Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024
113
QUẢN LÝ TÀI CHÍNH CÁ NHÂN CỦA SINH VIÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ NGHỆ AN
Nguyễn Thị Thanh Thương1,*, Nguyễn Trần Phương Uyên1
1Trường Đại học kinh tế Nghệ An; *Email: thuongntt.aob@gmail.com
Tóm tắt: Quản lý tài chính cá nhân nói chung và quản lý tài chính cho sinh viên nói
riêng là vấn đề nhận được sự quan tâm của cá nhân, tổ chức, các nhà nghiên cứu trong những
năm gần đây. Quản lý tài chính cá nhân của sinh viên đúng cách sẽ góp phần tạo ra giá trị
trong việc kiểm soát tài chính và đầu tư từ tài chính cá nhân. Bài viết này đề cập đến những
vấn đề lý luận liên quan đến quản lý tài chính cá nhân cho sinh viên từ khái niệm, nguyên tắc,
vai trò, các yếu tố tác động đến quản lý tài chính cá nhân của sinh viên; đánh giá thực trạng
vấn đề quản lý tài chính cá nhân của sinh viên Trường Đại học Kinh tế Nghệ An. Từ đó, đưa
ra những kiến nghị để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính cá nhân cho sinh viên.
Từ khoá: Quản lý tài chính cá nhân, Sinh viên.
1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Quản lý tài chính cá nhân là một trong
những vấn đề quan trọng có tác động trực tiếp
tới chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân
trong xã hội. Trong giai đoạn hiện nay, cũng
với những biến đổi của kinh tế thị trường,
những tác động của kinh tế thế giới qua đại
dịch covid 19, đã xuất hiện những nền tảng
kinh doanh mới, nếu vấn đề quản lý tài chính
cá nhân không được chú trọng sẽ chịu ảnh
hưởng rất lớn từ bối cảnh đó. Quản lý tài
chính cá nhân có hiệu quả sẽ giúp cá nhân chủ
động hơn và có những cách thức đầu tư sáng
suốt đặc biệt đối với thế hện trẻ là sinh viên.
Việc quản lý tài chính cá nhân cho sinh viên
được giáo dục sớm, có chất lượng sẽ tạo ra
thói quen tốt về chi tiêu, về đầu tư, từ đó, sinh
viên sẽ có được những kỹ năng tốt để quản lý
tài chính của mình. Nhận thấy vai trò quan
trọng của quản lý tài chính cá nhân được
nghiên cứu phân tích ở các quốc gia có nền
giáo dục phát triển, nơi mà ở bậc đại học các
sinh viên đã được đi thực tập rất sớm. Trong
khi đó, ở Việt Nam, nền giáo dục đại học vẫn
mang nặng tính lý thuyết, còn ít các mô hình
thực hành cho sinh viên, đặc biệt là về mảng
quản lý tài chính. Sinh viên hiện nay có ít trải
nghiệm thực tế về tài chính trước khi lên đại
học và hầu như chưa tự chủ tài chính khi học
đại học.
