intTypePromotion=1
zunia.vn Tuyển sinh 2024 dành cho Gen-Z zunia.vn zunia.vn
ADSENSE
 » 
 » 

Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:115

Thêm vào BST
Báo xấu
28
lượt xem 5
download
 
  Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở đánh giá chiều hướng tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam dựa trên nguồn số liệu thực tế 26 từ ngân hàng thương mại từ năm 2008 đến năm 2017, đề xuất ra một số kiến nghị có tính khả thi trong phạm vi của nghiên cứu định lượng, góp phần gia tăng hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại trong nước.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phân tích tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các Ngân hàng thương mại Việt Nam

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀ O TẠO NGÂN HÀ NG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀ NG TP. HỒ CHÍ MINH TRẦN THỊ THANH TÂM PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2019
  2. TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ Gia tăng hiệu quả hoạt động luôn là đề tài quan tâm hàng đầu của nhiều nghiên cứu khoa học và các nhà quản trị ngân hàng. Bên cạnh nguồn thu từ hoạt động tín dụng, hoạt động thu nhập ngoài lãi đang được các nhà nghiên cứu chú ý hơn trong khoảng thời gian gần đây, đặc biệt là chiều hướng tác động của chúng đến sự tăng trưởng hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại. Môi trường kinh doanh cạnh tranh gay gắt đòi hỏi các nhà quản trị ngân hàng cần phải có những xu hướng kinh doanh mới nhằm tìm kiếm lợi nhuận, gia tăng hiệu quả hoạt động của mình. Hiện nay đã có nhiều nghiên cứu đề cập đến chiều hướng tác động của nguồn thu ngoài lãi đến khả năng sinh lời cũng như hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng, đồng thời cũng đưa ra nhiều kết luận khác nhau. Bài nghiên cứu của tác giả sẽ tập trung phân tích chiều hướng tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của 26 ngân hàng thương mại Việt Nam trong gian đoạn từ 2008 đến 2017 bằng phương pháp hồi quy dữ liệu bảng thông qua mô hình GMM và đưa ra kết quả nghiên cứu. Để đảm bảo thêm tính xác thực thì nghiên cứu sẽ tiếp tục hồi quy dữ liệu dựa trên Mô hình tác động cố định (Fixed effects model) và Mô hình tác động ngẫu nhiên (Random effects model) sau đó sử dụng các kiểm định để lựa chọn ra mô hình phù hợp nhất, từ đó so sánh và rút ra kết luận về chiều hướng tác động của các hoạt động thu ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại. Kết quả nghiên cứu của bài viết chỉ rõ rằng thu nhập ngoài lãi có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam trong giai đoạn nghiên cứu, đồng gia tăng tỷ lệ dư nợ tín dụng sẽ giúp khả năng sinh lời của các ngân hàng thương mại được cải thiện. Dựa vào kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất ra các khuyến nghị nhằm giúp ngành ngân hàng Việt Nam được cải thiện, đẩy mạnh khả năng cạnh tranh, gia tăng hiệu quả hoạt động trong tương lai. 1
  3. MỤC LỤC TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ ............................................................ 1 MỤC LỤC .................................................................................................. 2 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................ 6 DANH MỤC CÁC HÌNH .......................................................................... 9 DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................ 10 CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG ĐỀ TÀ I PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...................................................... 11 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ...................................................................................11 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI .....................................................12 1.2.1. Mục tiêu tổng quát ........................................................................................................... 12 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ................................................................................................................ 13 1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU .................................................13 1.3.1. Đố i tươ ̣ng nghiên cứu ...................................................................................................... 