Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển giao dịch quyền chọn vàng tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam

Chia sẻ: _ _ | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:95

Thêm vào BST

Báo xấu

25
lượt xem 3
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Trên cơ sở số liệu trong giai đoạn từ năm 2006 - 2010, đề tài thực hiện nghiên cứu và phân tích các hình thức hoạt động kinh doanh vàng và tiến hành nghiên cứu và phân tích tình hình giao dịch quyền chọn vàng tại Eximbank để đưa ra các giải pháp mang tính thực tiễn nhằm hoàn thiện sản phẩm quyền chọn vàng tại Eximbank.

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: Luận văn Thạc sĩ Kinh tế: Phát triển giao dịch quyền chọn vàng tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam

LÔØI CAM ÑOAN Toâi laø Nguyeãn Thanh Phuùc, xin cam ñoan luaän vaên thaïc só kinh teá naøy laø do chính toâi nghieân cöùu vaø thöïc hieän. Caùc thoâng tin, soá lieäu ñöôïc söû duïng trong luaän vaên laø trung thöïc vaø chính xaùc. Tp. HCM, ngaøy thaùng naêm Nguyeãn Thanh Phuùc
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH ÕÕÕÕÕ NGUYỄN THANH PHÚC PHÁT TRIỂN GIAO DỊCH QUYỀN CHỌN VÀNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP XUẤT NHẬP KHẨU VIỆT NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG MÃ SỐ: 60.31.12 NGƯỜI HƯỚNG DẪN: TS THÂN THỊ THU THỦY TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2010
MUÏC LUÏC Lôøi cam ñoan Muïc luïc Danh muïc caùc kyù hieäu, chöõ vieát taét Danh muïc caùc baûng, bieåu soá lieäu LÔØI MÔÛ ÑAÀU ............................................................................................................ 1 CHUÔNG 1: NHÖÕNG LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ QUYEÀN CHOÏN VAØ QUYEÀN CHOÏN VAØNG ............................................................................................................ 4 1.1 Toång quan veà quyeàn choïn .........................................................................4 1.1.1 Lòch söû hình thaønh quyeàn choïn ......................................................... 4 1.1.2 Khaùi nieäm .......................................................................................... 5 1.1.3 Phaân loaïi quyeàn choïn ........................................................................ 6 1.1.3.1 Phaân loaïi theo thôøi gian thöïc hieän. ................................................ 6 1.1.3.2 Phaân loaïi theo quyeàn cuûa ngöôøi mua............................................. 6 1.1.3.3 Nhöõng ñaëc tính cuûa quyeàn choïn .................................................... 8 1.2 Toång quan veà quyeàn choïn vaøng ...............................................................9 1.2.1 Khaùi nieäm veà quyeàn choïn vaøng ........................................................ 9 1.2.2 Ñaëc ñieåm cuûa quyeàn choïn vaøng ........................................................ 9 1.2.2.1 Quyeàn ñöôïc thöïc hieän hôïp ñoàng .................................................... 9 1.2.2.2 Giôùi haïn möùc loã toái ña ................................................................... 9 1.2.2.3 Khoâng giôùi haïn möùc lôïi nhuaän tieàm naêng ................................... 10 1.2.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán giaù quyeàn choïn vaøng ............................ 10 1.2.3.1 Giaù quyeàn choïn ............................................................................ 10 1.2.3.2 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán giaù quyeàn choïn vaøng ......................... 12 1.2.4 Caùc moâ hình ñònh giaù quyeàn choïn vaøng .......................................... 15 1.2.4.1 Moâ hình Biominal ........................................................................ 15 1.2.4.2 Moâ hình Black-Scholes ............................................................... 17 1.3 Kinh nghieäm phaùt trieån thò tröôøng quyeàn choïn treân theá giôùi vaø Vieät Nam ....................................................................................................................18 1.3.1 Kinh nghieäm phaùt trieån thò tröôøng quyeàn choïn treân theá giôùi ........... 18
1.3.1.1 Sôû giao dòch quyeàn choïn Chicago (Chicago Board of Options Exchange ‟ CBOE) ................................................................................... 18 1.3.1.2 Sôû giao dòch chöùng khoaùn Haøn Quoác (Korea Exchange ‟ KRX) 23 1.3.2 Kinh nghieäm giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi NH TMCP AÙ Chaâu ... 26 1.3.3 Baøi hoïc kinh nghieäm cho Vieät Nam vaø NH TMCP XNK Vieät Nam... ......................................................................................................... 28 Keát luaän chöông 1 ...............................................................................................29 CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG GIAO DÒCH QUYEÀN CHOÏN VAØNG TAÏI NH TMCP XNK VIEÄT NAM .................................................................................... 30 2.1 Giôùi thieäu veà NH TMCP XNK Vieät Nam .............................................30 2.1.1 Heä thoáng NH TMCP XNK Vieät Nam ............................................. 30 2.1.2 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa NH TMCP XNK Vieät Nam ..... 31 2.1.3 Chieán löôïc vaø loä trình thöïc hieän muïc tieâu phaùt trieån cuûa NH TMCP XNK Vieät Nam .............................................................................................. 32 2.2 Thöïc traïng hoaït ñoäng kinh doanh vaøng taïi NH TMCP XNK Vieät Nam. ....................................................................................................................34 2.2.1 Heä thoáng vaên baûn quy phaïm phaùp luaät ñieàu haønh hoaït ñoäng kinh doanh vaøng taïi Vieät Nam. ............................................................................. 34 2.2.2 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh vaøng taïi NH TMCP XNK Vieät Nam. ......................................................................................................... 35 2.2.2.1 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh vaøng vaät chaát ........................... 35 2.2.2.2 Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh vaøng treân taøi khoaûn .................. 44 2.2.3 Nhöõng ruûi ro vaø toàn taïi cuûa hoaït ñoäng kinh doanh vaøng taïi Eximbank. ..................................................................................................... 47 2.2.3.1 Ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh vaøng vaät chaát ............................... 47 2.2.3.2 Ñoái vôùi hoaït ñoäng kinh doanh vaøng treân taøi khoaûn ..................... 48 2.3 Thöïc traïng giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi NH TMCP XNK Vieät Nam. ....................................................................................................................52 2.3.1 Nhöõng quy ñònh chung trong giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi NH TMCP XNK Vieät Nam. ................................................................................. 52 2.3.1.1 Cô sôû phaùp lyù veà hoaït ñoäng quyeàn choïn vaøng. ............................ 52
