intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Mô hình phát triển khu kinh tế Việt Nam, những bài học kinh nghiệm từ Trung Quốc

Chia sẻ: Ganuongmuoimatong | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:69

Thêm vào BST
Báo xấu
37
lượt xem 6
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là vì những giới hạn nhất định nên đề tài chỉ tập trung vào nghiên cứu dựa trên một số khía cạnh như mô hình, chiến lược phát triển, cơ chế chính sách và phát triển hạ tầng cơ sở của các khu kinh tế trên thế giới ( trong đó tập trung chủ yếu vào mô hình đặc khu kinh tế của Trung Quốc ) từ đó rút ra bài học kinh nghiệm để áp dụng vào tình huống cụ thể ở Việt Nam.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Mô hình phát triển khu kinh tế Việt Nam, những bài học kinh nghiệm từ Trung Quốc

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH  ĐẶNG XUÂN GIANG MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN KHU KINH TẾ VIỆT NAM, NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM TỪ TRUNG QUỐC LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHƯƠNG TRÌNH GIẢNG DẠY KINH TẾ FULBRIGHT CHUYÊN NGÀNH: CHÍNH SÁCH CÔNG MÃ SỐ: 60.31.14 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS VŨ THÀNH TỰ ANH TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2012
  2. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic i C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k I CAM OAN Tôi cam oan lu n v n này hoàn toàn do tôi th c hi n. Các n trích d n và s li u s d ng trong lu n v n này u c d n ngu n và có chính xác cao nh t trong ph m vi hi u bi t a tôi. Lu n v n này không nh t thi t ph n ánh quan m c a Tr ng i h c Kinh t thành ph H Chí Minh hay Ch ng trình Gi ng d y Kinh t Fulbright. TP. H Chí Minh, ngày 25 tháng 4 n m 2012 Tác gi lu n v n ng Xuân Giang
  3. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic ii C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k TÓM T T LU N V N Các Khu kinh t (KKT) ã có quá trình hình thành và phát tri n lâu dài trên th gi i và góp ph n quan tr ng trong vi c thúc y s phát tri n kinh t c a các qu c gia thông qua các ho t ng thu hút FDI, t o vi c làm và thúc y xu t kh u. Tuy nhiên, cho n nay s thành công c a các KKT trên th gi i là không ng u. Theo báo cáo c a Ngân hàng th gi i v KKT n m 2011, d a trên chi n l c c nh tranh thì các KKT c chia thành hai nhóm mô hình KKT, ó là mô hình KKT truy n th ng v i chi n l c c nh tranh ch y u d a trên các chính sách u ãi v tài khóa và chi phí lao ng th p. Mô hình này ã có nh ng thành công nh t nh trong giai n u, tuy nhiên ã b c l nh ng h n ch trong vi c duy trì s phát tri n n nh. Mô hình th hai là mô hình a m c tiêu, mô hình này không ch d a vào nh ng i th c nh tranh n thu n là các chính sách u ãi, chi phí lao ng th p mà còn có h th ng c s h t ng c ng ng b và hi n i; chính sách qu n lý mang tính t phá; ch t ng cao c a ngu n nhân l c. Mô hình này ã t c nhi u s thành công, c bi t là nó ã kh c ph c c nh ng h n ch c a mô hình truy n th ng ó là vi c duy trì s phát tri n n nh. Qua nh ng nghiên c u các c khu kinh t ( KKT) Trung Qu c – là i di n tiêu bi u cho s thành công nh t c a mô hình a m c tiêu – tác gi ã rút ra c nh ng y u t quy t nh s thành công i v i ch ng trình phát tri n KKT Trung Qu c ó là: th i m hình thành; v trí a lý; th ch và chính sách áp d ng i v i các KKT; chi n l c u t vào c h t ng c ng và chi n l c phát tri n ngu n nhân l c. Ch ng trình phát tri n KKT Vi t Nam ra i vào n m 2003. Là m t n c i sau khi áp ng ch ng trình này, chúng ta có nhi u l i th trong vi c h c h i nh ng kinh nghi m c a các n c i tr c, tuy nhiên cho n nay ch ng trình này v n ch a mang l i nh ng thành công nh mong i. Qua phân tích, ánh giá th c tr ng phát tri n c a các KKT Vi t Nam trong m i liên h so sánh v i các KKT Trung Qu c và các KKT c a các n c khác trên th gi i, tác gi th y
  4. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic iii C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k ng: m c dù mô hình các KKT Vi t Nam khá gi ng v i mô hình các KKT Trung Qu c, tuy nhiên chi n l c c nh tranh c a các KKT Vi t Nam l i gi ng v i các KKT truy n th ng v n ã b c l nhi u h n ch trong b i c nh m i c a n n kinh t th gi i. Ngoài ra, ch ng trình KKT Vi t Nam c ng còn l rõ nh ng mâu thu n, b t c p trong quy trình l a ch n và ra quy t nh thành l p các KKT, c ch chính sách, chi n l c u t xây d ng c s h t ng c ng và c bi t là chúng ta ã t ra quá nhi u m c tiêu hoành tráng trong u ki n ngu n l c h n ch , do ó làm phân tán ngu n l c, bi n các KKT tr thành nh ng mô hình t m th ng th hi n kh n ng c nh tranh th p trong vi c thu hút FDI, t o vi c làm, thúc y xu t kh u. nh ng v n t n t i trên, tác gi ã a ra m t s gi i pháp v m t chính sách bao m: nh h ng phát tri n, nhóm chính sách v h th ng pháp lu t và c ch qu n lý, nhóm chính sách v u t phát tri n c s h t ng, và nhóm chính sách phát tri n ngu n nhân l c. Ngoài ra tác gi c ng xu t m t s gi i pháp i v i KKT Chân Mây – L ng Cô d a trên nh ng l i th so sánh c a vùng này.
