Mẹ và con trai
Truyện của Nguyễn Ái Thùy
Con trai về nước thì con gái đi lấy chồng, rốt cuộc nhà cũng chỉ có hai mẹ con. Những gì
bà lo lắng nhất đã qua. Cả hai đứa đều được học tới nơi tới chốn, dốt nát là điều bà sợ
hơn cả sự nghèo đói. Người con rể con gái bà chọn bà không ưng ý lắm, nó học nhạc mà
chồng nó chẳng biết gì về âm nhạc thế nhưng nó bảo nó yêu, bà phải gả. Đợi gặp được
người tri âm như quan niệm của bà thì nó già mất. Con trai bà được đi du học, một ước
mơ của bà thành hiện thực. Một phần vì nó học giỏi nhưng cũng nhờ sự vân động của
một ông bạn của bà định cư đã lâu ở nước ngoài. Đó là một người bạn từ khi bà còn trẻ,
nhiều khi bà thắc mắc, ông có yêu bà không? Bà không dám chắc nhưng sao lại có được
một tình bạn như vậy giữa hai người khác phái. Lúc nào ông cũng giúp đỡ bà và giữ gìn
danh tiết cho bà, chỉ một đôi lần mơ hồ hé lộ một tình cảm đặc biệt. Bà không tin lắm vào
sự cảm nhận của mình và mong rằng đừng bao giờ biết được bí mật của trái tim ông.
Tám năm du học thành tài, ai cũng tiếc sao bà không để con trai ở lại với mức lương
tháng mấy nghìn đô la để về đây kiếm mấy triệu đồng. Năm ngoái có người bạn gái thân
của bà từ nước ngoài về dẫn theo cả đại gia đình gồm con cháu. Mấy đứa cháu ngoại của
bà bạn ấy thật dễ thương nhưng chỉ biết lõm bõm vài tiếng Việt, khi trò chuyện giữa
chúng với nhau chúng nói toàn bằng tiếng Tây. Bà có cảm giác bạn bà sống với những
người ngoại quốc. Rồi bà cứ sợ con trai ở lại bên đó lấy vợ rồi dẫn về một đàn cháu mà
khi nói chuyện với bà nội ba nó phải phiên dịch… Đành rằng cháu mình thì mình vẫn
thương nhưng có cái gì đó mất mát.
Chừng gần một năm nay bà khao khát có cháu. Như đã từng khao khát có con vì bà có
con muộn. Đứa cháu sẽ là hình ảnh bé bỏng của con bà được tái hiện. Qua kinh nghiệm
bản thân, bà nhận ra rằng gần ông bà, đứa trẻ sẽ có một cuộc sống tinh thần phong phú
hơn. Ông bà là một lớp đất sâu lắng màu mỡ để những chiếc rễ vươn xa, bám chặt vào
nguồn cội vững chắc hơn. Bà sẽ trông cháu cho các con đi làm, kể chuyện cổ tích cho nó
nghe, dạy nó học và dẫn nó vào Internet học và chơi. Vì lý do đó mà lâu nay bà bảo con
dạy bà cách sử dụng máy vi tính. Tuổi trẻ của bà cứ mãi tái sinh ở con rồi ở cháu, nhờ
con cháu mà bà không bị đẩy lùi vào quá khứ, bắt kịp được nhịp mới của cuộc sống.
Bà pha một ly nước cam đợi con trai đi làm về, giống như đã làm với chồng cách đây hai
mươi năm. Bà nhìn ra cả cái dáng nó mở cổng lánh người vào nhanh nhẹn, dứt khoát,
duyên dáng giống hệt ông. Ông hiền hậu, khiêm tốn còn nó sắc sảo, kiêu hãnh. Lòng bà
rộn lên ấm áp, sung sướng. Bà thấy đó là một điều kỳ diệu, một phụ nữ nhỏ bé như bà sao
lại sinh ra được một chàng trai cao lớn dường kia. Cha nó cũng cao nhưng nó còn cao
hơn cả ngừơi cha.
- Chào mẹ con về!
