S GIÁO D C & ĐÀO T O VĨNH PHÚC
TR NG THPT TAM ĐO 2ƯỜ
=====***=====
BÁO CÁO K T QU
NGHIÊN C U SÁNG KI N KINH NGHI M
Tên sáng ki n: ếM t s ph ng pháp h ng d n h c sinh ôn thi THPT ươ ướ
qu c gia môn Ng văn d ng bài so sánh văn h c
Tác gi sáng ki n: Tr n Th Thi t ế ế
Mã sáng ki n: 11.51.03ế
BÁO CÁO K T QU
NGHIÊN C U, NG D NG SÁNG KI N
1. L i gi i thi u
Th k XXI là th k c a văn hóa tri th c. Tuy nhiên, đ xóa b d n kho ngế ế
cách v văn hóa tri th c gi a các vùng mi n thì h c sinh nông thôn khó khăn c n
ph i n l c h n r t nhi u, trong đó nhân t không th thi u là ng i giáo viên. ơ ế ườ
Môn Ng văn là m t môn h c có vai trò r t quan tr ng trong ch ng trình ươ
THPT, b i nó có n n t ng v ki n th c và công c giao ti p, có v trí quan tr ng ế ế
trong các môn h c, có ý nghĩa quy t đnh đi v i s hình thành và hoàn thi n nhân ế
cách, đng th i góp ph n t o nên trình đ văn hoá c b n cho h c sinh ơ .
Hi n nay ch t l ng b môn trong nhà tr ng đang r t đc quan tâm. Đây ượ ườ ượ
là v n đ đang đc s quan tâm c a toàn ngành giáo d c cũng nh toàn xã h i. Do ượ ư
v y, trong nhi u năm tr l i đây ph ng pháp d y và h c môn Ng văn đc nói ươ ượ
và bàn lu n r t nhi u trong nhi u b n tham lu n, sáng ki n kinh nghi m và các ế
cu c h i th o chuyên đ. Đn nay, có r t nhi u ph ng pháp h u hi u mà chúng ế ươ
tôi cho r ng nó mang l i hi u qu cao nh vi c c i cách sách giáo khoa đn vi c ư ế
thay đi ph ng pháp giáo d c theo h ng tích c c, ch đng c a h c sinh, d y ươ ướ
chuyên đ, ôn thi THPT qu c gia nh m nâng cao ch t l ng b môn Ng văn trong ượ
xu th m i. Nh v y, thách th c đt ra v i giáo viên và h c sinh các tr ng THPTế ư ườ
trên toàn qu c nói chung, đc bi t v i tr ng THPT Tam Đo 2 nói riêng là làm th ườ ế
nào đ h c sinh t tin trong kì thi THPT qu c gia và h c sinh đt đc k t qu cao ượ ế
trong kì thi quan tr ng này.
G n đây, trong các đ thi THPT qu c gia, câu 5 đi m th ng chú tr ng ườ
vào các chi ti t, giá tr đc s c c a văn b n, nhi u đ ch n ra hai ng li u trongế
cùng m t văn b n ho c trong hai văn b n. Đây là m t ki u bài m i, ch a đc c ư ượ
th hóa thành m t bài h c riêng trong ch ng trình Ng văn b c trung h c ph ươ
thông, do đó đã nh h ng ít nhi u đn ch t l ng làm bài c a h c sinh cũng nh ưở ế ượ ư
quá trình đnh h ng ôn t p cho h c sinh t phía giáo viên. Th c t , m i giáo viên ướ ế
khi b i d ng h c sinh ôn thi THPT qu c gia đu có m t ph ng pháp và cách th c ưỡ ươ
riêng r t hay c a mình. B n thân tôi cũng đã l ng nghe, suy ng m và trao đi v i
m t s đng nghi p v công tác này. Vì v y, sáng ki n này tôi mu n đa ra ế ư M t
s ph ng pháp h ng d n h c ươ ướ sinh ôn thi THPT qu c gia môn Ng văn d ng bài
so sánh văn h c.