2.3.1.2 Quy trình giao dòch quyeàn choïn vaøng .......................................... 53 2.3.1.3 Nhöõng noäi dung chính cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn vaøng. .............. 56 2.3.1.4 Phí quyeàn choïn vaøng. .................................................................. 57 2.3.2 Tình hình thöïc hieän giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi NH TMCP XNK Vieät Nam. ...................................................................................................... 58 2.3.3 Hieäu quaû töø vieäc aùp duïng quyeàn choïn vaøng taïi NH TMCP XNK Vieät Nam. ...................................................................................................... 59 2.3.3.1 Phoøng ngöøa ruûi ro bieán ñoäng giaù vaøng cho caùc khoaûn phaûi thanh toaùn trong töông lai .................................................................................... 59 2.3.3.2 Phoøng ngöøa ruûi ro bieán ñoäng giaù vaøng cho caùc khoaûn phaûi thu trong töông lai ............................................................................................ 61 2.3.3.3 Coâng cuï ñaàu tö haáp daãn ............................................................... 63 2.3.4 Nhöõng thuaän lôïi vaø haïn cheá trong hoaït ñoäng giao dòch quyeàn choïn vaøng. ......................................................................................................... 64 2.3.4.1 Nhöõng thuaän lôïi ........................................................................... 64 2.3.4.2 Nhöõng haïn cheá vaø nguyeân nhaân cuûa nhöõng haïn cheá ................... 65 Keát luaän chöông 2 ...............................................................................................67 CHÖÔNG 3: GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN GIAO DÒCH QUYEÀN CHOÏN VAØNG TAÏI NH TMCP XNK VIEÄT NAM. .......................................................... 69 3.1 Ñònh höôùng phaùt trieån giao dòch quyeàn choïn taïi NH TMCP XNK Vieät Nam. .............................................................................................................69 3.2 Giaûi phaùp ñoái vôùi khaùch haøng söû duïng quyeàn choïn vaøng...................70 3.2.1 Naâng cao nhaän thöùc veà ruûi ro. ......................................................... 70 3.2.2 Thöïc hieän haïn cheá ruûi ro baèng quyeàn choïn. .................................... 71 3.3 Giaûi phaùp ñoái vôùi NH TMCP XNK Vieät Nam. .....................................72 3.3.1 Toái thieåu hoùa phí quyeàn choïn.......................................................... 72 3.3.2 Giaûm quy moâ hôïp ñoàng quyeàn choïn. .............................................. 74 3.3.3 Ña daïng hoùa saûn phaåm quyeàn choïn vaøng. ...................................... 75 3.3.4 Taêng cöôøng quaûn trò vaø giaùm saùt ruûi ro trong hoaït ñoäng quyeàn choïn vaøng. ......................................................................................................... 75
3.3.5 Naâng cao coâng taùc cung caáp thoâng tin veà quyeàn choïn vaø chieán löôïc quaûng caùo hieäu quaû ñeán khaùch haøng. ............................................................ 76 3.3.6 Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc vaø coâng ngheä phuïc vuï phaùt trieån quyeàn choïn. ......................................................................................................... 77 3.3.7 Taêng cöôøng hôïp taùc quoác teá vôùi caùc toå chöùc taøi chính khu vöïc vaø theá giôùi ......................................................................................................... 78 3.4 Giaûi phaùp hoã trôï töø NHNN Vieät Nam. ..................................................78 3.4.1 Hoaøn thieän khung phaùp lyù. .............................................................. 78 3.4.2 Thaønh laäp vaø phaùt trieån thò tröôøng giao dòch vaøng taäp trung. .......... 80 3.4.3 Chuaån hoùa nhöõng noäi dung trong hôïp ñoàng quyeàn choïn vaøng. ....... 82 3.4.4 Naâng cao hieäu quaû thò tröôøng taøi chính thoâng qua vieäc coâng khai hoùa vaø minh baïch hoùa thoâng tin .................................................................... 83 3.4.5 Ñaåy maïnh hoaït ñoäng tuyeân truyeàn nhaèm naâng cao nhaän thöùc cho caùc chuû theå tham gia thò tröôøng quyeàn choïn. ................................................. 83 Keát luaän chöông 3 ...............................................................................................84 KEÁT LUAÄN ............................................................................................................. 85 Taøi lieäu tham khaûo Phuï luïc
DANH MUÏC CAÙC KYÙ HIEÄU, CHÖÕ VIEÁT TAÉT STT TÖØ VIEÁT TAÉT DIEÃN GIAÛI 1 ACB Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu 2 ATM At the money 3 Eximbank Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn xuaát nhaäp khaåu Vieät Nam 4 NH Ngaân haøng 5 NHNN Ngaân haøng nhaø nöôùc 6 OTM Out of the money 7 OTC Khoâng taäp trung 8 TMCP Thöông maïi coå phaàn 9 TP. HCM Thaønh phoá Hoà Chí Minh 10 ITM In the money 11 XNK Xuaát nhaäp khaåu 12 VN Vieät Nam 13 VPCP Vaên phoøng Chính phuû
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. John C. Hull (2006, 2009), option, future and other derivatives. 2. TS. Buøi Leâ Haø, TS. Nguyeãn Vaên Sôn, TS. Ngoâ Thò Ngoïc Huyeàn, Ths. Nguyeãn Thò Hoàng Thu, saùch Giôùi thieäu veà thò tröôøng future & option, NXB Thoáng keâ, naêm 2000. 3. PGS.TS Traàn Hoaøng Ngaân, saùch Thanh toaùn quoác teá, NXB Thoáng keâ, naêm 2003. 4. TS. Nguyeãn Minh Kieàu, saùch Thanh toaùn quoác teá, NXB Thoáng keâ, naêm 2006. 5. Eximbank, Baùo caùo thöôøng nieân naêm 2005, 2006, 2007, 2008, 2009, 06/2009. 6. Toång hôïp thoâng tin töø caùc website: www.kitco.com.vn, www.cboe.com, www.sbv.gov.vn, www.pso.hochiminhcity.gov.vn, www.eximbank.com.vn...
