BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
ĐỖ THỊ LAN
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU
CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VĂN BẢN
VĂN HỌC LỚP 9
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2023
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
ĐỖ THỊ LAN
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU
CỦA HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VĂN BẢN
VĂN HỌC LỚP 9
Chuyên ngành: Lý luận và PPDH bộ môn Văn và Tiếng Việt
Mã số: 9.14.01.11
LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
2. GS. TS Nguyễn Thanh Hùng
HÀ NỘI - 2023
1. TS. Nguyễn Trọng Hoàn
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên của của cá nhân tôi dưới sự
hướng dẫn của GS. Nguyễn Thanh Hùng và cố TS. Nguyễn Trọng Hoàn. Các
số liệu, biện pháp được đề xuất trong luận án chưa từng được ai công bố ở bất
cứ công trình nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm với lời cam đoan này.
Hà Nội, ngày 18 tháng 08 năm 2023
Tác giả luận án
Đỗ Thị Lan
LỜI CẢM ƠN
Tôi xin được bày tỏ tấm lòng tri ân sâu sắc tới Nhà trường Đại học
Sư phạm Hà Nội, Trung tâm Thông tin - Thư viện, Thầy Cô trong khoa
Ngữ văn, bộ môn Lý luận và PPDH bộ môn Văn và Tiếng Việt đã tạo cho
tôi những điều kiện tốt nhất để học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày
tỏ lòng biết ơn đến GS. TS Nguyễn Thanh Hùng và cố TS. Nguyễn Trọng
Hoàn luôn đồng hành, hướng dẫn, động viên tôi vượt qua mọi khó khăn để
hoàn thành luận án.
Tôi cũng xin được cảm ơn Nhà trường, Ban Giám hiệu, các thầy
cô và các em học sinh của trường THCS Bắc Sơn, THCS Bãi Sậy, THCS
Đào Dương đã nhiệt tình, tạo điều kiện thuận lợi nhất để giúp tôi khảo
sát thực tiễn và triển khai thực nghiệm trong quá trình thực hiện luận án.
Tôi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến toàn thể gia đình, anh chị em,
bạn bè đã luôn sát cánh kề vai giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập và
nghiên cứu luận án vừa qua.
Hà Nội, ngày 18 tháng 08 năm 2023
Tác giả luận án
Đỗ Thị Lan
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
1. Lí do chọn đề tài ................................................................................................. 1
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................... 4
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................... 4
4. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 5
5. Giả thuyết khoa học ........................................................................................... 6
6. Đóng góp của luận án ......................................................................................... 6
7. Bố cục của luận án ............................................................................................. 7
Chương 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................. 9
1.1. Những nghiên cứu về đọc hiểu văn bản và năng lực đọc hiểu văn bản ....... 9
1.1.1. Nghiên cứu về đọc hiểu văn bản ................................................................ 9
1.1.2. Nghiên cứu về năng lực đọc hiểu ............................................................ 13
1.2. Nghiên cứu về dạy học đọc hiểu văn bản văn học .................................... 15
1.3. Những nghiên cứu về phát triển năng lực đọc hiểu văn bản văn học
cho học sinh ......................................................................................................... 22
Tiểu kết chương 1 ............................................................................................... 30
Chương 2: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN
NĂNG LỰC ĐỌC HIỂU VĂN BẢN VĂN HỌC CỦA HỌC SINH LỚP 9 ....... 31
2.1. Văn bản văn học và năng lực đọc hiểu văn bản văn học ......................... 31
2.1.1. Văn bản văn học (VBVH) ...................................................................... 31
2.1.2. Năng lực đọc hiểu văn bản văn học ....................................................... 34
2.2. Chương trình và thực trạng dạy học đọc hiểu văn bản văn học
trong môn Ngữ văn lớp 9 ................................................................................... 39
2.2.1. Chương trình dạy học đọc hiểu văn bản văn học trong môn Ngữ văn
lớp 9.................................................................................................................. 39
2.2.2. Thực trạng dạy học đọc hiểu văn bản văn học trong môn Ngữ văn
lớp 9.................................................................................................................. 45
Tiểu kết chương 2 ............................................................................................... 57
Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC ĐỌC
HIỂU CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC VĂN BẢN VĂN HỌC
LỚP 9 ................................................................................................................... 59
