Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

Chia sẻ: Tiểu Ngư | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:132

Thêm vào BST

Báo xấu

44
lượt xem 7
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng của giáo dục y đức và quản lý giáo dục y đức cho sinh viên ngành y tại trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, từ đó luận văn đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục y đức cho SV trong nhà trường.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ THÚY HƯỜNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Y ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM NGUYỄN THỊ THÚY HƯỜNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Y ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ THÁI NGUYÊN, TỈNH THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60 14 01 14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: GS.TSKH NGUYỄN VĂN HỘ THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng trong bấ t cứ mô ̣t công trình nào. Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc. Thái Nguyên, tháng 07 năm 2016 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Thúy Hường Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CẢM ƠN Với tấm lòng biết ơn sâu sắc, em xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới thầy giáo GS.TSKH Nguyễn Văn Hộ đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa sau đại học, các thầy cô giáo khoa Tâm lý - Giáo dục, trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên, gia đình và bạn bè đã tạo điều kiện thuận lợi, động viên, khích lệ em trong thời gian học tập và thực hiện luận văn. Em xin chân thành cảm ơn tập thể Trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình điều tra thực trạng, thu thập thông tin, số liệu phục vụ luận văn. Dù đã có nhiều cố gắng, song do điều kiện và thời gian hạn chế nên trong luận văn của em chắc chắn không thể tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong nhận được sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thầy giáo, cô giáo để luận văn của em được hoàn chỉnh hơn. Thái Nguyên, tháng 07 năm 2016 Tác giả Nguyễn Thị Thúy Hường Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................... ii MỤC LỤC .............................................................................................................................. iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................................. iv DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................................. v DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................................ vi MỞ ĐẦU ....................................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................................. 3 4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................... 3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................................. 4 6. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................. 4 7. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 4 8. Cấu trúc luận văn ...................................................................................................... 6 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Y ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ .......................................................... 7 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................................................... 7 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ........................................................................ 7 1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước ....................................................................... 11 1.2. Những khái niệm cơ bản ...................................................................................... 14 1.2.1. Quản lý .............................................................................................................. 15 1.2.2. Quản lý giáo dục ............................................................................................... 20 1.2.3. Khái niệm y đức ................................................................................................ 21 1.2.4. Khái niệm về giáo dục y đức ............................................................................ 22 1.2.5. Khái niệm quản lý hoạt động giáo dục y đức ................................................... 22 1.3. Giáo dục y đức trong quá trình đào tạo cán bộ y tế ............................................. 23 1.3.1. Mục tiêu và nhiệm vụ đào tạo cán bộ y tế ........................................................ 23 1.3.2. Cơ sở tâm lý và cơ sở xã hội học của nghề y .................................................. 25 1.3.3. Nội dung giáo dục y đức trong quá trình đào tạo ............................................. 26 1.3.4. Phương pháp giáo dục y đức trong quá trình đào tạo ....................................... 31 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn
1.3.5. Hình thức giáo dục y đức cho SV ..................................................................... 33 1.4. Quản lý hoạt động giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế ...................... 34 1.4.1. Mục tiêu quản lý hoạt động giáo dục y đức...................................................... 34 1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục y đức ..................................................... 35 1.4.3. Phương pháp quản lý hoạt động giáo dục y đức ............................................... 37 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế ..................................................................................................... 39 1.5.1. Yếu tố khách quan ............................................................................................ 39 1.5.2. Yếu tố chủ quan ................................................................................................ 40 Kết luận chương 1 ....................................................................................................... 41 Chương 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Y ĐỨC VÀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Y ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ THÁI NGUYÊN .................................................................................................... 42 2.1. Khái quát về đối tượng khảo sát .......................................................................... 42 2.1.1. Trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên đã trải qua 50 năm xây dựng, phát triển và trưởng thành ................................................................................................ 42 2.1.2. Vị trí, chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên hiện nay........................................................ 44 2.2. Tổ chức khảo sát thực tiễn ................................................................................... 47 2.2.1. Mục tiêu khảo sát thực tiễn ............................................................................... 47 2.2.2. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 47 2.2.3. Lựa chọn đối tượng khảo sát ............................................................................ 47 2.3. Thực trạng nhận thức của sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên về y đức và tầm quan trọng của việc giáo dục y đức ............................................... 48 2.3.1. Thực trạng nhận thức của sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên về khái niệm “y đức” ............................................................................................ 48 2.3.2. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV và SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên về tầm quan trọng của việc giáo dục y đức cho SV ........................... 49 2.4. Thực trạng hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ............................................................................................................. 52 2.4.1. Thực trạng về nội dung giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên..................................................................................................... 52 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
2.4.2. Thực trạng các phương pháp giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên..................................................................................................... 59 2.4.3. Thực trạng các hình thức giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ............................................................................................................. 62 2.5. Thực trạng về quản lý hoạt động giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ................................................................................................. 68 2.5.1. Thực trạng về công tác tổ chức nhân lực .......................................................... 68 2.5.2. Thực trạng về công tác lập kế hoạch ................................................................ 71 2.5.3.Thực trạng về công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện kế hoạch ............................. 