Luận văn thạc sĩ kinh tế: Giải pháp hoàn thiện phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng công thương - chi nhánh Bình Dương

Chia sẻ: Bfvhgfff Bfvhgfff | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:92

Thêm vào BST

Báo xấu

148
lượt xem 47
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn thạc sĩ kinh tế: Giải pháp hoàn thiện phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng công thương - chi nhánh Bình Dương nhằm trình bày về thanh toán quốc tế và phương thức thanh toán chứng từ, thực trạng hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ tại ngân hàng công thương - chi nhánh Bình Dương.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn thạc sĩ kinh tế: Giải pháp hoàn thiện phương thức tín dụng chứng từ tại ngân hàng công thương - chi nhánh Bình Dương

NH NG K T QU ðÃ ð T ðƯ C C A LU N VĂN Lu n văn “Gi i pháp hoàn thi n phương th c tín d ng ch ng t t i Ngân hàng công thương Bình Dương” ñã nêu lên ñư c yêu c u c p thi t c a vi c l a ch n thanh toán b ng phương th c tín d ng ch ng t c a các doanh nghi p trong xu th h i nh p qu c t , xu t nh p kh u không ng ng phát tri n, r i ro khó có th lư ng trư c ñư c. Do v y vi c l a ch n phương th c thanh toán này là h p lý và ph bi n ñ i v i các doanh nghi p xu t nh p kh u hi n nay. Còn ñ i v i các ngân hàng, tín d ng ch ng t là d ch v ngân hàng qu c t làm tăng thu phí d ch v , t o ñi u ki n cho ngân hàng tài tr tín d ng cho các doanh nghi p xu t nh p kh u. Lu n văn ñã nêu ra ñư c nh ng h n ch ch y u trong quá trình th c hi n phương th c này t i chi nhánh NHCT Bình Dương. T cơ s ñó, lu n văn ñã ñ ra m t s gi i pháp mang tính xác th c, hi u qu và mang tính ng d ng cao như xây d ng chính sách khách hàng h p lý, ñ y m nh công tác marketing, hoàn thi n các quy ñ nh pháp lý có liên quan ñ n m L/C, thanh toán L/C và chi t kh u b ch ng t theo L/C, xây d ng h n m c phù h p, tăng cư ng ñào t o, ñãi ng nhân viên, hi n ñ i hóa công ngh ngân hàng…các gi i pháp này n u ñư c áp d ng ñ ng b s ñem l i hi u qu cao cho vi c phát tri n phương th c tín d ng ch ng t t i chi nhánh NHCT Bình Dương.
ii L I CAM ðOAN Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u, k t qu nêu trong lu n văn là trung th c và chưa t ng ñư c ai công b trong b t kỳ công trình nào khác. Tôi hoàn toàn ch u trách nhi m trư c nhà trư ng v s cam ñoan này. Bình Dương, ngày 15 tháng 10 năm 2008. Tác gi lu n văn Nguy n ð c Long
i M CL C Trang Trang ph bìa L i cam ñoan M cl c Danh m c các t vi t t t Danh m c các b ng Danh m c các hình v , ñ th Danh m c tài li u tham kh o L I NÓI ð U 1 1. Lý do nghiên c u 1 2. Xác ñ nh v n ñ nghiên c u 2 3. Câu h i và m c tiêu nghiên c u 3 4. Phương pháp nghiên c u 4 5. N i dung nghiên c u 4 6. Ý nghĩa và ng d ng c a ñ tài nghiên c u 5 CHƯƠNG 1: THANH TOÁN QU C T VÀ PHƯƠNG TH C THANH TOÁN 6 TÍN D NG CH NG T 1.1. VAI TRÒ TTQT TRONG HO T ð NG C A CÁC NHTM 6 1.1.1. Khái ni m v thanh toán qu c t 6 1.1.2. Vai trò c a thanh toán qu c t 8 1.2. PHƯƠNG TH C THANH TOÁN TÍN D NG CH NG T 9 1.2.1. Cơ s ra ñ i c a tín d ng ch ng t 9 1.2.2. Khái ni m, ñ c trưng và vai trò c a phương th c tín d ng ch ng t 10 1.2.2.1. Khái ni m phương th c tín d ng ch ng t 10 1.2.2.2. ð c trưng c a phương th c tín d ng ch ng t 10 1.2.2.3. Vai trò c a phương th c tín d ng ch ng t 11 1.2.3. Cơ s pháp lý c a thanh toán tín d ng ch ng t (UCP 600) 11 1.2.4. Khái ni m, n i dung và phân lo i thư tín d ng 13 1.2.4.1. Khái ni m thư tín d ng 13 1.2.4.2. N i dung thư tín d ng 13 1.2.4.3. Phân lo i thư tín d ng 17 1.2.5. Quy trình thanh toán theo phương th c tín d ng ch ng t 21 1.2.5.1. Các bên tham gia trong phương th c tín d ng ch ng t 21 1.2.5.2. Quy n l i và nghĩa v c a các ngân hàng trong phương th c 22 tín d ng ch ng t 1.2.5.3. Quy trình thanh toán theo phương th c tín d ng ch ng t 24 1.3. ƯU NHƯ C ðI M C A PHƯƠNG TH C THANH TOÁN TÍN D NG 26 CH NG T 1.3.1. ð i v i ngư i xu t kh u 26 1.3.2. ð i v i ngư i nh p kh u 27 1.3.3. ð i v i các ngân hàng 27 K T LU N CHƯƠNG 1 29 CHƯƠNG 2: TH C TR NG HO T ð NG THANH TOÁN TÍN D NG 30
