cho rằng nhà quản lý giáo dục cần quan tâm đến cách thức GV nâng cao NLDH. Theo tác giả, để nâng cao NLDH cho GV, nhà quản lý cần tập trung vào vấn đề: những yếu kém về NLDH của giáo viên trong tổ chức, trong đo lường đánh giá kết quả học tập của HS. Quan trọng nhất, nên tập trung vào việc bồi dưỡng những phương pháp giảng dạy đã được chứng minh là ảnh hưởng đến thành tích học tập của HS [24]. James M. Banner, Jr. & Harold C. Cannon nhấn mạnh giảng dạy là một nghệ thuật đòi hỏi người dạy phải liên tục học hỏi. Để giáo viên nhận thức được tầm quan tọng của tự học, tự bồi dưỡng, nhà quản lý cần thông qua một loạt các ví dụ về các nhà giáo thành công hoặc không thành công trong nghề nghiệp. Trong nghiên cứu này, khía cạnh xúc cảm được xem là yếu tố vô cùng quan trọng đối với sự thành công của nghề dạy học, cụ thể là sự ổn định về mặt cảm xúc của GV. Vì vậy, theo các tác giả, điều này nhất định phải được tính đến trong việc hướng nghiệp, đào tạo và tuyển dụng và bồi dưỡng GV [21]. Sam Carlson và Cheick Tidiane Gadi cho rằng muốn bồi dưỡng, phát triển năng lực cho GV, nhà quản lý cần quan tâm đến tính đặc thù của hoạt động nghề nghiệp của họ. Theo tác giả, khi tiến hành tổ chức bồi dưỡng cho GV, các nhà quản lí cần hiểu: GV thường không muốn thay đổi phong cách và thói quen giảng dạy của mình; thận trọng với hoạt động tốn nhiều thời gian dành cho các ưu tiên khác của họ (Kinh tế, gia đình). Nhiều GV cho rằng, để tạo động lực cho họ phát triển nghề nghiệp, hiệu trưởng các trường nên có những chính sách như: Tăng lương, khen thưởng đối với những GV tích cực tham gia vào các hoạt động tích hợp công nghệ thông tin vào bài giảng giúp cải thiện thành tích học tập của HS [23]. Theo các tác giả Fabrice Henard và Soleine Leprince- Renguetc, tổ chức nâng cao NLDH cho GV là một hoạt động không thể thiếu trong một nền giáo dục có chất 8