DANH MUÏC CAÙC HÌNH KYÙ STT TEÂN HÌNH TRANG HIEÄU 1 Hình 1.1 Caùc traïng thaùi cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn mua 7 2 Hình 1.2 Caùc traïng thaùi cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn 8 3 Hình 1.3 Moái quan heä giöõa giaù trò thôøi gian vaø ngaøy ñaùo haïn cuûa 12 quyeàn choïn 4 Hình 1.4 Sô ñoà Biominal moät thôøi kyø 15 5 Hình 1.5 Sô ñoà Biominal hai thôøi kyø 16 6 Hình 1.6 Quy trình giao dòch quyeàn choïn cuûa CBOE 21 7 Hình 2.1 Doanh soá kinh doanh vaøng taïi Eximbank 36 8 Hình 2.2 Thu nhaäp thuaàn töø kinh doanh vaøng taïi Eximbank 38 9 Hình 2.3 Tình hình tieâu thuï vaøng cuûa Vieät Nam 39 10 Hình 2.4 Tình hình giaù vaøng theá giôùi 40 11 Hình 2.5 Tình hình giaù vaøng trong nöôùc Vieät Nam 41 12 Hình 2.6 Tình hình nhaäp khaåu vaøng cuûa Vieät Nam 42 13 Hình 2.7 Tình hình giaù vaøng theá giôùi quy ñoåi sang VNÑ vaø giaù vaøng 44 trong nöôùc Vieät Nam 14 Hình 2.8 Tình hình khoái löôïng giao dòch vaøng taïi Trung taâm giao 46 dòch vaøng SJC ‟ Eximbank 15 Hình 2.9 Tình hình giaù trò giao dòch vaøng taïi Trung taâm giao dòch 50 vaøng SJC ‟ Eximbank 16 Hình 2.10 Quy trình giao dòch quyeàn choïn vaøng cuûa Eximbank 53
DANH MUÏC CAÙC BAÛNG SOÁ LIEÄU KYÙ STT TEÂN BAÛNG TRANG HIEÄU 1 Baûng 1.1 Toùm taét caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán giaù quyeàn choïn vaøng khi 14 taêng moät bieán soá vaø coá ñònh nhöõng bieán soá khaùc 2 Baûng 2.1 Keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh cuûa Eximbank 32 3 Baûng 2.2 Toång giaù trò cuûa caùc hôïp ñoàng coâng cuï phaùi sinh cuûa 58 Eximbank 4 Baûng 2.3 Keát quaû cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn mua 100 löôïng vaøng 60 kieåu Myõ 5 Baûng 2.4 Keát quaû cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn 100 löôïng vaøng 62 kieåu Myõ 6 Baûng 2.5 Tình hình kinh doanh vaøng taïi Eximbank 64
LÔØI MÔÛ ÑAÀU 1. Söï caàn thieát cuûa ñeà taøi Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, tình hình kinh teá chính trò treân theá giôùi luoân xaûy ra nhöõng dieãn bieán phöùc taïp, ñaëc bieät laø cuoäc khuûng hoaûng taøi chính Myõ baét nguoàn töø cuoäc khuûng hoaûng tín duïng nhaø ôû thöù caáp, ñaõ laøm chao ñaûo neàn kinh teá theá giôùi vôùi nhieàu vuï tuyeân boá phaù saûn vaø saùt nhaäp mang tính lòch söû. Neàn kinh teá theá giôùi trôû neân mong manh hôn bao giôø heát vôùi nguy cô laïm phaùt gia taêng do caùc ngaân haøng trung öông caùc nöôùc phaûi thöïc hieän chính saùch nôùi loûng tieàn teä nhaèm cöùu giuùp neàn kinh teá trong thôøi kyø khuûng hoaûng, boùng ñen nôï naàn vaø maát khaû naêng thanh toaùn vaãn tieáp tuïc lan roäng ra khaép Chaâu AÂu, ñaõ laøm cho moïi keânh ñaàu tö ñeàu trôû neân quaù maïo hieåm. Vôùi baûn chaát vaø ñaëc tính cuûa mình, vaøng ñang ñöôïc coi laø phöông tieän caát tröõ an toaøn cuûa theá giôùi moãi khi coù bieán ñoäng. Caùc nhaø ñaàu tö nhaän ñònh vaøng ñang laø phöông tieän ñaàu tö haáp daãn vaø an toaøn hôn so vôùi caùc loaïi coå phieáu vaø traùi phieáu do laïm phaùt ñang coù chieàu höôùng gia taêng treân phaïm vi toaøn caàu. Tuy nhieân, vôùi nhu caàu vaøng theá giôùi taêng maïnh, nguoàn cung vaøng theá giôùi ñang daàn haïn heïp hôn ñaõ thuùc ñaåy giaù vaøng hieän nay coù nhöõng dieãn bieán leân xuoáng thaát thöôøng vaø ñang lao vaøo voøng xoaùy taêng giaù trong daøi haïn, lieân tuïc xaùc laäp caùc möùc giaù kyû luïc môùi. Maëc duø coù nhieàu döï baùo khaùc nhau nhöng treân thöïc teá giaù vaøng bieán ñoäng heát söùc thaát thöôøng vaø khoâng ai coù theå tieân ñoaùn moät caùch chính xaùc. Bieán ñoäng giaù vaøng seõ khoâng lieân tuïc theo moät chieàu taêng hay giaûm, maø giao ñoäng theo chieàu díc daéc trong xu theá taêng leân. Ñaàu tö vaøo vaøng