ii CH NG T T I NHCT BÌNH DƯƠNG 2.1. SƠ LƯ C V S HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRI N C A NHCT BÌNH 30 DƯƠNG 2.1.1. S ra ñ i và quá trình phát tri n c a NHCT Bình Dương 30 2.1.2. Mô hình, b máy t ch c qu n lý 31 2.1.3. Tình hình ho t ñ ng c a NHCT Bình Dương qua các năm 32 2.2. TÌNH HÌNH HO T ð NG TTQT C A NHCT BÌNH DƯƠNG 35 2.3. TÌNH HÌNH HO T ð NG THANH TOÁN TÍN D NG CH NG T T I 37 NHCT BÌNH DƯƠNG 2.3.1. Quy trình nghi p v thư tín d ng nh p kh u và xu t kh u t i NHCT 37 Bình Dương 2.3.1.1. Quy trình nghi p v thư tín d ng nh p kh u 37 2.3.1.2. Quy trình nghi p v thư tín d ng xu t kh u 38 2.3.2. Doanh s L/C xu t 39 2.3.3. Doanh s L/C nh p 41 2.3.4. Thu nh p t ho t ñ ng thanh toán L/C 44 2.3.5. Nh ng l i th c nh tranh c a NHCT Bình Dương trong vi c th c 46 hi n phương th c tín d ng ch ng t 2.4. NH NG H N CH TRONG VI C S D NG PHƯƠNG TH C TÍN 47 D NG CH NG T T I CHI NHÁNH NHCT BÌNH DƯƠNG 2.4.1. Nh ng h n ch c a b n thân h th ng NHCTVN 47 2.4.1.1. Chính sách thu hút khách hàng trong nghi p v thanh toán 47 qu c t còn y u 2.4.1.2. H th ng INCAS còn nhi u b t c p. 48 2.4.1.3. NHCTVN chưa có các chi nhánh nư c ngoài. 48 2.4.1.4. NHCTVN chưa có các chính sách riêng v ho t ñ ng TTQT 50 ñ i v i chi nhánh trên các ñ a bàn khác nhau 2.4.1.5. Vư ng m c trong quy trình nghi p v thanh toán L/C 51 2.5. NGUYÊN NHÂN 54 2.5.1. Xu t phát t NHCT Bình Dương 54 2.5.1.1. ð i ngũ cán b làm nghi p v TTQT v a thi u, v a y u 54 2.5.1.2. Chưa có s ñ u tư sâu vào nghi p v TTQT 55 2.5.1.3. Chính sách thu hút khách hàng m i và gi chân khách hàng 56 truy n th ng còn chưa t t, chưa phù h p 2.5.2. Xu t phát t khách hàng 57 2.5.2.1. Thi u ki n th c v ngo i thương 57 2.5.2.2. Trình ñ thương th o trong giao d ch thương m i qu c t c a 57 các doanh nghi p XNK còn y u 2.5.2.3. Th c l c tài chính c a doanh nghi p còn y u, ho t ñ ng kinh 59 doanh ch y u b ng v n vay ngân hàng 2.5.3. Nh ng nguyên nhân khác 59 2.5.3.1. Chính sách ñi u hành vĩ mô c a Nhà nư c 59 2.5.3.2. Chính sách ki m ch l m phát 61
iii 2.5.3.3. Các y u t khách quan khác 62 K T LU N CHƯƠNG 2 63 CHƯƠNG 3:GI I PHÁP PHÁT TRI N PHƯƠNG TH C TÍN D NG CH NG 64 T T I CHI NHÁNH NHCT BÌNH DƯƠNG 3.1. ð NH HƯ NG PHÁT TRI N HO T ð NG TTQT C A NHCTVN 64 TRONG GIAI ðO N T NAY ð N 2015. 3.2. NH NG GI I PHÁP HOÀN THI N NGHI P V TÍN D NG CH NG 68 T T I CHI NHÁNH NHCT BÌNH DƯƠNG 3.2.1. Ch ñ tuy n d ng, ñào t o, ñãi ng và b trí s p x p nhân s 68 3.2.2. Cung c p các phương ti n h tr k thu t, ñ ng th i tăng cư ng công tác qu ng cáo, thông tin tuyên truy n trên các phương ti n thông 69 tin ñ i chúng 3.2.3. Chi n lư c trong vi c thu hút khách hàng m i và gi khách hàng 70 truy n th ng 3.2.4. Tư v n khách hàng trong vi c l a ch n lo i ngo i t trong thanh 71 toán 3.3. KI N NGH ð I V I NHCTVN 71 3.3.1. Nâng c p, trang b thêm h th ng công ngh thông tin hi n ñ i, hoàn 71 ch nh h th ng ph n m m 3.3.2. Ch ñ tuy n d ng, ñào t o và ñãi ng nhân tài công ngh thông tin 72 3.3.3. M văn phòng ñ i di n nư c ngoài ti n ñ n vi c thành l p chi 73 nhánh 3.3.4. Có chính sách riêng cho t ng chi nhánh t i nh ng ñ a bàn khác nhau 73 3.3.5. Rà soát, ch nh s a nh ng ñi m còn b t c p trong quy trình nghi p 74 v thanh toán tín d ng ch ng t 3.4. KI N NGH ð I V I NHNN, CÁC CƠ QUAN KHÁC 75 3.4.1. ð i v i NHNN 75 3.4.1.1. Th c hi n chính sách t giá h i ñoái linh ho t, phù h p 75 3.4.1.2. B sung, ch nh s a, hoàn thi n các nghi p v c a th trư ng 77 h i ñoái 3.4.1.3. Chính sách ti n t c a NHNN 77 3.4.2. ð i v i Chính ph , các cơ quan khác 78 3.5. KI N NGH ð I V I CÁC DOANH NGHI P HO T ð NG KINH 78 DOANH XU T NH P KH U. 3.5.1. Phát tri n năng l c qu n tr chi n lư c c a cán b qu n lý trong 78 doanh nghi p 3.5.2. B i dư ng kh năng kinh doanh qu c t và nâng cao năng l c c nh 79 tranh qu c t 3.5.3. Tuy n d ng ngu n nhân l c có trình ñ chuyên môn 80 3.5.4. C i thi n năng l c tài chính c a doanh nghi p 81 K T LU N CHƯƠNG 3 82