  5. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic iv C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k CL C I CAM OAN ................................................................................................................. i TÓM T T LU N V N ...................................................................................................... ii C L C ...........................................................................................................................iv DANH M C T VI T T T ..............................................................................................ix DANH M C B NG BI U ................................................................................................... x DANH M C CÁC HÌNH....................................................................................................xi IC M N.................................................................................................................... xii CH NG 1: GI I THI U................................................................................................. 1 1.1. B i c nh nghiên c u ................................................................................................... 1 1.2. M c tiêu nghiên c u ................................................................................................... 2 1.3. Câu h i nghiên c u..................................................................................................... 3 1.4. it ng và ph m vi nghiên c u ............................................................................... 3 1.5. C s lý thuy t và các nghiên c u tr c ..................................................................... 3 1.5.1. C s lý thuy t .................................................................................................... 3 1.5.2. Các nghiên c u tr c .......................................................................................... 3 1.6. Ph ng pháp nghiên c u ............................................................................................ 4 CH NG 2: T NG QUAN V KHU KINH T TRÊN TH GI I, CÁC Y U T THÀNH CÔNG VÀ NH NG THÁCH TH C TRONG B I C NH M I ............... 5 2.1. T ng quan v s phát tri n Khu kinh t trên th gi i ................................................... 5 2.1.1. C s hình thành các KKT .................................................................................. 5 2.1.2. Phân lo i các KKT .............................................................................................. 6 2.1.3. Tóm l c nh ng thành công và th t b i c a các KKT trên th gi i ...................... 6 2.2. KKT Trung Qu c, nh ng kinh nghi m thành công .................................................. 8 2.2.1. Chi n l c phát tri n và c ch chính sách c áp d ng t i KKT ...................10 a) C ch và phân c p qu n lý..................................................................................10 b) Chính sách u ãi ................................................................................................10
  6. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic v C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k c) Bên c nh ó, các KKT Trung Qu c ã r t linh ho t trong vi c chuy n i mô th c ho t ng theo các h ng chính ................................................................10 2.2.2. Chi n l c u t và c s h t ng .....................................................................11 2.2.3. Môi tr ng u t và ch t l ng ngu n nhân l c................................................12 2.2.4. Nh ng k t qu t c c a các KKT..............................................................13 a) Thu hút FDI .........................................................................................................13 b) Ho t ng xu t kh u ............................................................................................14 c) Ngu n thu ngân sách............................................................................................15 