Tại Trường Đại học kinh tế Nghệ An, đa
phần sinh viên có chỉ tiêu lập kế hoạch quản
lý tài chính cá nhân ở mức tốt và nhận thức
được tầm quan trọng của quản lý tài chính cá
nhân. Tuy nhiên, việc thực hiện kế hoạch lại
ở mức không tốt và hầu hết sinh viên đều
muốn thay đổi điều đó để cuộc sống sẽ trở nên
thoải mái hơn. Chính vì vậy, cần có một
nghiên cứu đầy đủ và cụ thể nhằm đưa ra
những giải pháp thiết thực nhất để sinh viên
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An có được
những kỹ năng quản lý tài chính hiệu quả
trong quá trình học tập tại trường và kể cả
hình thành thói quen tốt về quản lý tài chính
cá nhân sau khi tốt nghiệp.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Nghiên cứu về quản lý tài chính cá nhân của
sinh viên khoa kế toán – kiểm toán và khoa tài
chính ngân hàng, tác giả áp dụng phương pháp
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
114
phân tích dựa trên bộ số liệu sơ cấp, được thu
thập thông qua phiếu khảo sát. Đối tượng khảo
sát là sinh viên khoa kế toàn, kiểm toán khoá
8,9,10, sinh viên Khoa tài chính ngân hàng
khoá 9. Sau quá trình khảo sát, thu về 150 phiếu
hợp lệ. Thang đo hành vi quản lý tài chính cá
nhân được áp dụng có điều chỉnh từ thang đo
của Xiao & Dew (2011), nội dung được trình
bày qua các nhận định:
(1) Tôi luôn hiểu rõ vai trò tài chính cá nhân
(2) Tôi luôn cố gắng tiếp cận công nghệ để
quản lý tài chính cá nhân
3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Một số vấn đề lý luận về quản lý
tài chính cá nhân của sinh viên
3.1.1. Khái niệm quản lý tài chính cá
nhân và kỹ năng quản lý tài chính cá nhân
của sinh viên
Trước hết, để tiếp cận khái niệm quản lý
tài chính cá nhân cần phải làm rõ nội hàm của
quản lý và tài chính cá nhân. Theo cách hiểu
thông thường, quản lý là một công việc mà
người đứng đầu sẽ đứng ra chỉ đạo, sắp xếp
những công việc cho người khác, sao cho đạt
được hiệu quả công việc một cách tốt
nhất. Tài chính cá nhân: là tổng tài sản
của một cá nhân hay cả hộ gia đình (bao gồm
tổng các loại ngân sách, bảo hiểm và sổ tiết
kiệm, …). Vì thế khái niệm quản lý tài chính
cá nhân ở đây có thể hiểu đơn giản như việc
quản lý tiền bạc, sắp xếp chi tiêu, lập kế hoạch
tiết kiệm, kế hoạch nghỉ hưu một cách hợp lý.
Mục đích cuối cùng của việc này chính là
giúp đồng tiền có thể tự sinh ra lợi nhuận.
Trong đó, cá nhân chính là chủ thể đóng vai
trò là người quản lý cấp cao nhất, có quyền
điều hành và quyết định mọi công việc.
Quản lý tài chính cá nhân là quản lý tài
chính tại nhà bao gồm ngân sách, tiết kiệm,
đầu tư, quản lý nợ và các khía cạnh khác liên
quan đến tiền cá nhân mà một cá nhân có thể
đạt được mục tiêu cá nhân (Bimal Bhatt,
2011). Nói cách khác, quản lý tài chính cá
nhân là quá trình kiểm soát thu nhập và tổ
chức chi phí thông qua kế hoạch tài chính chi
tiết. Học cách theo dõi các khoản thu nhập và
điều chỉnh sử dụng số tiền này để phù hợp với
chi phí cung cấp một cách có hệ thống và sử
dụng thu nhập. Hiểu một cách đơn giản ở mức
độ cơ bản sẽ giúp bạn nắm rõ mình đã và đang
chi tiêu thế nào, từ đó loại bỏ những khoản
chi không cần thiết để có thể tiết kiệm nhiều
hơn. Ở mức độ cao hơn đòi hỏi những kiến
thức tài chính nhất định, quản lý tài chính cá
nhân sẽ đảm bảo các mục tiêu chi tiêu tiết
kiệm trong dài hạn và bảo vệ bạn khỏi các rủi
ro tài chính do tác động bên ngoài. Như vậy
quản lý tài chính cá nhân của sinh viên là việc
sinh viên kiểm soát thu nhập và tổ chức chi
phí thông qua kế hoạch tài chính chi tiết.
Đến thời điểm hiện tại, chưa có định nghĩa
chính xác hay cụ thể nào về “Kỹ năng quản lý
tài chính cá nhân”, dựa vào khái niệm kỹ
năng, quản lý tài chính cá nhân, tác giả xây
dựng khái niệm về kỹ năng quản lý tài chính
cá nhân như sau: Kỹ năng quản lý tài chính
cá nhân là việc vận dụng kiến thức để tự
hoạch định cho mình một kế hoạch chi tiêu
hợp lý, giúp bản thân không những hình thành
được thói quen tốt, tránh rơi vào tình trạng nợ
nần mà còn có thể tiết kiệm một khoản để đầu
tư và trích lập một ngân sách dành cho các
trường hợp khẩn cấp.
