Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động tín dụng dự án của Ngân hàng ngoài quốc doanh Vpbank

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:91

Thêm vào BST

Báo xấu

18
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Luận văn tiến hành nghiên cứu và hệ thống hóa lý luận chung về tín dụng và tín dụng dự án; phân tích các vấn đề về tín dụng và tín dụng dự án tại VPBank để hiểu sâu những vướng mắc mà VPBank đang gặp phải đối với tín dụng dự án; đưa ra các định hướng cải tiến và các giải pháp áp dụng cho tín dụng dự án tại VPBank.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động tín dụng dự án của Ngân hàng ngoài quốc doanh Vpbank

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC KINH TEÁ TP.HCM NGUYỄN NGỌC LONG MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG DỰ ÁN CỦA NGÂN HÀNG NGOÀI QUỐC DOANH VBBANK LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. Hồ Chí Minh, Năm 2008
LỜI CAM ðOAN Với sự chỉ dẫn tận tình về phương pháp nghiên cứu khoa học và bổ sung những khiếm khuyết quan trọng cả về phương pháp luận lẫn tri thức từ Giảng viên hướng dẫn, tôi ñã lao ñộng khoa học một cách nghiêm túc trong thời gian dài ñủ ñể hình thành, phát triển và hoàn chỉnh luận văn này. Tôi xin cam ñoan về các thông tin ñã cung cấp và các kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và xin chịu trách nhiệm với cam kết của mình. Học viên: Nguyễn Ngọc Long Lớp: Quản trị Kinh Doanh K14 i
MỤC LỤC Trang phụ bìa Trang Lời cam ñoan Mục lục Danh mục các chữ viết tắt Danh mục bảng, hình LỜI MỞ ðẦU CHƯƠNG 1: CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG DÖÏ AÙN CUÛA NGAÂN HAØNG 1.1. Khaùi nieäm veà hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng ...............1 1.1.1. Ñònh nghóa tín duïng ............................................................ 1 1.1.2. Vai troø cuûa hoaït ñoäng tín duïng .......................................... 2 1.1.3. Söï caàn thieát vaø yù nghóa cuûa hoaït ñoäng tín duïng .............. 5 1.1.4. Ruûi ro trong tín duïng........................................................... 7 1.2. Ñaëc ñieåm veà hoaït ñoäng tín duïng döï aùn cuûa Ngaân haøng .......................................................................................... 9 1.2.1. Ñònh nghóa veà döï aùn .................................................................. 9 1.2.2. Caùc hình thöùc tín duïng döï aùn .................................................... 9 1.2.3. Moät soá ñaëc ñieåm veà hoaït ñoäng tín duïng döï aùn ...................... 10 1.3. Quy trình tín duïng döï aùn ............................................. 11 1.3.1. Böôùc 1 – Höôùng daãn ñoái töôïng ñi vay laäp hoà sô vay voán, kieåm tra tính hôïp phaùp, hôïp leä cuûa hoà sô. ....................... 11 ii
1.3.2. Böôùc 2 – Thaåm ñònh tính hieäu quaû cuûa döï aùn vaø khaû naêng thu hoài khoaûn tín duïng ...................................................... 12 1.3.3. Böôùc 3 – Quyeát ñònh cho vay ........................................... 13 1.3.4. Böôùc 4 – Giải ngân, kiểm tra và giám sát ........................ 13 1.3.5. Böôùc 5 – Thu nôï, laõi, phí vaø xöû lyù phaùt sinh ................... 14 1.3.6. Böôùc 6 – Keát thuùc hôïp ñoàng tín duïng .............................. 14 1.4. Moät soá yeáu toá aûnh höôùng ñeán hoaït ñoäng tín duïng döï aùn 14 1.4.1. Caùc yeáu toá beân ngoaøi ....................................................... 14 1.4.1.1. Quy luaät cung caàu cuûa thò tröôøng ........................... 14 1.4.1.2. Cô cheá chính saùch cuûa nhaø nöôùc ........................... 15 1.4.1.3. Quy moâ cuûa döï aùn .................................................. 16 1.4.1.4. Chaát löôïng vaø ñaïo ñöùc cuûa caùn boä quaûn lyù döï aùn. 16 1.4.1.5. Caùc yeáu toá baát khaû khaùng....................................... 16 1.4.2. Caùc yeáu toá beân trong ........................................................ 