Luận văn Thạc sĩ Quản lý giáo dục: Tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa phương thông qua di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường trung học cơ sở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

VŨ THỊ THANH THỦY

TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ HÁT XOAN CHO HỌC SINH TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ ĐÁP ỨNG CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI - 2020

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

VŨ THỊ THANH THỦY

TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ HÁT XOAN CHO HỌC SINH TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ ĐÁP ỨNG CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.140114

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS. NGUYỄN THỊ MỸ LỘC

HÀ NỘI - 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của

riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực

và chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác.

Hà Nội, tháng 6 năm 2020

Người viết luận văn

Vũ Thị Thanh Thủy

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, tôi xin bày tổ lòng biết ơn sâu sắc đến: Ban giám

hiệu, tập thể các giáo sư, phó giáo sư, tiến sĩ, các thầy cô giáo của Trường Đại học

Quốc gia, Đại học Quản lý giáo dục, Khoa Sau đại học đã tận tình giảng dạy, chỉ

dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và làm luận văn.

Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới GS.TS Nguyễn Thị Mỹ Lộc,

cô đã tận tâm chỉ bảo, hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá trình hình thành đề tài, triển

khai nghiên cứu và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí cán bộ, quản lý, giáo viên đang công

tác tại Sở Giáo dục và Đào tạo, Sở văn hoá thể thao và du lịch tỉnh Phú Thọ, Phòng

Giáo dục và đào tạo thành Phố Việt Trì, CBQL, giáo viên âm nhạc các trường

THCS của thành phố, Phường hát Xoan Kim Đức đã giúp đỡ, tạo điều kiện, đóng

góp nhiều ý kiến quý báu trong quá trình nghiên cứu thực tế để hoàn thành luận văn

khoa học này.

Mặc dù bản thân tôi đã có nhiều cố gắng, xong do điều kiện thời gian và

năng lực nên không thể tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Rất mong được nhận

được sự cảm thông, những ý kiến đóng góp quý báu của thầy cô giáo và đồng

nghiệp để luận văn được hoàn chỉnh hơn.

Hà Nội, tháng 6 năm 2020

Người viết luận văn

Vũ Thị Thanh Thủy

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Cán bộ quản lý CBQL

Cơ sở vật chất CSVC

Di sản văn hóa DSVH

Giáo dục GD

GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

Giáo dục địa phương GDĐP

Giáo dục phổ thông GDPT

Giáo viên GV

Giáo viên chủ nhiệm GVCN

Hội đồng nhân dân HĐND

Hiệu quả quản lý HQQL

Học sinh HS

Hiệu trưởng HT

Lực lượng giáo dục LLGD

Lực lượng xã hội LLXH

Phương pháp dạy học PPDH

Quản lý QL

Thiết bị dạy học TBDH

Trung học cơ sở THCS

Ủy ban nhân dân UBND

UNESCO

Tổ chức văn hóa, khoa học, giáo dục của Liên hợp quốc

VHPVT Văn hoá phi vật thể

VHTT&DL Văn hóa thể thao và du lịch

iii

XHCN Xã hội chủ nghĩa

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan ........................................................................................................ i

Lời cảm ơn .......................................................................................................... ii

Danh mục các từ viết tắt .................................................................................... iii

Danh mục các bảng ............................................................................................ ix

MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA QUẢN LÝ HOẠT

ĐỘNG GIÁO DỤC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY DI SẢN VĂN HÓA PHI

VẬT THỂ HÁT XOAN CHO HỌC SINH TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG

HỌC CƠ SỞ .............................................................................................................................. 6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................................................... 6

1.1.1. Các nghiên cứu về bảo tồn các giá trị văn hoá dân tộc, văn hoá

địa phương .................................................................................................. 6

1.1.2. Các nghiên cứu về bảo tồn và đưa âm nhạc dân tộc vào chương

trình giáo dục địa phương ở trường trung học cơ sở ................................... 7

1.1.3. Các nghiên cứu về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi

vật thể cần bảo vệ khẩn cấp - Hát Xoan Phú Thọ ........................................ 8

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .......................................................... 10

1.2.1. Di sản văn hóa phi vật thể, Dân ca và hát Xoan .............................. 10

1.2.2. Giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể ................. 15

1.2.3. Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát Xoan .................................................................................. 17

1.3. Hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

trong trƣờng THCS ......................................................................................... 17

1.3.1. Trường THCS trong hệ thống giáo dục quốc dân ............................. 17

1.3.2. Đặc điểm và yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018

đối với hoạt động giáo dục văn hóa địa phương thông qua di sản

VHPVT Hát Xoan trong trường THCS ....................................................... 19

1.3.3. Mục tiêu, yêu cầu đối với hoạt động giáo dục bảo tồn VHPVT

hát Xoan trong trường THCS .................................................................... 22

1.3.4. Phương pháp và hình thức giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan trong các trường THCS ................................................. 23

1.3.5. Lực lượng tham gia giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan trong các trường THCS .............................................................. 25

1.3.6. Điều kiện tham gia giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan trong các trường THCS .............................................................. 26

1.4. Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong trƣờng THCS ............................................................................... 27

1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng nhà trường trong quản lý hoạt động giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VH PVT hát Xoan trong trường THCS ........... 27

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan trong trường THCS ........................................................ 28

1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan .................................................................. 32

1.5.1. Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội ................................................. 32

1.5.2. Cơ chế tự chủ trong quản lý của ngành giáo dục ............................. 33

1.5.3. Năng lực của đội ngũ giáo viên ....................................................... 33

1.5.4. Năng lực của CBQL ......................................................................... 33

1.5.5. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và tài chính của nhà trường ........... 34

1.5.6. Những định hướng của chương trình giáo dục phổ thông mới ......... 35

Tiểu kết chƣơng 1 ............................................................................................ 36

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO

DỤC VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ

HÁT XOAN CHO HỌC SINH TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ

SỞ THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ ĐÁP ỨNG CHƢƠNG TRÌNH

GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ......................................................................................... 37

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, văn hóa, giáo dục

của thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ ........................................................... 37

2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội .................................................. 37

2.1.2. Tình hình giáo dục ........................................................................... 38

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ..................................................................... 39

2.2.1. Mục đích khảo sát ............................................................................ 39

2.2.2. Đối tượng khảo sát .......................................................................... 39

2.2.3. Nội dung khảo sát ............................................................................ 40

2.2.4. Phương pháp khảo sát ..................................................................... 41

2.2.5. Xử lí số liệu ..................................................................................... 41

2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan trong các trƣờng THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp

ứng Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới. ................................................... 42

2.3.1. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố

Việt Trì ...................................................................................................... 42

2.3.2. Thực trạng phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố

Việt Trì ...................................................................................................... 45

2.3.3. Thực trạng lực lượng giáo viên và học sinh tham gia vào hoạt

động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các

trường THCS thành phố Việt Trì ............................................................... 47

2.4. Thực trạng tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa phƣơng

thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan trong các trƣờng THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ .............. 53

2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì ............. 55

2.4.2. Thực trạng quản lý việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch hoạt động

giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan .................................................. 57

2.4.3. Thực trạng quản lý thực hiện chương trình, nội dung, phương pháp

hoạt động giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan ................................. 59

2.4.4. Thực trạng quản lý thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của học sinh .............. 61

2.4.5. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ

cho giáo viên trong hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan .............................................................................................. 63

2.4.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố Việt Trì .................. 67

2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan cho học sinh các trƣờng THCS thành phố Việt Trì, tỉnh

Phú Thọ ............................................................................................................. 70

2.5.1. Thành công và nguyên nhân ............................................................ 70

2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân .................................................................. 71

Tiểu kết chƣơng 2 ............................................................................................ 74

CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC BẢO

TỒN VÀ PHÁT HUY DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ HÁT XOAN TRONG

CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ

THỌ ĐÁP ỨNG CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI ........................... 75

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................. 75

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu ................................................... 75

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ...................................................... 75

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ................................................... 75

3.2. Các biện pháp tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa

phƣơng thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan trong các trƣờng THCS thành phố Việt Trì .............. 75

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo

dục nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan .............. 75

3.2.2. Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì ............................................ 78

3.2.3. Tiếp tục triển khai thực hiện công tác quy hoạch, bồi dưỡng, tập

huấn nâng cao năng lực cho giáo viên tham gia vào quá trình giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan .................................................. 83

3.2.4. Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ................................................................ 85

3.2.5. Huy động cộng đồng, các tổ chức, đoàn thể, cha mẹ HS tăng cường

cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn

âm nhạc ............................................................................................................ 89

vii

3.3. Mối quan hệ của các biện pháp đƣợc đề xuất .......................................... 90

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp ...................... 91

3.4.1. Mục đích của khảo nghiệm .............................................................. 91

3.4.2. Nội dung và phương pháp khảo nghiệm ........................................... 91

3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm ................................................................... 91

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm về sự cấp thiết và tính khả thi của các biện

pháp đã đề xuất ......................................................................................... 92

Tiểu kết chƣơng 3 ............................................................................................ 96

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 97

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 101

viii

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô giáo dục trung học cơ sở thành phố Việt Trì từ năm

2015 đến năm 2020 ....................................................................... 38

Bảng 2.2. Các trường Trung học cơ sở được khảo sát trên địa bàn thành

phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ ............................................................ 40

Bảng 2.3. Số lượng đối tượng khảo sát điều tra theo mẫu ............................. 40

Bảng 2.4. Thực trạng hình thức hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố

Việt Trì ......................................................................................... 42

Bảng 2.5. Thực trạng phương pháp hoạt động giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành

phố Việt Trì .................................................................................. 45

Bảng 2.6. Kinh nghiệm truyền dạy di sản VHPVT hát Xoan của giáo viên

âm nhạc trong các trường THCS ........................................................ 48

Bảng 2.7. Kiến thức của học sinh về di sản VHPVT hát Xoan .......................... 49

Bảng 2.8. Thực trạng các kênh học sinh tiếp cận kiến thức về di sản VHPVT

hát Xoan ...................................................................................................... 50

Bảng 2.9. Số lượng bài hát Xoan mà học sinh thuộc lời và có thể trình

diễn được làn điệu ......................................................................... 51

Bảng 2.10. Các kênh dạy hát Xoan của học sinh trường THCS ....................... 52

Bảng 2.11. Nguyện vọng học Hát Xoan của học sinh trường THCS ................ 53

Bảng 2.12. Thực trạng xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của CB GV ............. 55

Bảng 2.13. Đánh giá kết quả thực hiện các biện pháp quản lý mục tiêu, kế

hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ....... 58

Bảng 2.14. Các biện pháp quản lý nội dung chương trình dạy học môn âm

nhạc trong đó có giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan ....................................................................................... 59

Bảng 2.15. Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch giảng dạy của giáo viên

và hồ sơ chuyên môn của giáo viên ............................................... 60

Bảng 2.16. Các biện pháp quản lý thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả

hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan của học sinh ......................................................................... 61

Bảng 2.17. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học âm nhạc và giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của giáo viên ..................... 63

Bảng 2.18. Số lượng Thầy cô đã được đào tạo, bồi dưỡng, dạy về hát Xoan ....... 64

Bảng 2.19. Số lượng học sinh được đào tạo bồi dưỡng ........................................ 64

Bảng 2.20. Các nội dung bồi dưỡng giáo viên tham gia giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành

phố Việt Trì ......................................................................................... 65

Bảng 2.21. Khảo sát CBQL và GV về những yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại các trường

THCS thành phố Việt Trì .................................................................... 67

Bảng 3.1. Bảng đánh giá sự cấp thiết của các biện pháp đề xuất (n=35) ............ 92

Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất (n=35) ................ 93

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Di sản văn hoá phi vật thể là yếu tố quan trọng tạo nên bản sắc văn hoá dân

tộc, là một trong các nhân tố của đa dạng văn hoá đảm bảo cho sự phát triển bền

vững. Ngày nay bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hoá phi vật thể (VHPVT)

là mối quan tâm chung của toàn nhân loại. Công ước về bảo vệ di sản VHPVT (gọi

tắt là Công ước 2003) của UNESCO đã khuyến cáo các quốc gia tăng cường các

biện pháp thống kê và ban hành các chính sách cụ thể nhằm bảo vệ và phát huy vai

trò của di sản VHPVT của các quốc gia, trong đó nhấn mạnh đặc biệt tới công tác

quản lý và nghiên cứu khoa học, nhằm bảo vệ có hiệu quả di sản VHPVT.

Phú Thọ là vùng đất cội nguồn dân tộc, ở đó đậm đặc các di sản văn hoá, đặc

biệt là di sản VHPVT. Hệ thống di sản VHPVT phong phú trên địa bàn Phú Thọ đã

được các thế hệ người Việt sáng tạo, lưu giữ hàng nghìn năm với những giá trị đặc

trưng mang đậm dấu ấn nền văn minh nông nghiệp, văn minh lúa nước của người

Việt; thể hiện một nền văn hóa lâu đời, một thời kỳ rực rỡ văn hoá thời đại Hùng

Vương, chứa đựng giá trị văn hoá đặc sắc mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc Việt

Nam. Với những giá trị đặc trưng và độc đáo, các di sản VHPVT ở Phú Thọ đã vượt

ra khỏi biên giới quốc gia dân tộc trở thành di sản chung của nhân loại: Năm 2011,

Hát Xoan được UNESCO ghi danh là di sản VHPVT của nhân loại cần được bảo vệ

khẩn cấp. Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ (năm 2012), Hát Xoan Phú

Thọ (năm 2017) được UNESCO ghi danh là di sản VHPVT đại diện của nhân loại.

Các di sản trên đã đóng góp vào kho tàng di sản văn hoá quốc gia và thế giới, tạo

nên bức tranh chung về đa dạng văn hoá.

Ngày 8/12/2017, Hội nghị lần thứ 12 Ủy ban liên chính phủ về bảo vệ di sản

VHPVT của UNESCO chính thức đưa hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng bảo vệ

khẩn cấp và trở thành di sản VHPVT đại điện của nhân loại.

Để duy trì và phát triển di sản VHPVT về hát Xoan; Đảng, Nhà nước và

Chính quyền các cấp ở địa phương cần có những chính sách ưu tiên, đãi ngộ phù

hợp để tạo điều kiện chăm sóc và động viên các nghệ nhân hát Xoan; hỗ trợ cộng

đồng, các phường Xoan; các trường học tổ chức truyền dạy, đào tạo thế hệ trẻ để

tiếp nối, duy trì và phát triển Di sản hát Xoan. Nghiên cứu và xây dựng các chương

trình giáo dục thích hợp để hát Xoan trở thành một bộ môn nghệ thuật âm nhạc

trong các trường năng khiếu nghệ thuật và hệ thống các trường phổ thông. Đưa di

sản hát Xoan vào trường học không phải chỉ là truyền dạy đơn thuần mà còn là giáo

dục, nâng cao nhận thức về Di sản văn hóa. Xuất phát từ nhận thức như vậy, cho

nên trong kế hoạch của Tỉnh và của Ngành Giáo dục - Đào tạo Phú Thọ về việc duy

trì, đào tạo, phát triển Hát xoan đã đề ra mục đích: Nâng cao nhận thức cho cán bộ,

giáo viên, học sinh tự hào với truyền thống và Di sản hát Xoan của tỉnh Phú Thọ, từ

đó xác định trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn Di sản và tuyên truyền sâu rộng đến cộng

đồng. Các nội dung về giáo dục và bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan sẽ

nằm trong chương trình giáo dục địa phương của tỉnh và phải đảm bảo phù hợp với

chương trình giáo dục chung của Bộ GD & ĐT trong chương trình giáo dục phổ

thông mới năm 2018; đồng thời phải phù hợp với khả năng và tâm, sinh lý từng lứa

tuổi học sinh, gây hưng phấn và thích thú cho học sinh, hát mà chơi; chơi mà hát.

Mang lại cho các em tình yêu với văn hóa dân tộc, giáo dục cho các em tình yêu với

quê hương đất nước và nâng cao tính tự tôn dân tộc, xây dựng trách nhiệm bảo vệ

và phát huy văn hóa dân tộc trong xu hướng hội nhập văn hóa toàn cầu hiện nay.

Với những lý do chủ yếu trên; đồng thời là một người dân Đất Tổ, với tình

yêu quê hương, yêu làn điệu hát Xoan của quê hương và là người cán bộ làm công

tác quản lý trong trường trung học cơ sở (THCS) của thành phố Việt Trì, tỉnh Phú

Thọ, tôi thấy rất đỗi vinh dự, tự hào và cũng nhận thấy là mình phải có trách nhiệm

rất cao cùng với cộng đồng trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị của Di sản

hát Xoan - một Di sản văn hóa có mối gắn kết chặt chẽ với tín ngưỡng thờ cúng

Hùng Vương của tỉnh Phú Thọ.

Chính vì thế tôi chọn đề tài: "Tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa

địa phương thông qua di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các

trường trung học cơ sở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình

giáo dục phổ thông mới".

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề tài đề xuất một số biện pháp

quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan cho học

sinh trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương

trình giáo dục phổ thông mới.

Luận văn tiếp cận hỗn hợp chức năng quản lý và tiếp cận nội dung quản lý

hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học

sinh trung học cơ sở thành phố Việt Trì.

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

3.1. Khách thể nghiên cứu

Hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan cho học

sinh trong các trường THCS.

3.2. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn văn hóa địa phương thông qua di sản

VHPVT hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú

Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới.

4. Câu hỏi nghiên cứu

1) Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn văn hóa địa phương thông

qua di sản VHPVT thể Hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt

Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới diễn ra như thế nào?

2) Cần những biện pháp quản lý nào để nâng cao hoạt động giáo dục bảo tồn

văn hóa địa phương thông qua di sản VHPVT hát Xoan cho học sinh trong các

trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ

thông mới?

5. Giả thuyết khoa học

Công tác quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa phương thông qua di sản

văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt

Trì, tỉnh Phú Thọ trong thời gian qua đã đạt được những kết quả nhất định, tuy

nhiên trong quản lý còn có những bất cập do các biện pháp chưa phù hợp nên chất

lượng còn hạn chế. Nếu đề xuất được những biện pháp quản lý hoạt động này cho

học sinh trong các trường THCS Thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương

trình giáo dục phổ thông mới sẽ bảo tồn và phát huy được di sản VHPVT hát Xoan

trong tỉnh Phú Thọ và cả nước.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu

6.1. Nghiên cứu cơ ở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS THCS thành phố Việt

trì, tỉnh Phú Thọ.

6.2. Khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt trì, tỉnh Phú

Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới

6.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan của học sinh trong các trường THCS thành phố Việt trì, tỉnh

Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới

7. Phạm vi nghiên cứu

- Thời gian: Từ năm học 2016-2017 đến năm học 2019-2020.

- Không gian: Tại trường THCS Kim Đức và một số trường THCS trên địa

bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

- Nội dung nghiên cứu: Giáo dục văn hóa địa phương thông qua di sản

VHPVT hát Xoan và quản lý giáo dục VHPVT hát Xoan của học sinh ở các trường

THCS trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

8. Phƣơng pháp nghiên cứu

8.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp, nghiên cứu hệ thống hóa,

khái quát hóa các tài liệu liên quan đến nội dung nghiên cứu, nhằm xây dựng

khung lý luận của đề tài.

8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

Phương pháp điều tra bằng hệ thống phiếu hỏi, phương pháp phỏng

vấn, phương pháp quan sát sư phạm, phương pháp nghiên cứu sản phẩm,

phương pháp chuyên gia.

8.3. Phương pháp thống kê toán học

Sử dụng các công thức toán, thống kê để xử lý số liệu điều tra.

9. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài

9.1. Ý nghĩa lý luận

- Hệ thống hóa được những vấn đề lý luận về quản lý hoạt động giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan ở địa phương thông qua giáo

dục nhà trường THCS thành phố Việt trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo

dục phổ thông mới.

9.2. Ý nghĩa thực tiễn

- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành

phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới, qua đó

chỉ ra những thành công và mặt hạn chế, cung cấp cơ sở thực tiễn và đề xuất một số

biện pháp quản lý hoạt động này.

10. Cấu trúc nghiên cứu

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục nghiên cứu,

luận văn có 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa

phương thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS.

Chương 2: Thực trạng tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa

phương thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh

Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới.

Chương 3: Biện pháp tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa

phương thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh

Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới

CHƢƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY DI SẢN VĂN HÓA PHI

VẬT THỂ HÁT XOAN CHO HỌC SINH TRONG

CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề

1.1.1. Các nghiên cứu về bảo tồn các giá trị văn hoá dân tộc, văn hoá địa phương

Bảo tồn các giá trị văn hoá dân tộc, văn hoá địa phương là một trong những

nhiệm vụ quan trọng của trường phổ thông nói chung và trường trung học cơ sở nói

riêng. Thông qua đó góp phần giúp thế hệ trẻ Việt Nam hình thành và phát triển

lòng yêu nước, thương nòi, niềm tự hào, tự tôn dân tộc, có ý thức và tinh thần đấu

tranh trong xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước. Đưa văn hóa dân tộc phát triển

lên một tầm cao mới, hội nhập với thế giới.

Nghị quyết hội nghị lần thứ 5 BCHTW khóa VIII, các văn kiện Đại hội Đảng

toàn quốc lần thứ X, XI,XII cũng luôn đề cập đến vấn đề xây dựng và phát triển nền

văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Trong đó, rất chú trọng việc

bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá gắn với giáo dục bồi dưỡng con người Việt Nam

phát triển toàn diện có nhân cách, lối sống tốt đẹp làm cốt lõi, trọng tâm với 7 đặc

tính cơ bản là: yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù, sáng tạo;

xây dựng lối sống có nhân cách, có bản lĩnh vững vàng ngang tầm sự nghiệp đổi

mới đất nước, xây dựng nền giáo dục hiện đại, tạo điều kiện cho các cá nhân phát

triển tối đa tiềm năng của mình.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng chỉ rõ, di sản văn hoá truyền thống có những

giá trị cơ bản, độc đáo, đặc sắc. Người luôn nhắc nhở phải phát huy vốn quý báu

của dân tộc, trong kế thừa di sản phải có thái độ nghiên cứu, chọn lọc nghiêm túc.

Giáo dục không chỉ là kiến thức khoa học, kiến thức văn hoá mà còn là xây dựng

đức, trí, thể, mỹ một cách toàn diện. Người căn dặn “ người địa phương nào trước

hết phải biết hát dân ca của địa phương mình, đó là điều thuận lợi hơn người ở địa

phương khác”. Như vậy việc đưa dân ca Việt Nam nói chung hay hát Xoan nói

riêng vào trường học là một việc làm cần thiết góp phần bảo tồn và phát huy giá trị

của di sản văn hoá nhằm giáo dục con người một cách toàn diện, bồi dưỡng tâm

hồn, nhân cách, khả năng cảm thụ âm nhạc, tình yêu quê hương, đất nước.

Bản sắc văn hoá dân tộc Việt Nam có “cốt lõi” và được kết tinh trong di sản

văn hoá, “bao gồm các giá trị bền vững, những tinh hoa của cộng đồng các dân tộc

Việt Nam được vun đắp nên qua lịch sử hàng ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ

nước. Đó là lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý

thức cộng đồng, gắn kết cá nhân - gia đình - làng xã - Tổ quốc; lòng nhân ái, khoan

dung, trọng nghĩa tình, đạo lý, đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động, tinh tế trong

ứng xử, giản dị trong lối sống… Bản sắc văn hóa dân tộc còn đậm nét cả trong các

hình thức biểu hiện mang tính dân tộc độc đáo”[12]. Các di sản văn hoá chỉ được

phát huy tác dụng khi nó được xâm nhập vào con người, chính vì vậy chủ tịch Hồ

Chí Minh đã viết: Văn hoá Việt Nam là đều đáng tự hào, phải làm sao cho văn hoá

thấm dâu vào tâm lý quốc dân. Từ nhận thức di sản văn hoá dân tộc là nguồn động

lực đặc biệt mạnh mẽ tác động vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, hơn

30 năm đổi mới vừa qua, Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến việc bảo tồn và

phát huy giá trị của di sản văn hoá dân tộc- gắn kết với việc xây dựng môi trường

sinh thái nhân văn và đời sống văn hoá công đồng.

Hiện nay, trên thế giới, việc nghiên cứu đưa văn hóa dân tộc như: dân ca,

nhạc kịch…các hoạt động âm nhạc vào giảng dạy ở các trường phổ thông đã được

ngành giáo dục quan tâm. Nhiều quốc gia ở Châu Á và thế giới đã xây dựng một

chiến lược, một kế hoạch thống nhất, xây dựng khung chương trình đưa dân ca…

kết hợp với các trò chơi địa phương vào giảng dạy trong hệ thống nhà trường phổ

thông như: Trung Quốc, Hàn Quốc, Liên bang Nga, Canada...

1.1.2. Các nghiên cứu về bảo tồn và đưa âm nhạc dân tộc vào chương trình giáo

dục địa phương ở trường trung học cơ sở

Ở Việt Nam, những năm qua, nhiều nhà nghiên cứu văn hóa dân tộc, các nhà

giáo tâm huyết với nền âm nhạc dân tộc đã đề nghị Đảng, Nhà nước và Bộ Giáo dục

và Đào tạo nghiên cứu đưa giáo dục nghệ thuật vào trường phổ thông. Đến những

năm 90 của thế kỷ XX, nhất là từ khi thực hiện chương trình đổi mới sách giáo khoa

năm 2002, các môn âm nhạc, Mỹ thuật mới được chính thức được đưa vào giảng

dạy trong chương trình giáo dục phổ thông (ở bậc Tiểu học và Trung học cơ sở).

Tuy nhiên, thời gian qua việc giảng dạy bộ môn âm nhạc ở một số địa phương trong

cả nước còn mang tính hình thức, nội dung đơn điệu… chưa được quan tâm đúng

mức. Trong chương trình dạy âm nhạc ở cấp học THCS, các nhà sư phạm đã đưa

dân ca vào sách giáo khoa nhưng ở mức độ còn hạn chế.

Hội thảo “Bảo tồn và phát huy dân ca trong giáo dục âm nhạc ở trường phổ

thông” ngày 29/10/2009 của trường Đại học sư phạm nghệ thuật Trung ương đã tập

trung đánh giá vai trò của dân ca trong đời sống xã hội, thực trạng việc dạy và học

dân ca trong trường đào tạo giáo viên âm nhạc và trong trường phổ thông, đề xuất

các biện pháp để nâng cao chất lượng giáo dục âm nhạc trong nhà trường nói chung

và dân ca nói riêng.

Dự án “Hỗ trợ đưa dân ca vào trường THCS” được Bộ GD&ĐT triển khai từ

năm 2009 với các sản phẩm tuyển tập Giới thiệu dân ca Việt Nam; hướng dẫn sử

dụng các nhạc sản phẩm âm nhạc trong nhà trường... Đây là các tài liệu tham khảo

rất quan trọng giúp cho việc dạy và học dân ca nói riêng và giáo dục âm nhạc nói

chung ở trường THCS, giáo viên sẽ dùng các tài liệu để bổ sung vào việc dạy và

học cũng như tổ chức các hoạt động âm nhạc trong và ngoài nhà trường.

1.1.3. Các nghiên cứu về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể

cần bảo vệ khẩn cấp - Hát Xoan Phú Thọ

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Thiện Nhân

về Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp

- Hát Xoan Phú Thọ, Bộ VHTTDL đã phối hợp với Ủy ban nhân dân tỉnh Phú Thọ

tổ chức hội nghị lấy ý kiến góp ý của các Bộ, ngành liên quan và các nhà khoa hoặc

về Đề án do Ủy ban nhân tỉnh Phú Thọ xây dựng đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị

di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại - Hát Xoan Phú Thọ

Giai đoạn 2013-2020”. Từ năm 2015 đến năm 2025 đưa hát Xoan trở thành một

hoạt động của quần chúng nhân dân tỉnh Phú Thọ.

“Tiếp tục giữ gìn, lưu truyền, phổ biến, phát huy cho thế hệ mai sau những

giá trị độc đáo mang tính xã hội, nhân văn, những phong tục, tập quán tốt đẹp về hát

Xoan gắn với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Nâng cao nhận thức và lòng tự

hòa trong cộng đồng, trách nhiệm của các thế hệ, nhất là của thế hệ trẻ trong việc

bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa hát Xoan. Từng bước bảo tồn phát huy giá trị hát

Xoan trở thành sản phẩm du lịch văn hóa hóa tâm linh đặc trưng, góp phần thúc đẩy

phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội trên địa bàn tỉnh Phú Thọ. Năm 2015, hát Xoan

Phú Thọ đã ra khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp và trở thành di sản văn hóa phi

vật thể đại diện của nhân loại, đào tạo được lớp nghệ nhân kế cận tại các phường

Xoan gốc kế tục lớp nghệ nhân cao tuổi hiện nay trong việc truyền dạy cho lớp trẻ

tại cộng đồng. 100% người có công bảo tồn, giữ gìn và truyền dạy hát Xoan được

tôn vinh và hưởng chế độ đãi ngộ theo quy định”. [9]

Từ năm học 2020 - 2021, Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 được ban

hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của

Bộ GD&ĐT (Thông tư số 32) sẽ được triển khai, đây là chuyển biến quan trọng, có

tính đột phá trong thực hiện mục tiêu Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11

năm 2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về đổi mới căn bản, toàn

diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều

kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Theo

Thông tư số 32, nội dung giáo dục của địa phương là nội dung bắt buộc được thực

hiện xuyên suốt từ lớp 1 đến lớp 12 bao gồm “những vấn đề cơ bản hoặc thời sự về

văn hoá, lịch sử, địa lí, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp,... của địa phương

bổ sung cho nội dung giáo dục bắt buộc chung thống nhất trong cả nước, nhằm trang

bị cho học sinh những hiểu biết về nơi sinh sống, bồi dưỡng cho học sinh tình yêu quê

hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những điều đã học để góp phần giải quyết những

vấn đề của quê hương”[7]. Đây là định hướng quan trọng, rõ ràng, là cơ hội để ngành

Giáo dục tỉnh Phú Thọ góp phần giữ gìn, phát huy, quảng bá vẻ đẹp quê hương vùng

Đất Tổ bằng những giải pháp cụ thể. Trong đó hát Xoan sẽ là một nội dung chính

được đưa vào trong chương trình giáo dục địa phương. Vì vậy, công tác giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường học được tỉnh Phú Thọ và

các địa phương trong toàn tỉnh rất hoan nghênh và tích cực thực hiện.

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài

1.2.1. Di sản văn hóa phi vật thể, Dân ca và hát Xoan

1.2.1.1. Di sản văn hoá

Trong Công ước Bảo vệ và phát huy di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới

của UNESCO ban hành năm 1972, tại Điều 1 có quy định những loại hình sẽ được

coi như là “di sản văn hoá” (DSVH) bao gồm: Di tích kiến trúc (monuments), nhóm

công trình xây dựng (group of buildings) và các di chỉ (sites).

Năm 2001, Luật Di sản văn hoá được Quốc hội khóa X, kỳ họp thứ 9 thông

qua, thuật ngữ “di sản văn hoá” chính thức được xuất hiện trong văn bản pháp quy

cao nhất và được sử dụng phổ biến. Đến năm 2009, Luật Di sản văn hoá sửa đổi, bổ

sung đưa ra thì DSVH bao gồm DSVH vật thể và DSVH phi vật thể [31].

Di sản văn hoá là toàn bộ sản phẩm do các thành viên trong cộng đồng

dân tộc sáng tạo, thể hiện dưới dạng những đối tượng vật thể (hữu hình) và phi vật

thể (vô hình) mang tính biểu tượng, được lan tỏa (vô thức) và trao truyền (hữu thức)

từ cộng đồng này sang cộng đồng khác, từ thế hệ trước cho thế hệ sau [42].

1.2.1.2. Di sản văn hoá phi vật thể

Tại Khoản 1 điều 2 trong Công ước bảo vệ Di sản phi vật thể của UNESCO

năm 2003 đã định nghĩa:

“Di sản VHPVT được hiểu là các tập quán, các hình thức thể hiện, biểu đạt,

tri thức, kỹ năng và kèm theo đó là những công cụ, đồ vật, đồ tạo tác và các không

gian văn hóa có liên quan mà các cộng đồng, các nhóm người và trong một số

trường hợp là các cá nhân, công nhận là một phần di sản văn hóa của họ. Được

chuyển giao từ thế hệ này sang thế hệ khác, di sản VHPVT được các cộng đồng và

các nhóm người không ngừng tái tạo để thích nghi với môi trường và mối quan hệ

qua lại giữa cộng đồng với tự nhiên và lịch sử của họ, đồng thời hình thành trong họ

một ý thức về bản sắc và sự kế tục, qua đó khích lệ thêm sự tôn trọng đối với sự đa

dạng văn hóa và tính sáng tạo của con người” [41].

Theo Luật Di sản văn hoá của nước CHXHCN Việt Nam:

“Di sản VHPVT là sản phẩm tinh thần có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học,

được lưu giữ bằng trí nhớ, chữ viết, được lưu truyền bằng truyền miệng, truyền

nghề, trình diễn và các hình thức lưu giữ, lưu truyền khác, bao gồm tiếng nói, chữ

viết, tác phẩm văn học, nghệ thuật, khoa học, ngữ văn truyền miệng, diễn xướng

dân gian, lối sống, nếp sống, lễ hội, bí quyết về nghề thủ công truyền thống, tri thức

về y, dược học cổ truyền, về văn hoá ẩm thực, về trang phục truyền thống dân tộc

và những tri thức dân gian khác” [31].

1.2.1.3. Dân ca

Theo một số tài liệu nghiên cứu, người Đức gọi dân ca là bài ca của nhân dân,

người Pháp thì gọi dân ca là những bài ca phổ cập trong quần chúng, bài ca mang tính

nhân dân, người Anh thì gọi dân ca là bài ca mang tính sắc tộc hay dân tộc.

Theo từ điển Tiếng Việt, khái niệm dân ca được hiểu là “Những bài hát lưu

truyền trong dân gian, mang đặc trưng vùng miền và không rõ tác giả”[39].

Sách Âm nhạc và Mỹ thuật của nhà xuất bản Giáo dục ấn hành năm 2002 cho

rằng “dân ca được gọt giũa, sàng lọc qua năm tháng nên có sức sống với thời gian”.

Theo từ điển Bách khoa toàn thư mở Wikipedia: “Dân ca Việt Nam là một

thể loại âm nhạc cổ truyền của Việt Nam, hiện vẫn đang được sáng tác. Âm nhạc

này có nhiều làn điệu từ khắp các miền cộng đồng người, thể hiện qua có nhạc hoặc

không có nhạc của các dân tộc Việt Nam. Do chính người dân lao động tự sáng tác

theo tập quán, phong tục. Trong sinh hoạt cộng đồng người quần cư trong vùng đất

của họ, thường trong làng xóm hay rộng hơn cả một miền. Các làn điệu dân ca thể

hiện phong cách bình dân, sát với cuộc sống lao động mọi người. Các dịp biểu diễn

thường thường là lễ hội, hát làng nghề. Thường ngày cũng được hát lên trong lao

động để động viên nhau, hay trong tình yêu đôi lứa, trong tình cảm giữa người và

người. Tuy nhiên mỗi tỉnh thành của Việt Nam lại có âm giọng và ca từ khác nhau

nên dân ca cũng có thể phân theo tỉnh nhưng gọi chung cho dễ gọi vì nó cũng có

tính chung của miền Bắc, miền Trung và miền Nam Việt Nam”[42].

Từ khái niệm trên, chúng ta có thể hiểu mọt cách khái quát, dân ca có các

đặc điểm chính sau:

- Là những bài hát của nhân dân, được sáng tác trong quần chúng nhân dân

(gắn liền với đời sống, sinh hoạt, lao động, vui buồn của nhân dân): như bài hát về

lao động, bài hát về các nghi lễ phong tục…

- Là những bài hát được truyền khẩu trong dân gian, có những bài được ký

âm. Một bài dân ca thường tồn tại với một bản coi như bản gốc, gọi là lòng bản và

nhiều bản được ứng tấu thêm hay sửa đổi gọi là dị bản.

- Là những bài ca không có tác giả rõ ràng. Vì qua việc truyền khẩu, truyền

lại các bài dân ca, dân nhạc, mỗi người diễn xướng có quyền ứng tác tự do, góp

phần sáng tạo của mình vào tác phẩm trong quá trình biểu diễn. Cho nên họ gần như

là đồng tác giả với người sáng tác ban đầu. Mà người sáng tác ban đầu là ai cũng

không rõ.

- Là những bài hát không rõ xuất xứ.

- Là những bài hát có dấu ấn địa phương (địa danh, phong thổ, địa lý…).

- Có những cung bậc đặc trưng.

- Trong dân ca, lời hát- lời ca đóng vai trò chính, giai điệu luôn được phát

sinh từ dấu giọng ở lời ca nên phụ thuộc vào lời ca.

- Dân ca phát triển được nhờ truyền khẩu (truyền ngón các bài dân ca).

Những bài dân ca được nhiều người yêu thích sẽ được truyền bá đi khắp nơi.

1.2.1.4. Hát xoan

Hát xoan là loại hình dân ca lễ nghi phong tục hát thờ thần, thành hoàng với

hình thức nghệ thuật đa yếu tố: có nhạc, hát, múa; thường được biểu diễn vào dịp

đầu xuân, phổ biến ở vùng đất tổ Hùng Vương - Phú Thọ [42].

“Hát Xoan là di sản văn hóa phi vật thể quý báu của vùng đất Tổ Phú Thọ

nói riêng và trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung. Hát Xoan là

loại hình dân ca nghi lễ, phong tục, còn gọi là hát cửa đình hay “Khúc môn đình”, là

hình thức nghệ thuật đa yếu tố: Ca nhạc, hát, múa phục vụ nhu cầu tín ngưỡng của

cộng đồng. Hát Xoan có bề dày lịch sử, có tổ chức nghệ thuật chặt chẽ, không gian

văn hóa rộng lớn và sức lan tỏa mạnh mẽ khắp cộng đồng”[32].

Hát Xoan là di sản thuộc loại hình nghệ thuật trình diễn, hát Xoan bao gồm

hát, múa, gõ trống và phách. Những người lưu giữ và thực hành hát Xoan hình

thành nên 4 phường Xoan nổi tiếng trong đó trùm nam và nữ đóng vai trò quan

trọng nhất. Họ giữ gìn các bài hát, lựa chọn đệ tử, truyền dạy phong cách hát, các

tiết mục và tổ chức thực hành. Họ cũng tích cực giới thiệu và giảng dạy hát Xoan tại

các phường xoan và trong các câu lạc bộ. Nghệ thuật trình diễn của hát Xoan rất

đơn giản, mộc mạc, với sự kết hợp hài hòa giữa âm nhạc, thơ, vè và giọng điệu

mang đậm dấu ấn thổ ngữ của địa phương vùng trung du Phú Thọ (dân ca). Lời ca

trong hát Xoan còn có sự kết hợp của các điệu múa đơn giản chủ yếu bằng đôi tay

của các đào, kép đưa ra, thu vào, ngửa bàn tay, úp bàn tay, kết hợp với việc sử dụng

các đạo cụ như quạt, phách tre, nậm rượu… Di chuyển trong hát Xoan bằng đôi

chân chủ yếu theo hàng dọc hoặc hàng ngang và vòng tròn.

1.2.1.5. Dạy hát Xoan

Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật phản ánh hiện thực khách quan bằng

hình tượng có sức biểu cảm của âm thanh. Dạy học âm nhạc là quá trình tác động

qua lại giữa giáo viên và học sinh nhằm truyền thụ hệ thống kiến thức âm nhạc,

hành thành và phát triển kỹ năng, kỹ xảo và thái độ cần thiết trong lĩnh vực âm nhạc

cho học sinh, học sinh nhận thức và lĩnh hội chúng, qua đó thực hiện được mục đích

giáo dục âm nhạc.

Giáo dục âm nhạc cho học sinh THCS là phương tiện có hiệu quả nhất để giáo

dục đạo đức, thẩm mỹ, hình thành nhân cách cho học sinh, trang bị kiến thức cơ bản,

khả năng cảm thụ, hiểu biết nghệ thuật âm nhạc, phát huy sự sáng tạo của học sinh.

Giáo viên dạy âm nhạc là người lãnh đạo, tổ chức, điều khiển hoạt động nhận

thức (học tập âm nhạc) của học sinh và giúp học sinh tìm tòi, khám phá tiếp cận tri

thức, qua đó thực hiện chức năng học của bản thân; các hoạt động của giáo viên gồm:

- Đề ra mục đích, yêu cầu nhận thức việc học tập (âm nhạc) của học sinh.

- Xây dựng kế hoạch dạy học dự kiến hoạt động tương ứng của học sinh

(kiến thức, kỹ năng cần đạt).

- Tổ chức các hoạt động của thầy và trò.

- Kích thích tính tự giác, tích cực, chủ động, độc lập, sáng tạo của học sinh

bằng cách tạo nên các nhu cầu, động cơ, hứng thú, khêu gợi tính tò mò, ham hiểu

biết, thích làm theo, học sinh xác định được trách nhiệm, nghĩa vụ học tập của mình.

- Theo dõi, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học tập của học sinh, thông

qua đó có biện pháp điều chỉnh, sửa chữa kịp thời những thiếu sót, sai lầm của học

sinh, điều chỉnh phương pháp giảng dạy của chính mình.

Học sinh, dưới sự điều khiển của giáo viên tự giác, chủ động học tập để lĩnh

hội tri thức, tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức để thu nhận và xử lý

thông tin bên ngoài thành tri thức của bản thân, làm phong phú thêm kiến thức, kỹ

năng. Các hoạt động của học sinh gồm:

- Tiếp nhận nhiệm vụ và kế hoạch học tập của giáo viên.

- Thực hiện các hoạt động học, các thao tác nhận thức trong học tập.