iv a) Danh m c các t vi t t t B/L : V n ñơn ñư ng bi n DPRR : D phòng r i ro eUCP : B n b sung UCP cho vi c xu t trình ch ng t ñi n t ICC : Phòng thương m i qu c t INCAS : H th ng hi n ñ i hóa NHCT Vi t Nam ISBP : Th c hành nghi p v ngân hàng theo tiêu chu n qu c t v ki m tra ch ng t theo L/C KCN : Khu công nghi p L/C : Thư tín d ng NH : Ngân hàng NHCTVN : Ngân hàng Công thương Vi t Nam NHNN : Ngân hàng Nhà nư c NHTM : Ngân hàng thương m i NHTW : Ngân hàng Trung ương TDCT : Tín d ng ch ng t TTQT : Thanh toán qu c t TTR : Chuy n ti n UCP : Quy t c và th c hành th ng nh t tín d ng ch ng t XNK : Xu t nh p kh u b) Danh m c các b ng S hi u b ng Tên b ng Trang 2.1 Ngu n v n huy ñ ng 32 2.2 Cơ c u ngu n v n huy ñ ng 32 2.3 Dư n cho vay 33 2.4 Cơ c u dư n cho vay 34 2.5 Cân ñ i gi a huy ñ ng v n và cho vay 34 2.6 Thu d ch v ngân hàng 35 2.7 Ho t ñ ng thanh toán qu c t qua các năm 36 2.8 Doanh s L/C xu t 39
v 2.9 Doanh s L/C nh p 41 2.10 Thu nh p t ho t ñ ng thanh toán L/C 44 2.11 T tr ng thu nh p trong t ng l i nhu n ñã trích DPRR 45 c) Danh m c các hình v , ñ th S hi u hình v Tên b ng Trang Sơ ñ 1.1 Thư tín d ng không h y ngang có xác nh n 18 Sơ ñ 1.2 Quy trình thanh toán theo phương th c TDCT 24 Sơ ñ 1.3 B máy t ch c c a chi nhánh NHCT Bình Dương 31 Bi u ñ 1 So sánh gi a huy ñ ng v n và cho vay 34 Bi u ñ 2 Doanh s thanh toán TTR ñi-ñ n 36 Bi u ñ 3 Doanh s thanh toán Nh thu ñi-ñ n 37 Bi u ñ 4 Doanh s thanh toán L/C nh p – xu t 37 Bi u ñ 5 Doanh s L/C xu t 39 Bi u ñ 6 Th ph n L/C xu t năm 2005 40 Bi u ñ 7 Th ph n L/C xu t năm 2006 40 Bi u ñ 8 Th ph n L/C xu t năm 2007 40 Bi u ñ 9 Doanh s L/C nh p 42 Bi u ñ 10 Th ph n L/C nh p năm 2005 42 Bi u ñ 11 Th ph n L/C nh p năm 2006 42 Bi u ñ 12 Th ph n L/C nh p năm 2007 43 Bi u ñ 13 Thu nh p t ho t ñ ng thanh toán L/C 45 d) PH L C - PH L C 1: Lưu ñ quy trình nghi p v L/C nh p kh u Trang 83 - PH L C 1: Lưu ñ quy trình nghi p v L/C xu t kh u Trang 84 e) Danh m c tài li u tham kh o Trang 85
1 L IM ð U 1. LÝ DO NGHIÊN C U T n a cu i th k XX toàn c u hoá và h i nh p kinh t qu c t tr thành xu th m nh m . Th m chí H i ngh l n th 29 c a Di n ñàn kinh t th gi i t i Davos (Thu S ) (28/1-2/2/1999) ngư i ta kh ng ñ nh toàn c u hoá không còn là xu th n a mà ñã tr thành m t th c t . Xu th này cu n hút t t c các nư c t giàu ñ n nghèo, t nh ñ n l n h i nh p vào n n kinh t th gi i. H i nh p là m t y u t c a phát tri n. Nư c nào không h i nh p thì không có cơ h i phát tri n. Nh ng nư c h i nh p t t, sâu r ng thì phát tri n t t. Vi t Nam bư c vào th i kỳ Công nghi p hoá - Hi n ñ i hoá, phát tri n kinh t vì v y ch n con ñư ng h i nh p kinh t qu c t là quy t tâm c a ð ng và Chính ph ñã ñư c kh ng ñ nh trong các Ngh quy t ð i h i ð ng, Ngh Quy t trung ương, Ngh quy t 07 c a B Chính tr và các ch th , chương trình hành ñ ng c a Chính ph . Cũng chính vì nh ng lý do ñó mà sau m t th i gian dài tham gia ñàm phán gia nh p WTO t năm 1995, ngày 07 tháng 11 năm 2006 Vi t Nam ñã chính th c gia nh p t ch c thương m i l n nh t th gi i này, m t sân chơi m i ñã và ñang m ra trư c m t chúng ta. H i nh p kinh t qu c t s t o ra th và l c cho n n kinh t nư c ta trên trư ng qu c t . Gia nh p các t ch c kinh t , thương m i qu c t t o v th bình ñ ng c a nư c ta v i các nư c trong t ch c, t ñóng góp ti ng nói xây d ng lu t chơi chung ñ n vi c hư ng quy n l i c a m t thành viên và các tranh ch p thương m i thì ñư c x lý theo nguyên t c chung không b phân bi t ñ i x . H i nh p kinh t qu c t còn góp ph n m r ng th trư ng xu t kh u hàng hoá, d ch v . Vi t Nam có cơ h i ñ xu t kh u các m t hàng nông s n, thu s n, may m c, giày dép, th công m ngh , các hàng hoá s d ng nhi u lao ñ ng. M r ng quan h thương m i v i hơn 150 nư c kh p các châu l c trên th gi i. Hoà v i xu th chung c a c nư c, t nh Bình Dương là m t t nh r t năng ñ ng trong vi c ti p c n nh ng ch trương m i c a ð ng và Nhà nư c. Toàn t nh có hơn