17 1.4.2.1. Naêng löïc taøi chính cuûa toå chöùc tín duïng ................ 17 1.4.2.2. Phöông phaùp söû duïng trong thaåm ñònh................... 17 1.4.2.3. Ñaïo ñöùc cuûa caùn boä thaåm ñònh............................... 18 CHƯƠNG 2 : PHAÂN TÍCH THÖÏC TRAÏNG HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG DÖÏ AÙN THỜI GIAN QUA CUÛA NGAÂN HAØNG VPBank 2.1. Giôùi thieäu veà ngaân haøng VPBANK ............................ 19 2.1.1. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån ...................................... 19 2.1.2. Boä maùy quaûn lyù vaø nguoàn voán ........................................ 21 2.1.3. Sô löôïc veà saûn phaåm vaø thò tröôøng .................................. 25 iii
2.1.4. Sô löôïc veà hieäu quaû hoaït ñoäng ....................................... 27 2.2. Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng döï aùn cuûa ngaân haøng VPBank thôøi gian qua ............................... 29 2.2.1. Tổng quan về tín dụng dự án tại VPBank......................... 29 2.2.1.1. Kết quả hoạt ñộng tín duïng döï aùn ôû VPBank ........... 30 2.2.1.2. Toàn taïi veà hoaït ñoäng tín duïng döï aùn taïi VPBank thôøi gian qua...................................................................... 34 2.2.2. Phaân tích thöïc traïng hoaït ñoäng tín duïng cuûa moät soá döï aùn tieâu bieåu thôøi gian qua taïi VPBank.................................. 36 2.2.2.1. Tín duïng döï aùn khaùch saïn Caravelle........................ 36 2.2.2.2. Tín duïng döï aùn khaùch saïn Park Hyatt ...................... 42 2.3. Phaân tích moät soá nguyeân nhaân aûnh höôûng ñeán coâng taùc tín duïng döï aùn cuûa ngaân haøng VPBank .............. 52 2.3.1. Nguyên nhân về môi trường kinh doanh, môi trường pháp lý...................................................................................... 52 2.3.2. Nguyên nhân về phía khách hàng..................................... 53 2.3.3. Nguyên nhân về năng lực quản trị của ngân hàng ............ 54 CHƯƠNG 3: MOÄT SOÁ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG DÖÏ AÙN CUÛA NGAÂN HAØNG VPBank ÑEÁN 2015 3.1. Mục tiêu phát triển tín dụng dự án của VPBank ñến 2015 ...................................................................................57 3.1.1. Mục tiêu tiêu tổng quát....................................................... 57 3.1.2. Mục tiêu cụ thể ñến 2015 ................................................... 57 3.2. Quan ñiểm xây dựng giải pháp ......................................59 iv
3.2.1. Quan ñiểm 1: Phù hợp với sự phát triển Kinh tế - Xã hội của ñất nước..................................................................... 59 3.2.2. Quan ñiểm 2: Tuân theo ñặc thù của thẩm ñịnh tín dụng dự án ..................................................................................... 60 3.2.3. Quan ñiểm 3: Coi trọng phát triển nguồn nhân lực........... 61 3.3. Một số giải pháp ñề xuất cho tín dụng dự án của VPBank.............................................................................61 3.3.1. Giải pháp 1: Xây dựng chính sách cho vay dự án có hiệu quả .................................................................................. 61 3.3.2. Giải pháp 2: Thực hiện ñầy ñủ quy trình tín dụng ............ 63 3.3.3. Giải pháp 3: Nâng cao chất lượng công tác thẩm ñịnh ..... 66 3.3.4. Giải pháp 4: Thực hiện ñầy ñủ các quy ñịnh về bảo ñảm tiền vay ............................................................................ 69 3.3.5. Giải pháp 5: Hoàn thiện công tác quản lý và xử lý nợ...... 72 3.3.6. Giải pháp 6: Nâng cao chất lượng cán bộ quản lý cho vay dự án ................................................................................ 74 3.4. Kiến nghị...........................................................................77 Kết luận Tài liệu tham khảo v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBTD – Cán bộ tín dụng ðCTC – ðịnh chế tài chính HðQT – Hội ñồng Quản trị KS – Khaùch saïn NHNN – Ngaân haøng nhaø nöôùc NHTM – Ngaân haøng thöông maïi NHTW – Ngaân haøng Trung öông SKHðT – Sở kế hoạch ñầu tư TD – Tín dụng TDDA – Tín duïng döï aùn TDTD – Tín dụng tiêu dùng TNHH – Trách nhiệm hữu hạn TSðB – Tài sản ðảm bảo VPBank – Ngân hàng Ngoài Quốc doanh vi