- Tự điều chỉnh các hoạt động nhận thức dưới tác động kiểm tra, đánh giá

của giáo viên và tự đánh giá của học sinh.

- Phân tích kết quả hoạt động học tập dưới sự hướng dẫn của giáo viên (tự

kiểm tra, đánh giá) qua đó tự điều chỉnh việc tập luyện, thực hành…

Hoạt động dạy và học âm nhạc thống nhất biện chứng với nhau. Sự nỗ lực

của giáo viên và học sinh tạo nên sự cộng hưởng tích cực cho quá trình dạy và học,

kết quả hoạt động này phụ thuộc vào hoạt động kia và ngược lại:

- Giáo viên đưa ra nhiệm vụ, yêu cầu nhận thức, đưa học sinh vào tình huống

có vấn đề kích thích tư duy của học sinh, từ đó học sinh đưa ra nhiệm vụ học tập

của chính mình.

- Học sinh ý thức được nhiệm vụ cần giải quyết, biến các nhiệm vụ khách

quan thành yêu cầu chủ quan, giải quyết nhiệm vụ dưới sự chỉ đạo của giáo viên ở

mức độ khác nhau.

- Giáo viên thu tín hiệu ngược lại từ học sinh, vừa giúp học sinh các hoạt

động học, vừa tự điều chỉnh hoạt động dạy của mình. Học sinh cũng thu tín hiệu

ngược để tự phát hiện, tự đánh giá, tự điều chỉnh hoạt động của học tập.

- Giáo viên phân tích, đánh giá kết quả học tập của học sinh và của chính

mình. Vậy, dạy học âm nhạc là một quá trình dưới sự lãnh đạo, tổ chức, điều chỉnh

của giáo viên, học sinh tự giác, tích cực, chủ động biết tự tổ chức, điều khiển hoạt

động nhận thức- học tập của mình nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy học.

Hát Xoan là một nội dung trong chương trình dạy Âm nhạc cho HS tỉnh Phú

Thọ. Dạy hát Xoan cũng là hình thức dạy học âm nhạc, trong đó giáo viên bám sát

các đặc điểm của lối hát (diễn xướng), các kỹ thuật lấy giọng, nhả hơi, nhịp phách,

luyến láy truyền thống để xây dựng nhiệm vụ, kế hoạch bài giảng, học sinh luyện

tập, tiếp thu kiến thức, kỹ năng thực hành để thực hiện nhiệm vụ mục tiêu đề ra.

“Có 3 hình thức hát xoan: hát thờ cúng các Vua Hùng và thần thành hoàng

làng, hát nghi lễ cầu mùa tốt tươi, cầu sức khỏe và hát lễ hội là hình thức để nam nữ

hát trao duyên. Hát xoan có hát đối giao duyên nam nữ giữa đào xoan và trai làng,

Hát múa mời rượu, hát tiều ngư canh mục - Còn gọi là mò cá, điệu múa hát của ước

vọng sinh sôi.

Hát Xoan có 3 chặng: Hát nghi lễ, hát quả cách và hát giao duyên (hát hội).

Hát nghi lễ gồm các bài: Hát chào Vua, mời Vua, Giáo trống, Giáo pháo, Thơ

nhang, Đóng đám. Hát quả cách gồm 14 bài (quả là bài; cách là hình thức hát, lối

hát): Kiều giang cách; Nhàn ngâm cách; Tràng mai cách; Ngư tiều canh mục cách;

Đối dẫy cách; Hồi liên cách; Xoan thời cách; Hạ thời cách; Thu thời cách; Đông

thời cách; Tứ mùa cách; Thuyền chèo cách; Tứ dân cách; Chơi dâu cách. Hát hội

gồm nhiều bài, hát tự do phóng khoáng, nội dung các bài hát mang tính trữ tình sâu

sắc: Thết trầu (còn gọi là Bợm gái); Bỏ bộ; Xin huê - Đố huê; Đố chữ; Hát đúm;

Cài huê; Mò cá...”[30].

Do hát Xoan tồn tại thông qua hình thức truyền khẩu nên dạy hát Xoan Phú

Thọ bằng phương pháp truyền khẩu làn (giọng) điệu từng câu, từng đoạn và cả bài

giữa giáo viên và HS theo nhịp phách. Hiện nay, trong giáo dục âm nhạc hiện đại,

để bổ trợ và tăng hiệu quả cho việc dạy hát Xoan vẫn có thể sử dụng các công cụ hỗ

trợ như: băng đĩa hình và tiếng.

1.2.2. Giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể

1.2.2.1. Giáo dục bảo tồn

Theo Từ điển Tiếng Việt thì thuật ngữ “Bảo tồn” được hiểu là sự giữ lại

không để cho mất đi, là bảo vệ và giữ gìn sự tồn tại của sự vật, hiện tượng theo

đúng dạng thức vốn có của nó, để nó không bị mai một thay đổi.

Nguyễn Như Ý cho rằng bảo tồn là: “Giữ nguyên trạng, không để mất đi”

[45. tr. 101].

Quan niệm của UNESCO trong phần giải thích thuật ngữ đã đưa ra giải thích

về bảo tồn:

“Bảo tồn ở đây được hiểu là bao gồm các biện pháp nhằm đảm bảo tính

trường tồn của các di sản văn hóa phi vật thể, bao gồm cả các biện pháp nhận dạng,

lưu trữ, nghiên cứu bảo tồn, bảo vệ, thúc đẩy, củng cố, chuyển hóa, đặc biệt là

thông qua hình thức giáo dục chính thức và không chính thức, cũng như là việc làm

sống lại các giá trị khác nhau của di sản đó” [41. tr. 34].

Với quan điểm này của UNESCO ta thấy khái niệm bảo tồn là một khái niệm

rất rộng, nó bao gồm nhiều các phương diện khác nhau, các biện pháp khác nhau để

đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của di sản văn hóa. Cần đặt hoạt động bảo tồn

trong mối quan hệ với phát huy, tức là bảo tồn di sản văn hóa phải đồng hành với

việc sử dụng, phát huy giá trị của nó trong đời sống. Chỉ có như vậy, hoạt động bảo

tồn mới thực sự có ý nghĩa và không đi ngược lại quá trình phát triển của xã hội.

Như vậy, ta có thể hiểu giáo dục bảo tồn chính là sự gìn giữ những giá trị văn

hóa do con người sáng tạo ra để làm cho nó không những không bị mai một mà còn

phát triển nó và lưu truyền lại cho thế hệ sau.

1.2.2.2. Phát huy di sản văn hóa phi vật thể

Theo Từ điển tiếng Việt: “Phát huy là làm cho cái hay, cái tốt tỏa sáng và có

tác dụng tốt đối với đời sống của con người, từ đó tiếp tục làm nảy nở những giá trị

cái hay, cái tốt trong xã hội” [39].

Quan điểm của UNESCO về phát huy được hiểu là những tác động làm cho

cái hay, cái đẹp, cái tốt tỏa tác dụng và tiếp tục nảy nở từ ít đến nhiều, từ hẹp đến

rộng, từ đơn giản đến phức tạp. Mục đích quan trọng nhất của hoạt động phát huy

giá trị di sản văn hóa là làm cho các ý nghĩa văn hóa, tinh hoa các giá trị văn hóa

truyền thống tốt đẹp lan tỏa vào cộng đồng, tiếp tục duy trì sức sống của nó trong

đời sống tinh thần cộng đồng, góp phần quan trọng vào hoạt động giáo dục truyền

thống và đặc biệt là giữ gìn bản sắc dân tộc trong thế giới tôn trọng đa dạng văn hóa

hôm nay, tạo cơ sở, bản lĩnh cho giao lưu, tiếp biến, phát triển văn hóa, phục vụ cho

sự tiến bộ xã hội.

Giáo dục bảo tồn, phát huy giá trị của di sản VHPVT hát Xoan không chỉ là

cất giữ di sản VHPVT, để giữ gìn hát Xoan một cách hình thức, bảo tồn là để phát

huy, khai thác các giá trị văn hoá truyền thống hát Xoan là làm cho nó có thể sống

lại, làm cho các giá trị đó tồn tại trong đời sống thực, năng động hoá các hình thức

tồn tại của Hát Xoan trên cơ sở thu hút sự quan tâm của các tầng lớp xã hội, nhờ đó

mà các giá trị được vận hành, thâm nhập vào cuộc sống hiện tại.

1.2.3. Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể

hát Xoan

Quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đã được công nhận là

việc Đảng và Nhà nước sử dụng hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách…

thông qua bộ máy quản lý tác động có tính chất định hướng tới cộng đồng xã

hội nhằm đạt được mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị các di sản. Như vậy,

cũng có thể hiểu, quản lý nhà nước về các di sản này là việc thiết lập mối

quan hệ gắn bó giữa cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa và cộng đồng đang

lưu giữ di sản để giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống, tiếp thu tinh hoa

văn hóa nhân loại, xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc

dân tộc, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân.

Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật

thể hát Xoan: Cơ quan quản lý nhà nước sử dụng hệ thống pháp luật, cơ chế,

chính sách…thông qua bộ máy quản lý tác động có tính chất định hướng tới

cộng đồng xã hội nhằm đạt được mục tiêu bảo tồn và phát huy giá trị di sản

Hát Xoan. Tiếp tục giữ gìn, lưu truyền, phổ biến, phát huy cho thế hệ mai sau

những giá trị độc đáo mang tính xã hội, nhân văn, những phong tục, tập quán

tốt đẹp về Hát Xoan gắn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Nâng cao

nhận thức và lòng tự hào trong cộng đồng, trách nhiệm của các thế hệ, nhất là

thế hệ trẻ trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa Hát Xoan. Từng bước

bảo tồn phát huy giá trị Hát Xoan trở thành sản phẩm du lịch văn hóa đặc

trưng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa bàn tỉnh

Phú Thọ. Đưa Hát Xoan Phú Thọ ra khỏi tình trạng cần bảo vệ khẩn cấp và

trở thành di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

1.3. Hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong

trƣờng THCS

1.3.1. Trường THCS trong hệ thống giáo dục quốc dân

Theo thông tư số 12/2011/TT-BGDDT, ngày 28/3/2011 của Bộ GD &ĐT

thông tư ban hành điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và

trường phổ thông có nhiều cấp

* Vị trí của trường trung học trong hệ thống giáo dục quốc dân, theo điều 2:

Trường trung học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân.

Trường có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng.

* Nhiệm vụ và quyền hạn của trường trung học, theo điều 3, Trường trung

học có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:

- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu,

chương trình giáo dục phổ thông dành cho cấp THCS và cấp THPT do Bộ trưởng

Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Công khai mục tiêu, nội dung các hoạt động giáo

dục, nguồn lực và tài chính, kết quả đánh giá chất lượng giáo dục.

- Quản lý giáo viên, cán bộ, nhân viên theo quy định của pháp luật.

- Tuyển sinh và tiếp nhận học sinh; vận động học sinh đến trường; quản lý

học sinh theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

- Thực hiện kế hoạch phổ cập giáo dục trong phạm vi được phân công.

- Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực cho hoạt động giáo dục. Phối

hợp với gia đình học sinh, tổ chức và cá nhân trong hoạt động giáo dục.

- Quản lý, sử dụng và bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị theo quy định

của Nhà nước.

- Tổ chức cho giáo viên, nhân viên, học sinh tham gia hoạt động xã hội.

- Thực hiện các hoạt động về kiểm định chất lượng giáo dục.

- Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.

* Giáo viên Trung học cơ sở: Điều 30, Điều lệ trường trung học cơ sở, trường

trung học phổ thông và trường phổ thông có nhiều cấp học có ghi: “Giáo viên

trường trung học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, gồm:

Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, giáo viên bộ môn, giáo viên làm công tác Đoàn thanh

niên Cộng sản Hồ Chí Minh (bí thư, phó bí thư hoặc trợ lý thanh niên, cố vấn

Đoàn), giáo viên làm tổng phụ trách Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh (đối

với trường trung học có cấp tiểu học hoặc trường THCS), giáo viên làm công tác tư

vấn cho học sinh” [48].

Có thể khái quát: Giáo viên trung học cơ sở là giáo viên môn học mỗi giáo

viên dạy một hoặc hai môn có quan hệ chuyên môn gần gũi, thực hiện chức năng

giáo dục (nghĩa hẹp) học sinh chủ yếu thông qua giảng dạy môn học.

Giáo dục THCS được thực hiện trong bốn năm học, từ lớp sáu đến lớp chín.

Học sinh vào học lớp sáu phải hoàn thành chương trình tiểu học, có tuổi là mười

một tuổi.

Điều 27: Mục tiêu giáo dục phổ thông: Giáo dục THCS nhằm giúp học sinh

củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục tiểu học; có học vấn phổ thông ở

trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục

học trung học phổ thông, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động.

Điều 28: Yêu cầu về nội dung, phương pháp giáo dục phổ thông: Giáo dục

THCS phải củng cố, phát triển những nội dung đã học ở tiểu học, bảo đảm cho học

sinh có những hiểu biết phổ thông cơ bản về tiếng Việt, Toán, Lịch sử dân tộc; kiến

thức khác về khoa học xã hội, khoa học tự nhiên, pháp luật, Tin học, Ngoại ngữ; có

những hiểu biết cần thiết tối thiểu về kỹ thuật và hướng nghiệp.

1.3.2. Đặc điểm và yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông 2018 đối với

hoạt động giáo dục văn hóa địa phương thông qua di sản VHPVT Hát Xoan

trong trường THCS

Thực hiện số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng “về đổi mới

căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại

hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập

quốc tế"., cùng với yêu cầu Nghị quyết 88/2014/QH13 ngày 28/11/2014 của Quốc

hội về việc đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, trong Nghị

quyết chỉ rõ: “Chương trình giáo dục phổ thông mới cần thống nhất nhưng mềm

dẻo, linh hoạt, gắn kết với thực tiễn”; trên cơ sở đó, ngày 26 tháng 12 năm 2018, Bộ

Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ban hành chương

trình giáo dục phổ thông (CTGDPT 2018) được thực hiện theo lộ trình bắt đầu từ

học 2020 - 2021 đối với lớp 1, sau đó thực hiện cuốn chiếu các lớp trong một cấp

học và từng cấp học tiếp theo, kết thúc vào năm học 2024 - 2025 đối với lớp 5, lớp

9 và lớp 12. Tại Thông tư này Chương trình giáo dục phổ thông quy định nội dung

giáo dục địa phương là một trong các môn học, hoạt động giáo dục bắt buộc; nội

dung giáo dục của địa phương được xác định rõ là những vấn đề cơ bản hoặc thời

sự về văn hóa, lịch sử, địa lí, kinh tế, xã hội, môi trường, hướng nghiệp,... của địa

phương bổ sung cho nội dung giáo dục bắt buộc, có vị trí tương đương các môn

học, nhằm trang bị cho học sinh những hiểu biết về nơi sinh sống, bồi dưỡng cho

học sinh tình yêu quê hương, ý thức tìm hiểu và vận dụng những điều đã học vào

thực tiễn của quê hương,…; Căn cứ Chương trình giáo dục phổ thông, UBND tỉnh,

thành phố trực thuộc trung ương quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, thẩm

định, chỉnh sửa tài liệu về nội dung giáo dục của địa phương; chỉ đạo việc tổ chức

biên soạn, thẩm định tài liệu về nội dung giáo dục của địa phương theo hướng dẫn

của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ở cấp THCS, nội dung giáo dục địa phương do UBND

tỉnh thẩm định, phê duyệt và báo cáo Bộ Giáo dục và Đào tạo để thực hiện. Dung

lượng dành cho nội dung giáo dục địa phương cấp THCS gồm 35 tiết/lớp học/năm

học được tích hợp trong Hoạt động trải nghiệm. Bên cạnh đó, nội dung giáo dục địa

phương (GDĐP) còn được tích hợp hoặc sử dụng linh hoạt trong dạy học các môn

học ở từng lớp gắn với điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của địa phương, đất nước;

các hoạt động giáo dục tư tưởng chính trị, từ thiện vì cộng đồng tại địa phương[7].

Đối với tỉnh Phú Thọ, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 09/CT-

UBND ngày 08/8/2018 về đẩy mạnh chuẩn bị điều kiện thực hiện chương trình,

sách giáo khoa giáo dục phổ thông mới, trong đó nhấn mạnh ngành Giáo dục cần

chuẩn bị kỹ việc biên soạn nội dung giáo dục địa phương phục vụ việc dạy và học,

tổ chức các hoạt động giáo dục đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục

phổ thông mới. Triển khai thực hiện: Công văn số 1106/BGDĐT-GDTrH ngày

20/3/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc biên soạn và tổ chức thực hiện nội

dung giáo dục địa phương trong chương trình giáo dục phổ thông; Sở Giáo dục và

Đào tạo đã ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn các nhà trường tự biên soạn tài

liệu, dạy lồng ghép tích hợp nội dung giáo dục địa phương trong đó có nội dung hát

Xoan vào một số môn học hoặc hoạt động ngoại khóa, đẩy mạnh đổi mới phương

pháp dạy học theo hướng tổ chức cho học sinh hoạt động tích cực, chủ động lĩnh

hội kiến thức và phát triển năng lực, bước đầu đã thu được một số kết quả tích cực.

Không còn giới hạn trong không gian lớp học, hoạt động giáo dục về di sản văn hóa

địa phương trong đó có hát Xoan của các trường THCS thành phố Việt Trì được

thực hiện bằng hình thức thiết thực, sinh động. Thông qua những buổi học lịch sử,

ngoại khóa thiết thực đã góp phần giáo dục thế hệ học sinh truyền thống tôn sư

trọng đạo, hiểu biết về lịch sử dân tộc, trực tiếp tham gia bảo vệ và gìn giữ các di

sản văn hóa.

Do đó, nghiên cứu, học tập chuyên đề giáo dục địa phương trong đó có di

sản VHPVT hát Xoan sẽ giúp giáo viên và học sinh các trường THCS thành phố

Việt Trì hiểu biết, phân tích, đánh giá, nhận định được đặc điểm lịch sử, kinh tế - xã

hội, văn học, văn hóa, môi trường, định hướng nghề nghiệp; mục đích nhằm giúp

học sinh hiểu, vận dụng kiến thức vào thực tế, phát triển năng lực và phẩm chất,

nâng cao ý thức, bồi dưỡng tình yêu quê hương, có trách nhiệm với cộng đồng, biết

chân trọng, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống quê hương, hướng nghiệp cho

học sinh THCS, chuẩn bị hành trang cho học sinh lập nghiệp. Vì thế, nội dung giáo

dục địa phương ngày càng có vai trò quan trọng trong thực tế yêu cầu của công tác

giáo dục cũng như trong chương trình giáo dục phổ thông mới, nhất là đối với học

sinh THCS.

Hát Xoan cũng như các loại hình dân ca khác, là một hiện tượng văn hóa dân

gian nói chung và âm nhạc dân gian nói riêng của người Việt ở vùng đồng bằng và

trung du Bắc bộ được UNESCO đánh giá cao về giá trị văn hoá, tập quán xã hội,

nghệ thuật trình diễn, kỹ thuật hát, múa, nhịp phách, phương cách ứng sử văn hoá,

bài bản, ngôn từ và cả trang phục., có nội dung tín ngưỡng với mục đích thờ thần,

cầu thần ban phát phù trợ cho dân làng tứ thời tiết lập, mưa thuận gió hòa, nhà nhà

no đủ, đông đàn dài lũ, nhân khang thịnh vượng, quốc thái dân an…

Hát Xoan là làn điệu hết sức gần gũi, thân thuộc và thấm đượm tình quê. Chỉ

cần nghe từng lời ca, giai điệu thôi cũng đã thấy không gian làng quê thanh bình

yên ả hiện ra trước mắt. Nghe rồi sẽ thấy tâm hồn lắng đọng và bồi hồi cảm xúc về

cái đẹp, cái nhân văn trong mỗi làn điệu.

Là Di sản văn hóa phi vật thể, là nghệ thuật dân gian, Hát Xoan có đầy đủ tỉnh

truyền miệng và tính tập thể, tính truyền thống và tính sáng tạo với sự tham gia, chỉnh

lý, cải biên của nhiều người, ở nhiều vùng khác nhau, qua nhiều thế hệ trước, sau.

Chính vì vậy, công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát

xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt Trì vừa mang đặc điểm dạy

âm nhạc chung, vừa mang đặc điểm của giáo dục văn hóa địa phương, đó là:

- Phương pháp dạy hát chủ yếu là dạy hát bằng truyền khẩu.

- Sự dạy hát sẽ có sự tham gia của nghệ nhân các phường Xoan ở khâu bồi

dưỡng nghiệp vụ cho giáo viên.

- Ngoài giờ lên lớp học sinh sẽ được tham gia giao lưu với cộng đồng, hội

thi, hội diễn trong các hoạt động ngoại khoá.

- Học sinh được tiếp cận với nhiều công cụ hỗ trợ: tranh, ảnh, băng đĩa, hoạt

động tổ, nhóm

1.3.3. Mục tiêu, yêu cầu đối với hoạt động giáo dục bảo tồn VHPVT hát Xoan

trong trường THCS

1.3.3.1. Mục tiêu công tác dạy hát Xoan trong trường THCS

Theo Quyết định số 43/2001/QĐ-BGD&ĐT ngày 09/11/2001 của Bộ giáo

dục và đào tạo về đổi mới nội dung chương trình giáo dục phổ thông xác định mục

tiêu dạy học âm nhạc như sau:

- Hình thành một trình độ văn hoá âm nhạc tối thiểu cho học sinh.

- Bước đầu giúp các em học sinh làm quen với một số kỹ năng đơn giản về

ca hát và thói quen tập hát đúng.

- Tạo cho học sinh hứng thú, có niềm vui khi học hát, nghe ca nhạc, giáo dục

năng lực cảm thụ âm nhạc, kích thích niềm đam mê nghệ thuật, làm cho đời sống

tinh thần của học sinh thêm phong phú, góp phần giáo dục tính tập thể, tỉnh kỷ luật,

tính chính xác, khoa học.

- Phát triển trí tuệ, bồi dưỡng tình cảm phong phú, lành mạnh, hướng tới cái

tốt đẹp, góp phần làm thư giãn đầu óc, làm cân bằng các nội dung học tập khác ở

học sinh.

Như vậy, quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan cũng không ngoài mục tiêu dạy học âm nhạc, bên cạnh đó, nó giúp học sinh

có kiến thức về văn hoá vùng Đất Tổ, thực hiện được một số bài hát, một số làn

điệu Xoan cổ qua đó bồi dưỡng thị hiếu âm nhạc, giúp học sinh biết yêu quý, trân

trọng làn điệu dân ca của quê hương, kích thích tinh thần tự hào dân tộc, tự giác bảo

tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá vùng Đất Tổ.

1.3.3.2. Yêu cầu đối với hoạt động dạy Hát Xoan trong các trường THCS

Điều lệ trường THCS quy định về quản lý việc dạy học môn âm nhạc:

- Âm nhạc là môn văn hoá bắt buộc. Tất cả các học sinh đều được học để có

trình độ văn hoá âm nhạc nhất định trong nền học vấn ở THCS.

- Kế thừa và phát triển chương trình âm nhạc đã có, chú trọng đến tính dân

tộc và hiện đại.

- Quan tâm đến tính vừa sức, tính thực tiễn của chương trình.

- Coi trọng việc rèn luyện thực hành, giảm nhẹ nội dung lý thuyết âm nhạc.

- Xây dựng chương trình xuất phát tự đặc trưng nghệ thuật âm nhạc phù hợp

với lứa tuổi học sinh đại trà, kết hợp với những định hướng về đổi mới phương pháp

dạy học, gắn liền với thiết bị dạy học.

- Những nơi có đủ điều kiện phải thực hiện đầy đủ chương trình; những vùng

khó khăn thực hiện nội dung dạy hát là chủ yếu, có thể dạy thêm nội dung âm nhạc

thường thức; nội dung tập đọc nhạc tuỳ điều kiện có thể vận dụng linh hoạt; dành

một số tiết để tự chọn các làn điệu phù hợp dạy cho học sinh.

Đối với chương trình dạy Hát Xoan, vận dụng quan điểm trên yêu cầu tính

vừa sức, tính thực tiễn, đòi hỏi phải lựa chọn số lượng các bài hát và bố trí tiết hợp

lý, dạy từ bài dễ đến bài khó đồng thời coi trọng việc dạy thực hành âm nhạc: tạo

điều kiện để học sinh được tập hát, tự thể hiện các bài Hát Xoan truyền thống. Về

phương pháp truyền khẩu truyền thống, kết hợp với các phương tiện giáo cụ trực

quan như: đĩa tiếng, đĩa hình, tranh ảnh, đặc biệt là để học sinh giam gia các câu lạc

bộ, giao lưu với các nghệ nhân, cộng đồng, các phường Xoan để rèn luyện tri thức

âm nhạc và có nhận thức đầy đủ về lối sống của người dân quê hương Đất Tổ - nơi

cội nguồn, gốc rễ của dân tộc Việt Nam.

1.3.4. Phương pháp và hình thức giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong các trường THCS

Giáo dục âm nhạc có mục tiêu, yêu cầu cơ bản là giáo dục thẩm mỹ. Giáo dục

âm nhạc trong nhà trường trang bị các kiến thức âm nhạc cơ bản, kỹ năng cần thiết để

cảm thụ, củng cố tình cảm, đạo đức niềm tin về thị hiếu âm nhạc và nhu cầu âm nhạc

cho học sinh. Nhiệm vụ của dạy âm nhạc trong nhà trường là cung cấp kiến thức cơ

bản, rèn luyện kỹ năng thực hành, tạo cho học sinh lòng yêu thích âm nhạc, trình độ

nhận thức và khả năng hoạt động âm nhạc để học sinh chủ động sáng tạo.

* Hình thức giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong

các trường THCS

- Tạo cho học sinh nghe, nhìn, thực hành theo sự hướng dẫn của giáo viên.

- Dạy lý thuyết vừa đủ phục vụ thực hành, qua thực hành dạy lý thuyết.

- Không tách rời chuyên môn.

- Kết hợp giữa giảng dạy với tìm hiểu tâm lý học sinh.

- Phương pháp giảng dạy cần đổi mới, khoa học, phù hợp với thị hiếu của

học sinh.

- Kết hợp các hoạt động chính khoá với các hoạt động ngoại khoá.

* Phương pháp giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong

các trường THCS

- Phương pháp thuyết trình: Giáo viên dùng ngôn ngữ để giảng giải cho học

sinh hiểu vấn đề trong giáo dục âm nhạc, giới thiệu, phân tích lời thơ, bài hát.

- Phương pháp dùng lời: giáo viên diễn giải, giải thích, nêu vấn đề, đặt câu

hỏi, các biện pháp này xen kẽ các biện pháp khác giúp học sinh chủ động tiếp thu

bài học.

Về diễn giải: nêu khái quát ý, nội dung, ý nghĩa lời ca, bài hát, có thể nêu

trước hoặc sau khi hát mẫu, dùng từ đơn giản, dễ hiểu để giới thiệu, diễn giải.

Giải thích: khi gặp từ khó, từ địa phương, từ cổ.

Nêu vấn đề và đặt câu hỏi: sử dụng khi dẫn dắt vào bài, chuyển ý, chuyển đoạn.

- Phương pháp trực quan: dùng tranh, ảnh, băng hình, đĩa tiếng đặc biệt là

dùng giọng hát để chuyển tải nội dung.

- Phương pháp luyện tập: Được sử dụng lặp đi lặp lại trong quá trình dạy

học, giáo viên cần tập luyện từ đơn giản đến phức tạp, kịp thời sửa chữa lỗi sai

sót của học sinh. Giáo viên khuyến khích học sinh tự luyện tập theo nhóm, tự sửa

lỗi sai sót.

- Phương pháp hướng dẫn thực hành - luyện tập: giáo viên đóng vai trò chủ

đạo, gợi mở học sinh tự làm.

- Phương pháp sửa sai: Giáo viên dừng hoạt động (luyện tập, thực hành)

trước điểm sai để sửa. Phương pháp này bổ trợ các phương pháp khác.

- Phương pháp truyền khẩu: Giáo viên hát mẫu từng câu, từng đoạn, hướng

dẫn học sinh hát theo (phương pháp dạy nối tiếp mọc xích): giới thiệu, hát mẫu, dạy

từng câu, hát hoàn chỉnh cả bài, hát truyền cảm. Phương pháp này chủ yếu trong

dạy hát các làn điệu dân ca.

1.3.5. Lực lượng tham gia giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

trong các trường THCS

Quản lý nhà trường, giáo viên âm nhạc kết hợp với giáo viên chủ nhiệm

lớp, Tổng phụ trách Đội, Bí thư Đoàn thanh niên, Hội cha mẹ HS và các nghệ

nhân ở các phường Xoan tổ chức có hiệu quả các hoạt động học hát Xoan và rèn

kỹ năng hát Xoan cho HS thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường

THCS thông qua chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động văn hóa,

văn nghệ của trường.

Trong thời gian qua, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ nhiều chương trình, dự án có

liên quan đến bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan đã được Phú Thọ thực

hiện một cách bài bản như: tổ chức nhiều cuộc hội thảo khoa học về hát Xoan Phú

Thọ; xây dựng Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di sản hát Xoan Phú Thọ trình Thủ

tướng Chính phủ phê duyệt. Nhiều hoạt động thiết thực như: phong tặng, vinh danh

khen thưởng cho các nghệ nhân Hát Xoan; có chính sách hỗ trợ để duy trì hoạt động

của các phường Xoan gốc; mở lớp đào tạo nghệ nhân kế cận và truyền dạy hát Xoan

trong cộng đồng; khôi phục miếu Lãi Lèn… đã được tỉnh Phú Thọ quan tâm, chỉ

đạo sát sao.

Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ, từ năm học 2012 - 2013 hát

Xoan được đưa vào giảng dạy chính khóa trong các trường phổ thông, thông qua

các bộ môn như: Âm nhạc, Lịch sử, Giáo dục công dân, Ngữ văn... Bên cạnh đó,

các nhà trường đã tổ chức các hoạt động trải nghiệm gắn với Hát Xoan và Tín

ngưỡng thờ cúng Hùng Vương nhằm rút ngắn khoảng cách giữa các bài học trên

sách, trong nhà trường với thực tiễn, giúp các em tiếp cận kiến thức dễ dàng và nhớ

lâu. Trong thời gian tới, ngành Giáo dục và Đào tạo Phú Thọ tiếp tục đẩy mạnh

công tác tuyên truyền tới toàn bộ giáo viên, học sinh trên địa bàn tỉnh về giá trị của

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan Phú Thọ. Phối hợp với các ngành,

đơn vị liên quan tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên về kỹ năng truyền dạy

Hát Xoan. Từ đó góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm cho thế hệ trẻ trong việc

gìn giữ, phát huy các giá trị di sản Hát Xoan của dân tộc...

1.3.6. Điều kiện tham gia giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

trong các trường THCS

Hát Xoan là một loại hình nghệ thuật tổng hợp, có sự tích hợp giữa văn học,

âm nhạc, múa và diễn xướng; lối hát dân gian đặc sắc của người dân vùng Đất Tổ,

có nguồn gốc từ hình thức hát thờ các Vua Hùng, bắt nguồn từ việc thực hành thờ

cúng tổ tiên của người Việt. Khởi nguồn từ dân gian và lưu truyền theo hình thức

truyền khẩu, trải qua hàng ngàn năm lịch sử được cộng đồng gìn giữ, trao truyền,

hát Xoan đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể độc đáo, nét sinh hoạt văn hóa

mang đậm đặc trưng của người dân Phú Thọ nói riêng và của Việt Nam nói chung.

Dự án bảo vệ và phát huy hát Xoan đã được Thủ tướng Chính phủ phê

duyệt và thực hiện từ năm 2013 và sẽ được tiếp tục cho đến năm 2020, đóng vai

trò thiết yếu trong việc bảo vệ và phục hồi di sản với sự hỗ trợ đầy đủ của cộng

đồng. Các biện pháp bảo vệ kết hợp truyền dạy hát Xoan, đào tạo về bảo vệ di sản

văn hoá phi vật thể, phục hồi không gian cần thiết để thực hành di sản, sưu tập các

tài liệu văn học trên thực tế và công bố cho các mục đích giáo dục và giới thiệu di

sản trong trường học. Việc giáo dục di sản trong trường học đã mang lại hiệu quả

thiết thực góp phần đổi mới phương pháp dạy học, gắn lý thuyết với thực tiễn;

đồng thời góp phần hình thành và hoàn thiện nhân cách, lối sống văn hóa, văn

minh, nâng cao ý thức, trách nhiệm cho thế hệ trẻ trong việc gìn giữ, bảo tồn và

phát huy các giá trị di sản văn hóa của dân tộc. Thời gian tới, ngành Giáo dục và

Đào tạo tỉnh tiếp tục chỉ đạo các cơ sở giáo dục đẩy mạnh thực hiện mô hình

“Trường học gắn với di sản văn hóa”; phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các đơn vị

liên quan nhằm đa dạng hóa các hoạt động giáo dục di sản với nội dung, hình thức

giảng dạy phù hợp với văn hóa địa phương cũng như điều kiện thực tế của các nhà

trường và mọi đối tượng học sinh. Đặc biệt, việc giảng dạy di sản trong nhà

trường cần gây dựng được tình cảm của học sinh đối với di sản để các em thực sự

hiểu và yêu di sản. Đây chính là nguyên tắc và điều kiện bảo tồn bền vững cho các

di sản văn hóa của quê hương, đất nước.

1.4. Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

trong trƣờng THCS

1.4.1. Vai trò của hiệu trưởng nhà trường trong quản lý hoạt động giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VH PVT hát Xoan trong trường THCS

Với vai trò là người liên kết các yếu tố, các cá nhân, các bộ phận trong một tổ

chức thành một khối chỉnh thể thống nhất để thực hiện tốt các mục tiêu, đồng thời

đề ra các quyết định quản lý, tạo ra các thắng lợi vững chắc cho hệ thống. Người HT

trong trường THCS có vai trò hết sức quan trọng trong quản lý hoạt động giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan Phú Thọ cho HS các trường THCS, họ

là một trong những nhân tố cơ bản quyết định thành công hay thất bại của hoạt động.

Từ chức năng và quyền hạn cũng như vai trò của người HT trong trường THCS thì

nhận thức của HT sẽ ảnh hưởng rất lớn đến các hoạt động trong nhà trường, đặc biệt

với hoạt động dạy hát Xoan Phú Thọ. Bởi lẽ, trong hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan thì người HT là người:

- Xây dựng chương trình, kế hoạch dạy hát Xoan. Bao gồm việc lựa chọn nội

dung chương trình, xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan Phú Thọ theo tháng, theo quý, theo năm học và kế hoạch chiến lược cho

hoạt động dạy hát Xoan của nhà trường.

- Chỉ đạo việc bồi dưỡng, đào tạo nhằm nâng cao năng lực cho giáo viên

tham gia hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

- Chỉ đạo việc đổi mới phương pháp giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VH

PVT hát Xoan Xoan.

- Là người thường xuyên kiểm tra, đánh giá công tác giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VH PVT hát Xoan thông qua các hoạt động giao lưu, hội thi văn

nghệ... trong và ngoài nhà trường.

- Chỉ đạo, tham mưu cho cơ quan quản lý cấp trên về các điều kiện cơ sở vật

chất, trang thiết bị và đồ dùng cho hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VH PVT hát Xoan.

Vì vậy, để tổ chức chỉ đạo và quản lý tốt các hoạt động trong nhà trường

THCS nói chung và với hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VH PVT hát

Xoan nói riêng, thì người HT phải thường xuyên được đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật

kiến thức để nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng những yêu cầu mới

của công tác quản lý giáo dục và yêu cầu phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội trong

giai đoạn hiện nay.

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan trong trường THCS

1.4.2.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy VHPVT hát Xoan

trong trường THCS

Cán bộ quản lý phải nắm vững mục tiêu, kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan trong trường THCS, chỉ đạo giáo viên nghiên cứu,

quán triệt sâu sắc mục tiêu, kế hoạch môn học âm nhạc nói chung và dạy hát Xoan

nói riêng; tổ chức, chỉ đạo việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch dạy học; yêu cầu giáo

viên lập kế hoạch dạy hát. Sử dụng các phương tiện quản lý như biểu, bản, theo dõi

sổ sách, phiếu báo giảng, lịch kiểm tra học tập; động viên khích lệ, kiểm tra, đánh

giá việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch dạy hát từng thời gian.

Xây dựng mục tiêu và lập kế hoạch đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị dạy học để

có các điều kiện đảm bảo về cơ sở vật chất, phương tiện, đồ dùng dạy học đáp ứng

nhu cầu dạy học.

1.4.2.2. Tổ chức thực hiện chương trình, nội dung, phương pháp hoạt động giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong nhà trường THCS

Tổ chức cho giáo viên nắm vững nội dung; kiểm tra việc thực hiện nội dung,

phương pháp dạy hát, tiến độ thực hiện theo tuần, tháng; việc chuẩn bị kế hoạch bài

giản và hồ sơ chuyên môn của giáo viên, đồng thời thảo luận về thực hiện nội dung,

phương pháp và yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học.

- Quản lý hoạt động dạy hát của giáo viên:

Quản lý việc chuẩn bị của giáo viên, yêu cầu giáo viên xác định đúng mục

đích, yêu cầu bài học cần đạt được về tri thức, kỹ năng, thái độ.

Xác định các kiến thức cơ bản, trọng tâm bài và thời gian từng hoạt động.

Xác định phương pháp, phương tiện dạy học phù hợp với mỗi bài.

- Quản lý giờ lên lớp của giáo viên, cán bộ quản lý cần thực hiện các nội

dung quản lý:

Xây dựng tiêu chuẩn đánh giá giờ lên lớp phù hợp với điều kiện thực tế của

nhà trường.

Xây dựng thời khóa biểu chi tiết, khoa học để quản lý, theo dõi tiến độ thực

hiện kế hoạch và giờ lên lớp của giáo viên.

Cán bộ quản lý có kế hoạch dự giờ, thăm lớp định kỳ, kiểm tra đột xuất. Sau

mỗi lần dự giờ, thăm lớp, kiểm tra phải được tổ chức góp ý, phân tích sư phạm tiết

dạy, rút kinh nghiệm, giúp giáo viên phát huy tối đa ưu điểm, khắc phục nhược điểm.

- Quản lý hoạt động học âm nhạc của học sinh:

Ở trên lớp: Cán bộ quản lý cùng vơi giáo viên giáo dục tinh thần, thái độ học

tập, xác định động cơ học tập đúng đắn cho học sinh; xây dựng quy chế, thực hiện

nghiêm túc quy chế, quy định về nề nếp học tập trên lớp của học sinh, có biện pháp

khuyến khích, động viên học sinh học tập, đồng thời có biện pháp xử lý nghiêm

những sai phạm của học sinh trong quá trình học tập trên lớp; phối hợp các lực

lượng giáo dục quản lý hoạt động của học sinh; cần đề cao vai trò của tổ chức đoàn,

hội, câu lạc bộ, tổ nhóm trong quản lý học sinh trên lớp.

Quản lý hoạt động tự học của học sinh ngoài giờ lên lớp: quản lý hoạt động

trên lớp và tự học ngoài giờ lên lớp là quá trình tác động có mục đích, có tổ chức

của chủ thể quản lý để đạt mục tiêu đề ra. Hai quá trình này không tách rời mà bổ

sung cho nhau. Giáo viên cần thực hiện:

Giáo dục và nâng cao nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của việc tự học

của học sinh ngoài giờ lên lớp.

Quản lý kế hoạch tự học của HS ngoài giờ lên lớp. Quản lý nội dung tự học

của học sinh ngoài giờ lên lớp. Quản lý phương pháp tự học.

Quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả tự học của HS ngoài giờ lên lớp, Quản lý

việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh.

- Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên:

Cán bộ quản lý rà soát, kiểm tra, nắm chắc trình độ chuyên môn nghiệp vụ

của giáo viên để có kế hoạch bồi dưỡng theo từng năm học. Yêu cầu cán bộ tổ bộ

môn, giáo viên đăng ký tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ vào dịp hè, mời nghệ nhân

hát Xoan, các nhà quản lý, nhà nghiên cứu phối hợp tập huấn kiến thức, kỹ năng

truyền dạy; cán bộ quản lý tổ chức, chỉ đạo đảm bảo các điều kiện về vật chất, tinh

thần, động viên giáo viên tự nghiên cứu, bồi dưỡng nghiệp vụ do nghệ nhân truyền

dạy cho giáo viên.

- Quản lý hoạt động, đổi mới phương pháp dạy học: phương pháp dạy học là

tổ hợp các cách thức phối hợp hoạt động dạy và hoạt động học nhằm đạt mục tiêu

dạy học. Quản lý đổi mới phương pháp dạy học là quá trình tác động có tổ chức, có

mục đích của cán bộ quản lý đến đội ngũ giáo viên nhằm tạo động lực dạy tốt hơn.

Nội dung quản lý đổi mới phương pháp dạy học gồm:

Cán bộ quản lý hướng dẫn giáo viên nghiên cứu, thảo luận để nhận thức sâu

sắc về yêu cầu và vai trò của đổi mới phương pháp dạy học. Yêu cầu đổi mới theo

hướng tích cực hóa người học và nội dung phương pháp dạy học theo hướng tích

cực hóa các hoạt động học để thống nhất các mục tiêu dạy học. Cán bộ quản lý chỉ

đạo, kiểm tra giáo viên đổi mới cách đánh giá, kiểm tra hoạt động của HS.