2 14 khu công nghi p thu hút v n ñ u tư nư c ngoài hơn 7 t USD. Hàng trăm doanh nghi p có v n ñ u tư nư c ngoài tham gia s n xu t, kinh doanh các m t hàng khác nhau, thu hút hàng ngàn công nhân trong và ngoài t nh. M i năm, kim ng ch xu t kh u c a t nh tăng ñáng k , ch y u t các khu công nghi p - d ch v này. Hi n có khá nhi u ngân hàng ñang ho t ñ ng trên ñ a bàn, t các NHTM qu c doanh ñ n các NHTM c ph n. M i ngân hàng ñ u ñã và ñang nh m ñ n các khách hàng trong nh ng khu công nghi p b ng vi c cung c p các d ch v truy n th ng như cho vay, huy ñ ng ti n g i, thanh toán trong nư c và qu c t mà ch y u là b ng phương th c tín d ng ch ng t . ð c bi t ho t ñ ng thanh toán qu c t trong nh ng năm g n ñây phát tri n khá nhanh, m t ph n b i thanh toán qua thư tín d ng ñ m b o an toàn cho các ñ i tác, m t khác ngày càng có nhi u nhà ñ u tư nư c ngoài ñ v n vào Vi t Nam sau s ki n Vi t Nam gia nh p WTO, vi c T ng th ng M G.Bush phê chu n c gói các lu t trong ñó có lu t v Quy ch thương m i bình thư ng vĩnh vi n ñ i v i Vi t Nam h i tháng 12 năm 2006. Tuy n m trên m t ñ a bàn năng ñ ng như v y nhưng ho t ñ ng thanh toán qu c t nói chung và thanh toán b ng thư tín d ng nói riêng c a Ngân hàng công thương Chi nhánh Bình Dương l i khá khiêm t n c v s lư ng và giá tr so v i các ngân hàng khác. ð ng trư c yêu c u b c thi t ñòi h i ph i ñ y m nh ho t ñ ng thanh toán xu t nh p kh u ñ ñáp ng yêu c u h i nh p trong th i gian t i, cũng như góp ph n vào vi c thu hút thêm khách hàng, t o ngu n thu d ch v cho chi nhánh, vi c ñ ra “Nh ng gi i pháp hoàn thi n phương th c tín d ng ch ng t t i chi nhánh Ngân hàng công thương Bình Dương” là th t s c n thi t và c p bách. Thông qua nh ng gi i pháp ñó, ñ tài mong mu n ñưa ra ñư c nh ng ñ xu t có ích góp ph n hoàn thi n ch t lư ng ho t ñ ng thanh toán qu c t c v s lư ng và giá tr , tăng thêm ngu n thu d ch v cho chi nhánh nói riêng và h th ng ngân hàng công thương nói chung. 2. XÁC ð NH V N ð NGHIÊN C U Tuy ho t ñ ng thanh toán qu c t không ph i là quá m i m ñ i v i h th ng NHTM c a Vi t Nam song ho t ñ ng này ch th c s phát tri n m nh k t sau ð i h i ð ng toàn qu c l n th VI (1986). ð t nư c chuy n sang giai ño n ñ i m i,
3 ch m d t th i kỳ t p trung bao c p trư c ñây, thu hút ngày càng nhi u hơn các nhà ñ u tư t kh p nơi trên th gi i ñ u tư vào Vi t Nam. Kéo theo ñó là ho t ñ ng giao thương gi a Vi t Nam v i các nư c không ng ng ñư c phát tri n, ñòi h i ho t ñ ng thanh toán qu c t cũng không ng ng ñư c hoàn thi n và phát tri n thêm. Ngân hàng công thương Bình Dương ñư c thành l p t năm 1991, là m t ngân hàng còn khá tr so v i các NHTM qu c doanh khác trên ñ a bàn c v b dày kinh nghi m và th c ti n trong lĩnh v c thanh toán qu c t . Do v y, t t y u còn nh ng h n ch v m t nghi p v , ñ ng th i kh năng tư v n, h tr khách hàng trong ho t ñ ng thanh toán qu c t v n còn t n t i nhi u v n ñ c n ph i gi i quy t. Bên c nh ñó, trình ñ khách hàng trong vi c thương th o, ký k t các h p ñ ng ngo i thương v n còn y u, chưa lư ng h t nh ng r i ro có th g p ph i trong ho t ñ ng này. V n ñ ñ t ra là làm sao gi i quy t nh ng yêu c u v a nêu trên ñ phát tri n ho t ñ ng thanh toán qu c t b ng phương th c TDCT c v s lư ng và ch t lư ng, ñem l i m t ngu n thu d ch v có giá tr và tránh r i ro cho chi nhánh. ð ng trư c th c tr ng ñó, v n ñ nghiên c u c a ñ tài này là tìm ra nh ng gi i pháp nh m phát tri n ho t ñ ng thanh toán qu c t b ng phương th c tín d ng ch ng t t i chi nhánh Ngân hàng công thương Bình Dương nói riêng và h th ng ngân hàng công thương nói chung. 3. CÂU H I VÀ M C TIÊU NGHIÊN C U ð ñ ra ñư c nh ng gi i pháp phù h p v i th c t t i ñ a phương, ñ tài nghiên c u ñi sâu tìm hi u nh ng v n ñ có liên quan ñ n ho t ñ ng thanh toán qu c t t i chi nhánh, c th qua nh ng câu h i ñ t ra như sau: ðâu là ñi m m nh và ñâu là ñi m y u t i chi nhánh so v i các ngân hàng thương m i khác trên cùng ñ a bàn trong vi c th c hi n nghi p v thanh toán qu c t b ng thư tín d ng? Nguyên nhân và nh ng t n t i? Khách hàng c n ñư c tư v n nh ng gì trư c khi ti n hành thương lư ng ký k t h p ñ ng v i các ñ i tác nư c ngoài thanh toán b ng thư tín d ng? Gi i pháp nào cho hai v n ñ nêu trên?
