S GIÁO D C VÀ ĐÀO T O NGH AN
TR NG THPT ƯỜ T NG D NG IƯƠ ƯƠ
--------------
SÁNG KI NKINH NGHIM
Đ tài:
D Y H C G N LI N V I VI C GIÁO D C NÂNG
CAO Ý TH C B O V R NG ĐU NGU N, B OV
MÔI TR NG ĐI V I H C SINH THPT MI N NÚI ƯỜ
HUY N T NG D NG THÔNG QUA CH Đ ƯƠ ƯƠ
“QUANG H P TH C V T - SINH H C 11 C B N Ơ
Lĩnh v c: Sinh h c
H và tên: Nguy n Th Oanh
T : T Nhiên
S đi n tho i: 0946.307.767
Năm th c hi n: 2020 -2021
1
PH N I. ĐT V N Đ
1. Lý do ch n đ tài
R ng là ngu n tài nguyên quý giá c a m i qu c gia, là m t b ph n quan
tr ng không th thi u c a môi tr ng sinh thái.Bên c nh đó, r ng còn có giá tr ế ườ
vô cùng l n đi v i đi s ng và s n xu t c a xã h i. R ng đi u hòa không khí
trong lành: M i ng i đu bi t, cây xanh có kh năng quang h p. Do đó, r ng ườ ế
gi ng nh m t nhà máy thu nh n khí Cacbonic (CO ư 2) và s n xu t ra Oxy (O 2),…
Đc bi t là trong tình tr ng trái đt đang ngày m t nóng lên nh hi n nay, thì ư
vi c gi m l ng khí CO ượ 2 là đi u c c k quan tr ng. Giúp đi u ti t l ng n c, ế ượ ướ
phòng ch ng thiên tai lũ l t, xói mòn và s t l đt: Vai trò c a r ng là đc bi t
quan tr ng trong phòng ch ng thiên tai. Đi u hòa và gi m dòng ch y b m t.
Ngoài ra, chúng còn giúp kh c ph c xói mòn, h n ch l ng đng lòng h , lòng ế
s ng, đi u hòa dòng ch y c a sông, su i. R ng có tác d ng làm tăng đ phì
nhiêu, b i d ng ti m năng c a đt: Kh năng ch ng dòng ch y c a r ng ưỡ ế
giúp ngăn ch n s bào mòn đt. Đc bi t là nh ng vùng đi núi có đ d c
l n.R ng gi cho l p đt m t không b xói mòn đi. Cùng v i đó là m i đc tính
vi sinh v t h c và lý hóa cũng nh đ phì nhiêu c a đt đc gi nguyên. ư ượ
Ch ng cát ven bi n di đng: R ng có vai trò giúp che ch cho vùng đt li n, b o
v vùng đê bi n, c i hóa vùng đt b nhi m m n và phèn chua.
R ng đc ví nh lá ph i xanh c a trái đt.Đây là m t qu n xã sinh v t ượ ư
kh ng l bao g m môi tr ng đt, khí h u và sinh v t r ng t o nên m t qu n ườ
th th ng nh t và t ng tr l n nhau. Vai trò c a r ng đi trong đi s ng và ươ
ho t đng s n xu t c a con ng i: Là ngu n cung c p c i đt, ngu n nguyên ườ
li u g . R ng là n i trú ng kh ng l và vô cùng tuy t v i c a các lo i đng ơ
th c v t quý hi m. Ngu n cung c p d c li u, các lo i th c ph m giàu giá tr ế ượ
dinh d ng. Là ngu n gen đ nghiên c u khoa h c…Do đó, m i qu c gia c nưỡ
có m t di n tích r ng t i u kho ng 45%, đây là m t trong nh ng tiêu chí an ư
ninh môi tr ng vô cùng quan tr ng.ườ
R ng đi v i s phát tri n c a n n kinh t c a m i qu c gia có vai trò m t ế
thi t: Cung c p ngu n g làm v t li u xây d ng, ngu n nhiên li u ph c v choế
đi s ng h ng ngày c a con ng i. Thúc đy ngành công nghi p ch bi n lâm ườ ế ế
s n, g , s i, gi y, g tr mô,… phát tri n m nh m . Là m t ngu n d c li u ượ
r t quý: Các v thu c nh đng quy, tam th t, đ tr ng, th o qu , h i… ư ươ
Ngu n th c ph m d i dào ph c v cho đi s ng con ng i: Có th k đn nh ườ ế ư
m c nhĩ, n m h ng. R ng còn giúp thúc đy các ho t đng du l ch, khám phá ươ
thiên nhiên, thám hi m.