13 1.3.2. Pha ̣m vi nghiên cứu ......................................................................................................... 13 1.3.3. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................................... 13 1.3.4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................. 14 1.4. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI ...............................................................................14 1.5. CẤU TRÚC CỦA ĐỀ TÀI ..............................................................................15 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ......................................................................... 16 2
  4. CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................... 17 2.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THU NHẬP NGOÀI LÃI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .....................................................................................................17 2.1.1. Giới thiệu chung về thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng thương mại ............................. 17 2.1.2. Cách thức đo lường thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng thương mại ............................. 19 2.2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .....................................................................................................21 2.2.1. Giới thiệu chung về hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ............................ 21 2.2.2. Cách thức đo lường hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ............................ 23 2.3. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...............25 2.4. CÁC NGHIÊN CỨU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...............30 2.4.1. Các nghiên cứu trong nước về tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ............................................................................................................ 30 2.4.2. Các nghiên cứu nước ngoài về tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ............................................................................................................ 32 2.4.3. Bài học rút ra từ các nghiên cứu trên thế giới về tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ..................................................................................... 35 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ......................................................................... 35 CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌ NH NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦ A THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ........................ 36 3
  5. 3.1. ĐỀ XUẤT MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ...........................................................................................................36 3.2. DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ........................................................................................................................41 3.3. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM .....................................................................................................................42 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ......................................................................... 45 CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU TÁC ĐỘNG CỦ A THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM .................................................................... 46 4.1. THỐNG KÊ MÔ TẢ MẪU NGHIÊN CỨU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ...................................................................................................46 4.2. KẾT QUẢ HỒI QUY VỀ TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM ........................................................................................................................54 4.2.1. Mô hình GMM nghiên cứu về tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam ............................................................................................ 54 4.2.2. Mô hình hồi quy POOLED OLS, mô hình tác động cố định (FEM) và mô hình tác động ngẫu nhiên (REM) nghiên cứu về tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam .......................................................................................................... 62 KẾT LUẬN CHƯƠNG 4 ......................................................................... 69 4