4 Trong quá trình ñi tìm l i gi i cho nh ng câu h i nghiên c u v a nêu ñ gi i quy t v n ñ nghiên c u ñ t ra, ñ tài nh m vào các m c tiêu nghiên c u c th sau: H th ng hoá nh ng khái ni m cơ b n v thanh toán qu c t và phương th c thanh toán tín d ng ch ng t , t m quan tr ng c a nó trong ho t ñ ng kinh t hi n nay. Phân tích, ñánh giá th c tr ng ho t ñ ng nghi p v thanh toán qu c t b ng phương th c tín d ng ch ng t t i NHCT Bình Dương, t ñó rút ra nh ng k t qu ñã ñ t ñư c, nh ng t n t i, khó khăn và nguyên nhân c a nh ng t n t i ñó t i chi nhánh. ð xu t nh ng gi i pháp kh c ph c nh ng t n t i nêu trên, ñưa ra nh ng ki n ngh nh m hoàn thi n và phát tri n nghi p v thanh toán b ng thư tín d ng t i chi nhánh NHCT Bình Dương. 4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C U Lu n văn s d ng phương pháp nghiên c u d li u th c p và phương pháp th ng kê trên cơ s s li u qua các năm c a chi nhánh, các s li u th ng kê, các báo cáo c a ngân hàng Nhà nư c, s li u t các t p chí chuyên ngành ngân hàng, các văn b n pháp lu t có liên quan ñ n ho t ñ ng ngân hàng....ñ so sánh, ñánh giá v i các NHTM khác trên cùng ñ a bàn, ñ ng th i s d ng nh ng ki n th c ñã h c và các tài li u v môn thanh toán qu c t ñ d n d t v n ñ t nh ng cơ s lý thuy t ñ n ho t ñ ng th c t , t ñó rút ra nh ng bi n pháp kh thi phù h p v i tình hình t i chi nhánh. 5. N I DUNG NGHIÊN C U V i m c ñích tìm ra nh ng gi i pháp nh m phát tri n ho t ñ ng thanh toán qu c t b ng phương th c tín d ng ch ng t t i chi nhánh Ngân hàng công thương Bình Dương, lu n văn ñi t nh ng khái ni m cơ b n c a ho t ñ ng thanh toán qu c t ñ n nh ng t n t i, khó khăn trong th c t . Trên cơ s ñó, tìm ra nh ng gi i pháp phù h p.Vì nh ng lý do ñó, b c c c a lu n văn b t ñ u v i Chương 1 là nh ng lý lu n cơ b n v thanh toán qu c t và phương th c tín d ng ch ng t t i các NHTM. Chương 2 ñ c p ñ n th c tr ng ho t ñ ng thanh toán qu c t t i NHCT Bình
5 Dương và các NHTM trên ñ a bàn t nh Bình Dương theo phương th c thư tín d ng. Trên cơ s nh ng t n t i và nguyên nhân mà chương 2 ñã nêu ra, chương 3 là nh ng gi i pháp và ki n ngh nh m phát tri n nghi p v thanh toán qu c t b ng phương th c tín d ng ch ng t t i chi nhánh NHCT Bình Dương. 6. Ý NGHĨA VÀ NG D NG C A ð TÀI NGHIÊN C U Lu n văn ñư c nghiên c u trên cơ s th c tr ng ho t ñ ng thanh toán qu c t c a chi nhánh Ngân hàng công thương Bình Dương có so sánh ñánh giá v i các NHTM khác trên cùng ñ a bàn. T ñó ñi sâu phân tích b n ch t nh ng khía c nh chưa ñ t, tìm ra nh ng t n t i, h n ch và nguyên nhân c a nó. D a vào th c tr ng và nh ng lý lu n ñã h c, k t h p v i nh ng kinh nghi m th c t b n thân và ñ ng nghi p trong quá trình tham gia tác nghi p, ñưa ra nh ng ki n ngh , ñ xu t phù h p v i th c t , ñ m b o tuân th các quy t c, thông l qu c t và quy ñ nh c a pháp lu t, m t khác nâng cao d n t tr ng thu d ch v trên l i nhu n hàng năm c a chi nhánh. V i nh ng ý nghĩa ñó, ñ tài nghiên c u hư ng ñ n vi c ng d ng r ng rãi không ch cho chi nhánh nói riêng mà còn có th áp d ng ñư c cho các chi nhánh khác nói chung nh m nâng cao hi u qu công vi c, ñ ng th i h n ch th p nh t nh ng r i ro có th x y ra trong nghi p v thanh toán qu c t b ng thư tín d ng.
6 CHƯƠNG 1 THANH TOÁN QU C T VÀ PHƯƠNG TH C THANH TOÁN TÍN D NG CH NG T 1.1. VAI TRÒ TTQT TRONG HO T ð NG C A CÁC NHTM 1.1.1. Khái ni m v TTQT Trong b i c nh h i nh p kinh t toàn c u như hi n nay, các m i quan h kinh t , chính tr , thương m i ngày càng phát tri n m nh m và k t qu là hình thành nên các kho n ph i thu và chi ti n t gi a các ñ i tác các nư c khác nhau. Các m i quan h ti n t này ngày m t phong phú và ña d ng v i quy mô ngày càng l n. Chúng góp ph n t o nên tình tr ng tài chính c a m i nư c, có th tr ng thái b i chi hay b i thu. Trong các m i quan h qu c t , các ñ i tác các nư c khác nhau do v y có s khác nhau v ngôn ng , cách xa nhau v ñ a lý nên vi c thanh toán không th ti n hành tr c ti p mà ph i thông qua các t ch c trung gian, ñó chính là các NHTM v i h th ng m ng lư i ho t ñ ng r ng kh p th gi i. Thanh toán qu c t ra ñ i t lâu nhưng nó ch th c s phát tri n m nh m vào cu i th k 20 khi mà kh i lư ng mua bán, ñ u tư qu c t và chuy n ti n qu c t ngày càng tăng, t ñó làm cho kh i lư ng các giao d ch thanh toán qua ngân hàng cũng tăng theo. Vi c thanh toán qua ngân hàng làm gia tăng vi c s d ng các ñ ng ti n c a m i nư c ñ chi tr l n nhau. Thanh toán qu c t ñã tr thành m t b ph n không th thi u trong ho t ñ ng c a n n kinh t c a các qu c gia ngày nay. Có nhi u ñ nh nghĩa khác nhau v thanh toán qu c t như: Th nh t, vi c trao ñ i các ho t ñ ng kinh t và thương m i gi a các qu c gia làm phát sinh các kho n thu và chi b ng ti n c a nư c này ñ i v i m t nư c khác trong t ng giao d ch ho c t ng ñ nh kỳ chi tr do hai nư c quy ñ nh. Trong m i quan h chi tr này, các qu c gia ph i cùng nhau quy ñ nh nh ng y u t c u thành cơ ch thanh toán gi a các qu c gia như quy ñ nh v ch th tham gia thanh toán, l a ch n ti n t , các công c và các phương th c ñòi và ho c chi tr ti n t .
