Sáng kiến kinh nghiệm THPT: Khai thác kênh hình để tạo hứng thú học tập môn Lịch sử ở học sinh - phần Lịch sử thế giới cận đại lớp 10 (Ban Cơ bản)

Ữ Ế

Ụ

Ắ

DANH M C CÁC CH  VI T T T

ọ ổ THPT: Trung h c Ph  thông

ọ ổ ố THPTQG: Trung h c Ph  thông Qu c gia

ấ ả NXB: Nhà xu t b n

ổ ụ GDPT: Giáo d c Ph  thông

Ụ Ụ M C L C

Ế Ả BÁO CÁO K T QU

Ứ Ứ Ụ Ế NGHIÊN C U,  NG D NG SÁNG KI N

ờ ớ ệ 1. L i gi i thi u

ậ ơ ở 1.1. C  s  lí lu n

ị ử L ch s  là gì?

ị ặ ệ L ch s ộ ộ ử là m t b  môn khoa h cọ  nghiên c u vứ ề quá khứ, đ c bi t là

ả ơ ị ự ệ  liên quan đ nế  con ng

nh ngữ  s  ki n ộ ữ ứ ề ắ iườ . Theo gi ộ ớ ề ử   ả i thích đ n gi n, l ch s  là ị ườ ớ nh ng gì thu c v  quá kh  và g n li n v i xã h i loài ng i. V i ý này, l ch

ấ ả ọ ự ệ ộ ị ử s  bao trùm t t c  m i lĩnh v c trong xã h i, đa di n do đó khó đ nh nghĩa

ế ị ử ượ ấ ề ị ủ ề ầ chính xác và đ y đ . Vì th , đ nh nghĩa v  l ch s  đ c r t nhi u nhà nghiên

ứ ư c u đ a ra.

ư ị ử ế ạ ử ọ Ti n sĩ Sue Peabody (nhà s  h c và giáo s  l ch s  Meyer t ạ ọ   i Đ i h c

ư ử ộ ị ị ệ   bang Washington Vancouver) đ nh nghĩa nh  sau: L ch s  là m t câu chuy n

chúng ta nói chúng ta là ai…

ọ ậ ứ H ng thú h c t p là gì?

ủ ứ ộ ộ H ng thú là m t thu c tính tâm lí ­ nhân cách c a con ng ứ ườ  H ng thú i.

ọ ậ ệ ệ ấ ọ ườ có vai trò r t quan tr ng trong h c t p và làm vi c, không có vi c gì ng i ta

ượ ướ ả ưở ủ ứ ừ không làm đ c d i  nh h ng c a h ng thú. M. Gorki t ng nói: Thiên tài

ớ ự ứ ả ở ừ n y n  t ố ớ  tình yêu đ i v i công vi c

ệ . Cùng v i t ạ ế ự ứ ậ ả ả ọ giác, h ng thú làm nên tính   ơ   ọ ậ tích c c nh n th c, giúp h c sinh h c t p đ t k t qu  cao, có kh  năng kh i

ồ ủ ự ạ ạ ậ d y m ch ngu n c a s  sáng t o.

ủ ị ử Vai trò c a môn L ch s :

ị ự ớ ử ể ờ

ủ ươ ươ ủ ư ữ ệ ờ ể "L ch s  hoài thai chân lý, nó có th  kháng c  v i th i gian, có th  dìm   ạ   ng đ i, ấ đi nh ng vi c cũ, nó là d u tích c a th i xa x a, là g ng soi c a đ

ờ ế ệ ấ ể ế là l i giáo hu n cho th  h  sau" , nhà thơ và nhà (Cervantes ­  ti u thuy t gia

ạ ị ườ so n k ch ng i Tây Ban Nha ).

ủ ừ ọ ườ ề Tôi đã t ng đ c câu danh ngôn sau c a Cicero ng i La Mã v  môn

ọ ử ủ ờ ạ ủ ử ư ử ằ ị ị ứ L ch s  nh  sau: “L ch s  là b ng ch ng c a th i đ i, là ng n l a c a chân

ộ ố ủ ủ ứ ệ ầ lý, là sinh m nh c a kí  c, là th y giáo c a cu c s ng và là s  gi ứ ả ủ ổ c a c

nhân”.

ụ ử ệ ậ ị ưỡ ấ ớ V y môn L ch s  có vai trò r t l n trong vi c giáo d c, giáo d ọ   ng h c

ệ ưỡ ồ ủ ấ ấ ớ sinh, nó có vai trò r t l n trong vi c nuôi d ng tâm h n c a các em nh t là

5

ấ ướ ệ ế ớ ậ ớ ỗ ờ trong th i kì đ t n c Vi ộ t Nam ta đang h i nh p v i th  gi

ỗ ươ ủ ấ ướ ầ ề ộ ể ồ ộ ủ m i ch  nhân t ng lai c a đ t n i m i công dân,   ể   c c n hi u rõ v  c i ngu n dân t c, hi u

ế ề ị ộ ể ữ ử ạ ầ ướ ươ bi t v  l ch s  nhân lo i, có tinh th n dân t c đ  v ng b c vào t ng lai, đ ể

ậ ị ộ h i nh p mà không b  “hoà tan”…

ư ậ ử ệ ạ ấ ọ ọ ị Nh  v y, vi c d y và h c môn L ch s  có vai trò r t quan tr ng và

ườ ệ ươ ụ ổ ổ ả đ i m i th ng xuyên ph i ặ ớ  đ c bi t là khi ch ng trình giáo d c ph  thông

ớ ắ ượ ể m i s p đ c tri n khai.

ươ ứ ượ ụ ổ ớ ụ ộ Ch ng trình giáo d c ph  thông m i chính th c đ c B  Giáo d c và

ạ ố ộ

ạ ộ ụ ữ ạ ộ ồ   ụ ấ i dung giáo d c c p THPT g m Đào t o công b  ngày 27/12/2018. Theo đó, n ữ   ắ 7 môn h cọ  và ho t đ ng giáo d c b t bu c (Ng  văn; Toán; Ngo i ng  1;

ụ ạ ộ ụ ể ấ ả ố

ọ ự ươ ướ ụ ủ ệ ộ ị ệ   Giáo d c th  ch t; Giáo d c qu c phòng và an ninh; Ho t đ ng tr i nghi m, ọ     ch n ng   nghi p;   N i   dung   giáo   d c   c a   đ a   ph ng);   2   môn   h c   t h

ế ể ố ọ ừ ọ ự ữ ộ ạ (Ti ng dân t c thi u s , Ngo i ng  2); 5 môn h c l a ch n t

ấ ỗ ọ ọ ọ ộ ị 3 nhóm môn   ử   ọ h c (m i nhóm ch n ít nh t 1 môn h c): Nhóm môn khoa h c xã h i (L ch s ,

ụ ị ế ọ ự ậ ậ Đ a lí, Giáo d c kinh t và pháp lu t); Nhóm môn khoa h c t nhiên (V t lí,

ệ ệ ệ ậ ọ ọ Hoá h c, Sinh h c); Nhóm môn công ngh  và ngh  thu t (Công ngh , Tin

ậ ệ ọ h c, Ngh  thu t).

ươ ứ ụ ệ ớ ạ ị Ch ng trình GDPT m i đã đáp  ng nhi m v  nêu t i Ngh  quy t s ế ố

ự ẩ ộ ướ 29­NQ/TW là "Xây d ng và chu n hóa n i dung GDPT theo h ạ   ệ ng hi n đ i,

ấ ượ ả ọ ợ ở ọ ướ ả tinh g n, b o đ m ch t l ng, tích h p cao ớ  các l p h c d i và phân hóa

ủ ề ả ắ ớ ọ ố ọ ộ ọ ầ ở d n các l p h c trên; gi m s  môn h c b t bu c; tăng môn h c, ch  đ  và

ạ ộ ụ ự ọ ho t đ ng giáo d c t ch n".

ấ ượ ự ụ ệ ụ ệ Th c  hi n m c  tiêu  "Nâng  cao  ch t l

ụ ọ ưở ứ ố ố ề ạ ữ ạ tr ng giáo d c lý t ố ng, truy n th ng, đ o đ c, l ng giáo  d c  toàn  di n, chú   ọ   i s ng, ngo i ng , tin h c,

ự ứ ự ự ế ễ ậ ỹ

ố ớ   ụ năng l c và k  năng th c hành, v n d ng ki n th c vào th c ti n", đ i v i ự ệ ự ụ ắ ả ả ỗ ọ ọ ộ ế m i môn h c, vi c l a ch n, s p x p n i dung giáo d c b o đ m s  tinh

ự ễ ậ ợ ắ ạ ả ớ ệ ươ gi n, g n v i th c ti n, t o thu n l ự i cho vi c th c thi các ph ng pháp và kĩ

ậ ạ ự ự ằ ẩ ấ ọ ọ ể thu t d y h c tích c c nh m phát tri n ph m ch t, năng l c h c sinh. Theo

ươ ộ ố ể ế ừ ụ ổ ớ đó, ch ề   ng trình giáo d c ph  thông m i có m t s  đi m k  th a và nhi u

ể ớ ươ ệ đi m khác so v i ch ụ ng trình giáo d c hi n hành.

ủ ầ ươ ụ ổ ớ Theo tinh th n c a ch ng trình giáo d c ph  thông m i thì các môn

ổ ổ ớ ươ ọ ớ ọ ề ầ h c đ u c n đ i m i, đ i m i trong ch ạ ng trình, cách d y, cách h c…

6

ư ậ ụ ệ ề ấ ổ ớ ượ Nh  v y, đ i m i trong giáo d c hi n nay là v n đ  đang đ

ụ ượ ụ ấ ế ấ ả ế giáo d c ti n hành và đ ệ c coi là nhi m v  c p thi t cho t c ngành   ọ   t c  các môn h c,

ậ ượ ự ề ộ đi u này còn nh n đ ủ c s  quan tâm c a toàn xã h i.

ạ ọ ố ộ ị T i kì h p Qu c h i khóa X năm 2000, đã thông qua ngh  quy t s ế ố

ề ấ ề ổ ụ ế ớ ổ 40/2000/QH10   v   v n   đ   đ i   m i   giáo   d c   ph   thông.   Ti p   đó,   ngày

ủ ướ ề ổ ị ố ủ ớ ỉ 11/6/2001 Th  t ng chính ph  ra ch  th  s  14/2001/CT­ TTg v  đ i m i giáo

ằ ạ ổ ổ ọ ướ ụ d c ph  thông nh m thay đ i cách d y và h c theo h ạ   ự ng tích c c hóa ho t

ủ ọ ộ đ ng c a h c sinh.

ạ ệ ử ằ ạ ị ạ ệ N m trong quĩ đ o đó, môn L ch s  cũng không ngo i l

ử ệ ấ ầ ự ầ ớ ị ệ ở ả ổ ọ h c L ch s  hi n nay r t c n ph i đ i m i và theo tôi c n th c hi n . Vi c d y và   ề    nhi u

ư ộ ươ ạ ủ khâu nh : N i dung ch ng trình, sách giáo khoa, cách d y c a giáo viên và

ọ ủ ọ cách h c c a h c sinh…

ử ư ế ậ ạ ổ ớ ị V y thì đ i m i trong cách d y L ch s  nh  th  nào?

ề ế ằ ử ứ ề ọ ị Chúng ta đ u bi ứ   t r ng L ch s  là môn h c nghiên c u v  quá kh  vì

ể ự ấ ị ử ệ ế ạ

ử ử ệ ệ ể ị ậ v y chúng ta hi n nay không th  tr c ti p nhìn th y l ch s  hay ch m tay vào   ậ   ị l ch s , không th  làm thí nghi m l ch s  trong phòng thí nghi m… Vì v y

ể ượ ự ệ ả ạ ấ ầ ử ị ế vi c xây d ng hình  nh, t o bi u t ng l ch s  là r t c n thi

ử ể ọ ạ ị ể ả ắ ấ ể ế gi ng d y l ch s  đ  h c sinh có th  ti p thu bài nhanh, hi u sâu s c v n đ t trong quá trình   ề

ộ ấ ề ị ệ ử thông qua vi c phân tích, đánh giá m t v n đ  l ch s .

ể ạ ậ ượ ể ượ ử ầ ọ ị V y đ  t o đ c bi u t ả   ng l ch s  cho h c sinh, giáo viên c n ph i

ư ệ ả ả ồ ử ụ s  d ng kênh hình (b n đ , tranh  nh) và phim t

ỏ ợ ử ế ệ ặ ấ ợ ớ ở ị ả    li u trong quá trình gi ng ề ể ọ   ạ d y L ch s  k t  h p v i vi c đ t các câu h i g i m , nêu v n đ  đ  h c

ễ ọ ắ ừ ễ ể ọ ậ ứ ẽ ọ ớ sinh d  h c, d  nh , hi u bài sâu s c t đó h c sinh s  có h ng thú h c t p.

ơ ở ự ễ 1.2. C  s  th c ti n

ự ế ấ ằ ọ ổ ờ Th c t

ử ề ị ể ệ ượ ộ L ch s . Đi u này đ đang cho th y r ng, h c sinh ph  thông ngày càng xa d i môn   ụ   c th  hi n rõ khi trong tháng 3/2014, khi B  Giáo d c

ủ ươ ổ ớ ố ệ ẽ ọ ổ ạ và Đào t o có ch  tr ng đ i m i thi t t nghi p trung h c ph  thông: S  thi 4

ữ ắ ộ ạ môn, trong đó môn Ng  văn và môn Toán là b t bu c, còn 2 môn còn l i là

ự ọ ố ở ạ ườ ọ ố ọ h c sinh t ch n. Thì đ i đa s các tr ng có h c sinh thi t ệ ớ t nghi p l p 12

ử ử ấ ặ ọ ọ ị ị ỉ ệ ọ t  l ch n môn L ch s  là r t ít ho c không có h c sinh nào ch n L ch s  làm

ố ệ môn thi t t nghi p.

7

ử ế ả ố ị

ự ậ ố ị Và k t qu  thi THPT qu c gia năm 2015  môn L ch s   cũng đáng báo   ố ượ   ng ử  lu n kh i C, L ch S  là môn thi có s  l ộ đ ng khi mà trong 3 môn thi t

ề ề ấ ể nhi u nhi u đi m 0 nh t (442).

ổ ố ị ặ Đ c bi ệ ừ t t kì thi THPT Qu c gia năm 2017 đã có thay đ i, môn L ch s ử

ắ ở ộ ổ ợ ọ ộ ị đã tr  thành môn thi b t bu c trong t ử    h p các môn Khoa h c Xã h i (L ch s ,

ụ ế ọ ọ ọ ị Đ a lý, Giáo d c công dân) n u h c sinh ch n thi nhóm các môn Khoa h c Xã

ứ ư ừ ế ể ả ớ ế ộ h i. Th  nh ng t

ử ẫ ể ố ộ ị Qu c gia môn L ch s  v n đáng “báo đ ng”, chúng ta có th  theo dõi ph khi tri n khai hình th c thi m i này, k t qu  thi THPT   ổ

ể ấ ử ủ ể ầ ơ ị đi m THPTQG môn L ch s  c a ba kì thi THPTQG  g n đây đ  th y rõ h n:

ổ ể ử ỳ ố ị Ph  đi m thi môn L ch s  k  thi THPT qu c gia năm 2017

ể ố ướ Năm 2017, s  thí sinh có  đi m d i trung bình là 315.957 thí sinh –

ể ế ố ệ ể ể ố chi m 61,9%. S  thí sinh có đi m li t (<=1 đi m) là 869 thí sinh. Đi m s  có

ạ ượ ề ề ấ nhi u thí sinh đ t đ c nhi u nh t là 4 đi m.ể

ổ ể ử ị Chúng ta hãy theo dõi ph  đi m thi THPTQG môn L ch s  kì thi năm

2018:

8

ổ ể ử ỳ ố ị Ph  đi m thi môn L ch s  k  thi THPT qu c gia năm 2018

(Link:https://vietnamnet.vn/vn/giao­duc/tuyen­sinh/hon­70­thi­sinh­co­diem­

duoi­trung­binh­mon­lich­su­ky­thi­thpt­quoc­gia­nam­2019­49910.html#inner­

article)

ố ủ ử ể ấ ị ơ   Năm 2018, đi m trung bình toàn qu c c a môn L ch s  là 3,79; th p h n

ớ ể ụ ể ố ứ ẳ h n so v i m c đi m c a

ủ  năm 2017 là 4,6. C  th , trong năm 2018, s  thí sinh ế ố ướ i trung bình là 468.628 thí sinh – chi m 83,24%. S  thí sinh có ể có đi m d

ệ ể ể ố ể đi m li t (<=1 đi m) là 1.277 thí sinh. Đi m s  có nhi u ề  thí sinh đ t đ ạ ượ   c

ể ấ nh t là 3,25 đi m.