DANH MỤC BẢNG, HÌNH DANH MỤC BẢNG Trang Baûng 2.1: Caùc chæ tieâu veà taøi saûn .................................................................. 25 Baûng 2.2: Tình hình huy ñoäng voán ................................................................. 27 Baûng 2.3: Cô caáu dö nôï tín duïng 2004-2007 ................................................. 28 Baûng 2.4: Caùc chæ tieâu an toaøn ....................................................................... 29 Baûng 2.5: Tình hình huy ñoäng voán trong ba naêm gaàn ñaây............................ 31 Baûng 2.6: Tình hình dö nôï trong 03 naêm gaàn ñaây ......................................... 32 Bảng 2.7: Một số chỉ tiêu tài chính quan trọng của Carravelle ...................... 38 Bảng 2.8: Dự kiến doanh thu 10 năm của Park Hyatt .................................... 43 Bảng 2.9: Thống kê nguồn vốn hình thành KS Park Hyatt............................ 44 Bảng 2.10: Biểu ñồ mức tăng trưởng khách du lịch ñến Việt Nam ............... 45 Bảng 2.11: Kế hoạch ngân sách trả nợ dự án khách sạn Park Hyatt .............. 48 Bảng 2.12: Các hạng mục giải ngân khách sạn Park Hyatt ........................... 49 Bảng 2.13: Danh sách các nhà thầu khách sạn Park Hyatt ............................ 50 Bảng 3.1: Kế hoạch dư nợ tín dụng dự án ñến 2015 ..................................... 58 Bảng 3.2: Chỉ tiêu dư nợ cho dự án theo loại hình kinh tế ............................ 63 Bảng 3.3: So sánh quy trình tín dụng dự án ................................................. 65 Bảng 3.4: Cơ cấu nguồn nhân lực của VPBank ñến 2015 ............................. 76 DANH MỤC HÌNH Hình 2.1: Sô ñoà toå chöùc cuûa VPBank............................................................. 23 Hình 2.2: Quy trình tín dụng dự án của VPBank thời gian qua ..................... 33 Hình 3.1: Mức tăng dư nợ tín dụng dự án ñến 2015...................................... 59 Hình 3.2: Quy trình tín dụng dự án cải tiến................................................... 65 vii
LỜI MỞ ðẦU 1. Sự cần thiết của ñề tài. Nền kinh tế ngày càng hội nhập phát triển, chính phủ và nhà nước luôn quan tâm ñến việc triển khai nhiều dự án mang tầm vóc lịch sử. Trong trào lưu kinh tế chung, các tổ chức kinh tế ngoài quốc doanh cũng có những dự án ñầu tư vừa giúp giải quyết các vấn ñề về xã hội và kinh tế. Tuy nhiên, hầu hết các dự án ñều phải nhờ ñến sự tham gia tài trợ bởi các NHTM. Dự án càng lớn thì các vấn ñề tài chính, ñầu tư càng phức tạp. Tín dụng dự án hoàn toàn khác với các hình thức tín dụng khác như tín dụng tiêu dùng, nhà ñất, du học…vì dự án là biểu hiện của những con số còn nằm trên giấy khi cần vốn tài trợ chứ chưa phải là tài sản hiện hữu ñể có thể ño lường giá trị như các sản phẩm khác. Khung pháp lý và các quy ñịnh của Nhà nước cũng như các quy trình tín dụng dự án của các NHTM của Việt Nam còn yếu kém, bộc lộ nhiều sơ hở có thể dẫn ñến nhiều hậu quả nghiêm trọng liên quan ñến tài sản của quốc gia, của ñất nước. Kinh nghiệm quản lý cũng như xử lý các khoản tín dụng dự án của các NHTM ở Việt Nam chưa nhiều hoặc chưa tiếp cận nhiều với các dự án lớn cần phải tài trợ bởi nhiều ñịnh chế tài chính khác nhau nên khi gặp các dự án lớn, nguồn tài trợ và cơ chế tài trợ phức tạp, các NHTM của Việt Nam còn nhiều bối rối. Cạnh tranh trong ngành tài chính cũng ngày càng gay gắt, các Ngân hàng nước ngoài ñang thâm nhập mạnh mẽ vào thị trường tài chính Việt Nam bằng nhiều hình thức. Các Ngân hàng TMCP trong nước cần ña dạng hóa sản phẩm và cung cấp các dịch vụ ngày càng chuyên nghiệp, tín dụng dự án là một mảng ñòi hỏi sự thích ứng nhanh và sâu. viii