  6. CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VỀ SỰ TÁC ĐỘNG CỦ A THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI VIỆT NAM .................................................................... 70 5.1. KẾT LUẬN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA ĐA DẠNG HÓA THU NHẬP ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TẠI VIỆT NAM . ........................................................................................................................70 5.2. CÁC KHUYẾN NGHI ̣CHÍNH SÁCH............................................................72 5.3. HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU VÀ ĐỀ XUẤT CÁC NGHIÊN CỨU BỔ SUNG TRONG TƯƠNG LAI ...............................................................................74 KẾT LUẬN CHƯƠNG 5 ......................................................................... 75 TÀ I LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 76 Tài liệu trong nước ................................................................................................ 76 Tài liệu nước ngoài ................................................................................................ 77 Tài liệu lấy từ internet .........................................................................................86 PHỤ LỤC.................................................................................................. 88 1. CÁC KẾT QUẢ CỦA MÔ HÌNH GMM ........................................................88 2. CÁC KẾT QUẢ CỦA MÔ HÌNH POOLED OLS, FEM VÀ REM .................95 5
  7. DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Ý nghĩa Diễn giải tiếng Anh 2SLS Hồi quy 2 giai đoạn Two-Stage Least Squares Ngân hàng thương mại cổ phần An Binh Commercial Joint ABB An Bình Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Asia Commercial Joint Stock ACB Á Châu Bank Ngân hàng TMCP Đầu tư và Bank for Investment & BID Phát triển Việt Nam Development of Vietnam Vietnam Joint Stock Ngân hàng thương mại cổ phần CTG Commercial Bank for Công Thương Việt Nam Industry and Trade DEA Phương pháp phân tích bao dữ liê ̣u Data Envelopment Analysis Ngân hàng thương mại cổ phần Vietnam Export Import EIB Xuất Nhập khẩu Việt nam Commercial Joint Stock Bank EU Liên minh châu âu European Union FEM Mô hình tác động cố định Fixed Effects Model GDP Tổng sản phẩm quốc nội Gross Domestic Product GLS Ước lượng tuyến tính tổng quát Generalized Least Square Generalized Method of GMM General Method of Moments Moments Ngân hàng thương mại cổ phần HoChiMinh City HDB Phát triển nhà Development Joint Stock Thành phố Hồ Chí Minh Commercial Bank HHI Chỉ số Herfindahl-Hirschman Herfindahl-Hirschman Index IV Biến công cụ Instrumental variables Ngân hàng thương mại cổ phần Kien Long Commercial Joint KLB Kiên Long Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Joint stock commercial Lien LPB Bưu điện Liên Việt Viet postal bank 6
  8. Từ viết tắt Ý nghĩa Diễn giải tiếng Anh Ngân hàng thương mại cổ phần Military Commercial Joint MBB Quân đội Stock Bank Maximum Likelihood MLE Ước lượng hợp lý cực đại Estimation Ngân hàng thương mại cổ phần Vietnam Maritime Joint - MSB Hàng hải Việt Nam Stock Commercial Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Vietnam Maritime Joint - NAB Nam Á Stock Commercial Bank Ngân hàng thương mại cổ phần National Citizen Commercial NCB Quốc Dân Joint Stock Bank NHNN Ngân hàng Nhà nước State Bank of Vietnam NHNNg Ngân hàng nước ngoài Foreign Bank NHTM Ngân hàng thương mại Commercial Bank NIM Tỷ lệ lãi cận biên Net Interest Margin Tỷ lệ thu nhập từ hoạt động phi tín NNII dụng trên toàn bộ thu nhập của Net National Income Index ngân hàng Ngân hàng thương mại cổ phần Orient Commercial Joint OCB Phương Đông Việt Nam Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Petrolimex Group PGB Xăng Dầu Petrolimex Commercial Joint Stock Bank Pool OLS/ Pooled Ordinary Least Phương pháp bình phương nhỏ nhất OLS Squares REM Mô hình tác động ngẫu nhiên Random Effects Model REV Lợi nhuận Revenue ROA Tỷ số lợi nhuận ròng trên tài sản Return on Assets Tỷ số lợi nhuận ròng trên ROAA Return on Average Assets tổng tài sản bình quân Tỷ số lợi nhuận ròng trên ROAE Return on Average Equity vốn chủ sở hữu bình quân 7