ổ ể ướ ử ị D i đây là ph  đi m môn L ch s  kì thi THPTQG 2019:

9

ổ ể ử ỳ ố ị Ph  đi m thi môn L ch s  k  thi THPT qu c gia năm 2019

(Ngu n:ồ https://thanhnien.vn/giao­duc/70­bai­thi­mon­lich­su­co­diem­duoi­

trung­binh­103129.html)

ố ỳ ầ ự Trong k  thi THPT qu c gia năm 2019,

ử ị ủ ể môn L ch s . Theo thông tin VietNamNet có đ có g n 570.000 thí sinh d  thi ượ  đi m trung bình c a môn c,

ử ị ể ướ ể ố L ch s  năm nay là

ế ể ệ ể – chi m 70,01%. S 4,30 đi m. S  thí sinh có đi m d ố thí sinh có đi m li t (<=1 đi m) là i trung bình là  399.016   395 thí sinh. Môn L chị

ể ớ ố ướ ộ ổ ể ử s  có đi m trung bình là 4,3 v i 70% s  bài thi d ề ế   i 5 đi m, “đ i s ” v  k t

ề ặ ả ố ượ ễ ở ớ qu  thi THPT qu c gia, m c dù đ  thi đ c đánh giá là “d  th ” so v i năm

tr c.ướ

ử ạ ể ạ ị ư ậ ạ ấ ọ T i sao đi m thi L ch s  l i luôn th p nh  v y? T i sao h c sinh ngày

ử ủ ư ấ ớ ị càng quay l ng v i môn L ch s ? Theo tôi, nguyên nhân c a nó xu t phát t ừ

ư ề nhi u phía nh :

ủ ơ ế ị ườ ộ ố ố ự ụ ủ ầ Tác đ ng c a c  ch  th  tr ng, l ộ   i s ng có ph n th c d ng c a xã h i

ụ ệ ệ ạ ậ ạ ố ố hi n đ i. Do v y đ i đa s  các ph  huynh hi n nay cũng không mu n con em

10

ầ ư ế ọ ọ ọ ộ ọ mình đ u t

ọ ự ể ể ặ ằ môn khoa h c t và chú ý đ n h c các môn khoa h c xã h i mà chú tr ng h c các   ườ   ng nhiên vì suy nghĩ r ng đ  thi ho c xét tuy n vào các tr

ạ ọ ẳ ọ ố ấ Đ i h c, Cao đ ng hay Trung c p vì h c các ngành đó ra sau khi t ệ t nghi p ra

ườ ễ ệ ậ tr ng d  xin vi c làm và thu nh p cao.

ử ỉ ự ể ầ ị ố Ngoài ra, đa ph n thí sinh d  thi môn L ch s  ch  dùng đ  xét t t

ệ ệ ậ ớ ộ ượ ả ọ nghi p. Do v y, ngoài vi c ph i h c thu c lòng và ghi nh  thì đây đ c xem

ọ ể ể ế ậ là nguyên nhân chính khi n thí sinh không t p trung h c đ  có đi m cao môn

ị ử L ch s .

ữ ấ ị Nguyên nhân n a xu t phát t ừ ươ  ch

ủ ệ ế ự ệ ể hành c a chúng ta hi n nay vi ử ệ   ng trình sách giáo khoa L ch s  hi n ệ   t theo ki u biên niên các s  ki n làm cho vi c

ử ở ị ươ ấ ặ ề ọ h c L ch s  tr  nên khô khan, nhàm chán, ch ng trình r t n ng n , giáo viên

ệ ị ề ể ằ ờ ọ ạ không có nhi u th i gian đ  minh ho  cho bài h c b ng các câu chuy n l ch

ề ự ệ ử ấ ả ọ ọ ợ ớ ị ử s . H c sinh th y “s ” h c L ch s  vì ph i ghi nh  quá nhi u s  ki n, ngày,

ậ ị ử ể ị tháng năm, đ a đi m, nhân v t L ch s ...

ấ ừ ạ ủ ư Ngoài ra còn xu t phát t cách d y c a giáo viên nh   trong quá trình

ự ệ ế ạ ả ọ ố ờ ỉ ố gi ng d y cũng ch  chú tr ng đ n th ng kê các s  ki n, m c th i gian trong

ể ả ấ ọ ế ọ ặ ị bài gi ng nên h c sinh không hi u bài sâu, th y ti

ụ ộ ứ ừ ế ộ ứ ọ ọ h c sinh th  đ ng trong lĩnh h i ki n th c, t ề   ử t h c L ch s  quá n ng n , ớ    đó h c sinh không h ng thú v i

ọ ỏ ộ ố ử ầ ặ ạ ộ ị

ế ớ ư ề ế ệ ạ ổ ọ ớ ư   môn h c. Ho c có m t ph n không nh  m t s  giáo viên d y L ch s  ch a ọ   ủ đ  tâm huy t v i ngh  nên ch a chú tr ng đ n vi c đ i m i trong d y h c

ử ị ộ b  môn L ch s …

ộ ủ ể ệ ổ ọ ườ Đ  làm thay đ i cái nhìn, quan ni m, thái đ  c a m i ng ơ   ể i, đ  kh i

ọ ậ ị ử ở ọ ệ ổ ạ ớ ị ậ ứ d y h ng thú h c t p L ch s

ấ ầ ế ươ ụ ể ớ ử ệ s  hi n nay là r t c n thi h c sinh thì vi c đ i m i trong cách d y L ch   ổ ng trình giáo d c ph ứ t và đ  đáp  ng v i Ch

ử ệ ạ ầ ổ ớ ớ ọ ị ế thông m i thì vi c Đ i m i trong d y và h c L ch s  càng c n thi ằ   t nh m

ả ọ ậ ệ ộ nâng cao hi u qu  h c t p b  môn.

ả ọ ậ ầ ự ệ ệ ộ

ủ ụ ủ ấ ả ộ Tuy nhiên vi c nâng cao hi u qu  h c t p b  môn, c n s  quan tâm   ồ   ủ c a các ngành, các c p qu n lý, c a ngành giáo d c và c a toàn xã h i. Đ ng

ờ ớ ị ế ử ả ạ ằ ộ ỗ ị

ự ổ ươ ứ ầ ạ ả ớ ị th i, v i v  th  là m t giáo viên gi ng d y môn L ch s  tôi nghĩ r ng m i giáo   ử viên chúng ta c n tích c c đ i m i ph ng pháp, hình th c gi ng d y L ch s

ơ ậ ứ ọ ậ ộ ở ọ ể đ  kh i d y h ng thú h c t p b  môn h c sinh.

11

ả ấ ằ ử ả ạ ậ ị B n thân tôi trong quá trình gi ng d y L ch s  đã nh n th y r ng s

ắ ự ử ẽ ệ ả ầ ạ ị ử  ổ   ụ d ng “kênh hình” trong gi ng d y L ch s  s  góp ph n đ c l c vào vi c đ i

ươ ử ạ ọ ị ớ m i ph ng pháp d y h c L ch s .

12

ụ ệ ế ứ ủ 1.3.  M c đích nghiên c u c a sáng ki n kinh nghi m

ấ ằ ệ ề ọ ả     Tôi ch n đ  tài này vì th y r ng vi c khai thác kênh hình trong gi ng

ấ ớ ử ẽ ệ ớ ổ ị ươ ả ạ d y L ch s  s  có vai trò r t l n trong vi c đ i m i ph ạ   ng pháp gi ng d y

ướ ể ư ấ ọ theo h ể ọ ng l y h c sinh làm trung tâm, đ  h c sinh tìm tòi suy nghĩ đ  đ a ra

ề ộ ấ ề ị ậ ị ấ ử nh n đ nh v  m t v n đ  l ch s . Và khi tăng “kênh hình” thì t t nhiên s ẽ

ẽ ấ ử ữ ả ọ ớ ọ ị ỉ gi m b t “kênh ch ”, h c sinh s  th y h c L ch s  không ch  là ghi chép,

ự ệ ộ ố ủ ư ế ồ ẽ ọ “nh i nhét” các s  ki n nh  ý ki n c a m t s  ng ườ ừ i t đó h c sinh s  có

ọ ậ ấ ượ ẽ ầ ứ h ng thú h c t p và s  góp ph n nâng cao ch t l ộ ng b  môn.

2. Tên sáng ki nế

ọ ậ ể ạ ử ở ọ ị ứ "Khai thác kênh hình đ  t o h ng thú h c t p môn L ch s h c sinh ­

ử ế ớ ậ ơ ả ạ ớ ầ ị ph n L ch s  th  gi i c n đ i l p 10 (Ban C   b n)".

3. Tác gi

ị

ườ ư ả  sáng ki n: ọ ị ả sáng ki n: Giáo viên tr ng THPT Hai Bà Tr ng ­ ế ­ H  và tên: Ngô Th  Hòa ế ỉ ­ Đ a ch  tác gi

thành

ỉ

ố ố ệ

ph  Phúc Yên ­ t nh Vĩnh Phúc. ạ ­ S  đi n tho i: 0984453412   ­ E_mail: ngothihoa.gvhaibatrung@vinhphuc.edu.vn ủ ầ ư ạ ế Tác giả t o ra sáng ki n: 4. Ch  đ u t

ụ ự ế 5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n

ụ ụ ệ ụ ự ế ả ạ ị ử ớ   Lĩnh v c áp d ng sáng ki n: Ph c v  vi c gi ng d y môn L ch s  l p

ử ế ớ ầ ị ơ ả ở ườ ậ ạ 10 “Ph n ba. L ch s  th  gi i C n đ i” (Ban C  b n) tr ọ   ng Trung h c

ổ Ph  thông.

ề ế ấ ả ế ổ ớ V n đ  mà sáng ki n gi i quy t: Đ i m i cách khai thác “kênh hình”

ả ệ ử ớ ệ ạ ọ ị ể đ  nâng cao hi u qu  vi c d y và h c L ch s  l p 10 ở ườ  tr ọ   ng Trung h c

ọ ậ ứ ạ ổ ộ ị ử ở ọ ờ Ph  thông, t o h ng thú h c t p b  môn L ch s

ọ ượ ộ ố ỹ ệ qua khai thác “kênh hình”  h c sinh còn đ ồ  h c sinh. Đ ng th i thông   ọ   c rèn luy n m t s  k  năng h c

ộ ả ợ ừ ọ ư ậ t p b  môn nh : quan sát, miêu t ổ , phân tích, t ng h p… t ạ    đó h c sinh đ t

ả ọ ậ ố ớ ộ ứ ố ế ị ị ố ế k t qu  h c t p t ử t v i b  môn L ch s  và có ki n th c t ẩ t chu n b  t t cho

ố kì thi THPT Qu c gia.

ế ượ ụ ầ ầ 6. Ngày sáng ki n đ c áp d ng l n đ u

ủ ế ượ ụ ử ệ ừ Sáng ki n c a tôi đã đ c áp d ng th  nghi m t ngày 28/2/2019, t ạ   i

ườ ư ố ỉ tr ng THPT Hai Bà Tr ng ­ thành ph  Phúc Yên ­ t nh Vĩnh Phúc.

ả ả ấ ủ ế 7. Mô t b n ch t c a sáng ki n

13

ự ạ ấ ề ứ 7.1. Th c tr ng v n đ  nghiên c u

ừ ọ ướ ủ Tôi đã t ng đ c câu nói sau c a Earle Lytton Bulwer ­ Nam t c Lytton

ứ ể ấ ế ạ ơ ị ti u   thuy t   gia,   nhà   th ,   nhà   so n   k ch,   và   nhà   chính

ư ố ự ạ ờ đ i   th   nh t   là trị ng iườ  Anh nh  sau: “ mong mu n t ả  d y b n thân”.

ả ươ ề ấ ắ ầ ớ B n thân tôi r t tâm đ c v i câu nói trên, vì yêu c u v  ph

ệ ế ả ủ ườ ủ ụ ề ầ ng pháp   ấ   i th y. Liên h  đ n đ  tài  này c a tôi, tôi th y ệ giáo d c hi u qu  c a ng

ệ ơ ợ ử ụ ế

ấ ầ ượ ử ế ệ ẽ ị ả   ứ ằ r ng vi c giáo viên “kh i g i” ki n th c khi s  d ng “kênh hình” trong gi ng ự   c tính tích c c t, vì vi c làm này s  phát huy đ ạ d y L ch s  là r t c n thi

ệ ọ ổ ớ ươ ạ ọ ầ ủ c a h c sinh, góp ph n vào vi c đ i m i ph ng pháp d y h c theo h ướ   ng

ấ ọ “l y h c sinh làm trung tâm”.

ư ệ ử ụ ệ ậ ấ ằ

ấ ạ ế ạ ổ ị Nh ng tôi cũng nh n th y r ng hi n nay vi c s  d ng “kênh hình”   ư   ng ph  thông còn r t h n ch  nh : ả trong quá trình gi ng d y L ch s ử ở ườ  tr

ư ươ ế ệ khai thác ch a có ph ng pháp, khai thác còn phi n di n, ch a l

ượ ư ủ ậ ượ ế đ c ý nghĩa c a “kênh hình”… do v y ch a phát huy đ ư ộ ả ế   t t  h t ủ   ụ c h t tác d ng c a

“kênh hình”.

ớ ả ể V i b n thân tôi, tôi đã và đang tìm hi u cách khai thác kênh hình trong

ấ ằ ử ệ ả ạ ậ ị ư quá trình gi ng d y môn L ch s  nh ng cũng nh n th y r ng vi c làm này

ư ượ ệ ố ề ể ả ậ ọ ủ c a mình ch a đ c bài b n, h  th ng. Vì v y tôi đã ch n đ  tài này đ  tìm

ể ể ầ ắ ơ ế ủ ề hi u và ph n nào làm sâu s c h n hi u bi t c a mình v  “kênh hình” cũng

ự ế ủ ư ứ ụ ả ạ nh   ng d ng nó trong quá trình gi ng d y th c t c a mình.

ữ ậ ợ ủ ả ứ ấ i và khó khăn c a b n thân tôi khi nghiên c u v n đ ề

Nh ng thu n l ườ ạ ư i nhà tr này t ng THPT Hai Bà Tr ng:

ỏ ố ứ ả ờ i: Thu n l

ậ ợ  B n thân có s c kh e t ệ ổ ồ ượ ạ d y và công tác; Đ c Ban Giám hi u, t ả   ấ ị t, có th i gian nh t đ nh trong gi ng ệ    chuyên môn cùng đ ng nghi p

ỡ ạ ề ệ ể ệ ơ ị ụ trong đ n v  giúp đ , t o đi u ki n đ  hoàn thành nhi m v .

Khó khăn:

ề ố ượ ọ ườ ư ọ ổ V  đ i t ng h c sinh: Tr ng trung h c ph  thông  Hai Bà Tr ng là

ườ ậ ừ ừ ớ ơ ị ườ ư nhà tr ng m i sáp nh p t t hai đ n v  nhà tr ng THPT Hai Bà Tr ng và

ừ ứ ủ ọ ậ ớ ọ THPT Phúc Yên t năm h c 2017­2018, nên nh n th c c a h c sinh các l p có

ự s  phân hóa rõ nét.

ả ự ư ề ệ ả ạ

ử ư ươ ứ ệ ạ B n thân ch a có nhi u kinh nghi m trong gi ng d y. Năng l c chuyên   ạ   ả ng pháp và kinh nghi m gi ng d y và  ng x  s  ph m ư môn ch a sâu, ph

14

ế ậ ạ ả ưở ệ ế ổ ớ ươ còn h n ch … Do v y cũng có  nh h ng đ n vi c Đ i m i ph ng pháp

ạ ả gi ng d y.

ộ ố ư ạ ả ị 7.2. M t s  l u ý khi khai thác kênh hình trong gi ng d y môn L ch s ử ở

ườ tr ổ ng ph  thông

ườ ượ ư ộ ầ Kênh hình th ng đ

ứ ế ườ ạ ườ ọ ế ế dung ki n th c trong sách giáo khoa. Vì th , n u ng ủ ề ộ   ế c ví nh  m t “hình chi u” có đ y đ  v  n i ế   t i d y và ng i h c bi

ệ ố ồ ả ể ế ồ khai thác tri ệ ể ợ t đ  l ả i th  này thì h  th ng tranh  nh, bi u đ , b n đ , phim t ư

ụ ứ ề ệ ấ ọ li u… có ý nghĩa r t quan tr ng trong trong quá trình truy n th  tri th c.

ướ ế ể ệ ầ ắ ả Tr c h t đ  khai thác kênh hình có hi u qu , giáo viên c n n m đ ượ   c

ạ bao g m: ồ các lo i kênh hình

ạ ộ ượ ồ ể Lo i m t: L ồ ơ ồ ồ ị c đ , bi u đ , s  đ , đ  th .

