C NG HÒA XÃ H I CH NGHĨA VI T NAMỘ Ộ Ủ Ệ
Đc l p – T do – H nh phúcộ ậ ự ạ
MÔ T SÁNG KI NẢ Ế
Mã số:…………………………………………………………………
1. Tên sáng ki n: ế“Phát huy tính tích c c h c t p c a h c sinh b ngự ọ ậ ủ ọ ằ
ph ng pháp th o lu n nhóm môn Sinh h c 6”.ươ ả ậ ở ọ
2. Lĩnh v c áp d ngự ụ
Môn Sinh h c l p 6. ọ ớ
3. Mô t b n ch t c a sáng ki nả ả ấ ủ ế
3.1. Tình tr ng gi i pháp đã bi tạ ả ế
Trong ch ng trình giáo d c b c Trung h c c s (THCS), Sinh h cươ ụ ở ậ ọ ơ ở ọ
là m t trong nh ng môn h c có v trí, vai trò quan tr ng vì đã góp ph n khôngộ ữ ọ ị ọ ầ
nh trong vi c giáo d c đào t o h c sinh thành nh ng ng i lao đng có triỏ ệ ụ ạ ọ ữ ườ ộ
th c, năng l c phù h p v i s phát tri n c a đt n c. ứ ự ợ ớ ự ể ủ ấ ướ
* u đi m c a gi i phápƯ ể ủ ả
- Sinh h c 6 là phân môn m đu trong ch ng trình môn Sinh c p THCS.ọ ở ầ ươ ấ
Nó s cung c p cho các em nh ng ki n th c khoa h c v th c v t, gi i thích cácẽ ấ ữ ế ứ ọ ề ự ậ ả
hi n t ng th c t trong s n xu t và đi s ng hàng ngày. Đệ ượ ự ế ả ấ ờ ố ó là n n t ng đề ả ể
h c sinh d dàng n m v ng các bi n pháp kĩ thu t s n xu t nông, lâm nghi pọ ễ ắ ữ ệ ậ ả ấ ệ
đc h c trong môn Công ngh l p 7 và ki n th c Di truy n, Sinh thái Sinhượ ọ ệ ớ ế ứ ề ở
h c l p 9; ọ ớ
- Giáo viên đa ra gi i pháp giúp h c sinh n m v ng ki n th c và kh iư ả ọ ắ ữ ế ứ ơ
d y kh năng h c t p tích c c ch đng t ng em; ậ ả ọ ậ ự ủ ộ ở ừ
- Nh ho t đng nhóm h c sinh s t h c t p, nh n xét, đánh giá l nờ ạ ộ ọ ẽ ự ọ ậ ậ ẫ
nhau; t b c l mình; tăng kh năng t phát hi n và chi m lĩnh ki n th cự ộ ộ ả ự ệ ế ế ứ
m i;ớ
- Ti t h c tr nên t nhiên sinh đng, nh nhàng, tho i mái, h c sinh cóế ọ ở ự ộ ẹ ả ọ
c m giác nh đc vui ch i ngay trong gi h c; ả ư ượ ơ ờ ọ
- Gi i pháp mà đ tài đ c p đc rút ra t th c t gi ng d y nên phùả ề ề ậ ượ ừ ự ế ả ạ
h p v i trình đ, tâm lý c a h c sinh l p 6;ợ ớ ộ ủ ọ ớ
- Giáo viên t tin, ph n kh i khi s d ng gi i pháp này vào bài gi ngự ấ ở ử ụ ả ả
v i ni m tin là h c sinh đt đc k t qu h c t p t t nh t.ớ ề ọ ạ ượ ế ả ọ ậ ố ấ
* Khuy t đi m c a gi i phápế ể ủ ả
1
Giáo viên có yêu ngh nh ng tinh th n nhi t quy t, s ch u th ng ch uề ư ầ ệ ế ự ị ươ ị
khó, tính kiên nh n trong nghiên c u tìm tòi ph ng pháp gi ng d y phù h pẫ ứ ươ ả ạ ợ
v i năng l c, trình đ h c sinh không ph i th y cô nào cũng có đc. Vì thớ ự ộ ọ ả ầ ượ ế
vi c giáo viên đu t , nghiên c u sâu cho bài gi ng ch a nhi u. Bài gi ng cònệ ầ ư ứ ả ư ề ả
thi u tính sáng t o, s đa d ng v hình th c t ch c d y h c… làm h n chế ạ ự ạ ề ứ ổ ứ ạ ọ ạ ế
s thu hút h c sinh vào môn h c c a mình;ự ọ ọ ủ
Trong gi ng d y giáo viên th c hi n ph ng pháp th o lu n nhómả ạ ự ệ ươ ả ậ
ch a th ng xuyên, đu đn trong t ng ti t h c; khi s d ng thì qua loa, hìnhư ườ ề ặ ừ ế ọ ử ụ
th c; ch y u s d ng khi có d gi , thao gi ng. Vì th hàng ngày giáo viênứ ủ ế ử ụ ự ờ ả ế