laø moät vaán ñeà ñang ñöôïc raát nhieàu ngöôøi quan taâm vaø höùa heïn seõ mang laïi nguoàn lôïi nhuaän lôùn. Tuy nhieân, trong boái caûnh khoù tieân lieäu veà kinh teá vaø nhöõng xaùo troän chính trò, ñaàu tö vaøo vaøng cuõng tieàm aån raát nhieàu ruûi ro. Cho neân vieäc thöïc hieän caùc bieän phaùp ñeå phoøng ngöøa ruûi ro laø raát caàn thieát, maø trong ñoù quyeàn choïn laø moät trong nhöõng coâng cuï phaùi sinh phoå bieán ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö treân theá giôùi quan taâm vaø löïa choïn. ÔÛ Vieät Nam vieäc thöïc hieän caùc coâng cuï phaùi sinh ñeå phoøng ngöøa ruûi ro trong vieäc kinh doanh vaøng chöa ñöôïc phoå bieán. Hieän nay, nghieäp vuï naøy môùi chæ thöïc 1
hieän trieån khai taïi Eximbank vaø moät vaøi ngaân haøng khaùc nhö NH TMCP AÙ Chaâu, NH TMCP Saøi Goøn Thöông Tín,… nhaèm cung öùng coâng cuï baûo hieåm ruûi ro bieán ñoäng giaù vaøng cho khaùch haøng, tuy nhieân keát quaû hoaït ñoäng quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank vaãn chöa nhö mong ñôïi, nhaø ñaàu tö vaãn chöa theå hieän söï quan taâm ñoái vôùi nghieäp vuï naøy. Cho neân vieäc nghieân cöùu nhöõng kieán thöùc vaø phaân tích thöïc traïng giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank nhaèm thuùc ñaåy phaùt trieån quyeàn choïn nhö laø moät coâng cuï giuùp caùc nhaø ñaàu tö phoøng ngöøa ruûi ro goùp phaàn taïo söï oån ñònh vaø hieäu quaû cho thò tröôøng. Ñaây chính laø lyù do ñeå löïa choïn ñeà taøi “Phaùt trieån giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi ngaân haøng TMCP xuaát nhaäp khaåu Vieät Nam” laøm luaän vaên thaïc só. 2. Muïc tieâu nghieân cöùu Treân cô sôû soá lieäu trong giai ñoaïn töø naêm 2006 ‟ T6/2010, ñeà taøi thöïc hieän nghieân cöùu vaø phaân tích caùc hình thöùc hoaït ñoäng kinh doanh vaøng vaø tieán haønh nghieân cöùu vaø phaân tích tình hình giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank ñeå ñöa ra caùc giaûi phaùp mang tính thöïc tieãn nhaèm hoaøn thieän saûn phaåm quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu Ñoái töôïng: giao dòch quyeàn choïn vaøng. Phaïm vi nghieân cöùu: giai ñoaïn 2006 - T6/2010 taïi Eximbank. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu Phöông phaùp nghieân cöùu laø thoáng keâ, toång hôïp vaø so saùnh. Ñoàng thôøi tieán haønh tieáp xuùc, trao ñoåi vaø tham khaûo caùc yù kieán töø caùc chuyeân gia trong lónh vöïc taøi chính ngaân haøng vaø kinh doanh vaøng. 5. YÙ nghóa khoa hoïc vaø thöïc tieãn Heä thoáng nhöõng lyù luaän veà quyeàn choïn vaø quyeàn choïn vaøng. Phaân tích, ñuùc keát hoaït ñoäng ñaàu tö kinh doanh vaøng vaø tình hình giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank. Goùp phaàn hoaøn thieän vaø phaùt trieån hoaït ñoäng giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank. 2
6. Nhöõng ñieåm noåi baät cuûa luaän vaên Luaän vaên ñaõ toång keát caùc hoaït ñoäng kinh doanh vaøng vaø giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank trong giai ñoaïn töø naêm 2006 ‟ T6/2010, neâu ra ñöôïc öu ñieåm vaø toàn taïi cuûa töøng loaïi hình kinh doanh vaøng, nhöõng ruûi ro trong hoaït ñoäng kinh doanh vaøng taïi Eximbank. Luaän vaên ñaõ ñöa ra nhöõng bieän phaùp coù tính khaû thi nhaèm phaùt trieån vaø thu huùt khaùch haøng ñeán vôùi saûn phaåm quyeàn choïn vaøng cuûa Eximbank. 7. Keát caáu cuûa luaän vaên Ngoaøi phaàn môû ñaàu, keát luaän, danh muïc taøi lieäu tham khaûo, phuï luïc vaø baûng bieåu luaän vaên goàm 03 chöông: Chöông 1: Nhöõng lyù luaän cô baûn veà quyeàn choïn vaø quyeàn choïn vaøng. Chöông 2: Thöïc traïng giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank. Chöông 3: Giaûi phaùp phaùt trieån giao dòch quyeàn choïn vaøng taïi Eximbank. 3