ẽ ề ộ ự ệ ả ạ ặ ả Lo i hai: Tranh  nh (tranh  nh, hình v  v  m t s  ki n ho c chân dung

ử ậ ị nhân v t l ch s ).

ạ ư ệ ị ử ư ệ ị ử ữ ể Lo i ba: Phim t li u l ch s . Phim t li u l ch s  có th  là nh ng th ướ   c

ự ế ượ ư ướ ữ ặ ệ phim tài li u th c t quí giá còn đ i ho c là nh ng th c l u gi ữ ạ  l

ệ ọ ự ữ ậ ả ặ ượ tài li u khoa h c đ c phim   ữ   c xây d ng trên nh ng hình  nh có th t ho c nh ng

ế ố ủ ự ệ ử ả ậ ị ạ ể ờ bi n c  c a s  ki n, nhân v t l ch s  x y ra t ấ ị i th i đi m nh t đ nh trong quá

ứ ư ệ ị ử ệ ế ạ ả ư kh . Nh ng phim t li u l ch s  hi n nay còn h n ch  nên không ph i bài

ứ ọ h c nào cũng có phim t ư ệ ươ  li u t ng  ng. Do đó trong quá trình khai thác phim

ẽ ặ ấ ị ệ ả ạ ư ệ t li u trong gi ng d y chúng ta s  g p khó khăn nh t đ nh trong vi c tìm

ữ ế ạ ọ ợ ki m nh ng đo n phim khoa h c và phù h p.

ự ể ề ế ầ ẩ ị Ti p theo, giáo viên c n có s  tìm hi u và chu n b  chu đáo v  “kênh

ướ ượ ư ế ế ả ắ ớ hình” tr ạ c khi ti n hành gi ng d y trên l p nh : N m đ c ki n th c c

ệ ệ ả ặ ọ ứ ơ  ể   ả ủ b n c a “kênh hình” thông qua vi c tìm đ c tài li u tham kh o ho c tìm hi u

ạ ị ượ ụ ầ ướ ế trên m ng Internet; Xác đ nh đ c m c đích c n h ng đ n khi khai thác

ừ ự ị ướ ọ ậ ế ọ kênh hình t đó có s  đ nh h ng trong quá trình h c sinh h c t p và ti p thu

ứ ể ệ ệ ả ạ ạ ả ế ế ở ợ tri th c đ  vi c gi ng d y đ t hi u qu .; Thi ỏ ợ t k  các câu h i g i m  h p lý,

ọ tr ng tâm.

ử ụ ữ ầ ặ Ngoài nh ng yêu c u trên khi s  d ng kênh hình ho c phim t

ờ ầ ư ả ượ ư ả ạ ư ệ    li u ể   c đ a ra đúng th i đi m trong gi ng d y, giáo viên c n l u ý chúng ph i đ

ư ữ ệ ự ề ể ả ộ

ọ ọ ư ệ ạ ầ ợ ủ   và không đ a ra m t lúc quá nhi u hình  nh, d  li u đ  tránh s  phân tán c a ề ẫ ọ h c sinh. Và trích d n các đo n phim t li u cũng c n ch n l c, phù h p v

ủ ế ọ ứ ế ờ ki n th c và th i gian c a ti t h c.

15

ứ ổ ứ ạ ọ ọ Th  hai là t ch c cho h c sinh khai thác kênh hình trong d y h c. Giáo

ữ ệ ầ ậ ọ ỹ viên c n chú ý rèn luy n cho h c sinh nh ng k  năng: Quan sát, nh n xét, mô

ả ể ể ậ ắ ị t , phân tích, nh n đ nh, đánh giá… đ  hi u bài sâu s c.

ướ Các b c khai thác kênh hình:

ứ ấ ồ ơ ồ ồ ị ượ ồ ể ả ị ố ớ Th  nh t là đ i v i tranh  nh, l

ể ỗ ợ ệ ử ụ ệ ả ử   c đ , bi u đ , s  đ , đ  th  L ch s : ạ   Giáo viên nên s  d ng công ngh  thông tin đ  h  tr  vi c gi ng d y,

ư ế ế ế ạ

ể ử ụ ể ệ ả ề   đó là trình chi u các lo i “kênh hình” này trên máy chi u. Nh ng n u đi u ồ   ượ ồ bi u đ , ki n không cho phép thì giáo viên có th  s  d ng tranh  nh, l c đ

ử ẵ ị ế ị ạ ườ ơ ồ ồ ị s  đ , đ  th  L ch s  có s n trong thi ọ ủ t b  d y h c c a nhà tr

ầ ư ầ ẵ ớ ướ ả không có s n thì giáo viên c n s u t m chúng v i kích th ế   ặ ng ho c n u ể ọ   ả c đ m b o đ  h c

ả ớ ể ượ sinh c  l p có th  quan sát đ c.

ố ớ ượ ồ ồ ơ ồ ồ ị ể ướ ế ớ Đ i v i l c đ , bi u đ , s  đ , đ  th : Tr c h t, giáo viên gi ệ   i thi u

ệ ượ ỏ ợ ể ặ ồ ồ ở ơ ượ s  l c các kí hi u trên l c đ , bi u đ  sau đó đ t các câu h i g i m  liên

ể ọ ả ờ ế quan đ n kenh hình đó đ  h c sinh suy nghĩ và tìm ra câu tr  l i.

ố ớ ả ặ ấ ọ ỏ ề Đ i v i tranh  nh trong bài h c, giáo viên đ t câu h i nêu v n đ .

ể ế ẽ ọ ọ H c sinh s  quan sát kênh hình, suy nghĩ và phát bi u ý ki n, h c sinh khác

ậ ậ ổ ố ố nh n xét, b  sung. Cu i cùng giáo viên nh n xét, ch t ý.

ố ớ ứ ư ệ Th  hai là đ i v i phim t li u: Có hai cách khai thác

ộ ọ ư ệ ướ ầ Cách m t: Giáo viên yêu c u h c sinh theo dõi phim t li u tr c; Sau

ề ể ọ ả ờ ấ ặ ỏ ậ đó đ t câu h i nêu v n đ  đ  h c sinh suy nghĩ, tr  l i; Giáo viên nh n xét,

ẽ ế ứ ậ ạ ớ ư ệ ộ ơ ế k t lu n. V i cách th c này s  bi n đo n phim t ị ế    li u thành m t đ n v  ki n

ứ ọ ộ ả th c mà h c sinh ph i khai thác, lĩnh h i.

ả ạ ễ ộ ấ ề ả Cách hai: Sau khi đã gi ng d y, di n gi

ắ ơ ể ọ ư ệ ạ i m t v n đ , giáo viên cho   ắ    li u đ  h c sinh có cái nhìn sâu s c h n, kh c ọ h c sinh theo dõi đo n phim t

ứ ề ấ ạ ơ ượ ế ẽ ấ sâu h n v n đ  đó. T c là đo n phim đ c chi u đó s  mang tính ch t minh

ả ạ ho  cho bài gi ng là chính.

ớ ư ậ ủ ứ ệ ậ ả ặ

ư ư ư ề ạ ở V i nh n th c nh  v y và kinh nghi m c a b n thân ­ m c dù còn   ộ ố   ạ  đây tôi xin m nh d n trình bày m t s  ví ch a nhi u và ch a sâu ­ nh ng

ế ượ ự ể ệ ả ụ d  tiêu bi u mà b n thân đã th c hi n và đúc k t đ ả   c trong quá trình gi ng

ư ạ d y nh  sau.

ụ ề ệ ạ ị ộ ố ả 7.3. M t s  ví d  v  vi c khai thác kênh hình trong gi ng d y L ch s  th ử ế

ớ ậ ạ ơ ả ử ớ gi ị i C n đ i, sách giáo khoa L ch s  l p 10 (Ban C  b n)

ố ớ ượ ồ ể ồ 7.3.1. Đ i v i l c đ , bi u đ

16

ạ ạ ả * Khi gi ng d y b ạ ài 29 ­ “Cách m ng Hà Lan và cách m ng t ư ả    s n

ụ ạ ư ả ượ ồ c đ : Anh”, m c 2. “Cách m ng t s n Anh”, sách giáo khoa có l

ượ ồ ộ ộ ế ở Hình 51. L c đ  cu c n i chi n Anh

ụ M c đích khai thác:

ấ ượ ọ ự ượ ố ộ ữ ộ H c sinh th y đ c so sánh l c l ng gi a quân đ i nhà vua và Qu c h i.

ướ H ng khai thác:

ướ ệ ẫ ọ ượ ồ Giáo viên h ng d n h c sinh quan sát các kí hi u trên l ỏ   ặ c đ  và đ t câu h i

ở ợ g i m :

ộ ộ ế ế ẫ ­ Nguyên nhân nào d n đ n cu c n i chi n?

ư ế ề ế ộ ộ ­ Em đánh giá nh  th  nào v  cu c n i chi n? Phe nào chính

nghĩa, phe nào phi nghĩa? Vì sao?

ọ ượ ồ ả ờ H c sinh theo dõi l c đ , sách giáo khoa, tr  l ố   ậ i; Giáo viên nh n xét và ch t

ý:

Ở ừ ế ỉ ố ộ ừ ẩ ế ỉ Anh, t th  k  XII đã có Qu c h i. Song, t đ u th  k  XVII, các vua

ậ ự ồ ạ ủ ừ ế ạ ầ ố ố ộ Anh không mu n th a nh n s  t n t i c a qu c h i vì đã h n ch  ph n nào

ủ ề ể ề ầ ở ộ ự s  chuyên quy n c a vua. Năm 1640, vì c n ti n đ  đàn áp cu c kh i nghĩa

ườ ố ơ ệ ậ ả ộ ộ ố ủ c a ng i Xc t­ len nên Sác­l ẫ    I bu c ph i tri u t p Qu c h i. Mâu thu n

ể ề ẫ ớ ữ ố ộ ế ộ ộ gi a vua và qu c h i không th  đi u hoà đã d n t i cu c n i chi n ngày 22­

8­1642.

ộ ủ ủ ế ạ ộ ố ộ Giai đo n 1 c a cu c n i chi n (1642 ­1645): quân đ i c a qu c h i b ộ ị

ấ ạ ộ ủ ượ ị ố ế ệ ơ th t b i vì quân đ i c a nhà vua đ c trang b  t t và thi n chi n h n.

ộ ộ ủ ủ ế ạ ố Giai đo n 2 c a cu c n i chi n (1645 ­ 1648): sau khi c ng c  và t ổ ứ    ch c

ạ ộ ự ượ ố ủ ộ ứ ầ l i quân đ i, l c l

ế ị ề ướ ơ ơ ợ ở ậ l tr n quy t đ nh Nê­d ­bi (mi n Trung n i ắ   ng c a qu c h i đ ng đ u là Crôm­ oen đã giành th ng ị ấ    I b  th t c Anh). Vua Sác­l

17

ắ ạ ả ướ ị ườ ố ạ b i ph i ch y lên phía b c n c Anh và b  ng ủ   ồ i Xc t­len, đ ng minh c a

ộ ắ ố ữ ế ế ộ ộ ố qu c h i b t gi trao cho Qu c h i. Năm 1648, n i chi n k t thúc. Ngày 30

ơ ị ử ử ­1­1649 vua Sác­l I b  x  t .

ộ ậ ủ ả ạ ộ   ế * Hay khi gi ng d y bài 30 ­ “Chi n tranh giành đ c l p c a các thu c

ở ắ ị đ a Anh B c Mĩ”:

ư ả ở ắ ể ủ ủ ụ ự ạ Khi d y m c 1.“S  phát tri n c a ch  nghĩa T  b n ỹ  B c M . Nguyên

ẽ ổ ượ ồ ế nhân bùng b  chi n tranh” s  có  l c đ  sau:

ượ ồ ộ ị ở ắ Hình 53. L c đ  13 thu c đ a Anh B c Mĩ.

ụ ấ ọ ượ ả ộ ị M c đích khai thác: H c sinh th y đ c hình  nh 13 thu c đ a Anh ở

ệ ắ ớ ướ ệ ạ ể B c Mĩ lúc đó và có th  so sánh v i di n tích n c Mĩ hi n t i.

ướ H ng khai thác:

ướ ế ượ ồ ớ ế ả ấ ằ ặ Tr c h t, giáo viên treo l c đ  l n b ng gi y lên b ng ho c chi u lên

ế ướ ẫ ọ ượ ổ ớ ạ ạ ộ máy chi u, h ng d n h c sinh quan sát l c đ , gi i h n ph m vi 13 thu c

ượ ồ ả ờ ầ ọ ọ ị đ a trên l c đ  (màu đen), yêu c u h c sinh đ c sách giáo khoa và tr  l i các

câu h i:ỏ

ượ ệ ệ

­ Châu Mĩ đ

c phát hi n khi nào? Do ai phát hi n ra?

ộ ị ở ắ ượ

­ Các thu c đ a Anh

B c Mĩ đ ậ c thành l p khi nào?

ể ặ ấ ­ Đây là vùng đ t có đ c đi m gì?

ề ế ắ ư ế

­ N n kinh t

ể  B c Mĩ phát tri n nh  th  nào?

ắ ạ ạ ứ ự ấ ố

­ T i sao nhân dân B c Mĩ l

i đ ng lên đ u tranh ch ng th c dân Anh?

ụ ể ấ ả ẫ ớ ế ộ Các em hãy l y m t vài ví d  đ  lí gi i nguyên nhân d n t i chi n tranh

18

ọ ượ ổ ồ ộ H c sinh quan sát l c đ , theo dõi n i dung sách giáo khoa, trao đ i  và

ả ờ ế ợ ế ậ tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n ­ k t h p trình bày trên l ượ ồ c đ :

ượ ồ ộ ị ự L ạ c đ  trong sách giáo khoa minh ho  cho s  hình thành các thu c đ a

ở ắ ộ ị ế ỉ ầ ượ ượ ắ Anh B c Mĩ vào th  k  XVIII. 13 thu c đ a Anh

ở B c Mĩ l n l

t đ c

ừ ẻ ầ ữ ế hình thành t ự ự  năm 1603 đ n năm 1732. S  th c thì nh ng k  đ u tiên nuôi

ộ ị ự ế ấ ả ọ tham v ng bi n vùng đ t bao la này thành thu c đ a không ph i là th c dân

ế ơ ả ủ ư ự Anh mà là th c dân Tây Ban Nha, Pháp và Hà Lan. Song  u th  c  b n c a

ộ ơ ở ữ ự ự ắ ắ ề Anh trong quá trình th c dân hoá B c Mĩ là d a trên m t c  s  v ng ch c v

ệ ệ ấ ẳ ơ ở công nghi p và nông nghi p h n h n Pháp, Hà Lan và Tây Ban Nha, nh t là

ế ỉ th  k  XVIII.

ườ ứ ế ế ặ ở Năm 1607, ng i Anh chính th c đ t chân đ n Vi c­gi­ni­a (

ắ ầ ừ ấ ẩ ấ ờ ế ế ỉ ế ự xtao) và b t đ u kh n th c vùng đ t này. T  b y gi đ n h t th  k  XVII, h Giêm­ ọ

ậ ượ ứ ộ ờ ộ ị ị đã thành l p đ c 12 thu c đ a. Thu c đ a th  13­Gioóc­gi­a ra đ i năm 1732

ướ ề ơ d i tri u vua Gioc­gi II.

ề ặ ị ị ươ ớ ủ ắ ộ V  m t đ a lí, chính tr , c ng gi ị i c a 13 thu c đ a: B c giáp Ca­na­

ươ ạ ộ đa, Nam giáp Phlo­ri­đa (thu c Tây Ban Nha); Đông là Đ i Tây D ng, Tây là

Ạ ứ ế ầ ị ­lê­ga­nít. Căn c  vào tình hình kinh t , chính tr , tôn giáo, thành ph n dân

ườ ộ ị ủ ề ắ ng i ta chia 13 thu c đ a c a Anh thành ba mi n: B c, Trung, Nam.

ủ ủ ữ ề ả ắ ộ ơ ị Nh ng thu c đ a mi n B c là: Ma­xa­chu­xét (th  ph  là c ng Bô­xt n) ;

ố ố ớ ộ ị ế Niu Hăm­sai; R t Ai­len; Cô­n ch­ti­c t. B n thu c đ a này

m tộ  tên chung là

ướ ằ ớ ừ Niu In­gi­lân (n ầ ư c Anh m i). C n l u ý r ng, danh t Niu In­gi­lân không

ộ ộ ủ ể ả ả ậ ộ ỉ ị ph i dùng đ  ch  cho c  13 thu c đ a c a Anh. Đây là m t b  ph n quan

ủ ủ ề ọ ợ ế ị ố tr ng c a H p ch ng qu c Mĩ sau này v  kinh t ấ   , chính tr  và văn hoá. B y

ữ ậ ườ ọ ớ ơ gi ờ ở , đây đã thành l p nh ng tr ng trung h c Ha­v t, I­ê­l ở , sau tr  thành

ườ ạ ọ ế ữ nh ng tr ng đ i h c có ti ng

ở Mĩ.

