Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình

Chia sẻ: Chuheodethuong10 | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:117

Thêm vào BST

Báo xấu

42
lượt xem 4
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài nhằm nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của đội ngũ giáo viên Tiểu học ở Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục: Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ TRUNG THÀNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ BỒI DƯỠNG KỸ NĂNG MỀM CỦA GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN TỈNH THÁI BÌNH LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM VŨ TRUNG THÀNH QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ BỒI DƯỠNG KỸ NĂNG MỀM CỦA GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN TỈNH THÁI BÌNH Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Từ Đức Văn THÁI NGUYÊN - 2016 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn
LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục “Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Tài liệu tham khảo và số liệu sử dụng trong nghiên cứu là kết quả khảo sát thực tế với nguồn gốc rõ ràng, tin cậy được xử lí trung thực. Thái Bình, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Vũ Trung Thành i
LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô trong Khoa Tâm lý - Giáo dục - Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu. Đặc biệt, có được kết quả này tôi xin cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS Từ Đức Văn- người hướng dẫn khoa học đã tận tụy giúp đỡ, chỉ dẫn tận tình cho tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm của Ban lãnh đạo và toàn thể đồng nghiệp Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình nơi tôi công tác đã tạo mọi điều kiện về tinh thần, vật chất, cung cấp thông tin khảo sát cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài. Dù đã có rất nhiều cố gắng, song khó tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong tiếp tục nhận được sự chỉ dẫn, góp ý và giúp đỡ quý báu của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp. Thái Bình, ngày tháng năm 2016 Tác giả luận văn Vũ Trung Thành ii
MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN............................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................... ii MỤC LỤC .......................................................................................................................... iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT .................................................................... iv DANH MỤC BẢNG..........................................................................................................v DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ................................................................................. vi MỞ ĐẦU ...............................................................................................................................1 1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................................1 2. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................................3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................................3 4. Giả thuyết khoa học ........................................................................................................3 5. Nhiệm vụ nghiên cứu .....................................................................................................3 6. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................................4 7. Phương pháp nghiên cứu ...............................................................................................4 8. Cấu trúc của luận văn .....................................................................................................6 Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ BỒI DƯỠNG KỸ NĂNG MỀM CỦA GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN.......................................................................7 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề...................................................................................7 1.2. Các khái niệm cơ bản................................................................................................10 1.2.1. Quản lý ......................................................................................................................10 1.2.2. Biện pháp quản lý...................................................................................................12 1.2.3. Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm ..............................................13 1.3. Chuẩn nghề nghiệp của giáo viên và những yêu cầu đối với giáo viên Tiểu học hiện nay ........................................................................................................................21 iii