2.2.5. Nh ng y u t thành công c a KKT Trung Qu c ..............................................16 CH NG 3: PHÂN TÍCH, ÁNH GIÁ TH C TR NG PHÁT TRI N CÁC KHU KINH T VI T NAM TRONG M I LIÊN H SO SÁNH V I C KHU KINH TRUNG QU C ......................................................................................................19 3.1. T ng quan v các KKT Vi t Nam..............................................................................19 3.2. Phân tích, ánh giá mô hình, chi n l c phát tri n và c ch , hành lang pháp lý t i KKT Vi t Nam ...........................................................................................................20 3.2.1. Quy trình thành l p và m c tiêu phát tri n ..........................................................20 3.2.2. C ch , chính sách áp d ng t i KKT ...................................................................22 a) Chính sách u ãi ................................................................................................22 b) C ch QLNN i v i KKT .................................................................................23 c) Th t c hành chính ..............................................................................................24 d) H th ng pháp lu t...............................................................................................25 3.3. KKT Chân Mây - L ng Cô trong m i liên h so sánh v i KKT Thâm Quy n .........27 3.3.1. V trí a lý, di n tích..........................................................................................27 3.3.2. Mô hình và chi n l c phát tri n ........................................................................28 3.3.3. Các chính sách u ãi .........................................................................................29 3.3.4. Th c tr ng phát tri n c s h t ng c ng ............................................................31 a) V n ngân sách c p ...............................................................................................31
  7. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic vi C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k b) Ngu n v n huy ng t các nhà u t ................................................................32 3.3.5. Nh ng k t qu t c......................................................................................33 a) Thu hút ut n c ngoài (FDI) .........................................................................33 b) C c u ngành ngh trong KKT ............................................................................35 c) Ho t ng xu t kh u và ngu n thu ngo i t .........................................................37 d) T o vi c làm và thu nh p cho ng i lao ng ......................................................38 3.4. K t lu n.....................................................................................................................39 CH NG 4: KHUY N NGH CHÍNH SÁCH ................................................................41 4.1. nh h ng phát tri n chung i v i các KKT Vi t Nam ..........................................41 4.2. Nhóm chính sách v h th ng lu t pháp và c ch qu n lý .........................................41 4.2.1. C ch qu n lý ...................................................................................................41 4.2.2. Chính sách u ãi ...............................................................................................42 4.2.3. Xây d ng hành lang pháp lý ...............................................................................42 4.3. Nhóm chính sách phát tri n c s h t ng ..................................................................44 4.3.1. Các b c th c hi n .............................................................................................44 4.3.2. Ngu n l c u t ................................................................................................44 4.4. Nhóm gi i pháp v phát tri n ngu n nhân l c ............................................................45 4.5. i v i KKT Chân Mây - L ng Cô ...........................................................................45 TÀI LI U THAM KH O ..................................................................................................... 48 PH L C ............................................................................................................................. 50