Từ những lý do trên, ñề tài: “Moät Soá Giaûi Phaùp Hoaøn Thieän Hoaït Ñoäng Tín Duïng Döï Aùn Cuûa Ngaân Haøng Ngoaøi Quoác Doanh (Vpbank)” ñược dùng làm cơ sở ñể tiến hành nghiên cứu hoạt ñộng tín dụng dự án của toàn ngành Ngân hàng, nói chung, và hoạt ñộng tín dụng dự án của VPBank, nói riêng. Quá trình nghiên cứu ñề tài vừa giúp nắm vững kiến thức về tài chính, về phương pháp luận khoa học và cũng là cơ sở ñể ñánh giá chất lượng kiến thức sau những thời gian học chương trình Cao học tại trường ðại học Kinh tế Tp.HCM. 2. Mục ñích nghiên cứu: Nghiên cứu và hệ thống hóa lý luận chung về tín dụng và tín dụng dự án. Phân tích các vấn ñề về tín dụng và tín dụng dự án tại VPBank ñể hiểu sâu những vướng mắc mà VPBank ñang gặp phải ñối với tín dụng dự án. ðưa ra các ñịnh hướng cải tiến và các giải pháp áp dụng cho tín dụng dự án tại VPBank. 3. ðối tượng và phạm vi nghiên cứu: Do hạn chế về kinh nghiệm ngành nghề nên luận văn ñược nghiên cứu và xây dựng theo hướng từ lý thuyết giải thích thực tiễn TDDA và từ thực tiễn TDDA của VPBank tìm ra những ñiểm lệch lạc so với những chuẩn mực lý thuyết và ñề xuất giải pháp cải tiến. Do thời gian và nguồn lực hạn chế, ñề tài chỉ nghiên cứu về tín dụng dự án và một sốc các dự án ñặc trưng. 4. Phương pháp nghiên cứu: Thu thập số liệu: các báo cáo và tài liệu về/của Ngân hàng VPBank. Phương pháp nghiên cứu cụ thể: Thống kê, diễn dịch, quy nạp. Phân tích số liệu và ñánh giá số liệu về số tuyệt ñối và số tương ñối ñể ñưa ra nhận xét, kết luận về hoạt ñộng tín dụng dự án của Ngân hàng. ix
5. Bố cục của luận văn: Ngoài phần mở ñầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo. Luận văn bao gồm 3 chương sau : Chương 1: Cơ sở lý luận về hoạt ñộng tín dụng dự án của Ngân hàng. Chương 2: Phân tích thực trạng hoạt ñộng tín dụng dự án thời gian qua của Ngân hàng VPBank Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện hoạt ñộng tín dụng dự án của Ngân hàng VPBank từ nay ñến 2015.. Do hạn chế về thời gian, tài liệu nghiên cứu cũng như kinh nghiệm công tác của bản thân, vì vậy, luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận ñược sự góp ý của quý thầy cô, ñồng nghiệp và các bạn quan tâm. x
CHÖÔNG 1 CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ HOAÏT ÑOÄNG TÍN DUÏNG DÖÏ AÙN CUÛA NGAÂN HAØNG 1.1. Khaùi nieäm veà hoaït ñoäng tín duïng ngaân haøng 1.1.1. Ñònh nghóa tín duïng Tín duïng laø moät heä thoáng caùc quan heä vay möôïn theo nguyeân taéc coù hoaøn traû giöõa chuû theå ñang taïm thôøi thöøa voán sang chuû theå ñang taïm thôøi thieáu voán vaø ngöôïc laïi. Trong lòch söû phaùt trieån cuûa caùc hình thaùi kinh teá – xaõ hoäi, tín duïng laø phaïm truø kinh teá ñaõ phaùt trieån töø thaáp ñeán cao, töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp. Ôù möùc ñoä ñôn giaûn, tín duïng ñöôïc hieåu laø söï thoûa thuaän vay möôïn taøi saûn giöõa hai chuû theå vôùi söï thoáng nhaát cuûa hai beân veà möùc laõi suaát vaø thôøi haïn cho vay. ÔÛ möùc ñoä phöùc taïp, tín duïng coù theå ñöôïc hieàu laø söï vaän ñoäng cuûa caùc nguoàn voán töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu voán. Tröôùc ñaây, söï vaän ñoäng naøy chæ dieãn ra trong phaïm vi nhoû heïp cuûa moät vuøng hay moät quoác gia. Ngaøy nay, noù dieãn ra caû giöõa caùc quoác gia vaø treân toaøn caàu. Quan heä tín duïng laø quan heä kinh teá, noù chöùa ñöïng moät soá ñaëc tính khaùc bieät vôùi caùc quan heä kinh teá khaùc, caùc ñaëc tính ñoù laø: - Ngöôøi sôû höõu voán tín duïng vaø ngöôøi söû duïng voán tín duïng ñoäc laäp nhau. Do coù ñaëc ñieåm naøy maø ngöôøi ñi vay (ngöôøi söû duïng voán tín duïng ) phaûi hoaøn traû voán cho ngöôøi cho vay (ngöôøi sôû höõu voán tín duïng) khi ñeán haïn traû nhö ñaõ thoûa thuaän. - Tín duïng thöôøng keøm theo moät khoaûn lôïi töùc laø khoaûn thu nhaäp cuûa ngöôøi cho vay nhaän ñöôïc töø ngöôøi ñi vay khi nhöôøng quyeàn söû duïng voán. –1–