1.3.1. Những yêu cầu mới về dạy học đối với giáo viên tiểu học .........................21 1.3.2. Các nội dung của Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học ............................22 1.4. Hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học....................................24 1.4.1. Ý nghĩa và mục tiêu của hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học.......................................................................................................................24 1.4.2 . Nội dung của hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên tiểu học .......24 1.4.3 Các hình thức tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học ............26 1.4.4. Các điều kiện cần thiết hỗ trợ cho hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học ......................................................................................................26 1.5. Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ....................27 1.5.1. Quản lý công tác chỉ đạo hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên tiểu học .................................................................................................................................27 1.5.2. Quản lý việc lập kế hoạch tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ...28 1.5.3. Quản lý cách thức tổ chức thực hiện hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên tiểu học ...............................................................................................................30 1.5.4. Quản lý công tác kiểm tra đánh giá hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ............................................................................................................31 1.5.5. Quản lý cơ sở vật chất và các điều kiện phục vụ hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên .......................................................................................................................32 1.6. Khung lý thuyết biện pháp quản lý của Trung tâm giáo dục thường xuyên đối với hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ..............................33 Kết luận chương 1..............................................................................................................35 Chương 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ BỒI DƯỠNG KỸ NĂNG MỀM CỦA GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN TỈNH THÁI BÌNH ...........36 2.1 Vài nét hình thành và phát triển của TTGDTX Tỉnh Thái Bình ....................36 iv
2.2. Tình hình phát triển giáo dục Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình ........................................................................................................37 2.2.1. Qui mô học sinhTiểu học tỉnh Thái Bình .........................................................37 2.2.2 Về đội ngũ giáo viên tiểu học và cán bộ quản lý giáo dục ...........................37 2.2.3. Chất lượng giáo dục và đào tạo Tiểu học tỉnh Thái Bình ............................38 2.3. Thực trạng hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình .................................................................39 2.3.1. Thực trạng nhận thức về hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học tại trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình ..............................39 2.3.2 Thực trạng nội dung và hình thức tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học tại trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình ........................................43 2.3.3 Những khó khăn và thuận lợi của giáo viên trong quá trình tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ..........................................................................................53 2.3.4 Một số vấn đề đặt ra về hoạt động tự bồi dưỡng KNM của các trường Tiểu học tại thành phố Thái Bình ..................................................................................56 2.4. Thực trạng công tác quản lý hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học tại TTGDTX tỉnh Thái Bình ..........................................................................57 2.4.1. Thực trạng công tác quản lý hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học tại TT GDTX tỉnh Thái Bình.........................................................................57 2.4.2. Đánh giá điểm mạnh và điểm yếu trong công tác quản lý hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học .....................................................................58 Kết luận chương 2..............................................................................................................61 Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ BỒI DƯỠNG KỸ NĂNG MỀM CỦA GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN TỈNH THÁI BÌNH .......................................................63 3.1. Các nguyên tắc đề xuất các biện pháp ..................................................................63 3.1.1. Đảm bảo tính kế thừa ............................................................................................63 v