  9. Từ viết tắt Ý nghĩa Diễn giải tiếng Anh Tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ ROE Return on Equity sở hữu RRTD Rủi ro tín dụng Credit-worthiness Ngân hàng thương mại cổ phần Sài SCB Sai Gon Commercial Bank Gòn Ngân hàng thương mại cổ phần Southeast Asia Commercial SEA Đông Nam Á Joint Stock Bank SFA Phương pháp biên ngẫu nhiên Stochatic Frontier Analysis Ngân hàng thương mại cổ phần Saigon Bank For Industry SGB Sài Gòn Công Thương And Trade Ước lượng mô-ment tổng quát System generalized method of SGMM hệ thống moments Ngân hàng thương mại cổ phần Saigon – Hanoi Commercial SHB Sài Gòn Hà Nội Joint Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Saigon Thuong Tin STB Sài Gòn Thương Tín Commercial Joint Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Vietnam Technological and TCB Kỹ Thương Việt Nam Commercial Joint Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Tien Phong Commercial Joint TPB Tiên Phong Việt Nam Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Vietnam Asia Commercial VAB Việt Á Joint Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Viet Capital Commercial VCA Bản Việt Joint Stock Bank Ngân hàng thương mại cổ phần Joint Stock Commercial Bank VCB Ngoại Thương Việt Nam for Foreign Trade of Vietnam VCSH Vốn chủ sở hữu Equity Ngân hàng thương mại cổ phần Vietnam International VIB Quốc tế Commercial Joint Stock Bank Vietnam Prosperity Joint VPB Ngân hàng Việt Nam Thinh Vượng Stock Commercial Bank WTO Tổ chức thương mại thế giới World Trade Organization 8
  10. DANH MỤC CÁC HÌNH Hình Tên hình Trang Hình 3.1 Tóm tắt các biến nghiên cứu 38 Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi trung bình của các NHTM Việt Hình 4.1 47 Nam qua các năm trong giai đoạn nghiên cứu Tỷ lệ tiền gửi của khách hàng các NHTM Việt Nam qua Hình 4.2 48 các năm trong giai đoạn nghiên cứu Tỷ lệ vốn chủ sở hữu trung bình của các NHTM Việt Hình 4.3 49 Nam qua các năm trong giai đoạn nghiên cứu Tỷ lệ dư nợ tín dụng trung bình của các NHTM Việt Nam Hình 4.4 50 qua các năm trong giai đoạn nghiên cứu Quy mô trung bình của các NHTM Việt Nam qua các Hình 4.5 51 năm trong giai đoạn nghiên cứu Tỷ lệ chi phí chung trung bình của các NHTM Việt Nam Hình 4.6 52 qua các năm trong giai đoạn nghiên cứu Tỷ lệ hiệu quả hoạt động trung bình của các NHTM Việt Hình 4.7 53 Nam qua các năm trong giai đoạn nghiên cứu 9
  11. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng Tên bảng Trang Bảng 3.1 Mô tả chi tiết các biến trong mô hình hồi quy 38 Mô tả chi tiết các biến độc lập trong mô hình phân tích Bảng 4.1 tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động 46 của ngân hàng Bảng 4.2 Hiệu quả hoạt động phân loại theo quy mô ngân hàng 52 Thu nhập ngoài lãi và hiệu quả hoạt động của ngân Bảng 4.3 54 hàng thương mại Kết quả kiểm định Sargan và Arellano-Bond cho mô Bảng 4.4 58 hình 26 ngân hàng Thu nhập ngoài lãi phân loại theo quy mô của ngân Bảng 4.5 59 hàng thương mại Việt Nam Bảng 4.6 Kiểm định Sargan và Arellano-Bond test 61 Kiểm định hệ số tương quan giữa các biến trong mô Bảng 4.7 62 hình Kết quả ước lượng mô hình POOLED OLS, FEM, Bảng 4.8 63 REM 10
  12. CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU CHUNG ĐỀ TÀ I PHÂN TÍCH TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong những năm gần đây, Thế giới bước qua nhiều sự thay đổi đổi lớn, đặc biệt là lĩnh vực công nghệ đã đòi hỏi sự chuyển biến từ các ngành nghề kinh doanh nói chung và ngành tài chính ngân hàng nói riêng nhằm thích nghi với nhu cầu sử dụng của con người hiện đại. Nguồn thu nhập chủ yếu của các ngân hàng thương mại hiện nay đến từ hoạt động cho vay và huy động vốn. Tuy nhiên, do môi trường kinh doanh cạnh tranh ngày càng khốc liệt yêu cầu các ngân hàng cần có những xu hướng mới để tìm kiếm lợi nhuận cho mình. Xu hướng thu nhập ngoài lãi và tìm kiếm thu nhập từ các hoạt động phi tín dụng ngày càng được chú ý hơn nhằm giữ vững