3.1.2. Nguyên tắc quản lý tài chính cá
nhân của sinh viên
Quản lý tài chính cá nhân của sinh viên
cũng phải tuân thủ những nguyên tắc về quản
lý tài chính cá nhân nói chung bao gồm những
nguyên tắc sau:
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024
115
Thứ nhất, Lập kế hoạch tài chính: Đặt ra
các mục tiêu cụ thể về tiền bạc. Xác định số
tiền cần thiết để đạt được mục tiêu và xây
dựng kế hoạch để thực hiện nó. Ví dụ: Tiết
kiệm cho việc mua tài liệu, đồ dùng sinh hoạt
hay du lịch.
Thứ hai, tạo ngân sách: xác định thu nhập
hàng tháng và phân bổ cho các khoản chi khác
nhau, bao gồm chi tiêu hàng ngày, thanh toán
hóa đơn, gửi vào quỹ dự phòng và gửi vào các
khoản đầu tư.
Thứ ba, tiết kiệm: Đặt ra ưu tiên về việc
tích lũy sự dự phòng trong trường hợp khẩn
cấp hoặc không có thu nhập trong thời gian
dài. Cố gắng ép buộc bản thân để giữ lại một
phần thu nhập hàng tháng cho việc tiết kiệm.
Thứ tư, tránh nợ: cân nhắc trước khi mua
hàng bằng cách sử dụng tiền vay. Nếu không
thể tránh được việc vay, hãy đảm bảo rằng
sinh viên có khả năng trả nợ và hiểu rõ các
điều khoản và lãi suất liên quan.
Thứ năm, đầu tư thông minh: tìm hiểu về
các lựa chọn đầu tư khác nhau và xác định
phù hợp với mục tiêu tài chính của sinh viên.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư để giảm rủi ro
và tăng cơ hội sinh lời.
Thứ sáu, theo dõi và đánh giá: theo dõi thu
nhập, chi tiêu và sự phát triển của các khoản
đầu tư theo thời gian để biết được liệu sinh
viên có tuân thủ kế hoạch hay không. Đánh
giá lại kế hoạch theo cách thường xuyên để
điều chỉnh khi cần thiết.
Thứ bảy, không ngừng học hỏi: nắm bắt
kiến thức về quản lý tài chính cá nhân, theo
dõi xu hướng mới trong ngành và áp dụng
những phương pháp mới vào kế hoạch đặt ra.
Những nguyên tắc này là chỉ dẫn tổng quát
và có thể được điều chỉnh tùy theo tình huống
cá nhân. Đặc biệt, hãy luôn tuân thủ nguyên
tắc tiết kiệm và đầu tư thông minh để đảm bảo
mục tiêu tài chính của sinh viên đạt được
3.1.3. Những yếu tố tác động đến quản lý
tài chính cá nhân của sinh viên
Việc xác định những yếu tố tác động đến
quản lý tài chính cá nhân của sinh viên có ý
nghĩa quan trọng trong việc đánh giá thực
trạng cũng như thúc đẩy những yếu tố đó
nhằm tăng cường hiệu quả của việc quản lý
tài chính của sinh viên.
Thứ nhất, yếu tố thái độ tài chính. Theo
nghiên cứu của Listiani (2017) đã chỉ ra răng,
thái độ tài chính có tác động tích cực đến hành
vi quản lý tài chính cá nhân. Nếu một cá nhân
trong đó có sinh viên không có thái độ, hiểu biết
tài chính tốt có thể có những ảnh hưởng xấu đến
việc thực hiện tài chính. Trong một nghiên cứu
của Potrich và cộng sự (2016) cũng tìm thấy
được giữa thái độ tài chính và quản lý tài chính
có mối quan hệ mật thiết với nhau.