Khoaûn lôïi töùc naøy chính laø cô sôû ñeå hình thaønh neân laõi suaát tín duïng, laø moät phaïm truø kinh teá toång hôïp coù quan heä maät thieát vôùi tín duïng ñoàng thôøi cuõng coù vai troø to lôùn trong vieäc ñieàu tieát neàn kinh teá cuûa chính phuû. - Caên cöù quan troïng nhaát cuûa tín duïng laø söï tin töôûng. Trong tieáng Anh, tín duïng laø Credit, tieáng Phaùp laø Creùdit. Caû hai töø naøy xuaát phaùt töø goác Latinh laø Creditum coù nghóa laø loøng tin, söï tín nhieäm. Goác Haùn Vieät cuûa töø tín duïng cuõng coù nghóa laø söï tin duøng. Nhö vaäy, quan heä tín duïng hình thaønh döïa treân söï tin töôûng cuûa ngöôøi cho vay vaøo ngöôøi ñi vay. - Tín duïng luoân chöùa ñöïng trong noù moät möùc ñoä ruûi ro nhaát ñònh. Do caên cöù hình thaønh cuûa quan heä tín duïng laø laø loøng tin neân khi loøng tin bò phaù vôõ thì ruûi ro seõ xuaát hieän. Ruûi ro phaùt sinh khoâng phaûi chæ do yeáu toá chuû quan cuûa ngöôøi ñi vay maø coøn do caùc yeáu toá khaùch quan khaùc cuûa neàn kinh teá phaùt sinh do moâi tröôøng kinh doanh bieán ñoäng. Nhö vaäy, ruûi ro cuõng ñöôïc xem laø moät phaïm truø kinh teá quan troïng cuûa tín duïng. Töø nhöõng ñaëc ñieåm chung nhö ñaõ phaân tích ôû treân, tín duïng ñöôïc tieáp caän treân cô sôû rieâng cuûa ngaønh ngaân haøng coù theå ñöôïc hieåu nhö sau: Tín duïng laø moät giao dòch veà taøi saûn giöõa beân cho vay (Ngaân haøng vaø caùc ñònh cheá taøi chính khaùc) vaø beân ñi vay (caù nhaân, doanh nghieäp vaø caùc chuû theå khaùc), trong ñoù beân cho vay chuyeån giao taøi saûn cho beân ñi vay söû duïng trong moät thôøi gian nhaát ñònh theo thoûa thuaän, beân ñi vay coù traùch nhieäm hoaøn traû voâ ñieàu kieän phaàn voán goác vaø laõi cho beân cho vay khi khoaûn vay ñeán haïn thanh toaùn. 1.1.2. Vai troø cuûa hoaït ñoäng tín duïng Tín duïng ñoùng vai troø to lôùn khoâng chæ trong lónh vöïc ngaân haøng maø caû trong neàn kinh teá. Haàu nhö tín duïng xuaát hieän trong moïi khu vöïc cuûa neàn kinh teá töø taàm vi moâ cho ñeán taàm vó moâ. Qua vieäc xem xeùt taàm aûnh höôûng –2–
cuûa tín duïng ñeán neàn kinh teá, vai troø to lôùn cuûa hoaït ñoäng tín duïng bieåu hieän raát roõ nhö sau: - Tín duïng giuùp goùp phaàn thuùc ñaåy tính linh hoaït cho neàn kinh teá: Nhôø hoaït ñoäng tín duïng, doøng voán cuûa neàn kinh teá luaân chuyeån töø nôi taïm thôøi nhaøn roãi ñeán nôi ñang caàn voán giuùp cho voán giaûm thieåu tình traïng ngöng treä trong quaù trình löu thoâng. Trong quaù trình vaän ñoäng, voán phaân taùn roäng raõi ôû caùc toå chöùc kinh teá vaø caùc caù nhaân vaø luoân luoân toàn taïi moät boä phaän voán nhaøn roãi, nhôø hoaït ñoäng tín duïng maø boä phaän nhaøn roãi naøy löu thoâng ñöôïc ñeán nôi caàn voán. Vieäc löu thoâng naøy goùp phaàn raát lôùn vaøo vieäc thuùc ñaåy söï phaùt trieån cuûa toaøn boä neàn kinh teá. Hoaït ñoäng tín duïng giuùp keát hôïp söùc maïnh vaø öu theá cuûa caùc chuû theå kinh teá. Trong neàn kinh teá, nhieàu chuû sôû höõu voán laïi khoâng coù khaû naêng laøm cho voán vaän ñoäng hieäu quaû, töùc laø khoâng coù khaû naêng laøm cho voán sinh lôïi, moät soá chuû theå khaùc laïi raát naêng ñoäng vaø coù khaû naêng laøm cho voán sinh lôøi cao nhöng laïi raát haïn cheá voán ñeå phaùt huy söùc maïnh cuûa mình, tín duïng giuùp hai loaïi chuû theå naøy keát hôïp ñöôïc theá maïnh cuûa nhau vaø taïo neân ñöôïc theá maïnh cho toaøn neàn kinh teá. Vieäc keát hôïp naøy mang laïi lôïi ích cho caû ngöôøi sôû höõu vaø ngöôøi söû duïng voán vì sau khi söû duïng, ngöôøi vay voán seõ traû cho ngöôøi cho vay tieàn voán vaø moät phaàn lôïi töùc maø mình kieám ñöôïc, ñaây chính laø ñoäng löïc lôùn nhaát khieán ngöôøi sôû höõu ñoàng yù nhöôøng quyeàn söû duïng voán cho ngöôøi ñi vay trong moät thôøi haïn nhaát ñònh. Xeùt trong neàn kinh teá hieän nay, tín duïng giuùp cho caùc doanh nghieäp giöõ cho tình traïng kinh doanh cuûa mình ñöôïc lieân tuïc, khoâng bò giaùn ñoaïn vì thieáu voán vaø coù theå phaùt trieån caùc döï aùn kinh doanh ngoaøi nhaû naêng taøi chính cuûa mình döôùi söï giuùp söùc cuûa caùc toå chöùc tín duïng. Treân phaïm vi quoác teá, tín duïng giuùp taêng cöôøng moái quan heä cuûa caùc quoác gia vaø thuùc –3–