1.4.2.3. Lãnh đạo, chỉ đạo huy động các nguồn lực quản lý có hiệu quả hoạt động

bảo tồn phát huy di sản VHPVT hát Xoan của học sinh THCS

Tổ chức hoạt động lãnh đạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên

về giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan là vấn đề rất quan trọng

được các cấp các ngành quan tâm. Từ năm 2011, Sở Giáo dục - Đào tạo và thành

phố Việt Trì đã triển khai chương trình “trường học gắn với di sản VHPVT hát

Xoan” với sự hỗ trợ của Sở VHTT&DL. Các trường THCS ở Việt Trì đưa Hát

Xoan vào các tiết học âm nhạc và các hoạt động ngoại khóa của nhà trường. Việc

truyền dạy Hát Xoan trong các trường do giáo viên dạy âm nhạc đảm nhiệm. Thành

phố Việt Trì và Sở VHTT&DL tổ chức tập huấn hàng năm cho các đối tượng là

giáo viên âm nhạc do các nghệ nhân có uy tín trực tiếp truyền thụ. Sau đó, các giáo

viên này truyền dạy lại cho học sinh trong một số giờ học nhạc của trường. Tuy

nhiên việc truyền dạy tại trường phổ thông đang đặt ra vấn đề: Do việc tổ chức

truyền dạy tập trung, trong khi mỗi phường lại có lối diễn khác nhau ở một số bài

bản Xoan. Hiện tượng này dễ dẫn đến tình trạng đồng nhất hóa Hát Xoan khi các

giáo viện truyền lại cho học sinh.

Vì vậy, hiện nay, tại các trường THCS, Ban Giám hiệu, trong đó HT là người

đứng đầu trực tiếp tổ chức các hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo

viên về giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, với các nội dung sau:

- Tập huấn cho giáo viên về giá trị văn hóa của hát Xoan

- Tập huấn cho giáo viên về cách giao tiếp, ứng xử văn hóa trong hát Xoan.

- Tập huấn cho giáo viên về cách trang phục của người hát Xoan

- Tập huấn cho giáo viên về cách lấy hơi, nhả giọng, luyến láy, ngưng nghỉ

để câu hát vang, rền, nảy, tình.

- Tập huấn cho giáo viên về cách xây dựng kế hoạch bài học dạy hát Xoan

- Tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên phương pháp dạy hát Xoan

- Tập huấn cho giáo viên cách đánh nhịp những giai điệu của các bài hát

Xoan truyền thống.

Hàng năm, vào các kỳ bồi dưỡng giáo viên của thành phố và của tỉnh, HT

các trường THCS sẽ cử giáo viên dạy âm nhạc và một số giáo viên dạy tích hợp các

môn văn, sử, địa lý, giáo dục công dân sẽ dự các lớp bồi dưỡng hát Xoan do Sở

Giáo dục và sở Văn hóa TT&DL tổ chức. Tham gia các lớp học bồi dưỡng này, các

giáo viên sẽ được các nghệ nhân phường Xoan AT, phường Xoan KĐ, cán bộ

Trung tâm Văn hóa và Chiếu phim, Bảo tàng HV, Đoàn Nghệ thuật tỉnh truyền dạy,

giới thiệu những kiến thức, kỹ năng cơ bản về nghệ thuật trình diễn Hát Xoan; về

lịch sử, giá trị của Hát Xoan và biết phân biệt giữa Hát Xoan với các loại hình dân

ca khác. Trong thời gian học, các học viên được truyền dạy và thực hành hát, múa,

gõ trống những bài Xoan cổ như: Giáo pháo, mời Vua, Xoan thời cách, xin huê, đố

huê - đố chữ, tràng mai cách…Việc mở lớp truyền dạy Hát Xoan cho giáo viên dạy

âm nhạc nhằm mục đích nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, lí luận và thực

tiễn; nhận thức và trách nhiệm về bảo tồn và phát huy giá trị di sản Hát Xoan Phú Thọ

đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Qua

lớp truyền dạy, các học viên sẽ nắm được những kỹ năng cơ bản về nghệ thuật trình

diễn Hát Xoan để phục vụ việc truyền dạy cho các học sinh trong nhà trường.

Huy động giáo viên âm nhạc kết hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp, Tổng phụ

trách Đội, Bí thư Đoàn thanh niên, Hội cha mẹ HS và các nghệ nhân ở các phường

Xoan tổ chức có hiệu quả các hoạt động học hát Xoan và rèn kỹ năng hát Xoan cho

HS thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THCS thông qua

chương trình hoạt động ngoài giờ lên lớp, hoạt động văn hóa, văn nghệ của trường

1.4.2.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan trong trường THCS

Hoạt động kiểm tra, đánh giá phải tạo được động lực cho hoạt động giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VH PVT hát Xoan của HS phát triển, biến hoạt động học

hát theo chương trình kế hoạch thành nhu cầu học hát trong HS THCS. Hoạt động

kiểm tra đánh giá kết quả dạy học hát Xoan phải theo sát kế hoạch, mục tiêu, nội

dung chương trình dạy hát Xoan cho HS, đồng thời phải tính đến đặc điểm tâm lý

HS và điều kiện dạy học ở nhà trường.

Cán bộ quản lý phải chỉ đạo giáo viên thường xuyên kiểm tra, đánh giá kết

quả học tập của học sinh trong nhà trường với những nội dung sau:

Có lịch kiểm tra cho từng đợt học.

Thực hiện đúng chế độ kiểm tra, cho điểm, tính điểm như kế hoạch.

Báo cáo với cán bộ quản lý kết quả kiểm tra, đánh giá HS theo quy định của

ngành GD.

Quản lý cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng dạy học: đây là tác động có

mục đích của người quản lý đến đối tượng quản lý nhằm huy động và sử dụng hiệu

quả cơ sở vật chất, thiết bị dạy học phục vụ truyền dạy hát Xoan.

1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan

1.5.1. Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội

Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở

trường THCS chịu sự ảnh hưởng của tình hình kinh tế, chính trị, xã hội. Những yếu tố

đó sẽ chi phối hoạt động quản lý từ mục tiêu, mục đích, nội dung, hình thức, phương

pháp và cả những điều kiện đảm bảo cho hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS. Ngoài ra hoạt động giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS còn chịu sự chi phối mang tính chất

trực tiếp bởi điều kiện kinh tế - xã hội của từng địa phương cơ sở trong tỉnh. Điều này

cần phải lưu ý đối với các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

1.5.2. Cơ chế tự chủ trong quản lý của ngành giáo dục

Các cơ sở GD&ĐT phải được tự chủ, tự chịu trách nhiệm xã hội về nội dung

giáo dục địa phương, trong đó có bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của địa

phương. Các cơ sở GD&ĐT nếu được tự chủ, tự chịu trách nhiệm thì chắc chắn

công tác quản lý hoạt động giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan ở trường

THCS sẽ mang lại hiệu quả cao. Sự phân cấp quản lý và cơ chế quản lý có ảnh

hưởng lớn đến hiệu quả quản lý.

Có sự ủng hộ tạo điều kiện của cấp trên thì mỗi nhà trường mới có những

điều kiện thuận lợi về cơ chế, các nguồn lực cho công tác quản lý hoạt động giáo

dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS

1.5.3. Năng lực của đội ngũ giáo viên

Giáo viên THCS là đối tượng chính trong hoạt động giáo dục và bảo tồn di

sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Do vậy,

yêu cầu đội ngũ giáo viên đạt chuẩn theo quy định; Nhận thức và nhu cầu bồi dưỡng

giáo viên; Năng lực và trách nhiệm đối với giáo viên cốt cán; Sự đam mê nghề

nghiệp cho giáo viên; Sự phối hợp cộng tác giữa các giáo viên.

Toàn bộ hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở

trường THCS chỉ có chất lượng tốt và đem lại hiệu quả thật sự nếu mỗi giáo viên ý

thức một cách đầy đủ về hoạt động này, có quyết tâm, có kế hoạch cụ thể và chủ

động tạo ra động lực và những điều kiện của cá nhân tham gia hoạt động mới đem

lại kết quả thiết thực.

1.5.4. Năng lực của CBQL

Trong mỗi nhà trường THCS, hiệu trưởng là chủ thể quản lý cao nhất quyết

định mọi hoạt động trong nhà trường trong đó có hoạt động giáo dục và bảo tồn di

sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS. Do vậy, hiệu trưởng có ảnh hưởng rất nhiều

đến quản lý hoạt động giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS.

Trong quá trình xây dựng kế hoạch cần phát huy tốt vai trò các tổ, nhóm

chuyên môn trong hoạt động giáo dục và bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể hát

xoan. Vai trò này được thể hiện trong: Xây dựng kế hoạch và nội dung giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của hiệu trưởng; Phân công, lãnh đạo, chỉ

đạo công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan; Việc kiểm tra

đánh giá chất lượng giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan…

Mặt khác, sự quan tâm thiết thực của hiệu trưởng đến hoạt động giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan là vô cùng quan trọng và cần thiết. Sự

quan tâm này giúp cho giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan diễn

ra theo đúng kế hoạch và giải quyết kịp thời những khó khăn khi tổ chức thực hiện.

1.5.5. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và tài chính của nhà trường

Công tác quản lý giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan chịu

sự ảnh hưởng của mục tiêu giáo dục phổ thông, mục tiêu phát triển của nhà trường;

CSVC-TBDH của nhà trường; Cơ chế tài chính. Những yếu tố đó sẽ chi phối hoạt

động quản lý từ mục tiêu, mục đích, nội dung, hình thức, phương pháp và cả những

điều kiện đảm bảo cho hoạt động giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan.

Trong quản lý giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS thì cơ

sở vật chất và tài chính bao gồm sự đáp ứng về ngân sách về các trang thiết bị. Các

hoạt động như tổ chức các hoạt động ngoại khóa, phát triển chương trình giảng dạy

hát Xoan, cung cấp nguồn học liệu, bồi dưỡng giáo viên giảng dạy hát xoan…đều

cần chi tiêu tài chính. Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học phục vụ trực tiếp cho các hoạt

động quản lý giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan như đã nêu, vừa là điều

kiện để giáo viên có thể triển khai các hoạt động dạy học.

Hiện nay, hệ thống giáo dục trên cả nước đang đổi mới phương pháp dạy học

theo hướng hiện đại: Lấy người học làm trung tâm, tăng cường áp dụng các phương

pháp dạy học tích cực vào giảng dạy, xử dụng các phương tiện dạy học hiện đại

như: Máy tính, máy chiếu, băng đĩa, mạng Internet… Do vậy, CSVC-TBDH được

xem như là một trong những điều kiện quan trọng để thực hiện nhiệm vụ giáo dục

và đào tạo nhằm đáp ứng được những đòi hỏi trước mắt và lâu dài của sự nghiệp

công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

1.5.6. Những định hướng của chương trình giáo dục phổ thông mới

Chương trình GDPT mới là căn cứ để mỗi nhà trường triển khai mọi hoạt

động, mọi chương trình giáo dục của nhà trường. Chính vì vậy hoạt động bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan phụ thuộc và bị chi phối rất nhiều từ việc triển

khai chương trình GDPT mới. Sự chi phối từ nội dung chương trình đến kế hoạch

dạy học, đặc biệt thời lượng triển khai từng hoạt động giáo dục là rất hạn chế. Với

30% phần chương trình GD danh cho địa phương, ba gồm các kiến thức về nhiều

lĩnh vực: lịch sử, địa lí, văn hóa v.v. là rất eo hẹp, đồi hỏi các nhà quản lý địa phương

phải phối hợp với các nhà khoa học, các chuyên gia xây dựng một chương trình hợp

lý mới thực hiện được hiệu quả chương trình GD này.

Tiểu kết chƣơng 1

Hát Xoan là di sản văn hóa phi vật thể quý báu của vùng Đất Tổ nói riêng và

trong kho tàng di sản văn hóa dân tộc Việt Nam nói chung. Hát Xoan Phú Thọ đã góp

phần làm phong phú, đa dạng thêm kho tàng di sản văn hoá phi vật thể của nhân loại và

góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người, văn hoá Việt Nam trên trường quốc

tế. Các phong trào tìm hiểu về di sản VHPVT hát Xoan, học hát Xoan đã và đang diễn

ra sôi nổi trong các trường học của tỉnh Phú Thọ thể hiện tính hiệu quả, đúng đắn của

của chủ trương đưa Xoan vào trường học trong chương trình giáo dục địa phương đáp

ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới. Đó thực sự là tín hiệu vui trong việc bảo

tồn và gìn giữ di sản văn hóa quý báu của nhân loại trong thế hệ trẻ. Qua các phong

trào này, các em học sinh không chỉ được học hát mà còn biết nhận ra những giá trị

văn hóa tinh thần to lớn kết tinh trong các làn điệu dân ca của quê hương, đất nước.

Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Phú Thọ là một bộ phận của quản lý quá trình dạy học trong nhà trường THCS. Đây

là hoạt động nhằm tổ chức, điều khiển công tác truyền dạy hát Xoan trong nhà

trường, đảm bảo cho công tác này đạt được các mục tiêu đã đề ra là bảo tồn giá trị

văn hóa dân tộc trong trường học. Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT Hát Xoan được tiến hành theo quy trình gồm các khâu lập kế hoạch,

tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá kết quả dạy hát Xoan Phú Thọ.

Nội dung quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT Hát

Xoan bao gồm: Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục bản tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan; tổ chức thực hiện chương trình, nội dung, phương pháp hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy VHPVT hát Xoan; Kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy VHPVT hát Xoan; Tổ chức hoạt động bồi dưỡng chuyên

môn nghiệp vụ cho giáo viên về giáo dục bảo tồn và phát huy VHPVT hát Xoan; Quản

lý các nguồn lực cho hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy VHPVT hát Xoan.

Hiệu trưởng trường THCS giữ vai trò quan trọng trong tổ chức quản lý hoạt

động giáo dục văn hóa địa phương thông qua di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan

cho học sinh trong các trường trung học cơ sở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp

ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới. Là người lập kế hoạch quản lý, người tổ

chức, chỉ đạo, người kiểm tra, đánh giá kết quả.

CHƢƠNG 2

THỰC TRẠNG TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY DI SẢN VĂN HÓA PHI

VẬT THỂ HÁT XOAN CHO HỌC SINH TRONG CÁC TRƢỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ

ĐÁP ỨNG CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, văn hóa, giáo dục của

thành phố Việt Trì - tỉnh Phú Thọ

2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội

Việt Trì nằm ở phía Đông Nam của tỉnh Phú Thọ, là thành phố du lịch về với

cội nguồn dân tộc Việt Nam, là kinh đô Văn Lang - kinh đô đầu tiên của người Việt và là cửa ngõ của vùng Tây Bắc Tổ quốc, có diện tích tự nhiên 111,5 km2, dân số

toàn thành phố Việt Trì ước là 315.280 người. “Thành phố Việt Trì là trung tâm

chính trị- kinh tế- văn hoá của tỉnh Phú Thọ. Năm 2012, Thủ tướng Chính phủ

công nhận thành phố Việt Trì là đô thị loại 1. Thành phố Việt Trì luôn duy trì tốc

độ tăng trưởng kinh tế khá; cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; tốc độ

tăng trưởng bình quân đạt 5,71%/ năm (giai đoạn 2015- 2020). Các thành phần kinh

tế phát triển đa dạng, quan tâm đầu tư hạ tầng phục vụ du lịch, trùng tu, tôn tạo các

di tích lịch sử, duy trì và phát triển các lễ hội truyền thống phục vụ hoạt động du

lịch gắn với Giỗ Tổ Hùng Vương- Lễ hội Đền Hùng. Hàng năm, thu hút trên 6 triệu

lượt khách, doanh thu hoạt động du lịch đạt trên 720 tỷ đồng. Sự nghiệp giáo dục -

đào tạo đạt nhiều kết quả khá. Các loại hình đào tạo phát triển đa dạng, phong trào

khuyến học, khuyến tài được chú trọng”[42].

Việt Trì luôn là đơn vị dẫn đầu toàn Tỉnh và trong tốp đầu các đô thị cùng

loại về số lượng, chất lượng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu. Xây dựng trường

chuẩn quốc gia hoàn thành vượt kế hoạch, có 71 trường đạt chuẩn Quốc gia, tăng 16

trường so với giai đoạn trước. Các trường Đại học, Cao đẳng, Trung tâm dạy nghề,

Trung tâm giáo dục thường xuyên, Trung tâm học tập cộng đồng trên địa bàn có

nhiều cố gắng từng bước nâng cao chất lượng đào tạo.

Thành phố đã chú trọng bảo tồn và phát huy giá trị hai di sản văn hóa phi vật

thể của nhân loại được UNESCO vinh danh "Hát Xoan Phú Thọ” và "Tín ngưỡng thờ

cúng Hùng Vương ở Phú Thọ”, gắn kết các hoạt động văn hóa, văn nghệ quần chúng

với việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa Đất Tổ và giá trị các di tích lịch sử.

2.1.2. Tình hình giáo dục

Chất lượng giáo dục toàn diện phát triển vững chắc, cơ sở vật chất trường

lớp, trang thiết bị dạy học được đầu tư tập trung. Các xã, phường luôn quan tâm tới

phong trào giáo dục của địa phương.

Về quy mô, chất lượng giáo dục: Đến nay, toàn thành phố Việt Trì có 99 đơn

vị sự nghiệp giáo dục (Công lập: 78; Ngoài công lập: 21). Trong đó, Mầm non: 46

trường (công lập: 28 trường; ngoài công lập: 18 trường); Tiểu học: 27 trường (26

trường công lập, 01 trường tư thục - TH Ngọc Hoa); Trung học cơ sở: 23 trường; 01

Trung tâm bảo trợ trẻ em mồ côi tàn tật; 01 trường Phổ thông Hermann Gmeiner và

01 trường PT Chất lượng cao Hùng Vương có cấp tiểu học và THCS, THPT.Trên địa

bàn Thành phố có 9 trường THPT (Công lập 04, ngoài công lập 05) và 3 trung tâm

(Trung tâm GDNN-GDTX Việt Trì; Trung tâm GDTX tỉnh, Trung tâm KTTHHN

tỉnh). Tổng số học sinh là trên 48.800 em.

Bảng 2.1. Quy mô giáo dục trung học cơ sở thành phố Việt Trì

từ năm 2015 đến năm 2020

Số trƣờng Số học sinh

Năm học Công lập Tư thục Công lập Tư thục Tổng Tổng SL % SL % SL % SL %

2015-2016 24 23 95,83 1 4,17 10265 9966 97,09 299 2,91

2016-2017 24 23 95,83 1 4,17 11157 10840 97,16 317 2,84

2017-2018 24 23 95,83 1 4,17 12168 11822 97,16 346 2,84

2018-2019 25 23 92 2 8 13323 12815 96,19 508 3,81

2019-2020 25 23 92 2 8 14611 13922 95,2 689 4,8

Mô hình trường học gắn với cuộc sống được ngành giáo dục thành phố Việt

Trì phát động, triển khai từ năm học 2016 – 2017. Trong đó, tăng cường giáo dục di

sản gắn với trường học là cách làm vận dụng sáng tạo, đến nay 100% trường học

trên địa bàn thành phố Việt Trì đã triển khai mô hình với nhiều hình thức phong

phú, phù hợp với điều kiện và đặc thù của từng bậc học, cấp học. Phòng Giáo dục

và Đào tạo thành phố Việt Trì đã chỉ đạo các trường, thường xuyên tổ chức các hoạt

động, tham quan cho các lớp học tại một số di tích lịch sử như: Đền Hùng, Đền thờ

Thầy giáo Vũ Thê Lang, Bảo tàng Hùng Vương, Miếu Lãi Lèn, Làng cổ Hùng Lô...

Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, trải nghiệm sáng tạo, các cuộc thi, giao lưu tìm

hiểu về di sản văn hóa, đặc biệt là tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và hát Xoan

giúp thế hệ trẻ hiểu biết hơn, có trách nhiệm hơn trong việc gìn giữ và bảo vệ di sản

văn hóa tại địa phương.

2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng

2.2.1. Mục đích khảo sát

Nhằm xác định căn cứ thực tiễn để đề xuất các biện pháp quản lý hoạt

động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan cho HS THCS của

thành phố Việt Trì.

2.2.2. Đối tượng khảo sát

Để khảo sát thực trạng tổ chức và quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản văn hóa phi vật thể hát xoan trong trường học, tác giả đã tiến hành khảo

sát các đối tượng là CBQL, GV, học sinh của một số trường THCS thành phố Việt

Trì; phỏng vấn một số nghệ nhân hát xoan của các phường xoan cổ của tỉnh.

* Giới thiệu 05 trường được lựa chọn khảo sát

Để đánh giá hoạt động hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan cho HS THCS của thành phố Việt Trì, tác giả chọn 05 trường

có các vị trí, số lượng HS, đặc điểm hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy giá trị

VH PVT hát Xoan đặc biệt cần khảo sát nhất, và 10 giáo viên âm nhạc của 10

trường THCS trong thành phố để phục vụ nghiên cứu đạt độ chính xác cao.

Bảng 2.2. Các trường Trung học cơ sở được khảo sát

trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

Số lƣợng

Stt Tên trƣờng trung học cơ sở khảo sát Số lớp Số HS GV Giáo viên âm nhạc

1 Kim Đức 12 394 34

01 01 2 Nông Trang 16 578 38

01 3 Gia Cẩm 14 451 35

01 4 Dữu Lâu 11 352 28

01 5 Thọ Sơn 15 516 36

Tổng 5 68 2.291 171

Nhìn chung 5 nhà trường được khảo sát đều có nề nếp hoạt động tốt, đầy đủ

bộ máy quản lý. Đội ngũ cán bộ giáo viên đều đạt trình độ chuẩn trở lên, trong đó

số giáo viên có trình độ Đại học chiếm 100%. Phần lớn giáo viên sử dụng thành

thạo công nghệ thông tin trong dạy học, tích cực đổi mới PPDH. Chất lượng học

sinh cũng ngày một nâng cao. Tỉ lệ HS hoàn thành chương trình trung học cơ sở

hàng năm đạt 100%.

Bảng 2.3. Số lượng đối tượng khảo sát điều tra theo mẫu

Nghệ nhân Đối tƣợng khảo sát CBQL GV HS (ĐTKS) hát Xoan

Số lượng 15 15 250 15

2.2.3. Nội dung khảo sát

- Nhận thức của CBQL, GV và học sinh THCS thành phố Việt Trì về tầm

quan trọng và mức độ cần thiết của hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

văn hóa phi vật thể hát Xoan trong trường học, thông qua chương trình giáo dục địa

phương đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới.

- Thực trạng về tổ chức hoạt động giáo dục địa phương thông qua nội dung,

hình thức tổ chức hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể

hát xoan trong trường học ở các trường THCS thành phố Việt Trì, đáp ứng Chương

trình giáo dục phổ thông mới.

- Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát xoan trong trường học của trường THCS thành phố Việt Trì

- Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát xoan trong trường học của trường THCS

thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, thông qua chương trình giáo dục địa phương đáp

ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới.

2.2.4. Phương pháp khảo sát

- Điều tra bằng phiếu hỏi:

Xây dựng phiếu hỏi học sinh: tìm hiểu về đời sống âm nhạc dân tộc, và nhận

thức về giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan trong

trường học của các em học sinh.

Xây dựng phiếu hỏi giáo viên, cán bộ quản lý: Tìm hiểu về nhận thức, mục

đích, nội dung, phương thức hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát Xoan trong trường học, kết quả các hoạt động giáo dục của nhà

trường và các biện pháp giáo dục từ phía giáo viên. Thực trạng quản lý hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của ngành GD thành phố và

của nhà trường thông qua chương trình giáo dục địa phương đáp ứng Chương trình

giáo dục phổ thông mới.

- Tiến hành phỏng vấn, trò chuyện, trao đổi với một số CBQL, GV và các

nghệ nhân hát Xoan về hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi

vật thể hát xoan trong trường học ở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

- Xử lý kết quả khảo sát bằng phương pháp thống kê:

2.2.5. Xử lí số liệu

Đề tài sử dụng phương pháp thống kê: Sử dụng tính %, điểm trung bình để xử

lý kết quả thu được từ phiếu điều tra, từ đó rút ra những nhận xét, kết luận.

Đánh giá các mức độ được quy thành điểm số:

Mức độ thực hiện: Tốt: 4 điểm, Khá: 3 điểm,

Trung bình: 2 điểm, Yếu: 1 điểm

Mức độ ảnh hưởng: Nhiều: 3 điểm, Ít: 2 điểm,

Không ảnh hưởng: 1 điểm

Thang đánh giá:

= 2.50 Mức độ thực hiện: Mức 1: Điểm trung bình = 3,25 - 4,0; Mức 2:

- 3.24, mức 3: = 1.75 - 2.49, mức 4: <1.75.

Mức ảnh hưởng: Mức 1: = 1.67 – 2.32, mức 3: = 2,33 - 3,0; mức 2:

< 1.67.

2.3. Thực trạng hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong các trƣờng THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng

Chƣơng trình giáo dục phổ thông mới.

2.3.1. Thực trạng hình thức tổ chức hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì

Kết quả khảo sát, hỏi ý kiến về thực trạng hình thức hoạt động giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt

Trì, tỉnh Phú Thọ cho thấy:

Bảng 2.4. Thực trạng hình thức hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì

Mức độ thực hiện

Stt Hình thức thực hiện

Thường xuyên Trung bình Thỉnh thoảng Chưa thực hiện Thứ Bậc

30 0 0 3,00 1 1

Dạy hát Xoan Phú Thọ trong các tiết dạy âm nhạc ở trường

25 5 0 2,83 3 2

Tổ chức sinh hoạt ngoại khóa bằng hình thức cho học sinh giao lưu với các câu lạc bộ hát Xoan và các

Mức độ thực hiện

Stt Hình thức thực hiện

Thường xuyên Trung bình Thỉnh thoảng Chưa thực hiện Thứ Bậc

nghệ nhân hát Xoan ở địa phương

3 5 8 17 1,60 8 Tổ chức giao lưu câu lạc bộ hát Xoan với trường bạn

thống 4 6 9 15 1,70 6

Tổ chức các hoạt động truyền của địa phương, đất nước

5 7 14 9 1,93 5

Tổ chức các hội thi, hội diễn, hoặc các trò chơi âm nhạc cho học sinh tham gia

6 30 0 0 3,00 1 Tổ chức mít tinh kỷ niệm các ngày lễ lớn

Tổ chức các câu lạc bộ 7 28 2 0 2,93 2 văn nghệ hát Xoan

8 5 10 15 1,67 7 Sinh hoạt tập thể lớp ngày thứ 7, hoặc thứ 2 đầu tuần

9 0 15 15 1,50 9 Sinh hoạt Đội hoặc sinh hoạt chi đoàn thanh niên

10 10 15 5 2,17 4

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo chương trình tháng một lần

Kết quả khảo sát của Bảng 2.3 với 30 cán bộ, giáo viên các trường THCS

thành phố Việt Trì cho thấy việc tổ chức hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan ở mức thường xuyên và có vài trường thỉnh thoảng.

Một số hoạt động tập thể kỷ niệm các ngày lễ lớn thường được tổ chức theo

kế hoạch chung của Ngành giáo dục và Thành đoàn, mang tính bắt buộc nên hầu hết

các trường thực hiện đầy đủ trong đó có hoạt động hát Xoan. “Tổ chức mít tinh kỷ

niệm các ngày lễ lớn” và “dạy hát Xoan Phú Thọ trong các tiết dạy âm nhạc ở

trường” có giá trị trung bình 3,00; “Tổ chức các câu lạc bộ văn nghệ hát Xoan” giá

trị trung bình 2,93. Tuy được xem là các hoạt động lớn, đều được các trường tổ

chức thực hiện, nhưng quy mô tổ chức lại rất khác nhau. Với các trường nằm trong

trung tâm thành phố, có uy tín hơn về chất lượng giáo dục, thường có đại biểu về dự lễ

nên việc lên kế hoạch tổ chức thực hiện các hoạt động này được đầu tư khá công phu,

có xây dựng chương trình ngay trong kế hoạch đầu năm của nhà trường và việc thực

hiện cũng tương đối thuận lợi vì được sự hỗ trợ, phối hợp các LLXH có liên quan.

Một số hoạt động bên ngoài như: “Tổ chức các hoạt đông truyền thống của

địa phương, đất nước”, có giá trị trung bình 1,70; “Tổ chức các hội thi, hội diễn,

hoặc các trò chơi âm nhạc cho học sinh tham gia”, có giá trị trung bình 1,93 chưa

được các trường tổ chức thường xuyên và hiệu quả vì có ý kiến cho rằng các nội

dung này hoặc chưa hấp dẫn, hoặc thuộc các lĩnh vực chuyên môn cần phải mời các

nghệ nhân hát Xoan thực hiện, hoặc do nguồn kinh phí hạn hẹp của nhà trường chưa

đáp ứng được, ...; một số hoạt động lại cần có phòng riêng, có âm thanh loa đài để

thực hiện mà CSVC nhiều nhà trường còn hạn chế.

Việc tổ chức các hoạt động giao lưu văn hóa, CLB nghệ thuật, sinh hoạt

đội… thường chỉ đưa vào kế hoạch hoạt động của tổ bộ môn và dừng lại ở việc tổ

chức các hoạt động ngoại khóa đơn thuần. Qua khảo sát cho thấy giá trị trung bình

chiếm thấp “sinh hoạt Đội hoặc sinh hoạt chi đoàn thanh niên”giá trị trung bình

1,50 và “tổ chức giao lưu với trường bạn” giá trị trung bình 1,60. Việc tổ chức các

hội thi hát Xoan theo các chủ điểm, chuyên đề, các hoạt động văn nghệ, CLB âm

nhạc, hoạt động từ thiện,… thường mang tính hình thức. Các hoạt động tham quan

khu di tích lịch sử, thắng cảnh, di sản văn hóa của địa phương, đất nước, xem biểu

diễn nghệ thuật, các hoạt động giao lưu kết nghĩa, được nhiều học sinh yêu thích thì

lại tổ chức chưa tốt, chỉ thuần túy là các buổi giải trí mà không thể hiện được tính

giáo dục bảo tồn các giá trị VHPVT hát Xoan trong các hoạt động.

Như vậy, với kết quả khảo sát trên, dù CBQL đã quan tâm nhiều tới giáo dục

bảo tồn các giá trị di sản VHPVT hát Xoan nhưng do giáo dục THCS đang dần

thích nghi với phương pháp mới nên nhiều giáo viên còn lúng túng trong cách tiếp

cận giáo dục âm nhạc, hơn nữa học sinh ở lứa tuổi này đang trong quá trình hoàn

thiện nhân cách nên học đi đôi với trải nghiệm các em sẽ chọn chơi nhiều hơn.

Dù xuất phát từ nguyên nhân nào, nếu biết thiết lập kế hoạch, thống nhất

phân công cụ thể vai trò của từng lực lượng giáo dục (LLGD) trong từng hoạt động;

biết tập trung năng lực và điều kiện của nhà trường vào các hoạt động chính, không

dàn trải và hơn hết là biết tiếp cận, huy động, thuyết phục và phối hợp tốt với các

lực lượng xã hội (LLXH) để họ cùng tham gia tổ chức thực hiện giáo dục bảo tồn

các giá trị di sản VHPVT hát Xoan thì mọi khó khăn sẽ dần được tháo gỡ.

2.3.2. Thực trạng phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì

Kết quả khảo sát, hỏi ý kiến về thực trạng phương pháp tổ chức thực hiện các

hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của 30 CBQL và

GV của đại diện các trường THCS thành phố Việt Trì, cho thấy:

Bảng 2.5. Thực trạng phương pháp hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì

Mức độ thực hiện

Stt Phƣơng pháp thực hiện Thường xuyên Trung bình Thỉnh thoảng Thứ Bậc Chưa thực hiện

30 0 2,93 1 0 1 Dạy hát Xoan theo lối truyền khẩu không sử dụng đàn điện tử

5 12 13 2,23 2 2 Dạy hát Xoan theo lối truyền khẩu có sử dụng sự hỗ trợ của đàn điện tử

4 6 20 2,06 3 3 Mời các nghệ nhân hát Xoan đến trường dạy hát Xoan

7 14 9 1,93 4 4

Tổ chức đi trải nghiệm thực tế đến các câu lạc bộ hát Xoan giao lưu, học tập với các nghệ nhân và tìm hiểu di sản VHPVT hát Xoan

5 15 11 1,83 5 5

Thảo luận nhóm hát Xoan thông qua các buổi sinh hoạt lớp, học tập giữa các lớp với nhau, giữa các thành viên trong lớp

Qua bảng số liệu 2.5 cho thấy thực trạng vận dụng một số phương pháp dạy

học, kỹ thuật dạy học vào việc tổ chức giáo dục bảo tồn các giá trị di sản VHPVT

hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì còn chủ yếu ở mức độ không

thường xuyên.

Các phương pháp được áp dụng thường xuyên trong tổ chức giáo dục bảo tồn

các giá trị di sản VHPVT hát Xoan cho học sinh ở các trường THCS thành phố Việt

Trì là “Dạy hát Xoan theo lối truyền khẩu không sử dụng đàn điện tử” với giá trị

trung bình 2,93 và phương pháp “Dạy hát Xoan theo lối truyền khẩu có sử dụng sự

hỗ trợ của đàn điện tử” với giá trị trung bình 2,23. Điều này cho thấy các hoạt động

dạy học âm nhạc tại lớp chuyển tải được các bài hát Xoan đến với học sinh nhanh

nhất, được các em tiếp thu và trao đổi với nhau cùng nhóm bạn bè trong lớp, kích

thích được tính sáng tạo và tư duy âm nhạc của học sinh THCS, góp phần bảo tồn

hát Xoan. Và đây cũng là phương pháp được cán bộ QLGD và GVCN lựa chọn áp

dụng thường xuyên trong tổ chức giáo dục bảo tồn các giá trị DSVHPVT hát Xoan

ở các trường THCS thành phố Việt Trì.

Tuy nhiên, một số phương pháp chưa thực sự được chú trọng trong tổ chức

giáo dục bảo tồn các giá trị di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố

Việt Trì như phương pháp “Tổ chức đi trải nghiệm thực tế đến các câu lạc bộ hát

Xoan giao lưu, học tập với các nghệ nhân và tìm hiểu di sản VHPVT hát Xoan” có

giá trị trung bình 1,93 và “Thảo luận nhóm hát Xoan thông qua các buổi sinh hoạt

lớp, học tập giữa các lớp với nhau, giữa các thành viên trong lớp” có giá trị trung

bình 1,83. Qua đây cho thấy hoạt động mang tính đánh giá, kiểm tra giữa các học

sinh với nhau và đưa học sinh đi học hát Xoan trực tiếp với các phường Xoan với

các nghệ nhân hát Xoan còn hạn chế, hoạt động tổ chức giáo dục bảo tồn các giá trị

di sản VHPVT hát Xoan vẫn chủ yếu trong phạm vi nhỏ hẹp của một trường, các

trường ít tổ chức giao lưu các hoạt động với các phường Xoan và nghệ nhân hát

Xoan giúp các em học sinh hiểu và tự tin hơn, trưởng thành hơn với hát Xoan.

Phương pháp “Tổ chức đi trải nghiệm thực tế đến các câu lạc bộ hát Xoan giao lưu,

học tập với các nghệ nhân và tìm hiểu di sản VHPVT hát Xoan” có nhiều trường

còn chưa thực hiện. Đây là phương pháp giúp học sinh tìm hiểu sâu hơn về những

giá trị của hát Xoan, thực hành cách trình bày bài hát, bày tỏ thái độ và ý nghĩ sáng

tạo của các em, giúp các em yêu thêm loại hình âm nhạc của dân tộc. Đây là một

trong những phương pháp mới nhưng đem lại nhiều lợi ích cho học sinh THCS nên

CBGV, GVCN cần chú ý hơn đối với phương pháp này.

2.3.3. Thực trạng lực lượng giáo viên và học sinh tham gia vào hoạt động giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành

phố Việt Trì

2.3.3.1. Thực trạng về số lượng giáo viên âm nhạc trong các trường THCS thành

phố Việt Trì hiện nay

Theo báo cáo của phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Việt Trì, hiện nay

25 trường THCS trên địa bàn thành phố đều có giáo viên dạy âm nhạc. 100% giáo

viên âm nhạc có trình độ đại học, hàng năm số giáo viên này cùng với một số giáo

viên giảng dạy môn văn, sử và phục trách công tác đoàn đội của các trường THCS

đều được Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ

chức và tham gia lớp truyền dạy Hát Xoan cho giáo viên dạy âm nhạc trong các

trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn tỉnh.

Khi tham gia loại hình lớp học đặc biệt này, các giáo viên đến từ các trường

tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn thành phố Việt Trì và toàn tỉnh sẽ được các

nghệ nhân phường Xoan An Thái, phường Xoan Kim Đái, cán bộ Trung tâm Văn

hóa và Chiếu phim, Bảo tàng Hùng Vương, Đoàn Nghệ thuật tỉnh truyền dạy, giới

thiệu những kiến thức, kỹ năng cơ bản về nghệ thuật trình diễn Hát Xoan; về lịch

sử, giá trị của Hát Xoan và biết phân biệt giữa Hát Xoan với các loại hình dân ca

khác. Trong thời gian học, các học viên được truyền dạy và thực hành hát, múa, gõ

trống những bài Xoan cổ như: Giáo pháo, mời Vua, Xoan thời cách, xin huê, đố huê

- đố chữ, tràng mai cách…

Việc tham gia các lớp truyền dạy Hát Xoan cho giáo viên dạy âm nhạc bậc

tiểu học và trung học cơ sở nhằm mục đích nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp

vụ, lí luận và thực tiễn; nhận thức và trách nhiệm về bảo tồn và phát huy giá trị di

sản Hát Xoan Phú Thọ đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể

đại diện của nhân loại. Qua lớp truyền dạy, các giáo viên sẽ nắm được những kỹ

năng cơ bản về nghệ thuật trình diễn Hát Xoan để phục vụ việc truyền dạy và bảo

tồn di sản VHPVT hát Xoan cho các học sinh trong nhà trường.

2.3.3.2. Thực trạng về kiến thức, kinh nghiệm trong giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan của giáo viên âm nhạc ở các trường THCS thành phố Việt

Trì, tỉnh Phú Thọ

Nhằm đánh giá thực trạng về vốn kinh nghiệm và khả năng giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong trường học của đội ngũ giáo viên dạy âm

nhạc, tác giả đã khảo sát 15 giáo viên âm nhạc trong các trường THCS thành phố

Việt Trì với các nội dung sau:

Thứ nhất, về kinh nghiệm giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Với câu hỏi: Thầy/ Cô đã từng truyền dạy di sản VHPVT hát Xoan cho học

sinh trong trường chưa, kết quả như sau:

Bảng 2.6. Kinh nghiệm truyền dạy di sản VHPVT hát Xoan

của giáo viên âm nhạc trong các trường THCS

Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ%

Chưa từng truyền dạy 0 0

Đã từng truyền dạy 01 bài 11 73,3

Đã từng truyền dạy nhiều bài 4 27,7

Số liệu bảng trên cho thấy, nhìn chung giáo viên đã có kinh nghiệm trong

Tổng 15 100

truyền dạy di sản VHPVT hát Xoan, tuy nhiên hầu hết giáo viên có kinh nghiệm

trong dạy 01 bài hát Xoan(73,3% giáo viên)

Thứ hai, số lượng bài hát Xoan mà giáo viên âm nhạc thuộc và có khả năng hát

Với câu hỏi: Thầy/ cô thuộc bao nhiêu bài hát Xoan? Thầy cô có thể hát bao

nhiêu bài trong số đó? Thầy cô có thể biểu diễn bao nhiêu bài trong những bài hát được?

Với 3 phương án:

1/ Hát lễ;

2/ Hát hội;

3/ Hát Xoan phát triển.

Kết quả như sau:

1/ Giáo viên thuộc từ 1-3 bài: 3% 2/ Giáo viên thuộc 3 - 6 bài: 26%

3/ Giáo viên thuộc 6 bài trở lên: 1%

Kết quả tổng hợp và phân tích cho thấy phần lớn giáo viên âm nhạc trong các

trường THCS thành phố thuộc và có thể trình diễn khoảng 1 -3 bài là 73% còn tỷ lệ

26% giáo viên thuộc 3-6 bài và tỷ lệ 1% giáo viên âm nhạc thuộc 6 bài trở lên trong

cả 3 chặng: Chặng nghi thức, chặng hát quả cách, chặng hát hội

Thứ ba, kinh nghiệm trong trình diễn di sản VHPVT hát Xoan nơi đông

người, cửa đình, lễ hội của giáo viên âm nhạc trong các trường THCS thành

phố Việt Trì.

Kinh nghiệm trình diễn nơi đông người là một bằng chứng quan trọng để đánh

giá khả năng, trình độ của giáo viên trong việc truyền dạy DS VHPVT hát Xoan

Xoan, bởi vì trong Xoan giữa nhịp trống và điệu múa nó kết hợp hài hoà, chặt chẽ và

có quy luật rất nghiêm ngặt. Hát không chỉ đơn thuần là hát mà dường như cần phải

biết cách sử lý giữa nhịp tay, chân, và nhịp trống, phách, ứng xử, giao tiếp giữa các

đào, kép vì vậy người dạy rất cần thiết vốn kinh nghiệm trong hát, trình diễn.

Để khảo sát kinh nghiệm trong trình diễn hát Xoan của giáo viên âm nhạc,

tác giả nêu câu hỏi: Thầy, cô đã từng hát hoặc trình diễn hát Xoan chưa? Trình diễn

ở đâu?

Kết quả thể hiện: Có 85% đa số giáo viên đã từng hát, trình diễn về di sản

VHPVT hát Xoan và 15% giáo viên chưa từng hát, biểu diễn. Các ý kiến cho biết

họ đã trình diễn tại các cuộc thi, các cuộc liên hoan văn nghệ, Lễ hội Đền Hùng, các

ngày lễ hội của địa phương...