và gia tăng hiệu quả hoạt động. Từ sau khi Viê ̣t Nam trở thành mô ̣t thành viên của tổ chức WTO năm 2007, nước ta đã và đang hòa nhâ ̣p vào môi trường thế giới, đón nhâ ̣n nhiề u cơ hô ̣i và thách thức mới mà môi trường quốc tế mang la ̣i, điề u đó khiế n Viê ̣t Nam cầ n tìm ra mô ̣t phương pháp nhằ m duy trì tính hiê ̣u quả, vững ma ̣nh cũng như tính ca ̣nh tranh tố t hơn với những công ty nước ngoài, đă ̣c biê ̣t là liñ h vực hế t sức nha ̣y cảm như ngành ngân hàng. Mục tiêu đă ̣t ra là các ngân hàng thương mại Viê ̣t Nam phải tìm ra cách để duy trì sự tồ n ta ̣i, phát triể n bề n vững và gia tăng khả năng ca ̣nh tranh với các ngân hàng quốc tế. Hay có thể nói “Hiệu quả hoạt động” là mô ̣t mu ̣c tiêu vô cùng quan tro ̣ng để khẳ ng đinh ̣ sự tồ n ta ̣i của mô ̣t ngân hàng trong môi trường toàn cầ u hiê ̣n nay. Hiện nay đã có nhiều nghiên cứu quan tâm đến xu hướng gia tăng thu nhập ngoài lãi bằng cách đo lường sự tác động của các hoạt động ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại. Những nghiên cứu ủng hô ̣ xu hướng gia tăng thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng thương mại sẽ làm tăng hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại đươc̣ thực hiê ̣n bởi nhiề u tác giả cho rằng tầm quan trọng của thu nhập ngoài lãi ngày càng tăng và chiếm 40% thu nhập hoạt động trong ngành ngân hàng thương mại của Hoa Kỳ như đã nêu trong De Young và Rice (2003). Do đó, các ngân hàng đang ngày càng phụ thuộc vào thu nhập ngoài lãi để tồn tại và phát triển 11
  13. trong việc tạo ra doanh thu và lợi nhuận (Bian và các tác giả, 2015)., nghiên cứu của Alaaeddin Al-Tarawneh và các tác giả (2017) cho thấy thu nhập ngoài lãi giúp tăng cường vốn chủ sở hữu và điều này có ảnh hưởng tích cực đến lợi nhuận. Về phía ngược lại cũng có hàng loa ̣t các nghiên cứu chỉ ra rằ ng thu nhập ngoài lãi có tác đô ̣ng tiêu cực đến hiệu quả hoạt động như nghiên cứu của Smith và cộng sự (2003) cho rằng việc tăng thu nhập ngoài lãi không thể hoàn toàn bù đắp cho việc giảm thu nhập. Hơn nữa một số nghiên cứu chỉ ra rằng thu nhập ngoài lãi và hiệu suất của ngân hàng có mối tương quan ngược chiều và sự không ổn định của thu nhập ngoài lãi thậm chí có thể làm giảm lợi nhuận của các ngân hàng thương mại (Jing Wang và Haowen Zhou, 2009)... Tại Việt Nam, các nghiên cứu đa số cũng tập trung vào phân tích khả năng cạnh tranh của các ngân hàng thương mại sau khi thực hiện đẩy mạnh các hoạt động phi tín dụng đến hiệu quả hoạt động. Hầu hết quan điểm của các nhà nghiên cứu đều ủng hộ việc gia tăng thu nhập ngoài lãi sẽ có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam như nghiên cứu của cô Nguyễn Thi ̣Cành và Hồ Thi ̣Hồ ng Minh (2015), Lâm Chí Dũng và các tác giả (2015), Lê Long Hâ ̣u và Pha ̣m Xuân Quỳnh (2017), Nguyễn Minh Sáng và Nguyễn Thị Thùy Trang (2018) chỉ ra rằng thu nhập ngoài lãi không có tác động lên rủi ro nhưng lại có tác động tích cực lên hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại trong giai đoạn nghiên cứu. Các nghiên cứu về mục tiêu trên đều được thực hiện đối với bối cảnh quốc tế, ngành tài chính ngân hàng tại các nước phát triển hoặc trong bối cảnh Việt Nam nhưng số liệu của các năm về trước. Trong luận văn này, tác giả sẽ nghiên cứu về Tác động của các hoạt động phi lãi đến hiệu quả hoạt động của các các ngân hàng thương mại tại Việt Nam với số liệu của 26 ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn gần nhất với hiện tại từ 2007-2017. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦ A ĐỀ TÀ I 1.2.1. Mục tiêu tổng quát Trên cơ sở đánh giá chiều hướng tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam dựa trên nguồn số liệu thực tế 26 từ ngân hàng thương mại từ năm 2008 đến năm 2017, đề xuất ra một số kiến nghị có 12