ñaåy quaù trình phaân coâng vaø hôïp taùc lao ñoäng quoác teá, noù hoã trôï caùc nöôùc ñang phaùt trieån coù cô hoäi tieáp caän caùc nguoàn voán töø caùc quoác gia khaùc ñeå phaùt trieån ñaát nöôùc. - Tín duïng giuùp chính phuû ñieàu tieát neàn kinh teá moät caùch ñaéc löïc: Döï tröõ toái thieåu baét buoäc laø möùc döï tröõ maø taát caû caùc toå chöùc tín duïng khi thöïc hieän hoaït ñoäng tín duïng phaûi thöïc hieän theo quy ñònh cuûa chính phuû. Möùc döï tröõ naøy tính treân tyû leä phaàn traêm cuûa toaøn nguoàn voán huy ñoäng ñöôïc cuûa toå chöùc tín duïng. Khi muoán taêng hoaëc giaûm khoái löôïng tieàn teä trong löu thoâng, chính phuû coù theå yeâu caàu caùc toå chöùc tín duïng taêng hoaëc giaûm tyû leä döï tröõ baét buoäc. Neáu tyû leä döï tröõ baét buoäc taêng leân thì löôïng tieàn trong löu thoâng seõ giaûm xuoáng vaø ngöôïc laïi. Trong thöïc teá, chæ moät thay ñoåi nhoû cuûa tyû leä döï tröõ baét buoäc coù theå laøm aûnh höôûng raát lôùn ñeán khoái tieàn teä vaø hoaït ñoäng tín duïng cuûa toaøn quoác gia. Beân caïnh ñoù, chính phuû coù theå thoâng qua Ngaân haøng Trung öông aán ñònh cho caùc toå chöùc tín duïng hoaëc caùc Ngaân haøng Thöông maïi veà haïn möùc tín duïng, haïn möùc naøy taêng hay giaûm ñeàu aûnh höôûng raát lôùn ñeán löôïng tieàn trong löu thoâng cuûa neàn kinh teá. Nhö vaäy, khi löôïng tieàn trong löu thoâng taêng hoaëc giaûm, neàn kinh teá seõ chòu aûnh höôûng vaø bieán ñoäng theo höôùng ñieàu tieát maø chính phuû mong muoán. Caùch thöùc ñieàu tieát nguoàn tieàn trong löu thoâng ñoàng thôøi cuõng laø moät phöông thöùc höõu hieäu giuùp chính phuû kieåm soaùt laïm phaùt vì laïm phaùt thöôøng baét nguoàn töø söï doâi thöøa cuûa löôïng tieàn trong löu thoâng. Töø ñoù cho thaáy, tín duïng laø moät coâng cuï khaù quan troïng vaø hieäu quaû cuûa chính phuû khi muoán giaûm laïm phaùt cho neàn kinh teá. Ngoaøi ra, trong hoaït ñoäng tín duïng, voán khi löu thoâng töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu chuû yeáu thoâng qua caùc toå chöùc tín duïng vaø caùc ngaân haøng. Hình thöùc vaän ñoäng naøy giuùp haïn cheá vieäc söû duïng tieàn maët trong neàn kinh teá, noù vöøa –4–
giuùp haïn cheá caùc taùc ñoäng naûy sinh do quy luaät löu thoâng tieàn teä, vöøa giaûm ñöôïc chi phí löu thoâng vaø döï tröõ tieàn, ñoàng thôøi thuùc ñaåy nhanh toác ñoä chu chuyeån voán. - Vai troø cuûa tín duïng trong ñôøi soáng xaõ hoäi: Nhö ñaõ phaân tích beân treân, tín duïng giuùp nguoàn voán vaän ñoäng töø nôi taïm thôøi dö thöøa ñeán nôi ñang caàn voán. Trong phaïm vi moät quoác gia, vieäc vaän ñoäng naøy giuùp caùc vuøng coøn ngheøo ñoùi coù voán hoã trôï caùc hoä gia ñình khaéc phuïc khoù khaên hoaëc naâng cao thu nhaäp caù nhaân, naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng, töø ñoù thu heïp daàn söï caùch bieät giaøu ngheøo giöõa caùc vuøng vaø giöõa nhöõng ngöôøi trong xaõ hoäi. Ngaøy nay beân caïnh nhöõng toå chöùc tín duïng vaø ngaân haøng thöông maïi hoaït ñoäng vì muïc tieâu lôïi nhuaän, coù nhieàu toå chöùc tín duïng hoïat ñoäng haàu nhö phuïc vuï cho muïc ñích ñem laïi söï coâng baèng cho xaõ hoäi nhö Ngaân haøng phuïc vuï ngöôøi ngheøo, Quyõ xoùa ñoùi giaûm ngheøo, Quyõ tín duïng nhaân daân… Treân phaïm vi quoác teá, nhieàu toå chöùc nhaân ñaïo, quyõ tieàn teä quoác teá vaø moät soá toå chöùc khaùc cuõng söû duïng tín duïng laøm phöông tieän ñeå thöïc hieän caùc muïc ñích mang tính xaõ hoäi nhö khaéc phuïc haäu quaû do thieân tai, chieán tranh, hay taøi trôï cho caùc nöôùc hoaëc caùc vuøng coøn ngheøo ñoùi. Qua caùc vai troø neâu treân, tín duïng theå hieän taàm quan troïng trong caû veà kinh teá, xaõ hoäi thaäm chí caû maët chính trò cho moãi quoác gia vaø treân toaøn theá giôùi. 1.1.3. Söï caàn thieát vaø yù nghóa cuûa hoaït ñoäng tín duïng Tröôùc heát, tín duïng döï aùn ñöôïc hieåu laø tín duïng phuïc vuï cho caùc döï aùn coù nhu caàu voán lôùn, thôøi gian ñaàu tö laâu daøi, ñaàu tö vaøo phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh, xaây döïng cô sôû haï taàng, phaùt trieån dòch vuï, ñôøi soáng … ÔÛ caùc nöôùc treân theá giôùi noùi chung, ôû Vieät Nam noùi rieâng, tín duïng döï aùn raát caàn thieát cho quaù trình thuùc ñaåy phaùt trieån neàn kinh teá cuûa ñaát nöôùc. –5–