CHUÔNG 1: NHÖÕNG LYÙ LUAÄN CÔ BAÛN VEÀ QUYEÀN CHOÏN VAØ QUYEÀN CHOÏN VAØNG 1.1 Toång quan veà quyeàn choïn 1.1.1 Lòch söû hình thaønh quyeàn choïn Töø ñaàu theá kyû 18, giao dòch quyeàn choïn laàn ñaàu tieân ñöôïc thöïc hieän treân thò tröôøng ôû Chaâu AÂu vaø ôû Myõ. Nhöõng naêm ñaàu thò tröôøng hoaït ñoäng gaëp thaát baïi vì naïn tham nhuõng. Moät trong nhöõng nhaø moâi giôùi chæ öu tieân giôùi thieäu cho khaùch haøng veà loaïi coå phieáu maø nhaø moâi giôùi naøy ñaõ aên hoái loä khi khaùch haøng coù nhu caàu. Vaøo ñaàu nhöõng naêm 1900, moät nhoùm coâng ty goïi laø: “Hieäp hoäi nhöõng nhaø moâi giôùi vaø kinh doanh quyeàn choïn mua vaø quyeàn choïn baùn” ra ñôøi. Nhaø ñaàu tö muoán mua quyeàn choïn seõ lieân heä vôùi moät coâng ty thaønh vieân, coâng ty naøy seõ tìm ngöôøi saün saøng baùn quyeàn choïn töø khaùch haøng cuûa coâng ty hoaëc cuûa caùc coâng ty thaønh vieân khaùc. Neáu coâng ty thaønh vieân khoâng tìm ra ngöôøi baùn quyeàn choïn, thì coâng ty ñoù seõ töï phaùt haønh quyeàn choïn vôùi giaù caû thích hôïp. Thò tröôøng hoaït ñoäng theo phöông thöùc naøy ñöôïc goïi laø thò tröôøng phi taäp trung OTC (over ‟ the ‟ counter market). Taïi ñaây, coâng ty thaønh vieân coù theå vöøa laø nhaø moâi giôùi vöøa laø nhaø kinh doanh, vaø caùc nhaø kinh doanh trong thò tröôøng thöôøng giao dòch vôùi nhau thoâng qua phöông tieän truyeàn thoâng thay cho vieäc gaëp nhau treân sôû giao dòch. Thaùng 04 naêm 1973, Uyû ban thöông maïi Chicago (Chicago Board of Trade - CBOT) thaønh laäp sôû giao dòch Chicago Board of Options Exchange (CBOE) daønh rieâng cho giao dòch quyeàn choïn coå phieáu. Vieäc mua baùn quyeàn choïn trôû neân phoå bieán vôùi haøng hoaù cô sôû ñöôïc trao ñoåi chuû yeáu laø caùc coå phieáu ñôn leû. Vaøo thôøi gian naøy, hôïp ñoàng quyeàn choïn mua baét ñaàu ñöôïc giao dòch treân CBOE vôùi 16 loaïi chöùng khoaùn. Maëc duø, quyeàn choïn ñaõ ñöôïc giao dòch töø tröôùc naêm 1973 nhöng CBOE ñaõ thaønh coâng trong vieäc taïo ra moät leänh thò tröôøng vôùi ñieàu khoaûn hôïp ñoàng ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng. Naêm 1977, hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn cuõng ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng. Naêm 1982, quyeàn choïn baét ñaàu giao dòch treân caùc hôïp ñoàng giao sau vôùi traùi phieáu Chính phuû, vaø loaïi giao dòch naøy phaùt trieån raát nhanh. Vieäc mua baùn quyeàn choïn cung caáp raát nhieàu coâng cuï ñeå ñaàu cô vaø haïn cheá ruûi ro veà giaù cho coäng ñoàng thöông maïi. Vôùi thaønh coâng ban ñaàu cuûa hôïp 4
ñoàng quyeàn choïn ñaõ taïo ñieàu kieän cho vieäc phaùt trieån haøng hoaù cô sôû laø voâ soá caùc haøng hoaù nguõ coác vaø caùc haøng hoaù khaùc. Vôùi ñaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, giao dòch quyeàn choïn ngaøy caøng trôû neân phoå bieán hôn, vaø lan roäng sang Anh, Brasil, Ñöùc, Phaùp, Nhaät Baûn, Singapore, Hoàng Koâng vaø Australia. Quaù trình toaøn caàu hoaù ñaõ taïo ra nhu caàu lieân keát ñieän töû vaø giao dòch thöông maïi 24/24 trong ngaøy. Thò tröôøng Myõ ñaõ ñaùp öùng nhu caàu naøy baèng caùch taïo ra nhöõng saûn phaåm giao dòch quoác teá, môû roäng giôø giao dòch vaø trieån khai moät sôû giao dòch ñieän töû. Nhöõng heä thoáng ñaùng chuù yù nhaát laø Globex do Chicago Mercantile Exchange (CME) phaùt trieån vaø Project A do CBOT phaùt trieån. Trong heä thoáng Globex, caùc nhaø ñaàu tö caù theå coù theå giao dòch döïa treân chæ soá S&P 500, S&P 500 mini, NASDAQ 100 vaø caùc hôïp ñoàng con. Caùc nhaø ñaàu tö caù theå cuõng coù theå mua baùn ngoaïi hoái treân Globex. Treân heä thoáng Project A, caùc nhaø ñaàu tö caù theå coù theå mua baùn T-bonds vaø tín phieáu, quyeàn choïn, vaø taát caû