  14. tính khả thi trong phạm vi của nghiên cứu định lượng, góp phần gia tăng hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại trong nước. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể Thứ nhất là nghiên cứu, hệ thống hóa các lý thuyết về hiệu quả hoạt động, thu nhập ngoài lãi, cách thức đo lường các chỉ tiêu trên dựa trên kinh nghiệm của các nghiên cứu trước đây. Thứ hai là dựa trên số liệu đã qua xử lý, sử dụng các phần mềm công cụ để tìm kiếm bằng chứng thực nghiệm chiều hướng tác động của thu nhập ngoài lãi và các yếu tố khác đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Thứ ba là dựa trên kết quả nghiên cứu, tác giả đề xuất quan điểm, phương hướng phù hợp với các ngân hàng thương mại tại Việt Nam. 1.3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1. Đố i tươṇ g nghiên cứu Chiề u hướng tác đô ̣ng của thu nhập ngoài lãi đế n hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Viê ̣t Nam. 1.3.2. Pha ̣m vi nghiên cứu Do khả năng thu thập số liệu hạn chế nên các tác giả chưa thể tiếp cận được với số liệu của toàn bộ hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam, do đó luận văn sẽ thực hiện nghiên cứu trong pha ̣m vi các mố i quan hê ̣ giữa thu nhập ngoài lãi và lơị nhuận ngân hàng với mẫu nghiên cứu gồm 26 ngân hàng thương mại tại Việt Nam trong khoảng thời gian 2008 đến 2017. 1.3.3. Câu hỏi nghiên cứu Thứ nhất, các hoạt động thu nhập ngoài lãi có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam hay không? 13
  15. Thứ hai, ngoài thu nhập ngoài lãi ra thì các yếu tố khác như tỷ lệ dư nợ tín dụng, tỷ lệ vốn chủ sở hữu, quy mô ngân hàng,... có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại tại Việt Nam hay không? Thứ ba, dựa trên kết quả thì những chính sách nào sẽ được đề xuất nhằm phát triển ngành ngân hàng tại Việt Nam? 1.3.4. Phương pháp nghiên cứu Thống kê mô tả các biến nghiên cứu trong mô hình Thực hiện hồi quy dữ liệu bảng với GMM (Generalized Method of Moments), tiến hành kiểm định Sargan (Sargan test), kiểm định AR(2) (Arellano-Bond test for Ar(2)) Song song với việc sử dụng mô hình GMM, để đảm bảo thêm tính xác thực thì nghiên cứu sẽ tiếp tục sử dụng hai mô hình là Mô hình tác động cố định (Fixed effects model) và Mô hình tác động ngẫu nhiên (Random effects model), Pool OLS sau đó sử dụng kiểm định Hausman để lựa chọn ra mô hình phù hợp nhất và so sánh kết quả vối mô hình GMM. 1.4. ĐIỂM MỚI CỦA ĐỀ TÀI Đề tài mang lại được những điểm mới sau đây: Một là, đề tài làm rõ mô ̣t số vấ n đề lý luâ ̣n và thực tiễn chủ yế u về mố i quan hê ̣ giữa thu nhâ ̣p ngoài lãi và một số yếu tố nội tại khác như tỷ lệ vốn chủ sở hữu, số dư nơ ̣ cho vay, tỷ lê ̣ tiề n gửi và quy mô ngân hàng với hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại ta ̣i Viê ̣t Nam trên cơ sở tổ ng quan có cho ̣n lo ̣c mô ̣t số quan điể m cơ bản của các nhà kinh tế ho ̣c trên thế giới, mô ̣t số tổ chức quố c tế và mô ̣t số ho ̣c giả của Viê ̣t Nam, kế t hơp̣ đươc̣ đúc kế t để rút ra những ý kiế n nhâ ̣n đinh. ̣ Hai là, từ cơ sở lý luâ ̣n, bài nghiên cứu đề ra những tiêu chí để xác đinh ̣ mố i quan hê ̣ giữa thu nhập ngoài lãi và hiệu quả hoạt động để vâ ̣n du ̣ng vào điề u kiê ̣n hiê ̣n tại của Viê ̣t Nam đóng góp thêm cho các nhà quản tri ̣ ngân hàng bài nghiên cứu, những hướng đi mới giúp cải thiện ngành ngân hàng ta ̣i Viê ̣t Nam, nơi mà vấ n đề về thu nhâ ̣p ngoài lãi đang rấ t cầ n thiế t nhưng la ̣i chưa có nhiề u nghiên cứu. 14
  16. 1.5. CẤU TRÚC CỦ A ĐỀ TÀ I Luâ ̣n văn dự kiế n gồ m năm chương:  Chương 1: Giới thiê ̣u chung về đề tài phân tích tác động của thu nhập ngoài lãi đế n hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Viê ̣t Nam Trình bày tóm lươc̣ Lý do cho ̣n đề tài; Mu ̣c tiêu nghiên cứu của đề tài; Đố i tươṇ g và pha ̣m vi nghiên cứu; Tính mới và những đóp góp của nghiên cứu cho viê ̣c phân tích tác động của thu nhâ ̣p ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của cả ngành ngân hàng và; Cấ u trúc của đề tài  Chương 2: Cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu liên quan đến tác động của thu nhập ngoài lãi đế n hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Trình bày tổ ng quan Cơ sở lý thuyế t, Lý luâ ̣n chung về thu nhâ ̣p ngoài lãi của các ngân hàng thương mại, Lý luâ ̣n chung về hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại; Lý luâ ̣n chung về tác động của thu nhâ ̣p ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại; Các nghiên cứu về tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại.  Chương 3: Phương pháp nghiên cứu và mô hình nghiên cứu tác động của thu nhập ngoài lãi đế n hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Viê ̣t Nam Đề xuất mô hình nghiên cứu sự tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam dựa trên mô hình của các bài nghiên cứu trước đây để đưa ra những biến phù hợp nhất với dữ liệu phân tích; Thiết kế nghiên cứu sự tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động thông qua Phương pháp nghiên cứu và Dữ liệu định lượng.  Chương 4: Kết quả nghiên cứu tác động của thu nhập ngoài lãi đế n hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Viê ̣t Nam Trên nguồ n dữ liê ̣u đã thu thâ ̣p và mô hình đề xuấ t, sử du ̣ng các phầ n mề m phân tích Stata, chương 4 thể hiện Tổng quan về thị trường ngân hàng tại Việt Nam; Phân tích kết quả bao gồm kết quả thống kê mô tả và kết quả hồi quy. 15