7 T ng h p các y u t c u thành cơ ch ñó t o thành thanh toán qu c t gi a các qu c gia. (1). Th hai, thanh toán qu c t là quá trình th c hi n các kho n thu chi ti n t qu c t thông qua h th ng ngân hàng trên th gi i nh m ph c v cho các m i quan h trao ñ i qu c t phát sinh gi a các nư c v i nhau. (2) T hai ñ nh nghĩa trên ñây, chúng ta có th th y m t s ñ c ñi m c a thanh toán qu c t : Trư c h t, thanh toán qu c t di n ra trên ph m vi toàn c u, ph c v các giao d ch thương m i, ñ u tư, h p tác qu c t thông qua m ng lư i ngân hàng th gi i. Thanh toán qu c t khác v i thanh toán trong nư c là vì nó liên quan ñ n vi c trao ñ i ti n c a qu c gia này l y ti n c a qu c gia khác. Vì v y khi ký k t các h p ñ ng mua bán ngo i thương các bên ph i th a thu n v i nhau l y ñ ng ti n c a nư c nào là ti n t tính toán và thanh toán trong h p ñ ng, ñ ng th i ph i tính toán th n tr ng ñ l a ch n các bi n pháp phòng ch ng r i ro khi t giá h i ñoái bi n ñ ng. Ti n t trong thanh toán qu c t thư ng không ph i là ti n m t mà ti n t t n t i dư i hình th c các phương ti n thanh toán như thư chuy n ti n, ñi n chuy n ti n, h i phi u, kỳ phi u và séc ghi b ng ngo i t . Thanh toán gi a các nư c ñ u ñư c ti n hành thông qua ngân hàng và không dùng ti n m t, n u có thì ch trong nh ng trư ng h p riêng bi t. Do v y thanh toán qu c t v b n ch t chính là các nghi p v ngân hàng qu c t . Chúng ñư c hình thành và phát tri n trên cơ s các h p ñ ng ngo i thương và các trao ñ i ti n t qu c t . Thanh toán qu c t ñư c th c hi n d a trên n n t ng pháp lu t và t p quán thương m i qu c t , ñ ng th i nó cũng b chi ph i b i lu t pháp c a các qu c gia, b i các chính sách kinh t , chính sách ngo i thương và chính sách ngo i h i c a các qu c gia tham gia trong thanh toán. 1 ðinh Xuân Trình( 2006), “Giáo trình thanh toán qu c t ”, NXB Lao ñ ng – Xã h i 2 Tr m Th Xuân Hương(2006), “Thanh toán qu c t ”, NXB Th ng kê, Tp. H Chí Minh
8 1.1.2. Vai trò c a TTQT Khi vi c thanh toán gi a các ñ i tác v i nhau vư t ra ph m vi c a m t qu c gia, nó ñòi h i ph i có nh ng t ch c trung gian tài chính ñ ng ra dàn x p, th c hi n các nghi p v chuyên môn c a mình, h th ng NHTM là m t ñ nh ch tài chính trung gian có vai trò ñ c bi t quan tr ng trong quá trình này. Nó ñ c bi t quan tr ng b i vì các NHTM v i nh ng ch c năng c a mình là c u n i không th thi u trong ho t ñ ng thanh toán gi a các nư c v i nhau và cũng b i vì nó có các m i quan h ñ i lý r ng kh p v i các ngân hàng khác trên th gi i. Nh ng m i quan h ñó giúp cho vi c thanh toán di n ra nhanh chóng và thu n ti n, rút ng n th i gian thu h i v n và ti t ki m ñư c chi phí. V i s u thác c a khách hàng trong vi c thu ti n, các NHTM không ch b o v quy n l i c a khách hàng trong các giao d ch thanh toán mà còn tư v n cho h nh m t o nên s tin tư ng, h n ch r i ro trong quan h thanh toán v i các ñ i tác nư c ngoài. Phí thu ñư c t ho t ñ ng thanh toán qu c t góp ph n không nh vào t ng thu nh p c a các ngân hàng. Thanh toán qu c t không ch ñem l i ngu n thu d ch v cho ngân hàng, m r ng v n, ña d ng hoá các d ch v mà còn nâng cao v th , uy tín c a các ngân hàng trên th trư ng tài chính qu c t . Trong quá trình lưu thông hàng hoá, thanh toán qu c t là khâu cu i cùng, do v y n u thanh toán th c hi n nhanh chóng và liên t c, giá tr hàng hoá xu t nh p kh u ñư c th c hi n s có tác d ng thúc ñ y t c ñ thanh toán và giúp các doanh nghi p thu h i v n nhanh. Thông qua thanh toán qu c t còn t o nên các m i quan h tin c y gi a doanh nghi p và ngân hàng, t ñó có th t o ñi u ki n thu n l i ñ các doanh nghi p ñư c các ngân hàng tài tr v n trong trư ng h p doanh nghi p thi u v n, h tr v m t k thu t thanh toán thông qua vi c hư ng d n, tư v n cho doanh nghi p, h n ch th p nh t r i ro có th x y ra trong quá trình thanh toán v i các ñ i tác. Thanh toán qu c t còn có tác d ng khuy n khích các doanh nghi p kinh doanh xu t nh p kh u gia tăng qui mô ho t ñ ng, tăng kh i lư ng hàng hoá giao d ch và m r ng quan h giao d ch v i các nư c.