ữ ề ộ ơ ơ ị ộ   Nh ng thu c đ a mi n Trung là: Niu Oóc, NiuGi ­xi, Đ ­la­oa (ba thu c

ự ướ ủ ủ ị đ a này, th c dân Anh đã c ủ   p c a Hà Lan), và Pen­xin­va­ni­a (th  ph  là

ộ ị ữ ề ố ồ thành ph  Phi­la­đen­phi­a g m 25000 dân). Nh ng thu c đ a mi n Trung giàu

ả ấ ầ ự ệ ề ể ắ khoáng s n r t c n cho s  phát tri n công nghi p (s t, than đá) và nhi u g ỗ

ụ ụ ệ ph c v  cho công nghi p đóng tàu.

ữ ế ề ộ ị

ậ ợ ệ ề ấ ắ   Nh ng thu c đ a mi n Nam là: Vi c­gi­ni­a, Mê­ri­len, Ca­rô­lin­na B c, ể   i cho vi c phát tri n Ca­rô­lin­na Nam và Gioóc­gi­a. Mi n này r t thu n l

ệ ừ ả ấ ư ự ế ạ nông nghi p, t ệ    s n xu t l ong th c (lúa mì, lúa g o) đ n cây công nghi p

19

ố (thu c lá, bông, chàm).

ư ở ầ ớ ộ ị ườ ủ ọ C  dân 13 thu c đ a, ph n l n là ng i Anh và con cháu c a h  di c ư

ọ ệ ồ ườ ỏ ề sang. H  đã tiêu di ổ ế t, d n đu i đ n cùng ng i In­đi­an (da đ ) v  phía tây

ự ự ể ữ ế ế ấ ấ ộ ạ ằ b ng nh ng cu c chi n tranh chinh ph t th c s  đ  chi m l y đ t đai và đem

ệ ế ệ ẩ ồ nô l da đen châu Phi đ n khai kh n đ n đi n ề ở  đây… Hi n nay di n tích ệ

ướ ơ ấ ở ộ ề ồ n c Mĩ đã m  r ng h n r t nhi u và g m 50 bang.

ả ư ả ạ ạ ở ụ , “Cách m ngạ s n Pháp” m c 1.

ổ ề ủ ậ ầ ế ạ Khi gi ng d y bài 31. “Cách m ng t ộ ế ” thu c ph n II. bùng n . N n quân  ch  l p hi n “Ti n trình cách m ng”, sẽ

ượ ồ có l c đ  sau:

ụ ắ ọ ượ ế ễ ạ M c đích khai thác: H c sinh n m đ c di n bi n cách m ng t ư ả    s n

Pháp năm 1789.

ướ ượ ồ H ng khai thác l c đ :

ướ ế ướ ệ ẫ ọ ượ Tr c h t, giáo viên h ọ ng d n h c sinh đ c các kí hi u trên l ồ   c đ ,

ủ ủ ề ậ ấ ỏ sau đó nêu câu h i: Nh n xét c a em v  phong trào đ u tranh c a nhân dân

Pháp năm 1789?

ọ ượ ồ ế ợ ể ớ H c sinh theo dõi l c đ , k t h p v i sách giáo khoa phát bi u.

ế ợ ế ậ ượ ồ ậ Giáo viên nh n xét, k t lu n ­ k t h p trình bày trên l c đ :

ướ ơ ổ ậ ắ Nhân dân n

ữ ờ ơ ị ế ở ố   c Pháp kh p n i n i d y, hình thành các trung tâm ch ng ắ    thành th  (nh ng n i có lá c ). Sau đó phong trào còn lan ra kh p phong ki n

20

ả ướ ừ ượ ồ các vùng nông thôn trong c  n ẻ ọ c (vùng k  s c). T  l c đ  chúng ta có th ể

ổ ậ ơ ừ ấ ắ ị ế th y nhân dân Pháp n i d y kh p n i t thành th  đ n nông thôn. Không khí

ả ướ ụ ắ ạ ế ộ ủ ệ cách m ng s c sôi trong kh p c  n c, báo hi u ngày tàn c a ch  đ  phong

ki n ế ở ướ  n c Pháp…

ư ả ươ ề ộ ề ầ ượ ng c m quy n. N n c ng hòa đ c thành

ế ầ ủ ạ “Ti n trình cách m ng” c a bài 31 Ở m cụ  2. “ T  s n công th ộ l pậ ” thu c ph n II. ể ư   , giáo viên có th  s u

ượ ồ ầ t m l c đ  sau:

ả ấ ướ L ượ ồ ự ượ c đ  l c l ạ ng ph n cách m ng t n công n c Pháp năm 1793

ụ ấ ọ ượ ử ữ M c đích khai thác: H c sinh th y đ c nh ng khó khăn, th  thách mà

ả ươ ạ ầ cách m ng Pháp ph i đ ng đ u năm 1793.

ướ ượ ồ H ng khai thác l c đ :

ướ ọ ượ ẫ ọ ệ ồ Giáo viên h ng d n h c sinh đ c l c đ  thông qua các kí hi u, nêu

ậ ướ ầ ề nh n xét v  tình hình n c Pháp đ u năm 1793.

ỏ ợ ể ặ ở ư Giáo viên  có th  đ t câu h i g i m  nh :

ướ ạ ố

­ Vì sao các n

ế c phong ki n châu Âu l ớ i liên minh v i nhau ch ng l ạ   i

ạ ư ả Cách m ng t s n Pháp?

21

ắ ợ

­ Ý nghĩa và nguyên nhân th ng l

i?

ọ ượ ả ồ ộ H c sinh quan sát l ậ   c đ , theo dõi n i dung sách giáo khoa, th o lu n

và phát bi u.ể

ế ợ ớ ướ ế ậ ậ ẫ Giáo viên nh n xét, k t lu n k t h p v i h ng d n HS quan sát trên

ữ ề ấ ồ ố ộ ớ ượ l c đ  và giáo viên nêu nh ng nét l n v  cu c đ u tranh ch ng thù trong

ặ gi c ngoài:

ạ ộ ư ả ế Cu c Cách m ng t s n Pháp đã làm cho châu Âu phong ki n và c  n ả ướ   c

ế ở ề ế ố ợ ướ ị ị Anh lo s . N n th ng tr  phong ki n chuyên ch các n c châu Âu b  rung

ạ ứ ể ậ ướ chuy n, r n n t. Chính vì v y, năm 1793 các n

ươ ố ố ứ ạ ỏ Ban Nha, V ng qu c Na­pô­li, các qu c gia Đ c nh  liên minh l ổ c Anh, Áo, Ph , Hà Lan, Tây   ố   i ch ng

ướ ư ậ ướ ẻ ộ ộ n ạ c Pháp cách m ng. Nh  v y, n

ư ế ầ ạ ớ ả ươ c C ng hoà Pháp non tr  cùng m t lúc   ế   ng đ u v i âm m u phi n lo n bên trong và liên minh phong ki n ph i đ

bên ngoài.

ượ ể ệ ữ ồ ệ Kí hi u trên l c đ  (mũi tên màu đen) th  hi n nh ng khó khăn th ử

ủ ồ ướ ượ ộ ạ thách đó c a cu c cách m ng Pháp. Quan sát trên l c đ , n

ế ạ ạ ả ỏ ộ ổ ỉ ị c Pháp cách   ạ ủ ọ   m ng nh  nhoi b  đe do  bóp ch t không ph i ch  vì cu c n i lo n c a b n

ả ộ ướ ể ả ướ ế ộ ph n đ ng trong n c mà toàn b  châu Âu phong ki n, k  c  n ấ   c Anh t n

công.

ướ ề ạ Tr c tình hình đó, n n chuyên chính cách m ng Gia­cô­banh đã thi hành

ữ ạ ệ ể ầ ậ ộ nh ng chính sách cách m ng tri t đ , huy đ ng qu n chúng nhân dân đ p tan

ả ắ ệ ướ ổ ộ ự ượ l c l ộ ng ph n đ ng trong n

ợ ộ ả ướ ụ ầ ỉ ố c, thông qua s c l nh t ng đ ng viên toàn   ầ   ố c Pháp sôi s c tinh th n ái qu c. Ch  trong đ t đ ng viên đ u qu c. C  n

ạ ườ ệ ầ ớ tiên đã có 42 v n ng ế i tình nguy n tòng quân đ n đ u năm 1794 đã có t

ườ ự ị ử ộ ượ ậ ở ạ v n   ng i.   Các   đ i   quân   d   b ,   n a   vũ   trang   đ c   thành   l p i 60   ị     các   đ a

ươ ờ ộ ượ ầ ạ ph ng. Nh  đ ng viên đ c qu n chúng nhân dân, cách m ng Pháp đã đánh

ế ạ ặ ắ ớ ạ ượ b i đ c gi c ngo i xâm, hai chi n th ng l n vào tháng 9 và tháng 10 năm

ở ắ ướ ề ổ ụ ệ ế 1792 mi n Đông B c n c Pháp đã làm thay đ i c c di n chi n tranh. Quân

ị ướ ứ ể ả ố

Áo b  tan rã, quân Anh và các n

c ti u qu c Đ c ph i rút lui. Đông xuân 1794

ủ ộ ể ế ượ ả ỏ quân Pháp chuy n sang th  ch  đ ng. Tu­lông đ c gi

ề ỏ ổ ượ ụ An­dát thoát kh i tay Ph  và Áo. Mi n Đông đ i phóng kh i Anh.   ị c khôi ph c. Quân thù b

ạ ổ ỏ quyét s ch kh i lãnh th  Pháp.

22

Ở ạ ữ bài 33. “Hoàn thành cách m ng t ư ả ở  s n châu Âu và Mĩ gi a th  k ế ỉ

ộ ấ ấ ướ ụ ố XIX”, m c 1. “Cu c đ u tranh th ng nh t n c Đ c” ứ  sách giáo khoa có

ượ ồ l c đ  sau:

ụ ượ ấ ồ ọ ượ ễ M c đích khai thác l c đ : H c sinh th y đ ế c di n bi n quá trình

ướ ứ ấ n ố c Đ c th ng nh t.

ỏ ợ ướ ặ ở H ng khai thác: Giáo viên đ t câu h i g i m .

ấ ướ ậ ố ứ c Đ c? ề ­ Em có nh n xét gì v  quá trình th ng nh t n

ệ ướ ữ ứ ế ề ấ ố ộ c Đ c th ng nh t thông qua nh ng cu c chi n tranh nói lên đi u gì ­ Vi c n

?

ứ ề ể ệ ạ ộ Sau  cu c  cách  m ng  1848,  n n  công  nghi p   Đ c  phát  tri n  nhanh

ề ế ư ả ở ứ ể ộ chóng, làm cho n n kinh t ủ  b n ch  nghĩa t

ẽ ư ừ ừ ộ ướ ấ ộ ướ m  ch a t ng th y. T  m t n ệ c nông nghi p sang m t n ạ    Đ c phát tri n m t cách m nh ệ   c công nghi p,

ế ư ả ở ứ ặ ệ ể ủ  b n ch  nghĩa t Đ c g p khó khăn b i đ t n ở ấ ướ ị c b

vi c phát tri n kinh t chia c t.ắ

ệ ấ ướ ề ấ ấ ở ỏ ố Vi c th ng nh t n ứ c Đ c tr

ấ ứ ộ ấ ế ễ ả ố ượ ả    thành v n đ  c p bách, đòi h i ph i ữ   i quy t ngay. Cu c đ u tranh th ng nh t Đ c đã di n ra trong nh ng đ c gi

ủ ế ỉ ụ ế ằ ạ ộ ộ

ử ọ ườ ệ ạ ằ ổ ố ị ộ   năm 60 c a th  k  XIX b ng m t lo t cu c chi n tranh chinh ph c do quý t c ắ   ấ ng th ng nh t "b ng s t t Ph  lãnh đ o. L ch s  g i đây là con đ quân phi

ứ ấ ộ ố ượ ớ ự ế và máu". Công cu c th ng nh t Đ c đã đ ủ   c hoàn thành v i s  k t thúc c a

ộ ề ế ế ắ ộ ổ ổ cu c chi n tranh Pháp ­ Ph  (1870 ­1871) mà chi n th ng thu c v  Ph .

ễ ứ ế ậ ố ứ ạ Ngày 18­1­1871, l thành l p đ  qu c Đ c đã đ ượ ổ c t ch c t i Cung

ệ ở ế ổ ổ ị đi n Véc­ xai Pháp (đang b  Ph  chi m đóng). Vua Ph  Vin­hem I chính

23

ứ ứ ế ế ố ộ ồ ướ th c lên ngôi hoàng đ . Đ  qu c Đ c là m t liên bang g m 22 n

ố ự ế ế ố ượ thành ph  t do. Hi n pháp đ  qu c đ c ban hành ngày c và 3   16 ­ 4  ­1871 nh mằ

ố ự ố ấ ế ế ộ ư ủ ệ ả ố

ế ở ị ố ị ủ ướ ả ả ủ c ng c  s  th ng nh t đ  qu c, b o v  ch  đ  quân ch  và tàn d  phong   ộ   ủ c quân ch  quý t c ị  nông thôn, b o đ m đ a v  th ng tr  c a nhà n ki n

ổ ướ ấ ạ ứ ệ ề ố ế ư ả ể Ph . N c Đ c th ng nh t t o đi u ki n cho kinh t b n phát tri n. t

ế ở ụ ạ ộ ượ ồ Khi d y m c “3. N i chi n Mĩ” có l c đ  sau:

ế ỉ ữ Hình 66. L ượ ồ ướ c đ  n c Mĩ gi a th  k  XIX

ụ ượ ấ ồ ượ ự ở ộ ấ M c đích khai thác l c đ : HS th y đ c s  m  r ng đ t đai n ướ   c

ỹ ữ ế ỷ M  gi a th  k  XIX.

ỏ ợ ướ ặ ở H ng khai thác: Giáo viên đ t câu h i g i m

ổ ướ ượ ư ế ở ộ ừ ị ­ Lãnh th  n c Mĩ đ c m  r ng nh  th  nào t ộ  13 thu c đ a ban

đ u? ầ

ọ ượ ồ ả ờ ả ậ H c sinh quan sát l c đ , theo dõi sách giáo khoa, th o lu n, tr  l i.

ế ợ ế ậ ậ Giáo viên nh n xét, k t lu n k t h p trình bày trên l ượ ồ c đ :

ầ ở ừ ộ ờ ạ ị T  13 thu c đ a Anh ban đ u ươ  ven b  Đ i Tây D ng, sau khi giành

ổ ướ ụ ể ở ộ ề ầ ộ ậ đ c l p, lãnh th  n c Mĩ đã d n m  r ng v  phía Tây, c  th : Vùng Phlo­ri­

ủ ủ đa mua c a Tây Ban Nha năm 1818, vùng Lu­di­a­na mua c a Pháp năm 1803,

ủ ế ắ vùng phía b c Lu­di­a­na mua c a Anh năm 1848, vùng T ch­dát thôn tính

ơ ộ ừ ế 1845­1848, vùng Ô­ri­g n thu c Mĩ t

ừ ứ ủ ế Mê­hi­cô t 1853, Ca­li­phóoc­ni­a chi m c  c a Mê­hi­cô năm 1848… Nh ứ ủ    1846, vùng Niu­mê­hi­cô chi m c  c a ư

ướ ở ộ ữ ề ế ậ ớ ậ v y n c Mĩ ngày càng m  r ng và l p thêm nhi u bang m i. Đ n gi a th ế

ớ ờ ể ươ ồ ổ ỉ k  XIX, lãnh th  Mĩ kéo dài t i b  bi n Thái Bình D ng, g m 30 bang.

24

ế ể ườ ề Lúc đó, kinh t Mĩ phát tri n theo hai con đ

ệ ư ả ủ ề ế ồ ể ề n n công nghi p t b n ch  nghĩa, mi n Nam phát tri n kinh t ể   ắ ng: Mi n B c phát tri n ề ự    đ n đi n d a

ộ ứ ủ ệ trên bóc l ộ t s c lao đ ng c a nô l .