th ng gi ng gi i nhi u, h c sinh nghe nhi u, giáo viên ch a t o đi u ki nườ ả ả ề ọ ề ư ạ ề ệ
cho h c sinh phát huy v n hi u bi t c a mình, ch a t o đc s h ng thúọ ố ể ế ủ ư ạ ượ ự ứ
cũng nh tính sáng t o c a các em nên gi h c th ng n ng n , ch a mangư ạ ủ ờ ọ ườ ặ ề ư
l i hi u qu cao trong giáo d c;ạ ệ ả ụ
Trong gi h c giáo viên th ng ho t đng nhi u h n h c sinh do sờ ọ ườ ạ ộ ề ơ ọ ử
d ng ph ng pháp gi ng d y truy n th ng; ụ ươ ả ạ ề ố
Trình đ t duy c a h c sinh l p 6 còn th p; s m i m v n i dungộ ư ủ ọ ớ ấ ự ớ ẽ ề ộ
ki n th c làm cho các em g p nhi u khó khăn trong vi c lĩnh h i tri th c m i;ế ứ ặ ề ệ ộ ứ ớ
M t s h c sinh l i bi ng, l i vào s giúp đ c a các b n gi i h nộ ố ọ ườ ế ỉ ạ ự ỡ ủ ạ ỏ ơ
nên không tham gia ho t đng; ạ ộ
Đi u hành th o lu n nhóm không t t d d n đn m t đoàn k t, m tề ả ậ ố ễ ẫ ế ấ ế ấ
tr t t trong l p h c và lãng phí th i gian; ậ ự ớ ọ ờ
m t s ph huynh và h c sinh v n còn suy nghĩ môn chính, môn phỞ ộ ố ụ ọ ẫ ụ
và quan ni m Sinh h c là m t trong nh ng môn ph nên vi c h c còn thái đệ ọ ộ ữ ụ ệ ọ ộ
xem th ng, l là, ch a c g ng; các em dành th i gian đu t cho các mônườ ơ ư ố ắ ờ ầ ư
mà t cho là quan tr ng h n nh Ng văn, Toán, V t lí,…ự ọ ơ ư ữ ậ
3.2. N i dung gi i pháp đ ngh công nh n là sáng ki n kinhộ ả ề ị ậ ế
nghi mệ
a. M c đích c a gi i phápụ ủ ả
Cùng v i các b môn khác thì ch ng trình SGK Sinh 6 có thông tinớ ộ ươ
t ng bài, s l ng câu h i, bài t p, s đ,… phù h p v i trình đ các em.ừ ố ượ ỏ ậ ơ ồ ợ ớ ộ
M i bài h c bên c nh n i dung d nh n bi t thì cũng có n i dung tr u t ngỗ ọ ạ ộ ễ ậ ế ộ ừ ượ
c n suy nghĩ cũng nh trong l p h c thì luôn có s phân lo i h c sinh gi i -ầ ư ớ ọ ự ạ ọ ỏ
khá - trung bình - y u đ gi i quy t các vde neu trên. Đ t t c các em v a dế ể ả ế ể ấ ả ừ ễ
dàng ti p thu ki n th c v a ế ế ứ ừ phát huy tính tích c c, t giác, ch đng, sáng t oự ự ủ ộ ạ
c a h c sinh ủ ọ trong h c t p thì giáo viên c n l a ch n và s d ng các kĩ thu tọ ậ ầ ự ọ ử ụ ậ
d y h c cũng nh ph ng pháp gi ng d y phù h p. Trong các ph ng phápạ ọ ư ươ ả ạ ợ ươ
gi ng d y hi n nay, tôi th y ph ng pháp th o lu n nhóm là m t trongả ạ ệ ấ ươ ả ậ ộ
nh ng ph ng pháp d y h c hi u qu ữ ươ ạ ọ ệ ả b i qua đó giáo viên là ng i t ch cở ườ ổ ứ
cho h c sinh ho t đng còn h c sinh s bi t k t h p làm vi c cá nhân v i làmọ ạ ộ ọ ẽ ế ế ợ ệ ớ
2
vi c theo nhóm, các em v a lĩnh h i tri th c v aệ ừ ộ ứ ừ kích thích tính tích c c chự ủ
đng c a mình trong h c t p. Hi n nay ph ng pháp này không còn xa l v iộ ủ ọ ậ ệ ươ ạ ớ
giáo viên khi lên l p. Tuy nhiên vi c s d ng ph ng pháp th o lu n nhómớ ệ ử ụ ươ ả ậ
đ đt hi u qu t i u nh t thì không ph i giáo viên nào cũng th c hi nể ạ ệ ả ố ư ấ ả ự ệ
đc nh t là đi v i h c sinh l p 6 – l p m đu c a b c THCS. Tượ ấ ố ớ ọ ớ ớ ở ầ ủ ậ h cừ ọ