2. Tên sáng ki n:ế M t s ph ng pháp h ng d n h c sinh ôn thi THPT qu c gia ươ ướ
môn Ng văn d ng bài so sánh văn h c.
2
3. Tác gi sáng ki n ế
- H và tên: Tr n Th Thi t ế
- Đa ch tác gi sáng ki n: B Lý – Tam Đo – Vĩnh Phúc ế
- S đi n tho i: 0974255078
E_mail: Tranthithiet.gvtamdao2@vinhphuc.edu.vn
4. Ch đu t t o ra sáng ki n: Tr n Th Thi t ư ế ế
5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n ế
Sáng ki n đc áp d ng cho lĩnh v c môn Ng văn. Sáng ki n đa ra m t sế ượ ế ư
ph ng pháp cho giáo viên trong vi c ôn thi THPT qu c gia môn Ng văn d ng bàiươ
so sánh văn h c.
6. Ngày sáng ki n đc áp d ng l n đuế ượ
Sáng ki n này chính th c đc áp d ng l n đu vào ngày 12/04/2018.ế ượ
7. Mô t b n ch t c a sáng ki n ế
7.1. Khái quát chung v d ng bài so sánh văn h c
Các chuyên gia v văn h c cho r ng: Khái ni m so sánh văn h c c n ph i
đc hi u theo ba l p nghĩa khác nhau. Th nh t, so sánh văn h c là “m t bi nượ
pháp tu t đ t o hình nh cho câu văn”. Th hai, nó đc xem nh m t thao tác ượ ư
l p lu n c nh các thao tác l p lu n nh : phân tích, bác b , bình lu n đã đc đa ư ượ ư
vào sách giáo khoa Ng văn 11. Th ba, nó đc xem nh “m t ph ng pháp, m t ượ ư ươ
cách th c trình bày khi vi t bài ngh lu n”, t c là nh m t ki u bài ngh lu n c nh ế ư
các ki u bài ngh lu n v m t đo n trích, tác ph m th ; ngh lu n v m t đo n ơ
trích, tác ph m văn xuôi… sách giáo khoa Ng văn 12. Tuy nhiên, so sánh văn h c
nh m t ki u bài ngh lu n văn h c l i ch a đc c th b ng m t bài h c đcư ư ượ
l p. Vì v y, t vi c xác l p n i hàm khái ni m ki u bài, m c đích, yêu c u, đn ế
cách th c làm bài cho ki u bài này là r t c n thi t. ế
D ng đ so sánh văn h c yêu c u th c hi n cách th c so sánh trên nhi u bình
di n: đ tài, nhân v t, tình hu ng, c t truy n, cái tôi tr tình, chi ti t ngh thu t, ế
ngh thu t tr n thu t… Quá trình so sánh có th ch di n ra các tác ph m c a
cùng m t tác gi , nh ng cũng có th di n ra nh ng tác ph m c a các tác gi cùng ư
ho c không cùng m t th i đi, gi a các tác ph m c a nh ng trào l u, tr ng phái ư ườ
khác nhau c a m t n n văn h c. M c đích c a d ng đ này là yêu c u h c sinh ch
ra đc ch gi ng và khác nhau gi a hai tác ph m, hai tác gi , t đó th y đcượ ượ
nh ng m t k th a, nh ng đi m cách tân c a t ng tác gi , t ng tác ph m; th y ế
3
đc v đp riêng c a t ng tác ph m; s đa d ng muôn màu c a phong cách nhàượ
văn.