ố ớ ả ị ử 7.3.2. Đ i v i tranh  nh l ch s

ố ớ ậ ị ả ử 7.3.2.1 Đ i v i tranh  nh chân dung các nhân v t l ch s

ạ ả ạ ạ ư ả * Khi gi ng d y bài 29. “Cách m ng Hà Lan và cách m ng t s n Anh”

ở ụ ạ ư ả ạ ướ m c 2. “Cách m ng t ả  s n Anh”. Khi gi ng d y tình hình n c Anh tr ướ   c

ạ ơ ủ ướ ư ầ ả cách m ng giáo viên s u t m  nh chân dung vua Sác­l I c a n c Anh:

Vua Sác l Iơ

ụ ữ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: Giúp h c sinh có nh ng hi u bi

ườ ị ướ ủ ị ườ ộ ng i, tính cách, cách tr  n c c a v  vua Anh. Ng t nh t đ nh v  con   ữ   i đã là m t trong nh ng

ế ở ế ộ ẫ nguyên nhân d n đ n n i chi n Anh.

ướ ỏ H ng khai thác: ặ Giáo viên đ t câu h i

ể ế ề ơ “Em có hi u bi t gì v  vua Sác­l I ?”

ả ờ ọ H c sinh tr  l i.

ế ậ ậ Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ủ ươ ơ Sác­l ­I   ( 1600­1649)   là   vua   c a   ba   v ng   qu c ố Anh, Scotland,

ế ế ị và Ireland từ 27 tháng 3 năm 1625 đ n khi b  hành quy t vào năm 1649.

ế ị ơ ỗ ự ủ ấ Sau khi k  v , Sác­l tranh ch p v i ớ  Ngh  vi n ị ệ , trong n  l c c a ông

ủ ặ ơ ưở ề ự ề ố đ c quy n hoàng gia . Sác­l tin t ng vào

nh mằ  c ng c ủ ị ấ ướ ể ằ ả liêng c a các v  vua và cho r ng ông có th  cai qu n đ t n quy n l c thiêng   ố   c theo ý mu n

ủ ề ầ ả ặ ố ị ệ ủ c a mình. Nhi u chính sách c a ông b  qu n chúng ph n đ i, đ c bi ệ   t là vi c

25

ế ự ồ ủ ế ố ộ ị

ộ ạ ươ ế ế tăng thu  mà không thông qua s  đ ng ý c a Qu c h i, khi n ông b  mang   ủ   ng chuyên ch , m t b o chúa. Chính sách tôn giáo c a ộ ti ng là m t quân v

ộ ớ ớ ộ ườ ự ấ ông, cùng v i cu c hôn nhân v i m t ng

ữ ủ ả ả ầ và ác c m c a nh ng nhóm c i cách tôn giáo nh i Công giáo, đã gây ra s  b t bình   ọ   ư Thanh giáo và th n h c

ữ ườ ằ Can­vanh, nh ng ng ề i cho r ng  ông nghiêng v  phía Công giáo. Ông c

ắ g ng   bu c ộ ộ  Giáo   h i   Scotland ố   làm   theo   mô   hình   tôn   giáo   c aủ  Anh d nẫ

ế ữ ị ế ị ệ ụ , tăng thêm v  th  cho Ngh  vi n Anh và

đ nế  Chi n tranh gi a các giám m c ờ ộ ố ế ồ ị ế ủ Scotland đ ng th i khi n v  th  c a ông tu t d c không phanh.

ơ ị ệ ế ấ ộ ớ ộ chi n   đ u  v i  quân  đ i  Ngh   vi n   trong ế    N i  chi n

Từ 1642,  Sác­l ấ ạ ự ượ ị ơ Anh. Sau th t b i năm ầ  1645, ông đ u hàng l c l ng Scotland và b  r i vào

ậ ố ữ ủ ị ệ tay Ngh  vi n. Sác­l ơ ừ  t ch i công nh n yêu sách c a nh ng k  b t đ

ố ỏ ưở ủ ậ ẻ ắ ượ   c ỏ ơ   ế , và tr n thoát kh i n i mình khi bác b  ý t ng v  n n ề ề  quân ch  l p hi n

ầ ạ ị ầ ộ ầ giam c m vào tháng 11­ 1647. L i b  c m tù m t l n n a t ả ữ ạ  Đ o Wight i , Sác­

ớ ườ ư ố ơ ố ắ l c   g ng   liên   minh   v i   ng i   Scotland,   nh ng   cu i   năm   1648 Oliver

ớ ủ ắ ộ ượ ề ể ể Cromwell cùng quân đ i ki u m i c a ông ta đã n m đ c quy n ki m soát

ơ ị ư ử ộ ả ố ử ị ế án t hình vì t i ph n qu c vào ố Anh qu c. Sác­l b  đ a ra xét x , b  k t

ngày 30 tháng 1 năm 1649.

ả ạ ạ ạ ư ả * Khi gi ng d y bài 29. “Cách m ng Hà Lan và cách m ng t

ở ụ ạ ư ả ế ả ạ ạ m c 2.“Cách m ng t s n Anh”. ễ  Khi gi ng d y di n bi n cách m ng t s n Anh”   ư

ứ ế ế ộ ả s n và sau khi n i chi n k t thúc trong sách giáo khoa có b c hình:

26

Hình 52. Ô. Crôm­oen (1599­1658)

ứ ụ M c đích khai thác b c hình:

ể ọ ế ấ ị ề ườ ự H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ệ ủ i, s  nghi p c a Ô. Crôm­

oen.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ể ặ ở ế ủ ề ườ Giáo viên đ t câu h i g i m : Hi u bi t c a em v  con ng i, s ự

ệ ủ nghi p c a Ô. Crôm­oen?

ả ờ ậ ọ ả H c sinh th o lu n, tr  l i.

ế ậ ậ Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ạ ộ ị

ườ ề ệ ậ ọ ườ Oliver Cromwell (1599 ­ 1658) là m t nhà lãnh đ o chính tr  và quân   ộ   i đóng vai trò quan tr ng trong vi c thành l p n n c ng i Anh , ng sự ng

ướ ả hòa ở Anh và sau đó là Huân t ộ ủ c b o h  c a Anh, Scotland và Ireland.

ộ ộ ộ ỏ ờ Cromwell sinh ra trong m t gia đình quý t c nh  và cu c đ i ông hoàn

ạ ờ ữ ớ ầ ữ ổ toàn m  nh t cho t

ả ạ ượ ầ Cromwell c i đ o sang ổ   i đ u nh ng năm 40 tu i. Cũng vào nh ng năm 40 tu i, ể   ộ ồ c b u vào h i đ ng dân bi u Thanh giáo. Ông đ

ữ ế ồ ườ ộ ộ ở Cambridge r i tham gia cu c n i chi n Anh bên phe nh ng ng ị i ngh  viên.

ế ả ộ ệ ắ ầ ắ Là m t chi n binh can đ m (bi t danh "S t thép"), ông b t đ u đ ượ   c

ộ ộ ỵ ố ỉ ạ ộ ộ bi ế ớ t t i sau khi ch  huy m t đ i k  binh ch ng l i toàn b  quân đ i hoàng gia.

27

ườ ử ử ứ ệ i th  ba ký vào l nh x  t hình Sác­l Iơ  vào năm 1649 và là

ị ệ ừ ế ượ ỉ Cromwell là ng thành viên c aủ  ngh  vi n Rump t 1649  đ n 1653.  Ông  đ c giao ch  huy

ị ế

ự ệ ả ồ ị chi n d ch đánh Scotland trong các năm 1650­1651. Ngày 20 tháng 4 năm 1653,   ệ   ị ậ  ngh   vi n ằ i   tán   ngh   vi n   Rump   b ng   vũ   l c   r i   thành   l p Cromwell   gi

ướ ở ướ ả ộ ủ Barebone tr c khi tr  thành Huân t

ớ ữ vào ngày 16 tháng 12 năm 1653 cho t c b o h  c a Anh, Scotland và Ireland   ườ ả   i b o ờ i khi ông qua đ i. Khi nh ng ng

ở ạ ắ ề ị ị ị ặ   i n m quy n vào năm 1660, xác ông b  đào lên, b  treo và b  ch t

hoàng tr  l đ u.ầ

ề ấ ậ ộ ị Cromwell là m t nhân v t gây r t nhi u tranh cãi trong l ch s  n

ử ớ ử ướ   c ư David Hume hay Christopher Hill, ông là tên đ cộ ữ Anh. V i nh ng s  gia nh

ộ ế ữ ư ớ ườ ạ tài   ph m   t i   gi t   vua,   nh ng   v i   nh ng   ng i   khác   nh ư Thomas

ườ ủ ự Carlyle hay Samuel Rawson Gardiner, ông là ng i anh hùng c a t do và dân

ủ Ở ượ ườ ạ ọ ch . Anh, Cromwell đ i vĩ đ i nh t n 10 ng

ộ ộ ọ c ch n vào danh sách ờ ạ  trong m t cu c bình ch n c a ấ ướ   c ệ   ọ ủ  BBC năm 2002. Nh ng bi n ữ Anh m i th i đ i

ủ ố ớ ề ử ở ị pháp c a ông đ i phó v i ng

ấ ầ ớ ộ ệ ớ ậ ờ ở là r t g n v i t i ác di t ch ng ườ  Thiên chúa giáo  i ủ  và chính Ireland cho t Ireland b  nhi u s  gia coi   ườ   i i t n bây gi , ng

ẫ ấ ta v n r t căm thù Cromwell.

ộ ậ ủ ế ả ạ ộ ị        Khi gi ng d y bài 30. “Chi n tranh giành đ c l p c a các thu c đ a

ở ắ ở ụ ự ế ễ ế ậ ợ    m c 2. “Di n bi n chi n tranh và s  thành l p H p , Anh B c Mĩ”

ố ứ chúng qu c Mĩ ” sách giáo khoa có b c chân dung sau:

28

ơ Hình 55. G. Oa­sinh­t n (1732­1799)

ụ ắ ọ ượ ễ ế ạ M c đích khai thác: H c sinh n m đ c di n bi n cách m ng t ư ả    s n

Pháp năm 1789.

ướ ượ ồ H ng khai thác l c đ :

ướ ậ ẫ ọ ơ Giáo viên h ng d n h c sinh quan sát chân dung G. Oa­sinh­t n, nh n

ả ờ ủ ữ ể ề ặ ạ ữ ỏ xét nh ng đ c đi m v  ngo i hình c a ông và tr  l i nh ng câu h i do giáo

ợ ở ư viên g i m  nh :

ế ề ể ử ủ ơ ­ Các em bi t gì v  ti u s  c a G. Oa­sinh­t n?

ộ ậ ủ ư ế ế ộ ­ Ông có vai trò nh  th  nào trong cu c chi n tranh giành đ c l p c a các

ộ ị thu c đ a Anh ắ ở B c Mĩ?

ủ ướ ạ ấ ơ ­ Vì sao th  đô n c Mĩ l i l y tên là Oa­sinh­t n?

ư ầ ể ậ ầ ọ ể ử ề Ngoài ra, giáo viên có th  ra bài t p v  nhà, yêu c u h c sinh s u t m ti u s

ệ ủ ự ơ ượ ư ậ ẽ ể ế và s  nghi p c a G. Oa­sinh­t n. Làm đ c nh  v y, các em s  có hi u bi t

ắ ơ ủ ướ ề ổ ầ ố sâu s c h n v  t ng th ng đ u tiên c a n c Mĩ.

ộ ố ể ấ Giáo viên có th  cung c p thêm m t s  thông tin:

ơ ưở ủ ộ G. Oa­sinh­t n (1732 ­1799) sinh tr ng trong m t gia đình ch  nô giàu

ở ư ồ ế ậ ổ ở ờ có bang Vi c­gi­ni­a. Năm 16 tu i đã tr  thành kĩ s , đ ng th i nh n danh

ệ ộ ướ ễ ế ộ ế hi u sĩ quan (thi u tá) quân đ i. Tr ộ   c khi di n ra cu c chi n tranh giành đ c

ộ ở ừ ỉ ự ế ấ ậ l p, ông đã t ng là ch  huy quân đ i bang Vi c­gi­ni­a, tích c c đ u tranh

ế ự ủ ể ạ ố ế ằ ch ng chính sách c a Anh nh m h n ch  s  phát tri n kinh t công th ươ   ng

ệ ở ắ nghi p B c Mĩ.

ừ ầ ộ ậ ủ ộ ị ế ộ Ngay t đ u cu c chi n tranh giành đ c l p c a các thu c đ a Anh

ở B cắ

ạ ộ ự ượ ầ ơ ổ ỉ Mĩ, Đ i h i đã b u G. Oa­sinh­t n làm T ng ch  huy các l c l ng vũ trang

Ở ứ ụ ể ệ ữ ủ c a nghĩa quân (15 ­ 6 ­ 1775).

ấ ạ ự ủ ứ ả ả ố ỉ ẩ    ch c v  này, ông đã th  hi n nh ng ph m ộ   ch t đ o đ c cao c , lòng dũng c m, tài ch  huy quân s  c a mình. Qu c h i

ề ầ ạ ớ ữ ề ề ậ ộ

ườ ữ ầ ắ đã nhi u l n trao cho ông nh ng quy n h n l n, th m chí quy n đ c tài. Ông   ợ ủ   i c a ấ r t có uy tín trong qu n chúng nhân dân ­ nh ng ng ẩ i thúc đ y th ng l

ế ạ ả ố ộ ộ ộ ư   cách m ng. Vào cu i cu c chi n tranh, m t nhóm sĩ quan ph n đ ng âm m u

ế ộ ủ ự ị ổ ứ t ề  ch c xây d ng ch  đ  quân ch  và đ  ngh  trao ngai vàng cho G. Oa­sinh­

ừ ố ờ ề ễ ế ộ ị ơ t n. Ông đã t ch i l

ở ủ ừ ế ể ự ạ ông d a vào th  hi m tr  c a r ng núi, t o ra cách đánh du kích, b n t a t i đ  ngh  đó. Trong quá trình di n ra cu c chi n tranh,   ắ ỉ ừ

ậ ỉ xa. Quân Anh ch  quen cách đánh dàn tr n hàng ngang và đánh giáp lá cà, nên

29

ị ấ ạ đã b  th t b i nhanh chóng.

ở ướ ự ủ ơ ỉ Tháng 10 ­ 1777, quân kh i nghĩa d i s  ch  huy c a G.Oa­sinh­t n đã

ắ ị ắ ơ giành th ng l ợ ớ ạ i l n t

ả ầ ắ ợ ỉ ướ ế ng ch  huy ph i đ u hàng. Ti p đó, nghĩa quân giành th ng l i Xa­ra­tô­ga. H n 5000 quân Anh b  b t làm tù binh,   ề   i nhi u viên t

ệ ướ ả ậ ộ tr n khác, bu c Anh ph i kí Hi p c Véc­xai năm 1783.

ộ ậ ủ ế ộ ộ ị ở ắ Sau cu c chi n tranh giành đ c l p c a các thu c đ a Anh B c Mĩ

ắ ợ ự ộ ậ ủ ề ắ ậ ả giành th ng l

ế ướ ự ủ ượ ủ ủ ạ ả 1787, Hi n pháp c a Mĩ đ i, th c dân Anh ph i công nh n n n đ c l p c a B c Mĩ. Năm   ơ   i s  ch  trì c a G. Oa­sinh­t n. c so n th o d

ơ ượ ầ ủ ầ ợ ổ ố ủ   c b u làm T ng th ng đ u tiên c a H p ch ng

ượ ử ệ c tái c  nhi m kì hai vào năm 1792... Năm 1789, G. Oa­sinh­t n đ qu c ố Hoa Kì (Mĩ) và đ

Ở ạ ư ả ế ỉ ố ụ ạ khi d y m c 1. bài 31. “Cách m ng t s n Pháp cu i th  k  XVIII”,

ổ ề ủ ậ ế ế ầ ộ ạ “Cách m ng bùng

ạ n . N n quân  ch  l p hi n thu c ph n” II. “Ti n trình ứ ể ư ầ ủ c a cách m ng”, giáo viên có th  s u t m hai b c chân dung sau:

ậ Vua Lu­i XVI Hoàng h u Marie Antoinette

ụ ữ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: H c sinh có nh ng hi u bi t nh t đ nh v  vua Lu­I

ậ ướ ữ ườ XVI và hoàng h u n c Pháp lúc đó Marie Antoinette, nh ng con ng i đã

ầ ạ ổ ư ả “góp ph n” làm bùng n  cách m ng t s n Pháp.

ướ ượ ồ H ng khai thác l c đ :

ể ặ ỏ ế ủ ề ể ử Giáo viên đ t câu h i: Hi u bi t c a em v  ti u s  vua Lu­i XVI và

ậ hoàng h u Marie Antoinette?

ả ờ ậ ọ ả H c sinh th o lu n, tr  l i.

ế ậ ậ Giáo viên nh n xét, k t lu n:

30

ị ướ ngươ  nhà Bourbon, cai tr  n c Pháp từ Lu­i XVI (1754 – 1793) là quân v

ồ ị ử ử ế ạ ộ năm 1774 đ n 1792, r i b  x  t hình năm 1793 trong Cu c cách m ng Pháp .

