PHÒNG TRỪ BỆNH VIRUS HỘI CHỨNG ĐỐM TRẮNG (WSSV) CHO TÔM SÚ

Chia sẻ: Le Quang Hoang | Ngày: | Loại File: PDF | Số trang:4

Thêm vào BST

Báo xấu

301
lượt xem 101
download

Download Vui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Đề tài : “NGHIÊN CỨU VÀ THỬ NGHIỆM CÁC CHẤT CÓ HOẠT TÍNH SINH HỌC (NHÓM SH’99) PHÒNG TRỪ BỆNH VIRUS HỘI CHỨNG ĐỐM TRẮNG (WSSV) CHO TÔM SÚ “ Chủ nhiệm đề tài : Kỹ Sư Hứa Quyết Chiến – Viện Sinh Học Nhiệt Đới. • Đề tài này được sự hỗ trợ kinh phí của Bộ Khoa Học và Công nghệ theo nghị định 119. Điện thoại : 0908190384 • Mục tiêu của đề tài này là nghiên cứu tác động của chế phẩm SH’99 ức chế sự xâm nhập, sinh sản của virus đốm trắng vào tế...

Chủ đề:

Bình luận(0) Đăng nhập để gửi bình luận!

Lưu

Nội dung Text: PHÒNG TRỪ BỆNH VIRUS HỘI CHỨNG ĐỐM TRẮNG (WSSV) CHO TÔM SÚ

Đề tài : “NGHIÊN CỨU VÀ THỬ NGHIỆM CÁC CHẤT CÓ HOẠT TÍNH SINH HỌC (NHÓM SH’99) PHÒNG TRỪ BỆNH VIRUS HỘI CHỨNG ĐỐM TRẮNG (WSSV) CHO TÔM SÚ “ Chủ nhiệm đề tài : Kỹ Sư Hứa Quyết Chiến – Viện Sinh Học Nhiệt Đới. • Đề tài này được sự hỗ trợ kinh phí của Bộ Khoa Học và Công nghệ theo nghị định 119. Điện thoại : 0908190384 • Mục tiêu của đề tài này là nghiên cứu tác động của chế phẩm SH’99 ức chế sự xâm nhập, sinh sản của virus đốm trắng vào tế bào tôm sú. 1. Hội chứng đốm trắng (White Spot Syndrome Virus-WSSV) Bệnh xuất hiện khi môi trường xấu, những nơi có mật độ trại nuôi cao và bệnh thường xảy ra sau khi thay nước. Virus này có từ nguồn nước và những loài giáp xác hoang dã. WSSV được phát hiện từ các loài tôm khác nhau ở khắp nơi trên thế giới, đặc biệt phổ biến ở vùng Đông Nam Á và Tây Á (Chu-Fang-Lo, 1996; Lightner DV, 1997, Stephanie D, 1996). Virus này gây bệnh cho tôm ở mọi giai đoạn nuôi với tỷ lệ chết rất cao, có khi tới 100%. Ở nước ta từ năm 1993 đến nay cũng đã liên tiếp xảy ra dịch bệnh WSSV gây thiệt hại kinh tế rất lớn. Đặc trưng bệnh: có các đốm trắng trong vỏ kitin, đường kính 0,2-3mm. Triệu chứng bệnh trong tự nhiên: tôm nổi gần mặt nước, lờ đờ, suy giảm đột ngột lượng thức ăn tiêu thụ, lớp vỏ kitin lỏng, thân thường chuyển sang Bệnh hội chứng •ốm trắng (WSSV) màu đỏ hồng, thường chết trong lúc đang lột xác. Đặc điểm mô học: nhân phồng to do sự phát triển và tích lũy virion bên trong. Đây là một dấu hiệu đặc trưng bệnh. Có mặt các thể ẩn (Inclusion body-IB) ưa kiềm trong nhân tế bào biểu bì, ruột trước, mang và hệ limpho (Park JH, 1998). Mô đích của virus là những mô có nguồn gốc ngoại bì (ectodermal-gồm: biểu bì, da, thần kinh, tuyến anten...) và trung bì (mesodermal-gồm: cơ, gan, tụy và hệ tiêu hóa), (Stephanie D, 1996). Hiện nay, vì chưa có phương pháp điều trị bệnh hội chứng đốm trắng do virus có hiệu quả nên công tác chẩn đoán bệnh virus và phòng ngừa được sử dụng chủ yếu ở các trại nuôi tôm nhằm kiểm soát nghiêm ngặt tác nhân bệnh từ tôm giống, tôm nhập khẩu và tôm nuôi. Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu các loại thuốc điều trị bệnh do virus cũng đang được tiến hành khắp nơi trên thế giới ở cả lĩnh vực hóa học cũng như sinh học. Kể từ năm 1993 trở đi, các phương pháp chẩn đoán nhanh, có hiệu quả lần lượt ra đời như phương pháp chẩn đoán sinh học dùng ADN probe, phương pháp Western blot (chỉ thị các protein virus gây hội chứng đầu vàng và đốm trắng có trong huyết tương của tôm bị bệnh). Sử dụng kỹ thuật PCR (Polymerase Chain Reaction) khuếch đại chuỗi ADN của virus cũng là phương pháp có hiệu lực vì độ nhạy rất cao và thao tác đơn giản. Các chẩn đoán nêu trên là các công cụ rất hiệu quả để chỉ thị các virus gây bệnh trên tôm. Tuy nhiên, việc ứng dụng rộng rãi kỹ thuật này thực sự không dễ dàng do các thiết bị, hóa chất sử dụng đắt tiền và đòi hỏi trình độ chuyên môn cao của người làm phân tích. Hiện nay, hướng nghiên cứu phát triển thuốc điều trị bệnh virus trên tôm đang rất được quan tâm. Các nghiên cứu gây tạo kháng thể kháng virus gây bệnh trên tôm đã được thực hiện bởi nhiều nhà khoa học trên nhiều đối tượng động vật sống khác nhau Tuy nhiên, hiện nay các này chế phẩm còn đang trong giai đoạn nghiên cứu.
2. Cơ sở khoa học hình thành của chế phẩm SH’99 SH’99 –1999 là năm chế phẩm sinh học bắt đầu được thử nghiệm trên tế bào xơ phôi ga, Sf9̀ và trên tôm sú. 2.1 Vai trò của chế phẩm SH’99 Chế phẩm SH’99 không phải là thuốc diệt virus, tác dụng của chế phẩm này là ức chế quá trình sinh sản của virus. Bình thường virus đạt ngưỡng gây hại (damage threshold) ở ngày thứ 60 (xuất hiện triệu chứng bệnh) và ngưỡng kinh tế (economic threshold) ở ngày thứ 80 (tôm chết). Vai trò của chế phẩm SH’99 làm chậm Ngưỡng kinh tế, tỷ lệ bệ Ngưỡng gây hại sự gia tăng nồng độ của virus. Những tỷ lệ bệnh 70% 100 kết quả thí nghiệm cho thấy ngưỡng gây hại khi sử dụng chế phẩm SH’99 80 Tyû leä beän h khoảng ngày thứ 150 và ngưỡng kinh 60 tế vào ngày 170. Trong khi đó nuôi 40 tôm thịt đạt hiệu quả kinh tế cao nhất 20 nên thu hoạch vào ngày thứ 120, trọng lượng trung bình đạt 25 – 30 g con, 0 nếu nuôi tiếp tôm tăng trọng châm tốn 10n 30 50 70 90 110 130 150 nhiều chi phí. Tuoåi toâm Như vậy chế phẩm SH’99 như một Ñoái chöùng SH'99 tác nhân giúp tôm sống chung với virus, người nông dân có thể thu hoạch thành quả lao động của mình mặc dù nếu kiểm tra bằng PCR vẫn có sự hiện diện của virus trong tôm nhưng tôm vẫn đẹp không chết. Ngoài ra với cơ chế tác động của chế phẩm SH’99 như vậy cũng không tạo ra khả năng cho virus thích nghi và hình thành những nòi mới. 3. Kết quả nghiên cứu và thực nghiệm 3.1 Thí nghiệm hiệu quả của chế phẩm SH’99 phòng bệnh virus hội chứng đốm trắng (WSSV) trong điều kiện lây nhiễm nhân tạo trên tôm ở các độ tuổi khác nhau Thí nghiệm 1 tôm tuổi tôm từ 15 Keát quaû ba thí nghieäm laây nhieãm nhaân taïo