caùc saûn phaåm nguõ coác treân CBOT. Giao dòch ñieän töû ñöôïc thieát keá ñeå hoã trôï vieäc ñaáu giaù môû ngoaøi giôø giao dòch chính. Nhö vaäy, hôïp ñoàng quyeàn choïn coù chieàu daøi lòch söû thaêng traàm, noù ñöôïc giao dòch treân thò tröôøng phi taäp trung OTC töø theá kyû 19. Tuy nhieân, caùc hôïp ñoàng quyeàn choïn ñaõ taêng voït trong 30 naêm trôû laïi ñaây, ñaëc bieät laø keå töø khi CBOE ñöôïc thaønh laäp. Rieâng taïi Vieät Nam, hoaït ñoäng quyeàn choïn baét ñaàu ñöôïc thöïc hieän taïi NH TMCP XNK Vieät Nam vaøo ngaøy 12/02/2003 laø quyeàn choïn ngoaïi teä vôùi ngoaïi teä. Sau ñoù, NH TMCP XNK Vieät Nam ñaõ môû roäng trieån khai sang quyeàn choïn vaøng ñoàng thôøi vôùi moät vaøi ngaân haøng khaùc nhö NH TMCP AÙ Chaâu, NH TMCP Saøi Goøn Thöông Tín… 1.1.2 Khaùi nieäm Quyeàn choïn laø moät hôïp ñoàng giöõa hai beân - ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ‟ trong ñoù cho ngöôøi mua quyeàn, nhöng khoâng phaûi laø nghóa vuï, ñeå mua hoaëc baùn moät taøi saûn vaøo moät ngaøy trong töông lai vôùi giaù ñaõ ñoàng yù vaøo moät ngaøy hoâm nay. Ngöôøi mua quyeàn choïn traû cho ngöôøi baùn moät soá tieàn goïi laø phí quyeàn choïn (premium). Ngöôøi baùn quyeàn choïn saün saøng baùn hoaëc tieáp tuïc naém giöõ taøi saûn theo caùc ñieàu khoaûn cuûa hôïp ñoàng. Trong hôïp ñoàng quyeàn choïn, ngöôøi mua ñöôïc xem laø nhaø ñaàu tö coù vò theá daøi haïn, ngöôøi baùn ôû vò theá ngaén haïn. Ngöôøi baùn 5
quyeàn choïn nhaän ñöôïc moät soá tieàn phí quyeàn choïn ngay khi kyù hôïp ñoàng nhöng coù khoaûn loã tieàm taøng veà sau neáu ngöôøi mua thöïc hieän hôïp ñoàng quyeàn choïn. 1.1.3 Phaân loaïi quyeàn choïn 1.1.3.1 Phaân loaïi theo thôøi gian thöïc hieän. Quyeàn choïn kieåu Myõ (American style option): Cho pheùp ngöôøi naém giöõ quyeàn choïn thöïc hieän hôïp ñoàng quyeàn choïn vaøo baát kyø ngaøy naøo trong thôøi haïn hôïp ñoàng vaø tröôùc ngaøy ñaùo haïn. Quyeàn choïn kieåu Chaâu AÂu (European style Option): Cho pheùp ngöôøi naém giöõ quyeàn choïn thöïc hieän hôïp ñoàng quyeàn choïn vaøo ngaøy ñaùo haïn. Vieäc thanh toaùn giöõa hai beân xaûy ra sau khi hôïp ñoàng ñeán haïn töø 1 ñeán 2 ngaøy laøm vieäc. Söï phaân bieät giöõa hai loaïi quyeàn choïn kieåu Chaâu AÂu vaø quyeàn choïn kieåu Myõ khoâng lieân quan ñeán vò trí ñòa lyù. Ña soá hôïp ñoàng quyeàn choïn ñöôïc trao ñoåi chuû yeáu laø quyeàn choïn kieåu Myõ. Tuy nhieân, quyeàn choïn kieåu Chaâu AÂu coù ñaëc ñieåm deã phaân tích hôn quyeàn choïn kieåu Myõ. 1.1.3.2 Phaân loaïi theo quyeàn cuûa ngöôøi mua Quyeàn choïn mua (call option) Laø hôïp ñoàng quyeàn choïn trong ñoù beân mua quyeàn choïn mua coù quyeàn mua (hoaëc khoâng mua) taøi saûn cô sôû theo möùc giaù ñöôïc thoûa thuaän trong hôïp ñoàng . Coøn beân baùn quyeàn choïn mua phaûi thöïc hieän nghóa vuï baùn loaïi taøi saûn cô sôû naøy khi beân mua quyeát ñònh thöïc hieän quyeàn trong thôøi gian ñaùo haïn. Neáu giaù taøi saûn cô sôû giaûm, giaù quyeàn choïn mua cuõng seõ giaûm. Roõ raøng ngöôøi mua quyeàn choïn mua coù kyø voïng veà xu höôùng taêng giaù cuûa taøi saûn ñoù. Vaø quyeàn choïn mua luoân luoân ñöôïc thöïc hieän vaøo ngaøy ñeán haïn neáu giaù hieän haønh lôùn hôn giaù thöïc hieän. „ Ñoái vôùi ngöôøi mua quyeàn choïn mua Hôïp ñoàng laø ñöôïc giaù quyeàn choïn (in-the-money) khi coù theå ñem laïi lôïi nhuaän neáu thöïc hieän quyeàn ngay laäp töùc khi giaù thò tröôøng hieän taïi > giaù thöïc hieän. Hôïp ñoàng laø giaûm giaù quyeàn choïn (out-of-the-money) khi khoâng ñem laïi lôïi nhuaän neáu thöïc hieän quyeàn ngay laäp töùc khi giaù thò tröôøng hieän taïi < giaù thöïc hieän. 6