  8. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic vii C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k DANH M C CÁC T VI T T T BQL Ban qu n lý KKT c khu kinh t KCN Khu công nghi p KCX Khu ch xu t KKT Khu kinh t NA (Non available) Không có d li u NDT Nhân dân t QLNN Qu n lý Nhà n c VSIP Khu công nghi p Vi t Nam Singapore
  9. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic viii C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k DANH M C B NG BI U ng 2.1 Các KKT Trung Qu c ......................................................................................... 9 ng 2.2. ut n c ngoài t i các KKT Trung Qu c giai n 1980 – 1993.....................13 ng 2.3 Thành qu xu t kh u c a 5 KKT Trung Qu c ......................................................14 ng 2.4 Thu ngân sách KKT Trung Qu c ......................................................................15 ng 3.1 Th i gian c p Gi y ch ng nh n u t t i BQL KKT Chân Mây - L ng Cô ............24 ng 3.2 V n u t CSHT t ngân sách c p trên a bàn KKT Chân Mây - L ng Cô...........31 ng 3.3 V n u t CSHT t khu v c t nhân t i KKT Chân Mây - L ng Cô, n m 2011 ....32 ng 3.4 Tình hình thu hút v n FDI tr c và sau khi thành l p KKT Chân Mây L ng Cô ....34 ng 3.5 Tình hình thu hút v n FDI tr c và sau khi thành l p KKT Thâm Quy n giai n 1979 - 1984 ...........................................................................................................................35 ng 3.6 C c u ngành ngh t i KKT Chân Mây - L ng Cô tính n n m 2011 ....................36 ng 3.7 So sánh s l ng lao ng t i m t s Khu ..............................................................38
  10. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic ix C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k DANH M C CÁC HÌNH Hình 2.1 B n v trí các c khu kinh t Trung Qu c.......................................................17 Hình 3.1 V trí c a Khu kinh t Chân Mây - L ng Cô trong khu v c ông Nam Á và Th gi i ..............................................................................................................................................28 Hình 3.2. So sánh c c u ngành ngh các khu .....................................................................37
  11. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic x C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k IC M N Trân tr ng c m n Quý Th y Cô và toàn th CBCNV t i Ch ng trình Gi ng d y Kinh Fulbright ã t o cho tôi m t môi tr ng h c t p h t s c chuyên nghi p và nghiêm túc. c bi t tôi mu n g i l i c m n sâu s c nh t n Ti n s V Thành T Anh ã r t t n tình h ng n giúp tôi hoàn thi n lu n v n này. Và qua ây c ng xin cg il ic m n n các b n, các anh ch h c viên ã giúp , chia s nh ng ki n th c, kinh nghi m v i tôi trong th i gian c t p t i Ch ng trình này. Tác gi lu n v n ng Xuân Giang
  12. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 1 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k CH NG 1: GI I THI U 1.1. i c nh nghiên c u Các lo i hình KKT ã có m t quá trình hình thành, phát tri n t lâu i các n c trên th gi i và ngày càng th hi n c vai trò nh t nh trong vi c thu hút v n ut n c ngoài, o vi c làm, t ng c ng xu t kh u. m ts n c, mô hình KKT còn nh là m t công c th nghi m chính sách trong quá trình chuy n i n n kinh t . Theo báo cáo c a Ngân hàng th gi i n m 2011 v KKT, thì hi n nay có r t nhi u lo i mô hình KKT khác nhau c áp d ng trên th gi i và k t qu t c c a các KKT c ng r t khác nhau. Có nh ng n c thì ã r t thành công khi áp d ng mô hình này (nh Trung Qu c, Hàn Qu c, Dubai…), nh ng c ng có nhi u n c ã g p th t b i ho c ch t c nh ng thành công trong giai n u sau ó b c l nh ng h n ch khi ph i i u v i nh ng thách th c trong b i c nh m i (nh Bangladesh, Honduras, Mauritus và m t s n c Châu phi…). Ch ng trình phát tri n KKT Vi t Nam ra i vào n m 2003, tr i qua g n 10 n m i vào ho t ng, hi n nay c n c ã có t t c 18 KKT c ra quy t nh thành l p v i t ng di n tích 730.553 ha, chi m 2,2 % t ng di n tích c n c. M c dù có nhi u có nhi u l i th v v trí a lý, c áp d ng các chính sách u ãi cao nh t, và nh ng u ki n thu n l i v c s h ng c ng, tuy nhiên các KKT Vi t Nam hi n nay v n ch a t c nh ng thành công nh mong i. T i H i ngh t ng k t 20 n m công tác phát tri n KCN, KCX, KKT Vi t Nam, các quan QLNN c ng ã nhìn nh n m t s b t c p, h n ch i v i KKT nói riêng và các lo i hình “khu” nói chung c a Vi t Nam hi n nay ó là: (1) Ch t l ng thu hút u t và hàm l ng công ngh , tính phù h p v ngành ngh trong c c u u t ch a cao. (2) Công tác n bù, gi i phóng m t b ng, xây d ng k t c u h t ng còn g p nhi u khó kh n, v ng m c.