beänh ñoám ngày tuổi – lây nhiễm vào ngày thứ 20 traéng ôû caùc ñoä tuoåi toâm khaùc nhau kết thúc vào ngày thứ 40 Thí nghiệm 120 100 tôm tuổi tôm từ 30 ngày tuổi – lây nhiễm Tyû leä toâm soáng 80 vào ngày thứ 35 kết thúc vào ngày thứ 60 60 40 Thí nghiệm tôm tuổi tôm từ 60 ngày 20 tuổi – lây nhiễm vào ngày thứ 65 kết thúc 0 15 23 31 39 47 55 63 71 79 87 vào ngày thứ 90 Ngaøy tuoåi Kết quả cho thấy ở độ tuổi nhỏ 15 – ÑC 1 TN 1 ÑC 2 TN 2 ÑC 3 TN 3 40 ngày tuổi tôm rất khó bị nhiễm bệnh đốm trắng. Tỷ lệ sống của công thức đối chứng cũng như công thức thí nghiệm hầu như không khác biệt. Chế phẩm SH’99 không làm ảnh hưởng đến tỷ lệ sống của tôm. So sánh giữa hai thí nghiệm 2 và 3, tôm ở tuổi càng lớn khả năng nhiễm đốm trắng càng cao, hiệu quả phòng bệnh của chế phẩm SH’99 được thể hiện rõ nét hơn. Khi công thức đối chứng tôm bị chết 100% (thí nghiệm 2) thì công thức có chế phẩm SH’99 vẫn đạt tỷ lệ sống là 68%, trong khi đó ở thí nghiệm 3 là 58 % . 3.2 Thực nghiệm tại xã Khánh Hoà Huyện Vĩnh Châu Sóc Trăng Gồm 2 ao diện tích trung bình 4000 m2 /ao, mật độ 25 con / m2. một ao không được sử dụng chế phẩm SH’99. Bieán ñoäng löôïng thöùc aên trong suoát quaù trình nuoâi Kết quả ao đối chứng bị chết do hội chứng đốm trắng vào ngày thứ 75. Ở công thức này 80 70 60 Ao bò nhieã m Kg /ngaø y 50 beä n h 40 SH'99 30 20 10 0 n 5 0 5 0 30 45 60 75 90 15 10 12 13 15 tuoå i toâ m
hiện tượng thức ăn gia tăng cũng được nhận thấy ở thời điểm tôm 55 ngày tuổi , trong khi đó các ao còn lại, tôm có hiện tượng giảm ăn. Ao đối Ao 1Ao 2 Ao 3 chứng 1 Năng suất thực thu tấn / ha 7.586.52 6.9 0.2 2 % Tỷ lệ sống 77.386.38 68.52 0 3 % 27 con/kg 92.879.8 97.1 4 % 37 con/kg 7.2 19.6 2.9 5 % 48 con/kg 0.6 Khi sử dụng chế phẩm SH’99 – S1 trong giai đoạn đến 75 ngày tôm thường kém ăn và nhỏ hơn tôm không được sử dụng chế phẩm SH’99. Tuy nhiên sau giai đoạn này khi sử dụng S2 tôm ăn mạnh và tăng trọng nhanh, ngoài ra trong hầu hết các thử nghiệm cho thấy khi thu hoạch độ đồng đều của tôm rất cao. 3.3 Những thí nghiệm bổ sung Trong quá trình nghiên cứu hiệu quả Aûnh höôûng cuûa S1 ñeán sinh tröôûng cuûa toâm ức chế của chế phẩm SH’99 đến bệnh virus đốm trắng chúng tôi gặp phải một số trở ngại như sau : 40 – Nếu sử dụng chế phẩm SH’99 35 T r o ï n g lö ô ï n g to â m cho đến ngày thứ 75 thì tôm khi thu 30 hoạch bị nhỏ hơn bình thường, năng 25 S1 suất giảm (mặc dù không bị bệnh) 20 – Do sử dụng chế phẩm SH’99 cho 15 nên trong quá trình nuôi không được sử 10 dụng bất cứ loại kháng sinh nào. Tuy 5 nhiên bệnh phân trắng mặc dù không 0 15 20 30 35 50 55 65 75 85 95 105 120 làm chết tôm nhưng làm cho tôm bị còi , không phát triển được. Trong một vài Ngaøy thí nghiệm cho thấy, khi ao tômbị phân trắng sử dụng kháng sinh tôm bị sốc. - SH'99 +SH’99 - S1 Chính vì hai trở ngại chính này chúng tôi phải tiến hành một số thí nghiệm