Hôïp ñoàng laø ngang giaù quyeàn choïn (at-the-money) neáu giaù thöïc hieän quyeàn gaàn nhaát vôùi möùc giaù thò tröôøng tröôùc ñoù cuûa taøi saûn khi giaù thò tröôøng hieän taïi = giaù thöïc hieän. Hình 1.1: Caùc traïng thaùi cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn mua Quyeàn choïn baùn (put option) Laø hôïp ñoàng quyeàn choïn trong ñoù ngöôøi mua quyeàn choïn baùn coù quyeàn baùn (hoaëc khoâng baùn) moät taøi saûn cô sôû theo möùc giaù ñöôïc thoaû thuaän trong hôïp ñoàng. Coøn ngöôøi baùn quyeàn choïn baùn phaûi thöïc hieän nghóa vuï mua loaïi taøi saûn cô sôû naøy khi ngöôøi mua quyeát ñònh thöïc hieän quyeàn trong thôøi gian ñaùo haïn. Quyeàn choïn baùn luoân luoân ñöôïc thöïc hieän vaøo ngaøy ñeán haïn neáu giaù hieän haønh nhoû hôn giaù thöïc hieän do ngöôøi mua quyeàn choïn baùn coù kyø voïng veà xu höôùng giaûm giaù cuûa taøi saûn cô sôû. Caû hai ñoái töôïng trong hôïp ñoàng quyeàn choïn mua vaø quyeàn choïn baùn laø ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn ñeàu söû duïng quyeàn choïn ñeå phoøng ngöøa ruûi ro vò theá ñoái vôùi taøi saûn cô sôû. „ Ñoái vôùi ngöôøi mua quyeàn choïn baùn Hôïp ñoàng laø ñöôïc giaù quyeàn choïn (in-the-money) khi coù theå ñem laïi lôïi nhuaän neáu thöïc hieän quyeàn ngay laäp töùc khi giaù thò tröôøng hieän taïi < giaù thöïc hieän. 7
Hôïp ñoàng laø giaûm giaù quyeàn choïn (out-of-the-money) khi khoâng ñem laïi lôïi nhuaän neáu thöïc hieän quyeàn ngay laäp töùc khi giaù thò tröôøng hieän taïi > giaù thöïc hieän. Hôïp ñoàng laø ngang giaù quyeàn choïn (at-the-money) neáu giaù thöïc hieän quyeàn gaàn nhaát vôùi möùc giaù thò tröôøng tröôùc ñoù cuûa taøi saûn khi giaù thò tröôøng hieän taïi = giaù thöïc hieän. Hình 1.2: Caùc traïng thaùi cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn 1.1.3.3 Nhöõng ñaëc tính cuûa quyeàn choïn Ngaøy ñeán haïn (expiration date) Ñaây laø ngaøy maø quyeàn choïn trôû neân voâ giaù trò, ngöôøi sôû höõu quyeàn choïn khoâng coù quyeàn yeâu caàu thöïc hieän quyeàn choïn nöõa. Giaù thöïc hieän (strike price) Laø giaù maø taïi ñoù ngöôøi mua coù theå mua moät soá löôïng taøi saûn cô sôû (neáu mua moät hôïp ñoàng quyeàn choïn mua hay baùn moät hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn) hay giaù maø taïi ñoù ngöôøi baùn coù theå baùn moät soá löôïng taøi saûn cô sôû (neáu ñaõ mua moät hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn hay baùn moät hôïp ñoàng quyeàn choïn mua). Giaù thöïc hieän ñöôïc hình thaønh ngoaøi yeáu toá moái quan heä cung caàu taøi saûn cô sôû treân thò tröôøng, thì coøn coù moái quan heä töông quan vôùi möùc phí quyeàn choïn. Giôùi haïn vò theá vaø giôùi haïn thöïc hieän 8
Giôùi haïn vò theá trong hôïp ñoàng quyeàn choïn laø soá löôïng hôïp ñoàng quyeàn choïn toái ña cuûa cuøng moät taøi saûn cô sôû maø moät nhaø ñaàu tö coù theå naém giöõ treân cuøng moät phía thò tröôøng. Theo söï bieán ñoäng giaù thò tröôøng cuûa taøi saûn cô sôû maø thò tröôøng quyeàn choïn coù hai phía laø thò tröôøng giaù taêng vaø thò tröôøng giaù giaûm. Giôùi haïn thöïc hieän trong hôïp ñoàng quyeàn choïn laø soá löôïng hôïp ñoàng quyeàn choïn toái ña cuûa cuøng moät taøi saûn cô sôû maø moät nhaø ñaàu tö ñöôïc pheùp thöïc hieän trong thôøi gian naêm ngaøy laøm vieäc lieân tieáp. 1.2 Toång quan veà quyeàn choïn vaøng 1.2.1 Khaùi nieäm veà quyeàn choïn vaøng Quyeàn choïn vaøng laø moät hôïp ñoàng quyeàn choïn giöõa hai beân mua vaø baùn, theo ñoù ngöôøi mua quyeàn choïn ñöôïc quyeàn nhöng khoâng phaûi nghóa vuï, ñeå mua hoaëc baùn moät soá löôïng vaøng nhaát ñònh vôùi möùc giaù thöïc hieän ñöôïc aán ñònh tröôùc trong moät thôøi haïn cuï theå ôû töông lai. Ngöôøi mua quyeàn choïn phaûi traû cho ngöôøi baùn quyeàn choïn moät khoaûn phí quyeàn choïn ngay luùc kyù hôïp ñoàng. Ngöôïc laïi, ngöôøi baùn quyeàn choïn vaøng phaûi coù nghóa vuï thöïc hieän hôïp ñoàng theo caùc ñieàu khoaûn ñaõ thoûa thuaän tröôùc, neáu nhö ngöôøi mua quyeàn choïn thöïc hieän quyeàn. 