Trong khi nh ng khu r ng phòng h đu ngu n đang d n b ch t phá khi n ế
cho thiên tai lũ l t x y ra th ng xuyên, v i nh ng h u qu n ng n h n. Làm ườ ơ
xói mòn đt đai, nh h ng tr c ti p đn đi s ng ng i dân. ưở ế ế ườ H luy l n nh t )
2
là làm bi n đi khí h u và tr c ti p đe d a cu c s ng con ng i nh lũ quét, lũ ế ườ ư
ng mi n núi, ng p l t đng b ng, nhi t đ trái đt tăng cao. H sinh thái
r ng b tàn phá c p đi n i trú ng c a các loài sinh v t.Bên c nh đó, tình tr ng ướ ơ
đt phá r ng làm n ng r y c a ng i dân cũng cũng khi n di n tích r ng b ươ ườ ế
suy gi m m t cách tr m tr ng.Nguyên nhân ch y u d n đn tài nguyên r ng b ế ế
c n ki t, môi tr ng s ng b phá h y chính là s gia tăng dân s , thi u đt s n ườ ế
xu t, nhu c u lâm s n ngày càng tăng cao,…
Do đó, nhà n c và xã h i c n b o v r ng b ng nh ng hành đng thi tướ ế
th c. Coi đây là m t v n đ quan tr ng và ph i th c hi n ngay.C n tuyên
truy n nh m nâng cao nh n th c cho ng i dân trong vi c b o v r ng.Đc ườ
bi t là nh ng đng bào dân t c thi u s thi u ki n th c d b k gian l i ế ế
d ng.Ngoài ra, c n tích c c tr ng r ng, ph xanh đt tr ng đi tr c.Nhà n c ướ
cũng c n có nh ng chính sách x ph t nghiêm minh phù h p dành cho nh ng
đi t ng c tình tàn phá r ng.B o v r ng cũng chính là b o v cu c s ng ượ
c a chính b n thân b n và nh ng ng i thân.B i vai trò c a r ng là vô cùng to ườ
l n.Đây không ph i v n đ ngày m t ngày hai là có th gi i quy t và cũng ế
không ph i là v n đ c a riêng ai. T t c chúng ta ph i chung tay vào cu c vì
m t t ng lai t t đp. ươ
T th c tr ng trên, đ góp ph n giáo d c ý th c b o v r ng đc bi t là
r ng đu ngu n,b o v môi tr ng s ngcho h c sinh THPT mi n núi huy n ườ
T ng D ng, đa bàn có ươ ươ 86.602,35 hecta r ng phòng h đu ngu n , tôi đã
m nh d n l a ch n đ tài SKKN : D y h c g n li n v i vi c giáo d c nâng
cao cao ý th c b o v r ng đu ngu n, b o v môi tr ng đi v i h c sinh ườ
THPT mi n núi huy n T ng D ng thông qua ch đ Quang h p th c ươ ươ
v t - Sinh h c 11 c b n ơ
2. M c tiêu c a đ tài:
- Thi t k ch đ d y h c “Quang h p th c v t Sinh 11 c b n ”chúế ế ơ
tr ng nh ng n i dung h c t p có tính t ng quát, v i trung tâm t p trung vào h c
sinh và n i dung tích h p v i nh ng v n đ, nh ng th c hành g n li n v i th c
ti n và các ho t đng tr i nghi mđ giáo d c nâng cao ý th c b o v r ng đu
ngu n, b o v môi tr ng s ng cho h c sinh. ườ
- V n d ng ki n th c đã h c t ch đ đ h c sinh huy n mi n núi tham ế