2.3.3.3. Thực trạng về kiến thức của học sinh về di sản VHPVT Hát Xoan

Trước sự kiện quan trọng hát Xoan được ghi danh là di sản văn hoá phi vật

thể đại diện của nhân loại cần được bảo vệ khẩn cấp, để tìm hiểu hiểu biết của học

sinh về sự kiện này, tác giả đã nêu câu hỏi: Em có biết hát Xoan là di sản văn hoá

phi vật thể đại diện của nhân loại không? Nếu có biết thì em biết qua đâu?

Bảng 2.7. Kiến thức của học sinh về di sản VHPVT hát Xoan

Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ (%) TT

1 Không biết 65 26

2 Có biết 185 74

3 Tổng 250 100

Bảng 2.8. Thực trạng các kênh học sinh tiếp cận kiến thức về

di sản VHPVT hát Xoan

TT Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ (%)

1 Đài, báo, Ti vi, mạng Internet 167 66.8

2 Thầy cô giảng dạy 60 24

3 Bạn bè 15 6.0

4 Bố mẹ, họ hàng 8 3.2

Kết quả thể hiện trên 2 bảng biểu cho thấy, đa số học sinh biết về sự kiện

quan trọng “Hát Xoan được ghi danh là văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại

cần được bảo vệ khẩn cấp” tuy nhiên cũng còn có một bộ phận không ít (26%) các

em chưa biết về sự kiện này. Kênh thông tin các em tiếp cận từ phương tiện thông

tin đại chúng là chủ yếu (66.8%), sau đó là từ thầy, cô giáo (24%).

Tác giả luận văn đã tham gia một buổi ngoại khóa với chủ đề “Trường học

gắn với di sản văn hóa Hát Xoan Phú Thọ” tại miếu Lãi Lèn cùng với thầy và trò

Trường THCS Kim Đức (Tháng 1/2020), nhìn những đôi tay nhỏ xinh uốn lượn

mềm dẻo theo từng nhịp trống, nhịp phách khiến chúng tôi cảm nhận được sự say

mê của những cô cậu học trò khi được xem và cùng nhau biểu diễn loại hình nghệ

thuật dân gian độc đáo này.

Em N T M H - học sinh lớp 9C, Trường THCS Kim Đức chia sẻ: “Ban đầu mới

học hát Xoan em thấy giai điệu và ca từ khó nhớ, nhất là các bài Xoan cổ. Thế nhưng

càng học, em càng cảm thấy thích thú, muốn khám phá, tìm hiểu sâu hơn về hát Xoan.

Đến nay, em đã thuộc được 14 quả cách trong Hát hội và Hát thờ”.

2.3.3.4. Thực trạng về kỹ năng hát Xoan của học sinh các trường THCS thành phố

Việt Trì

Tác giả khảo sát số lượng bài hát Xoan mà học sinh thuộc lời và có thể trình

diễn được làn điệu. Với câu hỏi: Em có thể thuộc và trình diễn được làn điệu hát

Xoan nào không? Nếu có thì em có thể hát được bao nhiêu làn điệu? Em hãy nêu

những làn điệu mà em thuộc? Kết quả khảo sát như sau:

Bảng 2.9. Số lượng bài hát Xoan mà học sinh thuộc lời và có thể

trình diễn được làn điệu

Phƣơng án trả lời Số lƣợng Tỷ lệ %

Không thuộc bài nào 90 36

Thuộc 1 bài 102 40

Thuộc 2-3 bài 38 15.2

Thuộc 4-5 bài 17 6.8

Thuộc 5-10 3 2

Thuộc trên 10 bài 0 0

Tổng 250 100

Với số liệu khảo sát ở bảng trên cho thấy: Phần lớn học sinh phổ thông cơ sở

thuộc 01 bài hát Xoan chiếm 64%. Có tỷ lệ nghịch giữa tần suất học sinh thuộc và

hát được làn điệu với sự tăng dần về số lượng làn điệu Xoan, số lượng bài càng tăng

thì số học sinh càng giảm, đặc biệt là không có học sinh nào thuộc 10 bài trở lên.

Khi hỏi tên các làn điệu mà các em thuộc kết quả như sau:

- Có 42/250 em kể tên bài mà các em thuộc là: Hát bỏ bộ.

- Ngoài ra, một số em thuộc các làn điệu khác như: Hát mời vua, Xin huê đố

huế, đố chữ, đối dãy cách, Xoan thời cách,ngư thiều canh mục cách, hò chào cách,

Giáo trống, giáo pháo...

- Đặc biệt có em còn có thể hát, múa và đánh trống được. Kết hợp giữa ba

yếu tố đó trong hát Xoan không phải là dễ những đó là điều đáng mừng.

Điều đó thể hiện: Ngoài các bài hát Xoan phát triển các em còn thuộc một

số các làn điệu Xoan cổ. Bên cạnh đó còn một số học sinh nhầm giữa hát Xoan

và hát Ghẹo hoặc các điệu dân ca khác. Nhưng cũng có một vấn đề đặt ra ở đây

là có tới 90 em chiếm 36% tổng số các em được hỏi không thuộc một bài hát

Xoan nào, hoặc có thuộc nhưng bập bõm, hát câu được câu chăng, đây cũng là

một vấn đề đặt ra cho hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong trường THCS.

2.3.3.5. Thực trạng tiếp cận các kênh dạy hát Xoan của học sinh trường THCS

Tìm hiểu học sinh đã tiếp cận các kênh dạy hát Xoan nào, tác giả nêu câu

hỏi: Em học hát Xoan qua đâu? Với 6 phương án trả lời và có các phương án khác

để mở, kết quả thu được sau:

Bảng 2.10. Các kênh dạy hát Xoan của học sinh trường THCS

Phƣơng án trả lời Số lƣợng Tỷ lệ %

Em tự học hát qua băng, đĩa 53 21.2

Em tự học qua nghe hoặc xem các buổi

diễn sướng dân gian trong dịp lễ hội Đền 24 9.6

Hùng và các lễ hội địa Phương

Em học trong trường do thầy, cô giáo dạy 63 25.2

Em học được các nghệ nhân hát Xoan 19 7.6

Em học được qua người thân trong gia 11 4.4

đình, họ hàng dạy

Em học được qua tham gia các CLB trường, 60 24

Lứa tuổi học sinh nói riêng, người dân Phú Thọ nói chung sống trong môi

địa phương.

trường có điệu kiện tiếp cận và thực hành với hát Xoan thuận lợi, các kênh dạy hát

Xoan mà học sinh có thể tiếp cận rất đa dạng, tuy nhiên số liệu nghiên cứu cho thấy

thực tế học sinh bậc THCS tiếp cận với các kênh dạy lại hạn chế, tập trung chủ yếu

vào 03 kênh thông tin đó là: học qua băng, đĩa (21.2%); học được qua các câu lạc

bộ hát Xoan ở trường, địa phương (24%); học qua các nghệ nhân hát Xoan(25.2%).

Số liệu này cho thấy việc học sinh học hát Xoan chủ động hay thụ động học ở nhà

trường, cộng đồng hay chính do bản thân mỗi học sinh đều đã được chú trọng.

2.3.3.6. Nguyện vọng của học sinh đối với việc học hát Xoan

Tìm hiểu nguyện vọng học hát Xoan của học sinh, tác giả nêu câu hỏi: Em có

muốn được truyền dạy DS VHPVT hát Xoan trong trường học không? Tổng hợp ý

kiến học sinh trả lời như sau:

Bảng 2.11. Nguyện vọng học Hát Xoan của học sinh trường THCS

Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ (%)

Rất thích 23 9.2

Thích 152 60.8

Không thích 75 30.0

Tổng 250 100

Kết quả cho thấy phần lớn (70%) học sinh thích và rất thích học hát Xoan

trong trường THCS.

Tác giả đã trao đổi với em NTB – học sinh lớp 7A- trường THCS Thọ

Sơn, em cho biết: “Trước đây em không hiểu về hát Xoan. Khi nhà trường tổ

chức dạy, em còn cảm thấy không thích. Nhưng rồi qua các tiết học, được các

thầy, cô và các nghệ nhân hướng dẫn, dần dần em đã yêu thích và hiểu hơn về ý

nghĩa của nghệ thuật hát truyền thống này”. Được biết, hiện nay NTB có thể hát

thành thạo từ 7 - 8 bài Xoan cổ. “Em đã từng có suy nghĩ rằng, tại sao quê hương

mình có di sản quý giá như vậy mà mình lại không biết kế thừa để bảo tồn và

phát huy? Giờ đây em mơ ước mình có thể hát hay hơn nữa để được như các

ông, bà nghệ nhân của mình. Lúc đó, em sẽ đi biểu diễn ở nhiều nơi để cả nước

đều biết đến di sản văn hóa phi vật thể này”.

2.4. Thực trạng tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa phƣơng thông

qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

trong các trƣờng THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

Năm 2011, hát Xoan Phú Thọ được tổ chức UNESCO công nhận là di sản

văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại. Theo lộ trình, đến năm 2015

phải đưa hát Xoan thoát khỏi nguy cơ thất truyền và đón nhận danh hiệu mới Hát

Xoan - di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và từ năm 2015 đến năm

2025 đưa hát Xoan trở thành một hoạt động của quần chúng nhân dân tỉnh Phú Thọ.

Để làm được điều đó cần sự vào cuộc tích cực của các cấp, các ngành, đặc biệt là

quyết tâm lớn của cộng đồng dành cho di sản hát Xoan, trong đó lớp trẻ giữ vai trò

quan trọng trong việc bảo tồn, gìn giữ làn điệu Xoan.

Thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”,

từ năm học 2010-2011, Sở GD&ĐT tỉnh Phú Thọ đã chỉ đạo các cơ sở giáo dục

thực hiện đầy đủ nội dung, trong đó chú ý đưa trò chơi dân gian, hát dân ca, hát

Xoan và các loại hình sinh hoạt văn hóa khác vào trường học một cách bền vững,

đặc biệt là triển khai đưa hát Xoan vào trường học bằng các hình thức như: Phối

hợp với Sở VHTT&DL tổ chức tuyên truyền những làn điệu hát Xoan Phú Thọ tới

đội ngũ giáo viên và các em học sinh; mời các nghệ nhân làng Xoan An Thái,

Phượng Lâu tập huấn cho các giáo viên âm nhạc cốt cán của các trường Mầm non,

Tiểu học và THCS trên địa bàn với nhiều làn điệu, ca khúc… Chính vì vậy, phong

trào dạy hát Xoan trong các nhà trường đã có sự chuyển biến đậm nét. Các tổ hát

Xoan, nhóm hát Xoan, CLB Xoan trong trường học nở rộ, chất lượng các tiết mục

dân ca Xoan, Ghẹo được nâng cao rõ rệt. Đến năm học 2015-2016, có 202/209

trường tiểu học, 200/259 trường THCS và 37/45 trường THPT trên địa bàn toàn tỉnh

đã triển khai đưa hát xoan vào trường học. Trong thời gian tới, ngành giáo dục Phú

Thọ sẽ triển khai dạy hát Xoan ở tất cả các trường học theo chương trình giáo dục

phổ thông mới, để đảm bảo các em học sinh đều biết hát Xoan… . Việc đưa các làn

điệu Xoan vào giảng dạy trong trường học sẽ giúp học sinh nhận ra những giá trị

văn hóa, tinh thần vô cùng to lớn kết tinh trong các làn điệu Xoan, ghẹo, từ đó nâng

cao ý thức, trách nhiệm gìn giữ, bảo tồn các làn điệu xoan, ghẹo của thế hệ trẻ. Đó

là vinh dự và cũng là trách nhiệm của ngành trong việc bảo tồn, phát huy giá trị di

sản văn hóa hát Xoan.

Ngay từ khi bắt đầu xây dựng hồ sơ hát Xoan, thì các làn điệu Xoan, Ghẹo

đã được phòng GD&ĐT TP Việt Trì đưa vào giảng dạy tại một số trường học trên

địa bàn thành phố và coi đó như một nội dung trong chương trình giáo dục của địa

phương. Phòng GD&ĐT thành phố phối hợp với ngành VHTT&DL tổ chức nhiều

lớp tập huấn, trang bị cho đội ngũ giáo viên âm nhạc có những kiến thức về các làn

điệu hát Xoan. Nhờ các lớp tập huấn, giáo viên am hiểu về các làn điệu dân ca

Xoan, Ghẹo hơn, từ đó tham mưu cho Ban Giám hiệu nhà trường xây dựng kế

hoạch phổ biến các làn điệu dân ca tới học sinh toàn trường. Nhiều trường Tiểu học,

THCS, THPT trên địa bàn thành phố đã chủ động tổ chức các buổi ngoại khóa tìm

hiểu về Xoan, mời các nghệ nhân ở các phường Xoan cổ về biểu diễn và truyền dạy.

2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì

Bảng 2.12. Thực trạng xây dựng kế hoạch thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của CB GV

Mức độ thực hiện

Stt Nội dung kế hoạch Thứ bậc Tốt Bình thường Chưa tốt Trung bình

1 2 20 8 1,80 3

Việc xây dựng kế hoạch thành lập ban chỉ đạo hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan có đầy đủ thành phần

2 3 9 18 1,43 6

Xây dựng kế hoạch tập huấn hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan cho GV

3 3 22 5 1,93 2 Xây dựng kế hoạch theo tuần, tháng, năm

4 Xây dựng kế hoạch thăm lớp dự giờ 1 10 19 1,40 7

5 5 10 15 1,67 4

Xây dựng kế hoạch thao giảng, tổ chức tiết mẫu thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

6 6 19 5 2,03 1 Xây dựng kế hoạch tạo điều kiện, sử dụng kinh phí, trang thiết bị CSVC

7 5 5 20 1,50 5 Xây dựng kế hoạch phối hợp lực lượng ngoài trường

Xây dựng kế hoạch thi đua, khen 8 5 4 10 15 1,67

thưởng Qua bảng số liệu 2.12 cho thấy việc xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS thành phố Việt Trì,

giáo viên đều thống nhất rằng các nội dung trên đều được CBQL quan tâm ở mức

độ bình thường tuy mức độ có chênh lệch khác nhau. Đội ngũ GV đều cho rằng nhà

trường có quan tâm tới công tác chuẩn bị tiến hành hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan như “Xây dựng kế hoạch tạo điều kiện, sử dụng

kinh phí, trang thiết bị CSVC, có giá trị trung bình 2,03; công tác “Xây dựng kế

hoạch theo tuần, tháng, năm” có giá trị trung bình 1,93; và Việc xây dựng kế hoạch

thành lập ban chỉ đạo hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan có đầy đủ thành phần” có giá trị trung bình là 1,80.

Tuy nhiên, công tác thực thi hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan ở một số kế hoạch vẫn còn chưa đồng bộ, được đánh giá ở mức

độ chưa tốt chủ yếu “Xây dựng kế hoạch tập huấn hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan cho GV” có giá trị trung bình 1,43; “Xây dựng kế

hoạch thăm lớp dự giờ” có giá trị trung bình 1,40. Điều này cho thấy hoạt động giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS được đội ngũ

quản lý quan tâm chỉ đạo nhưng chưa sâu sát chủ yếu ở giai đoạn chuẩn bị cho hoạt

động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan còn giai đoạn thực hiện

còn chưa hiệu quả do việc áp dụng hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan vẫn còn khá mới với HS THCS thành phố Việt Trì cũng như người

dạy. Việc “xây dựng kế hoạch thi đua khen thưởng, trao đổi, rút kinh nghiệm” có giá

trị trung bình: 1,67. Ngoài ra, việc xây dựng kế hoạch phối hợp các LLGD trong và

ngoài trường cùng tham gia thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan còn mỏng, giá trị trung bình 1,50 do còn gặp khó khăn trong kinh

phí thực hiện và điều kiện hoạt động của từng trường.

GV bộ môn âm nhạc là lực lượng triển khai trực tiếp và đóng vai trò quan

trọng trong xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan của nhà trường; do vậy, việc tổ chức tập huấn cho GV âm nhạc

xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

của nhà trường là rất cần thiết để họ có thể xây dựng kế hoạch thực hiện các nội

dung chuyên đề, nội dung tích hợp và xây dựng kế hoạch thao giảng, tổ chức tiết

mẫu hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Một khi GV

âm nhạc nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng kế hoạch hoạt động giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, họ sẽ là người trực tiếp tham mưu

cho nhà trường công tác xây dựng kế hoạch phối hợp và phân công các chức năng

nhiệm vụ cụ thể cho các LLGD trong và ngoài trường tham gia thực hiện hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Sau khi kế hoạch trên đã

được xây dựng, việc triển khai hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan sẽ được thực hiện trên tinh thần thống nhất các nội dung chuyên

đề, nội dung tích hợp hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan theo tuần, tháng, năm và tổ chức thực hiện thao giảng, tiết mẫu hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan để cùng rút kinh nghiệm.

Nhà trường sẽ xây dựng và thực hiện kế hoạch thăm lớp, dự giờ hoạt động giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan và hiệu trưởng trên cơ sở đó tiến hành

kế hoạch kiểm tra đánh giá thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan. Tuy nhiên do một số nguyên nhân khách quan nên quản lý hoạt

động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan một số kế hoạch vẫn

chưa thực sự tốt. Bởi vậy, hiệu trưởng các trường cần lưu ý tới công tác kế hoạch

hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trường mình hơn.

Như vậy, việc xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan ở trường THCS thành phố Việt Trì vẫn chủ yếu là thực hiện

trong kế hoạch nội bộ của nhà trường mà chưa có sự tham gia của xã hội, chưa

mang tính thống nhất từ khâu chuẩn bị đến thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

Cần thấy rằng việc giáo dục học sinh không phải là nhiệm vụ riêng của nhà

trường hay gia đình mà phải là sự kết hợp chặt chẽ giữa NT-GĐ-XH và là nhiệm vụ

thống nhất giữa các giai đoạn.

2.4.2. Thực trạng quản lý việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch hoạt động giáo dục

và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan

Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ quản lý nhà trường đã có nhiều cố

gắng trong việc quản lý để thực hiện chương trình, kế hoạch hoạt động giáo dục và

bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan theo mục tiêu, kế hoạch đặt ra. Để đánh giá thực

trạng quản lý nội dung bộ môn âm nhạc, tác giả đã khảo sát ý kiến đánh giá của 30

giáo viên là cán bộ quản lý nhà trường, giáo viên âm nhạc tại các trường THCS

thành phố Việt Trì với nội dung quản lý về cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ

giáo dục âm nhạc. Sau khi tổng hợp kết quả thu được như sau:

Bảng 2.13. Đánh giá kết quả thực hiện các biện pháp quản lý mục tiêu, kế hoạch

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Đánh giá Stt Các biện pháp thực hiện Xếp hạng Tốt Khá TB Yếu

30.7 51.1 18.2 0 2 Kế hoạch của cán bộ quản lý đảm bảo chi tiết, khoa học 1

2 29.4 54.1 16.5 0 5 Tổ chức cho cán bộ quản lý, giáo viên nghiên cứu, nắm vững, thực hiện tốt mục tiêu, kế hoạch dạy học

29.6 58.3 12.1 0 4 3 Hướng dẫn giáo viên lập kế hoạch dạy học và các hoạt động ngoại khoá

30.2 53.6 16.2 0 3 4

Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch và điều chỉnh kế hoạch kịp thời, hiệu quả.

39.3 60.7 0 0 1 5 Kiểm tra kế hoạch của các tổ chuyên môn và giáo viên

Qua bảng 2.13 ta thấy biện pháp kiểm tra việc lập kế hoạch của tổ chuyên

môn và giáo viên là thực hiện tốt hơn, đạt 39.3% ở mức tốt, 60.7% ở mức khá,

không có mức trung bình và yếu. Thứ hai là biện pháp yêu cầu kế hoạch của cán bộ

quản lý phải đảm bảo chi tiết, khoa học đạt mức 30.7% tốt, 51.1% khá. Tuy nhiên

vẫn còn 18,2% còn ở mức trung bình. Ba biện pháp còn lại: Kiểm tra việc thực hiện

kế hoạch và điều chỉnh kế hoạch kịp thời, hiệu quả; Hướng dẫn giáo viên lập kế

hoạch giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan và các hoạt động ngoại khoá;

Tổ chức cho cán bộ quản lý, giáo viên nghiên cứu, nắm vững, thực hiện tốt mục

tiêu, kế hoạch giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan là thực hiện kém hơn.

Những hạn chế trên là do CBQL không có chuyên môn về âm nhạc và Hát Xoan,

việc thực hiện quản lý mục tiêu, kế hoạch giáo dục và bảo tồn VHPVT hát Xoan

còn lỏng lẻo, chưa sát thực.

Nhìn chung, các biện pháp quản lý mục tiêu, kế hoạch giáo dục và bảo tồn di

sản VHPVT hát Xoan đã sử dụng tuy nhiên kết quả đạt được ở mức tối đa chỉ là

31.8% và vẫn còn đến 12.6% ở mức trung bình. Như vậy đòi hỏi phải có những biện

pháp khoa học hơn trong việc quản lý mục tiêu, kế hoạch môn Âm nhạc nói chung

và giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan.

Với 5 nội dung quản lý về mục tiêu và kế hoạch dạy môn âm nhạc và giáo

dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan, phần lớn các ý kiến đánh giá của cán bộ

quản lý và giáo viên đều cho rằng các biện pháp quản lý thực hiện mục tiêu, kế

hoạch ở các trường THCS thành phố Việt Trì là khá và tốt.

2.4.3. Thực trạng quản lý thực hiện chương trình, nội dung, phương pháp hoạt

động giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan

2.4.3.1. Thực trạng quản lý việc thực hiện nội dung chương trình giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Bảng 2.14. Các biện pháp quản lý nội dung chương trình dạy học môn âm nhạc

trong đó có giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Stt Các biện pháp thực hiện Tốt Đánh giá mức độ (%) Xếp hạng Khá Yếu TB

31.5 55.9 12.6 0 5 1 Hướng dẫn giáo viên thực hiện đúng chương trình dạy hát Xoan

2 Tổ chức dạy học đúng chương trình 91.3 8.7 0 0 1

32.3 43.6 24.1 0 4 3 Chỉ đạo tổ chuyên môn thảo luận về nội dung và cách thực hiện

84.1 15.9 0 0 2 4 Tổ chức dạy theo chuẩn kiến thức, kỹ năng, dạy đúng, đủ nội dung

30.5 15.8 53.7 0 3 5

Tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên thực hiện chương trình, nội dung dạy học Qua bảng 2.14 cho thấy biện pháp tổ chức dạy học theo đúng chương trình

được thực hiện tốt nhất, đạt mức 91.3% và chỉ có 8.7% ở mức khá, không có trung

bình và yếu. Đây chính là một trong những nội dung giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan hiệu quả nhất

Tiếp đó là biện pháp tổ chức dạy theo kiểu chuẩn kiến thức, kỹ năng, dạy

đúng, đủ nội dung với 84.1% đạt mức tốt, 15.9% đạt mức khá, không có trung bình

và yếu. Ba biện pháp còn lại: Biện pháp tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên thực

hiện chương trình, nội dung dạy học; Biện pháp chỉ đạo tổ chuyên môn thảo luận về

nội dung và cách thực hiện; Biện pháp hướng dẫn giáo viên thực hiện chương trình

kém hơn là do CBQL chưa chú trọng đến môn âm nhạc và giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan mà chỉ quan tâm đến các môn học khác, nên việc

hướng dẫn giáo viên thực hiện chương trình và chỉ đạo tổ chuyên môn, thảo luận về

nội dung và cách thực hiện cũng kém.

Nhìn chung, các biện pháp quản lý nội dung chương trình, mục tiêu dạy học

môn âm nhạc và dạy Hát Xoan đã sử dụng thì ở mức tối đa chỉ đạt 58.6%, vẫn còn

10.5% đạt ở mức trung bình. Như vậy, đòi hỏi phải có các biện pháp cần phải hữu

hiệu hơn nữa để quản lý việc thực hiện nội dung chương trình dạy học môn âm nhạc

và giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong thời gian tới ở các

trường THCS trên địa bàn thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

2.4.3.2. Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch giảng dạy của giáo viên và hồ sơ

chuyên môn của giáo viên

Được thể hiện thông qua kết quả khảo sát ở bảng 2.15

Bảng 2.15. Thực trạng quản lý việc lập kế hoạch giảng dạy của giáo viên và

hồ sơ chuyên môn của giáo viên

Đánh giá (%) Stt Các biện pháp thực hiện Xếp hạng Tốt Khá TB Yếu

53.3 44.7 0 0 4 1

Hướng dẫn giáo viên nắm vững các quy định về soạn giáo án và chuẩn bị giờ lên lớp, hồ sơ chuyên môn.

2 58.1 41.9 0 3 0

Tổ chức thảo luận về quy định soạn bài, thống nhất mục tiêu, phương pháp, kế hoạch tổ chức dạy học

52.5 47.5 0 5 0 3 Cung cấp tài liệu cho giáo viên để bổ trợ việc soạn bài của giáo viên

97.8 2.2 0 1 0 4 Thực hiện nghiêm các quy định về quản lý hồ sơ chuyên môn của giáo viên

76.4 23.6 0 2 0 5 Kiểm tra, đánh giá giáo án và hồ sơ chuyên môn của giáo viên

Kết quả khảo sát cho thấy: biện pháp thực hiện nghiêm các quy định về quản

lý hồ sơ chuyên môn của giáo viên được thực hiện tốt nhất với 97.8% ở mức tốt, chỉ

có 2.2% thực hiện ở mức khá. Sau đó là biện pháp kiểm tra, đánh giá giáo án và hồ

sơ chuyên môn của giáo viên đạt ở mức tốt là 76.4% và ở mức khá là 23.6%. Ba

biện pháp còn lại là tổ chức thảo luận về quy định soạn bài, thống nhất mục tiêu,

phương pháp, kế hoạch tổ chức dạy học; Hướng dẫn giáo viên nắm vững các quy

định về soạn giáo án và chuẩn bị giờ lên lớp, hồ sơ chuyên môn; Cung cấp tài liệu

cho giáo viên để bổ trợ việc soạn bài của giáo viên thực hiện còn chưa tốt là do việc

quản lý các hoạt động dạy môn âm nhạc và giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan còn lỏng lẻo, ít quan tâm đến việc chuẩn bị giờ lên lớp của giáo

viên, chưa chú trọng đến việc cung cấp tài liệu cho giáo viên để bổ trợ cho việc soạn

giáo án và giảng dạy.

Nhìn chung, các biện pháp quản lý việc lập kế hoạch giảng dạy của giáo viên

và hồ sơ chuyên môn của giáo viên đã được sử dụng đạt ở mức độ tốt là 68%, mức

độ khá là 32%, không có mức độ trung bình và yếu. Đây cũng là một điều đáng biểu

dương, tuy nhiên cần phải có những biện pháp quản lý hợp lý hơn nữa để quản lý

tốt hơn nữa việc chuẩn bị giờ lên lớp và hồ sơ chuyên môn của giáo viên trong thời

gian ngắn nhất.

2.4.4. Thực trạng quản lý thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của học sinh

Bảng 2.16. Các biện pháp quản lý thực hiện kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của học sinh

Đánh giá Stt Các biện pháp thực hiện Xếp hạng Tốt Khá TB Yếu

1 Đánh giá kết quả học tập của học sinh 63.8 25.4 10.8 0 1

2 Quản lý học sinh trong giờ học chính khoá 48.5 26.3 25.2 0 2

3 Quản lý việc tự học của học sinh 46.5 37.5 16 0 3

4 42.2 36.7 21.1 0 4 Tổ chức các hội thi văn hoá, văn nghệ thu hút học sinh tham gia

5 Quản lý học sinh trong các giờ học ngoại khoá 27.8 35.7 31.3 5.2 5

Từ kết quả khảo sát bảng 2.16 cho thấy biện pháp đánh giá kết quả học tập

của học sinh là tốt hơn cả. Tuy nhiên vẫn còn tới 10.8% ở mức trung bình. Biện

pháp quản lý học sinh trong giờ học chính khoá đã thực hiện tương đối so với 3 biện

pháp còn lại, song vẫn còn 25.2% ở mức trung bình. Các biện pháp như: Tổ chức

các hội thi văn hoá, văn nghệ thu hút học sinh tham gia; Quản lý học sinh trong các

giờ học ngoại khoá có thực hiện nhưng chưa đạt kết quả cao. Sở dĩ có những hạn

chế trên là do nhiều học sinh có tâm lý ngại học môn âm nhạc và hát Xoan.

Nhìn chung, đối với các biện pháp đã sử dụng thì mức độ tốt mới đạt được ở

mức 45.8%, mức khá là 32.3%, 21.9% trung bình và yếu.

Như vậy, có thể thấy việc tổ chức các hoạt động ngoại khoá của Nhà trường

còn đơn điệu, chưa góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng dạy học của

môn Âm nhạc và đặc biệt với việc giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan của học sinh trong toàn thành phố.

Tác giả đã trao đổi với các em học sinh ở các trường THCS: Em LCN lớp

6C, trường THCS Nông Trang hào hứng khi phân biệt hát Xoan và Xoan cổ, học

hát Xoan không khó, được học và truyền tải những giai điệu Xoan là niềm vui

với em. Ở trên lớp học, về nhà em hay hát cho ông bà, bố mẹ và các em hàng

xóm nghe và cùng nhau tập hát. Em MTN – học sinh lớp 9B trường THCS Dữu

Lâu chia sẻ rằng khi yêu thích và được luyện tập thường xuyên thì việc học hát

Xoan không khó.

Với sự hào hứng của các em học sinh cho thấy việc đưa Xoan vào trường

học đã có nhiều tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, để Xoan không bị mai một và giữ

được đặc trưng của nó, cần đầu tư hơn nữa để các em học sinh có thể dễ dàng tiếp

thu, học hỏi và tạo điều kiện để các em được tới các phường Xoan cổ, được thấy các

nghệ nhân trình diễn Xoan trong không gian nghệ thuật của mình. Điều đó giúp cho

Xoan giữ đúng được bản sắc, tránh tình trạng truyền dạy khô cứng, qua đó sẽ gây

được niềm say mê hứng thú ở các em học sinh.

2.4.5. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo

viên trong hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

2.4.5.1. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học của giáo viên

Bảng 2.17. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học âm nhạc và giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của giáo viên

Đánh giá (%) Stt Các biện pháp thực hiện Xếp hạng Tốt Khá TB Yếu

59.2 33.1 7.7 0 3 Công tác hội giảng, dự giờ, đánh giá giờ dạy 1

2 35.5 33.7 30.8 0 4

Tổ chức tập huấn, chỉ đạo, đổi mới mạnh mẽ công tác quản lý, đổi mới PPDH tích cực phù hợp với đối tượng là học sinh

84.3 15.7 0 0 1 Kiểm tra giáo án, hồ sơ chuyên môn của giáo viên 3

3.6 23.2 3.2 0 2 Kiểm tra việc đánh giá kết quả học tập của học sinh 4

Qua bảng 2.17 ta thấy biện pháp kiểm tra giáo án, hồ sơ chuyên môn của

giáo viên là thực hiện tốt nhất với 84.3% ở mức tốt và 15.7% ở mức khá. Xếp thứ 2

là biện pháp kiểm tra việc đánh giá kết quả học tập của học sinh với 73.6% ở mức

tốt, 2.3% ở mức khá. Hai biện pháp còn lại là công tác hội giảng, dự giờ, đánh giá

giờ dạy; Tổ chức tập huấn, chỉ đạo, đổi mới mạnh mẽ công tác quản lý, đổi mới

PPDH tích cực phù hợp với đối tượng là học sinh thực hiện còn kém hơn. Đây là do

công tác quản lý hoạt động dạy học của giáo viên còn sơ sài.

Nhìn chung, đối với các biện pháp đã sử dụng thì mức độ tốt đạt 63.2%,

mức độ khá chiếm 26.4%, mức độ trung bình vẫn còn đạt tới 10.4%. Đây cũng là

một vấn đề đặt ra đối với đội ngũ cán bộ quản lý cần phải chú trọng hơn nữa, cần

phải có những biện pháp quản lý hữu hiệu hơn nữa nhằm khắc phục những mặt

hạn chế nêu trên.

Trao đổi với Cô giáo HTHL – giáo viên Âm nhạc Trường THCS Dữu Lâu -

cho biết: Việc đưa hát Xoan vào giảng dạy trong nhà trường là cần thiết, góp phần

bảo tồn và phát huy giá trị di sản của dân tộc. “Theo đó, chúng tôi không chỉ dạy

các em về kỹ thuật hát, cách thẩm âm tiết tấu mà còn truyền tình yêu hát Xoan đến

các em, để từ chỗ các em biết, các em hiểu, các em có thể hát được cho đến các em

sẽ là những người trực tiếp tham gia vào việc bảo tồn giá trị văn hóa của dân tộc”.

2.4.5.2. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên tham gia giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Sở Giáo dục - Đào tạo và thành phố Việt Trì từ năm 2015 đến nay đã triển

khai chương trình bồi dưỡng cho giáo viên tham gia giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan với sự hỗ trợ của Sở VHTT&DL.

Bảng 2.18. Số lượng Thầy cô đã được đào tạo, bồi dưỡng, dạy về hát Xoan

Nội dung Số lƣợng Tỷ lệ (%) Stt

1 Chưa từng 0 0

2 Đã được đào tạo 15 100

3 Tổng 15 100

Như vậy, qua số liệu điều tra, 100% thầy cô dạy âm nhạc được bồi dưỡng hát

Xoan, với các chủ thể bồi dưỡng ở bảng 2.19 như sau:

Bảng 2.19. Số lượng học sinh được đào tạo bồi dưỡng

Nội dung bồi dƣỡng

Stt Chủ thể bồi dƣỡng Trang phục hát Xoan Lề lối hát Xoan Giao tiếp, ứng xử văn hóa trong hát Xoan

SL % SL % SL %

1 Do nhà trường bồi dưỡng 15 100 15 100 15 100

2 Do nghệ nhân hát Xoan dạy 15 100 15 100 15 100

3 Do những người thân quen dạy 5 33.33 5 33.33 5 33.33

4 Tự nghiên cứu học tập 10 66.67 10 66.67 10 66.67

Qua số liệu điều tra cho thấy, 100% giáo viên được bồi dưỡng tại trường và

từ các nghệ nhân những nội dung cơ bản về hát Xoan, ngoài ra cũng có 33.33 ý kiến

cho rằng học thêm từ những người thân quen và 66.67 ý kiến bổ sung là cá nhân tự

nghiên cứu học tập qua nhiều kênh khác nhau.

Còn đối với các trường THCS, trách nhiệm của nhà trường trong bồi dưỡng

giáo viên tham gia giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan được thể

hiện qua bảng 2.20 sau đây:

Bảng 2.20. Các nội dung bồi dưỡng giáo viên tham gia giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố Việt Trì

Mức độ thực hiện

Stt Hình thức thực hiện

Thường xuyên Trung bình Thỉnh thoảng Thứ Bậc Chưa thực hiện

30 0 00 3,00 1 1

Tập huấn cho giáo viên về cách xây dựng kế hoạch bài học dạy hát Xoan

25 5 0 2,83 3 2 Tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên phương pháp dạy hát Xoan

28 2 00 2,93 2 3 Tập huấn cho giáo viên về giá trị văn hóa của hát Xoan

6 9 115 1,70 6 4

Tập huấn cho giáo viên cách đánh nhịp những giai điệu của các bài hát Xoan truyền thống.

18 17 0 2,51 5 5 Tập huấn cho giáo viên về cách trang phục của người hát Xoan

20 15 00 2,57 4 6

Tập huấn cho giáo viên về cách giao tiếp, ứng xử văn hóa trong hát Xoan.

5 10 115 1,67 7 7

Tập huấn cho giáo viên về cách lấy hơi, nhả giọng, luyến láy, ngưng nghỉ để câu hát vang, rền, nảy, tình.

Kết quả khảo sát của Bảng 2.20 với 30 cán bộ, giáo viên các trường THCS

thành phố Việt Trì cho thấy việc tổ chức tập huấn cho giáo viên các nội dung trong

hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở mức thường

xuyên và có vài trường thỉnh thoảng, cá biết có một vài trường chưa thực hiện một

số công đoạn.

Đa số các trường chỉ tập trung bồi dưỡng cho giáo viên về cách xây dựng kế

hoạch bài học dạy hát Xoan, phương pháp dạy hát Xoan, giá trị văn hóa của hát

Xoan mà chưa chú trọng đến các nội dung khác như là: trang phục, cách giao tiếp

ứng xử và tập cho giáo viên cách thức hát làm sao cho đúng nhịp, dung phách, có

âm điệu. Cho nên, vẫn có tình trạng giáo viên dạy hát Xoan chưa hay, chưa hấp dẫn

học sinh, chưa làm cho các em học sinh yêu thích thật sự di sản VHPVT hát Xoan.

Như vậy, với kết quả khảo sát trên, dù CBQL các trường học đã quan tâm

nhiều tới giáo dục bảo tồn các giá trị di sản VHPVT hát Xoan nhưng do hát Xoan là

một loại hình nghệ thuật diễn xướng rất khó hát, phải học thật kỹ, thật sâu thông

qua các nghệ nhân hoặc giáo viên chuyên nghiệp được đào tạo bài bản về nghệ

thuật hát Xoan thì mới nhuần nhuyễn và thuần thục để có thể đứng lớp dạy lại cho

các em học sinh và truyền cảm hứng được cho các em học sinh THCS. Do vậy, một

vấn đề đặt ra là các trường THCS phải tiếp tục nghiên cứu, thiết lập kế hoạch đào

tạo, bồi dưỡng thường xuyên đội ngũ giáo viên các kiến thức chuyên môn sâu về di

sản VHPVT hát Xoan, để đây là đội ngũ truyền dạy nghệ thuật diễn xướng Hát

Xoan hiệu quả nhất

Tác giả luận văn đã trao đổi vấn đề này với phó trưởng Phòng Giáo dục

thành phố Việt Trì NTTT, bà cho biết: “Tới nay các trường phổ thông và mầm non

ở Việt Trì đưa Hát Xoan vào các tiết học âm nhạc và các hoạt động ngoại khóa của

nhà trường. Việc truyền dạy Hát Xoan trong các trường do giáo viên dạy âm nhạc

đảm nhiệm. Thành phố Việt Trì và Sở VHTT&DL tổ chức tập huấn hàng năm cho

các đối tượng là giáo viên âm nhạc, giáo viên dạy văn, giáo viên dạy lịch sử do các

nghệ nhân có uy tín trực tiếp truyền thụ. Đây là các viên cốt cán của các trường, sau

đó, các giáo viên này có nhiệm vụ về các trường truyền dạy lại cho giáo viên và học

sinh trong một số giờ học nhạc của trường”. Như vậy, về cơ bản, các trường sẽ có

một vài giáo viên tham gia các lớp bồi dưỡng này của thành phố và số lượng giáo

viên của các trường am hiểu kỹ về di sản VHPVT này còn chưa nhiều, tiến tới trong

tương lai, phải làm sao để tất cả đội ngũ giáo viên trong các trường THCS đều phải

được tiếp cận với di sản VHPVT hát Xoan mới là hiệu quả cao và để bảo tồn di sản

một cách hiệu quả nhất.

2.4.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố Việt Trì

Công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại các

trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ là một lĩnh vực mới của ngành giáo

dục tỉnh Phú Thọ với nhiều thử thách.

Những cá nhân và tổ chức thực hiện công tác này cần khắc phục và vượt qua

những khó khăn nhất định trong quá trình làm nhiệm vụ. Do vậy việc tìm hiểu

những yếu tổ ảnh hưởng trong quá trình giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố Việt Trì là một việc làm cần thiết

để góp phần truyền dạy, bảo tồn, lưu giữ và nâng cao chất lượng của chương trình

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại tỉnh Phú Thọ.

Bảng 2.21. Khảo sát CBQL và GV về những yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố Việt Trì

Mức độ (%)

Những yếu tố ảnh hƣởng

Đồng ý Phân vân Không đồng ý Trung bình Thứ bậc

Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội 26 2 2 2.80 5

Cơ chế quản lý của ngành 25 2 3 2.73 6

Năng lực của đội ngũ giáo viên 27 1 3 2.83 4

Năng lực của cán bộ quản lý 28 2 0 2.86 3

29 1 0 2.93 2 Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và tài chính của các nhà trường

30 0 0 3.0 1 Những định hướng mới trong Chương trình giáo dục phổ thông

Trong số các yếu tố yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố Việt Trì được khảo sát, đều

có mức độ ảnh hưởng trung bình gần như nhau, yếu tố nào cũng tác động đến công

tác giáo dục, bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Bảo tồn không gian văn

hóa gắn với trường học là giải pháp quan trọng để bảo tồn và phát huy giá trị hát

Xoan đã và đang được tỉnh Phú Thọ thực hiện một cách toàn diện, đồng bộ với tầm

nhìn có tính chiến lược, toàn diện, sâu sắc. Đó là việc nhận diện những bài bản cốt

lõi của hát Xoan, hỗ trợ việc trao truyền từ các nghệ nhân tuổi đã cao cho học trò kế

cận của họ là các giáo viên âm nhạc và số lượng đông đảo các em học sinh ở các

cấp học một cách hiệu quả và từ đó những người này có thể trong tương lai là

những nghệ nhân hát Xoan. Hoạt động tuyên truyền, quảng bá giá trị di sản hát

Xoan Phú Thọ gắn với di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại “Tín

ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” được tổ chức nhiều hoạt động tích cực

trong trường học để đưa di sản đến với đời sống cộng đồng. Nhận thức về giá trị và

trách nhiệm bảo vệ hát Xoan của cộng đồng, công chúng và các cấp chính quyền địa

phương ngày càng sâu sắc, bền vững.