72 2.5.3. Thực trạng về công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục y đức cho SV tại trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ............................................................................ 75 2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ................................................................. 77 2.6.1. Thành tích ......................................................................................................... 77 2.6.2. Hạn chế ............................................................................................................. 78 Kết luận chương 2 ....................................................................................................... 79 Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Y ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ THÁI NGUYÊN ................................................ 80 3.1. Nguyên tắc xây dựng các biện pháp .................................................................... 80 3.1.1. Đảm bảo tính mục đích ..................................................................................... 80 3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn...................................................................................... 80 3.1.3. Đảm bảo tính hệ thống ...................................................................................... 81 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi ......................................................................................... 81 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ...................................................................................... 81 3.2.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ CBQL, GV, SV nhà trường về vị trí và tầm quan trọng của hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên .................................... 81 3.2.2. Tăng cường công tác giáo dục y đức cho SV thông qua các môn học trên lớp ....... 85 3.2.3. Tổ chức đa dạng các hình thức giáo dục y đức cho SV thông qua các hoạt động ngoại khóa ................................................................................................. 87 3.2.4. Phối hợp chặt chẽ với các cơ sở thực tập trong việc rèn luyện tay nghề và đạo đức nghề nghiệp cho SV nhà trường ........................................................... 90 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
3.2.5. Chỉ đạo công tác phối hợp giáo dục y đức cho SV giữa nhà trường, gia đình và xã hội ............................................................................................................. 91 3.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm trong công tác giáo dục y đức cho SV ............................................................................................... 94 3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp ............................................................................ 95 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............... 95 3.4.1. Các bước khảo nghiệm .................................................................................... 95 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ............ 96 3.4.3. Mối tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý đề xuất .......................................................................................................... 102 Kết luận chương 3 ..................................................................................................... 104 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................. 105 1. Kết luận ................................................................................................................. 105 2. Khuyến nghị .......................................................................................................... 106 TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................... 108 PHỤ LỤC ........................................................................................................................ Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CĐ : Cao đẳng CSSKND : Chăm sóc sức khỏe nhân dân GD & ĐT : Giáo dục và đào tạo GV : Giáo viên HCM : Hồ Chí Minh HS : Học sinh HSSV : Học sinh sinh viên KT-XH : Kinh tế - xã hội QLGD : Quản lý giáo dục SV : Sinh viên TCCN : Trung cấp chuyên nghiệp TDTT : Thể dục thể thao THCN : Trung học chuyên nghiệp TNCS : Thanh niên cộng sản XH : Xã hội Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng nhận thức của sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên về khái niệm “ y đức” ...................................................... 