3.1.2 . Đảm bảo tính hiệu quả .........................................................................................64 3.1.3. Đảm bảo tính toàn diện .........................................................................................64 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình ......................................65 3.2.1 Nâng cao nhận thức của CB-GV về hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học .............................................................................................................65 3.2.2. Lập kế hoạch tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ..........................69 3.2.3. Xây dựng các điều kiện hỗ trợ hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học.......................................................................................................................74 3.2.4. Xây dựng hệ thống kiểm tra - đánh giá khách quan về tự bồi dưỡng KNM .....76 3.3 Mối quan hệ của các biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên ......................................................................................................................78 3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ........80 3.4.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm .......................................................................80 3.4.2. Kết quả khảo nghiệm và kết luận .......................................................................81 Kết luận chương 3..............................................................................................................84 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................86 1. Kết luận ............................................................................................................................86 2. Khuyến nghị ...................................................................................................................87 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................90 vi
DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT Các chữ viết tắt Xin đọc là Bộ GD và ĐT Bộ giáo dục và đào tạo CBQL Cán bộ quản lý GD - ĐT Giáo dục - đào tạo GV Giáo viên GVTH Giáo viên tiểu học KNM Kỹ năng mềm NVSP Nghiệp vụ sư phạm QLGD Quản lý giáo dục TBD Tự bồi dưỡng TTGDTX Trung tâm giáo dục thường xuyên iv
DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thống kê số lượng học sinh Tiểu học toàn tỉnh Thái Bình ................ 37 Bảng 2.2. Kết quả xếp loại giáo viên Tiểu học của Phòng GD &ĐT tỉnh Thái Bình. 38 Bảng 2.3. Nhận thức của CBQL và giáo viên Tiểu học về sự cần thiết của hoạt động tự bồi dưỡng KNM ................................................................ 40 Bảng 2.4. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ......................................................................... 41 Bảng 2.5. Mức độ quan trọng của các nội dung tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu học ....................................................................................... 43 Bảng 2.6. Mức độ đáp ứng các nội dung tự bồi dưỡng KNM của giáo viên Tiểu 47 Bảng 2.7. Mức độ thực hiện của các hình thức tự bồi dưỡng KNM của GV Tiểu học ....................................................................................... 50 Bảng 2.8. Đánh giá của GV Tiểu học về tính hiệu quả của các hình thức tự bồi dưỡng KNM của giáo viên tiểu học ................................................ 51 Bảng 2.9. Đánh giá của giáo viên Tiểu học về những thuận lợi trong quá trình tự bồi dưỡng KNM ............................................................................ 53 Bảng 2.10. Kết quả khảo sát về khó khăn của GV trong công tác tự bồi dưỡng . 55 Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của 4 biện pháp ... 81 v
DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của 4 biện pháp ......................... 82 Biểu đồ 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của 4 biện pháp ........................... 83 SƠ ĐỒ Sơ đồ 1.1: Mô hình quản lý .................................................................................. 10 Sơ đồ 1.2: Mô hình chu trình quản lý .................................................................... 12 Sơ đồ 1.3: Khung lý thuyết về quản lý hoạt động tự bồi dưỡng nhằm nâng cao KNM của giáo viên ............................................................................... 33 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức trung tâm GDTX tỉnh Thái Bình ................................ 36 Sơ đồ 3.1: Nhóm biện pháp: Đổi mới nhận thức, thái độ của giáo viên về vai trò chủ thể của họ trong hoạt động tự bồi dưỡng KNM ............................. 66 Sơ đồ 3.2: Nội dung lập kế hoạch tự bồi dưỡng KNM cho giáo viên ................... 73 Sơ đồ 3.3: Chu trình các biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng KNM ......... 79 vi
MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong những năm gần đây sự nghiệp giáo dục - đào tạo ở Việt Nam được Đảng, Nhà nước và xã hội quan tâm. Nghị quyết 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã nêu rõ mục tiêu tổng quát: “Tạo chuyển biến căn bản, mạnh mẽ về chất lượng, hiệu quả giáo dục, đào tạo; đáp ứng ngày càng tốt hơn công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và nhu cầu học tập của nhân dân. Giáo dục con người Việt Nam phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng, khả năng sáng tạo của mỗi cá nhân; yêu gia đình, yêu Tổ quốc, yêu đồng bào; sống tốt và làm việc hiệu quả.” [1]. Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 - 2020 cũng đã xác định mục tiêu tổng quát của nền giáo dục Việt Nam là “Đến năm 2020, nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế; chất lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện...” [dẫn theo 28]. Không chỉ có vậy, vấn đề phát triển giáo viên đảm bảo về số lượng và chất lượng là một trong những yêu cầu cấp bách, thường xuyên có ý nghĩa quyết định tới chất lượng giáo dục của mỗi nhà trường. Trong hệ thống giáo dục quốc dân, Giáo dục Tiểu học là cấp học nền tảng do vậy giáo viên Tiểu học có một vị trí, vai trò quan trọng. Giáo viên Tiểu học là người góp phần quyết định trong việc thực hiện hoạt động dạy và học có chất lượng, thực hiện phổ cập giáo dục, hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, nhằm đào tạo thế hệ trẻ thành những con người phát triển toàn diện. Nếu như các giai đoạn sau, học sinh đã có sự tự ý thức nhất định thì bậc Tiểu học chỉ tiếp thu không chọn lọc, học một cách rất tự nhiên và gần như bắt chước người thầy của mình. 1
Đặc biệt hơn với việc triển khai mô hình VNEN - mô hình lấy học sinh làm trung tâm ở cấp Tiểu học hiện nay với nội dung học tập gắn bó chặt chẽ với đời sống hằng ngày của học sinh; linh hoạt về nhịp độ học tập tùy theo đối tượng học sinh; phụ huynh và cộng đồng phối hợp chặt chẽ với giáo viên giúp đỡ học sinh một cách thiết thực trong các hoạt động giáo dục, tham gia giám sát việc học tập của con em mình; giúp phần hình thành nhân cách, ý thức tập thể cho học sinh tại các trường Tiểu học hiện nay giáo viên đóng vai trò quyết định có tính chất thành công của mô hình này. Chính những đòi hỏi đó đòi hỏi giáo viên Tiểu học phải tự bồi dưỡng năng lực dạy học nói chung và kỹ năng mềm nói riêng càng là vấn đề cấp bách đối với mỗi giáo viên. Việc tự bồi dưỡng kỹ năng mềm vừa là điều kiện cần và là điều kiện đủ cho việc thực hiện các yêu cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên, đồng thời giúp giáo viên sử dụng có hiệu quả những kiến thức, kĩ năng nghề nghiệp vào việc giảng dạy, giáo dục học sinh, khơi dậy hứng thú học tập, phát huy tinh thần tự lực, tự giác trong học tập của học sinh. Tuy vậy, hoạt động này cũng khó đạt hiệu quả cao như mong muốn nếu thiếu đi vai trò của nhà quản lý. Nghiên cứu về quản lý hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên Tiểu học tại các nhà trường đã có nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước đề cập, quan tâm. Mặc dù vậy, đến nay chưa có một công trình khoa học nào về vấn đề quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của đội ngũ giáo viên Tiểu học. Thực tế, hiện nay tại Trung tâm Giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình, hoạt động nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học luôn được quan tâm và chú trọng. Tuy nhiên, hoạt động quản lý công tác tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo Tiểu học chưa có. Với những lý do trên, tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình” với mong muốn đưa ra những biện pháp quản lý 2
nâng cao chất lượng tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của đội ngũ giáo viên Tiểu học đáp ứng yêu cầu giảng dạy và nâng cao chất lượng chuyên môn. 2. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu đề xuất một số biện pháp quản lý góp phần nâng cao chất lượng tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của đội ngũ giáo viên Tiểu học ở Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình. 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học ở Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình. 3.2 Đối tượng nghiên cứu Các biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học ở Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình. 4. Giả thuyết khoa học Hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của đội ngũ giáo viên Tiểu học ở Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình còn một số hạn chế nhất định do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Nguyên nhân chủ quan là giáo viên chưa có phương pháp tự bồi dưỡng hợp lý. Công tác tổ chức và quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên chưa có biện pháp phù hợp với thực tiễn. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn nếu đề xuất được các biện pháp hợp lý và khả thi nhằm quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học thì góp phần nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên Tiểu học ở Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình 5. Nhiệm vụ nghiên cứu 5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình. 3