1.2.2 Ñaëc ñieåm cuûa quyeàn choïn vaøng Quyeàn choïn vaøng laø moät coâng cuï giao dòch ñoäc ñaùo vaø ña chieàu, coù ñöôïc söï linh hoaït lôùn trong quaù trình ñaàu tö. Vaø coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng sau: 1.2.2.1 Quyeàn ñöôïc thöïc hieän hôïp ñoàng Ñaây laø ñaëc ñieåm cô baûn nhaát vaø laø yeáu toá haáp daãn cuûa hôïp ñoàng quyeàn choïn so vôùi caùc hình thöùc hôïp ñoàng mua baùn vaøng khaùc. Nhaø ñaàu tö ñaõ mua hôïp ñoàng quyeàn choïn coù quyeàn thöïc hieän hôïp ñoàng khi thò tröôøng bieán ñoäng thuaän lôïi hay khoâng thöïc hieän ñeå hôïp ñoàng trôû neân voâ hieäu khi thò tröôøng dieãn bieán baát lôïi. Trong khi ñoù ñoái vôùi caùc hôïp ñoàng mua baùn vaøng thoâng thöôøng khi hôïp ñoàng ñeán haïn thì caû hai beân tham gia kyù keát hôïp ñoàng buoäc phaûi thöïc hieän hôïp ñoàng. 1.2.2.2 Giôùi haïn möùc loã toái ña Thoâng qua ñaëc ñieåm naøy, ngöôøi mua quyeàn choïn vaøng xaùc ñònh ñöôïc khoaûn loã toái ña coù theå xaûy ra trong giao dòch vaøng ôû töông lai ngay töø thôøi ñieåm kyù hôïp ñoàng quyeàn choïn, möùc loã toái ña ñuùng baèng giaù quyeàn choïn vaøng - ñaây laø möùc phí 9
maø ngöôøi mua phaûi traû khi mua moät hôïp ñoàng quyeàn choïn, hay möùc phí ngöôøi baùn nhaän ñöôïc khi baùn moät hôïp ñoàng quyeàn choïn vaøng. Vôùi ñaëc ñieåm quyeàn ñöôïc thöïc hieän hôïp ñoàng, neân trong giao dòch quyeàn choïn vaøng ngöôøi mua quyeàn choïn chæ thöïc hieän hôïp ñoàng quyeàn choïn khi söï thay ñoåi cuûa giaù vaøng theo chieàu höôùng coù lôïi cho hoï, hoaëc seõ ñeå cho hôïp ñoàng töï ñoäng heát haïn maø khoâng tieán haønh baát cöù giao dòch naøo neáu ngöôøi mua quyeàn choïn thaáy seõ gaây thieät haïi hôn. Do ñoù, möùc giaù quyeàn choïn maø ngöôøi mua quyeàn choïn phaûi traû ban ñaàu ñöôïc xem laø giôùi haïn toái ña cuûa khoaûn loã trong kinh doanh quyeàn choïn vaøng. 1.2.2.3 Khoâng giôùi haïn möùc lôïi nhuaän tieàm naêng Thoâng qua vieäc löïa choïn kieåu hôïp ñoàng quyeàn choïn vaøng thích hôïp, laø hôïp ñoàng quyeàn choïn theo kieåu Myõ hoaëc laø hôïp ñoàng quyeàn choïn theo kieåu Chaâu AÂu cuøng vôùi möùc giaù thöïc hieän hôïp lyù ‟ ñaây laø giaù maø taïi ñoù coù theå mua moät soá löôïng vaøng (neáu mua moät hôïp ñoàng quyeàn choïn mua hay baùn moät hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn) hay giaù maø taïi ñoù coù theå baùn moät soá löôïng vaøng (neáu ñaõ mua moät hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn hay baùn moät hôïp ñoàng quyeàn choïn mua), maø ngöôøi mua quyeàn choïn coù theå thu ñöôïc lôïi nhuaän haáp daãn khi giaù vaøng coù söï thay ñoåi theo höôùng coù lôïi, beân caïnh yeáu toá phoøng ngöøa ruûi ro xaûy ra. 1.2.3 Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán giaù quyeàn choïn vaøng 1.2.3.1 Giaù quyeàn choïn Laø möùc phí maø ngöôøi mua phaûi traû khi mua moät hôïp ñoàng quyeàn choïn, hay möùc phí ngöôøi baùn nhaän ñöôïc khi baùn moät hôïp ñoàng quyeàn choïn vaøng. Giaù quyeàn choïn vaøng bao goàm giaù trò noäi taïi cuûa quyeàn choïn vaø giaù trò thôøi gian cuûa quyeàn choïn Giaù trò noäi taïi cuûa quyeàn choïn Laø giaù trò maø ngöôøi naém giöõ quyeàn choïn nhaän ñöôïc khi thöïc hieän quyeàn choïn vaø baèng giaù thò tröôøng hieän taïi tröø ñi giaù thöïc hieän (ñoái vôùi hôïp ñoàng quyeàn choïn mua) vaø baèng giaù thöïc hieän tröø giaù trò thò tröôøng hieän taïi (ñoái vôùi hôïp ñoàng quyeàn choïn baùn). Giaù trò noäi taïi = Giaù thò tröôøng hieän taïi - Giaù thöïc hieän (quyeàn choïn mua) Giaù trò noäi taïi = Giaù thöïc hieän - Giaù thò tröôøng hieän taïi (quyeàn choïn baùn) 10