  17.  Chương 5: Kết luận về sự tác động của thu nhập ngoài lãi đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam Dựa vào kế t quả đã tìm ra ở chương 4 để đưa ra kế t luâ ̣n. Từ các kế t quả đó đưa ra Kết luận, nhận xét về chiều hướng tác động của các biến trong mô hình đến hiệu quả hoạt động của các ngân hàng thương mại Việt Nam; Đưa ra các kiến nghị cho các nhà quản trị ngân hàng cũng như các nhà quản lý các chính sách tài chính; Nhận thức và nêu ra những hạn chế, những mặt chưa đạt được của nghiên cứu, từ đó đề xuất một số ý kiến cho các nghiên cứu sau nhằm khắc phục những hạn chế và có thể hoàn thành bài nghiên cứu tốt hơn. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 Trong Chương 1, nghiên cứu đã nêu rõ tính cấ p thiế t của đề tài cũng như các nội dung khác có liên quan như mu ̣c tiêu, đố i tươṇ g và kế t cấ u của đề tài nghiên cứu. 16
  18. CHƯƠNG 2. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN VỀ TÁC ĐỘNG CỦA THU NHẬP NGOÀI LÃI ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ THU NHẬP NGOÀI LÃI CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 2.1.1. Giới thiệu chung về thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng thương mại Hoạt động của ngân hàng thương mại trong nền kinh tế thị trường là hoạt động kinh doanh với mục đích là lợi nhuận. Muốn thu được lợi nhuận cao thì vấn đề then chốt là quản lý tốt các khoản mục tài sản Có sinh lời, nhất là khoản mục cho vay và đầu tư. Hoạt động dịch vụ tạo ra các khỏan thu nhập lớn với chi phí thấp, do đó các ngân hàng thương mại cần mở rộng hoạt động dịch vụ để gia tăng lợi nhuận. Thu nhập của ngân hàng bao gồm sáu khoản mục lớn: Thu nhập từ hoạt động tín dụng, Thu nhập từ hoạt động dịch vụ, Thu nhập từ hoạt động kinh doanh ngoại hối, Thu nhập từ hoạt động kinh doanh khác, Thu nhập góp vốn mua cổ phần, Thu nhập khác (Nguyễn Đăng Dờn và cộng sự - Giáo trình quản trị ngân hàng thương mại hiện đại, 2010). Thu nhập của các ngân hàng thương mại gồm nhiều khoản thu bắt nguồn từ các sản phẩm dịch vụ đa dạng mà ngân hàng mang lại. Nhìn chung người ta thường chia ra làm hai phần chính là thu nhập từ hoạt động tín dụng và thu nhập từ hoạt động phi tín dụng hay còn được gọi là thu nhập ngoài lãi. Khái niệm về thu nhập của các ngân hàng thương mại được thể hiện như sau: Tổng thu nhập từ hoạt động thuần (net operationg income) của các ngân hàng thương mại là thu nhập thuần từ các hoạt động tín dụng và phi tín dụng. Thu nhập thuần từ các hoạt động tín dụng được xem là thu nhập lãi thuần (net interest income) và được thể hiện dưới mục “Thu nhập lãi thuần” trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thương mại Việt Nam. Thu nhập thuần từ các hoạt động phi tín dụng là thu nhập từ hoạt động phi lãi, còn được gọi là thu nhập ngoài lãi (net-non interest income) (Hoàng Ngọc tiến và cộng sự, 2010) Thu nhập ngoài lãi là khoản thu nhập của ngân hàng thương mại được hình thành từ chênh lệch giữa các khoản thu do cung ứng các sản phẩm dịch vụ khác ngoài hoạt 17
  19. động tín dụng, thực hiện hoạt động kinh doanh, đầu tư và chi phí bỏ ra để thực hiện các sản phẩm dịch vụ cũng như các hoạt động kinh doanh, đầu tư. Ví dụ như các khoản thu nhập từ các dịch vụ dựa trên cơ sở thu phí và hoa hồng (thu nhập từ phí) của các hoạt động như bảo lãnh, ủy thác, môi giới, tư vấn, cho thuê két, quản lý tiền mặt, trung gian thanh toán; Thu nhập từ một số hoạt động kinh doanh như kinh doanh ngoại hối và vàng, mua bán chứng khoán kinh doanh và chứng khoán đầu tư; Thu nhập từ góp vốn, cổ phần cũng là một phần trong thu nhập ngoài lãi. (Lê Long Hậu và cộng sự, 2017). Như vậy, trong nghiên cứu này, định nghĩa của thu nhập ngoài lãi có thể xem là toàn bộ thu nhập của ngân hàng không kể đến dịch vụ tín dụng, được thể hiện qua các hoạt động thanh