5.2. Khảo sát thực trạng hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm và quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình. 5.3. Đề xuất và tổ chức khảo nghiệm một số biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình. 6. Phạm vi nghiên cứu 6.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình giai đoạn 2016 -2020. 6.2. Giới hạn khách thể khảo sát Bao gồm: Giáo viên Tiểu học, lãnh đạo các trường Tiểu học, lãnh đạo Sở Giáo dục và ĐT, lãnh đạo phòng giáo dục Tiểu học. Cụ thể mẫu khảo sát thực tiễn như sau: 6.2.1 Mẫu khảo sát định lượng Phỏng vấn bảng hỏi giáo viên Tiểu học: 46 Phỏng vấn bảng hỏi LĐQL cấp Tiểu học: 9 6.2.2 Mẫu khảo sát định tính Phỏng vấn sâu giáo viên Tiểu học: 03 Phỏng vấn sâu cán bộ phòng GĐ &ĐT: 02 Phỏng vấn sâu lãnh đạo các trường Tiểu học: 2 7. Phương pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu tài liệu Phương pháp nghiên cứu tài liệu bao gồm các giai đoạn như phân tích, tổng hợp, hệ thống hoá và khái quát hoá những lý thuyết cũng như những công 4
trình nghiên cứu thực tiễn của các tác giả ở trong và ngoài nước trên cơ sở những công trình đã được đăng tải trên các sách báo và tạp chí về những vấn đề liên quan đến đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi cá nhân Chủ yếu nhằm thu được những số liệu định lượng liên quan đến các nội dung nghiên cứu. Có 2 loại bảng hỏi dành cho 2 nhóm khách thể tham gia nghiên cứu (CBQL và giáo viên Tiểu học). Trong mỗi bảng hỏi sẽ có các phần chung cho cả 2 nhóm khách thể và các phần dành riêng cho mỗi nhóm liên quan đến những đặc điểm riêng biệt của mỗi nhóm. (Xem phụ lục). 7.2.2. Phương pháp phỏng vấn sâu: Được thực hiện chủ yếu để thu thập các thông tin định tính mà khảo sát bằng bảng hỏi (định lượng) không đáp ứng được, giúp lý giải sâu hơn các vấn đề cần quan tâm nghiên cứu. 7.2.3. Phương pháp chuyên gia Thu thập ý kiến đánh giá của cán bộ quản lý để khảo nghiệm tính cần thiết, khả thi của các biện pháp đề tài đề xuất. 7.2.4. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học Số liệu thu được sau khảo sát thực tế được xử lý bằng chương trình SPSS dùng trong môi trường Window phiên bản 21.0 dành cho các nghiên cứu khoa học xã hội để đảm bảo được tính khách quan, khoa học. Cụ thể, các thông số và phép toán thống kê được sử dụng trong nghiên cứu này là phân tích thống kê mô tả và phân tích thống kê suy luận. Phần phân tích thống kê mô tả sử dụng các chỉ số sau: Điểm trung bình cộng (mean) được dùng để tính điểm đạt được của từng mệnh đề và của từng nhân tố. Tần suất và chỉ số phần trăm các phương án trả lời của các câu hỏi. 5
8. Cấu trúc của luận văn Luận văn được trình bày ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, tài liệu tham khảo, phụ lực; nội dung cơ bản được thể hiện trong 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên Tiểu học tại Trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh Thái Bình 6
Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỰ BỒI DƯỠNG KỸ NĂNG MỀM CỦA GIÁO VIÊN TIỂU HỌC TẠI TRUNG TÂM GIÁO DỤC THƯỜNG XUYÊN 1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề Nghiên cứu tìm ra các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động dạy học nhằm góp phần nâng cao chất lượng dạy học của giáo viên ở trường THPT là một vấn đề luôn mang tính thời sự và không đơn giản. Bởi lẽ, công tác quản lý hoạt động dạy học cho mỗi cấp học, bậc học, cho mỗi trường, mỗi địa phương, vùng, miền...là khác nhau. Mặt khác, các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực dạy học giáo viên ở trường THPT phụ thuộc vào kết quả nghiên cứu của nhiều ngành, phụ thuộc vào đối tượng quản lý, mục tiêu quản lý của từng giai đoạn ...và cả kinh nghiệm cũng như năng lực của nhà quản lý, của bộ máy quản lý của nhà trường cụ thể. Ở Việt Nam đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về lý luận dạy học, lý luận quản lý giáo dục nói chung và quản lý hoạt động dạy học nói riêng. Có thể kể đến các công trình nghiên cứu, các bài viết của các tác giả hàng đầu Việt Nam như tác giả: Đặng Quốc Bảo [2] đã phân tích khá sâu sắc về khái niệm quản lý giáo dục trên thế giới và ở Việt Nam hiện nay; Ở một khía cạnh khác tác giả Nguyễn Văn Hộ [6] đề cập đến chính sách và phát triển GD - ĐT nhằm nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên... Một số tác giả khác như Nguyễn Mỹ Lộc, Nguyễn Đức Chính [10] đã bàn luận về “Chuẩn và chuẩn hóa trong giáo dục - Những vấn đề lý luận và thực tiễn ”, hay tác giả Hồ Viết Lương [11] phân tích “Chuẩn quốc gia về giáo dục phổ thông - thách thức lớn trong lí luận chương trình dạy học của giáo dục hiện đại”. Đến nay đã có rất nhiều Luận văn, Luận án quan tâm đến lĩnh vực quản lý công tác bồi dưỡng chuyên môn [19], quản lý hoạt động dạy học [9] [11] 7