Khi trao đổi trực tiếp với các đối tượng được khảo sát, tác giả còn nhận

thấy có những yếu tố hiện nay đang là khó khăn chính trong quản lý hoạt động giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố

Việt Trì là:

* Giáo viên: Chưa được đào tạo hay tập huấn nhiều và có bài bản về nghệ

thuật hát Xoan. Trong quá trình tập huấn các phương pháp giảng dạy về hát Xoan,

giáo viên chưa được đề cập chuyên sâu. Thời gian giảng dạy chính khóa cho nội

dung hát Xoan là không có, chỉ được lồng ghép trong một số tiết học âm nhạc hàng

tuần và lồng ghép trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp…Việc phân bố thời gian

như trên dẫn đến, một mặt, các kiến thức về hát Xoan khó đảm bảo tính hệ thống,

thậm chí có giáo viên còn cho biết nếu không dạy chính khóa và thường xuyên thì

việc giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan chỉ mang tính thời vụ.

* Chưa được sự quan tâm của các cấp quản lý:

Ở một số trường THCS thành phố Việt Trì hiện nay việc giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan chưa được sự quan tâm đúng mức của cán bộ

quản lý giáo dục nhà trường, lãnh đạo chỉ xem việc giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan cho học sinh là một việc thực hiện cho có để báo cáo

theo yêu cầu của cấp trên. Do vây, các hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan trong nhà trường THCS chưa được quản lý chặt chẽ, thống

nhất và đồng bộ.

* Thời gian giảng dạy hát Xoan hiện nay sẽ bị ảnh của chương trình giáo

dục phổ thông mới và thiếu thốn về kinh phí hoạt động, cơ sở vật chất

Ngày 26 tháng 12 năm 2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư số

32/2018/TT-BGDĐT ban hành chương trình giáo dục phổ thông (CTGDPT 2018).

Đối với tỉnh Phú Thọ, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 09/CT-UBND

ngày 08/8/2018 về đẩy mạnh chuẩn bị điều kiện thực hiện chương trình, sách giáo

khoa giáo dục phổ thông mới, trong đó nhấn mạnh ngành Giáo dục cần chuẩn bị kỹ

việc biên soạn nội dung giáo dục địa phương phục vụ việc dạy và học, tổ chức các

hoạt động giáo dục đáp ứng yêu cầu thực hiện chương trình giáo dục phổ thông

mới, trong đó có nội dung giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

Về triển khai thực hiện nội dung Chương trình Giáo dục địa phương theo

chương trình hiện hành của tỉnh Phú Thọ, trên cơ sở các văn bản chỉ đạo của UBND

tỉnh, của Bộ Giáo dục và Đào tạo tại Công văn số 5977/BGDĐT-GDTrH, ngày

07/7/2008 Hướng dẫn thực hiện nội dung giáo dục địa phương ở cấp THCS và cấp

THPT từ năm học 2008-2009; Công văn số 1106/BGDĐT-GDTrH ngày 20/3/2019

của Bộ Giáo dục và Đào tạo về việc biên soạn và tổ chức thực hiện nội dung giáo

dục địa phương trong chương trình giáo dục phổ thông; Công văn số 3535/GDĐT-

GDTH ngày 19/8/2019 của Bộ Giáo dục và Đào tạo Hướng dẫn thực hiện nội dung

Hoạt động trải nghiệm cấp THCS trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 từ

năm học 2020-2021; Công văn số 3536/GDĐT-GDTH ngày 19/8/2019 của Bộ Giáo

dục và Đào tạo về biên soạn, thẩm định nội dung giáo dục của địa phương cấp

THCS trong chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 và tổ chức thực hiện từ

năm học 2020-2021, Sở Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các văn bản chỉ đạo,

hướng dẫn các nhà trường tự biên soạn tài liệu, dạy lồng ghép tích hợp vào một số

môn học hoặc hoạt động ngoại khóa, đẩy mạnh đổi mới phương pháp dạy học theo

hướng tổ chức cho học sinh hoạt động tích cực, chủ động lĩnh hội kiến thức và phát

triển năng lực, bước đầu đã thu được một số kết quả tích cực.

Không còn giới hạn trong không gian lớp học, hoạt động giáo dục về di sản

văn hóa địa phương của các trường học được thực hiện bằng hình thức thiết thực,

sinh động. Thông qua những buổi học lịch sử, ngoại khóa thiết thực đã góp phần

giáo dục thế hệ học sinh truyền thống tôn sư trọng đạo, hiểu biết về lịch sử dân tộc,

trực tiếp tham gia bảo vệ và gìn giữ các di sản văn hóa.

Từ năm 2011 đến nay, chương trình giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan tại các trường THCS thành phố Việt Trì được thực hiện cho

đến nay nhưng vẫn chưa có một chương trình và giáo trình thống nhất, nhất là

chưa thực sự được thực hiện tốt ở thời gian lên lớp do sự quá tải của chương

trình giáo dục hiện nay và thiếu thốn về cơ sở vật chất như: thiếu phòng ốc,

phương tiện giảng dạy,…

2.5. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan cho học sinh các trƣờng THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

2.5.1. Thành công và nguyên nhân

2.5.1.1. Thành công

Qua các số liệu đã phân tích trên, ta có thể thấy các kết quả đạt được trong

công tác quản lý môn âm nhạc, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì như sau:

Nhận thức về vị trí, vai trò của môn Âm nhạc cùng hoạt động giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của cán bộ quản lý, giáo viên đã có từng

bước chuyển biến tích cực, nhất là trong những năm học gần đây. Nhất là từ năm

học 2012 - 2013, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan được đưa vào

giảng dạy chính khóa trong các trường phổ thông thông ở tỉnh Phú Thọ qua các bộ

môn như: Âm nhạc, Lịch sử, Giáo dục công dân, Ngữ văn .... Bên cạnh đó, các nhà

trường đã tổ chức các hoạt động trải nghiệm gắn với Hát Xoan và Tín ngưỡng thờ

cúng Hùng Vương nhằm rút ngắn khoảng cách giữa các bài học trên sách, trong nhà

trường với thực tiễn, giúp các em học sinh tiếp cận kiến thức dễ dàng và nhớ lâu.

Đội ngũ CBQL đã xây dựng được kế hoạch chỉ đạo cụ thể để thực hiện mục

tiêu, kế hoạch của học môn Âm nhạc và hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan.

CSVC,TBDH của nhà trường đã đáp ứng được việc dạy môn Âm nhạc nói

chung và giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan nói riêng.

Các trường đã thực hiện đầy đủ các nội dung QL HĐ DH Hát Xoan theo

đúng văn bản chỉ đạo của các cơ quan có thẩm quyền. Điều này giúp đơn vị duy trì

được nề nếp dạy học, thực hiện các chương trình nội dung môn học, hoàn thành kế

hoạch hàng năm.

Đội ngũ giáo viên tham gia tổ chức giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan có lòng nhiệt huyết, có lòng nhiệt tình, có tinh thần trách nhiệm

đối với nghề.

2.5.1.2. Nguyên nhân

Có những thành công trong công tác giảng dạy âm nhạc nói chung và giáo

dục bảo tồn và phát huy DS VHPVT hát Xoan nói riêng trong các trường THCS

thành phố Việt Trì là do nhiều nguyên nhân:

- Ngành giáo dục và đào tạo đã chú ý quan tâm công tác quản lý về mục tiêu,

kế hoạch, nội dung chương trình, quản lý đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất...-

UBND các cấp từ tỉnh đến cơ sở đã quan tâm trong việc đầu tư về CSVC và các

điều kiện phục vụ việc dạy và học nói chung và dạy học âm nhạc nói riêng, tạo điểu

kiện tối đa cho hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

- Đội ngũ giáo viên âm nhạc được đào tạo cơ bản, có lòng yêu nghề, nhiệt tình,

trách nhiệm với thế hệ trẻ, luôn ý thức được vai trò của bản thân trong việc thực hiện

các mục tiêu, kế hoạch, chương trình, nội dung dạy học theo quy định của Bộ GD-ĐT,

sở Giáo dục và đào tạo tỉnh Phú Thọ. Một số giáo viên đa tích cực bồi dưỡng chuyên

môn nghiệp vụ cho bản thân, nhất là bồi dưỡng nghệ thuật diễn sướng hát Xoan.

- Đội ngũ CBQL đã thực hiện tương đối tốt các chức năng quản lý trong HĐDH

theo đúng chu trình quản lý: Kế hoạch- Tổ chức - Chỉ đạo- Kiểm tra, đánh giá.

2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân

2.5.2.1. Hạn chế

- Công tác bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên về giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan không được tiến hành thường xuyên, hoặc

có làm nhưng hiệu quả không cao.

- Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ chưa ban hành được một bộ tài liệu

thống nhất về giảng dạy hát Xoan trong các trường học.

- Nhiều học sinh chưa quan tâm, có tâm lý ngại học Hát Xoan

- Việc thực hiện các biện pháp quản lý mục tiêu, kế hoạch ở các đơn vị còn

chưa hiệu quả, không triệt để.

- Công tác tập huấn, hướng dẫn cho giáo viên thực hiện chương trình và thảo

luận tìm biện pháp thực hiện nội dung chương trình Hát Xoan đạt kết quả chưa cao.

- Chưa tận dụng được Nghệ nhân các phường Xoan gốc trong chương trình

truyền thụ hát Xoan trong nhà trường.

- Việc tổ chức, thảo luận hướng dẫn nội dung, phương pháp soạn bài,dạy học

trong giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan chưa thường xuyên, kết

quả thực hiện chưa tốt.

- Nội dung nội dung đánh giá chưa đa dạng, thực hiện chưa hiệu quả.

- Do tổ chức quản lý việc khai khác, sử dụng, đảm bảo CSVC và TBDH

thiếu chặt chẽ cho nên vấn đề kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch quản lý, công

tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan còn gặp nhiều khó khăn.

2.5.2.2. Nguyên nhân hạn chế

Công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các

trường THCS thành phố Việt Trì là một chương trình dạy học mới, những hạn

chế về nhận thức, kỹ năng của học sinh; về năng lực của đội ngũ giáo viên;

những thiếu thốn về cơ sở vật chất... đó là những tồn tại khách quan đòi hỏi phải

sớm được khắc phục.

Bên cạnh những tồn tại được xác định là khách quan, cũng có những nguyên

nhân hạn chế chủ quan:

- Dạy Hát Xoan được xen kẽ trong chương trình học với thời lượng ít,

chương trình chưa phú hợp.

- Công tác quản lý các hoạt động chuyên môn âm nhạc chậm đổi mới; giáo

viên chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp giảng dạy, việc tổ chức các hoạt động

ngoại khoá âm nhạc cho học sinh đang là khâu chủ yếu trong dạy học âm nhạc.

- Công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá của di sản VHPVT Hát Xoan

thông qua hình thức dạy Hát Xoan của tỉnh, của thành phố đã được quan tâm (tổ

chức tập huấn, đưa nghệ nhân truyền dạy tại địa phương...) tuy nhiên chưa quan tâm

đúng đối tượng và đúng lứa tuổi, các trường chưa huy động được các lực lượng xã

hội nhất là các nghệ nhân tham gia vào dạy cho học sinh.

Tiểu kết chƣơng 2

Nhận thức về vị trí, vai trò của môn Âm nhạc và giáo dục bảo tồn di sản

VHPVT hát Xoan của CBQL, GV đã có những chuyển biến tích cực, nhất là những

năm học gần đây khi Sở Giáo dục và Đào tạo có chủ trương xây dựng chương trình

giáo dục địa phương để triển khai thực hiện trong toàn tỉnh, trong đó Di sản

VHPVT hát Xoan giữ vai trò chủ đạo. Đội ngũ CBQL của các trường THCS thành

phố Việt Trì đã xây dựng được kế hoạch chỉ đạo cụ thể để thực hiện được mục tiêu,

kế hoạch dạy học của môn Âm nhạc và dạy Hát Xoan. CSVC, trang thiết bị dạy học

của nhà trường đã đáp ứng được việc dạy và học môn Âm nhạc nói chung và học

Hát Xoan nói riêng, tuy nhiên chưa thực sự đầy đủ và thuận lợi cho việc truyền dạy

và học. Việc quản lý các hoạt động chuyên môn của nhà trường đối với việc truyền

dạy, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan chưa được chú trọng

đúng mức, các biện pháp chưa tiến hành đồng bộ. Công tác bồi dưỡng GV âm nhạc

không được thường xuyên, hiệu quả chưa cao, chưa đạt được mục tiêu đào tạo đề ra.

Công tác đổi mới phương pháp dạy học chưa thực hiện nghiêm túc nên kết quả đạt

được chưa cao. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khoá của nhà trường còn đơn

điệu, chưa góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy và học Hát Xoan. Công tác

kiểm tra, đánh giá chưa động viên, khích lệ HS tích cực học Hát Xoan và tham gia

vào các hoạt động biểu diễn văn hóa nghệ thuật.

Do đó, vấn đề đặt ra cho công tác tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn

hóa địa phương, thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt

Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới sẽ được đưa thành

hệ thống giải pháp cụ thể trong chương 3 của luận văn.

Chương 3: Biện pháp tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa

phương thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh

Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới

CHƢƠNG 3

BIỆN PHÁP TỔ CHỨC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

VĂN HÓA ĐỊA PHƢƠNG THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC

BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ

HÁT XOAN TRONG CÁC TRƢỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ, TỈNH PHÚ THỌ ĐÁP ỨNG CHƢƠNG

TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu

Nguyên tắc này đòi hỏi những biện pháp được đề xuất phải hướng vào việc

thực hiện giáo dục toàn diện và nâng cao hiệu quả quản lý công tác giáo dục văn hóa

địa phương thông qua giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong

các trường THCS thành phố Việt Trì, đáp ứng việc bảo tồn di sản văn hóa vừa được

công nhận là di sản văn, đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng, đào tạo nguồn nhân lực có chất

lượng cao phục vụ sự nghiệp phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội của tỉnh, thực hiện

đề án “Bảo tồn và phát huy giá trị di sản VHPVT hát Xoan” được triển khai.

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi

Nguyên tắc này đòi hỏi các biện pháp đề xuất được thực hiện ở các trường

THCS trong thành phố với điều kiện đầu tư không nhiều.

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả

Nguyên tắc này cũng đòi hỏi những biện pháp được đề xuất phải đem lại hiệu

quả thiết thực trong tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa phương thông

qua hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan

trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình

giáo dục phổ thông mới.

3.2. Các biện pháp tổ chức quản lý hoạt động giáo dục văn hóa địa phƣơng

thông qua quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong các trƣờng THCS thành phố Việt Trì

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục

nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Thực tế trong các nhà trường, nhiều cán bộ quản lý chưa có được nhận thức đầy

đủ về vai trò của giáo dục âm nhạc đối với học sinh. Họ chưa hiểu đúng về môn học

này, nhiều nhà quản lý vẫn thường nghĩ đơn giản âm nhạc chỉ đơn thuần là một hoạt

động nhằm tạo không khí cho vui vẻ nên nó có thể có hoặc không có cũng được.

Nâng cao tư tưởng, nhận thức cho cán bộ lãnh đạo và quản lý nhà trường về

vai trò của dạy học Âm nhạc, truyền dạy, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan trong nhà trường nói chung và trường THCS nói riêng là rất quan

trọng, bởi ở lứa tuổi này học sinh rất dễ truyền đạt, dễ thích nghi và tiếp cận tốt nhất,

lâu dài trong việc duy trì và phát triển bản sắc văn hoá đặc trưng của địa phương.

Nâng cao tư tưởng, nhận thức cho cán bộ lãnh đạo và quản lý nhà trường về

vai trò của môn âm nhạc nói chung và của di sản VHPVT hát Xoan nói riêng trong

nhà trường, đặc biệt là tác động của âm nhạc trong việc hình thành và phát triển

nhân cách học sinh, cho các em thêm hiểu về văn hóa địa phương, có trách nhiệm

bảo vệ văn hóa và truyền bá văn hóa địa phương trong cuộc sống và trong cộng

đồng dân cư, từ đó có sự quản lý, chỉ đạo thực hiện đúng về môn học này.

Mục đích biện pháp

Nhằm làm cho các cán bộ quản lý, giảng viên có nhận thức đầy đủ về tầm

quan trọng của giáo dục âm nhạc và giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan của địa phương trong việc hình thành và phát triển nhân cách học sinh.

Giúp cho đội ngũ cán bộ quản lí, ban giám hiệu và giáo viên thấm nhuần

đường lối giáo dục của Đảng, thấm nhuần chiến lược phát triển nguồn lực con

người Việt Nam trong thời kỳ công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước và các chủ

trương xây dựng phát triển đội ngũ giáo viên của Đảng, Nhà nước ta hiện nay, nắm

được mục tiêu đào tạo của nhà trường.

Giúp cho cấp quản lý nhận thức đúng đắn về vai trò, trách nhiệm của mình

đối với công tác quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan, coi đó là yếu tố quan trọng phần quan trọng góp phần nâng cao chất lượng

đào tạo của trường THCS thành phố Việt Trì.

Nội dung biện pháp

Quán triệt đầy đủ các quy định của nhà trường, tổ bộ môn về chương trình

giảng dạy bộ môn âm nhạc trong chương trình của ngành và theo đề án giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của Tỉnh Phú Thọ.

Quán triệt đầy đủ các quy định về các môn học trong chương trình, chính và

ngoại khoá của nhà trường.

Nâng cao nhận thức về mục đích, vai trò, tầm quan trọng của giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong đời sống xã hội và trong trường THCS.

Giúp lãnh đạo nhà trường và các cán bộ quản lý thấy được tầm quan trọng

của âm nhạc và giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, âm nhạc

không chỉ góp phần nâng cao đời sống tinh thần mà còn là phương diện để giáo dục

đạo đức, trí tuệ, tình cảm thẩm mỹ lành mạnh, trong sáng, giúp con người phát triển

hài hoà và tạo môi trường giáo dục tốt trong nhà trường.

Để chung tay bảo vệ và phát huy giá trị của các di sản văn hóa, thời gian tới

ngành Giáo dục và Đào tạo tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền tới toàn bộ

giáo viên, học sinh trên địa bàn tỉnh về giá trị của Tín ngưỡng thờ cúng Hùng

Vương và Hát Xoan. Phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan tập huấn, bồi

dưỡng cho đội ngũ giáo viên, đặc biệt là giáo viên môn âm nhạc về kỹ năng truyền

dạy Hát Xoan. Chỉ đạo các các sở giáo dục thành lập và phát triển Câu lạc bộ Hát

Xoan trong các nhà trường.

Đồng thời, xây dựng bộ tài liệu giáo dục địa phương, trong đó có Tín ngưỡng

thờ cúng Hùng Vương và Hát Xoan theo chương trình giáo dục phổ thông mới để

áp dụng giảng dạy trên địa bàn tỉnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy và

học, gắn lý thuyết với thực tiễn. Đa dạng hóa các hoạt động giáo dục di sản với nội

dung, hình thức giảng dạy phù hợp với văn hóa địa phương cũng như điều kiện thực

tế của các nhà trường. Từ đó góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa

của dân tộc, đồng thời hình thành và hoàn thiện nhân cách, lòng biết ơn công đức tổ

tiên và nâng cao ý thức, trách nhiệm cho thế hệ trẻ trong việc gìn giữ, phát huy các

giá trị di sản văn hóa của dân tộc.

Cách thức thực hiện biện pháp

- Tiếp tục thực hiện mô hình “Trường học gắn với di sản văn hóa” của Sở

Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ, đưa di sản VHPVT hát Xoan vào giảng dạy

trong các nhà trường. Để di sản VHPVT hát Xoan có sức lan tỏa mạnh mẽ trong

toàn hệ thống giáo dục của tỉnh, tạo sức sống bền vững cho di sản trong cộng đồng.

- Tổ chức toạ đàm, hội thảo tuyên truyền về giá trị của âm nhạc, của giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các nhà trường với việc hình

thành và phát triển nhân cách của học sinh trên các mặt:

+ Giáo dục tổ chất thân thể học sinh.

+ Giáo dục tố chất thẩm mỹ.

+ Giáo dục toàn diện tố chất đạo đức.

+ Giáo dục tố chất tâm lý.

+ Giáo dục tố chất trí tuệ.

- Mời các đồng chí trong BGH nhà trường cán bộ quản lý tham dự trong các

buổi toạ đàm, hội thảo chuyên đề về âm nhạc và Hát Xoan, để giúp BGH nhà

trường, cán bộ quản lý hiểu rõ hơn và có cách nhìn đúng đắn nhất về giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS, cũng như trong

đời sống văn hoá tinh thần của người dân vùng Đất Tổ, đặc biệt là trong giáo dục

nhân cách của học sinh, từ đó quan tâm đúng mức trong việc giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS.

- Tổ chức các hoạt động văn nghệ gắn với kỷ niệm các ngày lễ lớn, lễ hội của

địa phương, đơn vị gắn với giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

Qua đó tạo môi trường sinh hoạt lành mạnh, trong sáng với đời sống thẩm mĩ phong

phú, góp phần giáo dục tư tưởng, tỉnh cảm, đạo đức cho học sinh, tạo không khí

đoàn kết trong nhà trường, tình yêu quê hương đất nước. Từ đó khẳng định giá trị to

lớn mà nghệ thuật âm nhạc, của làn điệu Hát Xoan đem lại cho mọi người.

- Phối hợp với chi đoàn nhà trường tổ chức các cuộc thi văn nghệ với các chủ

đề gắn với giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan với các nội dung

phong phú, đa dạng, qua đó giúp khẳng định và làm rõ hơn giá trị mà di sản

VHPVT hát Xoan mang lại trong nhà trường nói riêng và địa phương nói chung.

3.2.2. Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

trong các trường THCS thành phố Việt Trì

Mục đích biện pháp:

Xây dựng kế hoạch chương trình giáo dục là một trong các chức năng quan

trọng của quản lý, kế hoạch được coi là công cụ để định hướng, nó thể hiện ý định

của người quản lý với các chỉ tiêu và biện pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả quản lý

chương trình, kế hoạch có chất lượng sẽ quyết định rất lớn đến hiệu quả quản lý.

Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

giúp nhà quản lý có căn cứ để tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra việc thực hiện mục

tiêu. Đồng thời là tài liệu, căn cứ cho cán bộ quản lý nhà trường và các giáo viên

dạy âm nhạc - những chủ thể thực hiện công giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan - nghiên cứu, quán triệt và thực hiện tốt mục tiêu dạy hát Xoan

ở trường học, từ đó công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trong các trường THCS được triển khai một cách đồng bộ, thống nhất đạt

chất lượng như mong muốn.

Xây dựng chương trình, kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan trong các trường THCS đảm bảo phù hợp chương trình giáo dục chung

của bộ GGĐT, phù hợp với lứa tuổi, có tính khoa học, khả thi.

Thiết lập được mục tiêu, nội dung, thời lượng và các hình thức giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS phù hợp.

Nội dung biện pháp:

Khi xây dựng chương trình, kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan phải quan tâm đến mục tiêu của chương trình dạy hát Xoan: Đảm

bảo HS bậc THCS có được những kiến thức cơ bản về giá trị văn hóa của hát Xoan,

biết thưởng thức và có thể thuộc một số bài hát Xoan trong điều kiện tiết kiệm nhất

chi phí về nhân lực và vật lực.

Nội dung và thời lượng dạy hát Xoan phải đáp ứng với mục tiêu trên khung

chương trình nội dung chương trình dạy hát Xoan sẽ bao gồm: dạy kiến thức về hát

Xoan và dạy hát các bài hát Xoan với thời lượng là 6 buổi/2 học kỳ.(tương đương

18 tiết) đối với các khối 6,7,8; lớp 9 chỉ truyền dạy với thời lượng 3 buổi ở học kỳ 1

(tương đương 9 tiết), bố trí vào các giờ học ngoại khóa. Trong đó có phần lý thuyết

và thực hành. Phần lý thuyết giúp học sinh tìm hiểu, có những kiến thức cơ bản về

hát Xoan như: Nguồn gốc ra đời, tìm hiểu lối chơi, trang phục…

Phần thực hành giúp HS thực hành hát những bài hát đã được học, ôn tập lại

các kiến thức đã được dạy, rèn luyện cho HS các kỹ năng thông thường như: tư thế

đứng, ngồi, hát, cách lấy hơi, nhả chữ, đánh nhịp, gạch nhịp, phát âm, hát đúng cao

độ, trường độ, cách trang phục, biết được một số lề lối ứng xử. Đa dạng hóa các

hình thức giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

Với kết quả tập hợp ý kiến đồng thuận của cán bộ quản lý, giáo viên dạy âm

nhạc, HS trường THCS, các hình thức giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan ở các trường THCS tỉnh Phú Thọ, có thể bao gồm:

Một là, giáo viên dạy âm nhạc dạy cho HS. Giáo viên sử dụng các phương

pháp dạy học âm nhạc, kết hợp với phương pháp dạy hát truyền thống để giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan cho học sinh. Cụ thể là sử dụng

phương pháp thuyết trình diễn giải kiến thức về hát Xoan, nội dung các bài hát

Xoan, phương pháp trực quan với sự hỗ trợ của các phương tiện giáo cụ trực quan

như: băng, đĩa hình, đĩa tiếng, tranh ảnh giúp HS dễ nhớ, dễ thuộc, phương pháp

truyền khẩu - giáo viên dạy từng câu, từng đoạn để HS hát theo…

Hai là, xây dựng và phát triển câu lạc bộ hát dân ca trong trường - là hình

thức nhằm thu hút HS cùng sở thích, có năng khiếu, yêu thích hát Xoan tham gia

sinh hoạt. Thông qua các hình thức hoạt động như học hát, biểu diễn, giao lưu nhằm

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Câu lạc bộ có Ban chủ

nhiệm câu lạc bộ, giáo viên dạy âm nhạc đóng vai trò chủ chốt trong câu lạc bộ; câu

lạc bộ có kế hoạch hoạt động, có quy chế, các thành viên khoảng 25-40 người/ câu

lạc bộ, có cả giáo viên, nghệ nhân tham gia bảo trợ, hướng dẫn, có lịch sinh hoạt

hàng tuần vào các ngày thứ 7 và chủ nhật. về phương thức hoạt động: dạy và học

các bài hát Xoan truyền thống, các bài hát Xoan đặt lời mới (tương tự như trong

chương trình nội khóa); cách củng cố tập luyện theo nhóm và nghe băng đĩa (với sự

hướng dẫn của giáo viên và nghệ nhân). Biểu diễn hát đơn, hát đôi, hát nhóm và hát

đối đáp, hòa giọng, mặc trang phục giao lưu. Từ câu lạc bộ từng bước tập luyện để

tham gia chương trình hội thi, hội diễn… giáo viên, nghệ nhân sử dụng sản phẩm

sáng tạo của HS một cách tích cực: nhận xét về lời ca, chỉnh sửa chỗ luyến láy, ngắt

quãng tạo sự phấn khởi tự học trong hoạt động ngoại khóa. Tổ chức dạy hát Xoan

bằng hình thức thiết lập các CLB hát Xoan trong trường học là phù hợp với tình

hình hiện nay. Bởi vì trong môi trường câu lạc bộ trường học, học sinh mới có điều

kiện đến với hát Xoan bằng niềm đam mê, yêu thích thực sự, được cảm thụ, thưởng

thức, biểu diễn và quảng bá hát Xoan. Học sinh được chủ động sáng tạo, tự điều

hành các hoạt động của mình dưới sự giúp đỡ của thầy cô. Qua đó các em có thêm

nguồn nuôi dưỡng tâm hồn, tư tưởng và tình cảm từ hát Xoan - nguồn tài sản tinh

thần vô giá của cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Hiện nay, trong các trường THCS

thành phố Việt Trì đã có 14 câu lạc bộ hát Xoan hoạt động. Có một số CBL hoạt

động rất hiệu quả đó là: CBL Hát Xoan trường THCS Văn Lang; THCS Nông

Trang, THCS Gia Cẩm, THCS Kim Đức…

Ba là, tổ chức các buổi nói chuyện về giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan theo chuyên đề. Hình thức này nhà trường có thể tổ chức trong

từng khối lớp, hoặc trong phạm vi câu lạc bộ hát Xoan và mở rộng cho những

người có quan tâm đến DSVHPVT hát Xoan. Giáo viên hoặc nghệ nhân, nhà

nghiên cứu trình bày chuyên đề, có băng đĩa hình và tiết mục biểu diễn của HS

minh họa. Để nội dung được phong phú, diễn giải không chỉ giới thiệu về hát

Xoan mà còn bổ sung những kiến thức về địa lý, phong tục tập quán, nét văn hóa

đặc trưng, nhạc cụ dân tộc, trang phục truyền thống, lối chơi hát Xoan… Cụ thể

giới thiệu các tác phẩm mang âm hưởng hát Xoan để phân tích, diễn giải thêm về

sức sống, sử lan tỏa của di sản. Cần phân tích để HS hiểu được kỹ năng hát, múa,

nhịp, phách của Hát Xoan tạo không khí thoải mái cho học sinh tránh đi vào học

thuật để học sinh đỡ nhàm chán.

Bốn là, tổ chức các cuộc thi diễn xướng dân gian Hát Xoan góp phần giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Hình thức này có thể giúp học

sinh biết nhiều làn điệu Xoan, thể hiện được các làn điệu đó. Nên tổ chức thi hát

trong lớp, CLB hoặc toàn trường với các thức: đào, kép đối đáp để chọn nhóm hát

hay, đối tốt và thắng cuộc. Tổ chức hội diễn, liên hoan Hát Xoan, tổ chức giữa các

khối, lớp, 1 năm/ 1 lần, giáo viên có sự đầu tư về tiết mục, chương trình, trang phục

để tạo sự hấp dẫn, thu hút được học sinh tham gia.

Năm là, tổ chức trò chơi âm nhạc về giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan, tổ chức các đội có vài ba người, người dẫn chương trình đưa ra

các câu hỏi trắc nghiệm hoặc bài tập để hai đội đưa ra câu trả lời. Ví dụ:

Câu hỏi 1: Trong các bài sau đây bài nào không phải loại hình hát Xoan: A:

Đối dãy cách C: Cái ruộng năm sào

B: Hát bỏ bộ D: Trông cây chuối ngọt

Câu hỏi 2: Giáo pháo, giáo trống thuộc phần hát nào trong hát Xoan:

A: Chặng nghi thức C: Chặng hát hội

B: Chặng hát quả cách

Sáu là, phát thanh chương trình măng non các bài Hát Xoan trong nhà trường

để tăng cường giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Trước các

buổi học, nhà trường có thể mở băng, đĩa giới thiệu các làn điệu Xoan trên hệ thống

phát thanh, truyền thanh của nhà trường để tuyên truyền, giáo dục học sinh. Còn

tuyển chọn các bài Hát Xoan phù hợp với tâm lý học sinh, đồng thời các bài Hát

Xoan cần được đan xen với các bài hát khác để không nhàm chán.

Bảy là, tổ chức các buổi giao lưu với các nghệ nhân Xoan. Hoạt động này

nếu được tổ chức tốt sẽ tạo ấn tượng tốt cho học sinh. Nhà trường xác định rõ mục

tiêu giao lưu, thời gian thực hiện, địa điểm, thành phần mời là các nghệ nhân chùm

Xoan gốc với giáo viên và học sinh. Qua đó, học sinh có thể tham gia các tiết mục

biểu diễn, chuẩn bị âm thanh, dự kiến chương trình và tự thực hiện. Phần giao lưu

với nghệ nhân phải có kịch bản chuẩn bị trước, phần biểu diễn của học sinh cũng

cần được tập luyện và được thể hiện đan xen trong chương trình giao lưu.

Cách thức thực hiện biện pháp:

Cán bộ dạy Hát Xoan phải nắm vững nội dung chương trình dạy hát, thiết kế

được nội dung dạy hát phù hợp với đối tượng học sinh, việc học hát phải thu hút học

sinh, tạo được sự phấn khởi trong học tập.

Chương trình dạy hát phải phù hợp với những yêu cầu về chương trình mỹ

thuật, âm nhạc do Bộ Giáo dục và đào tạo quy định.

Nhà trường có đầy đủ các điều kiện, phương tiện để hoạt động học hát của

học sinh được diễn ra thuận lợi.

Chương trình, kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan là kế hoạch nghiệp vụ, cần có sự phối hợp hoạt động của nhiều phòng, ban,

ngành và địa phương. UBND tỉnh là cơ quan phê duyệt kế hoạch. Sở giáo dục chủ

trì tham mưu, tổ chức, thực hiện; Sở Văn hoá thể thao và du lịch phối hợp chỉ đạo

việc xây dựng tài liệu, tổ chức tập huấn nghiệp vụ về dạy hát Xoan cho đội ngũ giáo

viên âm nhạc…

3.2.3. Tiếp tục triển khai thực hiện công tác quy hoạch, bồi dưỡng, tập huấn

nâng cao năng lực cho giáo viên tham gia vào quá trình giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan

Mục đích biện pháp

Giúp cho hoạt động dạy học âm nhạc nói chung và giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan nói riêng đạt hiệu quả cao, bởi mức độ cần thiết của việc nâng

cao trình độ, chuyên môn nghiệp vụ để phục vụ tốt hơn các nhiệm vụ dạy học, góp

phần đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên đủ về số lượng, chất lượng để

phục vụ mục tiêu giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

Tạo điều kiện cho giáo viên tích cực học hỏi, tìm tòi, nghiên cứu nét đặc

trưng của di sản VHPVT hát Xoan thông qua lớp bồi dưỡng, tập huấn phương pháp

dạy học hát Xoan để nâng cao chất lượng dạy và học của giáo viên, học sinh.

Nội dung biện pháp

Tuyển giáo viên âm nhạc để bổ sung vào đội ngũ giáo viên giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, đảm bảo ít nhất mỗi trường phải có 01 giáo

viên chuyên trách dạy âm nhạc là yêu cầu cấp bách. Từ kết quả khảo sát thực trạng

số lượng giáo viên dạy âm nhạc tại các trường THCS thành phố Việt Trì; cơ cấu

tuyển dụng bổ sung giáo viên giảng dạy cụ thể là:

Về số lượng: Từ kết quả khảo sát thực trạng, số lượng cần tuyển dụng bổ

sung chung của cả thành phố là 07 giáo viên.

Về chất lượng: Giáo viên cần tuyển dụng phải đạt chuẩn, tức là có trình độ từ

cao đẳng sư phạm âm nhạc trở lên.

Theo quy định tại Điều 5 Nghị định 116/2003/NĐ-CP ngày 10/10/2003 của

Chính phủ, việc tuyển dụng viên chức sự nghiệp cần phải lưu ý những nội dung sau:

- Người đi thi đã qua lớp bồi dưỡng tiền công chức, viên chức, có chứng chỉ

nghiệp vụ sự phạm.

- Coi trọng việc thi thực hành: giảng dạy thực tế âm nhạc trong đó có hát Xoan.

- Phát huy tính chủ động của các đơn vị sự nghiệp cấp trường, nhà giáo dục

đào tạo về phân cấp quản lý cán bộ.

Đồng thời việc tuyển dụng bổ sung để có đội ngũ giáo viên thực hiện dạy hát

Xoan ở các trường THCS, tạo điều kiện để giáo viên được thống nhất nhận thức,

phương pháp và chuyên môn đang thực hiện giáo dục âm nhạc nói chung và hát

Xoan nói riêng, các giáo viên sau khi được tuyển dụng cần phải được tập huấn, bối

dưỡng chuyên môn nghiệp vụ trong dạy hát Xoan.

Tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên âm nhạc trong các

trường THCS thành phố Việt Trì, từ đó giúp các giáo viên đổi mới phương pháp,

hình thức tổ chức dạy hát, nâng cao chất lượng dạy và học hát Xoan nhưng phải

bám sát nội dung, mục tiêu dạy hát Xoan, phù hợp với học sinh, phù hợp với điều

kiện dạy học của nhà trường.

Kết hợp việc tiếp thu và sử dụng có chọn lọc, có hiệu quả các phương pháp

dạy học hát tiên tiến, hiện đại với việc khai thác những yếu tố tích cực của phương

pháp truyền khẩu, mời các nghệ nhân truyền đạt cho GV âm nhạc.

Hiệu trưởng nhà trường chỉ đạo đa dạng hoá các hình thức dạy hát Xoan

nhằm tạo môi trường học hát ở mọi nơi, mọi chỗ không chỉ giờ lên lớp.

Mời các giảng viên là giáo viên dạy hát Xoan đang giảng dạy tại trường Đại

học Hùng Vương và nghệ nhân các phường Xoan đã tham gia hội đồng thẩm định

diễn xướng dân gian Lễ hội Đền Hùng, có kinh nghiệm tham gia bồi dưỡng cho

giáo viên âm nhạc của trường THCS trên địa bàn thành phố Việt Trì.

Nội dung tập huấn cho giáo viên cần tập chung vào các vấn đề:

+ Kiến thức về giá trị của di sản VHPVT hát Xoan.

+ Các trang phục của Đào, Kép.

+ Cách gõ nhịp trống, phách, hát và múa Xoan.

+ Phương pháp dạy hát Xoan trong trường THCS.

+ Cách biên soạn “kế hoạch bài học” một tiết dạy hát Xoan.

Phòng giáo dục cần quan tâm bồi dưỡng về phương pháp giảng dạy (áp dụng

phương pháp giảng dạy tích cực, sử dụng các trang thiết bị phương tiện dạy học

hiện đại); kỹ năng hướng dẫn và thực hành các hoạt động ngoại khoá, cách dạy theo

lối truyền khẩu, cách phối hợp các lực lượng giáo dục trong âm nhạc.

Phòng giáo dục và đào tạo thông báo số lượng, tiêu chuẩn của 07 giáo viên

dạy âm nhạc của các trường và phối hợp với phòng nội vụ hướng dẫn, kiểm tra các

trường trong thành phố tuyển giáo viên để đảm bảo chất lượng.

Phòng giáo dục chỉ đạo các trường THCS thường xuyên tổ chức thăm lớp dự

giờ, nâng cao chất lượng giờ dạy cho giáo viên, giúp đỡ giáo viên hoàn thiện năng

lực dạy học của mình.

Cách thức thực hiện biện pháp:

- Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên có ý thức trau dồi chuyên môn nghiệp vụ,

kinh nghiệm giảng dạy, có mong muốn nâng cao trình độ cho bản thân, cho tập thể.

- Giáo viên chủ động tham gia học hỏi các nghệ nhân.

- Sở Giáo dục và đào tạo phối hợp với Sở Văn hóa thể thao và du lịch thống

nhất kế hoạch, danh sách giảng viên, tổ chức tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho

giáo viên âm nhạc.

Cần có nguồn kinh phí hỗ trợ cho hoạt động bồi dưỡng nâng cao trình độ,

năng lực giảng dạy cho giáo viên tham gia giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan.

Cán bộ quản lý nhà trường phải tạo điều kiện, quan tâm, ủng hộ các giáo

viên âm nhạc trong quá trình dạy học, tạo điệu kiện về mặt tinh thần, cơ sở vật chất

để giáo viên thực hiện tốt hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan của mình.

Các trường THCS tiếp tục đẩy mạnh thực hiện mô hình “Trường học gắn với

di sản văn hóa”; phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với các đơn vị liên quan nhằm đa dạng

hóa các hoạt động giáo dục di sản với nội dung, hình thức giảng dạy phù hợp với văn

hóa địa phương cũng như điều kiện thực tế của các nhà trường và mọi đối tượng học

sinh. Đặc biệt, việc giảng dạy di sản trong nhà trường cần gây dựng được tình cảm

của học sinh đối với di sản để các em thực sự hiểu và yêu di sản. Đây chính là nguyên

tắc bảo tồn bền vững cho các di sản văn hóa của quê hương, đất nước.

3.2.4. Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan

Mục tiêu biện pháp:

Căn cứ kế hoạch, nhà quản lý theo dõi, giám sát từng bước việc thực hiện kế

hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan nói chung, từng hoạt động

cụ thể trong kế hoạch riêng của từng cá nhân, tập thể liên quan trong nhà trường.

Đối với công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, đặc

biệt phải quan tâm kiểm tra, đánh giá công tác chuyên môn, chất lượng dạy của giáo

viên, chất lượng học tập của học sinh, đánh giá việc thực hiện mục tiêu, kế hoạch

bài học, việc đổi mới phương pháp dạy và học, thực hiện quy chế chuyên môn,

kiểm tra, đánh giá, xếp loại học tập của học sinh.

Nắm bắt được tiến độ thực hiện từng nhiệm vụ; khiếm khuyết trong kế hoạch

được điều chỉnh, uốn nắn kịp thời. Giúp cán bộ quản lý đánh giá thực chất năng lực

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của giáo viên âm nhạc trong

trường mình, từ đó làm cơ sở cho việc xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên âm

nhạc giỏi, không những giỏi về chuyên môn mà còn giỏi cả về hát Xoan.

Nhằm cho học sinh THCS xác định đúng đắn mục tiêu, kế hoạch học tập, có

phương pháp học tập và biết cách tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập di sản

VHPVT hát Xoan, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan.

Nội dung biện pháp

Đối với cấp phòng giáo dục và đào tạo cần quan tâm kiểm tra, đánh giá việc

thực hiện kế hoạch chung của Tỉnh về giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan; kế hoạch triển khai của nhà trường; công tác chuẩn bị các điều kiện cơ sở

vật chất, đội ngũ, lực lượng giáo dục;công tác chỉ đạo, điều hành quản lý hoạt động

của từng trường.