bổ sung nhằm hoàn thiện quy Hieä u quaû cuû a S2 ñeá n sinh tröôû ng cuû a toâ m trình nuôi tôm có sử dụng chế phẩm SH’99 đạt năng suất cao. 40 3.3.1 Nghiên cứu chế phẩm tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng chế phẩm T ro ï n g löô ï n g to â m g S2 SH’99 – S2 S1 Chế phẩm SH’99 được sử dụng 20 phòng bệnh được đặt tên S1, chế phẩm được nghiên cứu bổ sung nhằm tăng cuờng khả năng hấp thụ thức ăn kích thích tôm tăng trưởng đồng thời vẫn có tính chất như S1. Chế phẩm này được 0 15 20 30 35 50 55 65 75 85 95 105 120 đặt tên là S2. Cơ sở khoa học của chế phẩm này là kích thích dao động màng Ngaøy tế bào tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng không thông qua quá trình trao - SH'99 +SH’99-S2 đổi chất (pinositosis). Những thí
nghiệm trong bể cũng như trên ao nuôi cho thấy nếu chỉ sử dụng S1 trọng lượng tôm khi thu hoạch chỉ bằng 80% so với bình thường, tuy nhiên nếu sử dụng S2 trong giai đoạn từ 75 ngày cho đến khi thu hoạch trọng lượng tôm bằng với ao nuôi bình thường. Xét về tổng lượng thức ăn không có sự khác biệt có ý nghĩa, nhưng sự khác biệt được thể hiện ở hai giai đoạn từ P15 – 75 ngày và từ 76 – cho đến khi thu hoạch. 3.3.2 Nghiên cứu khả năng trừ bệnh phân trắng do vi khuẩn Vibrio sp. (có báo cáo khoa học riêng) Tên “Phân trắng, teo gan” được gọi dựa trên những dấu hiệu bệnh lý thấy được của bệnh, đó là hiện tượng phân tôm có màu trắng nổi lên trên mặt nước và hiện tượng gan tôm bị teo hoặc nhũn rữa. Thực chất có thể đây là hai bệnh khác nhau nhưng có quan hệ mất thiết với nhau, sự xuất hiện của bệnh này là điều kiện cho bệnh kia phát triển và lây lan. Triệu chứng ban đầu dễ thấy nhất là trong ao nuôi xuất hiện những đoạn phân màu trắng đục nổi lên trên mặt nước về cuối hướng gió. Nếu quan sát kỹ đường ruột của tôm, chúng ta thấy chúng bị đứt quãng hoặc trống rỗng, có những chấm màu vàng nhạt và khi bóp nhẹ ta thấy phân tôm có thể di chuyển lên xuống trong ống ruột của tôm. Giai đoạn này tôm có thể giảm ăn nhanh, nếu không có các biện pháp xử lý kịp thời tôm có thể bỏ ăn hoàn toàn chỉ trong vòng vài ngày. Do không được sử dụng kháng sinh trong quá trình nuôi cho nên chúng tôi đã tìm ra được một hợp chất từ thảo mộc có hoạt tính sinh học có thể trị được bệnh phân trắng và không làm ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm, chế phẩm này tạm được đặt tên là PT – 04. Khi xuất hiện khoảng vài trăm cọng phân trắng, PT – 04 được trộn với thức ăn với liều dùng 15g/kg thức ăn, cho ăn hai bữa trong một ngày và chỉ cho ăn hai ngày liên tiếp, sau đó cho tôm ăn bình thường, đến ngày thứ năm kể từ khi cho ăn PT – 04 cho tôm nhịn ăn hai bữa cuối trong ngày. 4. Ứng dụng thực tế Cho đến hiện nay cả hai chế phẩm này đã được thực nghiệm trên diện tích khoảng 70 ha ao nuôi tôm ở 4 vụ nuôi (kể cả vụ nghịch) tại huyện Vĩnh Châu Sóc Trăng.