...các tác giả này cũng đưa ra các biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động dạy học hay bồi dưỡng chuyên môn như: đổi mới công tác xây dựng kế hoạch; đổi mới công tác đánh giá, xếp loại, phân công, sử dụng giáo viên; đổi mới công tác bồi dưỡng, đào tạo giáo viên; đổi mới công tác quản lý thiết bị; đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả của sinh viên, tăng cường công tác kiểm tra nội bộ trường học... Ở một lĩnh vực cụ thể hơn gắn với nội dung nghiên cứu về quản lý hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên cũng có một số bài viết: tác giả Nguyễn Thị Kim Thanh đã khẳng định: “Tự học tự bồi dưỡng - một giải pháp để nâng cao chất lượng đào tạo” [20]. Qua bài viết, tác giả đã đưa ra một giải pháp có hiệu quả nhất là tự học, tự bồi dưỡng nhằm nâng cao chất lượng đào tạo giáo viên mầm non. Bài viết của Huỳnh Văn Thế [23], Ninh Thành Viên[28] cũng đưa ra một số giải pháp khá chi tiết về phía chính bản thân của giáo viên và của cấp quản lý nhằm nâng cao năng lực tự học, tự nghiên cứu của giáo viên.…và khẳng định quản lý tự học của giáo viên cũng là một biện pháp để phát triển nguồn nhân lực giáo dục, vì vậy cần quan tâm ở tất cả các khâu (đào tạo, tuyển dụng, sử dụng, phát huy nghề nghiệp…) Bên cạnh đó có khá nhiều các Luận văn, Luận án TS đã quan tâm đến quản lý hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên có giá trị khoa học như: Luận văn Ths của Lê Thị Kim Tuyền [27] và Đỗ Đại Đoàn [5] tập trung phân tích Biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng chuyên môn của giáo viên và Quản lý hoạt động tự bồi dưỡng nói chung của giáo viên. Các tác giả này trên cơ sở nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên đã đưa ra các đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên khá cụ thể về: nâng cao nhận thức của cán bộ - giáo viên về hoạt động tự bồi dưỡng; Tăng cường công tác kế hoạch hóa hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên; Đa dạng hóa nội dung và hình thức tự bồi dưỡng; Bồi dưỡng 8
phương pháp tự bồi dưỡng ; Xây dựng hệ thống kiểm tra - đánh giá khách quan về tự bồi dưỡng; Xây dựng các điều kiện hỗ trợ hoạt động tự bồi dưỡng; Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong tự bồi dưỡng; Lập các nhóm tự bồi dưỡng trong giáo viên …. Luận án của Lục Thị Nga [13] lại đề cập đến quản lý hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên giúp nâng cao năng lực nghiệp vụ sư phạm của giáo viên. Đối với hoạt động tự bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm của giáo viên theo tác giả cần 5 nhóm biện pháp cơ bản: Nhóm 1 - Đổi mới nhận thức, thái độ của giáo viên; Nhóm 2 - Chuyển giáo viên từ người bị quản lý trở thành người tự quản lý hoạt động tự bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm; Nhóm 3 - Đa dạng hóa hình thức tổ chức tự bồi dưỡng NVSP của giáo viên; Nhóm 4 - Xây dựng điều kiện thuận lợi cho giáo bồi dưỡng NVSP; Nhóm 5 - Tổ chức cho giáo viên giám sát, tự kiểm tra đánh giá hoạt động tự bồi dưỡng … Luận án của Nguyễn Kiều Oanh [14] về quản lý hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giảng viên theo hướng tiếp cận CDIO đã đề xuất các giải pháp có tính hệ thống để quản lý hoạt động bồi dưỡng NVSP cho giáo viên đại học theo cách tiếp cận CDIO như: Bước 1: Thiết kế chuẩn NVSP; Bước 2: Khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động bồi dưỡng NVSP và công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng NVSP; Bước 3: Xây dựng chương trình bồi dưỡng; Bước 4: Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng; Bước 5: Điều kiện triển khai hoạt động bồi dưỡng; Bước 6: Tổ chức triển khai, giám sát, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng; Bước 7: Đánh giá chương trình, cách thức tổ chức triển khai hoạt động. Như vậy, thời gian qua đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về hoạt động tự học, tự bồi dưỡng và việc quản lý các hoạt động này ở các khía cạnh khác nhau. Tuy nhiên, đa số mới chỉ dừng lại ở mức nghiên cứu lí luận và đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng/tự bồi dưỡng chuyên môn hay nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên. Đối với vấn đề quản lý hoạt động tự bồi dưỡng kỹ năng mềm của giáo viên tiểu học hiện chưa có tác giả nào nghiên cứu. 9