  13. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 2 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k (3) C ch , chính sách i v i KKT v n còn nhi u mv ng m c c n ti p t c hoàn thi n1. Là m t n c i sau trong vi c phát tri n mô hình KKT, Vi t Nam có nhi u l i th t vi c h c h i kinh nghi m thành công và th t b i c a các n c i tr c. Vì v y, r t c n có nh ng nghiên c u v các KKT trên th gi i so sánh và rút ra bài h c kinh nghi m cho Vi t Nam. Trong s các n c ang áp d ng mô hình phát tri n KKT thì Trung Qu c là n c có r t nhi u nét t ng ng v i Vi t Nam c v kinh t l n chính tr . Mô hình phát tri n và m c tiêu t ra iv i KKT c ng t ng i gi ng mô hình KKT Vi t Nam, ó là mô hình KKT t ng p, c hình thành trong b i c nh c hai n c này u th c hi n các chính sách c i cách kinh t , vì v y ngoài các m c tiêu c b n mà các KKT trên th gi i uh ng n thì các KKT c a Vi t Nam và Trung Qu c còn là “phòng thí nghi m” cho vi c áp d ng các chính sách m i. Bên c nh ó, Trung Qu c là m t trong s các n c t thành công nh t trong vi c phát tri n các KKT, vì v y ây là mô hình lý t ng cho Vi t Nam nghiên c u h c h i. nh ng òi h i khách quan ó, thông qua tài nghiên c u này, tác gi mong mu n c góp m t ph n nh c a mình vào vi c phân tích, tìm hi u nh ng nguyên nhân d n ns n ch c a KKT Vi t Nam trong m i liên h so sánh v i mô hình c a n c khác t ó rút ra nh ng bài h c chính sách h ng n s thành công i v i ch ng trình KKT Vi t Nam. 1.2. c tiêu nghiên c u Vì nh ng gi i h n nh t nh nên tài ch t p trung vào nghiên c u d a trên m t s khía nh nh mô hình, chi n l c phát tri n, c ch chính sách và phát tri n h t ng c s c a các KKT trên th gi i (trong ó t p trung ch y u vào mô hình KKT c a Trung Qu c) t ó rút ra bài h c kinh nghi m áp d ng vào tình hu ng c th Vi t Nam. 1 T Minh, 2012
  14. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 3 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k 1.3. Câu h i nghiên c u 1. Nh ng kinh nghi m thành công và th t b i c a KKT trên th gi i? (Trong ó tác gi s i sâu vào nghiên c u nh ng y u t d n n thành công c a KKT Trung Qu c). 2. Th c tr ng phát tri n c a KKT Vi t Nam, tình hu ng c th t i KKT Chân Mây – L ng Cô? 3. Nh ng gi i pháp chính sách t ra i v i KKT Vi t Nam là gì? 1.4. it ng và ph m vi nghiên c u it ng nghiên c u: T p trung ch y u vào các KKT t ng h p nh KKT Trung Qu c và KKT ven bi n Vi t Nam. Ph m vi nghiên c u: KKT Vi t Nam (trong ó tác gi t p trung vào tình hu ng c th KKT Chân Mây – L ng Cô) trong m i liên h so sánh v i KKT Trung Qu c (tình hu ng c th là KKT Thâm Quy n). Lý do tác gi l y mô hình các KKT Trung Qu c so sánh v i các KKT Vi t Nam b i vì hai mô hình này có r t nhi u mt ng ng: lo i hình ho t ng, b i c nh ra i và các c tiêu h ng n. Ngoài ra, các KKT Trung Qu c là m t trong nh ng ví d tiêu bi u cho thành công c a ch ng trình phát tri n KKT trên th gi i vì v y nó r t áng h c h i. 1.5. s lý thuy t và các nghiên c u tr c 1.5.1. s lý thuy t Lý thuy t v t h p và kinh t h c m i cho c nh tranh c a Micheal E.Porter; và lý thuy t c nh tranh xu ng áy. 1.5.2. Các nghiên c u tr c Nghiên c u c a Shahu Hamees P.M, n m 1996; và Gao Guanjiang & Long Guo Qiang KKT Trung Qu c, n m 1996. ng k t nh ng kinh nghi m và tri n v ng c a Khu kinh t t do Trung Qu c sau h n 20 n m c a Guangwen Meng, n m 2009.