gia ho t đng tr i nghi m thi tìm hi u v công tác b o v và phát tri n r ng ,
v vai trò c a r ng đu ngu n t dó hình thành ý th c b o v r ng đu ngu n,
b o v môi tr ng s ngt i đa ph ng mình. ườ ươ
- T k t qu tr i nghi m c a h c sinh trong cu c thi giúp giáo viên đánh giá ế
đc thái đ, ý th c, năng l c, ph m ch t c a h c sinh.ượ
3.Tính m i c a đ tài trong th c t c a ngành, c a đa ph ng. ế ươ
Tính m i c a đ tài chính là tăng c ng tích h p ki n th c c a bài h c vào ườ ế
vi c nâng cao ý th c b o v môi tr ng s ng c a h c sinh, đc bi t là b o v ườ
3
r ng đu ngu n huy n mi n núi T ng D ng thông quaươ ươ ho t đng tr i
nghi m tìm hi u v lu t lâm nghi p, v vai trò c a r ng đu ngu n đc l ng ượ
ghép vào ph n luy n t p, v n d ng và tìm tòi m r ng sau ch đ đã h c.T đó
giúp h c sinh hình thành ý th c b o v r ng đu ngu n, b o v môi tr ng ườ
s ng t i đa ph ng mình. ươ
4. Ph m vi c a đ tài
- Đi t ng: D y h c theo ch đ g n li n v i ho t đng tr i nghi m tìm ượ
hi u v lu t lâm nghi p, v vai trò c a r ng đu ngu n, áp d ng cho các đi
t ng h c sinh THPT mi n núi T ng D ng .ượ ươ ươ
- Không gian, th i gian:
+ Năm h c 2019-2020: H c sinh l p 11A, tr ng THPT T ng D ng 1. ườ ươ ươ
+ Năm h c 2020 -2021: H c sinh kh i 11, tr ng THPT T ng D ng 1 ườ ươ ươ
5. Nhi m v c a đ tài
- Nghiên c u c s lý lu n và th c ti n c a đ tài. ơ
- Nghiên c u c s lý thuy t c a đ tài. ơ ế
- V n d ng c s lý thuy t đ thi t k ch đ d y h c ơ ế ế ế “Quang h p th c
v t Sinh 11 c b n ”g n li n v i ho t đng tr i nghi m nâng cao ý th c b o ơ
v r ng đu ngu n, b o v môi tr ng s ng cho h c sinh. ườ .
- Th c nghi m s ph m nh m đánh giá hi u qu c a đ tài. ư
PH N II. N I DUNG
I. C S KHOA H C:Ơ
1. C s lí lu n c a ơ đ tài nghiên c u:
D y h c theo ch đ là hình th c tìm tòi khái ni m, t t ng, đn v ki n ư ưở ơ ế
th c, n i dung bài h c, ch đ....có s giao thoa, t ng đng l n nhau, d a trên ươ
c s các m i liên h v lí lu n và th c ti n ơ đc đ c p đn trong các mônượ ế
h c ho c trong các h c ph n c a môn h c đó, làm thành n i dung bài h c trong
m t ch đ có ý nghĩa h n, th c t h n, nh đó h c sinh có th t ho t đng ơ ế ơ
nhi u h n đ tìm ra ki n th c và v n d ng vào th c ti n. ơ ế V i ph ng pháp d y ươ
h c này là s k t h p gi a mô hình d y h c truy n th ng và hi n đi, đó ế
giáo viên không ch b ng cách truy n th ( xây d ng) ki n th c mà ch y u là ế ế
h ng d n h c sinh t l c tìm ki m thông tin, s d ng ki n th c vào gi i quy tướ ế ế ế
các nhi m v có ý nghĩa th c ti n.