toán, ngân quỹ, bảo lãnh, thu phí, tư vấn, kinh doanh ngoại tệ... Tại Việt Nam, chỉ tiêu tỷ lệ thu nhập ngoài lãi được đề cập nhiều đến trong các báo cáo phân tích, đánh giá hoạt động của các ngân hàng thương mại trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm). Theo các đánh giá thì chỉ tiêu này càng lớn càng thể hiện mức độ đa dạng hóa các sản phẩm dịch vụ khác ngoài lãi cũng như hiệu quả của các sản phẩm dịch vụ này. Nó cũng đồng nghĩa với việc phân tán rủi ro trong hoạt động kinh doanh giữa các sản phẩm dịch vụ ngân hàng (Hoàng Ngọc Tiến và cộng sự, 2010). Ngược lại, chỉ tiêu càng nhỏ sẽ càng thể hiện sự hạn chế trong phạm vi hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại, hay nói cách khác là ngân hàng thương mại chỉ chủ yếu cung cấp dịch vụ tín dụng cổ truyền (cho vay). Một số cơ quan có thẩm quyền đang xem xét, bổ sung về việc áp dụng các quy định pháp luật nhằm hạn chế phạm vi hoạt động của các ngân hàng cũng như tạo ra những bước đi mới và cụ thể cho các hoạt động phi truyền thống. Những quy định mới này được bắt nguồn từ quy luật Volcker tại Mỹ, những đề xuất của Ủy ban Vickers tại nước Anh và báo cáo Liikanen của Ủy ban Châu Âu. Dự thảo luật về quy định cơ cấu các ngân hàng đang được tiến hành tại Đức và Pháp (Gambacorta và Van Rixtel, 2013; Vinals và các cộng sự, 2013). Điều này cho thấy chính phủ cũng như các nhà quản lý ngành ngân hàng tại các nước phát triển như Anh, Mỹ, Đức và Pháp cũng đã quan tâm sâu sắc đến hoạt động đa dạng hóa thu nhập nhằm từng bước phát triển hơn. Trong bối cảnh các ngân hàng thoát ra khỏi những luật lệ trước đây và bước vào thời kỳ tự do hóa tài chính, hệ thống ngân hàng thế giới phải đối mặt với những thay đổi 18
  20. lớn thông qua cạnh tranh gay gắt, tập trung và sự tái cơ cấu. Các ngân hàng bắt buộc phải phản ứng và thích nghi bằng cách mở rộng các hoạt động kinh doanh khác bao gồm các hoạt động phi truyền thống như chứng khoán hóa, thư tín dụng dự phòng và chứng khoán phái sinh, đã nhanh chóng được mở rộng hơn, qua đó các ngân hàng thương mại có thể tăng thu nhập đáng kể từ các hoạt động này. 2.1.2. Cách thức đo lường thu nhập ngoài lãi của các ngân hàng thương mại Theo Hoàng Ngọc Tiến và cộng sự (2010), tỷ lệ thu nhập ngoài lãi là một chỉ tiêu được sử dụng khá phổ biến trong các báo cáo tài chính của các ngân hàng thương mại hiện nay. Tuy nhiên cho đến nay Ngân hàng Nhà nước vẫn chưa có văn bản hướng dẫn chính thức tính toán cụ thể chỉ tiêu này. Sau đây là một vài phương pháp tính toán chỉ tiêu này dựa trên tổng thu nhập được một số ngân hàng quốc doanh sử dụng, cụ thể là Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) đề cập ngày 27/07/2009 như sau: Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi trong tổng thu nhập của ngân hàng, Tỷ lệ thu dịch vụ ngoài lãi trên tổng tài sản bình quân và Tỷ lệ thu dịch vụ ngoài lãi trên vốn tự có bình quân. + Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi trong tổng thu nhập Tỷ lệ thu nhập ngoài lãi sẽ được tính toán theo công thức sau: B t (%) = x 100 (2.1) T Trong đó t% là tỷ lệ thu nhập ngoài lãi, A là thu nhập từ hoạt động tín dụng, B là thu nhập từ hoạt động phi tín dụng, T là tổng thu nhập ròng của ngân hàng (T = A + B). Công thức này chỉ phản ánh đầy đủ ý nghĩa của tỷ lệ thu nhập ngoài lãi tín dụng trong tổng thu nhập của một ngân hàng thương mại trong điều kiện cả hoạt động tín dụng và ngoài lãi của ngân hàng đều có chênh lệch thu nhập dương (nghĩa là A,B>0). Tuy nhiên, do cạnh tranh gay gắt giữa các ngân hàng thương mại hoặc do thị trường biến động dẫn đến các tình huống thực tế khác nhau không phản ánh được đúng tỷ lệ tăng, giảm của hoạt động phi tín dụng bằng cách sử dụng phương pháp này. + Tỷ lệ thu dịch vụ ngoài lãi trên tổng tài sản bình quân 19
ADSENSE

CÓ THỂ BẠN MUỐN DOWNLOAD

LV.01: Bộ Luận Văn Thạc Sĩ Quản Trị Kinh Doanh MBA
165 tài liệu
2070 lượt tải
THÔNG TIN
TRỢ GIÚP
HỖ TRỢ KHÁCH HÀNG
Theo dõi chúng tôi

Chịu trách nhiệm nội dung:

Nguyễn Công Hà - Giám đốc Công ty TNHH TÀI LIỆU TRỰC TUYẾN VI NA

LIÊN HỆ

Địa chỉ: P402, 54A Nơ Trang Long, Phường 14, Q.Bình Thạnh, TP.HCM

Hotline: 093 303 0098

Email: support@tailieu.vn

Giấy phép Mạng Xã Hội số: 670/GP-BTTTT cấp ngày 30/11/2015 Copyright © 2022-2032 TaiLieu.VN. All rights reserved.

 

Đồng bộ tài khoản
8=>2