sinh l n nh t c a tr ng ti u h c l i tr thành nh nh t c a tr ng THCSớ ấ ủ ườ ể ọ ạ ở ỏ ấ ủ ườ
nên các em nhút nhát, b ng v i tr ng m i, th y cô m i, b n bè m i,ỡ ỡ ớ ườ ớ ầ ớ ạ ớ
ch ng trình - ph ng pháp h c t p m i…ươ ươ ọ ậ ớ T đó d n đn tình tr ng các emừ ẫ ế ạ
r t rè, m t t tin.ụ ấ ự Đi u này s nh h ng đn vi c ti p thu tri th c và k tề ẽ ả ưở ế ệ ế ứ ế
qu h c t p c a các em;ả ọ ậ ủ
Là m t giáo viên gi ng d y Sinh h c 6 tôi nghĩ mình c n nghiên c uộ ả ạ ọ ầ ứ
l a ch n ph ng pháp gi ng d y phù h p đ h c sinh v a d dàng ti p thuự ọ ươ ả ạ ợ ể ọ ừ ễ ế
ki n th c v a phát huy tính tích c c cũng nh kh i d y các em lòng yêuế ứ ừ ự ư ơ ậ ở
thích môn h c. Đó là m c đích đ tôi ch n đ tài “ọ ụ ể ọ ề Phát huy tính tích c c h cự ọ
t p c a h c sinh b ng ph ng pháp th o lu n nhóm môn Sinh h c 6”.ậ ủ ọ ằ ươ ả ậ ở ọ
b. N i dung c a gi i phápộ ủ ả
b.1. Tính m i, s khác bi t c a gi i pháp m i so v i gi i pháp cũớ ự ệ ủ ả ớ ớ ả
- Nâng cao hi u qu d y – h c môn Sinh h c 6 b ng cách h ng d nệ ả ạ ọ ọ ằ ướ ẫ
h c sinh đa ra suy nghĩ đ cùng gi i quy t các v n đ có liên quan đn bàiọ ư ể ả ế ấ ề ế
h c; ọ
- T o s hi u bi t sâu, r ng v th c v t và phát huy tính ch đng, tạ ự ể ế ộ ề ự ậ ủ ộ ự
giác, sáng t o, h ng thú cho h c sinh khi h c môn Sinh h c; ạ ứ ọ ọ ọ
- Giáo viên kiên trì, th c hi n th ng xuyên, đu đn ho t đng th oự ệ ườ ề ặ ạ ộ ả
lu n nhóm trong t ng ti t h c giúp h c sinh hi u bài nhanh chóng, hi u qu ; ậ ừ ế ọ ọ ể ệ ả
- Trong ho t đng h c t p h c sinh th t s là ng i tích c c, ch đngạ ộ ọ ậ ọ ậ ự ườ ự ủ ộ
tìm tòi lĩnh h i tri th c còn giáo viên ộ ứ là ng i t ch c, theo dõi ho t đng c aườ ổ ứ ạ ộ ủ
các em. Vì th h c sinh làm vi c nhi u h n giáo viên; ế ọ ệ ề ơ
- T t c h c sinh đu tham gia gi i trình, trao đi, th o lu n v th cấ ả ọ ề ả ổ ả ậ ề ự
hi n nhi m v h c t p. Qua đó rèn cho các em tính sáng t o, k năng thuy tệ ệ ụ ọ ậ ạ ỹ ế
trình, m nh d n, t tin trình bày ý ki n c a nhóm mình tr c t p th cũngạ ạ ự ế ủ ướ ậ ể
nh nh n xét, đánh giá ý ki n c a nhóm b n;ư ậ ế ủ ạ
- Đ cao s đóng góp c a h c sinh y u - kém d a vào s n l c c a b nề ự ủ ọ ế ự ự ổ ự ủ ả
thân qua đó giúp h c sinh t tin h n và tăng c ng tình đoàn k t giúp đ trongọ ự ơ ườ ế ỡ
nhóm;
- Rèn k năng ỹnh n xét, đánh giáậ v n đ m t cách đúng đn, phân tíchấ ề ộ ắ
có lí l , ẽgi i quy t h p lý, ả ế ợ có d n ch ng minh h a, phát tri n đc t duyẫ ứ ọ ể ượ ư
khoa h c;ọ
- V n d ng đc ki n th c đã h c đ gi i thích các hi n t ng th c tậ ụ ượ ế ứ ọ ể ả ệ ượ ự ế
trong s n xu t và đi s ng; ả ấ ờ ố
3
- Nêu cao tinh th n trách nhi m trong h c t p t ng cá nhân h c sinh.ầ ệ ọ ậ ở ừ ọ
T đó ta có th đánh giá thái đ c a các em tham gia ho t đng nhóm m cừ ể ộ ủ ạ ộ ở ứ
đ nào mà có ph ng pháp đi u ch nh cho phù h p v i đi u ki n th c tộ ươ ề ỉ ợ ớ ề ệ ự ế.