48 Bảng 2.2: Thực trạng nhận thức của CBQL, GV và SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên về tầm quan trọng của việc giáo dục y đức cho SV .................................................................................................. 49 Bảng 2.3: Thực trạng về nội dung giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ................................................................. 52 Bảng 2.4. Thực trạng về việc sử dụng các phương pháp giáo dục y đức cho SV tại trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ................................... 59 Bảng 2.5: Thực trạng các hình thức giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên .......................................................................... 62 Bảng 2.6 Thực trạng công tác tổ chức nhân lực của nhà trường vào hoạt động giáo dục y đức cho SV ......................................................... 68 Bảng 2.7: Thực trạng về công tác lập kế hoạch trong quản lý hoạt động giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ................ 71 Bảng 2.8: Thực trạng về công tác chỉ đạo thực hiện kế hoạch giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên .......................... 73 Bảng 2.9: Thực trạng về công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục y đức cho SV tại trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ......................................... 76 Bảng 3.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp quản lý đã đề xuất ................... 96 Bảng 3.2. Mức độ khả thi của các biện pháp quản lý đã đề xuất ...................... 98 Bảng 3.3. Đánh giá về mức độ phù hợp giữa mức độ cần thiết với mức độ khả thi của các biện pháp ............................................................ 102 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1. Mô hình hoạt động quản lý .............................................................. 19 Biểu đồ 2.1 Thực trạng nhận thức của CBQL, GV và SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên về tầm quan trọng của việc giáo dục y đức cho SV .................................................................................................... 50 Biểu đồ 2.2: Thực trạng về nội dung giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ............................................................ 57 Biểu đồ 2.3. Thực trạng về việc sử dụng các phương pháp giáo dục y đức cho SV tại trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên .............................. 61 Biểu đồ 2.4. Thực trạng các hình thức giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ................................................................... 67 Biểu đồ 2.5. Thực trạng công tác tổ chức nhân lực của nhà trường vào hoạt động giáo dục y đức cho SV ........................................................... 71 Biểu đồ 2.6. Thực trạng về công tác chỉ đạo thực hiện kế hoạch giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ............................ 75 Biểu đồ 2.7. Thực trạng về công tác kiểm tra, đánh giá giáo dục y đức cho SV tại trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ..................................... 77 Biểu đồ 3.1: Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất .......................................................................... 102 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khái quát thành một triết lý sống đối với đạo đức nói chung và đạo đức ngành y nói riêng. Người nói: “phải thương yêu chăm sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình; coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn, “Lương y phải như từ mẫu...”.Theo Bác thì “Người thầy thuốc giỏi đồng thời phải như người mẹ hiền”. Quan điểm y đức của Chủ tịch Hồ Chí Minh bắt nguồn từ tư tưởng nhân văn cao cả và đạo đức cách mạng, biểu hiện trước hết ở tình thương yêu con người sâu sắc. [2] Hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá VIII đã chỉ rõ "Mục tiêu chủ yếu là thực hiện giáo dục toàn diện đạo đức, trí dục, mỹ dục ở tất cả các bậc học. Hết sức coi trọng giáo dục chính trị, tư tưởng nhân cách,khả năng tư duy sáng tạo và năng lực thực hành". [18] Nhiệm vụ của các trường y là đào tạo ra những cán bộ y tế vừa có đức, vừa có tài. Đạo đức trong y học chính là y đức. Y đức là đạo đức của người hành nghề y tế, thể hiện qua các tiêu chuẩn nguyên tắc đạo đức được xã hội thừa nhận, nhằm điều chỉnh hành vi, cách ứng xử của thầy thuốc đối với bệnh nhân và cộng đồng. Một người thầy thuốc có y đức tốt trước hết phải là người có đạo đức tốt. Y đức xác định trách nhiệm, lương tâm, danh dự và niềm hạnh phúc của người thầy thuốc. [9] Bên cạnh đó, người thầy thuốc cần phải giải quyết các mối quan hệ của người thầy thuốc với các đối tác trong xã hội, giữa bác sĩ với bệnh nhân, giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể, đồng nghiệp …..