  15. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 4 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k Khu kinh t m Chu Lai và s phát tri n nông thôn: Phòng thí nghi m cho s im i th ch và chính sách c a m t n n kinh t k ho ch hóa t p trung c a Ti n s V Thành T Anh và các c ng s , n m 2006. Nghiên c u tác ng c a chính sách u ãi, bài h c t nghiên c u tình hu ng: Xé rào trong u ãi u t c a các t nh trong b i c nh phân c p Vi t Nam: “sáng ki n” hay “l i t c p h i” c a Ti n s V Thành T Anh và các c ng s , n m 2007. Báo cáo nghiên c u c a Ngân hàng th gi i v KKT n m 2011. 1.6. Ph ng pháp nghiên c u Tác gi s s d ng ph ng pháp nghiên c u tình hu ng k t h p v i ph ng pháp phân tích và so sánh nghiên c u.
  16. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 5 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k CH NG 2: NG QUAN V KHU KINH T TRÊN TH GI I, CÁC Y U T THÀNH CÔNG VÀ NH NG THÁCH TH C TRONG B I C NH M I 2.1. ng quan v s phát tri n Khu kinh t trên th gi i Các KKT trên th gi i t n t i d i nhi u hình th c khác nhau, v i nhi u tên g i khác nhau nh : khu th ng m i t do, khu ch xu t, khu công nghi p t do, c khu kinh t (Trung Qu c), khu kinh t ven bi n (Vi t Nam)… M c dù v y, “… c b n thì các KKT u có chung c m là m t ph n lãnh th có nh ng quy ch c bi t, khác bi t h n v i các quy nh cho cùng it ng i v i nh ng ph n còn l i c a n n kinh t , bao g m m c t do hóa trong quy nh v ch thu quan i v i hàng hóa xu t - nh p kh u, ch ki m soát i quan, ch qu n lý ho t ng kinh doanh trong n i khu…, theo h ng t o ra m t s c p d n h n h n các vùng khác nh m thu hút ngu n l c phát tri n” 2. 2.1.1. s hình thành các KKT3 1. Thu hút v n u t tr c ti p n c ngoài (FDI): d a trên l i th c s h t ng ng b hi n i, c ch qu n lý u ãi và thông thoáng, quy t các ngành ngh có liên quan v i nhau… làm gi m chi phí ho t ng cho các doanh nghi p (theo lý thuy t t h p Micheal Porter, xem ph l c 2) và ây là c s thu hút các nhà ut n c ngoài. 2. ph c v nh “van áp l c” nh m gi m b t tình tr ng th t nghi p v i quy mô l n. 3. H tr cho chi n l c m c a và c i cách m r ng n n kinh t : KKT là công c cho phép các qu c gia thúc y và a d ng ho t ng xu t kh u. Các KKT v a giúp khuy n khích xu t kh u v a cho phép duy trì các hàng rào ngo i th ng. 2 Bùi T t Th ng, 2011 3 Ph n này tác gi d a trên nghiên c u c aWorld Bank, n m 2011 v KKT.