Đối với trường THCS cần quan tâm kiểm tra, đánh giá kế hoạch dạy học;

phương pháp dạy hát; quản lý việc thực hiện chương trình dạy học của giáo viên

để dạy đúng, chính xác quy tắc của hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan. Cán bộ quản lý kiểm tra giờ lên lớp, kiểm tra hồ sơ

chuyên môn, kiểm tra kết quả giảng dạy của giáo viên phải phối hợp được một

cách chặt chẽ. Muốn đạt hiệu quả cao trong công tác kiểm tra, đánh giá thì phải

tiến hành kiểm tra thường xuyên trước, trong và sau khi giáo viên thực hiện hoạt

động dạy hát. Cụ thể là:

Kiểm tra việc chuẩn bị thiết kế bài giảng của giáo viên. Do đây là nội dung

mới và phương pháp dạy truyền thống, nên nhà trường nghiên cứu xây dựng tiêu

chuẩn đánh giá giờ lên lớp trên cơ sở đánh giá chất lượng các tiết học, bài học. Hiệu

trưởng nhà trường cần chỉ đạo tổ chức các chuyên đề về giờ lên lớp để giáo viên

được tham dự và rút kinh nghiệm cách dạy 1 bài, 1 tiết học. Việc giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở phường Xoan gốc sẽ có nhiều thuận lợi hơn

các vùng khác trường THCS Kim Đức (Phường Xoan cổ Kim Đức) do đó có thể có

những buổi dự giờ để giáo viên tiếp thu và học tập kinh nghiệm truyền dạy.

Kiểm tra đánh giá việc phối hợp các lực lượng giáo dục trong công tác giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan thông qua hoạt động ngoại khóa

trong và ngoài nhà trường. Việc đánh giá các hoạt động phối hợp giữa giáo viên âm

nhạc với giáo viên phụ trách đôn đốc các câu lạc bộ hát Xoan, nghệ nhân giúp cho

nhà quản lý có một cách đánh giá tổng thể việc triển khai bảo tồn, phát huy di sản

trên địa bàn, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục, hiệu quả xã hội của kế hoạch.

Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS: Nên kiểm tra bằng hình thức tự

luận kết hợp với trắc nghiệm, kiểm tra việc thực hành của cả lớp hay nhóm, tổ, hoặc

cá nhân thông qua các trò chơi âm nhạc, hội thi, hội diễn… Làm giảm áp lực học

tập cho HS. Trong đánh giá kết quả học tập của HS, nên tập trung vào đánh giá hiệu

quả của giáo dục: tình cảm, hứng thú với bài học hát Xoan, thái độ tích cực, tinh

thần chủ động sáng tạo tự tìm tòi, tự học hát, ý thức vươn lên trong học tập của HS.

Trong đánh giá, điểm cao không chỉ dành cho HS có giọng hát hay và hát

đúng và cả các em chưa có giọng hát nhưng chưa rõ lời, rõ tiếng, đánh nhịp phách

đúng. Đối với những em chưa có khả năng (giọng hát kém, hát theo nhịp phách

không đúng, không rõ tiếng, luyến láy hạn chế) nhưng tiếp thu lý thuyết tốt, nắm

vững kiến thức, kỹ năng có hứng thú và tự giác, tích cực học tập thì vẫn đánh giá

nhận xét hoặc cho điểm trung bình hoặc trên trung bình. Giáo viên cần căn cứ vào

hướng dẫn chuẩn kiến thức, kỹ năng chuyên môn âm nhạc ở THCS, căn cứ mục

tiêu, định hướng đổi mới phương pháp dạy học để đưa ra những tiêu chí, nội dung

kiểm tra, đánh giá cho phù hợp. Nên áp dụng hình thức đánh xét kết quả học tập của

HS. Phân loại như sau:

1. Loại giỏi (G): Thực hiện tốt yêu cầu bài kiểm tra của nội dung học, đạt

chuẩn kiến thức, kỹ năng, tích cực, hứng thú tham gia học tập.

2. Loại khá (K): Thực hiện khá tốt yêu cầu bài kiểm tra, đạt chuẩn kiến thức,

kỹ năng, tích cực, hứng thú tham gia học tập.

3. Loại trung bình (TB): Đạt yêu cầu của bài kiểm tra nhưng còn có sai sót

về kiến thức hoặc kỹ năng, có cố gắng nhưng chưa tích cực.

4. Loại yếu (Y): Chưa đạt yêu cầu của bài kiểm tra, còn sai sót về kiến thức

và kỹ năng, chưa tích cực học tập.

5. Loại kém (K): Không đạt yêu cầu bài kiểm tra, không đạt chuẩn kiến thức,

kỹ năng, không tự giác, thiếu cố gắng trong học tập.

Việc đánh giá bằng nhận xét theo phân loại như vậy, không cần tính điểm

cho môn học, không tham gia tính điểm trung bình các môn học nhưng vẫn tham

gia xếp loại học lực mỗi học kỳ và cả năm học.

Kiểm tra đánh giá kết quả giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan của giáo viên thông qua đánh giá của Ban giám khảo các hội thi, hội diễn, liên

hoan về nhận thức di sản VHPVT hát Xoan. Đây là những nhận xét đánh giá của

cộng đồng đối với nỗ lực cố gắng của giáo viên và HS trong thực hiện dạy và đưa

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan vào trong trường học.

Điều kiện thực hiện biện pháp:

Theo phân cấp quản lý, người đứng đầu các cấp, các đơn vị có nhiệm vụ thực

hiện kế hoạch kiểm tra, giám sát, đôn đốc, điều chỉnh các tập thể và cá nhân thực

hiện tốt nhiệm vụ được giao.

Trên cơ sở quy định của Bộ giáo dục và Đào tạo về kiểm tra đánh giá, quy

chế hoạt động của nhà trường, kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan, xây dựng và hoàn thiện quy chế đánh giá chuyên môn nghiệp vụ

của giáo viên; đánh giá việc thực hiện kế hoạch của từng huyện, thị, thành phố và

từng trường học, từng học kỳ và cả năm học.

Phòng Giáo dục và Đào tạo, Ban Giám hiệu nhà trường cần thiết kế được

bộ công cụ để kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan.

Hiệu trưởng nhà trường tổ chức kiểm tra, đánh giá, trao đổi, thảo luận và rút

kinh nghiệm về công tác đổi mới phương pháp giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan trong nhà trường và có thể trao đổi kinh nghiệm với các trường

THCS khác trong địa bàn thành phố Việt Trì.

Cách thức thực hiện biện pháp

Giáo viên yêu nghề và tận tình với học sinh, giúp học sinh có tinh thần thoải

mái và có thái độ học tập nghiêm túc với giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan.

Học sinh hăng say, hứng thú với di sản VHPVT hát Xoan.

Cán bộ quản lý sát sao quan tâm đến chất lượng môn âm nhạc nói chung,

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan nói riêng, thường xuyên kiểm

tra giám sát việc thực hiện, đổi mới phương pháp giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan.

3.2.5. Huy động cộng đồng, các tổ chức, đoàn thể, cha mẹ HS tăng cường cơ sở vật

chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn âm nhạc

Một trong các giải pháp không thể thiếu để nâng cao HQQL công tác giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan đó là đảm bảo các điều kiện về cơ

sở vật chất, phương tiện đồ dùng dạy học.

Giáo viên năng động, tham mưu với các cấp phối hợp với các cơ quan, đơn vị

về việc khai thác sử dụng bảo quản cơ sở vật chất, trang thiết bị và đồ dùng dạy học.

Cán bộ quản lý, giáo viên nhận thức được tầm quan trọng của cơ sở vật chất,

trang thiết bị và đồ dùng dạy học, từ đó có ý thức khai thác sử dụng và bảo quản.

Sở GD&ĐT chỉ đạo các trường lập danh sách đề nghị đầu tư trang thiết bị,

đồ dùng để giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, tổng hợp, trình

UBND tỉnh phê duyệt đầu tư.

Điều kiện để thực hiện biện pháp

UBND tỉnh, sở GD&ĐT, phòng GD&ĐT cần có kế hoạch đầu tư về tài chính

để nâng cao cơ sở vật chất của các trường phục vụ cho việc dạy và học hát Xoan.

Hiệu trưởng THCS phải có khả năng huy động nguồn lực để nâng cao cơ sở

vật chất trường học tạo điều kiện cho hoạt động dạy hát Xoan đạt hiệu quả cao.

Học tập một số mô hình trường điểm đã triển khai thực hiện tốt hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, như trường THCS Kim Đức,

THCS Nông Trang…

Trường THCS Kim Đức là một trong những đơn vị đi đầu trong hoạt động

giáo dục di sản trên địa bàn thành phố Việt Trì nói riêng và trên địa bàn tỉnh nói

chung. Ở ngôi trường này, di sản Hát Xoan từ lâu đã trở thành một phần không thể

thiếu đối với mỗi giáo viên và học sinh. Thầy giáo PCH - Phó Hiệu trưởng nhà

trường cho biết: “Thầy và trò nhà trường luôn tự hào được sinh ra, lớn lên, học tập

và công tác trên quê hương của nghệ thuật Hát Xoan - Di sản văn hóa phi vật thể

đại diện của nhân loại. Với mong muốn đóng góp công sức để bảo tồn và phát huy

những giá trị văn hóa mà cha ông để lại, từ nhiều năm nay, nhà trường đã triển khai

việc giáo dục di sản Hát Xoan thông qua các hoạt động như: Dành một số tiết học

nhất định trong bộ môn Âm nhạc để dạy hát Xoan; lồng ghép trong các giờ học tự

chọn, sinh hoạt tập thể hoặc hoạt động ngoại khóa. Bên cạnh đó, nhà trường còn

thành lập Câu lạc bộ Hát Xoan và mời nghệ nhân của các phường Xoan gốc đến

phối hợp với giáo viên bộ môn để hướng dẫn, chỉ bảo cho các em trong câu lạc bộ.

Hiện nay, câu lạc bộ hoạt động ngày càng hiệu quả, thường xuyên đi biểu diễn trong

các chương trình, sự kiện lớn của xã cũng như phục vụ du khách tham quan. Nhiều

em học sinh trưởng thành từ câu lạc bộ, trở thành hạt nhân, thành viên tích cực

trong Câu lạc bộ hát Xoan của xã”.

3.3. Mối quan hệ của các biện pháp đƣợc đề xuất

Các biện pháp nói trên đều có mối quan hệ hữu cơ mật thiết với nhau, biện

pháp này là tiền đề là cơ sở của biện pháp kia và ngược lại. Việc xây dựng

chương trình, kế hoạch có tính khoa học và khả thì là cơ sở của việc kiểm tra,

đánh giá kết quả giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Nếu

không có chương trình, kế hoạch cụ thể thì không thể kiểm tra, đánh giá một

cách khách quan, chính xác, không thể xác định phương pháp dạy hát, tập huấn

bồi dưỡng của nghệ nhân hát Xoan cho giáo viên có một ý nghĩa quan trọng

trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của di sản. Công tác kiểm tra đánh giá là một

việc làm thường xuyên của nhà quản lý để thục hiện kế hoạch kịp thời điều

chỉnh, uốn nắn những khuyết điểm và có cái nhìn khách quan, khoa học về kết

quả dạy hát. Các điều kiện về cơ sở vật chất, phương tiện, đồ dùng dạy học, các

lực lượng giáo dục, môi trường giáo dục là nhân tố quan trọng không thể coi nhẹ

trong việc triển khai kế hoạch dạy hát Xoan.

Các biện pháp trên xuất phát từ cơ sở lý luận và thực tế yêu cầu giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan. Tuy nhiên mỗi trường THCS ở tỉnh Phú

Thọ phải tùy theo điều kiện cụ thể để vận dụng và triển khai các biện pháp một cách

linh hoạt. Có như vậy HQQL công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan mới đạt tối ưu.

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp

3.4.1. Mục đích của khảo nghiệm

Mục đích của khảo nghiệm là nhằm thu thập thông tin đánh giá về tính cấp

thiết và tính khả thi của các biện pháp nâng cao HQQL hoạt động giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì

3.4.2. Nội dung và phương pháp khảo nghiệm

a. Nội dung khảo nghiệm

Nội dung khảo nghiệp tập trung vào hai vấn đề chính

Thứ nhất: Các biện pháp được đề xuất có thực sự cấp thiết đối với việc nâng

cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì hay không.

Thứ hai: Trong điều kiện hiện tại, các biện pháp được đề xuất có khả thi đối

với việc nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì hiện nay hay không.

b. Phương pháp khảo nghiệm

Trao đổi bằng bảng hỏi. Các tiêu chí đánh giá được dựa theo thang bậc 5 của Lekert.

3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm

Là 15 cán bộ quản lý của 5 trường THCS thành phố Việt Trì, 5 CBQL và

chuyên viên phòng GD&ĐT TP, 15 giáo viên âm nhạc của các trường THCS, tổng

cộng là 35 người.

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm về sự cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đã

đề xuất

a. Sự cấp thiết của các biện pháp đã đề xuất

Kết quả tổng kết ý kiến đánh giá của 35 đối tượng được khảo sát về mức độ

cấp thiết của các biện pháp nâng cao HQQL công tác truyền dạy, giáo dục và bảo

tồn di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

được tập hợp trong bảng sau:

Bảng 3.1. Bảng đánh giá sự cấp thiết của các biện pháp đề xuất (n=35)

Stt Các biện pháp Thứ bậc Không trả lời Cấp thiết Mức độ cấp thiết của các biện pháp % Rất cấp thiết Không cấp thiết Ít cấp thiết

54.2 22.8 17.1 5.9 0 4 1

Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

65.7 28.6 5.7 0 0 1 2

Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì

51.4 25.7 14.3 8.6 0 2 3

Tiếp tục triển khai thực hiện công tác quy hoạch, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho giáo viên tham gia vào quá trình giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

60 31.4 8.6 0 0 5 4

Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

62.8 25.7 11.4 0 0 3 5

Huy động cộng đồng, các tổ chức, đoàn thể, CMHS tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn âm nhạc

Các kết quả khảo sát ý kiến đánh giá của 35 đối tượng được khảo sát cho

thấy có sự đánh giá cao về sự cấp thiết của 5 biện pháp được đề xuất. Trong đó, số ý

kiến đánh giá là rất cấp thiết và cấp thiết chiếm một tỷ lệ cao.

Sự đánh giá này chứng tỏ các biện pháp được đề xuất là cấp thiết trong việc

nâng cao hiệu quả quản lý công tác truyền dạy, giáo dục và bảo tồn DS VHPVT hát

Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Số ý kiến đánh giá ở mức độ không cấp thiết chiếm tỷ lệ nhỏ.

Sự đánh giá của các đối tượng được khảo sát về mức độ cấp thiết của các

biện pháp đã đề xuất về cơ bản là thống nhất.

b. Mức độ khả thi của các biện pháp được đề xuất

Kết quả thống kê ý kiến đánh giá của 35 đối tượng được khảo sát về tính khả

thi của các biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác dạy hát Xoan ở các trường

THCS thành phố Việt Trì được tập hợp trong bảng 3.2:

Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất (n=35)

Mức độ khả thi của các biện pháp % Thứ bậc Stt Các biện pháp

Rất khả thi Khả thi Không trả lời Ít khả thi Không khả thi

1 48.6 37.1 14.3 0 0 1

Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

2 42.8 34.3 17.1 5.7 0 3

37.2 34.3 25.7 2.8 0 4 3

Xây dựng kế hoạch truyền dạy, giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ Tiếp tục triển khai thực hiện công tác quy hoạch, bồi dưỡng, tập huấn nâng

Mức độ khả thi của các biện pháp % Thứ bậc Stt Các biện pháp

Rất khả thi Khả thi Không trả lời Ít khả thi Không khả thi

cao năng lực cho giáo viên tham gia vào quá trình giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

31.4 40 22.9 5.7 0 5 4

Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

37.1 42.8 20 0 0 2 5

Kết quả ở bảng 3.2 cho thấy Phân tích điểm đánh giá mức khả thi của các

Huy động cộng đồng, các tổ chức, đoàn thể, cha mẹ HS tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn âm nhạc

biện pháp được đề xuất cho thấy cả 5 biện pháp được đề xuất đều có tính khả thi

tương đối cao.

Tổng hợp kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của 5 biện pháp

cho thấy cả 5 biện pháp đều mang tính cấp thiết và khả thi cao, trong đó, mức độ

cấp thiết và khả thi của các biện pháp cho kết quả như sau:

Biện pháp thứ nhất. Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý

và giáo viên về giáo dục nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan, xếp ở mức thứ 4

Biện pháp thứ 2. Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì, xếp ở

mức thứ nhất

Biện pháp thứ 3. Tiếp tục triển khai thực hiện công tác quy hoạch, bồi

dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho giáo viên tham gia vào quá trình giáo

dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, xếp ở mức thứ 2

Biện pháp thứ 4. Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, xếp ở mức thứ 5

Biện pháp thứ 5. Huy động cộng đồng, các tổ chức, đoàn thể, cha mẹ

HS tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan góp phần nâng cao chất lượng

dạy học môn âm nhạc, xếp ở mức thứ 3

Trong 5 biện pháp này thì biện pháp số 1 là phải làm thường xuyên liên

tục và luôn có tính khả thi cao nhất. Nhưng biện pháp cấp thiết nhất, khả thi

nhất để mang lại hiệu quả cho công tác bảo tồn DS VHPVT Hát xoan là biện

pháp số 2, sau đó đến biện pháp số 3, biện pháp số 5.

Tiểu kết chƣơng 3

Dựa trên cơ sở khoa học (căn cứ về lý luận và thực tiễn) theo nguyên tắc

nhất quán, luận văn đã đề xuất một số biện pháp tổ chức quản lý hoạt động giáo dục

văn hóa địa phương thông qua quản lý hoạt động giáo dục và bảo tồn di sản

VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ đáp ứng

Chương trình giáo dục phổ thông mới như sau:

Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên

về giáo dục nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch truyền dạy, giáo dục và bảo tồn di sản

VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ

Biện pháp 3: Tiếp tục triển khai thực hiện công tác quy hoạch, bồi dưỡng,

tập huấn nâng cao năng lực cho giáo viên tham gia vào quá trình giáo dục bảo tồn

và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Biện pháp 4: Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Biện pháp 5: Huy động cộng đồng, các tổ chức, đoàn thể, cha mẹ HS tăng

cường cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn âm nhạc

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

1. Kết luận

Nghiên cứu lý luận cho thấy: giáo dục âm nhạc nói chung và dạy hát Xoan

nói chung là rất cần thiết, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong

nhà trường THCS, bồi dưỡng ý thức thẩm mỹ, thị hiếu âm nhạc, tình yêu quê hương

đất nước thông qua các làn điệu dân ca của quê hương, cái hay cái đẹp của hát

Xoan. Giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS

thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ sẽ góp phần nâng cao nhận thức cho học sinh

chung tay bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân

loại, là một nội dung quan trọng trong xây dựng chương trình giáo dục địa phương

ở tỉnh Phú Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới năm 2018.

Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

được tiến hành theo quy trình gồm các khâu lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm

tra, đánh giá kết quả dạy hát Xoan.

Nội dung quản lý bao gồm: quản lý việc thực hiện nội dung chương trình dạy

hát xoan, hoạt động dạy của giáo viên, hoạt động học của học sinh, cơ sở vật chất

phục vụ cho hoạt động dạy hát, hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả dạy hát.

Hiệu trưởng trường THCS giữ vai trò quan trọng trong quản lý hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, là người lập kế hoạch quản

lý, người tổ chức, chỉ đạo, người kiểm tra, đánh giá kết quả.

Nghiên cứu thực trạng việc dạy âm nhạc trong đó có giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú

Thọ cũng cho thấy: mặc dù đạt được những kết quả nhất định; nhận thức về vị trí,

vai trò của môn âm nhạc và dạy hát Xoan của CBQL, GV đã có những chuyển biến

tích cực, nhất là trong những năm học gần đây. Đội ngũ CBQL đã xây dựng được

kế hoạch chỉ đạo cụ thể để thực hiện mục tiêu, kế hoạch dạy học môn Âm nhạc và

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, CSVC, TBDH của nhà

trường đã đáp ứng được việc dạy và học môn Âm nhạc nói chung và học hát Xoan

nói riêng, tuy nhiên chưa thực sự đầy đủ và thuận lợi cho việc dạy và học. Việc

quản lý các hoạt động chuyên môn của nhà trường đối với việc giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú

Thọ chưa được chú trọng đúng mức, các biện pháp chưa được tiến hành đồng bộ.

Công tác bồi dưỡng GV âm nhạc không được thực hiện thường xuyên, kém hiệu

quả. Công tác đổi mới PPDH chưa được thực hiện nghiêm túc nên kết quả đạt được

chưa cao. Việc tổ chức các hoạt động ngoại khóa của các nhà trường còn đơn điệu,

chưa góp phần tích cực vào việc nâng cao chất lượng dạy và học hát Xoan. Công tác

kiểm tra, đánh giá chưa động viên, khích lệ HS tích cực học tập môn hát Xoan và

tham gia vào các hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan.

Từ nghiên cứu lý luận và thực tiễn giáo dục âm nhạc và nhu cầu đối với việc

nâng cao các hiệu quả quản lý công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - tác giả luận

văn đã đề xuất được 05 biện pháp quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Các

biện pháp đề xuất có mối quan hệ hỗ trợ lẫn nhau tạo thành hệ thống đồng bộ như

một giải pháp tổng thể.

Kết quả khảo nghiệm cho thấy các biện pháp mà tác giả đề xuất trên đều rất

cấp thiết và có tính khả thi cao. Nếu được thực hiện đồng bộ các biện pháp chắc

chắn sẽ nâng cao hiệu quả quản lý công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, góp phần

quan trọng vào tổ chức xây dựng chương trình giáo dục địa phương của tỉnh Phú

Thọ đáp ứng Chương trình giáo dục phổ thông mới.

Như vậy mục đích và các nhiệm vụ đặt ra của đề tài đã được giải quyết, giả

thuyết khoa học đã được chứng minh. Đề tài đã hoàn thành.

2. Khuyến nghị

2.1. Đối với Ủy ban Nhân dân tỉnh Phú Thọ

UBND tỉnh sẽ tiếp tục nghiên cứu ban hành tiêu chuẩn, quy trình phối hợp

thống nhất với Sở Giáo dục và Đào tạo biên soạn bộ tài liệu giáo dục địa phương,

với mục tiêu để tỉnh Phú Thọ có một bộ tài liệu giáo dục địa phương, đáp ứng mục

tiêu Chương trình Giáo dục phổ thông 2018.

Quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, dụng cụ dạy và học phục vụ

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở các trường THCS thành

phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức thành viên thực hiện xã hội

hóa giáo dục. Huy động các nguồn lực để thực hiện chương trình bảo tồn và phát

huy giá trị di sản VHPVT hát Xoan.

2.2. Đối với sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Phú Thọ

- Hàng năm chủ trì, phối hợp với sở văn hoá, Thể thao và Du lịch mở các lớp

bồi dưỡng chuyện môn nghiệp vụ về dạy hát Xoan cho đội ngũ CBQL, giáo viên

âm nhạc.

- Cần bố trí số bài, số tiết giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan nhiều hơn khung chương trình hiện nay, kết hợp với chương trình học giáo

dục địa phương trong chương trình phổ thông mới 2018.

- Tăng cường bồi dưỡng nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm cho giáo viên âm nhạc

trong dạy hát dân ca, đổi mới phương pháp giảng dạy, tăng cường các hình thức

sinh hoạt câu lạc bộ, hoạt động ngoại khóa, hoạt động thực hành âm nhạc trong

trường THCS.

- Thực hiện xã hội hóa giáo dục, huy động các lực lượng giáo dục tham gia

giáo dục âm nhạc, động viên các nghệ nhân giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan cho HS, thực hiện tốt mối quan hệ nhà trường - gia đình và xã hội

để tạo môi trường giáo dục âm nhạc. Tiếp tục thực hiện phong trào “ trường học

thân thiện, HS tích cực” để HS tham gia bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa,

xây dựng đời sống văn hóa tại quê hương.

- Chỉ đạo các trường lập danh sách đề nghị đầu tư trang thiết bị, đồ dùng phục

vụ giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan, kinh phí cho các hoạt động

ngoại khóa, hội thi, hội diễn… tổng hợp trình UBND tỉnh phê duyệt đầu tư.

- Hàng năm tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra về chất lượng giáo dục và

trang thiết bị của nhà trường.

-Tổng kết rút kinh nghiệm công tác giáo dục bảo tồn và phát huy di sản

VHPVT hát Xoan ở bậc THCS để triển khai đến tất cả các bậc học trong toàn tỉnh.

2.3. Đối với Phòng giáo dục thành phố Việt Trì

- Tham mưu và tổ chức triển khai nghiêm túc kế hoạch giáo dục bảo tồn và

phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường học.

- Cử cán bộ đôn đốc, theo dõi, đánh giá CBQL, giáo viên âm nhạc dự tập

huấn các lớp do sở GD&ĐT tổ chức.

- Phân công cán bộ chuyên môn (chuyên viên) âm nhạc có năng lực để

hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát

Xoan trên địa bàn.

2.4. Đối với cán bộ quản lý các trường THCS tỉnh Phú Thọ

- Trên cơ sở kế hoạch dạy hát Xoan của tỉnh, các trường THCS xây dựng kế

hoạch tổ chức thực hiện giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan ở

các trường THCS cho HS theo đúng kế hoạch.

- Đầu tư mua sắm trang thiết bị phù hợp với yêu cầu giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan.

- Hàng năm tạo điều kiện cho giáo viên âm nhạc được tham dự tập huấn, bồi

dưỡng nghiệp vụ, giao lưu với nghệ nhân, phối hợp với các lực lượng giáo dục tổ

chức các hoạt động ngoại khóa, hội thi, hội diễn, sinh hoạt chuyên đề để giáo dục

bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan …

2.5. Đối với giáo viên âm nhạc

- Trang bị cho mình kỹ năng, nghiệp vụ về giáo dục bảo tồn và phát huy di

sản VHPVT hát Xoan và tìm tòi, học hỏi những làn điệu Xoan cổ để truyền dạy cho

học sinh một cách chính xác nhất.

- Tham gia đầy đủ các lớp tập huấn, phụ đạo về giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản VHPVT hát Xoan do tỉnh, huyện tổ chức.

- Tham mưu tốt với BGH nhà trường, các nhà quản lý tổ chức các hoạt động

giúp các em học sinh được tham gia tìm hiểu, yêu và say mê học tập bảo tồn và phát

huy di sản VHPVT hát Xoan.

- Giao lưu học hỏi với các giáo viên âm nhạc khác và đặc biệt là với Nghệ

100

nhân các phường Xoan.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Ban chấp hành Trung ương Đảng (2013), Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày

04/11/2013 về đổi mới căn bản, toàn diện Giáo dục và Đào tạo.

2. Đặng Quốc Bảo - Nguyễn Đắc Hưng (2004), Giáo dục Việt Nam hướng tới

tương lai - vấn đề và giải pháp, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Thông tư 30/2009/TT – BGDĐT Ban hành

Quy định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, giáo viên trung học

phổ thông.

4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức, kỹ

năng, Nxb Giáo Dục, Hà Nội.

5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2011), Thông tư 12/2011/TT-BGDĐT ngày

28/3/2011 ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ

thông và trường phổ thông có nhiều cấp học, Hà Nội.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục phổ thông, Ban hành kèm theo thông tư số 20/2018/TT-BGD&ĐT ngày

22/8/2018

7. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2018), Chương trình giáo dục phổ thông, Ban

hành kèm theo thông tư số 32/2018/TT-BGD&ĐT ngày 26/12/2018.

8. Chính phủ (2001), Chỉ thị số 18/2001/CT-TTg ngày 27 tháng 8 năm 2001,

Một số biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo của hệ thống giáo

dục quốc dân.

Chính phủ (2013), Quyết định số 2058/QĐ-TTg ngày 07/11/2013 của TTgCP về việc phê duyệt đề án bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại- hát Xoan Phú Thọ (giai đoạn 2013-2020).

10.

Nguyễn Đức Chính, Vũ Lan Hương (2015), Phát triển chương trình giáo dục, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

11. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần

101

thứ XI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

12.

Đảng Cộng sản Việt Nam (1998), Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

13. Vũ Cao Đàm (2008), Phương pháp luận nghiên cứu khoa học, Nxb Giáo

dục, Hà Nội.

14.

Trần Khánh Đức (2010), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ XXI, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

15. Trần Khánh Đức (2010), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong

thế kỷ XXI, Nxb Giáo dục, Hà Nội.

16.

Phạm Minh Hạc (1986), Mô số vấn đề về giáo duc và khoa học giáo dục, Nxb Giáo duc , Hà Nội

17. Đặng Xuân Hải (2015), Quản lý sự thay đổi, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.

18. Nguyễn Trọng Hậu (2015), Quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục, Tài liệu

giảng dạy lớp cao học quản lý giáo dục khóa Trường Đại học giáo dục- Đại

học Quốc gia Hà Nội.

19. Trần Kiểm (2004), Khoa học quản lý, một số vấn đề lý luận và thực tiễn,

Nxb Giáo dục, Hà Nội.

20. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (chủ biên), Đặng Quốc Bảo, Nguyễn Trọng Hậu,

Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Sỹ Thư (2015), Quản lý Giáo dục – Một số vấn

đề lí luận và thực tiễn, Nxb Đại học Quốc gia, Hà Nội.

21. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2015), Ứng dụng Tâm lý học trong quản lý giáo dục,

Bài giảng lớp cao học quản lý giáo dục khóa 15, Đại học Quốc gia Hà Nội.

22. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Đức Chính, Chuẩn và chuẩn hoá trong giáo dục

- Những vấn đề lí luận và thực tiễn, Tham luận Hội thảo “Chuẩn và Chuẩn hoá trong giáo dục - Những vấn đề lí luận và thực tiễn Hà Nội, 27/1/2005.

23.

Nguyễn Ngọc Quang (1999), Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lí giáo dục, Trường CB quản lí giáo dục đào tạo TW 1, Hà Nội.

24. Tú Ngọc (1997), Hát Xoan: dân ca lễ nghi - phong tục.

25. Phòng GD&ĐT thành phố Việt Trì, Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

102

năm học (từ năm học 2016-2017 đến năm học 2019-2020).

26.

Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2005), Luật giáo dục, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

27. Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam (2009), Luật Di sản văn hoá, Nxb

Chính trị quốc gia, Hà Nội.

28.

Quốc hội nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2013), Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia.

29. Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2019), Luật giáo dục,

Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.

30. Nguyễn Khắc Thùy (2011), Hát xoan, Hát ghẹo dấu ấn một chặng đường,

Nxb Âm Nhạc.

31. Trường Đại học Sư phạm nghệ thuật Trung Ương (2009), Tài liệu hỗ trợ

đưa dân ca vào trường THCS (đề án hỗ trợ đưa Dân ca vào trường THCS).

32. Trung tâm nghiên cứu quốc tế về di sản văn hóa phi vật thể ở khu vực châu

Á- Thái Bình Dương- Viện Khoa học và giáo dục Việt Nam – Bảo tàng dân

tộc học Việt Nam (2019), Tài liệu hướng dẫn giáo dục về di sản văn hóa phi

vật thể trong trường phổ thông hướng tới các mục tiêu phát triển bền vững.

33. Từ điển Giáo dục học (2001), Nxb Từ điển Bách Khoa, Hà Nội.

34. Từ điển Tiếng Việt (1998), Viện Khoa học xã hội Việt Nam, Hà Nội.

35. UBND tỉnh Phú Thọ, Đề án Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi

vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại - Hát Xoan Phú Thọ (Giai đoạn

2013-2020).

36. Ủy ban liên Chính phủ Công ước UNESCO về bảo vệ Di sản Văn hóa phi

vật thể, Quyết định số 4. COM 13.76.

37.

UNESCO (2003), Công ước về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, ngày 17/10/2003, Pari

38.

Hoàng Vinh (2006), Những vấn đề văn hoá trong đời sống xã hội Việt Nam hiện nay, Nxb Văn hoá Thông tin, Hà Nội.

39. Viện Ngôn ngữ học (2004) Từ điển Tiếng Việt, Nxb Đà Nẵng và Trung tâm

103

Từ điển học.

40. Trần Khắc Xương, Tài liệu Hát Xoan, Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian.

41. Nguyễn Như Ý (2008), Đại từ điển tiếng Việt, Nxb Đại học Quốc gia TP Hồ

Chí Minh.

104

42. https://vi.wikipedia.org/wiki/Việt Trì.

PHỤ LỤC

Phụ lục 1

PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN SỐ 1 (Dành cho học sinh bậc trung học cơ sở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú thọ)

Để có cơ sở thực tế xác định một số biện pháp quản lý hoạt động bảo tồn văn

hóa phi vật thể hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ,

góp phần bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của hát Xoan. Thầy cô mong các em

vui lòng trả lời câu hỏi sau đây bằng cách:

- Đánh dấu X và các ô trống tương ứng được chọn.

- Ghi ý kiến của các em với các câu hỏi để mở

I. Thông tin chung

Em vui lòng cho chúng tôi biết đôi điều về bản thân em:

1. Giới tính: Nam Nữ

2. Là học sinh lớp……………………………………………….

3. Em học tại trường…………………………………………….

II. Nội dung Câu 1: 1.1. Em có biết hát Xoan Phú thọ được ghi danh là “Di sản văn hóa phi vật

thể đại diện của nhân loại ” không?

Có

Không

1.2. Nếu biết,thì em biết điều này qua đâu?

- Qua nghe đài, đọc báo

- Qua thầy,cô giáo giới thiệu

- Qua bạn bè

- Qua bố mẹ, họ hàng - Ý kiến khác…………………………………………………..

Câu 2: 2.1. Em có thuộc (hoặc biết hát) bài Xoan Phú Thọ nào không? Có Không 2.2. Nếu có thuộc, em thuộc mấy bài? ……………………………

Đó là những bài nào ...........................................................................................

............................................................................................................................

Câu 3: Em đã học hát Xoan Phú Thọ qua đâu? (Em có thể chọn 1 hoặc nhiều

phương án dưới đây)

- Em tự học qua nghe băng, đĩa hát - Em tự học qua nghe hoặc xem các buổi biểu diễn hát xoan tại các dịp tết, lễ,

hội, đám cưới, hội thi, hội diễn…

  

- Em được học ở trường do thầy, cô giáo dạy - Em được các nghệ nhân hát xoan dạy - Em được những người than trong gia đình, họ hàng dạy - Em học được qua tham gia các câu lạc bộ hát Xoan ở địa phương - Phương án trả lời khác……………………………………………. ……………………………………………………………………… ………………………………………………………………………. Câu 4: Em có thích được dạy hát Xoan tại trường học không? - Không thích - Thích - Rất thích Câu 5: Nhà trường và thầy cô đã tiến hành những hình thức nào sau đây để

dạy hát cho học sinh?

Hình thức tổ chức dạy Thƣờng xuyên Không thƣờng xuyên Chƣa thực hiện

Dạy hát Xoan Phú Thọ trong các tiết dạy âm nhạc ở trường

Tổ chức sinh hoạt ngoại khóa bằng hình thức cho học sinh giao lưu với các nghệ nhân hát Xoan

Tổ chức sinh hoạt ngoại khóa bằng hình thức cho học sinh giao lưu với các câu lạc bộ hát Xoan ở địa phương

Tổ chức các hội thi, hội diễn, hoặc các trò chơi âm nhạc cho học sinh tham gia

Sinh hoạt tập thể lớp ngày thứ 7, hoặc thứ 2 đầu tuần

Sinh hoạt Đội hoặc sinh hoạt chi đoàn thanh niên

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo chương trình tháng một lần

Học sinh tham gia vào các câu lạc bộ hát Xoan trong trường học

- Ý kiến khác (nếu có)…………………………………………….. - Ý kiến khác (nếu có)………………………………………………… Câu 6: Với những bài hát Xoan dưới đây, em đã được học và thuộc những

bài nào? (bằng cách đánh dấu X vào bên phải bài hát tương ứng)

1. Hát bỏ bộ 2. Đối dãy cách 3. Xoan thời cách 4. Giáo trống, giáo pháo 5. Xin huê, đố huê, đố chữ 6. Hò chèo cách 7. Tràng mai cách 8. Trồng cây chuối ngọt 9. Hát ru 10. Mời rượu 11. Hát mời vua 12.Trống quân Đức Bát 13.Tứ dân Xoan cách 14. Ngư thiều canh mục cách - Ngoài các bài được nêu ở trên, em còn thuộc bài hát Xoan nào khác không

(Xin em ghi rõ tên bài…………………………………………….)

- Em thuộc những bài hát đó ở đâu: a. Thầy, cô dạy em b. Tự học c.Cha, mẹ dạy d. Nghệ nhân dạy e. Lý do khác Câu 7: Sau các giờ học hát Xoan, em có được thầy cô đánh giá kết quả học

tập không? a.Có b. Không Nếu có thì em nhận được kết quả loại gì? a. Tốt b. Khá c. TB d. Yếu Xin chân thành cảm ơn sự tham gia cộng tác của các em!

PHIẾU TRƢNG CẦU Ý KIẾN SỐ 2 (Dành cho cán bộ LĐQL và giáo viên dạy nhạc bậc trung học cơ sở

thành phố Việt Trì)

Để chương trình giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường THCS thành phố Việt Trì tỉnh Phú Thọ đạt hiệu

quả. Xin thầy, cô tham gia đóng góp ý kiến bằng cách:

Đánh dấu (x) vào bện cạnh phương án lựa chọn hoặc ghi rõ nội dung phương

án khác vào chỗ chấm.

I. Thông tin chung ............................................................................................

1. Họ và tên: ..................................................................................................... 2. Năm sinh:……………………………. Giới tính: .......................................

3. Dân tộc: .........................................................................................................

4. Tuổi: .............................................................................................................

5. Trình độ đào tạo ...........................................................................................

6. Chuyên ngành đào tạo .................................................................................

7. Chức vụ: ........................................................................................................

8. Số năm công tác trong ngành giáo dục ......................................................

9. Số năm làm quản lý trong ngành giáo dục ................................................

II. Nội dung Câu 1: Thầy (cô) có nhận xét gì về ý nghĩa của việc giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong trường học

a. Tạo tình cảm thẩm mỹ và năng lực cảm thụ âm nhạc cho học sinh

b. Giáo dục giá trị văn hóa truyền thống cho học sinh

c. Giúp nhà trường thực hiện giáo dục âm nhạc

d. Thực hiện mục tiêu giáo dục toàn diện Câu 2: Thầy (cô) đã từng dạy hát Xoan cho học sinh tại trường học chưa? - Chưa từng - Chỉ dạy 1 bài hát Xoan theo chương trình giáo dục âm nhạc - Đã từng dạy hát nhiều bài hát Xoan

Câu 3: Thầy (cô) đã từng hát Xoan chưa - Chưa từng

- Biểu diễn (hát) 1 lần

- Biểu diễn (hát) nhiều lần

Câu 4: Thầy (cô) thuộc và hát được bao nhiêu bài hát Xoan? Trong đó:

Số bài thuộc phần lễ là:……… bài

Số bài thuộc phần hội là:…….Bài

Số bài Xoan phát triển là:……bài Câu 5: Thầy (cô) đã được đào tạo, bồi dưỡng, dạy về hát Xoan chưa?

- Chưa từng - Đã được đào tạo

Nếu đã từng được đào tạo, bồi dưỡng, dạy về lề lối hát thì thầy (cô) được ai

đào tạo hoặc dạy?

- Do nhà trường đào tạo

- Do nghệ nhân hát Xoan dạy - Do những người thân, quen dạy

- Tự nghiên cứu, học tập

- Ý kiến khác……………………………………………………………

………………………………………………………………………….

Câu 6: Thầy (cô) đã bao giờ được dạy, đào tạo về cách trang phục hát Xoan chưa?

- Chưa bao giờ

- Đã từng được dạy, đào tạo

Nếu đã từng được dạy, đào tạo thì ai là người đào tạo, dạy?

- Do nhà trường đào tạo

- Do nghệ nhân hát Xoan dạy

- Do những người thân, quen dạy - Tự nghiên cứu, học tập

Ý kiến khác………………………………………………………………

……………………………………………………………………………..

Câu 7: Thầy (cô) đã bao giờ được dạy về cách giao tiếp, ứng xử văn hóa

trong hát Xoan chưa? - Chưa bao giờ - Đã từng được dạy, đào tạo

Nếu đã từng được dạy, đào tạo về cách giao tiếp, ứng xử văn hóa thì ai là

người đào tạo, dạy?

- Do nhà trường đào tạo

- Do nghệ nhân hát Xoan dạy

- Do những người thân, quen dạy - Tự nghiên cứu, học tập

Ý kiến khác………………………………………………………………

……………………………………………………………………………..

Câu 8: Với điều kiện hiện tại của trường mình, để giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong trường học, theo thầy

(cô) cần bổ xung những dụng cụ, phương tiện gì?

- Băng, đĩa hát Xoan

- Quần, áo trang phục hát Xoan

- Tài liệu, tranh ảnh minh họa

- Dàn nhạc

- Ý kiến khác ……………………………………………………………. …………………………………………………………………………..

Câu 9: Nhà trường đã tiến hành nội dung nào sau đây để nâng cao năng lực

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể cho giáo viên về dạy hát Xoan?

Mức độ thực hiện

Stt Nội dung thực hiện

Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa thực hiện

Tập huấn cho giáo viên về cách xây dựng kế hoạch bài học dạy hát Xoan

Tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên phương pháp dạy hát Xoan

Tập huấn cho giáo viên về giá trị văn hóa của hát Xoan

Tập huấn cho giáo viên cách đánh nhịp những giai điệu của các bài hát Xoan truyền thống.

Tập huấn cho giáo viên về cách trang phục của người hát Xoan

Tập huấn cho giáo viên về cách giao tiếp, ứng xử văn hóa trong hát Xoan.

Tập huấn cho giáo viên về cách lấy hơi, nhả giọng, luyến láy, ngưng nghỉ để câu hát vang, rền, nảy, tình.

Câu 10: Thầy (cô) đã tiến hành những hình thức nào sau đây để giáo dục bảo

tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh?