9 Thanh toán qu c t cũng t o ra ngu n thu ngo i t cho các ngân hàng thông qua vi c chuy n ti n vào tài kho n c a các khách hàng xu t kh u, các ngân hàng có th s d ng ngu n ngo i t ñó cho các khách hàng nh p kh u vay ñ thanh toán v i phía ñ i tác. Do ñó thanh toán qu c t có liên quan m t thi t ñ n nghi p v huy ñ ng v n, c p tín d ng, thanh toán trong nư c, b o lãnh và kinh doanh ngo i t c a các NHTM. Qua nh ng phân tích trên cho th y thanh toán qu c t ngày càng chi m v trí quan tr ng trong ho t ñ ng c a các NHTM trong nư c nói riêng và các ngân hàng khác trên th gi i nói chung. 1.2. PHƯƠNG TH C THANH TOÁN TÍN D NG CH NG T 1.2.1. Cơ s ra ñ i c a TDCT Khi hàng hoá ñư c mua ho c bán ngoài lãnh th qu c gia, các giao d ch này có th tr nên r t ph c t p b i r t nhi u lý do như: th i gian v n chuy n hàng, r i ro trên hành trình v n chuy n, các th t c h i quan, các quy ñ nh v xu t, nh p kh u, qu n lý ngo i t và m t th c t là ngư i bán và ngư i mua cách xa nhau b i các ñư ng biên gi i. Thêm vào ñó hai bên có th chưa bao gi g p g nhau và vì v y hoàn toàn l l m v th c tr ng và s trung th c trong kinh doanh c a nhau. Ngoài ra nhi u qu c gia còn ñang lún sâu vào gánh n ch ng ch t trong nh ng năm g n ñây. Do v y, cái c n thi t cho nghi p v này là m t th th c ti n hành ñ m b o l i ích c a các bên liên quan. Ngư i mua c n ñư c bi t r ng anh ta ñã thanh toán và s nh n ñư c hàng hoá phù h p. L i ích c a ngư i bán là nh n ñư c s thanh toán ngay l p t c. ð th a mãn c hai, tín d ng ch ng t ñã ñư c s d ng r ng rãi, hình th c này ñư c x lý trong m ng lư i các ngân hàng qu c t , yêu c u ngư i xu t kh u xu t trình cho ngân hàng các ch ng t ch ng minh s giao hàng ho c g i các hàng hoá ñã yêu c u, qua ñó, n u các ch ng t h p l , ngư i bán s ñư c thanh toán. Yêu c u s d ng thư tín d ng ph i ñư c ghi rõ trong h p ñ ng mua bán. Thư tín d ng là m t cam k t có ñi u ki n c a ngân hàng. Chi ti t hơn, nó là m t cam k t b ng văn b n c a ngân hàng giao cho ngư i bán theo yêu c u và trên cơ s các ch d n c a ngư i mua thanh toán ngay ho c vào m t ngày xác ñ nh trong
10 tương lai m t s ti n ñã ñ nh, trong m t gi i h n th i gian và trên cơ s các ch ng t ñã ñư c quy ñ nh. Tín d ng thư là m t phương th c ti n l i và an toàn nh t cho thanh toán xu t nh p kh u so v i các hình th c thanh toán hi n hành như nh thu, thanh toán ng trư c, thanh toán b ng séc… 1.2.2. Khái ni m, ñ c trưng và vai trò c a phương th c TDCT 1.2.2.1. Khái ni m phương th c tín d ng ch ng t Phương th c tín d ng ch ng t là m t s tho thu n mà trong ñó m t ngân hàng (ngân hàng m thư tín d ng) theo yêu c u c a khách hàng (ngư i xin m thư tín d ng) cam k t hay cho phép m t ngân hàng khác chi tr m t s ti n nh t ñ nh cho ngư i th hư ng thư tín d ng ho c ch p nh n h i phi u do ngư i này ký phát trong ph m vi s ti n ñó, khi ngư i hư ng xu t trình cho ngân hàng m t b ch ng t thanh toán phù h p v i nh ng ñi u kho n, ñi u ki n quy ñ nh trong thư tín d ng. 1.2.2.2. ð c trưng c a phương th c tín d ng ch ng t Trong nghi p v tín d ng ch ng t , t t c các bên liên quan ch giao d ch b ng ch ng t mà không giao d ch b ng hàng hoá, các d ch v và/ ho c các công vi c khác mà ch ng t ñó có th liên quan. Nét ñ c trưng khác c a thư tín d ng chính là tính ñ c l p c a nó v i h p ñ ng, thư tín d ng hoàn toàn ñ c l p v i h p ñ ng gi a ngư i m và ngư i hư ng m c dù thư tín d ng c th hoá nghĩa v và quy n l i c a c hai bên: ngư i mua yêu c u ngân hàng b o ñ m thanh toán, ngư i bán ph i giao hàng theo quy ñ nh trong h p ñ ng, ñúng th i h n, thi t l p ch ng t hoàn ch nh và h p l ,…và các ñi u ki n khác ñã th a thu n. Theo ñi u 4, m c a, UCP 600 “ V b n ch t, thư tín d ng là m t giao d ch riêng bi t v i các h p ñ ng mua bán ho c các h p ñ ng khác mà các h p ñ ng này có th làm cơ s c a thư tín d ng. Các ngân hàng không liên quan ñ n ho c b ràng bu c b i các h p ñ ng như th , th m chí ngay c trong thư tín d ng có b t c s d n chi u nào ñ n các h p ñ ng như th . Vì v y s cam k t c a m t ngân hàng ñ thanh toán, thương lư ng thanh toán ho c th c hi n b t c nghĩa v nào khác trong thư tín d ng không ph thu c vào các khi u n i ho c các bi n h c a
11 ngư i yêu c u phát sinh t các quan h c a h v i ngân hàng phát hành ho c v i ngư i hư ng”. 1.2.2.3. Vai trò c a phương th c tín d ng ch ng t So v i các phương th c thanh toán khác thì phương th c tín d ng ch ng t ñem l i nhi u ưu ñi m hơn. N u như v i phương th c thanh toán TTR, l i th s nghiêng v phía ngư i bán nhi u hơn , trong khi ñó b t l i l i thu c v ngư i mua hàng do h ph i thanh toán ti n trư c sau ñó m i ñư c nh n hàng. Còn trong phương th c nh thu thì ngư c l i ngư i mua có l i hơn do h có quy n l a ch n gi a vi c nh n hàng hay không nh n hàng và vi c thanh toán l i hoàn toàn ph thu c vào ý chí ch quan c a ngư i mua. Riêng ñ i v i phương th c tín d ng ch ng t , quy n l i c a hai bên ñ u ñư c b o ñ m, ngư i bán giao hàng và xu t trình ch ng t phù h p v i quy ñ nh c a thư tín d ng thì ch c ch n s nh n ñư c ti n, ngư i mua thanh toán ti n và nh n ñư c hàng hoá như ñã th a thu n trong h p ñ ng. M t khác, ñây cam k t thanh toán không ph i t phía ngư i mua mà t m t t ch c trung gian tài chính là ngân hàng. Do v y cam k t thanh toán ñó là ch c ch n và ñ y ñ uy tín. Ngư i bán không ph i quan tâm nhi u ñ n kh năng thanh toán c a t ch c tín d ng ñó. N u th y uy tín c a t ch c tín d ng ñó v n chưa ñ m b o, ngư i bán có th yêu c u có thêm m t ngân hàng khác xác nh n thư tín d ng, ñi u này làm tăng thêm g p ñôi m c ñ b o ñ m trong thanh toán cho h . 