Giọng con reo vang. Câu chào đó bà nghe hàng ngàn lần từ khi con là cậu bé lũn đũn bên
chân chồng bà. Mỗi khi đi học về chỉ nghe giọng chào bà đã biết con có hài lòng với
những gì nó đạt được ở lớp hay với bạn bè. Bà mỉm cười:
- Uống nước đi con!
Chàng trai cất chiếc máy vi tính xách tay lên kệ, tháo cà vạt, khi ngang quan mẹ để lấy ly
nước chàng bóp vai mẹ một cái. Bà biết con đang có điều gì vui lắm, đôi mắt lấp lánh sau
cặp kiếng trắng.
- Mẹ nấu cơm chưa?
- Đang nấu ...
- Thôi mẹ, để đấy mình đi ăn tiệm đi!
- Phí thế con, nhà còn thức ăn.
- Có khung cảnh mẹ sẽ rất thích! Gần sông.
Nó biết bà thích sông, không biết từ hồi nào. Bà được sinh ra, lớn lên bên sông nước,
tên bà cũng trùng tên với một con sông đâu tận bên Tàu rồi nghệ danh của bà cũng xuất
phát từ tên con sông quê nhà, một sự trùng hợp ngẫu nhiên mà sau này bà mới khám phá
ra.
- Để hôm khác đi!
- Con có chuyện muốn nói với mẹ …
- Với mẹ ở đâu chẳng nói được, mẹ dọn cơm ra sân ăn cho mát nhé.
Nhưng suốt bữa ăn con trai không nói gì về điều định nói. Bà cũng lờ mờ đoán ra nhưng
không nhắc vì không muốn xem đó là điều quan trọng, ít ra bà cũng cố ý làm ra vẻ như
vậy trước mặt con. Cái cách mà bà hay làm khá thành công khi con còn nhỏ. Hai mẹ con
chỉ nhắc đến một người vắng mặt là cô con gái vừa đám cưới cách đây một tuần. Bà nghĩ
chính qua việc cô gái ấy giúp đám cưới em mình mà chàng trai càng hiểu rõ cô, thấy
được năng khiếu thẩm mỹ, sự tinh tế của cô.
- Hồi chiều hai vợ chồng nó có về có một lát, bảo chủ nhật mới về lâu được.
- Để cho nó tự do, tụi nó đi chơi có vui không mẹ?
- Mẹ không hỏi nhưng chỉ cần nhìn vào mắt nó là thấy cả một trời hạnh phúc.
- Đám cưới nó cầu kỳ quá, đám cưới của con sẽ đơn giản hơn.
- Mẹ cũng muốn đơn giản nhưng không thể đơn giản hơn nữa, cũng phải ở theo thời
không thể làm theo ý mình được con ạ … Mẹ ngẫm ra những câu thành ngữ tục ngữ của
ông bà nói đều đúng cả. Ví dụ như câu lấy vợ xem tông, bà nào ăn ở với chồng quá quắt,
khó hy vọng con gái của bà ta là người hiền thục. …
Con trai bà dường như chú ý vào món ăn hơn.
- Lâu lắm con mới được ăn món canh đậu khuôn nấu với hẹ. Ăn món này làm con nhớ
hồi đi học mẫu giáo…
- Thằng này nhớ dai thật .
Bà nghe con đổi giọng.
- Mẹ ơi, lương con vậy nhà mình đủ xài không?
- Đủ chứ con … dư. Mẹ quên cần kiệm rồi, sẽ để dành sửa nhà …
- Nhà mình ở vậy được rồi, có gì đâu phải sửa.
Bà định nói sửa nhà để cưới vợ cho con nhưng kịp im lặng, tiếp tục dọn dẹp. Chợt con
trai lên tiếng:
- Mẹ ơi, mẹ còn đủ sức làm một cái đám cưới trong năm nay nữa không?
Bà im một lát trả lời con một cách nhẹ nhàng, không ngạc nhiên, không thích thú.
- Đùa hay thật đấy?