Stt Hình thức thực hiện

Thường xuyên Mức độ thực hiện Thỉnh thoảng Chưa thực hiện

1 Dạy hát Xoan Phú Thọ trong các tiết dạy âm nhạc ở trường

Tổ chức sinh hoạt ngoại khóa bằng hình thức cho học sinh giao lưu với các câu lạc bộ hát Xoan và các nghệ nhân hát Xoan ở địa phương

3 Tổ chức giao lưu câu lạc bộ hát Xoan với trường bạn

4 Tổ chức các hoạt động truyền thống của địa phương, đất nước

5 Tổ chức các hội thi, hội diễn, hoặc các trò chơi âm nhạc cho học sinh tham gia

6 Tổ chức mít tinh kỷ niệm các ngày lễ lớn

7 Tổ chức các câu lạc bộ văn nghệ hát Xoan

8 Sinh hoạt tập thể lớp ngày thứ 7, hoặc thứ 2 đầu tuần

9 Sinh hoạt Đội hoặc sinh hoạt chi đoàn thanh niên

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp theo chương trình tháng một lần Nếu thầy (cô) có ý kiến nào khác về cách tổ chức, giáo dục và bảo tồn di sản

văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh, xin ghi rõ…………………………..

Câu 11: Thầy (cô) đã xử dụng những phương pháp dạy hát Xoan nào sau đây?

Mức độ thực hiện

Stt Phƣơng pháp thực hiện

Thường xuyên Thỉnh thoảng Chưa thực hiện

1 Dạy hát Xoan theo lối truyền khẩu không sử dụng đàn điện tử

2 Dạy hát Xoan theo lối truyền khẩu có sử dụng sự hỗ trợ của đàn điện tử

3 Mời các nghệ nhân hát Xoan đến trường dạy hát Xoan

Tổ chức đi trải nghiệm thực tế đến các câu lạc bộ hát Xoan giao lưu, học tập với các nghệ nhân và tìm hiểu di sản VHPVT hát Xoan

Thảo luận nhóm hát Xoan thông qua các buổi sinh hoạt lớp, học tập giữa các lớp với nhau, giữa các thành viên trong lớp Câu 12: Thầy cô đã dạy những bài hát Xoan nào sau đây cho học sinh? 1. Hát bỏ bộ

2. Đối dãy cách 3. Xoan thời cách

4. Giáo trống, giáo pháo

5. Xin huê, đố huê, đố chữ

6. Hò chèo cách

7. Tràng mai cách

8. Trồng cây chuối ngọt

9. Hát ru

10. Mời rượu

11.Hát mời vua

12.Trống quân Đức Bát

13. Tứ dân Xoan cách

14. Ngư thiều canh mục cách

- Ngoài các bài được nêu ở trên, thầy (cô) có đề nghị dạy cho học sinh bài

hát Xoan nào khác? Xin thầy (cô) ghi rõ tên bài……………………………..

Câu 13: Hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan ở trường thầy (cô) có được thực hiện theo nội dung kế hoạch như thế nào?

Mức độ thực hiện

Stt Nội dung kế hoạch Tốt Chưa tốt Bình thường

Việc xây dựng kế hoạch thành lập ban chỉ đạo hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan có đầy đủ thành phần

3 4

Xây dựng kế hoạch tập huấn hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan cho GV Xây dựng kế hoạch theo tuần, tháng, năm Xây dựng kế hoạch thăm lớp dự giờ Xây dựng kế hoạch thao giảng, tổ chức tiết mẫu thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan Xây dựng kế hoạch tạo điều kiện, sử dụng kinh phí, trang thiết bị CSVC Xây dựng kế hoạch phối hợp lực lượng ngoài trường Xây dựng kế hoạch thi đua, khen thưởng 8

Câu 14: Hiệu trưởng nhà trường đã thực hiện những biện pháp quản lý nào sau

đây để quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn di sản VHPVT hát Xoan cho học sinh?

Stt Biện pháp quản lý

Thường xuyên Mức độ Không thường xuyên Chưa thực hiện

1 Lập kế hoạch dạy hát Xoan 2 Tổ chức bồi dưỡng giáo viên dạy hát Xoan

7 Chỉ đạo phối hợp các lực lượng dạy hát Xoan cho học sinh Quản lý giờ dạy của giáo viên theo chương trình, kế hoạch Quản lý hoạt động học hát của học sinh qua các hoạt động nghoài giờ lên lớp và hoạt động dạy âm nhạc Chỉ đạo giáo viên tổ chức các loại hình văn hóa, văn nghệ cho học sinh tham gia Chỉ đạo thành lập câu lạc bộ hát Xoan trong trường học

8 Mời nghệ nhân đến trường giao lưu với học sinh

9 Phối hợp với địa phương tham gia các hội thi về hát Xoan

10 Kiểm tra,đánh giá kết quả học hát Xoan 11 Khuyến khích học sinh tự học hát Xoan 12 Các biện pháp

Câu 15: Thầy (cô) đánh giá như thế nào về các biện pháp quản lý nội dung chương trình dạy học môn âm nhạc trong đó có giáo dục và bảo tồn di sản VHPVT

hát Xoan ?

Đánh giá Các biện pháp quản lý Stt Tốt Khá TB Yếu

Kế hoạch của cán bộ quản lý

1 đảm bảo chi tiết, khoa học

Tổ chức cho cán bộ quản lý, giáo viên nghiên cứu, nắm vững, thực hiện tốt mục tiêu, kế hoạch dạy học

3 Hướng dẫn giáo viên lập kế hoạch dạy

học và các hoạt động ngoại khoá

4 Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch và

điều chỉnh kế hoạch kịp thời, hiệu quả.

5 Kiểm tra kế hoạch của các tổ chuyên

môn và giáo viên

Câu 16: Thầy (cô) cho biết nhà trường đã thực hiện các biện pháp quản lý

kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan của học sinh như thế nào?

Đánh giá Stt Các biện pháp thực hiện Tốt Khá TB Yếu

1 Đánh giá kết quả học tập của học sinh

2 Quản lý học sinh trong giờ học chính khoá

3 Quản lý việc tự học của học sinh

4 Tổ chức các hội thi văn hoá, văn nghệ thu

hút học sinh tham gia

5 Quản lý học sinh trong các giờ học ngoại khoá

Câu 17: Thầy (cô) cho biết nhà trường đã quản lý hoạt động dạy học âm nhạc và giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan của giáo viên thông

qua các hoạt động nào?

Đánh giá Stt Các biện pháp quản lý Tốt Khá Yếu TB

1 Công tác hội giảng, dự giờ, đánh giá 7.7 59.2 33.1 0 giờ dạy

35.5 33.7 30.8 0 2 Tổ chức tập huấn, chỉ đạo, đổi mới mạnh mẽ công tác quản lý, đổi mới PPDH tích cực phù hợp với đối tượng là học sinh

3 Kiểm tra giáo án, hồ sơ chuyên môn 84.3 15.7 0 0 của giáo viên

4 Kiểm tra việc đánh giá kết quả học tập 3.6 23.2 3.2 0

của học sinh Câu 18: Đề nghị Thầy (Cô) cho biết có các yếu tố nào sau đây ảnh hưởng

đến giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan tại các trường THCS

thành phố Việt Trì?

Mức độ

Những yếu tố ảnh hƣởng Đồng ý Phân vân Không đồng ý

Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội

Cơ chế quản lý của ngành

Năng lực của đội ngũ giáo viên

Năng lực của cán bộ quản lý

Cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và tài chính của các nhà trường

Những định hướng mới của chương trình giáo dục phổ thông Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của quý thầy (cô)!

PHIẾU KHẢO SÁT SỐ 3

TÍNH CẤP THIẾT VÀ TÍNH KHẢ THI CỦA CÁC GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT (Dùng cho cán bộ quản lý của trường THCS thành phố Việt Trì, chuyên viên phòng

GD&ĐT, giáo viên âm nhạc các trường THCS thành phố Việt Trì)

Đề tài: "Quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa

phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trƣờng trung học cơ sở thành phố

Việt Trì, tỉnh Phú Thọ"

Quý thầy cô kính mến!

Nhằm đánh giá đúng thực trạng quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát

huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho học sinh trong các trường trung học cơ

sở thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ, từ đó xây dựng biện pháp quản lý hoạt động

giáo dục bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan cho giáo viên

trong nhà trường phổ thông bậc trung học cơ sở. Chính vì vậy, chúng tôi rất mong

được quý thầy cô cho ý kiến của mình về vấn đề trên bằng cách đánh dấu “X” vào

các nội dung phù hợp.

Xin chân thành cảm ơn!

Phần I: Thông tin chung

1. Họ và tên: .....................................................................................................

2. Năm sinh:……………………………. Giới tính:........................................

3. Dân tộc: .........................................................................................................

4. Tuổi: .............................................................................................................

5. Trình độ đào tạo ...........................................................................................

6. Chuyên ngành đào tạo .................................................................................

7. Chức vụ: ........................................................................................................

8. Số năm công tác trong ngành giáo dục ......................................................

9. Số năm làm quản lý trong ngành giáo dục ................................................

Phần II: Nội dung

Theo đồng chí, các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy

di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan trong các trường trung học cơ sở thành phố Việt

Trì, tỉnh Phú Thọ, đưa ra dưới đây có tính cấp thiết và tính khả thi như thế nào?

a. Tính cần thiết

Mức độ cấp thiết của các biện pháp %

Stt Các biện pháp

Cấp thiết Ít cấp thiết Không trả lời Rất cấp thiết Không cấp thiết

Tổ chức nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trong các trường THCS thành phố Việt Trì

4 Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

thể, CMHS

Huy động cộng đồng, các tổ chức, đoàn tang cường cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn âm nhạc

b. ính khả thi

Mức độ khả thi của các biện pháp %

Stt Các biện pháp

Khả thi Ít khả thi Không trả lời Rất khả thi Không khả thi

Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về giáo dục nghệ thuật, giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT

hát Xoan

2 trong các Xây dựng kế hoạch giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan trường THCS thành phố Việt Trì

Quản lý, quy hoạch, bồi dưỡng, tập huấn nâng cao năng lực cho giáo viên tham gia vào quá trình giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Giám sát, đánh giá kết quả thực hiện hoạt động giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan

Tăng cường cơ sở vật chất, thiết bị và đồ dùng dạy học để giáo dục bảo tồn và phát huy di sản VHPVT hát Xoan góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn âm nhạc

Xin chân thành cảm ơn đồng chí!

Phụ lục 2

PHỎNG VẤN MỘT SỐ NGHỆ NHÂN, GIÁO VIÊN, HỌC SINH THAM GIA CÂU LẠC BỘ HÁT XOAN CỦA THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ

Mẫu số 1

Phỏng vấn các em học sinh các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố Việt Trì

Biên bản phỏng vấn số 1

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Lê Bích Ngọc - Trường THCS Nông Trang, p. Nông Trang, TP.

Việt Trì

Nghề nghiệp: Học sinh; Tuổi: 13, học sinh lớp 8A

Thời gian phỏng vấn: Ngày 4/01/2020 Địa điểm: trường Trường THCS Nông Trang, phường Nông Trang, TP. Việt Trì.

Hỏi: Em thấy hát Xoan như thế nào?

Trả lời: Em thấy giai điệu hát xoan rất là hay, điệu múa hát xoan rất là vui, 1

tuần em đi tập 2 lần, nếu bố mẹ không cho em đi tập nữa chắc em sẽ rất là buồn ạ

Biên bản phỏng vấn số 2

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Nguyễn Hữu Tuấn - phường Xoan Kim Đái

Nghề nghiệp: Học sinh; Tuổi: 15, học lớp 9 trường THCS Kim Đức

Thời gian phỏng vấn: Ngày 05/1/2020.

Địa điểm: Đình Kim Đái, xã Kim Đức, TP. Việt Trì. Hỏi: Được biết là Vân tham gia CLB hát xoan khá là lâu rồi thì dường như

có tình yêu, một cái duyên nào đó em đến với hát Xoan thì em có thể chia sẻ với

mọi người được không?

Trả lời: Trong gia đình em thì có ông em là trùm và mẹ em cũng hát xoan thì từ bé khi nghe tiếng hát thì em cũng bập bõm hát theo, sau này lớn lên được ông cho vào phường, được các cụ các bá dạy

Hỏi: Trong quá trình học hát xoan thì em có cảm xúc như thế nào?

Trả lời: Trong quá trình học thì em cảm thấy rất thích thú, khi e đã thích rồi

thì em sẽ dễ tiếp thu việc hát hơn.

Hỏi: Em có cảm thấy tự hào hay tình cảm gì cho hát xoan của quê hương

mình không?

Trả lời: Em cảm thấy rất tự hào vì hát xoan đã được UNESSCO được công

nhận là di sản văn hóa thế giới.

Hỏi: Trong tương lại em có ước mơ nguyện vọng gì với hát xoan không? Trả lời: Em có ước mơ là hát xoan sẽ được tuyên truyền rộng rãi cho cả

thế giới biết đến.

Biên bản phỏng vấn số 3

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Nguyễn Thị Mai Ngọc- phường Xoan An Thái Nghề nghiệp: Học sinh; Tuổi: 14 Thời gian phỏng vấn: Ngày 11/01/2020. Địa điểm: Miếu Cấm, xã Phượng Lâu, TP. Việt Trì. Hỏi: Linh thấy từ khi hát Xoan được công nhận di sản thì em thấy cộng đồng đón nhận việc đấy như thế nào và tự bản thân em thấy từ khi hát Xoan được công nhận di sản đến giờ thì hát Xoan phát triển nhiều hơn hay vẫn như vậy?

Trả lời: Từ năm 2011 hát Xoan được thế giới công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại thì em thấy cộng đồng đã quan tâm nhiều hơn và chính sách của đảng nhà nước đã quan tâm đến di sản, đó là niềm vinh dự cho em cũng là công dân của nơi Đất tổ Vua Hùng, là nơi phát ích hát Xoan thì em thấy việc cộng đồng quan tâm rất có ý nghĩa làm cho tấm lòng của bà con nơi đây có lòng tự tin, tôn trọng có trách nhiệm bảo vệ hát Xoan được phát triển lan rộng tới mọi người trên đất nước Việt Nam nói riêng và cả cộng đồng thế giới nói chung. Đó là một trách nhiệm lớn với em cũng như các cụ nghệ nhân phường em nói chung. Sự quan tâm này là niềm tự hào cho em góp phần nhỏ bé của mình trong công cuộc bảo vệ hát Xoan và đưa hát Xoan thoát khỏi tình trạng khẩn cấp và trở thành di sản văn hóa chính thức của nhân loại.

Hỏi: khi đi học hát Xoan thì em thấy hát Xoan có điều gì làm hấp dẫn em và

khiến em cảm thấy yêu hát Xoan hơn.

Trả lời: Trong hát Xoan có nhiều điều ý nghĩa, từ điệu múa có chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, là cốt lõi của truyền thống uống nước nhớ nguồn, lòng kính trọng tôn kính với các bậc Vua Hùng đã có công xây dựng đất nước, chính điều đó đã thôi thức lòng tự hào của em, từ đó nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc bảo tồn và tìm hiểu tận nơi cốt lõi, cái truyền thống cổ truyền để đưa tới mọi người cả người nghe lẫn người đọc được hiểu rõ, hiểu sâu về hát Xoan. Chúng em sẽ cố gắng phát triển hát Xoan một cách cổ nhất nhưng mà mang tính Thanh niên hơn để mọi người hiểu rõ hiểu sâu hơn nữa.

Mẫu số 2

PHỎNG VẤN THẦY CÔ GIÁO DẠY HÁT XOAN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ

Biên bản phỏng vấn 1

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Hoàng Thị Thu Hường - GV trường THCS Nông Trang, p.

Nông Trang, TP. Việt Trì

Nghề nghiệp: Giáo viên; Tuổi: 35

Thời gian phỏng vấn: Ngày 15/01/2020.

Địa điểm: Trường THCS Nông Trang, phường Nông Trang, TP. Việt Trì.

Hỏi: Đồng chí làm công tác giảng dạy ở đây lâu chưa? Trả lời: Em dạy ở đây 13 năm rồi ạ.

Hỏi: Tại sao trường lại tổ chức những lớp học hát xoan như thế này?

Trả lời: Là một giáo viên dậy âm nhạc thì chúng tôi đã được học qua các lớp

tập huấn, qua các nghệ nhân hát Xoan. Từ đó, chúng tôi về triển khai đến các em

học sinh trong toàn trường. Qua thực tế giảng dạy, không những các em học sinh

được học trong lớp mà các em còn được học các bài hát Xoan qua các hoạt động tập

thể, qua các buổi sinh hoạt sao. Từ thực tế giảng dậy thì tôi thấy các em học sinh rất

là yêu thích các làn điệu hát Xoan và các em tỏ ra rất là hứng thú với các làn điệu

hát Xoan. Từ đó, không những dậy hát Xoan cho các em học sinh mà chúng tôi còn

truyền cho các em tình yêu đối với làn điệu hát Xoan và tình yêu đối với những làn

điệu dân ca và thêm tự hào về quê hương mình ạ

Mẫu 3

PHỎNG VẤN NGHỆ NHÂN HÁT XOAN

Biên bản phỏng vấn số 1

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Lê Thị Oanh - phường Xoan Kim Đái Nghề nghiệp: Làm ruộng; Tuổi: 44 Thời gian phỏng vấn: Ngày 1/02/2020 Địa điểm: Đình Kim Đái, xã Kim Đức, TP. Việt Trì. Hỏi: Hát Xoan ở đây thì truyền từ đời này qua đời kia và dường như có những đứa bé chưa biết đọc chưa biết viết nhưng đã biết hát Xoan rồi, vậy thì hát Xoan có ý nghĩa như thế nào đối với người dân ở đây?

Trả lời: Tôi cũng thế thôi, ngày xưa tôi cũng không biết gì về Xoan cả, thấy các cụ đi hát ở gần nhà mà ngày xưa chị cũng có ông cũng đi hát Chèo, hát Xoan. Thấy ông Bà hát mình cũng tham gia. Thật ra cũng không có sách vở gì cả, cứ nghe thôi và tự nhiên thì nó thuộc, còn sau này mình hát, con cháu ở cạnh nó cũng hát theo. Thế nên là cái này là từ đời xưa truyền lại, nó tự nhiên thế thôi không có gì là phải trau truốt cả vì thế nên nó dễ hiểu dễ nghe các cháu hát theo và thích.

Hỏi: Thế mọi người đã yêu hát Xoan như thế nào trong suốt cái hoạt

động đời sống của mình ở đây.

Trả lời: Trước kia nó chỉ là tự phát ra từ các cụ ngày xưa, cách đây hơn chục năm thì Xã có hướng khôi phục lại Hát Xoan. Được sự quan tâm của các cấp Lãnh Đạo thì ông bà đi cho đến bố mẹ và các cháu cứ đi thôi và rất thích hát Xoan. Vì hát Xoan là hát tập thể nên các cháu hát cùng ông bà cũng được bố mẹ cũng được, các cháu hát với nhau cũng rất là vui.

Hỏi: Em đã từng nghe một câu chuyện đó là có một bà cụ từ khi 15, 16 tuổi đã đi học hát Xoan và hát Xoan rồi. Nhưng mà từ khi về già, cụ vẫn theo hết các buổi hát Xoan và không bỏ buổi nào. Khi về già cụ mệt yếu rồi cụ không thể đi nghe được nữa. Cụ nằm trong nhà cụ nghe thấy hát Xoan cụ không ra được cụ khóc và dường như hát Xoan không chỉ đơn giản là một nét Văn hóa mà còn là tình yêu của rất nhiều người dân ở đây có phải như thế không?

Trả lời: Nói chung là từ nhà chị mà ra, ông bà bố mẹ rất là ủng hộ. Ví dụ như lúc chị đi hát Xoan thì tối phải đi tập rồi, ngày đi làm, tối đến đi tập và chồng con rất ủng hộ hay những ngày đại đoàn kết toàn dân, mồng 8 -3 thì các chị rất thích hát Xoan và rất thích đưa hát Xoan vào những trương trình như thế.

Hỏi: Đối với chị thì hát Xoan có ý nghĩa như thế nào? Trả lời: Theo như cái suy nghĩ cá nhân tôi thấy hát Xoan là một cái tâm linh. Nếu đầu xuân đi hát Xoan đến các cửa Đình và dù có đi hát bất cứ nơi đâu thì mình thấy trong tâm rất là thoải mái. Khi đến Đình hoặc chùa người ta mời thì tôi thấy rất vinh dự, tự hào và cảm thấy thoải mái, có gì đó thôi thúc mình giữ lấy hát Xoan truyền thống của ông cha để lại và truyền tiếp kế cho các đời sau.

Biên bản phỏng vấn số 2

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Phan Thị Diệm - phường Xoan Kim Đái Nghề nghiệp: Ở nhà; Tuổi: 76 Thời gian phỏng vấn: Ngày 8/02/2020 Địa điểm: Đình Kim Đái, xã Kim Đức, TP. Việt Trì. Hỏi: Được biết, hát Xoan không đơn giản chỉ là một nét văn hóa truyền thống ở đây mà còn là một món ăn tinh thần không bao giờ thiếu được trong đời sống của mọi người. Vậy thì cụ thể điều này như thế nào?

Trả lời: Ở đây, hát Xoan có di tích gốc, chúng tôi vẫn duy trì có truyền thống từ lâu đời, không bao giờ sao nhãng truyền thống đó được. Chúng tôi quyết giữ lấy nguồn gốc, giữ lấy di sản. Truyền từ đời cha sang đời con, đời cháu…

Hỏi: Tại sao mà những thế hệ trước lại có thể yêu mến hát Xoan và

quyết tâm lưu truyền hát Xoan đến các thế hệ mai sau như vậy?

Trả lời: Hát Xoan là của nhà vua, được lưu truyền cho các thế hệ. Vì vậy chúng tôi ở đây là gốc của hát Xoan, không bao giờ chúng tôi được xao nhãng, truyền thuyết có từ bao đời nay thì chúng tôi quyết giữ lấy đến bây giờ.

Hỏi: Hát Xoan có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống văn hóa tinh

thần của những người dân nơi đây?

Trả lời: Chúng tôi ăn cũng nghĩ đến hát Xoan, ngủ cũng nghĩ đến hát Xoan, lúc nào cũng nghĩ đến. Hát Xoan thực sự là một lẽ sống, là một thứ không thể nào thiếu được trong cuộc sống của những người dân ở đây, không bao giờ có thể xao nhãng được.

Hỏi: Ở đây có cụ nào không hát Xoan nhưng đến hội vẫn đi xem không? Trả lời: Tôi thì mọi ngày vẫn đi hát Xoan với mẹ chồng, đi múa cùng các cụ trong Hùng Lô, bây giờ cao tuổi mẹ mất, những vẫn nức lòng đi cùng chị em cho vui. Mà không hát được, nom người nó yếu, hát xoan bây giờ vui vẻ phát triển nhiều cái mới, các em mới bé lên này đẹp lắm nhất là các em bắt cá. Nên chị em hát đâu tôi vẫn đi.

Biên bản phỏng vấn số 3

Thông tin về người trả lời

Họ và tên: Nguyễn Văn Quyết - trùm phường Xoan Kim Đái

Nghề nghiệp: Lao động tự do; Tuổi: 31

Thời gian phỏng vấn: Ngày 8/02/2020.

Địa điểm: Đình Kim Đái, xã Kim Đức, TP. Việt Trì.

Hỏi: Được biết, hát Xoan không đơn giản chỉ là một nét văn hóa truyền

thống ở đây mà còn là một món ăn tinh thần không bao giờ thiếu được trong đời

sống của mọi người. Vậy thì cụ thể điều này như thế nào?

Trả lời: Như tất cả mọi người đều biết, mỗi một làng quê đều có phong

tục tập quán riêng của làng ấy. Và gắn liền với những phong tục tập quán ấy thường

gắn với tín ngưỡng hoặc tập tục của địa phương. Ở quê tôi có loại hình nghệ thuật

hát Xoan. Hát Xoan được sinh ra dưới thời Vua Hùng, gắn liền với tín ngưỡng thờ

cúng Hùng Vương, vì vậy trong hát Xoan ngoài yếu tố nghệ thuật còn có yếu tố tâm

linh. Vì vậy nó gắn liền với đời sống sinh hoạt của tất cả các cư dân của làng tôi từ

lời ca, tiếng hát. Mỗi dịp xuân về, làng tôi có tổ chức hội làng, ngoài những trò chơi

dân gian, việc tế lễ ra, thì gắn liền với nó là nghệ thuật hát Xoan. Chính vì thế nó đã

ăn sâu vào máu thịt của người dân quê tôi. Vì vậy hát Xoan với người dân quê tôi là

không thể thiếu được trong mỗi dịp lễ hội và trong đời sống hàng ngày.

Hỏi: Với tư cách là một trùm Xoan, trong quá trình truyền dạy có điều gì cần

kiêng kỵ?

Trả lời: Hát Xoan cũng giống như các loại hình hát ở cửa đình khác, đều có

những kiêng kỵ và có niêm luật riêng. Hát Xoan dù có thuộc hay không thì đều phải

cầm sách vì hát Xoan giống như 1 bài cúng. Cúng ở cửa đình là đại diện cho cả làng

ra cúng ở đình, cúng cho cả làng, nên dù thuộc hay không, chúng ta vẫn phải nhìn

vào sách để làm sao cho câu từ của mình phải thật chau chuốt, chuẩn xác. Ngoài ra,

hát Xoan còn thể hiện đúng phong tục tập quán và lối sống của mỗi làng, cho nên

dù có 4 phường Xoan gốc nhưng không nhất thiết phường nào cũng phải hát giống

phường nào, mỗi một phường đều có cách hát, cách múa, cách biểu diễn khác nhau.

Hỏi: Cá nhân anh, một người đã gắn bó rất lâu với nghệ thuật hát Xoan,

đặc biệt là việc dành thời gian truyền dạy cho tất cả các em nhỏ để biết hát Xoan và

nối truyền hát Xoan. Vậy bản thân anh dành tình cảm như thế nào cho bộ môn nghệ

thuật này?

Trả lời: Tôi đến với hát Xoan như một lẽ tất yếu bởi vì lúc đầu tôi cũng không thích hát Xoan theo xu hướng chung của giới trẻ. Do tôi được sinh ra trong

một gia đình có ông nội - cụ Nguyễn Văn Vị trước là trùm phường Xoan Kim Đái,

có bà ngoại là đào hát già, sau là có thím. Lúc đầu tôi đi theo các cụ cũng chỉ là theo

ra hội đình có nhiều trò chơi dân gian… Sau đó đã được nghe các cụ hát Xoan từ lúc nhỏ, khoảng 4 - 5 tuổi. Từ đó đã ngấm dần và cảm thấy, nhìn thấy được đời

sống của ông cha ta ngày xưa, được thể hiện qua mỗi một bài bản hát Xoan, có những bài hát nói về phong tục tập quán, nói về mùa màng, … trình độ văn hóa của

ông bà mình thời phong kiến ấy...cho nên tôi thấy rất là yêu và đến với hát Xoan

một cách rất tự nhiên.

Hỏi: Có thể nói cái duyên đến với hát Xoan rất tự nhiên, vậy thì tình yêu với

hát Xoan đó được nảy nở, phát triển như thế nào?

Trả lời: Sau khi đã yêu Xoan rồi, tôi đã quyết định tham gia vào đội hát

Xoan. Vì yêu nên tôi đã tìm hiểu rất cặn kẽ, không chỉ đơn giản là học thuộc các bài

bản Xoan. Tôi đã quyết định không thể giữ cho riêng mình mà phải giữ cho toàn xã

hội, cho nên tôi đã cùng với các cụ, các cô đã tham gia truyền dạy không chỉ ở

phường mình mà tôi còn tham gia truyền dạy ở các lớp do Sở Giáo dục và đào tạo

mở, mỗi khóa cũng khoảng 70 - 80 người. Tôi cũng mở lớp truyền dạy tại nhà

mình, khoảng 20 - 30 em. Tôi cũng tham gia truyền dạy cho lớp nghệ nhân kế cận

do tỉnh mở tại xã. Ngoài ra tôi còn truyền dạy cho CLB phường Vân Phú, phường

Nông Trang và một số CLB ở Tây Cốc - Đoan Hùng, Tiên Du - Phù Ninh,…

Hỏi: Hát Xoan có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống của anh?

Trả lời: Với tôi, hát Xoan có ý nghĩa rất đặc biệt. Hát Xoan không chỉ là một bộ môn nghệ thuật mà nó rất tâm linh. Khi tôi hát Xoan, tôi thất mình được

may mắn, an lành và gắn liền mãi mãi trong cuộc sống.

Hỏi: Mỗi phường khi cùng thể hiện một điệu hát Xoan thì nó có sự khác

nhau hay đều giống nhau?

Trả lời: Hát Xoan trên nguyên tắc thì nội dung của các quả cách là giống nhau. Nhưng hát Xoan là được truyền miệng có sự dị bản, nhưng sự dị bản dựa trên phong tục tập tục đời sống của mỗi một làng nên có sự khác nhau về lời từ và cách

thức trình diễn điệu múa nhưng cơ bản nội dung vẫn là một.

Hỏi: Khi các phường Xoan giao lưu có bị khớp chênh không?

Trả lời: Phường nào có phường đó bố trí hát như của phường mình

không có sự hát xen lẫn nhau, chúng tôi hát thì chúng tôi sẽ bố trí đủ người hát bài

hát của mình, khi giao lưu thì phường nào có bài nào thì hát bài đấy thôi nên không lo sự chênh lệnh.

Hỏi: Liệu các phường có chia sẻ và học hỏi với nhau trong những làn

điệu hát Xoan?

Trả lời: Giữa các phường khi giao lưu mình đều học hỏi, chia sẻ không phải để mình trình diễn mà mình hiểu được đời sống văn hóa của cha ông mình qua bài

hát Xoan đó, ở làng đó, thời gian đó.

Hỏi: Sau 8 năm hát Xoan được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể thì

anh thấy quá trình đó có thay đổi lớn mà anh cảm nhận được với tư cách là một

trùm phường?

Trả lời: Tôi thấy hát Xoan phát triển kể cả về con người, không gian và

khối lượng khán giả. Loại hình nghệ thuật nào cũng vậy, khán giả rất quan trọng, chúng ta hát thờ thần nhưng không thể nguyên thánh nghe được mà cả khán

giả nữa thì mới kích thích sự ham muốn và học tập của các đào kép, ngày xưa khi

chưa được nhà nước quan tâm chưa được công nhận thì hát xoan chỉ được gói gọn

trong 4 phường Xoan gốc. Nhưng hiện nay tôi khẳng định ai là người dân tỉnh Phú

Thọ đều biết đến hát Xoan và nghe hát Xoan.

Thứ hai là các phường Xoan gốc đã thu hút được rất nhiều các Đào Kép trẻ

tuổi, như Phường tôi các em tham gia chỉ 6 - 7 tuổi thôi, nếu như trong một gia đình

cha truyền con nối thì mình thấy đó là sự bình thường nhưng đây các em ở gia đình

trước kia không có ai tham gia mà bây giờ các em tham gia thì đấy là sự thay đổi nữa.

Tiếp theo là về không gian biểu diễn, ngày xưa Miếu đã bị Pháp đốt, Đình Thét và

Kim Đái đều đã được phục hồi. Ngày xưa mọi người tham gia chỉ để giữ gìn cho gia đình thi bây giờ ngày nay mọi người còn vinh dự với làng xã với xã hội. Bản thân tôi

cũng vậy thôi, tôi được sinh ra từ chính mảnh đất và truyền thống gia đình của mình.

Biên bản phỏng vấn số 4

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Nguyễn Thị Lịch - Trùm phường Xoan An Thái Nghề nghiệp: Ở nhà; Tuổi: 68

Thời gian phỏng vấn: Ngày 4/02/2020. Địa điểm: Miếu Cấm, xã Phượng Lâu, TP. Việt Trì.

Hỏi: Bà tham gia phường Xoan từ bao giờ? bà có nhớ gì về phường Xoan

trước Cách mạng như thế nào?

Trả lời: Phường Xoan An Thái chúng tôi, trước Cách mạng thì tôi còn nhỏ nhưng tôi cũng biết lúc đó tôi khoảng 6, 7 tuổi. Lúc bấy giờ ông Hội làm trùm

phường của họ Xoan, làng An Thái nay có 3 họ Xoan, ông trùm họ Xoan là ông

Nguyễn Văn Trìu là ông nội tôi, ông trùm họ Nguyễn Văn Nhuận, ông trùm Nguyễn

Văn Ngữ. Thường tôi thấy các ông trùm này hay đến nhà ông tôi trao đổi với nhau cùng nhau hoạt động, 3 phường Xoan này có cùng một quyển Xoan, nội dung như

nhau, cách hát trình diễn như nhau. Trước Cách mạng các phường Xoan hoạt động vào mùng 1 tết, mùng 10/3, mùng 9/9 trình diễn tại đình An Thái. Mỗi phường Xoan

có từ 15 đến 20 người rất là trẻ còn các đào đi theo tuổi từ 18 đến 20 thì ít hơn.

Hỏi: Trước Cách mạng luyện tập như thế nào?

Trả lời: Tối nào cũng đến nhà ông tôi để luyện tập rất bài bản kỹ lưỡng,

say mê lắm đến 11 - 12h đêm mới nghỉ. Đi hát ở các nơi như Tây Cốc (Đoan Hùng), Đức Bác, Lâm Thao, đình Nhỏn, Kinh Kệ. Lúc đấy khổ lắm, đến nơi hát họ

có gì cho đấy gạo, ngô, khoai, sắn. Tôi đi theo ông đến năm 9, 10 tuổi đã biết hát

rồi, đến năm 13 tuổi tôi hát chuẩn lắm rồi, 15 tuổi đã biểu diễn rồi.

Hỏi: Đi hát các nơi là do họ đến mời hay là tự mình đi?

Trả lời: Có nơi họ mời thì mình đến nhưng cũng có nơi theo lịch hàng

năm cứ thế đến diễn như ở Tây Cốc (Đoan Hùng), Cao Mại, đình Tử Đà… Kết

nghĩa thì không mời cũng phải đến. Ông tôi kể lại cái lý do tại sao lại sang Cao Mại

hát là: Vua đưa quân đi đánh giặc thắng trận trở lại về vua đưa quân đi du xuân đến

làng An Thái xã Phượng Lâu thì vợ vua bị đau bụng dữ dội, người hầu nữ bàn với

vua là trong làng có người con gái tên là Quế Hoa múa giỏi hát hay, vua mừng quá

cho người đón về để hát cho bà nghe cho đỡ đau, Quế Hoa hát đến đâu thì bà an thai đến đấy, vua mùng quá đặt tên luôn cho làng này là làng An Thai, mãi sau này mới

thành làng An Thái. Từ đó trở đi theo cái tích đó làng An Thái mới thờ cúng vua

Hùng và hát Xoan thành thông lệ.

Hỏi: Khi chiến tranh cái Miếu có bị phá không và hát Xoan còn duy trì không? Trả lời: Cái miếu chỉ bị bom bi hỏng thôi chứ không bị phá, tôi chứng kiến chiến tranh bom đạn thế mà cái miếu vẫn còn chỉ hư hỏng rồi dân lại sửa chữa, chính vì cái miếu cổ ấy mà hát Xoan còn đến tận bây giờ. Trong chiến tranh hát

Xoan có chìm lắng nhưng tổ chức hát Xoan đình vẫn có, mùng 9/9 hàng năm xuống hồ đánh cá mang lên làm lễ mở hội.

Hỏi: Trong chiến tranh bom đạn thế thì luyện tập hát Xoan ở đâu?

Trả lời: Lúc đấy hát Xoan nó trở thành bề dày rồi không phải luyện tập

nhiều, chỉ đến ngày lễ hội thì tập trung luyện tập, mọi người có tính tự giác cao lắm. Mùng 9/9 đánh 3 hồi 9 tiếng trống thì các làng An Thái, Vân Phú, Kim Đức, Hùng

Lô, Sơn Mai, Dữu Lâu đến hết để đánh cá làm lễ mở hội đông vui lắm. Sau khi ông

Bảo mất mới truyền lại cho bố bà, lúc đấy bố bà làm ở ty công an tỉnh Phú Thọ (ông

tên là Nguyễn Tất Thắng) cứ thứ 7, chủ nhật hàng tuần ông lại về, tối thứ 7, chủ nhật lại tập hát Xoan.

Hỏi: Lớp học lúc đấy bao nhiêu người? Trả lời: Lớp chỉ 15 người thôi nhưng những người trẻ con như bà đến

xem thì nhiều lắm. Sau này ông bị tai biến lúc sắp mất ông gọi bà đến và ông giao

cho toàn bộ hồ sơ của đình, của hát Xoan và ông bảo bà giữ và nối nghiệp hát Xoan

cho ông và ông bảo sau này có ai người ta hỏi thì đưa cho người ta hết là bà phải

nhận. Nhà bà có 6 anh chị em ai cũng biết hát Xoan thế nhưng ông lại giao cho bà vì ngày xưa lúc ông bà sắp mất bảo với bố bà là sau này bàn giao lại hát Xoan cho

cái Lịch.

Hỏi: Ngày xưa trùm phường Xoan toàn là nam vậy là bà làm trùm có

thấy khó khăn gì không?

Trả lời: Bà không thấy có khó khăn gì cả, mọi người trong phường rất

tin tưởng và yêu quí bà. Năm 1997 bà đứng lên thành lập CLB có già, trẻ,

nam, nữ sau đấy tỉnh họ có chủ trương khôi phục các phường Xoan, bà cũng đưa

các bài hát Xoan cho các nhà nghiên cứu và sau đó bà nhận được quyết định của

tỉnh trả lại tên phường Xoan, cho bà thành lập câu lạc bộ hát Xoan, xã cũng tạo mọi

điều kiện cho bà. Từ khi bà lên làm trùm, bà không để đội hình như các cụ ngày

xưa, tức là không đứng yên nữa, mà di chuyển để sinh động hơn, tuy nhiên không sai gì về nghi lễ.

Hỏi: việc thay đổi như vậy có ảnh hưởng gì đến bảo tồn các yếu tố gốc của

Xoan không?

Trả lời: Về phần hát nghi lễ thì cơ bản không có gì thay đổi, vẫn giữa nguyên cách hát truyền thống của các cụ truyền lại, riêng phần hát hội, hát giao duyên thì cần có thể bổ sung thêm cho hấp dẫn. Theo tôi, bây giờ ta cần sáng tạo thêm điệu múa sinh động hơn.

Hỏi: Sau 9 năm, hát Xoan đã thay đổi như thế nào? Trả lời: Sau 4 năm hát Xoan được công nhận là DSVHPVT của nhân

loại, tôi thấy hát Xoan đã thay đổi rất nhiều. Nó sống động lên và đồng thời hiện

nay đã lan tỏa không chỉ ở phường Xoan gốc mà còn lan tỏa tất cả trong tỉnh, ngoài

tỉnh, và cả khách quốc tế cũng đến học. VD như Mỹ, Trung Quốc cũng đã đến tận phường tôi để học hát Xoan.Như vậy tôi thấy Xoan sẽ sống mãi và trường tồn cùng

với dân tộc Việt Nam.

Hỏi: Trước khi được công nhận và sau khi được công nhận, quá trình truyền

dạy có sự thay đổi như thế nào?

Trả lời: Trước đây khi chưa được công nhận, chúng ta chỉ trình diễn

trong tỉnh cũng như ở những nơi kết chạ, kết nghĩa. Nhưng từ khi được công nhận đến giờ, mọi người rất phấn khởi, người dân đất Tổ rất tự hào, rất sung sướng vì

không nghĩ rằng Xoan đã được thế giới vinh danh. Điều này đã trấn an tư tưởng mọi

người rất nhiều.

Hỏi: Tiền hỗ trợ của Nhà nước được sử dụng như thế nào?

Trả lời: Tiền đó được dùng vào việc dạy bảo các em, không được phép

sử dụng vào việc gì khác.

Hỏi: Ý kiến về chương trình hành động?

Trả lời: Tôi rất tâm đắc bởi vì chúng tôi có 4 phường Xoan đang nằm trong

vùng đất Tổ Hùng Vương, tuy 4 phường có những cái khác nhau và hiện nay đã

được trở lại phường nào phục vụ ấy cũng như được trao truyền cho tất cả các thế hệ

trẻ ở phường đó là điều rất tuyệt vời. Chúng tôi không còn những vướng mắc hay

băn khoăn học phường này lại lo phường kia hay là có những gì đó làm mất đi cái

tính cộng đồng, tính đoàn kết. Phường Xoan An Thái trước đây kiểm kê có 85 thành

viên, nhưng hiện nay đã có người. Thế hệ trẻ chúng tôi nối tiếp vào, tức là hiện nay

có em mới 7 tuổi đã đứng đưa cách và đạt giải. Đồng thời đào nhí 8 - 9 tuổi rất tuyệt

vời, rất tự tin. Thế hệ thanh niên nhiều hơn.

Biên bản phỏng vấn 5

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Nguyễn Xuân Hội - phường Xoan Phù Đức Nghề nghiệp: Ở nhà; Tuổi: 67 Thời gian phỏng vấn: Ngày 12/02/2020. Địa điểm: Đình Trung, xã Kim Đức, TP. Việt Trì.

Hỏi: Ông có thể nói cho cháu nghe về truyền thống hát Xoan của nhà

mình được không ạ?

Trả lời: Truyền thông hát Xoan của gia đình chúng tôi đã được 5 đời, từ xa xưa đã được các cụ truyền lại, bản thân tôi có 20 cháu nội, 4 đứa chắt ngoại,

trong khi tập dạy cho các cháu có những cháu chưa đi học chưa biết chữ từ đó các cháu sẽ nhập tâm học truyền khẩu, nên chúng tôi rất ham muốn truyền dạy cho các thế hệ con cháu sau này.