Trong thôøi kyø hoäi nhaäp hieän nay, Vieät Nam cuõng raát caàn caùc nguoàn voán lôùn taøi trôï cho caùc döï aùn xaây döïng cô sôû haï taàng, hoã trôï phaùt trieån kinh teá, vaên hoùa, giaùo duïc, xaõ hoäi…ñeå thuùc ñaåy söï taêng tröôûng ôû moïi khía caïnh cuûa neàn kinh teá. Caùc döï aùn caàn voán ñaàu tö lôùn khoâng theå chæ troâng chôø vaøo söï ñaàu tö cuûa chính phuû töø ngaân saùch nhaø nöôùc maø caùc hình thöùc huy ñoäng tín duïng töø nhaân daân, töø caùc toå chöùc tín duïng, ngaân haøng thöông maïi trong vaø ngoaøi nöôùc laø ñaëc bieät quan troïng. Neáu moät soá döï aùn troïng ñieåm cuûa quoác gia chæ döïa vaøo nguoàn ngaân saùch thì khoù coù theå thöïc hieän ñöôïc ôû hieän taïi vì voán ñaàu tö quaù lôùn so vôùi tieàm löïc cuûa quoác gia, neáu khoâng döïa moät phaàn vaøo tín duïng döï aùn, caùc döï aùn naøy coù theå phaûi chôø ñôïi söï tích tuï voán haøng chuïc, thaäm chí haøng vaøi chuïc naêm môùi coù theå khôûi ñoäng ñöôïc. Ví duï, caùc döï aùn nhaø maùy thuûy ñieän Trò An, haàm ñeøo Haûi Vaân, veä tinh Vinasat, ñöôøng saét cao toác Baéc Nam…laø nhöõng döï aùn coù taàm quan troïng voâ cuøng to lôùn ñoái vôùi neàn kinh teá hieän nay vaø trong töông lai cuûa ñaát nöôùc. Tín duïng döï aùn theå hieän yù nghóa to lôùn ñoái vôùi neàn kinh teá quoác gia trong töøng thôøi kyø phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc vôùi nhöõng bieåu hieän cuï theå nhö sau: - Khaùc vôùi ñaàu tö döï aùn töø ngaân saùch nhaø nöôùc laø loaïi ñaàu tö khoâng hoaøn laïi, tín duïng döï aùn laø loaïi ñaàu tö coù hoaøn traû tröïc tieáp neân noù thuùc ñaåy vieäc söû duïng voán ñaàu tö tieát kieäm vaø coù hieäu quaû. - Tín duïng döï aùn laø hình thöùc tín duïng ñaàu tö linh hoaït, noù coù theå xaâm nhaäp vaøo nhieàu ngaønh ngheà vôùi nhöõng quy moâ lôùn, vöøa vaø nhoû, do ñoù noù cho pheùp phuïc vuï cho nhieàu nhu caàu ñaàu tö töø xaây döïng cô sôû haï taàng ñeán ñaàu tö xaây döïng cô baûn, ñoåi môùi maùy moùc, coâng ngheä… - Tín duïng döï aùn laø hình thöùc ñaàu tö baèng nguoàn voán tieát kieäm vaø tích luõy trong xaõ hoäi, vì vaäy noù cho pheùp khai thaùc vaø söû duïng trieät ñeå caùc nguoàn voán trong xaõ hoäi ñeå taän duïng vaø khai thaùc caùc tieàm naêng veà lao ñoäng, –6–
ñaát ñai, taøi nguyeân…nhaèm muïc ñích phaùt trieån cô sôû haï taàng vaø saûn xuaát kinh doanh. Trong ñieàu kieän neàn kinh teá ñang trong thôøi kyø hoäi nhaäp hieän nay, tín duïng döï aùn ôû Vieät Nam coù yù nghóa ñaëc bieät quan troïng, noù laø ñoøi hoûi caáp thieát vaø coù tính khaùch quan ôû nhieàu khu vöïc cuûa neàn kinh teá. 1.1.4. Ruûi ro trong tín duïng Rủi ro tín dụng laø khaû naêng khaùch haøng nhaän khoaûn voán vay nhöng khoâng thöïc hieän hoaëc thöïc hieän khoâng ñaày ñuû nghóa vuï ñoái vôùi ngaân haøng; gaây toån thaát cho ngaân haøng. Qua khaùi nieäm cho thaáy, ruûi ro tín duïng laø khaû naêng khaùch haøng khoâng traû hoaëc khoâng traû ñaày ñuû hay khoâng traû ñuùng haïn caû goác vaø laõi vay cho ngaân haøng. Ruûi ro tín duïng laø moät vaán ñeà caàn ñöôïc quan taâm saâu saéc vì noù coù theå aûnh höôûng ñeán taát caû moïi loaïi hình tín duïng cuûa taát caû caùc toå chöùc tín duïng. Ñeå nhaän ñònh vaø ñaùnh giaù tình hình ruûi ro cuûa khoaûn tín duïng, caùc tieâu chí sau coù theå ñöôïc duøng ñeå phaûn aùnh khoaûn tín duïng nhö: − Doanh soá thu nôï: Laø toaøn boä caùc moùn nôï maø ngaân haøng ñaõ thu veà töø caùc khoaûn cho vay cuûa ngaân haøng naêm nay vaø nhöõng naêm tröôùc ñoù. − Doanh soá cho vay: Laø chæ tieâu phaûn aùnh taát caû caùc khoaûn tín duïng maø ngaân haøng ñaõ phaùt ra cho vay trong moät khoaûng thôøi gian naøo ñoù, khoâng keå moùn vay ñoù ñaõ thu hoài veà hay chöa. Doanh soá cho vay thöôøng ñöôïc xaùc ñònh theo thaùng, quyù, naêm. − Dö nôï: Laø chæ tieâu phaûn aùnh soá nôï maø ngaân haøng coøn cho vay taïi moät thôøi ñieåm xaùc ñònh naøo ñoù vaø ñaây cuõng laø khoaûn maø ngaân haøng coøn caàn phaûi thu hoài veà. –7–