đã đặt ra nhiều thách thức về vấn đề y đức bởi giữa việc duy trì, đảm bảo cuộc sống với tính mạng và lợi ích của người bệnh thì phải đặt thứ tự ưu tiên như thế nào. Giải quyết các mối quan hệ này, theo GS.TSKH Phạm Mạnh Hùng thì người cán bộ y tế phải đặt tính mạng của người bệnh lên trên hết, trên cả quyền lợi của người thầy thuốc. Đây là mục đích hành nghề trong ngành y tế nhưng đồng thời cũng là điều kiện để hành nghề.[34] 1
Đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế phải có phẩm chất đạo đức tốt, phong cách giao tiếp hoà nhã, lịch sự, văn minh, có lối sống trong sạch, lành mạnh; mỗi người phải “sáng về y đức, sâu về y lý, giỏi về y thuật”, kiên quyết đấu tranh với hiện tượng quan liêu, hách dịch, cửa quyền, sách nhiễu, gây phiền hà cho người bệnh. Khi mỗi cá nhân cần đến người thầy thuốc là khi họ yếu đuối cả về sức khỏe và tinh thần họ cần sự quan tâm, chăm sóc, động viên và cứu chữa của người thầy thuốc. Vì thế hơn bao giờ hết, người thầy thuốc cần có cả y đức và y thuật để chữa lành những vết thương thể xác và tinh thần cho người bệnh, đáp ứng sự tin tưởng giao phó sức khỏe, sự sống của người bệnh. Hơn nghìn năm trước đây, nhà đại danh y Việt Nam Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác, cây Đại thụ về nghề y, khi đề cập tới trách nhiệm và lương tâm của người thầy thuốc, ông đãchỉ rõ: "Sống chết trong tay mình nắm, phúc hoạ trong tay mình giữ". Người thấy thuốc nắm trong tay sinh mạng của bệnh nhân, là người mang đến “phúc” hoặc “họa”. Điều phúc họa ấy không chỉ phụ thuộc vào y thuật của người thầy thuốc mà còn phụ thuộc vào y đức của họ. Nghề y là một nghề hết sức đặc biệt vì đối tượng tác động của nghề y chính là sức khỏe và tính mạng con người. Có thể nói nghề y có tính quan trọng và cấp thiết, đi sâu vào đời sống con người, hạnh phúc mỗi gia đình và tương lai của cả một giống nòi, sức khỏe và sự cường thịnh của cả một dân tộc, một xã hội. Chính vì vậy mà từ muôn đời nay đạo đức nghề y luôn được đề cao. Người làm công tác y tế phải không ngừng rèn luyên nâng cao y đức, để đáp ứng nhiệm vụ cao cả của ngành và sự yêu mến, tín nhiệm của nhân dân. Công tác giáo dục ý đức phải được thực hiện trước hết với các sinh viên ngành y khi học còn ngồi trên ghế giảng đường để mỗi một y bác sĩ tương lai đều ý thức được giá trị nhân văn, vai trò và trách nhiệm của nghề.[8] Trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, nằm ở khu vực miền núi phía Đông Bắc, trực thuộc quản lý của Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Nguyên. Nhiệm vụ chính 2
là đào tạo cán bộ Y tế ở trình độ Cao đẳng và Trung cấp chuyên nghiệp. Nằm ở khu vực tập trung số lượng các trường Đại học, cao đẳng và TCCN đứng thứ 3 cả nước. Nhà trường đã ngày càng lớn mạnh, trưởng thành với số lượng học sinh, sinh viên luôn duy trì ở mức 5000 đến 6000 em, đến từ trên 30 tỉnh thành trong cả nước. Nhà trường cũng đang phải đối mặt với nhiều thách thức của hội nhập kinh tế, tăng cường giao lưu, mặt trái của kinh tế thị trường, tác động nhiều mặt của HSSV trong đó có tác động đến vấn đề đạo đức nghề nghiệp của ngành y. Hiện nay có rất nhiều vấn đề thực tế nổi cộm về vấn đề này đang bị lên án. Với những lý do nêu trên, tác giả đã chọn và nghiên cứu đề tài: "Quản lý hoạt độnggiáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên " góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của nhà trường. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng của giáo dục y đức và quản lý giáo dục y đức cho sinh viên ngành y tại trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý giáo dục y đức cho SV trong nhà trường. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác quản lý hoạt động giáo dục y đức cho SV trong trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên đã được chú trọng thực hiện và đạt được một số hiệu quả nhất định nhưng bên cạnh đó còn tồn tại một số hạn chế. Nếu đề xuất được các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục y đức cho SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên một cách hợp lý và được 3