  17. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 6 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k 4. Là phòng thí nghi m cho vi c áp d ng các chính sách và c ch m i: các chính sách FDI, t ai, lao ng, giá và h th ng lu t pháp s c áp d ng và ki m tra trong các KKT tr c lúc a vào áp d ng cho toàn b n n kinh t . 2.1.2. Phân lo i các KKT c dù mô hình KKT trên th gi i r t a d ng, song d a trên quy mô và m c tiêu ho t ng có th phân lo i các KKT thành 3 nhóm nh sau4: Nhóm 1: Nhóm các KKT có tính th ng m i Nhóm này có l ch s lâu i nh t, bao g m các khu th ng m i t do nh : kho ch a hàng mi n thu , kho quá c ng, khu m u d ch t do… Nhóm 2: Nhóm các KKT có tính ch t công nghi p, bao g m: các khu công nghi p, khu ch xu t và khu công ngh cao. Nhóm 3: Nhóm các KTT mang tính t ng h p i n i dung ho t ng mang tính t ng h p t công nghi p, d ch v , du l ch, tài chính, ngân hàng, nghiên c u khoa h c, k thu t c tri n khai trên quy mô l n trong m t ph m vi lãnh th r ng. Các KKT lo i này ngoài m c tiêu thu hút FDI, thúc y xu t kh u, t o vi c làm thì nó còn là “phòng thí nghi m” cho nh ng chính sách m i các n c “chuy n i” nh Trung Qu c hay Vi t Nam. 2.1.3. Tóm l c nh ng thành công và th t b i c a các KKT trên th gi i Hi n nay trên th gi i có kho ng 3.500 KKT phân b 130 qu c gia. Các KKT c chi m kho ng 200 t USD giá tr xu t kh u toàn c u và t o ra kho ng 40 tri u vi c làm. Mô hình này ã r t thành công nhi u n c. Ch ng h n nh Dominica, các KKT ã t o ra h n 4 World Bank, 2011
  18. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 7 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k 100.000 vi c làm và góp ph n quan tr ng trong vi c a tn c này thoát kh i m t n c nông nghi p. Nh ng câu chuy n thành công t ng t c ng c nhìn th y các n c khác 5 nh Maurtius, Hàn Qu c, ài Loan, Trung Qu c . Qua báo cáo nghiên c u c a Ngân hàng th gi i v KKT n m 2011, s thành công c a các KKT là không ng u. Có nh ng mô hình thành công r c r và v n duy trì phát tri n n nh cho n nay, c ng có nh ng mô hình th t b i ho c ch t c thành công trong b c u và sau ó b c l c nhi u h n ch . C n c vào chi n l c xây d ng l i th c nh tranh và thành qu t c, báo cáo ã chia các KKT trên th gi i thành 2 mô hình nh sau: Mô hình truy n th ng: ch y u d a trên l i th c nh tranh là chi phí lao ng th p và các chính sách u ãi u t , ví d nh các n c Bangladesh, Honduras… Mô hình này ng ã thu c nh ng thành công nh t nh vào nh ng n m 80 c a th k XX trong vi c thu hút FDI, t o vi c làm, thúc y xu t kh u, tuy nhiên nó ã g p ph i h n ch : - Không th duy trì s phát tri n n nh trong m t th i gian dài khi mà chi phí lao ng ng lên và các các u ãi th ng m i không còn là m t l i th c nh tranh n a do s ra i a WTO và s phát tri n m nh m c a các hi p nh th ng m i khác. - n ch trong vi c thu hút các ngành công ngh cao, có giá tr gia t ng l n và a d ng hóa các ho t ng xu t kh u. Ví d v tr ng h p c a Bangladesh: các KKT c a n c này ra i vào nh ng n m 1980 và c ng ã t c m t s thành công nh t nh. Trong giai n 1994 – 1999, bình quân v n FDI ch y vào các KKT c a n c này t 52 tri u USD/n m. n n m 2009, v n FDI tích l y t i các KKT n c này lên n 1,5 t USD, chi m 22% giá tr v n FDI c a c c. ho t ng xu t kh u, các KKT n c này c ng t c s t ng tr ng nhanh và n nh v i t l t ng tr ng bình quân là 23% trong giai n 1993 – 2008, chi m 18% giá tr 5 Wold Bank, 2011