− Nôï quaù haïn: Laø chæ tieâu phaûn aùnh caùc khoaûn nôï khi ñeán haïn maø khaùch haøng khoâng traû ñöôïc cho ngaân haøng maø khoâng coù nguyeân nhaân chính ñaùng thì ngaân haøng seõ chuyeån töø taøi khoaûn dö nôï sang taøi khoaûn quaûn lyù khaùc goïi laø nôï quaù haïn. Nôï quaù haïn laø chæ tieâu phaûn aùnh chaát löôïng cuûa nghieäp vuï tín duïng taïi ngaân haøng. − Heä soá thu nôï: Theå hieän moái quan heä giöõa doanh soá cho vay vaø doanh soá thu nôï. Doanh số thu nợ Hệ số thu nợ = Doanh số cho vay Ruûi ro tín duïng mang laïi haäu quaû cho caû ngaân haøng vaø xaõ hoäi, ñaëc bieät laø ruûi ro xaûy ra vôùi tín duïng döï aùn thì thöôøng gaây toån thaát naëng neà cho toå chöùc tín duïng, thaäm chí cho caû neàn kinh teá vì giaù trò toån thaát cao, phaïm vi aûnh höôûng cuûa thieät haïi lôùn. Vieäc ñaùnh giaù nguyeân nhaân gaây neân ruûi ro tín duïng cuõng quan troïng vaø caàn caân nhaéc kyõ löôõng giöõa ruûi ro do chuû quan cuûa ngöôøi ñi vay hay do nguyeân nhaân khaùch quan nhö thieân tai, chieán tranh… Thoâng thöôøng, vieäc caân nhaéc naøy cuõng hay gaëp trôû ngaïi vì caùc chuû theå ñi vay thöôøng hay tìm caùch ñuøn ñaåy cho caùc nguyeân nhaân khaùch quan ñeå neù traùnh traùch nhieäm vì caùc khoaûn nôï thöôøng quaù söùc gaùnh vaùc. Maët khaùc, ruûi ro tín duïng caàn ñöôïc caân nhaéc treân caû hai phía coù theå phaùt sinh ruûi ro laø phía ngöôøi ñi vay vaø ngöôøi cho vay. Ñoái vôùi moät toå chöùc tín duïng, khaû naêng xaûy ra ruûi ro coù theå do ngöôøi cho vay muoán ruùt tieàn tröôùc thôøi haïn hoaëc cuõng coù theå do ngöôøi ñi vay khoâng thöïc hieän ñaày ñuû nghóa vuï traû nôï nhö ñaõ neâu leân ôû beân treân. –8–
1.2. Ñaëc ñieåm veà hoaït ñoäng tín duïng döï aùn cuûa Ngaân haøng 1.2.1. Ñònh nghóa veà döï aùn Döï aùn laø moät taäp hôïp cuûa nhieàu hoaït ñoäng coù moái quan heä chaët cheõ vôùi nhau, ñeå hoaøn thaønh moät saûn phaåm nhaát ñònh vôùi chi phí vaø thôøi gian xaùc ñònh. Ñònh nghóa theå hieän roõ hai vaán ñeà caàn quan taâm veà mặt nội dung của döï aùn laø Hoaït ñoäng vaø Saûn phaåm trong ñoù hoaït ñoäng ñöôïc hieåu laø quaù trình thöïc hieän moät nhieäm vuï hoaëc coâng vieäc nhaát ñònh, saûn phaåm thì coù saûn phaåm vaät theå hoaëc saûn phaåm trí tueä. Veà maët hình thöùc, döï aùn coù theå ñöôïc hieåu laø moät baûn keá hoaïch toång theå caùc hoaït ñoäng döï kieán vaø caùc chi phí döï kieán nhaèm ñaït ñöôïc nhöõng keát quaû vaø muïc tieâu nhaát ñònh trong töông lai. 1.2.2. Caùc hình thöùc tín duïng döï aùn Hieän nay, do nhu caàu ña daïng veà tín duïng cho döï aùn cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá, tín duïng döï aùn cuõng coù nhieàu hình thöùc khaùc nhau: − Tín duïng theo döï aùn ñaàu tö: Laø hình thöùc ñaàu tieân cuûa tín duïng döï aùn vaø laø cô sôû ñeå hình thaønh neân caùc hình thöùc khaùc cuûa tín duïng döï aùn. − Tín duïng theo haïn möùc döï phoøng: Laø loaïi tín duïng duøng ñeå döï phoøng trong tröôøng hôïp döï aùn chöa thöïc hieän xong nhöng nguoàn taøi chính taøi trôï cho döï aùn ñaõ heát. Haïn möùc döï phoøng seõ ñöôïc tính tröôùc khi döï aùn ñöôïc thöïc hieän, neáu thieáu huït xaûy ra, toå chöùc tín duïng seõ tieán haønh cho vay theo keá hoaïch treân caùc soá lieäu xaùc minh thöïc teá. − Tín duïng hôïp voán: Trong tröôøng hôïp moät döï aùn coù toång ñaàu tö quaù lôùn, vöôït quaù giôùi haïn cho vay cuûa moät toå chöùc tín duïng, khi ñoù, hình thöùc –9–