thực hiện đồng bộ thì sẽ góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo đội ngũ cán bộ y tế của nhà trường. 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận về giáo dục y đức và quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế 5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng công tác giáo dục y đức và quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng y tế Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 5.3. Đề xuất những biện pháp quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng y tế Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn vấn đề nghiên cứu Đề tài nghiên cứu các biện pháp quản lý hoạt dộng giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên. 6.2. Giới hạn khảo sát Đề tài tiến hành khảo sát đối với các CBQL, GV và SV trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên với số lượng cụ thể: - CBQL: 25 CBQL - GV: 60 GV - SV: 300 SV 6.3. Giới hạn thời gian nghiên cứu Đề tài chủ yếu khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên trong 3 năm học gần đây (từ 2012 - 2015). 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Chúng tôi sử dụng nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin khoa học, các tài liệu về những quan điểm xung quanh vấn đề. 4
7.1.1. Phương pháp phân tích và tổng hợp tài liệu Nhằm phân tích và tổng hợp các tài liệu khoa học phục vụ cho việc nghiên cứu vấn đề. 7.1.2. Phương pháp phân loại tài liệu Nhằm sắp xếp các tài liệu khoa học, văn bản chỉ đạo thành hệ thống lý luận logic chặt chẽ theo từng mặt, từng đơn vị kiến thức, từng vấn đề khoa học. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp điều tra bằng anket - Mục đích: Thu thập ý kiến về giáo dục y đức và quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên - Các phiếu điều tra - phiếu hỏi dành cho cán bộ quản lý và giáo viên trường Cao đẳng y tế Thái Nguyên về thực trạng quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên và các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên 7.2.2. Phương pháp quan sát - Quan sát các hoạt động giáo dục y đức và quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên của trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên, từ đó đưa ra đánh giá, kết luận về thực trạng và đề xuất các giải pháp có tính hiệu quả về quản lý giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng y tế Thái Nguyên nói riêng và các trường Cao đẳng, Đại học Y khoa nói chung. 7.2.3. Phương pháp chuyên gia - Sử dụng hỏi 1 hay nhóm người về một vấn đề mà người này biết rõ về nó, là chuyên gia. Điều quan trọng là nhóm các chuyên gia này có sự thảo luận trước khi đưa ra ý kiến bản thân và biết được kết quả của đối phương. 7.2.4. Phương pháp phỏng vấn - Thông qua việc phỏng vấn, trò chuyện, trao đổi trực tiếp với một số đối tượng cụ thể (CBQL, GV hoặc SV) để thu thập thêm thông tin về thực trạng quản lý giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên. 5
7.3. Phương pháp thống kê toán học Sử dụng các công thức toán thống kê để xử lý số liệu thu được trong đề tài. 8. Cấu trúc luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung chính của luận văn chia làm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng y tế Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng y tế Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục y đức cho sinh viên trường Cao đẳng y tế Thái nguyên, tỉnh Thái Nguyên 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Y ĐỨC CHO SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài Từ trước đến nay ngành y là một ngành vô cùng quan trọng vì đối tượng của ngành y là sức khỏe, là tính mạng của con người. Chính vì thế vấn đề y đức từ lâu đã là một vấn đề được nhiều quốc gia quan tâm.Và không phải đến bây giờ vấn đề y đức mới được đề cập đến.Từ xa xưa đã có rất nhiều người đề cập đến vấn đề này ở những mức độ khác nhau. Qua các giai đoạn lịch sử, các triều đại, y đức được đề cập tới bằng các điều luật áp dụng cho ngàng y qua lời thề, qua các tuyên ngôn về y tế của tổ chức y tế thế giới. Thời Ấn Độ cổ đại, Kinh Veda Harak nêu cách lựa chọn, đào tạo và đặc điểm thầy thuốc: Chọn lọc người học ngành y phải từ 16 tuổi trở lên, có phẩm chất, có thể lực, có mục đích tốt và phải xuất thân từ một gia đình tốt. Khi nhập học, phải có cam kết hy sinh cả cuộc đời để cứu chữa bệnh nhân, không được đụng đến của cái của họ, không được làm phật lòng họ. Có quyền được vào nhà bệnh nhân với mục đích trong sáng vì chữa bệnh và có cách xử thế đàng hoàng. Tiêu chuẩn hạnh kiểm của thầy thuốc: lòng trắc ẩn, sự niềm nở, nhẫn nại, chủ động, bình tĩnh, lạc quan hy vọng. Đối với bệnh nhân thầy thuốc là cha. Đối với người đang bình phục thầy thuốc là người bảo vệ. Đối với người khỏe thầy thuốc là bạn. [25] Thời cổ đại Hy Lạp chú ý xây dựng đạo đức thầy thuốc trên cơ sở những mối quan hệ giữa người và người. Cùng với La mã cổ đại, Hy lạp cổ đại có nhiều nhà tư tưởng lớn, học giả lớn để tâm đến đạo đức học. Aristot cho rằng chỉ có con người mới có khả năng thu nhận một cách nhạy cảm những khái niệm về tốt, xấu, công bằng, bất công và nhấn mạnh: “Con người không có cái gốc đạo đức thì chỉ là một con vật xấu xa và mọi rợ nhất, một con vật thấp hèn với bản năng 7