- Làm sao con dám đùa chuyện ấy …
Bà biết con đang muốn nói thêm nhưng sự biểu lộ qua vẻ bất biến trên mặt bà khiến
anh ta yên lặng. Bà ngồi im một lúc lâu. Điều con trai bà định nói bây giờ mới bắt đầu
nhưng họ hiểu rằng nãy giờ họ đã nói bằng cách lảng tránh, nên bà như tiếp tục một cuộc
nói chuyện ngấm ngầm cách đây đã nửa giờ hay hơn thế nữa mà không cần lặp lại phần
chìm của câu chuyện.
- Lâu nay cô ấy đến nhà, nếu nói thương như con cháu thì không thành thật, nhưng mẹ
vẫn quý mến nó, mong ước nó hạnh phúc nhưng chưa bao giờ mẹ hình dung nó thành con
dâu của mẹ.
- Vậy mẹ thương cô ấy vì điều gì?
- Nó tốt và đẹp … Nhưng từ sự nhạy cảm thiên phú của một người mẹ, mẹ thấy ở nó có
một cái gì đó không ổn, một sự bất trắc cho người đàn ông nào cưới nó…
Người con trai không bất ngờ vì mẹ mình biết tất cả chuyện tình cảm của mình. Không
ai bất ngờ vì cuộc đối thoại này, cho nên họ vẫn cứ nói. Bà mẹ tiếp.
- Tình cảm của mẹ dành cho nó không bắt nguồn từ sự ngưỡng mộ như nhiều người
vẫn dành cho nó mà từ lòng trắc ẩn. Ngay từ hôm hai đứa gặp lại nhau, mẹ đã thấy sự
bàng hoàng ở con, mẹ biết con đã gặp tiếng sét. Nó quá đẹp, người đàn ông nào gặp nó
cũng giật mình. Nhưng theo sự chiêm nghiệm của riêng mẹ, một người đàn ông chín chắn
không nên lấy vợ quá đẹp. Vì một người phụ nữ đẹp mà không được hưởng một nền giáo
dục chu đáo thường ít khi mang đến hạnh phúc cho người đàn ông lấy họ, họ thường
hoang tưởng và dễ gặp cạm bẫy. Những phụ nữ có nhan sắc vừa vừa thường dễ sống, dễ
hạnh phúc hơn.
- Nhưng mẹ ơi, con đâu còn là một thiếu niên nữa, càng hiểu con càng yêu cô ấy. Cô ấy
đâu chỉ đẹp một cách rỗng tuếch mà còn rất thông minh, dịu dàng và có bản lĩnh nữa…
- Mẹ không phủ nhận những giá trị con đã nhận ra ở cô ấy … Nhưng như một căn nhà
lầu, càng nhiều tầng càng phải xây trên nền móng vững chắc hơn, đó là đức hạnh…
Nói xong câu này bà thấy ân hận vì mình vội vàng quá. Nhưng không kịp nữa, con trai bà
hình như nhăn mặt vì đau đớn.
- Cô ấy … đã làm gì hả mẹ?
- Mẹ không biết … Chơi thân với em gái con từ bao năm nay, từ trung học đến đại học
nó chưa có biểu hiện gì … Nhưng mẹ nó…
- Mẹ cô ấy sao?
- Chứ nó không kể gì với con sao?
- Thì cô ấy cũng chỉ nói như mẹ, ba mẹ cô ấy ly hôn.
- Lẽ ra mẹ cũng không nói với con làm gì vì đó là chuyện riêng của người ta, nhưng
nếu con có ý định cưới cô ấy thì con phải biết: Mẹ nó bỏ chồng đi theo một người đàn
ông khác!.
Người con trai cắn môi, cái cách mà chồng bà hay làm mỗi khi suy nghĩ và bà yêu nét
mặt của ông những khi ấy. Anh ta trầm ngâm:
- Có thể họ không sống với nhau vì nhiều lý do rất chính đáng, con nghĩ điều đó cũng rất
bình thường.
- Mẹ cũng thấy bỏ chồng thì không có gì ghê gớm lắm nhưng bỏ cả con là điều mẹ
không thể chấp nhận được. Tình mẫu tử, đó là đạo đức tối thiểu của một người đàn bà.
Một người mẹ mà bỏ con thì chẳng khác nào …