ế ị ộ ị ườ ấ K  v  ông n i ­ vua Lu­i XV b  ng i dân căm ghét, Lu­i XVI r t quan

ế ự ấ ủ ườ ố ạ ề tâm đ n s  b t bình đang dâng cao c a ng i dân Pháp ch ng l i n n quân

ủ ế ừ ầ ỗ ự ả ươ ố ch  chuyên ch . Ngay t đ u, nhà vua n  l c c i cách v

ự ủ ứ ạ ẩ ấ ấ ỏ chu n m c c a phong trào Khai sáng (ch m d t n n tra t n, bãi b  ch  đ ng qu c theo các   ế ộ

ố ớ nông nô, khoan dung đ i v i ng i

ườ  Do Thái và tín h uữ  Kháng Cách, b  thuỏ ườ ủ ậ ấ đ t đánh trên nông dân và dân th ng...). Dù v y, do không đ  quy n l c đ ế  ề ự ể

ị ủ ữ ủ ụ ặ ả áp đ t ý chí chính tr  c a mình, nh ng c i cách c a nhà vua đã s p đ  tr ổ ướ   c

ủ ộ ị ớ ỗ ự ệ ạ ộ ươ ề ướ thái đ  thù đ ch c a gi i quý t c. N  l c hi n đ i hóa v ng tri u n c Pháp

ị ấ ạ b  th t b i.

ự ủ ộ ấ Lu­i XVI tích c c  ng h ộ ng i Mườ ộ ậ   ỹ trong cu c đ u tranh giành đ c l p

ườ ọ ạ ượ ề ệ ướ từ ng i Anh , là đi u h  đ t đ c qua Hi p

ẫ ủ ả ộ chính hình m u cu c ộ  Cách m ng Mạ c Paris năm 1783. Tuy nhiên,   ỹ, cùng cu c kh ng ho ng tài chính theo

ệ ướ ữ ế ộ sau vi c n

ế ạ khi n bùng n  cu c c Pháp dính líu vào cu c chi n, là hai trong nh ng nguyên nhân ổ ộ  Cách m ng Pháp năm 1789.

ủ ủ ạ ế ậ ỏ ề Cách m ng Pháp h y b  n n quân ch  chuyên ch ề   t l p n n

ế và thi ộ ộ ủ ậ ế ậ ượ ự ủ ủ quân ch  l p hi n vào năm 1791. Dù nh n đ c s   ng h  r ng rãi c a dân

ươ ố ươ ị ủ ề ủ ậ ự ế chúng trong c ng v  qu c v ế   ng c a n n quân ch  l p hi n, chính s  thi u

ủ ự ế ế ể ầ ủ quy t đoán và quan đi m th  c u c a Lu­i XVI đã khi n dân Pháp d n dà

ể ượ ư ổ ộ ủ ự ề thay đ i thái đ , xem nhà vua nh  là bi u t ủ   ng c a s  chuyên quy n c a

ự ệ ế ộ ủ ầ ọ ả ch  đ  cũ, uy tín c a nhà vua suy gi m tr m tr ng. S  ki n nhà vua cùng

ủ ế ằ ộ ố ồ hoàng t c đào thoát đ n th  tr n ị ấ  Varennes c ng c  tin đ n cho r ng nhà vua

ự ợ ế ừ ằ ả ượ ộ ướ tìm ki m s  tr  giúp t bên ngoài nh m đ o ng c n i tình n c Pháp. Khi

ố ớ ị ổ ươ lòng trung thành đ i v i nhà vua càng b  t n th

ể ế ậ ộ ề ậ ộ ượ l ậ ổ ươ t đ  v ề ng quy n đ  thi t l p m t n n c ng hòa càng nh n đ ỗ ự   ọ ng nghiêm tr ng thì n  l c ề   c nhi u

ẫ ậ h u thu n.

ị ắ ữ ộ ổ ậ ị Lu­i XVI b  b t gi trong cu c n i d y ngày 10 tháng 8 năm 1792, b  xét

ị ế ộ ị ệ ồ ị ử ả ố ử ướ x  tr c Ngh  vi n, b  k t t i ph n qu c, r i b  x  chém ngày 21 tháng 1 năm

ư ượ ọ 1793 trong t cách "citoyen Louis Capet" (công dân Capet), ông đ c g i theo

ườ ữ ề ậ ườ ọ ủ h  c a Huge Capet, ng ạ i sáng l p tri u đ i Capet ­ nh ng ng i làm cách

ằ ạ ọ ộ m ng cho r ng gia t c Louis mang h  này.

31

ề ộ ượ Cùng lúc, ngày 21 tháng 9 năm 1792, n n C ng hòa Pháp đ

ứ ề ủ ụ ứ ấ ố ộ th c công b , ch m d t n n quân ch  kéo dài liên t c m t ngàn năm t c chính   ạ ướ   c i n

ươ ấ ủ ướ ị ử ử Pháp. Lu­i XVI là quân v ng duy nh t c a n c Pháp b  x  t hình.

ủ ề ậ ố ạ   Marie­Antoinette  (1755 ­ 1793) là hoàng h u cu i cùng c a tri u đ i

ủ ố ướ ế ỷ ủ ạ ạ quân ch  cu i cùng tr c giai đo n cách m ng dân ch  Pháp vào th  k  18.

ố ườ ủ ủ ế ế ố Bà là con gái út trong s  16 ng i con c a Hoàng đ  Francis I c a Đ  qu c La

ủ ầ ậ ớ ướ Mã Th n Thánh v i Hoàng h u Maria Theresia c a Áo. Khi bà c

ả ướ ầ ẻ ẹ ủ ề i nhà vua   ị Pháp, c  n ề c Pháp đ u tr m tr ồ ướ  tr ễ c v  đ p ki u di m c a bà. Bà là v

ậ ượ ấ ướ ệ hoàng h u đ c m nh danh là hoang phí và phóng đãng nh t n c Pháp.

ề ờ ạ ắ Marie Antoinette dành nhi u thì gi ụ    cho bài b c và mua s m trang ph c,

ơ ượ ư ữ ự ế ch i bài và cá c

ổ ớ ụ ấ ơ ồ trang ph c luôn thay đ i v i giày, sáp th m bôi tóc, và ph n h ng. ố ớ   c đua ng a, cũng nh  nh ng chuy n đi vào thành ph  v i   Hoàng h uậ

ứ ụ ế ạ ề ề ạ ỏ phung phí ti n b c và không ti c b n bè mình các ch c v  trong tri u, b  qua

ấ ả ữ ủ ả ị t t c  nh ng quy đ nh c a hoàng gia Pháp. Marie Antoinette buông th  trong

ộ ố ơ ủ ữ ả ắ cu c s ng tho i mái và xa hoa. Bà đ m chìm trong nh ng vui ch i c a Paris,

ữ ạ ơ ườ ộ đánh b c, nhà hát và nh ng cu c rong ch i thâu đêm ngoài đ ố ng ph , trang

ệ ằ ả ổ ữ hoàng cung đi n b ng nh ng kho n kinh phí kh ng l ồ ấ ừ  l y t ngân sách trong

ủ ấ ướ ậ ở khi tình hình tài chính c a đ t n c ngày càng t ồ ệ i t . Hoàng h u có s  thích

ồ ắ ổ ầ ượ ượ ạ ngâm mình trong b n t m đ  đ y r u champagne th

ệ ượ ệ ạ cung đi n Petit Trianon đ ệ   ng h ng hay chuy n ệ   ậ c xây theo l nh hoàng h u bên c nh cung đi n

Versailles…

ủ ự ẹ ắ ụ   S c đ p và s  duyên dáng c a Marie Antoinette không còn chinh ph c

ượ ườ ữ ả ố ọ đ c ng i dân Pháp n a mà ng ượ ạ c l i, càng ngày h  càng n y sinh m i ác

ộ ố ủ ữ ề ặ ộ ề ả c m n ng n  cùng nh ng cáo bu c v  cu c s ng xa hoa, phóng đãng c a bà.

ườ ữ ệ ẻ ằ ả ớ Ng i dân Pháp cho r ng Marie Antoinette có thi n c m v i nh ng k  thù

ố ử ề ề ủ ấ ươ ủ c a Pháp, l y ti n c a ngân kh  g i v  quê h ng…

ạ ắ ổ ợ Tháng   7/1789,   Cách   m ng   Pháp   bùng   n   và   giành   th ng   l i.   Ngày

ế ị ị 21/1/1793, vua Lu­i b  hành quy t. Ngày 14/10/1793, Marie Antoinette b  đem ra

ử ướ ạ xét x  tr c Tòa án Cách m ng.

ị ế ị ắ ễ ả ớ ố Sáng s m ngày 16/10/1793, bà b  k t án ph n qu c, b  c t tóc, di u qua

ắ ườ ở ầ ạ ế ộ ị kh p các con đ ng Paris trên m t chi c xe kéo và b  chém đ u t ả   i Qu ng

ườ ở ổ tr ạ ng Cách m ng khi đang tu i 37.

32

ụ ạ ủ ề ỉ Khi   d y   m c   3.“ N n   chuyên   chính   Giacôbanh­đ nh   cao   c a   cách

ủ ế ạ ể ư ầ ứ m ngạ ” II.“Ti n trình c a cách m ng” , giáo viên có th  s u t m b c chân

dung sau:

Chân dung M. Rô­be­spi­e (1758­1794)

ụ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ườ ự  i, s

ệ ủ M. Rô­be­spi­e. nghi p c a

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ể ặ ở ế ủ ề ườ Giáo viên đ t câu h i g i m : Hi u bi t c a em v  con ng i, s ự

ệ ủ nghi p c a M. Rô­be­spi­e?

ả ờ ậ ọ ế ậ ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ể ể ậ ạ ư ả Đây là nhân v t đi n hình, tiêu bi u trong Cách m ng t s n Pháp ­ lãnh

ậ ư ộ ướ ụ ủ t c a phái Gia­cô­banh. M. Rô­be­spi­e là m t lu t s . Tr c năm 1789, ông

ư ở ạ ổ ế ở ươ ữ ừ t ng làm tr ng s A­rát và n i ti ng quê h ụ ệ   ng ông qua nh ng v  ki n

ữ ẩ ị ế ọ ế ộ ữ ả chính tr , nh ng tác ph m tri t h c và nh ng bài báo đ  kích ch  đ  phong

ị ả ế ưở ữ ế ọ ủ ki n. Rô­be­spi­e ch u  nh h ắ ng sâu s c nh ng t ư ưở  t ng tri t h c c a Rút­

ứ ẳ ở ể ở ộ ử ạ ị ấ xô. Đ ng c p th  ba A­rát đã c  Rô­be­spi­e làm đ i bi u H i ngh  ba

ấ ể ủ ộ ậ ữ ế ầ ố ở ẳ đ ng c p. Ban đ u, nh ng bài phát bi u c a ông

ườ ữ ế ế ả ọ Qu c h i l p hi n không   ồ   i ta không chú ý đ n ông và nghe nh ng gì ông nói. H  bu n có k t qu . Ng

ệ ẻ ộ ươ ạ ỏ ẹ ủ ườ c i vì đi u b  có v  khoa tr ọ ng mà gi ng nói l

ố ố ế ẳ ầ ượ ợ ch ng có gì khi n Rô­be­spi­e s  hãi và b i r i. Ông yêu c u đ i nh  nh  c a ông. Song   ể   c phát bi u

ầ ớ ộ ủ ề ể ạ ấ ọ ấ ề ọ ấ v  m i v n đ  quan tr ng và b t ch p thái đ  c a ph n l n đ i bi u trong

33

ạ ả ộ ậ ề ợ ủ ệ ế ẫ ố ế Qu c h i l p hi n, kiên quy t, nh n n i b o v  quy n l i c a nhân dân, đòi

ề ế ề ầ ẳ ổ ị thi hành quy n ph  thông đ u phi u, quy n bình đ ng chính tr .

ị ủ ữ ề ờ ố ạ ị ạ ể Nh ng đ  ngh  c a Rô­be­spi­e bao gi cũng b  đ i đa s  đ i bi u trong

ộ ậ ề ạ ư ế ỏ ố ờ ể ủ Qu c h i l p hi n bác b . Nh ng có đi u l ữ  là, nh ng l i phát bi u c a ông

ế ả ạ ữ ộ ườ ầ ầ ổ tuy không có k t qu  gì l i bu c nh ng ng i nghe d n d n thay đ i thái đ ộ

ướ ự ờ ơ ễ ủ c a mình. Khi Rô­be­spi­e b c lên di n đàn, không còn có s  th , không

ườ ự ả ặ ả ị ỉ ế có ti ng c i mà ch  có s  im l ng thù đ ch, c nh giác bao trùm c  phòng

ứ ề ủ ả ắ ọ ọ h p. Đi u này ch ng t ỏ ườ  ng i ta ph i chú ý l ng nghe gi ng nói c a ông.

ạ ộ ữ ị ở Trong nh ng năm 1790­1791, ông tr  thành nhà ho t đ ng chính tr  chung

ả ướ ở ụ ấ ắ ủ cho c  n c. Năm 1793 ông tr  thành lãnh t xu t s c c a phái Gia­cô­banh.

ệ ấ ộ ỗ ả ắ ấ ở ộ M i khi ông xu t hi n vói b  tóc gi r c ph n ọ ủ  các cu c h p c a phái Gia­

ườ ỗ ồ ệ ộ ả ướ ế ố cô­banh, thì ng i ta v  tay n ng nhi t đón ti p. Qu c h i c  n c Pháp và

ừ ờ ủ ượ ệ ườ châu Âu nghe t ng l i nói c a ông. Ông đ c m nh danh là "con ng

ộ ượ ể ừ ề ậ th  mua chu c đ c". Mi­ra­bô đã t ng nh n xét v  Rô­be­spi­e: "Anh ta s i không   ẽ

ề ế ề ọ ị ả ti n xa vì anh ta tin m i đi u mình nói ra", v  sau, khi b  đi đày

ở đ o Xanh Ê­

ề ắ ắ len,   Na­pô­lê­ông   cũng   nói   v   Rô­be­spi­e:   "Ch c   ch n   Rô­be­spi­e   không

ả ườ ầ ườ ữ ơ ườ ộ ph i là m t con ng i t m th ng, ông ta cao h n nh ng ng i vây quanh

ế ườ ư ộ ủ ẫ ông ta". Cho đ n nay, ng i ta v n coi Rô­be­spi­e nh  m t nhà dân ch  cách

ớ ủ ế ỉ ạ m ng l n c a th  k  XVIII.

ụ ạ ờ ủ ế ầ ộ “Th i kì thoái trào Khi d y m c 4. ” thu c ph n II. “Ti n trình c a cách

ể ư ầ ứ ạ m ng”, giáo viên có th  s u t m  b c hình sau:

34

Napoléon Bonaparte (1769 – 1821)

ụ ể ọ ế ấ ị ề ườ ự M c đích khai thác: H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ệ   i, s  nghi p

c a ủ Napoléon Bonaparte.

ướ H ng khai thác:

ỏ ợ ể ặ ở ế ủ ề ườ Giáo viên đ t câu h i g i m : Hi u bi t c a em v  con ng i, s ự

nghi p c a ệ ủ Napoléon Bonaparte?

ả ờ ậ ọ ế ậ ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ộ Napoléon   Bonaparte (phiên   âm: Na­pô­lê­ông   Bôn­na­pác)  là   m t   nhà

ự ủ ị ộ  cách m ngạ

ế ở ể quân s  và nhà chính tr  tiêu bi u c a Pháp trong và sau cu c Pháp cũng như các cu c chi n tranh liên quan ộ châu Âu.

ế ủ ườ ừ V i đ  hi u ớ ế ệ  Napoléon I, ông là Hoàng đ  c a ng i Pháp t năm 1804

ậ ủ ả ộ ộ ậ ế đ n năm 1815. Cu c c i cách pháp lu t c a ông, B  lu t Napoléon , đã có

ữ ả ưở ế ớ ề ớ nh ng  nh h ng l n lên nhi u b  lu t ộ ậ  dân sự trên toàn th  gi ư i, nh ng ông

ượ ấ ở ớ ế ủ ế ộ đ c nh  đ n nh t b i vai trò c a mình trong các cu c chi n tranh mà Pháp

ả ươ ầ ạ ớ ượ ọ ph i đ ng đ u v i hàng lo t liên minh, đ

ế ậ ủ ề Napoléon. Ông đã thi t l p quy n bá ch  trên ph n l n l c đ a ế ộ  chi n tranh c g i là các cu c   ầ ớ ụ ị  châu Âu và tìm

ề ữ ưở ờ ủ ủ ạ ồ ng   c a   cách   m ng   Pháp,   đ ng   th i   c ng   c ố

ế ộ ữ ủ ụ ồ cách   truy n   bá   nh ng   lý   t n nề  đ  chế ế làm ph c h i nh ng nét c a ch  đ  cũ Pháp ( Ancien Régime).