Thứ hai, yếu tố tài chính từ cha mẹ. Theo
Lê Long Hậu và công sự (2019), Ảnh hưởng
tài chính từ cha mẹ ảnh hưởng tích cực đến
hành vi quản lý tài chính của sinh viên. Gia
đình là nhân tố quan trọng trong việc hình
thành ý thức về đầu tư, tiết kiệm, tiêu dùng.
Cách cha, mẹ thảo luận, định hướng các vấn
đề tài chỉnh ảnh hưởng đến hành vi quản lý
tài chính của con cái khi trưởng thành.
Thứ ba, yếu tố hiểu biết tài chính. Theo
Rizky và Nadia (2018), hiểu biết về tài chính
ảnh hưởng đến hành vi quản lý tài chính. Mức
độ hiểu biết về tài chính kém sẽ làm cho con
người và xã hội rơi vào tình cảnh khó khăn về
tài chính. Vì lúc này họ sẽ đưa ra các quyết
định tài chính sai lầm.
3.2. Thực trạng về quản lý tài chính cá
nhân của sinh viên trường Đại học Kinh
tế Nghệ An
Trường Đại học Kinh tế Nghệ An
116
3.2.1. Thực trạng hành vi quản lý tài
chính cụ thể của sinh viên
Tác giả thực hiện đánh giá hành vi quản lý
tài chính của sinh viên thông qua hai nội dung
cơ bản là hiểu biết tài chính cá nhân cụ thể vai
trò của tài chính cá nhân đối với sinh viên và
thực tế sử dụng công nghệ quản lý tài chính
của sinh viên.
Trước hết là sự hiểu biết về vai trò của
quản lý tài chính cá nhân của sinh viên. Với
125 bình chọn từ sinh viên (chiếm 83,3%) cho
biết quản lý tài chính cá nhân giúp chủ động
trước mọi tình huống là vai trò rõ rệt nhất đối
với sinh viên. Các vai trò khác cũng chiếm tỉ
lệ khá cao, có đến 6/7 vai trò được bình chọn
trên 50%. Ngoài ra, trong tổng số 150 sinh
viên, chỉ có 8 người (chiếm 5,3%) chỉ thấy
được một vai trò mà quản lý tài chính cá nhân
đem lại, những sinh viên còn lại đều thấy
được từ 2 vai trò trở lên của quản lý tài chính
cá nhân. Do đó, có thể khẳng định vai trò mà
quản lý tài chính cá nhân mang lại cho sinh
viên là rất lớn và trên nhiều khía cạnh như chi
tiêu, tiết kiệm và đầu tư. Việc quản lý tài
chính cá nhân hợp lý sẽ giúp sinh viên chủ
động trước các tình huống tài chính và có
nhiều cơ hội đầu tư.
Bảng 1. Vai trò của quản lý tài chính cá nhân đối với sinh viên
Vai trò
Số sinh viên
Tỷ lệ %
Không có vai trò
2
1,3
Nhiều cơ hội đầu tư sẽ đến
56
37,3
Chủ động hơn trước mọi tình huống
125
83,3
Tự lo về tài chính
115
76,7
Ít lo lắng về tiền bạc
90
60,0
Hiểu rõ hơn khả năng tài chính của bản thân
110
73,3
Tránh tình trạng nợ nần
98
65,3
Kết quả khảo sát về thực trạng sử dụng
các ứng dụng quản lý tài chính của sinh viên
cho thấy một thực tế, sinh viên hiện nay
không quan tâm cũng như không sử dụng
nhiều các ứng dụng hỗ trợ việc quản lý tài
chính cá nhân. Cụ thể, có đến 120/150 sinh
viên (chiếm 80%) không sử dụng ứng dụng
quản lý tài chính cá nhân nào. Các ứng dụng
phổ biến để quản lý tài chính cá nhân có tỉ
lệ sinh viên sử dụng khá ít. Sổ thu chi Misa
được sử dụng nhiều nhất, với số sinh viên
sử dụng là 10 (chiếm 6,7%), ... Bên cạnh
những phương thức này, các bạn sinh viên
còn có các cách tiết kiệm khác như lập sổ
tiết kiệm ngân hàng, ghi chép sổ tay,… Việc
sử dụng ứng dụng tiết kiệm online về lâu dài
sẽ xây dựng một thói quen tốt trong việc
theo dõi chi tiêu và quản lý hành vi tài chính
cá nhân của các bạn sinh viên.