B c c m t bài vi t d ng đ so sánh văn h c có 3 ph n: m bài, thân bài và ế
k t bài. Nh ng có nh ng đi m khác bi t so v i ki u bài ngh lu n v m t tácế ư
ph m, đo n trích th hay ngh lu n v m t đo n trích, tác ph m văn xuôi. ơ
7.2. Các d ng đ c th c a so sánh văn h c
Cac đê thi trong nh ng năm v a qua, co nh ng dang va câp bâc so sanh sau: ư ư ư + +
- So sanh hai chi tiêt trong hai tac phâm: So sanh chi tiêt âm n c đây va con , ươ
âm ma T danh chăm soc Hô va chi tiêt bat chao hanh cua Thi N danh cho Chi Pheo. ư + , + ơ,
- So sanh hai đoan th (diên ta nôi nh ) trong hai bai:Tây Tiên cua Quang + ơ , ơ ,
Dung va Tiêng hat con tau cua Chê Lan Viên. ,
- So sanh hai đoan văn (khăc hoa ve đep hai dong sông) trong hai bai ki: + + , + Ng iươ
lai đo sông Đa cua Nguyên Tuân va ,Ai đa đăt tên cho dong sông cua Hoang Phu Ngoc, , +
T ng.ươ
- So sanh hai nhân vât (ve đep khuât lâp) cua: ng i v nhăt trong + , + , ươ ơ+ + V nhătơ cua,
Kim Lân va ng i đan ba hang chai trong ươ Chiêc thuyên ngoai xa cua Nguyên Minh,
Châu.
7.3. Cách làm d ng bài so sánh văn h c
* M bài:
D n d t (m bài tr c ti p không c n b c này). ế ướ
Gi i thi u khái quát v các đi t ng so sánh. ượ
*Thân bài:
Làm rõ đi t ng th nh t (v n d ng k t h p nhi u thao tác l p lu n, ch ượ ế
y u là thao tác l p lu n phân tích).ế
Làm rõ đi t ng th 2 (v n k t h p nhi u thao tác l p lu n, ch y u là ượ ế ế
thao tác l p lu n phân tích).
So sánh: nét t ng đng và khác bi t gi a hai đi t ng trên c hai bình di nươ ượ
n i dung và hình th c ngh thu t (v n d ng k t h p nhi u thao tác l p lu n, ch ế
y u là thao tác l p lu n phân tích và thao tác l p lu n so sánh).ế
Lý gi i s khác bi t: d a vào các bình di n: b i c nh xã h i, văn hóa mà
t ng đi t ng t n t i; phong cách nhà văn; đc tr ng thi pháp c a th i kì văn ượ ư
h c…( v n nhi u thao tác l p lu n, ch y u là thao tác l p lu n phân tích). ế
*K t bài:ế
4
Khái quát nh ng nét gi ng nhau và khác nhau tiêu bi u.
Nêu nh ng c m nghĩ c a b n thân.
7.4. H th ng m t s d ng đ so sánh văn h c
A. D NG SO SÁNH HAI ĐO N TH TRONG HAI BÀI TH Ơ Ơ
I. CÁCH LÀM
1. M bài
- Gi i thi u hai tác gi và hai bài th . ơ
- Gi i thi u hai đo n th . ơ
2. Thân bài
a. Phân tích
* Phân tích đo n th th nh t: ơ
+ N i dung: Phân tích theo t ng câu ho c theo n i dung.
+ Ngh thu t: th th , nh p th , bi n pháp tu t , t láy,…. ơ ơ
(Có th phân tích n i dung và ngh thu t cùng m t lúc trong t ng câu ho c t ng
đo n th ) ơ
*Phân tích đo n th th hai: ơ (nh đo n th th nh t)ư ơ
b. So sánh nh ng đi m t ng đng và khác bi t ươ
- T ng đng và khác bi t v n i dung: ươ
+ Ch ra s t ng đng và khác bi t v n i dung. ươ
- T ng đng và khác bi t v ngh thu tươ
+ Ch ra s t ng đng và khác bi t v ngh thu t: th th , bi n pháp tu t , t ươ ơ
ng , nh p th , phong cách ngh thu t…. ơ
- Lí gi i s khác bi t: Th i đi m sáng tác, Cách nhìn nh n c a tác gi , trào l u ư
sáng tác…. nh h ng nh th nào đn s khác bi t đó; ưở ư ế ế
3. K t bài:ế
- Đánh gia s thành công c a m i đo n th và tác gi . ơ
II. M T S Đ LUY N T P
Đ 1: C m nh n c a anh/ch v hai đo n th : ơ
Sông Mã xa r i Tây Ti n i ế ơ
5