2. C s th c ti n c a ơ đ tài nghiên c u:
Trong nh ng năm g n đây công tác b o v và phát tri n r ng t i đa ph ng ươ
nói riêng và trên ph m vi c n c nói chung đã đc các c p các ngành và nhi u ướ ượ
ng i dân quan tâm, tuy nhiên tài nguyên r ng, môi tr ng v n còn b nhườ ườ
h ng; di n tích r ng ngày m t thu h p, ch t l ng r ng b suy gi m; môiưở ượ
4
tr ng b tàn phá b i nhi u nguyên nhân khác nhau v khách quan cũng nh chườ ư
quan. Ngoài áp l c v s gia tăng dân s , s khai thác c n ki t các tài nguyên
thiên nhiên nh khai thác khoáng s n, khai thác g , đng v t r ng,... đã d n đnư ế
tài nguyên r ng b c n ki t, môi tr ng s ng b phá h y, h luy l n nh t là làm ườ )
bi n đi khí h u và tr c ti p đe d a cu c s ng con ng i nh lũ quét, lũ ng ế ườ ư
mi n núi, ng p l t đng b ng, nhi t đ trái đt tăng cao. Đ qu n lý b o v
và phát tri n 86.602,35 hecta r ng phòng h đu ngu n trên đa bàn huy n
T ng D ng, ngoài các bi n pháp tr c ti p nh m ngăn ch n vi c xâm h i thìươ ươ ế
công tác tuyên truy n ý th c cho ng i dân và h c sinh cũng r t quan tr ng, góp ườ
ph n l n vào vi c b o v r ng; đc bi t nâng cao nh n th c cho h c sinh v
công tác b o v và phát tri n r ng là yêu c u c p thi t tr c m t cũng nh lâu ế ướ ư
dài nh m làm thay đi cách nhìn nh n, nh n th c v tài nguyên r ng, môi
tr ng s ng đ th c hi n t t vi c b o v và phát tri n r ng trên khu v c. ườ
Nh n th y đc đi u đó t ượ rong nhi u năm qua, nhà tr ng luôn coi tr ng ườ
công tác giáo d c b o v môi tr ng đc bi t là b o v r ng đu ngu n đi ườ
v i h c sinh, t đó t o ra s đi m i tích c c c a các em t nh n th c đn các ế
hành đng c th v môi tr ng r ng. ườ Trong công tác gi ng d y, các th y cô giáo
luôn l ng g n ki n th c chuyên môn trong các ch đ d y h c v i các ho t đng ế
tr i nghi m đ rèn luy n k năng s ng, d y h c sinh bi t yêu thiên nhiên, hi u ế
bi t v môi tr ng s ng, v vai trò c a r ng đc bi t là r ng đu ngu n, cácế ườ
bi n pháp b o v môi tr ng, có hành vi ng x phù h p đ b o v r ng, phát ườ
tri n k năng b o v và gìn gi môi tr ng... ườ
3. C s lý thuy t c a đ tài:ơ ế
- Nghiên c u các văn b n c a Đng, Nhà n c, B giáo d c và Đào t o v ướ
đi m i ph ng pháp d y h c.ươ
- Nghiên c u nh ng tài li u v lý lu n d y h c b môn, h th ng các
ph ng phápươ d y h c tích c c, các tài li u v d y h c tích c c.
- M t s n i dung pháp lu t c b n v Lâm nghi p. ơ
- Nghiên c u sách giáo khoa Sinh h c 11 và các tài li u có liên quan n i dung
ph n ch đ “Quang h p th c v t”.
II. N I DUNG TI N HÀNH :
B c ướ 1: Thu th p thông tin, đi u tra kh o sát tình hình th c t . ế
B c 2: Nh ng thu n l i và khó khăn khi th c hi n ch đ.ướ
B c ướ 3: Thi t k giáo án d y ch đế ế g n li n v i ho t đng tr i nghi m t
đó nâng cao ý th c b o v r ng đu ngu n, b o v môi tr ng: ườ
-M c tiêu
- Mô t các m c đ nh n th c và các năng l c đc hình thành ượ
- Biên so n câu h i và bài t p
5