Tạp chí Khoa học, Tập 3, Số 1/2024
117
Bảng 2. Thực trạng sử dụng ứng dụng quản lý tài chính cá nhân của sinh viên
Ứng dụng quản lý tài chính cá nhân
Số sinh viên
Tỷ lệ (%)
Không sử dụng
120
80,0
Money lover
1
0,7
Pocket Guar
4
2,7
Home Budget
1
0,7
Fast Bugd
2
1,3
Sổ thu chi Misa
10
6,7
Level Money
4
2,7
Spendee
3
1,8
Mint
1
0,7
Khác
4
2,7
Qua khảo sát trên, có thể nhận thấy sinh
viên đã có phần nào hiểu biết về quản lý tài
chính cá nhân, một số đã có ý thức quản lý chi
tiêu, cố gắng tạo ra thu nhập thêm ngoài
khoản trợ cấp từ bố mẹ để phục vụ học tập và
cuộc sống sinh hoạt. Một số bạn sinh viên rất
nỗ lực trong việc học tập để đạt học bổng từ
Nhà trường một mặt giảm chi phí hỗ trợ từ gia
đình, một mặt tăng phần thu nhập cho bản
thân. Một bộ phận các bạn sinh viên sẽ thực
hiện việc cắt giảm chi tiêu để cân đối tài chính
giữa thu nhập và chi tiêu. Về chất lượng đời
sống của sinh viên cũng cao hơn so với giai
đoạn trước đây. Tuy nhiên, bên cạnh những
ưu điểm đó thì vấn đề quản lý tài chính của
sinh viên vẫn gặp phải những hạn chế phổ
biến cụ thể như sau:
Thứ nhất, Sinh viên vẫn rơi vào tình trạng
chi tiêu vượt quá thu nhập. Đây là một hiện
tượng phổ biến đối với sinh viên khi rời xa
gia đình bắt đầu cuộc sống tự lập. Tình trạng
duy trì tài chính đồng đều trong tháng với
mức thu nhập từ gia đình, từ làm thêm, ...
không đủ để phục vụ nhu cầu chi tiêu. Thông
thường, sinh viên sẽ không suy nghĩ kỹ càng
trước khi chi tiêu, xem việc chi tiêu là đương
nhiên và hoặc đơn giản là sở thích mà không
phải là nhu cầu thiết yếu. Trong những mục
chi tiêu của sinh viên thì chủ yếu tập trung
vào những nhu cầu trong sinh hoạt, vui chơi
mà phần chi tiêu dành cho học tập chiếm lại
chiếm tỷ lệ ít.
Thứ hai, Không tiết kiệm đủ. Phần lớn sinh
viên trường Đại học kinh tế Nghệ An không đặt
ra mục tiêu tiết kiệm hoặc không đóng góp đủ
vào quỹ tiết kiệm. Điều này khiến cho sinh viên
không có sự dự phòng tài chính trong trường
hợp khẩn cấp hoặc không có nguồn vốn để đầu
tư vào các mục tiêu lâu dài. Về tư tưởng của đại
đa số sinh viên sẽ không hình thành sớm tư duy
tiết kiệm để làm nền cho việc đầu tư sinh lời.
Nếu như không hình thành tư duy về tiết kiệm
sớm thì sẽ tạo ra thói quen không tốt về lâu dài
cho sinh viên khi ra trường.
Thứ ba, Không theo dõi chi tiêu. Sinh viên
rất ít khi lập kế hoạch để theo dõi chi tiêu của
mình, từ đó dẫn đến thực trạng khó có cái
nhìn tổng quan về tình hình tài chính cá nhân