b.2. Cách th c th c hi n các b c c a gi i phápứ ự ệ ướ ủ ả
b.2.1. Tìm hi u rõ vai trò, đc đi m, ý nghĩa c a ph ng pháp th o lu nể ặ ể ủ ươ ả ậ
nhóm
Ph ng pháp th o lu n nhóm là ph ng pháp d y h c tính c c, trongươ ả ậ ươ ạ ọ ự
đó giáo viên là ng i t ch c cho h c sinh ho t đng theo nhóm đ bàn b c,ườ ổ ứ ọ ạ ộ ể ạ
trao đi, chia s nh ng thông tin tri th c c a b n thân cùng nhau xây d ngổ ẻ ữ ứ ủ ả ự
nh n th c m i trong m t th i gian nh t đnh. Nó xu t phát t các yêu c u điậ ứ ớ ộ ờ ấ ị ấ ừ ầ ổ
m i d y - h c theo h ng phát huy năng l c, t o tính tích c c c a h c sinhớ ạ ọ ướ ự ạ ự ủ ọ
trong ho t đng h c t p nh m hình thành, rèn luy n tính ch đng, t giácạ ộ ọ ậ ằ ệ ủ ộ ự
c a m i cá nhân h c sinh, đng th i các em bi t giúp đ nhau đ cùng chi mủ ỗ ọ ồ ờ ế ỡ ể ế
lĩnh tri th c;ứ
S d ng th o lu n nhóm trong d y h c nh m t o đi u ki n cho t t cử ụ ả ậ ạ ọ ằ ạ ề ệ ấ ả
h c sinh tham gia m t cách ch đng vào quá trình h c t p. T o c h i choọ ộ ủ ộ ọ ậ ạ ơ ộ
các em chia s ki n th c, kinh nghi m, ý ki n đ gi i quy t các v n đ cóẻ ế ứ ệ ế ể ả ế ấ ề
liên quan đn n i dung c n tìm hi u; h c sinh đc giao l u, h c h i l nế ộ ầ ể ọ ượ ư ọ ỏ ẫ
nhau, cùng h p tác gi i quy t nh ng nhi m v chung; ợ ả ế ữ ệ ụ
Nh th o lu n nhóm mà các kĩ năng nói, giao ti p, tranh lu n c a t ngờ ả ậ ế ậ ủ ừ
h c sinh đc ngày cành hoàn thi n h n;ọ ượ ệ ơ
Th o lu n giúp cho giáo viên bi t đc s nh n th c, thái đ, suy nghĩ,ả ậ ế ượ ự ậ ứ ộ
xu h ng hành vi c a h c sinh. ướ ủ ọ
b.2.2. Chu n b c a giáo viên và h c sinhẩ ị ủ ọ
Giáo viên
- Ph i xác đnh rõ ràng, đúng m c tiêu bài h c và căn c vào n i dung cả ị ụ ọ ứ ộ ụ
th t ng ph n để ừ ầ ể s d ng ph ng pháp th o lu n nhóm h p lý; không nên l mử ụ ươ ả ậ ợ ạ
d ng, áp d ng m t cách máy móc, mang tính hình th c s nh h ng đn k tụ ụ ộ ứ ẽ ả ưở ế ế
qu h c t p và th i gian bài h c;ả ọ ậ ờ ọ
- H ng d n cho h c sinh chu n b nh ng yêu c u c n thi t khi th oướ ẫ ọ ẩ ị ữ ầ ầ ế ả
lu n nh vi t, v , sách giáo khoa (SGK), b ng ph , m u v t,...; ậ ư ế ở ả ụ ẫ ậ
- Chia nhóm h c sinh;ọ
- Chu n b các v n đ c n th o lu n và d ki n các tình hu ng x y raẩ ị ấ ề ầ ả ậ ự ế ố ả
cùng các ph ng án x lý; ươ ử