sinh vật và hưởng thụ của nó”. Người ta đề cao phẩm chất con người có trí thức cao, đạo đức trong sáng, lòng nhân đạo, tinh thần dũng cảm như là một lý tưởng, là mục tiêu giáo dục thanh niên. Lời thề khi nhập môn và ra trường xuất phát từ mục đích hành nghề: Khi nhập môn phải nghe lời huấn thị trước bàn thờ: phải sống trong sạch, không được có những ham muốn quá độ, như sự hận thù, dâm ô, ghen tị, tự kiêu, thô bạo, tham lam xảo quyệt,... mà phải sống khiêm tốn, cần cù, yêu đời, từ bỏ cả thức ăn có thịt,... Lời thề ra trường của phái Asclépiat là những chuẩn mực, nguyên tắc hành nghề, đạo đức của thầy thuốc: “ Tôi xin thề rằng, trước vị giáo thụ là Apollon, Esculape, Hygie, và Panace, trước tất cả thần linh nam nữ, xi các vị chứng kiến cho là, tôi sẽ đem hết khả năng, sức lực và trí tuệ để thực hiện lời thề nay của tôi và hứa viết trên giấy này, đối với thầy dạy tôi nghệ thuật, tôi kính trọng nh ư cha mẹ và chia sẻ với thầy mọi phương tiện sinh sống và chăm lo mọi nhu cầu của thầy; Đối với con của thầy tôi xem như anh chị em ruột và họ muốn theo nghề này tôi sẽ truyền thụ lại không lấy tiền và không mặc cả trước. Những đơn thuốc và mọi học thuyết còn lại, tôi sẽ truyền lại cho con tôi, con của thầy tôi và cho học trò của tôi, với những người này sẽ có một giấy cam kết phù hợp với luật lệ y học, ngoài những người này ra tôi sẽ không truyền cho một người nào khác nữa. Tôi sẽ cố gắng hết sức lực và trí tuệ để xây dựng lối sống cho bệnh nhân theo lợi ích của họ và sẽ ngăn ngừa cho họ mọi tổn hại và thiếu sót. Dù cho có van nài đến mấy, tôi cũng không cho bất cứ thứ thuốc độc chết người, và cũng không chỉ bảo cho ai về thứ thuốc đó. Cũng như dứt khoát là tôi không bao giờ cho một người phụ nữ nào phương tiện phá thai. Tôi sẽ giữ gìn cuộc sống và học thuật của tôi một cách thành kính và trong sách. Tôi sẽ không bao giờ làm thủ thuật mổ xẻ bằng đá và giành các thủ thuật này cho các chuyên gia khác làm. Tôi không vào bất cứ nhà nào, và chỉ tới đó khi cần cứu chữa bệnh nhân mà thôi, và không có bất cứ một ý đồ nào làm hại bệnh nhân hoặc có tham vọng nhục dục đối với phụ nữ hay nam giới, đối với người tự do hay nô lệ. Khi hành nghề tôi phải giữ im lặng những điều được xem là bí mật 8
hoặc những điều tâm phúc mà tôi biết. Nếu tôi thức hiện được lời thề mà không bội tín, tôi được xem như là người có thể hưởng hạnh phúc trong cuộc sống, trong học thuật và luôn luôn được mọi người kính trọng, và nếu tôi làm sai lời thề thì số phận của tôi ngược lại”. [25] Trong thời kì Hy Lạp cổ đại "Y nghĩa vụ luận" đầu tiên được soạn thảo vào khoảng 500 năm trước công nguyên, vào thời kỳ thịnh vượng nhất của nước Hy Lạp cổ đại, do Hyppocrate và trường phái của ông đã phát triển những lời hứa trong lời thề Asclepios. Lời thề Hyppocrate có đoạn trích "Tôi sẽ săn sóc miễn phí cho người nghèo và không bao giờ đòi hỏi một thù lao quá đáng so với công việc làm. Được mời đến tư gia, mắt tôi sẽ không chú ý đến mọi sự việc xảy ra, miệng tôi sẽ giữ kín những bí mật đã tiết lộ. Tôi sẽ không lợi dụng địa vị của mình làm đồi bại phong tục hoặc tán trợ tội ác. Một lòng tôn trọng và biết ơn thầy, tôi sẽ truyền bảocho con cháu các thầy những giáo huấn mà tôi đã được lãnh hội. Nếu tôi giữ chọn lời thề, người đời sẽ quý mến. Nếu thất hứa, tôi sẽ mang mối ô danh và cam chịu sự khinh bỉ của các bạn đồng nghiệp". [34] Thời La mã cổ đại Là vùng trung tâm văn minh của thế giới, cũng như thời Hy lạp cổ đại, thời La mã cổ đại đã để lại nhiều công trình và chuẩn mực đạo đức. Hội thầy thuốc nhân dân (Archiatri popularis) được thượng viện bổ nhiệm, bắt buộc thầy thuốc phải hành nghề nhân đạo, chữa bệnh không lấy tiền đối với người nghèo, Có quyền được nhận tiền thưởng của người bệnh (Khi họ bình phục) nhưng nghiêm cấm hối lộ, mặc cả, nếu phát hiện sẽ bị tước quyền. Senaka nói lên sự đánh giá của xã hội đối với thầy thuốc: “Thầy thuốc là bạn của ta chứ không phải là người làm thuê” vì sự cống hiến to lớn của thầy thuốc “chúng ta trả cho thầy thuốc tiền công? không đủ đâu, vì họ cống hiến cho chúng ta, không chỉ lao động của họ mà cả trái tim của họ nữa. Họ đáng được trọng vọng và yêu mến” [25] Galien (131-201) là thầy thuốc vĩ đại đã có đóng góp vào lĩnh vực y đức; ý nghĩa đạo đức của Galien được thể hiện: Có hướng y học dự phòng và thể dục chữa bệnh. Ông có xu hướng chú ý chữa bệnh và chữa cả người mắc bệnh, yêu 9