35

ợ ữ ế ườ ố ạ ố ờ ắ Nh  th ng l ộ i trong nh ng cu c chi n này, th ng là ch ng l i đ i ph

ế ề ư ố ượ ộ ỉ có  u th  v  quân s , ông đ ữ c coi là m t trong nh ng nhà ch  huy quân s ươ   ng ự

ờ ạ ủ ế ấ ọ ị ượ tài ba nh t m i th i đ i, và các chi n d ch c a Napoléon đ c nghiên c u t ứ ạ   i

ế ớ ự ệ ắ ọ các h c vi n quân s  trên kh p th  gi i.

ượ ộ Napoléon đ c sinh ra ộ   ở Ajaccio thu cộ  Corse, trong m t gia đình thu c

ượ ạ dòng dõi quý t cộ  Genova (Ý). Ông đ ộ c đào t o thành m t sĩ quan pháo binh

ở ổ ế ở ướ ệ Pháp. Bonaparte tr  nên n i ti ng d i th i

ế ề ố ị ứ huy   thành   công   nhi u   chi n   d ch   ch ng   l ờ  Đ  Nh t C ng hòa Pháp ấ ộ ạ  Liên   minh   th   nh t khi chỉ  ấ  và thứ i

ế ố ộ hai ch ng Pháp. Ông cũng ti n hành cu c chinh ph t ạ  bán đ o Ýả .

ổ ứ ộ ự ư ở Năm 1799, ông đã t ộ ả  ch c m t cu c đ o chính và t đ a mình tr  thành

ứ ấ ượ ệ ư ị ổ v  T ng tài th  nh t; Năm năm sau đó Th

ủ ế ậ ầ ế ỷ ệ ế Hoàng đ  Pháp. Trong th p niên đ u tiên c a th  k  XIX, ng vi n Pháp tuyên x ng ông là   ế ấ  Đ  Nh t Đ  ch

ướ ữ ề ạ ộ ộ Pháp d ộ   i quy n Napoléon đã tham gia vào m t lo t xung đ t ­ nh ng cu c

ọ ườ ế ở chi n tranh Napoléon ­ lôi kéo m i c ố ng qu c chính châu Âu tham gia. Sau

ắ ộ ợ ạ ượ ị ố ị ở ụ ị ạ m t lo t th ng l i, Pháp  đ t  đ c  v  trí  th ng tr

ạ ả ưở ủ ệ Napoléon duy trì ph m vi  nh h l c  đ a châu   Âu, và   ậ ủ   ng c a Pháp thông qua vi c thành l p c a

ố ồ ữ ệ ạ ộ ổ ườ ị ớ nh ng m i đ ng minh r ng l n và b  nhi m b n bè và ng i thân cai tr  các

ư ầ ủ ư ữ ố qu c gia châu Âu khác nh  nh ng ch  h u c a Pháp.

ộ ượ ướ ế Cu c chi n kéo dài ộ  và cu c xâm l c n

ả ở bán đ o Iberia ơ ồ ủ ặ ộ ấ ướ c Nga năm   ủ ự ủ   c ngo t trong c  đ  c a Napoléon. Quân đ i ch  l c c a 1812 đánh d u b

ấ ặ ị ổ ế ề ị ờ Pháp, Grande Armée, b  t n th t n ng n  trong chi n d ch và không bao gi có

ụ ạ ể ạ th  khôi ph c l i hoàn toàn. Năm 1813, Liên minh th  sáuứ đã đánh b i quân

ượ ộ ủ đ i c a ông t i

ả ị ư ầ ph i thoái v  và đày ông đ n ạ  Leipzig, năm sau đó Liên minh xâm l ộ ả ế  đ o Elba ộ c Pháp, bu c Napoléon   ỏ   . Ch a đ y m t năm sau, ông thoát kh i

ở ạ ắ ư ề ạ ị ậ Elba và tr i n m quy n, nh ng  đã b   đánh b i trong l tr n Waterloo

ộ ờ ủ ả ố tháng 6 năm 1815. Napoléon tr i qua sáu năm cu i cùng c a cu c đ i trong s vào  ự

ủ ầ ườ ả ế ủ giam c m c a ng i  Anh trên đ o Saint Helena . Cái ch t  c a ông gây ra

ộ ố ọ ề ề ẳ ạ ả ằ ạ nhi u tranh cãi v  sau, ch ng h n m t s  h c gi cho r ng ông là n n nhân

ộ ụ ầ ủ c a m t v  đ u đ c b ng ộ ằ  arsen.

Ả ưở ế ớ ủ ố ớ ệ ạ nh h ng c a Napoléon  đ i v i th  gi i hi n  đ i là  đã mang l ạ   i

ữ ề ụ ổ ả nh ng c i cách

ẳ doự  t ạ ụ ộ ớ soát,   ch ng   h n   nh ể    cho nhi u vùng lãnh th  mà ông đã chinh ph c và ki m ủ   ầ  và   m t   ph n   l n   c a ư Hà   Lan, Th y   Sĩ

ự ệ ệ ạ ự n cướ  Ý và Đ cứ  hi n đ i. Ông đã th c hi n các chính sách t do c  b n ơ ả ở

36

ộ ậ ủ ả ưở ế ắ Pháp và kh p Tây Âu. B  lu t Napoleon c a ông đã  nh h ệ ố   ng đ n h  th ng

ậ ủ ế ơ ố ớ pháp   lu t   c a   h n   70   qu c   gia   trên   th   gi ử ọ i.   Nhà   s   h c   Anh, Andrew

ữ ưở ố ế ớ ủ ạ ủ ệ ậ Roberts bình lu n: "Nh ng ý t ng c ng c  th  gi i hi n đ i c a chúng ta ­

ế ộ ữ ề ườ ự ự công lý, ch  đ  nhân tài (chính quy n do nh ng ng i th c s  có tài năng

ướ ự ẳ ữ  bình đ ng tr c pháp lu t

ậ , quy n s  h u ề ổ ứ ệ ạ ị ắ n m gi ), giáo d cụ  th  t cế ụ  hi n đ i, tài chính  n đ nh, và nhi u th  khác...  đã đ ề ở ữ , s  khoan dung tôn giáo,   ượ ả   c b o

ề ặ ị ở ộ ố ỉ ở ệ ủ v , c ng c , ch nh lý và m  r ng v  m t đ a lý b i Napoleon. Ông còn b

ự ấ ợ ề ộ ị ươ ổ  ứ   ng h p lý và có năng l c, ch m d t sung theo đó là m t chính quy n đ a ph

ướ ế ệ ệ ậ ở ọ

ấ ể ừ ế ộ ự ậ ế ớ ạ n n c p bóc  bỏ ch  đ  phong ki n nông thôn, khuy n khích khoa h c và ngh  thu t, vi c bãi    s pụ ế  và s  l p pháp l n nh t k  t ố  Đ  qu c La Mã khi

đ "ổ

ệ ở ả ạ ạ khi d yạ Khi gi ng d y bài 32. “Cách m ng công nghi p Châu Âu”

ệ ở ể ư ầ ả Anh ạ m c ụ 1.“Cách m ng công nghi p ”, giáo viên có th  s u t m  nh chân

dung G. Oát.

Giêm Oát (1736­1819)

ụ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ườ ự  i, s

nghi p c a ệ ủ G. Oát.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ể ặ ở ế ủ ề ườ Giáo viên đ t câu h i g i m : Hi u bi t c a em v  con ng i, s ự

ệ ủ nghi p c a G. Oát?

ả ờ ậ ọ ế ậ ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

37

ủ ườ ơ ơ ướ ầ ộ Đây là chân dung c a ng i phát minh ra đ ng c  h i n

ế ớ trên th  gi i ­ G.Oát­ ông sinh c đ u tiên    năm 1736  và m tấ  năm 1819  là nhà phát minh,

ả ế ữ ộ ỹ ư m t k  s  ng i máy h i n c

ạ ề ả ườ  Scotland đã có nh ng c i ti n cho ộ  Cách m ng công nghi p ơ ướ  mà nh  đóờ   ệ  mã  ư ệ . Ông đ a ra khái ni m

ủ ượ ặ đã làm n n t ng cho cu c l cự  và đ n vơ ng c đ t theo tên ông.

ị SI c a năng l ế ỉ ữ ế ượ  Watt đ ữ ẫ ằ ạ ả ứ   Cho đ n gi a th  k  XVIII, nh ng máy móc v n ph i ch y b ng s c

ộ ưở ướ ư ậ ự ả ạ n c, bu c các công x

ụ ề ệ ả ộ ị máy ph i ph  thu c vào đi u ki n đ a lí và th i ti t

ừ ạ ả ạ ầ ộ ộ ng ph i xây d ng c nh các con sông. Nh  v y, nhà   ờ ế  vì mùa đông, sông đóng  ơ ộ   băng, máy ph i ng ng ch y. Do đó, nhu c u có m t lo i máy có đ ng c  đ c

ị ả ưở ủ ữ ệ ề ệ ấ ậ l p, không ch u  nh h ng c a nh ng đi u ki n thiên nhiên xu t hi n. Năm

ắ ủ ạ ọ ộ 1769, m t kĩ s ư ở ườ  tr ng Đ i h c Anh là Giêm Oát tìm ra nguyên t c c a máy

ụ ế ưở ộ ỉ ơ ướ h i n c và đ n năm 1784 thì áp d ng vào công x ng m t cách hoàn ch nh.

ệ ơ ướ ụ ệ ộ Vi c áp d ng máy h i n

ế ớ ộ ả ệ ấ ố ộ ộ ể   c trong công nghi p gây nên m t chuy n ơ ơ   ấ bi n l n, t c đ  s n xu t và năng su t lao đ ng tăng lên rõ r t. Đ ng c  h i

ướ ầ ầ ượ ụ ề ộ n c d n d n đ ệ   ế c áp d ng và có tác đ ng đ n nhi u ngành công nghi p

ậ ả ữ ờ khác nhau trong đó có giao thông v n t i... Nh  có nh ng phát minh đó, lao

ằ ắ ằ ộ ưở ộ đ ng b ng máy móc đã th ng lao đ ng b ng chân tay, các công x

ượ ụ ữ ự ộ ộ máy đ c xây d ng không ph  thu c vào thiên nhiên n a. Đ ng c  h i n ng, nhà   ơ ơ ướ   c

ự ự ệ ở ạ ộ ộ th c s  là m t cu c cách m ng trong công nghi p Anh.

Ở ạ ữ bài 33. “Hoàn thành cách m ng t ư ả ở  s n châu Âu và Mĩ gi a th ế

ấ ướ ả ạ ấ ố ộ c Đ c” khi gi ng d y m c ụ 1. “Cu c đ u tranh th ng nh t n ứ  sách ỉ k  XIX”,

ứ giáo khoa có b c hình sau :

38

ụ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ườ ự  i, s

nghi p c a ệ ủ Bi­xmác.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ể ặ ở ế ủ ề ườ ự Giáo viên đ t câu h i g i m : Hi u bi t c a em v  con ng ệ ủ   i, s  nghi p c a

Bi­xmác?

ả ờ ậ ọ ế ậ ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ộ Otto Eduard Leopold von Bismarck (1815 – 1898) là m t chính khách,

ị ổ ậ ằ chính tr  gia

ự ụ ố Phổ­Đ cứ , n i b t vì đã chi ph i n ừ ạ sách đ i ngo i th c d ng t ố ướ  Đ cứ  và châu Âu b ng chính c    1890, khi bị vua Wilhelm II ép ế  1862 đ n năm năm

ế ế ắ  các   cu cộ  chi n   tranh 1871,   sau chi n   th ng

ấ ố v iớ  Đan  ệ thôi   vi c.   Năm M chạ  (1864), Áo  (1866)   và Pháp (1870 – 1871),   ông   đã th ng   nh t   các   bang

ạ ừ ướ ạ ướ ự ố ế n c Áo) thành m t ứ  hùng m nh d i s  lãnh

Đ cứ  (ngo i tr ổ ủ ạ ề ự ụ ằ ộ  Đ  qu c Đ c ự ệ đ o c a Ph . Sau đó, ông xây d ng c c di n cân b ng quy n l c, duy trì

ừ ở năm 1871 đ n châu Âu t

ử ỳ ế  1914. G n đây, trong ề ầ thành công n n hòa bình    ậ   cu nố  ti u sể ử “Bismarck: A Life”, s  gia Hoa K  Jonathan Steinberg nhìn nh n

ị ớ ông là "thiên tài chính tr  l n nh t ế ỷ ấ  th  k  19 ".

ươ ổ ừ ớ Trên c ị ng v  là Th  t ủ ướ  Ph  t ng năm 1862 t i năm 1890, Bismarck

ế ự ủ ổ ượ ư ơ ộ ế đã kh i mào các cu c chi n đ a th  l c c a Ph  v t lên Áo và Pháp; đ ngồ

ế ờ ướ ạ ắ ướ ộ ổ th i bi n Ph  thành nhà n ẫ c lãnh đ o, d n d t các nhà n c khác thu c dân

ứ ắ ợ ủ ổ ế ộ ộ t c Đ c. Th ng l

ố ớ ộ ả ẹ ự b p s  ph n kháng c a i c a Ph  trong các chi n tranh do ông phát đ ng cũng đè   ở ổ đ i v i chính sách m ố  trong Qu c h i Ph ủ  phe t doự

39

ở thành   Th

ắ ầ ở r ngộ  quân   đ iộ  c aủ  vua Wilhelm   I.   Vào   năm 1867,   ông   cũng   tr ị Th  t ngướ  Liên bang B c Đ c t ứ . Otto von Bismarck tr  thành v ủ  ủ ướ  đ u tiên ng

ấ ố ệ ướ ủ c a m t n ộ ướ  Đ cứ  th ng nh t sau c Hi p c Versailles (1871)

ự ủ ấ ướ ề ấ ế ị ế h t các v n đ  chính s  c a đ t n c cho đ n khi b  tân và chèo lái h uầ    Hoàng đế Wilhelm

ả II sa th i vào năm 1890.

ố ắ ủ ự ị ườ Đ ng l ạ i ngo i giao th c d ng ụ   và cai tr  nghiêm kh c c a Bismarck

ạ ệ ủ ướ ắ ạ t danh "Th  t ng S t". Nhà ngo i giao Hoa Kỳ

đã mang l i cho  ông bi Henry Kissinger ghi nh n:ậ

ườ ủ ắ ế ờ ề ự “Con ng i c a “s t và máu” đã vi ự   t nên áng văn sáng ng i v  s  chính tr c,

ế ộ sánh ngang v i l ớ ố ử ụ  ti ng Anh i s  d ng m t cách súc tích c a ủ  Churchill”.

ử ọ ườ ợ ữ ữ Các nhà s  h c th ng ca ng i ông là nhà chính khách đã gi

ở ủ ố ườ ố hòa bình châu Âu, là ng ề    v ng n n ấ   i đóng vai trò ch  ch t trong quá trình th ng nh t

ướ ẻ ủ ệ ạ ờ ộ ộ ồ n c Đ c ứ  c nậ   ­ hi n đ i và đ ng th i là cha đ  c a b  máy quân đ i và

ủ ề ướ ứ chính quy n tr  danh c a nhà n ứ c Đ c.

Ở ố ế ể ạ bài   34.   “Các   n ướ ư ả c   t b n   chuy n   sang   giai   đo n   đ   qu c   ch ủ

ự ề ế ỉ ữ ậ ọ ố ầ   ở ụ 1.“Nh ng thành t u v  khoa h c ­ kĩ thu t cu i th  k  XIX đ u m c

nghĩa”  ế ỉ ề ể ậ ừ ế ọ ướ th  k  XX”, giáo viên có th  giao bài t p v  nhà t t h c tr ti ọ c cho h c sinh

ứ ả ớ ớ ọ theo nhóm v i các b c  nh các nhà khoa h c, các nhà phát minh v i các câu

ỗ ỏ h i cho m i nhóm:

ể ế ủ ề ườ ự ệ ủ ­ Nhóm 1: Hi u bi t c a em v  con ng i, s  nghi p c a Pi­e­ Quy­ri

và Ma­ ri Quy­ri, Georg Simon Ohm, Pha­ra­đây?

Georg Simon Ohm Pha­ra­đây

Pi­e­ Quy­ri và Ma­ ri  Quy­ri

40

ể ế ủ ề ườ ự ệ ­ Nhóm 2: Hi u bi t c a em v  con ng i, s  nghi p c a ủ Giêmx Pre­

ố xc t Giun, ơ Béc­c ­ren, Tom­X n?ơ

ố Giêmx Pre­ xc t Giun Béc­c ­renơ Tom X nơ

ể ế ủ ề ườ ự ệ ­ Nhóm 3: Hi u bi t c a em v  con ng i, s  nghi p c a ủ Vin­hem

ơ ơ R n­ghen, M enđêlêep, Sác­l Darwin , Pasteur?