- L a ch n n i dung th o lu n đ khó đ th c hi n ho t đng nhóm,ự ọ ộ ả ậ ủ ể ự ệ ạ ộ
không nên t ch c v i n i dung đn gi n, ít khó;ổ ứ ớ ộ ơ ả
- Câu h i th o lu n có n i dung rõ ràng, ng n g n, xúc tích d hi u; ỏ ả ậ ộ ắ ọ ễ ể
4
- N i dung công vi c ph i v a s c v i h c sinh. C n ph i phù h p v iộ ệ ả ừ ứ ớ ọ ầ ả ợ ớ
trình đ, phù h p gi a s l ng thành viên trong nhóm v i kh i l ng côngộ ợ ữ ố ượ ớ ố ượ
vi c;ệ
- C n gi i thích m t s t ng dùng trong SGK phù h p v i t đaầ ả ộ ố ừ ữ ợ ớ ừ ị
ph ng (Ví d (VD): cây s n, cây dong ta, cây thu c b ng, cây d a chu t,ươ ụ ắ ố ỏ ư ộ
qu chò, qu chi chi…); ả ả
- S p x p th i gian đ đ h c sinh th o lu n và trình bày k t qu .ắ ế ờ ủ ể ọ ả ậ ế ả
H c sinhọ
- H c thu c bài cũ;ọ ộ
- Chu n b bài m i theo đúng yêu c u h ng d n c a giáo viên;ẩ ị ớ ầ ướ ẫ ủ
- Chú ý, tích c c, ch đng trong khi th o lu n nhóm;ự ủ ộ ả ậ
- Nh n v trí, nhi m v c a mình trong nhóm.ậ ị ệ ụ ủ
b.2.3. T ch c nhóm đ h c sinh th o lu nổ ứ ể ọ ả ậ
- Chia h c sinh thành 2 lo i nhóm:ọ ạ
+ Nhóm nh : ỏ
. 02 h c sinh/nhóm (02 h c sinh ng i cùng bàn ho c 01 h c sinh bànọ ọ ồ ặ ọ
trên v i 01 h c sinh bàn d i); ớ ọ ướ
. Không có nhóm tr ng và th kýưở ư ;
. Th o lu n khi ả ậ câu h i ng n, ít n i dung, ỏ ắ ộ th i gian ng n;ờ ắ
. V i nhóm h c t p này giáo viên th ng cho h c sinh quan sát hìnhớ ọ ậ ườ ọ
nh, thông tin và rút ra nh n xét.ả ậ
+ Nhóm l n:ớ
. V i bài h c lý thuy t: th ng 04 h c sinh/nhóm (n u l p có sĩ s l thìớ ọ ế ườ ọ ế ớ ố ẻ
s có m t nhóm là 03 h c sinh);ẽ ộ ọ
. V i bài h c th c hành: Th ng 06 - 08 h c sinh/nhóm;ớ ọ ự ườ ọ
. Khi ho t đng, h c sinh bàn trên quay xu ng bàn d i ho c bàn ghạ ộ ọ ố ướ ặ ế
đc s p x p l i thành t ng nhóm r i các em ng i xung quanh đó. Các emượ ắ ế ạ ừ ồ ồ
ng i đi di n nhau đ t o s t ng tác trong quá trình h c t p; tránh h c sinhồ ố ệ ể ạ ự ươ ọ ậ ọ
bàn sau ch nhìn vào l ng c a h c sinh bàn tr c hay di chuy n nhi u t n th iỉ ư ủ ọ ướ ể ề ố ờ
gian và n ào m t tr t t ; ồ ấ ậ ự
. Có 01 nhóm tr ng và 01 th ký. Nhóm tr ng là ng i đi u khi nưở ư ưở ườ ề ể
t t c các thành viên trong nhóm đu tham gia th o lu n; th ký ghi b ng khiấ ả ề ả ậ ư ả
đi di n nhóm tr l i; ạ ệ ả ờ
5