  19. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 8 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k xu t kh u c a c n c n m 2003. Ngoài ra các KKT n c này c ng t o ra c 220.000 vi c làm, bình quân hàng n m t o ra 15.000 vi c làm m i6. Tuy nhiên, do mô hình KKT c a Bangladesh ch y u d a vào l i th c nh tranh là ngu n lao ng giá r (xem ph l c 8) và các u ãi v tài khóa nên các KKT này ã b c l nh ng h n ch ó là: (1) Mâu thu n gi a vi c duy trì l i th ngu n nhân công giá r v i áp l c c i thi n u ki n và nâng cao m c s ng cho ng i lao ng. (2) H n ch trong vi c a d ng hóa các ho t ng xu t kh u và nâng cao n ng l c c nh tranh c a n n kinh t do các KKT n c này ch y u ch thu hút c các doanh nghi p trong nh v c d t may, thâm d ng nhi u lao ng có trình tay ngh th p và giá tr gia t ng mang i cho n n kinh t không cao (xem ph l c 1). Mô hình a m c tiêu: mô hình này không ch d a vào nh ng l i th c nh tranh n thu n là các chính sách u ãi, chi phí lao ng th p mà còn có h th ng c s h t ng c ng ng b và hi n i, các u ki n thu n l i v c s h t ng m m nh : chính sách qu n lý mang tính t phá; ch t l ng ngu n nhân l c, môi tr ng kinh doanh thu n l i… ây là nh ng y u t quy t nh l i th c nh tranh qu c gia hay vùng lãnh th (theo lý thuy t t h p và c nh tranh c a Micheal Potter - xem ph l c 2). Mô hình này ra i vào nh ng n m 1980 nh ng n n kinh t chuy n i nh Trung Qu c d i tên g i là KKT. Mô hình này ã kh c ph c c nh ng h n ch c a mô hình truy n th ng, và ngày nay nó ang c nhân r ng ts n c khác nh Dubai, Hàn Qu c… hi u rõ h n v nh ng thành công c a mô hình này, sau ây tài s i sâu vào nghiên c u mô hình KKT Trung Qu c. 2.2. KKT Trung Qu c, nh ng kinh nghi m thành công KKT là m t lo i KKT mang tính t ng h p, ây là m t mô hình c t ch c theo hình th c cao nh t, y nh t c a m t xã h i thu nh . KKT có m t khu v c a lý riêng bi t, 6 Wold Bank, 2011
  20. F -X C h a n ge F -X C h a n ge PD PD ! ! W W O O N N y y bu bu to to k k lic lic 9 C C w w m m w w w w o o .d o .c .d o .c c u -tr a c k c u -tr a c k c áp d ng các chính sách kinh t c bi t nh m thu hút v n ut n c ngoài, công ngh , ki n th c v qu n lý phát tri n kinh t v i m t c c u ngành ngh y c a m t n n kinh 7 qu c dân bao g m: công nghi p, nông nghi p, d ch v , tài chính, du l ch... KKT Trung Qu c ra i vào n m 1980, trong b i c nh n n kinh t Trung Qu c ang trong giai n chuy n i t n n kinh t k ho ch hóa t p trung sang n n kinh t th tr ng và h ng ra bên ngoài. Vì v y các KKT c a Trung Qu c không ch h ng n các m c tiêu b n mà còn là công c “th nghi m” chính sách trong th i k m c a c a Trung Qu c. Hi n nay, Trung Qu c có 5 KKT, trong ó có 4 khu c thành l p vào nh ng n m u th p niên 80 c a th k XX và khu còn l i là H i Nam c thành l p vào n m 1992 sau khi 4 c khu u ã t c nh ng thành công nh t nh (xem b ng 2.1) ng 2.1 Quy mô các KKT Trung Qu c n v tính:ha Thâm m Chu H i Sán u Môn i Nam ng Quy n 1980 32.750 681 160 250 - 33.841 1992 32.750 12.100 23.400 13.100 3.400.000 3.481.350 Ngu n: Gao Guanjiang & LongGuo Quiang, 1996 7 Gao Guanjiang & Long Guo Qiang, 1996
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.26: Bộ 320 Luận Văn Thạc Sĩ Y Học
320 tài liệu
1248 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
2=>2