1.2.3. Cơ s pháp lý c a thanh toán tín d ng ch ng t (UCP 600) Tín d ng ch ng t là giao d ch c a ngân hàng theo yêu c u c a khách hàng nh m th c hi n công ño n cu i cùng c a hàng lo t giao d ch thương m i qu c t gi a hai bên mua và bán, ñáp ng yêu c u c a c hai phía: Ngư i bán giao hàng và ñư c tr ti n, Ngư i mua tr ti n và ñư c nh n hàng. Ngân hàng, ngư i ñ m b o thanh toán, ñã tr thành nh p c u n i ñáng tin c y c a n n m u d ch các nư c. T m quan tr ng c a giao d ch tín d ng ch ng t ñòi h i ph i có hành lang pháp lý ñ các ngân hàng th c hi n. B n quy t c th hi n ñ y ñ thông l và t p quán qu c t và ñư c các NHTM trên th gi i ch p nh n và áp d ng. Nhưng tín d ng ch ng t còn
12 là các phát sinh trong nư c t m i quan h gi a ngân hàng - ngư i m , ngân hàng- ngư i hư ng. Nó luôn ñư c chi ph i b i Lu t pháp Qu c gia. Như v y giao d ch tín d ng ch ng t ñư c ti n hành trên hành lang pháp lý c a Qu c t và Qu c gia. Quy t c và Th c hành Th ng nh t tín d ng ch ng t (UCP) m c d u ch là nh ng quy ñ nh ñư c so n th o b i phòng thương m i qu c t (Paris) nhưng ñư c coi là Lu t qu c t v ngân hàng trong giao d ch tín d ng ch ng t và ñư c áp d ng r ng rãi trên toàn th gi i. ði u này nói lên vai trò c a nó trong vi c ki n t o hành lang pháp lý cho m i giao d ch qu c t c a ngân hàng, ph c v n n thương m i th gi i. K t khi phát hành l n ñ u tiên v i m c ñích thi t l p m t b quy t c th ng nh t v tín d ng ch ng t , m ch máu c a giao thương qu c t . Tháng 11-1989, U ban K thu t và nghi p v ngân hàng thu c phòng thương m i qu c t ñư c phép s a ñ i Quy t c và Th c hành th ng nh t tín d ng ch ng t , s xu t b n 400. Yêu c u c a l n s a ñ i này là nêu b t s phát tri n c a n n công nghi p v n t i và ng d ng công ngh m i vào các lĩnh v c trên th gi i. S a ñ i l n này cũng nh m hoàn ch nh ch c năng c a b n quy t c. Qua sáu l n s a ñ i nh m theo k p s phát tri n c a n n m u d ch, k thu t truy n thông, v n t i… c a th gi i. Năm 1993 b n UCP 500 ñã ra ñ i, có hi u l c t 01/01/1994, g m 49 ñi u kho n ñư c ñánh giá là b n s a ñ i toàn di n, sâu s c và hoàn ch nh nh t. T ñó ñ n nay, sau hơn 10 năm áp d ng, b n UCP 500 v n còn t n t i m t s b t c p ñòi h i ph i ñư c s a ñ i, hoàn thi n hơn n a ñ ñáp ng yêu c u ngày càng ña d ng và ph c t p c a n n m u d ch th gi i. G n ñây nh t là ngày 25/10/2006 ICC ñã công b UCP600 có hi u l c k t ngày 01/07/2007. UCP là m t văn b n mang tính qu c t không mang tính ch t b t bu c các bên mua bán qu c t ph i áp d ng. Do ñó n u áp d ng UCP thì ph i d n chi u ñi u y trong thư tín d ng c a mình. ð n nay ñã có hơn 160 nư c trên th gi i công nh n và tuyên b áp d ng UCP. ði u ñáng lưu ý là các văn b n ra ñ i sau không hu b các văn b n trư c ñó, cho nên các văn b n ñ u có giá tr th c hành trong thanh toán qu c t . Ngoài b n th c hành tín d ng ch ng t còn có thêm các b n khác cũng có giá tr tham kh o trong phương th c này ñó là:
13 eUCP(the Supplemnent to the Uniform Customs and Practice for Documentary Credits for electric presentation) xu t b n 01/2002 áp d ng cho xu t trình ch ng t ñi n t theo L/C. eUCP có 12 ñi u kho n. ISBP 681 (The International Standard Banking Practice for Examination of Documents under Documentary Credits). Th c hành nghi p v ngân hàng theo tiêu chu n qu c t v ki m tra ch ng t theo L/C, phát hành 4/2007 có hi u l c cùng th i ñi m v i UCP600. 1.2.4. Khái ni m, n i dung và phân lo i thư tín d ng 1.2.4.1. Khái ni m Thư tín d ng: Thư tín d ng là m t ch ng thư trong ñó ngân hàng phát hành thư tín d ng cam k t s tr m t s ti n nh t ñ nh cho ngư i th hư ng ho c ch p nh n h i phi u do ngư i này ký phát trong ph m vi s ti n ñó n u ngư i này xu t trình ñư c b ch ng t thanh toán phù h p v i các ñi u ki n và ñi u kho n quy ñ nh trong thư tín d ng. 1.2.4.2. N i dung thư tín d ng : Thư tín d ng thông thư ng ch a ñ ng nh ng n i dung cơ b n như sau: a) S hi u, ñ a ñi m và ngày m L/C: -S hi u L/C: T t c các L/C ñ u ph i có s hi u riêng c a nó. Tác d ng c a s hi u là dùng ñ trao ñ i thư t , ñi n tín có liên quan ñ n vi c th c hi n L/C. S hi u c a L/C còn ñư c dùng ñ ghi vào các ch ng t có liên quan trong b ch ng t thanh toán c a L/C, ñ c bi t là tham chi u khi l p h i phi u ñòi ti n. -ð a ñi m m L/C: Là nơi ngân hàng m L/C cam k t tr ti n cho ngư i hư ng l i. ð a ñi m này liên quan ñ n vi c tham chi u lu t l áp d ng gi i quy t mâu thu n hay n u có b t ñ ng x y ra. -Ngày m L/C: Là ngày b t ñ u phát sinh và có hi u l c v s cam k t c a ngân hàng m L/C ñ i v i ngư i th hư ng. Ngày m L/C còn có ý nghĩa như là ngày ngân hàng m L/C chính th c ch p nh n ñơn xin m L/C c a ngư i nh p kh u, là ngày b t ñ u tính th i h n hi u l c c a L/C và cũng là căn c ñ ngư i xu t kh u ki m tra xem ngư i nh p kh u có th c hi n vi c m L/C ñúng th i h n như trong h p ñ ng không.