Hỏi: khi truyền dạy cho các thế hệ con cháu, cụ có hưởng thù lao gì không ạ? Trả lời: Việc đi dạy hát là cho vui, cho mọi người biết đến chứ không

cần thù lao cũng được… dạy không chúng tôi vẫn dạy

Biên bản phỏng vấn 6

Thông tin về người trả lời Họ và tên: Nguyễn Thị Thứ - Chủ nhiệm CLH hát Xoan phường Vân Phú Nghề nghiệp: Hưu trí; Tuổi: 60 Thời gian phỏng vấn: Ngày 15/02/2020. Địa điểm: Đình Vân Phú, phường Vân Cơ, TP. Việt Trì. Hỏi: Cô tên là gì và sinh năm bao nhiêu ạ? Trả lời: Cô tên là Nguyễn Thị Thứ, sinh năm 1957, hiện nay cô đang là chủ

nhiệm CLB hát Xoan Phường Vân Phú.

Hỏi: Cô có thể giới thiệu cho cháu về CLB hát xoan phường mình không? Trả lời: CLB hát xoan của tôi thành lập từ CLB hát ru và hát dân ca Phú thọ từ năm 2006 đến nay chúng tôi đã được hội liên hiệp Phụ nữ phường Vân Phú công nhận là CLB hát xoan và hát du. Chúng tôi rất đam mê hát du và hát dân ca, sau khi hát xoan được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại thì chúng tôi được phường vân phú công nhận là CLB hát Xoan thì chúng tôi đã rất tích cực luyện tập đam mê về hát xoan, chúng tôi nghĩ sẽ đóng góp một phần nhỏ bé của mình vào để gìn giữ và bảo vệ di sản của nhân loại, được các thành viên trong CLB đam mê và nhiệt tình tập luyện ngày đêm không kể nắng mưa rét mướt, chúng tôi cho nghỉ 1 -2 tối là các thành viên lại kêu gọi cho chúng tôi đi tập. Từ những lòng đam mê đó từ năm 2014, chúng tôi được Tỉnh công nhận là CLB hát Xoan và dân ca Phú Thọ thì chúng tôi lại càng đem một tư duy, ý thức để làm sao rèn luyện tập luyện hơn nữa để đạt được long mong muốn của Tỉnh Phú Thọ đã công nhận chúng tôi. Đặc biệt là CLB chúng tôi có các thành viên đa thế hệ từ nhỏ các cháu có 5 tuổi cho đến bác cao tuổi nhất là 75 tuổi, CLB chúng tôi lúc đầu có 30 thành viên thôi, bây giờ đã có trên 70 thành viên, chúng tôi có 22 cháu là thiếu niên, 10 cháu là thanh niên, 10 người trung niên. Chúng tôi đều đam mê nên mới có hoạt động như hôm nay, chúng tôi còn giúp nhau về ý thức, tư duy, lối sống đều thay đổi./.

Phụ lục 3

LỄ ĐÓN BẰNG CÔNG NHẬN HÁT XOAN LÀ DI SẢN VĂN HÓA ĐẠI DIỆN CỦA NHÂN LOẠI

Ông Michael Croft, Trưởng đại điện Văn phòng UNESCO Việt Nam đã trao bằng

của UNESCO ghi danh hát Xoan Phú Thọ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của

nhân loại (Ảnh: Trung kiên – TTXVN

Trình diễn hát Xoan của phường Xoan Phượng Lâu. Ảnh: Thanh Hà - TTXVN

Điệu múa hát Xoan truyền thống do các nghệ nhân tỉnh Phú Thọ trình diễn.

Ảnh: Nhật Anh – TTXVN

Hoạt động ngoại khóa truyền dạy và trình diễn hát Xoan của học sinh Trường THCS xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Buổi ngoại khóa với chủ đề “Trường học gắn với di sản văn hóa Hát Xoan

Phú Thọ” tại miếu Lãi Lèn của học sinh Trường THCS Kim Đức, Tháng 1/2020

Các em học sinh hào hứng khi được các Nghệ nhân phường Xoan gốc truyền dạy Hát Xoan

Học sinh các trường THCS trên địa bàn thành phố Việt Trì tham quan tìm hiểu

Bảo tàng Hùng Vương (thành phố Việt Trì)

Hoạt động giảng dạy Hát Xoan cho lớp 6 tại Trường THCS Kim Đức, thành phố Việt Trì

Hoạt động trải nghiệm thực tế của học sinh Trường THCS Nông Trang, thành phố Việt Trì tại Khu Di tích lịch sử Đền Hùng

Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo tổ chức lớp truyền dạy Hát Xoan cho giáo viên dạy âm nhạc trong các trường tiểu học và trung

học cơ sở trên địa bàn tỉnh. Lớp truyền dạy diễn ra từ ngày 17 - 26/10/2019.

Giảng viên truyền đạt kiến thức về nghệ thuật trình diễn Hát Xoan đến các học viên

Phụ lục 4

NGHỆ NHÂN HÁT XOAN TIÊU BIỂU CỦA PHÚ THỌ

1. Nghệ nhân Nguyễn Thị Bẩm

- Năm sinh: 1937. - Quê quán: Thôn An Thái, xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Thôn An Thái, xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia học hát Xoan từ nhỏ, am hiểm và trình diễn xuất sắc các bài bản hát Xoan cổ. Có đóng góp tích cực trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị giá trị di sản văn hóa hát Xoan Phú Thọ: nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương, cung cấp tư liệu cho các nhà nghiên cứu,…

- Từ năm 2005 đến nay tích cực tham gia tuyên truyền quảng bá hát Xoan thông qua các buổi trình diễn ở Phượng Lâu, phường Minh Phương, phường Dữu Lâu - Thành phố Việt Trì; huyện Lập Thạch - tỉnh Vĩnh Phúc; cung cấp các tư liệu hát Xoan phục vụ hoàn thiện hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”. - Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

2. Nguyễn Ngọc Bảo

- Năm sinh: 1931 - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 10, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Tham gia học hát Xoan năm 1985, năm 1990 bắt đầu truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương. Hiện là thành viên phường Xoan Thét. Nắm vững và trình diễn thuần thục tất cả các bài bản Xoan cổ. - Nhiệt tình tham gia trình diễn tuyên truyền quảng bá Hát Xoan Phú Thọ tại các địa phương trong và ngoài tỉnh; tham gia cung cấp các tư liệu, trình diễn tại các Hội thảo khoa học trong nước, phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì có thành tích trong công tác bổ

sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

3. Nguyễn Thị Bảy

- Năm sinh: 1923. - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 10, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia học hát Xoan năm 17 tuổi, hiện là thành viên phường Xoan Phù Đức. Trước Cách mạng tháng Tám cùng các thành viên trong làng Xoan tham gia giao lưu tại xã Sơn Đông, Triệu Đề huyện Lập Thạch, làng Phú Lâm huyện Lâm Thao, đình Tây Cốc huyện Đoan Hùng. - Từ năm 1998 đến nay, nhiệt tình tham gia truyền dạy, trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm của địa phương, thành phố Việt Trì và của tỉnh Phú Thọ. Tham gia cung cấp tư liệu, trình diễn tại Hội thảo khoa học phục vụ hoàn thiện hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu nghệ

nhân dân gian; kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

4. Nguyễn Văn Bình

- Năm sinh: 1917 - Đã mất - Quê quán: xã Hương Nộn, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ. - Thực hành thuần thục và truyền dạy nhiều bài Hát Xoan cổ cho các thế hệ của Câu lạc bộ Hát Xoan xã Hương Nộn; đội ca khúc cách mạng của huyện, Trường THCS Hương Nộn. - Đã có đóng góp nhất định trong việc tuyên truyền, quảng bá Hát Xoan Phú Thọ cho các thế hệ tại địa phương; cung cấp nhiều tư liệu có giá trị về Hát Xoan cho các cấp, các ngành, các nhà nghiên cứu của tỉnh Phú Thọ và

Trung ương.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND huyện Tam Nông tặng Giấy khen - Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

5. Phùng Thị Bình

- Năm sinh: 1960 - Quê quán: xã Trung Nghĩa, huyện Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu phố La Phù, TT Thanh Thủy, h. Thanh Thủy, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia thành lập 40 câu lạc bộ Hát Xoan, góp phần to lớn trong việc truyền dạy Hát Xoan Phú Thọ cho các thế hệ trên địa bàn huyện Thanh Thủy. Truyền dạy hát Xoan cho 19 lớp học cho các Câu lạc bộ Hát Xoan, các trường học trên địa bàn huyện Thanh Thủy, tổng số: 728 người. - Cung cấp tư liệu về Hát Xoan cho các nhà nghiên cứu Trung ương phục vụ công

tác xây dựng Hồ sơ Hát Xoan.

- Từ năm 1994 đến nay: Trực tiếp tổ chức và tham gia các chương trình Hát Xoan

của huyện Thanh Thủy phục vụ giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng.

- Từ 2014 - 2015: 01 Giấy khen của UBND huyện Thanh Thủy và 19 Giấy chứng nhận của các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Thanh Thủy vì đã có nhiều đóng góp tích cực trong việc truyền dạy Hát Xoan và thành lập Câu lạc bộ Hát Xoan.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 6. Triệu Thị Chĩ

- Năm sinh: 1923. - Quê quán: xã Đức Bác, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc. - Thường trú: Thôn Nam Giáp, xã Đức Bác, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc - Từ năm 1942- 1945 tham gia học hát Xoan ở lễ hội Trống Quân Đức Bác. - Từ năm 1981 đến nay truyền dạy cho nhiều thế hệ trong xã các làn điệu hát hội trong hát Xoan, trống quân Đức Bác. - Cung cấp tư liệu liên quan đến hát Xoan Phú Thọ phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa

phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 7. Lê Thị Câu

- Năm sinh: 1938 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 4, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia trình diễn hát Xoan năm 1996. Hiện là thành viên phường xoan Phù Đức. Nhiệt tình trong hoạt động truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ kế tiếp tại địa phương. - Thường xuyên tham gia các hoạt động của phường Xoan Phù Đức, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan Phú Thọ; trình diễn hát Xoan trong các kỳ tiệc lệ tại đình làng, các ngày lễ, ngày kỷ niệm, phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

8. Nguyễn Thị Chuông

- Năm sinh: 1955 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 6, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thành viên phường Xoan An Thái. Nhiệt tình, trách nhiệm trong hoạt động truyền dạy Hát Xoan cho các thế hệ. Năm 2011, tham gia truyền dạy Hát Xoan tại các huyện Thanh Sơn, Cẩm Khê, Hạ Hòa. - Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan trong các kỳ tiệc lệ tại đình An Thái, miếu Cấm, đình Hùng Lô, đình Cao Mại…Tích cực, nhiệt tình tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm, các nhiệm vụ chính trị của địa phương; tham gia các hoạt động tuyên truyền quảng bá Hát Xoan Phú Thọ: Năm 2009 tại Yên Bái; năm 2012 tại Hà Nội.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

9. Lê Thị Cử

- Năm sinh: 1939 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 3, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia hát Xoan từ sau năm 1975, hiện là thành viên phường xoan Kim Đới. Nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương. - Tích cực tham gia trình diễn hát Xoan tại đình làng Kim Đới và các di tích trong thành phố Việt Trì trong các ngày hội làng, ngày lễ, ngày kỷ niệm của địa phương. Nhiệt tình tham gia cung cấp tư liệu, trình diễn hát Xoan phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2011: Giấy khen của Viện trưởng Viện âm nhạc vì đã có thành tích trong

công tác bổ sung xây dựng hồ sơ Hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 10. Phan Thị Diệm

- Năm sinh: 1938 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 2, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan năm 17 tuổi, nắm vững và trình diễn thuần thục tất cả các bài bản hát Xoan cổ. Từ năm 1997 đến nay tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương. Thường xuyên tham gia trình diễn, tuyên truyền quảng bá hát Xoan tại các địa phương trong và ngoài tỉnh. - Nhiệt tình cung cấp tư liệu về các bài hát Xoan cổ, trình diễn phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản

văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”; tặng thưởng Kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam.

- Năm 2011 được Viện Âm nhạc Việt Nam tặng Giấy khen vì có thành tích trong

công tác bổ sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

11. Vũ Văn Dinh

- Năm sinh: 1927. - Quê quán: xã Tiên Du, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 7, xã Tiên Du, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia học hát Xoan từ nhỏ, trình diễn thuần thục các bài hát Xoan cổ. Nhiệt tình tham gia trình diễn hát Xoan vào các dịp hội làng. Có nhiều đóng góp tích cực trong việc truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trên địa bàn xã Tiên Du - Năm 2010 đạt giải A Liên hoan tiếng hát làng Xoan lần II.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu

“Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

12. Phùng Thị Dung

- Năm sinh: 1957 - Quê quán: xã Phú Lộc, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 6, xã Phú Nham, h. Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia trình diễn hát Xoan từ năm 1985. Tích cực, nhiệt tình trong hoạt động truyền dạy Hát Xoan tại địa phương. Mở lớp truyền dạy miễn phí cho học sinh cấp Tiểu học và THCS xã Phú Nham. - Từ năm 1985 đến nay thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan vào các ngày lễ, tết tại: đình Cả, miếu Đồn, miếu Mơ (xã Phú Nham); đền Nhà Bà (xã Tiên Du)...trình diễn vào các ngày lễ, ngày kỷ niệm, phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

13. Triệu Thị Dung

- Năm sinh: 1924. - Quê quán: xã Đức Bác, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc - Thường trú: Thôn Giáp Trung, xã Đức Bác, h. Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc - Từ năm 1942- 1945 tham gia học hát Xoan ở lễ hội Trống Quân Đức Bác, đến nay đã thuần thục các làn điệu hát Xoan trong hát hội. - Từ năm 1981 - 1997 truyền dạy cho 30 người trong xã các làn điệu hát hội trong hát Xoan, trống quân Đức Bác. - Cung cấp các thông tin liên quan đến hát Xoan Phú Thọ phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận Hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 14. Bùi Thị Dụ

- Năm sinh: 1940 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 1, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia trình diễn hát Xoan từ năm 1956 tại đình làng. Hiện là thành viên phường xoan Kim Đới, nắm giữ, trình diễn thuần thục tất cả các bài bản hát Xoan ở cả ba chặng Xoan; kỹ năng hát, múa của đào Xoan. Nhiệt tình truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ đào, kép Xoan kế tiếp. - Từ năm 1998 đến nay, tham gia trình diễn hát Xoan tại đình làng và các di tích: Đình Lâu Thượng, đình Hùng Lô, đình Vĩnh Mộ…tích cực tham gia sưu tầm, tập hợp các tư liệu về Hát Xoan; cung cấp các tư liệu và trình diễn Hát Xoan phục vụ cho công tác xây dựng Hồ sơ di sản Hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2011: Giấy khen của Viện trưởng Viện âm nhạc vì đã có thành tích trong

công tác bổ sung xây dựng Hồ sơ Hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2015 được UBND tỉnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

15. Lê Thị Đá

- Năm sinh: 1909 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 4, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Trước năm 1954 theo các cụ học hát Xoan tại đình làng, sau năm 1954 tham gia trình diễn hát Xoan tại các lễ hội của địa phương. Năm 1962 về thu âm tại Viện Âm Nhạc. - Năm 1998 tham gia Câu lạc bộ làng Xoan xã Kim Đức, phối hợp các thành viên Câu lạc bộ truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trên địa bàn xã. Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm, phục vụ các nhiệm vụ chính trị tại địa phương.

- Cung cấp tư liệu về các bài bản hát Xoan cổ, nghệ thuật trình diễn hát Xoan, tham gia trình diễn tại hội thảo khoa học trong nước và quốc tế phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 1978 tham gia Liên hoan dân ca tại Bắc Ninh được Huy Chương Bạc. - Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”; Kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu

“Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

16. Bùi Thị Đạm

- Năm sinh: 1934 - Quê quán: xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 9, xã Tử Đà, h. Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ - Tham gia học hát Xoan từ nhỏ, năm 1998 tham gia Câu lạc bộ hát Xoan An Thái, nay là phường Xoan An Thái, xã Phượng Lâu. Am hiểu và trình diễn thuần thục các bài bản Xoan cổ, nhiệt tình tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương; tuyên truyền, quảng bá hát Xoan Phú Thọ đến các vùng miền. - Tích cực cung cấp các tư liệu, tham gia trình diễn phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

17. Nguyễn Thị Điệp

- Năm sinh: 1928. - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 2, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia hát Xoan từ năm 14 tuổi. Nắm vững và trình diễn thuần thục các bài bản hát Xoan cổ; nhiệt tình truyền dạy Hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương. Tích cực tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm, phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương. - Tham gia cung cấp các tư liệu, trình diễn phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu Nghệ

nhân dân gian.

- Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

18. Nguyễn Văn Đọc

- Năm sinh: 1933 - Đã mất - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia học hát Xoan từ năm 17 tuổi, am hiểu và trình diễn thuần thục các bài bản hát Xoan cổ. Nhiệt trình trong hoạt động truyền dạy Hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương. - Tham gia trình diễn tuyên truyền quảng bá về hát Xoan Phú Thọ trong và ngoài tỉnh: chương trình Làng Việt, đêm Xoan ngoại giao, trình diễn tại Hội thảo khoa học phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu

“Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

19. Bùi Thị Hà

- Năm sinh: 1965 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 6, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thành viên của phường Xoan An Thái. Nhiệt tình, trách nhiệm trong hoạt động truyền dạy Hát Xoan cho các thế hệ tại các địa phương trong tỉnh. - Thường xuyên tham gia trình diễn Hát Xoan tại đình An Thái, miếu Cấm, đình Lâu Thượng, đình Hùng Lô, đình Cao Mại…; trình diễn phục vụ các ngày lễ, các nhiệm vụ chính trị của địa phương.

- Liên tục từ năm 2005 đến nay: tham gia trình diễn tuyên truyền, quảng bá hát

Xoan Phú Thọ tại Đồng Mô - Hà Tây; Yên Bái; Hà Nội...

- Năm 2015 được UBND tỉnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

20. Nguyễn Thị Hải

- Năm sinh: 1928. - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 3, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Từ nhỏ đến năm 1964 tham gia biểu diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ hội tại địa phương, nắm vững và trình diễn thuần thục các bài bản Xoan cổ. Nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại xã An Thái, góp phần tích cực vào việc tái lập phường Xoan An Thái năm 2006. - Tham gia cung cấp các tư liệu về các bài hát Xoan cổ, hiện vật, trang phục biểu diễn phục vụ hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2005 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2006 được Sở Văn hóa- Thông tin tỉnh Phú Thọ tặng Giấy khen. - Năm 2011 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen. - Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”. 21. Lê Thị Hệ

- Năm sinh: 1945 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 4, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan từ năm 18 tuổi, hiện là thành viên phường xoan Phù Đức. Nhiệt tình truyền dạy hát xoan cho các thế hệ kế tiếp tại địa phương. - Từ năm 1996 đến nay nhiệt tình tham gia trình diễn hát Xoan tại đình làng, đình An Thái, đình Lâu Thượng; trình diễn tại Lễ hội Đền Hùng; Kỷ niệm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội; Bảo tàng Dân tộc học; Lễ đón nhận bằng Di sản Hát Xoan; Lễ vinh danh "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương"…góp phần trong hoạt động tuyên truyền, quảng bá hát Xoan Phú Thọ đến các vùng miền.

- Nhiệt tình cung cấp tư liệu Hát Xoan cổ cho các nhà nghiên cứu dân gian trong và

ngoài tỉnh.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 22. Bùi Thị Huê

- Năm sinh: 1939 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 9, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan từ năm 17 tuổi, hiện là thành viên phường Xoan Thét. Thường xuyên trình diễn tại các di tích miếu lãi Lèn, đình Thét, đình Hùng Lô, đình An Thái; nhiệt tình tham gia trình diễn tuyên truyền quảng bá hát Xoan Phú Thọ đến các vùng, miền; trình diễn tại đêm Xoan ngoại giao tại Hà Nội, chương trình làng Việt tại đình Lâu Thượng, trình diễn tại Lễ hội

Đền Hùng qua các năm…

- Tích cực tham gia cung cấp tư liệu và trình diễn tại hội thảo trong nước phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2003: Giấy khen của Giám đốc Sở Văn hóa, TT & Thể thao. - Năm 2011: Giấy khen của Viện trưởng Viện âm nhạc vì đã có thành tích trong

công tác bổ sung xây dựng Hồ sơ Hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

23. Lê Thị Huệ

- Năm sinh: 1940 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, Phú Thọ - Thường trú: Khu 4, xã Kim Đức, TP Việt Trì, Phú Thọ - Học hát Xoan từ năm 14 tuổi, hiện là thành viên của phường Xoan Phù Đức, nắm vững và trình diễn thuần thục các bài bản hát Xoan cổ. Từ năm 1991 đến nay thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm, phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương và của tỉnh.

- Tham gia cung cấp tư liệu, trình diễn tại Hội thảo khoa học trong nước và quốc tế phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2006 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2009 được UBND xã Kim Đức tặng Giấy khen. - Năm 2011 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì có thành tích trong công tác bổ

sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

24. Nguyễn Thị Hon

- Năm sinh: 1922 - Đã mất - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan năm 12 tuổi, tham gia truyền dạy Hát Xoan cho các thế hệ ở địa phương từ năm 1990. Nắm vững và trình diễn thuần thục tất cả các bài bản hát Xoan cổ. - Nhiệt tình cung cấp các tư liệu về các bài Xoan cổ: bỏ bộ, xin huê đố chữ, hát đối, hát ví.., các điển tích, nghệ thuật trình diễn hát Xoan; tham gia trình diễn quảng bá về hát Xoan Phú Thọ tại các địa phương trong và ngoài tỉnh;

trình diễn tại hội thảo khoa học phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”; kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu

“Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

25. Nguyễn Xuân Hội

- Năm sinh: 1951 - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 4, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Năm 13 tuổi học hát Xoan, năm 1990 bắt đầu truyền dạy hát Xoan tại Phường Xoan Phù Đức. Từ đó đến nay luôn nhiệt tình truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương. Thường xuyên trình diễn tại các cửa đình: miếu Lãi Lèn, đình Hùng Lô, đình Lâu Thượng - TP. Việt Trì; trình diễn hát Xoan phục vụ giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền

Hùng qua các năm.

- Cung cấp tư liệu, trình diễn phục vụ Hội thảo khoa học trong nước và quốc tế, các chương trình quảng bá hát Xoan: Chương trình Làng Việt, đêm Xoan ngoại giao tại Bảo tàng dân tộc học,… phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2006 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”; Sở Văn hóa, Thông tin tặng Giấy khen.

- Năm 2011 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì có thành tích trong công tác bổ

sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

26. Nguyễn Thị Kiến

- Năm sinh: 1950 - Quê quán: xã Minh Phú, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Thôn 6, xã Minh Phú, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ. - Có vai trò quan trọng hoạt động phổ biến, truyền dạy Hát Xoan của địa phương từ những năm 1996. Nhiệt tình tham gia truyền dạy Hát Xoan cho các Câu lạc bộ, các trường học trong xã, các đội văn nghệ, tại xã các: Minh Phú, Tiêu Sơn, Chân Mộng, Minh Tiến (Đoan Hùng), xã Phú Mỹ (Phù Ninh)…

- Từ năm 2011 - 2015, thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ hoạt động

tuyên truyền hát Xoan ở địa phương và trong tỉnh; Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội Đền Hùng.

- Năm 2015: Giấy chứng nhận đạt giải C của BTC các hoạt động văn hóa, văn nghệ phục vụ Giỗ Tổ Hùng Vương - Lễ hội đền Hùng; được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

27. Phan Thị Kiếm

- Năm sinh: 1914 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 1, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia học hát Xoan năm 15 tuổi, năm 1955 trình diễn thuần thục các bài bản hát Xoan cổ. Hiện là thành viên của phường Xoan Kim Đới. Từ năm 1955 đến năm 2008 nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trên địa bàn xã Kim Đức. Tích cực tham gia trình diễn hát Xoan tại địa phương vào các ngày lễ, tết, phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương.

- Cung cấp các tư liệu: Nghệ thuật trình diễn hát Xoan, trang phục biểu diễn phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian” và Kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian.

- Năm 2012 được UBND tỉnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”. - Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

28. Nguyễn Thị Lịch

- Năm sinh: 1950 - Quê quán: Thôn An Thái, xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 3, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan năm 13 tuổi, hiện là Trùm phường Xoan An Thái; có đóng góp lớn trong hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể hát Xoan Phú Thọ. - Từ 2006 đến nay, mở các lớp truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại địa phương; nhiệt tình, trách nhiệm tham gia truyền dạy hát Xoan cho các địa

phương, cơ quan, đơn vị trên địa bàn toàn tỉnh.

- Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm, các nhiệm vụ chính trị của địa phương và của tỉnh; tích cực tuyên truyền quảng bá hát Xoan tới các vùng miền.

- Cung cấp bản thảo Xoan cổ và các hiện vật trưng bày cho Bảo tàng Hùng Vương, tham gia trình diễn quảng bá, giới thiệu hát Xoan tại các hội thảo khoa học trong nước và quốc tế phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2005 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2011 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì có thành tích trong công tác bổ

sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

29. Nguyễn Thị Liên

- Năm sinh: 1964 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 6, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia hát Xoan năm 1999, hiện là thành viên của phường Xoan An Thái. Nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ, từ năm 2014 - 2015 truyền dạy Hát Xoan cho 20 học trò ở lớp nghệ nhân kế cận và 40 học trò ở lớp cộng đồng tại xã Phượng Lâu. - Từ năm 1999 đến nay: Thường xuyên tham gia trình diễn tuyên truyền quảng bá hát Xoan tại các di tích trong và ngoài tỉnh: đình An Thái, miếu Cấm, đình Lâu Thượng, đình Cao Mại, đình Hùng Lô, đình Vân Cơ (Phú Thọ), đình Đông Phú (Yên Bái)… - Năm 2015 được UBND tỉnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

30. Nguyễn Thị Liên

- Năm sinh: 1939 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 3, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan từ năm 15 tuổi, hiện là thành viên của phường Xoan An Thái. Nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trên địa bàn xã Phượng Lâu. Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan vào các dịp lễ, tết, các kỳ tiệc lệ tại đình làng, trình diễn phục vụ nhiệm vụ chính trị của các địa phương trong tỉnh.

- Từ năm 2005 - 2011 tích cực tham gia đóng góp tư liệu, trình diễn phục vụ hoàn thiện hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2011 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

31. Nguyễn Văn Lợi

- Năm sinh: 1935 - Quê quán: Thôn An Thái, xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 3, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Năm 35 tuổi học hát Xoan, am hiểu và trình diễn thuần thục các bài bản hát Xoan cổ, nhiệt tình trong hoạt động truyền dạy hát Xoan tại địa phương. Tích cực tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm của địa phương, tuyên truyền quảng bá Xoan đến các vùng miền. - Tham gia cung cấp tư liệu, trình diễn tại các hội thảo phục vụ xây hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

- Năm 2005 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2011 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì có thành tích trong công tác bổ

sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

32. Nguyễn Thị Mót

- Năm sinh: 1936 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Thôn An Thái, xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Học hát Xoan từ nhỏ, hiện là thành viên của phường Xoan An Thái. Từ năm 2005 đến nay tích cực truyền dạy hát Xoan cho con cháu, các thế hệ trẻ tại địa phương. - Nhiệt tình cung cấp tư liệu, trình diễn phục vụ công tác xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa

phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

33. Lê Thị Nghĩa

- Năm sinh: 1932 - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 2, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Từ năm 1955 -1960 tham gia học hát Xoan, am hiểu và trình diễn xuất sắc các bài bản hát Xoan cổ. Từ năm 1997, nhiệt tình tham gia trong hoạt động truyền dạy hát Xoan đến các thế hệ tại địa phương; thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm, phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương.

- Tích cực cung cấp tư liệu, tham gia trình diễn hát Xoan Phú Thọ tại các hội thảo khoa học quốc tê, trong nước phục vụ xây hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2011 được Viện trưởng Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì đã có thành tích

trong công tác bổ sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 34. Nguyễn Thị Ngọc

- Năm sinh: 1940 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 9, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia hát Xoan từ những năm kháng chiến chống Mỹ, hiện là thành viên phường xoan Thét. Nhiệt tình truyền dạy hát xoan cho các thế hệ kế tiếp, đã truyền dạy được 90 học trò.

- Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan tại miếu Lãi Lèn, đình Lâu Thượng, đình Thét, Lễ hội đền Hùng qua các năm phục vụ các

ngày lễ, ngày kỷ niệm, nhiệm vụ chính trị của địa phương và của tỉnh.

- Nhiệt tình tham gia cung cấp tư liệu và trình diễn phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2011: Giấy khen của Viện trưởng Viện âm nhạc vì đã có thành tích trong

công tác bổ sung xây dựng hồ sơ Hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

35. Lê Xuân Ngũ

- Năm sinh: 1938 - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 5, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Là trùm phường Xoan Phù Đức, xã Kim Đức. Tích cực truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ ở địa phương, thường xuyên tham gia trình diễn các tiết mục hát Xoan phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương và của tỉnh. - Từ năm 2009 đến năm 2010 tham gia trình diễn tại các hội thảo khoa học trong nước và quốc tế, cung cấp tư liệu xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp

của nhân loại

- Năm 1979 tham gia Hội diễn dân ca nhạc cổ truyền khu vực III tại Hà Bắc đoạt

Huy chương vàng và Bằng khen của Bộ Văn hóa.

- Năm 2006 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”; UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen.

- Năm 2011 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì có thành tích trong công tác bổ

sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

36. Nguyễn Thị Nhân

- Năm sinh: 1926 - Đã mất - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 9, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan từ năm 12 tuổi, từ năm 1954 tham gia hoạt động cùng làng Xoan Thét hát Xoan giao lưu với các làng Xoan ở Cao Mại, huyện Lâm Thao; Tây Cốc, huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ và làng Xoan Triệu Đề, huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc. - Cung cấp những làn điệu Xoan cổ, trang phục biểu diễn, nghệ thuật trình diễn hát Xoan phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị

UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

37. Nguyễn Thị Nhang

- Năm sinh: 1945 - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 6, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Năm 15 tuổi tham gia học hát Xoan, tích cực biểu diễn tại lễ hội của địa phương. Nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các cháu thanh, thiếu niên trên địa bàn xã Kim Đức. - Thường xuyên tham gia trình diễn phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương và của tỉnh; trình diễn tại Hội thảo khoa học trong nước và quốc tế phục vụ công tác xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân

Hát Xoan Phú Thọ”.

38. Lê Thị Phại

- Năm sinh: 1948 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 4, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan từ năm 17 tuổi, hiện là thành viên phường xoan Phù Đức. Nhiệt tình trong hoạt động truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ kế tiếp tại địa phương. - Từ năm 1996 đến nay thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan vào các dịp lễ hội của làng, lễ hội Đền Hùng qua các năm. Trình diễn hát Xoan và cung cấp tư liệu cho các cơ quan Báo Phú Thọ, Đài Truyền hình VTV1, VTV4, VTC14,… cung cấp tư liệu phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại. - Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 39. Đỗ Thị Phấn

- Năm sinh: 1940 - Quê quán: xã Bình Bộ, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 3, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia hát Xoan từ năm 16 tuổi, hiện là thành viên phường xoan Kim Đới. Từ năm 1998 đến nay nhiệt tình tham gia trình diễn hát Xoan tại đình làng Kim Đới, đình Lâu Thượng, đình Hùng Lô, Lễ hội Đền Hùng,.. - Tích cực truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ kế tiếp tại địa phương. - Nhiệt tình tham gia cung cấp tư liệu và trình diễn để phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2011: Giấy khen của Viện trưởng Viện Âm nhạc vì đã có thành tích trong

công tác bổ sung xây dựng Hồ sơ Hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2015: UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

40. Nguyễn Văn Phấn

- Năm sinh: 1917 - Quê quán: xã Đức Bác, huyện Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc - Thường trú: Thôn Giáp Thượng, xã Đức Bác, h. Sông Lô, tỉnh Vĩnh Phúc -Từ năm 1936 -1945 đã trực tiếp tham gia hát Xoan ở lễ hội Trống Quân Đức Bác. Thuộc và trình diễn thuần thục các làn điệu hát Xoan như: mó cá, xin huê đố chữ, hát đúm.... Từ 1981 - 1997 truyền dạy hát Xoan cho 39 người trong làng, xã. - Tích cực cung cấp các tài liệu liên quan đến hát Xoan Phú Thọ phục vụ

xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp như: các bài Xoan cổ, trang phục, cách trình diễn các bài hát Xoan,… - Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

41. Đào Thị Phụng

- Năm sinh: 1920 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 8, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia học hát Xoan năm 16 tuổi, hiện là thành viên phường Xoan Thét. Nhiệt tình truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trong địa bàn xã. Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm của địa phương. - Cung cấp các tư liệu về trang phục biểu diễn, điển tích, nghệ thuật trình diễn hát Xoan, biểu diễn tại các Hội thảo khoa học phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”; kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

42. Nguyễn Thị Quy

- Năm sinh: 1906 - Đã mất - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 4, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Năm 15 tuổi tham gia học hát Xoan, năm 18 tuổi tham gia biểu diễn ở các cửa đình: Cao Mại, Bình Nghé - huyện Đoan Hùng, đình An Đạo, Tử Đà, An Thái - huyện Phù Ninh. Nhiệt tình tham gia trình diễn hát Xoan cùng các thành viên phường Phù Đức vào kỳ tiệc lệ của di tích, vào dịp lễ, tết tại địa phương. Tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ tại địa

phương từ năm 1994.

- Cung cấp các tư liệu về các điển tích, bài hát Xoan cổ, nghệ thuật trình diễn phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

43. Nguyễn Thị Sinh

- Năm sinh: 1944 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 6, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thành viên của phường Xoan An Thái. Nhiệt tình tham gia truyền dạy cho các cháu thanh, thiếu niên, nhi đồng trong thôn; tham gia truyền dạy cho lớp Xoan cộng đồng. Một số người đã trở thành đào, kép Xoan của phường Xoan, tham gia trình diễn hát Xoan ở địa phương và Lễ hội đền Hùng.

- Thường xuyên tham gia trình diễn Hát Xoan tại đình An Thái, miếu Cấm, đình Lâu Thượng, đình Hùng Lô, đình Cao Mại…; trình diễn phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm, các nhiệm vụ chính trị của địa phương.

- Liên tục từ năm 2005 đến nay: tham gia trình diễn tuyên truyền, quảng bá hát

Xoan Phú Thọ tại các địa phương trong tỉnh và ở các tỉnh Hà Tây, Yên Bái; Hà Nội.

- Năm 2015 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”. 44. Nguyễn Thị Sung

- Năm sinh: 1913 - Đã mất - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Học hát Xoan từ năm 1929. Từ năm 1955- 2008 tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trên địa bàn xã. Nhiệt tình tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ các ngày lễ, ngày kỷ niệm của địa phương. - Cung cấp tư liệu về các bài hát Xoan, tham gia trình diễn hát Xoan tại các chương trình, hội thảo phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn

cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian” và Kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

45. Nguyễn Thị Sủng

- Năm sinh: 1925 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 9, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Năm 10 tuổi đã được học hát Xoan từ mẹ đẻ, năm 15 tuổi biểu diễn thành thục các bài hát Xoan cổ phục vụ lễ hội tại địa phương. - Năm 1978 tham gia thành lập Câu lạc bộ hát Xoan làng Thét và được bầu làm chủ nhiệm Câu lạc bộ, tổ chức truyền dạy hát Xoan cho nhiều người, thuộc nhiều thế hệ trên địa bàn xã. Từ đó, thường xuyên tham gia

trình diễn hát Xoan tại địa phương vào các ngày lễ hội làng, ngày lễ của đất nước.

- Nhiệt tình cung cấp tư liệu về trang phục biểu diễn, điển tích, nghệ thuật trình

diễn; tham gia trình diễn hát Xoan tại các Hội thảo khoa học phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 1998 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam tặng Bằng khen. - Năm 2006 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân dân gian”; tặng thưởng Kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam; Sở Văn hóa, Thông tin tỉnh Phú Thọ tặng Giấy khen.

- Năm 2011 được Viện âm nhạc tặng Giấy khen - Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

46. Nguyễn Thị Tạch

- Năm sinh: 1929 - Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 10, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan năm 17 tuổi, tham gia hát Xoan từ những năm kháng chiến chống Mỹ. Hiện là thành viên phường Xoan Thét. Nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ kế tiếp tại địa phương. - Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan tại các di tích: đình Thét, miếu lãi Lèn; hát Xoan với các làng kết nước nghĩa, trình diễn phục vụ lễ

hội Đền Hùng.

- Tham gia cung cấp tư liệu và trình diễn để phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

- Năm 2015: UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”. 47. Lê Thị Tân

- Năm sinh: 1932 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 2, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Tham gia học hát Xoan năm 23 tuổi, am hiểu và trình diễn xuất sắc nghệ thuật hát Xoan cổ. Từ năm 1997 đến nay nhiệt tình tham gia truyền dạy các bài hát Xoan cho các thế hệ kế tiếp tại địa phương.

- Thường xuyên tham gia trình diễn Hát Xoan góp phần tuyên truyền quảng bá hát Xoan Phú Thọ tới các địa phương khác. Tham gia các hội thảo khoa học phục vụ hoàn thiện hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2011 được Viện Âm nhạc tặng Giấy khen vì đã có thành tích trong công tác

bổ sung xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ.

- Năm 2012 được UBND tỉnh Phú Thọ phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát

Xoan Phú Thọ”.

48. Nguyễn Thị Thắm

- Năm sinh: 1957 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 8, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan từ nhỏ, năm 1985 tham gia trình diễn hát Xoan. Hiện là phó phường Xoan An Thái. Nhiệt tình tham gia công tác trợ giảng cho nghệ nhân Nguyễn Thị Lịch truyền dạy Hát Xoan tại các huyện như: Cẩm Khê, Yên Lập - Phú Thọ và tại tỉnh Yên Bái. Năm 2013, 2014, 2015 truyền dạy 2 lớp nghệ nhân kế cận và lớp cộng đồng tại địa phương. - Từ năm 2001 đến nay, liên tục tham gia trình diễn hát Xoan tại các cửa đình: An Thái, Cao Mại, Lâu Thượng, Vân Cơ, Hùng Lô (Phú Thọ) phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương; trình diễn tuyên truyền quảng bá hát Xoan đến các vùng miền tại Yên Bái, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam.

- Năm 2015 được UBND tỉnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

49. Nguyễn Thị Thƣợc

- Năm sinh: 1923 - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Thường trú: Khu 9, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Năm 17 tuổi tham gia học hát Xoan và biểu diễn thành thục các bài hát Xoan cổ, có nhiều đóng góp tích cực trong việc thành lập Câu lạc bộ hát Xoan xã Kim Đức. Trước Cách mạng tháng Tám cùng các thành viên phường Xoan tham gia giao lưu tại xã Sơn Đông, Triệu Đề huyện Lập Thạch, tỉnh Vĩnh Phúc, làng Phú Lâm huyện Lâm Thao, đình Tây Cốc

huyện Đoan Hùng.

- Từ năm 1998 nhiệt tình tham gia truyền dạy, trình diễn phục vụ các ngày lễ, ngày

kỷ niệm của địa phương.

- Cung cấp các tư liệu về trang phục biểu diễn, điển tích, nghệ thuật trình diễn hát Xoan, tham gia trình diễn tại các Hội thảo khoa học phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen; phong tặng danh hiệu

“Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

50. Nguyễn Văn Tiếu

- Quê quán: xã Kim Đức, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ- Năm sinh: 1929 - Thường trú: Khu 8, xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ - Tham gia học hát Xoan năm 20 tuổi, hiện là thành viên phường Xoan làng Thét. Nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trên địa bàn xã. - Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan vào các ngày lễ, ngày kỷ niệm, phục vụ nhiệm vụ chính trị của địa phương. Cung cấp các tư liệu:

các bài hát Xoan, trang phục biểu diễn, điển tích, nghệ thuật trình diễn hát Xoan, trình diễn tại các Hội thảo khoa học phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận hát Xoan Phú Thọ là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2006 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”; Kỷ niệm chương vì sự nghiệp văn nghệ dân gian Việt Nam.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”. 51. Lê Thị Tú

- Năm sinh: 1938 - Đã mất - Quê quán: xã Kim Đức, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Tham gia học hát Xoan từ năm 13 tuổi, am hiểu và trình diễn thuần thục các bài hát Xoan cổ, nhiệt tình tham gia truyền dạy hát Xoan cho các thế hệ trên địa bàn xã Kim Đức. - Thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan phục vụ Lễ hội Đền Hùng, tuyên truyền quảng bá hát Xoan trong các chương trình tại trong và ngoài tỉnh; trình diễn phục vụ xây dựng hồ sơ di sản hát Xoan Phú Thọ đề nghị

UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2010 được Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam phong tặng danh hiệu “Nghệ

nhân dân gian”.

- Năm 2012 được Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ tặng Bằng khen; phong tặng danh

hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

- Năm 2015, được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú”.

52. Nguyễn Thị Viên

- Năm sinh: 1943 - Quê quán: xã Phượng Lâu, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Thường trú: Khu 8, xã Phượng Lâu, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. - Học hát Xoan 15 tuổi, năm 27 tuổi tham gia trình diễn hát Xoan. Hiện là thành viên phường Xoan An Thái. Nhiệt tình, tâm huyết trong công tác truyền dạy hát Xoan. - Từ năm 1990 đến nay: thường xuyên tham gia trình diễn hát Xoan tại đình An Thái, đình Hùng Lô, đình Lâu Thượng (Tp Việt Trì), đình Cao

Mại (huyện Lâm Thao); trình diễn phục vụ Lễ hội Đền Hùng qua các năm.

- Nhiệt tình tham gia cung cấp tư liệu, trình diễn phục vụ xây dựng hồ sơ hát Xoan Phú Thọ đề nghị UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của nhân loại.

- Năm 2015 được UBND tỉnh phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Hát Xoan Phú Thọ”.

(THEO TÀI LIỆU CỦA SỞ VĂN HÓA –THỂ THAO VÀ DU LỊCH TỈNH PHÚ THỌ)