ơ

ơ

Vin­hem R n­ghen

Menđêlêep

Sác­l

Darwin

Pasteur

ể ế ủ ề ườ ự ­ Nhóm 4: Hi u bi t c a em v  con ng ệ i, s  nghi p c a ủ Páp­l p,ố

ơ Henry Bét­x ­me , Samuel F.B. Morse, Anh em nhà Wringt ?

41

Páp­l pố

Henry Bét­x ­meơ

Samuel F.B. Morse

Anh em nhà Wringt

ụ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ườ   i,

ổ ậ ủ ữ ọ nh ng phát minh n i b t c a các nhà khoa h c này.

ươ ử ụ ể Ph ng pháp s  d ng: ớ Giáo viên có th  chia l p thành 4 nhóm và giao

ề ậ bài t p (đã giao v  nhà):

ử ạ ả ờ ệ ậ ả ọ ọ ổ H c sinh th o lu n, c  đ i di n tr  l i, h c sinh nhóm khác b  sung;

ỏ ủ ế ậ ậ ỗ ộ Giáo viên nh n xét, k t lu n theo n i dung câu h i c a m i nhóm.

­ Nhóm 1:

Hình 68. Pi­e­ Quy­ri và Ma­ ri Quy­ri trong phòng thí nghi mệ

ậ Marie   Skłodowska­Curie (1867 – 1934)   là   m tộ  nhà   v t   lý và hóa

ổ ế ề ệ ứ ố ườ i Pháp g c Ba Lan, n i ti ng v  vi c nghiên c u tiên phong v ề tính

ườ ầ ự ậ ượ ả i đ u tiên vinh d  nh n đ c hai Gi i Nobel trong hai h cọ  ng phóng xạ. Bà là ng

ự lĩnh v c khác nhau, v t lýậ và hóa h cọ . Bà Q

42

ữ ả ầ ạ ọ Marie   Curie   là   gi ng   viên   đ i   h c   n   đ u   tiên   t i

ể ủ ượ Paris (Sorbonne),   và   vào   năm   1995   thi   th   c a   bà   đ c   mai   táng   t ọ   ạ  Đ i   h c ạ ạ  đi nệ i

ữ ớ ạ Panthéon ở Paris vì nh ng đóng góp to l n cho nhân lo i.

ồ ạ ủ ế Ch ng bà là Pierre Curie sinh ra t i Paris, Pháp và là con trai c a Ti n sĩ

ờ ự ạ ộ ộ ỗ ủ ướ ạ ớ Eugène   Curie   (1827–1910)   và   Sophie   ­   Claire   Depouilly   Curie   (1832–1897).  ọ   ẽ ề ng m nh m  v  toán h c Nh  s  d y d  c a cha, Pierre s m b c l thiên h

ọ ượ ổ ọ ớ ọ ị và hóa h c. Năm 16 tu i, ông đã giành đ c h c v  toán h c. Cho t

ọ ị ư ư ầ ơ ổ   i 18 tu i ổ ọ ị ế   ông đã g n nh  hoàn thành h c v  cao h n, nh ng không theo đu i h c v  ti n

ệ ạ ế ề ệ ớ sĩ do thi u ti n. Thay vào đó ông làm vi c t i phòng thí nghi m v i vai trò

ng ườ ướ i h ẫ ng d n.

Năm   1903,   ông   cùng   v ,ợ  Marie   Curie,   và Henri   Bec­c ­renơ đã   đ cượ

ả ề ậ ế ấ ạ ộ nh nậ  gi i Nobel v  v t lý . Đáng ti c, năm 1906, ông m t do m t tai n n trên

ườ ự đ ng do va vào xe ng a.

Georg Simon Ohm (1789­1854)

ậ ộ ườ Georg Simon Ohm (1789­1854) là m t nhà v t lý ng i Đ c.

ệ ứ ề ạ ậ ọ ị ị ông  đã nêu ra đ nh lu t quan tr ng v  m ch đi n t c là đ nh lu t ứ Năm 1827,  ậ Ôm phát

ẫ ỷ ệ ườ ư ề ệ ể ộ ộ bi u nh  sau: C ng đ  dòng đi n m t chi u trong dây d n t l ớ   ậ  thu n v i

ệ ệ ầ ế ữ hi u đi n th  gi a hai đ u dây.

43

Pha­ra­đây (1791­1867)

ậ ọ ườ Michael   Faraday,  là   nhà   v t   lí   và   nhà   hóa   h c   ng

ệ ừ ặ ề ủ ệ ề ể ộ nghi m c a ông v  chuy n đ ng quay đi n t đ t n n móng cho công ngh i   Anh.   Các   thí   ệ

ậ ả ứ ơ ệ ệ ể ạ ị ề ộ v  đ ng c  đi n hi n đ i. Ông phát tri n đ nh lu t c m  ng Faraday  trong

ệ ừ ọ ệ ệ ơ ị ượ ặ đi n t h c. Đ n v  đo đi n dung Farad trong h  SI đ c đ t theo tên ông.

­ Nhóm 2:

ố Giêmx Pre­ xc t Giun (1818­1889)

ườ ậ ơ ị ị James Prescott Joule, ng i Anh Đ nh lu t Jun ­ Lenx , xác đ nh nhi ệ   t

ỉ ệ ớ ệ ả ẫ ạ ượ l ng Q to  ra trong dây d n khi có dòng đi n ch y qua, Q t  l v i bình

ươ ườ ở ủ ệ ệ ẫ ộ ớ ờ ph ng c ệ   ng đ  dòng đi n, v i đi n tr  c a dây d n và th i gian dòng đi n

ạ ch y qua.

44

Béc­c ­ren (1852 – 1908) ừ ườ ơ ậ ộ ượ ả Béc­c ­renơ là m t nhà v t lí ng i Pháp, t ng đ c gi i Nôben và là

ữ ộ ườ ệ ượ m t trong nh ng ng ệ i phát hi n ra hi n t ạ ng phóng x .

Tom X n (ơ 1892 ­ 1975)

ế ậ George Paget Thomson  (1892 ­ 1975), nhà v t lí Anh. Thuy t electron

ệ ượ ứ ơ ạ ủ ệ ử ễ ủ c a Tôm­x n, nghiên c u hi n t ng nhi u x  c a  đi n t ể    qua tinh th ,

ẳ ị ưỡ ạ ủ ạ ả ưở kh ng đ nh l ng tính sóng h t c a các h t vi mô. Gi i th ng Nôben (1937).

­ Nhóm 3:

45

ơ Vin­hem R n­ghen (1845 – 1923)

ơ ạ ứ ớ ổ Vin­hem R n­ghen i   Đ c. Năm 1869, khi m i 25 tu i, ông

ế ậ ằ ạ sinh ra t ạ ọ nh n b ng Ti n sĩ t i Đ i h c Zurich. Vào năm 1895, ông đã khám phá ra s ự

ạ ệ ừ ạ ứ ạ ấ ướ ứ b c x  đi n t , lo i b c x  không nhìn th y có b c sóng dài mà ngày nay

ượ ế ế ớ ơ chúng ta đ c bi t đ n v i cái tên tia X­quang hay tia R n­ghen. Năm 1901

ượ ả ầ ậ ị ông đ ậ c nh n gi ử ầ i Nobel V t lý l n đ u tiên trong l ch s .

Menđêlêep (1834 ­ 1907)

ố ổ ạ ạ ọ ệ Nhà bác h c  ọ Nga. Ông t t nghi p đ i h c năm 21 tu i d y h c t ọ ạ   i

ườ ạ ọ ầ ượ ọ tr ng Đ i h c Pêtécbua chuyên ngành hóa h c, ông đã l n l

ứ ọ ậ ế ớ ấ ủ ứ ứ ố t qua Pháp,   ả   Đ c h c t p nghiên c u. C ng hi n l n nh t c a ông là nghiên c u ra b ng

46

ờ ạ ố ớ ộ ố ế ầ ự   tu n hoàn Menđêlêep, đây là m t c ng hi n xuyên th i đ i đ i v i lĩnh v c

ọ ủ ể ườ ầ ử ủ ệ phát tri n hóa h c c a ông, ng i sau m nh danh ông là "th n c a c a khoa

ọ h c Nga".

ơ Sác­l Darwin (1809 –1882)

ơ ườ ế ế Darwin : ng i Anh, ộ  đã đi đ n m t lý thuy t làm

ọ ủ ế ỉ ấ ườ ớ ọ Nhà bác h c ọ Sác­l ề ả ộ ch n đ ng n n t ng khoa h c c a th  k  19: loài ng i có h  hàng v i loài

v nượ .

Pasteur (1822­1895)

ễ ở ườ ề ệ ằ ẳ ị ậ ộ Pasteur kh ng đ nh r ng các b nh truy n nhi m ng i và đ ng v t là

ậ do các vi sinh v t gây nên.

47

ủ ừ ế ẩ ầ   T  năm 1878 đ n 1880, ông đã khám phá ra ba ch ng vi khu n: liên c u

ụ ầ ế ầ ẩ ế ậ khu nẩ , t c u khu n và ph  c u khu n. ẩ  ông đã thi ữ t l p nên nh ng nguyên

ẩ ọ ư ậ ậ ẫ ắ t c quan tr ng trong vô khu n. T  l ỉ ệ ử  t ả    vong h u ph u cũng nh  h u s n

ụ ụ ữ ạ ả ắ ộ ố ờ gi m xu ng m t cách ngo n m c nh  áp d ng nh ng nguyên t c này.

­ Nhóm 4:

ố Páp­l p (1849­1936)

ạ ế ậ ằ ậ Páp­l pố  sinh t i Nga nh n b ng ti n sĩ năm 1879. Vào th p niên 1890,

ự ế ị ứ ứ ạ ằ ủ ông nghiên c u ch c năng d  dày c a loài chó b ng cách quan sát s  ti

ị ủ ả ị t d ch   ạ ủ   ị ủ v  c a chúng, sau đó ông tính toán và phân tích d ch v  c a chó và ph n x  c a

ướ ể ề ệ ằ ườ ế ị chúng d i các đi u ki n khác nhau. Ông đ  ý r ng chó th ng ti t d ch v ị

ủ ứ ự ệ ệ ệ ấ ệ khi phát hi n ra các tín hi u báo hi u s  xu t hi n c a th c  ăn. Sau này

ậ ơ ả ự ạ ả ọ ị ề   Pavlov đã xây d ng lên đ nh lu t c  b n mà ông g i là "ph n x  có đi u

ự ế ệ ệ ạ ướ ki n" d a trên hàng lo t thí nghi m mà ông ti n hành tr c đó.

48

ơ ả ệ   Henry Bét­x ­me (1813­1898) đã phát minh ra lò cao có kh  năng luy n

gang thành thép (1885)

ế ặ ơ ơ Henry Bessemer (Henry Bét­x ­me, ho c Bét­xm  theo ti ng Anh) sinh

ư ấ ộ ngày 19 tháng 1 năm 1813, m t ngày 15 tháng 3 năm 1898,là m t kĩ s ,nhà phát

ườ ạ ậ ở ộ ủ ổ ế minh n i ti ng ng i Anh, sinh ra t i Charlton (m t qu n Luân Đôn, th  đô

ướ n c Anh).

ổ ậ ả ấ ơ ộ ờ C  cu c đ i ông có h n 100 phát minh, trong đó n i b t nh t là phát

ươ ệ ươ minh ra ph ng pháp luy n thép mang tên ông­ph

ươ ượ ả ươ ạ ấ dù ph ng pháp này không còn đ c dùng trong s n xu t th ặ   ng pháp Bessemer. M c ư   ng m i, nh ng

ể ượ ố ớ ệ ở ọ c phát minh, nó là quan tr ng đ i v i công nghi p b i vì nó

ẫ ớ ủ ệ ộ ờ vào th i đi m đ làm hạ giá thành c a thép, d n t ế ộ i vi c thép thay th  m t cách r ng rãi cho

ậ ệ ạ ừ ấ ề ặ ả ố

ưở ự ệ ế ế ề ọ các v t li u khác, v n thua kém nó v  m i m t, ngo i tr  v n đ  giá c . Ông   ủ đã ti n hành các th c nghi m này trong 2 năm cho đ n khi rút ra ý t ng ch

ạ ươ ằ

ố ắ ủ ủ đ o   c a   ph ng   pháp   c a   ông   là   kh lu ngồ  không khí vào kh i s t trong khi nó ổ   ử cacbon trong gang b ng   cách   th i ả   ở ạ  d ng nóng ch y.

49

ườ ệ Sammuel F.B Mose (1791­1872) là ng i phát minh ra đi n báo vào năm 1844

ườ ệ ộ ọ ỹ Samuel Morse,  ng i  M , là m t h a sĩ, nhà phát minh tín hi u vô

ế ệ ữ ả ệ  Tín hi u Morse . Samuel Morse

ơ tuy n đi n và b ng ch  cái mang tên ông – sinh   ngày 27   tháng   4 năm 1791 ở Sác­l town,   Massachusetts .   Năm   1844,

ử ứ ộ ướ ệ ệ ớ ủ ế ầ Morse g i b c đi n báo đ u tiên, báo hi u cho m t b c ti n m i c a k ỷ

ủ ề ườ nguyên truy n thông c a con ng i.

Anh em nhà Wringt năm 1903

ồ Anh em nhà Wright là  hai anh em ng i Mườ ỹ g m Orville Wright ( 19

tháng   8 năm 1871 ­ 30   tháng   1 năm 1948)   và   Wilbur   Wright   (16   tháng

ữ ườ ầ ệ 4 năm 1867 ­ 30 tháng 5năm 1912), là nh ng ng ử i đ u tiên th  nghi m thành

ượ công cho máy bay bay đ c.

50

ế ấ ị ử ượ ự ệ Chuy n   bay   đ u   tiên   trong l ch   s nhân   lo i

ạ ồ ngày 17   tháng   12 năm 1903 t i   đ i   Kill   Devil, ạ  đ c   th c   hi n   vào    Kitty   Hawk,   bang B cắ

ự ế ệ ỗ

ượ ự ệ ầ Carolina, Mỹ. M i anh em th c hi n hai chuy n bay vào ngày hôm đó. L n ầ   ả   c   kho ng bay   đ u   tiên,   do   Orville   th c   hi n   kéo   dài   12 giây và   bay   đ

ự ệ ầ ố 36.5 mét (120 ft). L n bay cu i cùng, do Wilbur th c hi n kéo dài 59 giây và đi

ượ ế ượ ả ọ đ c 296 mét. Chi c máy bay lúc đó đ c g i là Flyer I. Nó có s i cánh

ả ả ơ ớ ộ ơ ặ kho ng 12 mét và n ng kho ng h n 300 kg, v i đ ng c  xăng 12

ệ ả ệ ượ mã l cự .  ặ ạ  Vi n b o tàng Hàng không và Không gian i Hi n nay nó đang đ c đ t t

ố Qu c gia Hoa K ỳ Smithsonian t iạ  Washington, D. C..

ể ự ấ ờ ộ ư ế ả Tuy chi c máy bay ch a th  t c t cánh mà ph i nh  m t thi ế ị  t b

ằ ậ ặ ả ự ả ơ ạ ấ

ư ậ ượ ư ế phóng b ng v t n ng cho th  r i và khi c t cánh, h  cánh ph i l a theo   ấ ớ   ự ệ chi uề  gió, nh ng s  ki n này đã gây ra đ c ti ng vang d  lu n r t l n.

ơ ừ ủ ế ấ Thiên tài c a hai anh em nhà Wright đã bi n gi c m  t ngàn x a c a ư ủ  loài

ự ậ ng iườ  thành s  th t.

ậ ộ ư Hai anh em nhà Wright đã thành l p m t hãng máy bay. Nh ng sau đó

ị ạ ố ệ ớ ộ do b  c nh tranh kh c li t v i các nhà kinh doanh máy bay khác, c ng thêm

ị ắ ệ ấ ả ờ Wilbur b  m c b nh và qua đ i nên Orville đã bán hãng s n xu t máy bay

ỏ ớ Wright v i giá ít i.

Ở ể ủ ự bài 36. “S  hình thành và phát tri n c a phong trào công nhân”

ủ ạ ả ộ ưở ụ 3.“Ch  nghĩa xã h i không t ng”, khi gi ng d y m c

ệ ủ ậ ạ ủ ủ ư ầ ả    giáo viên s u t m  nh ưở ộ chân dung c a ba  nhân v t đ i di n c a ch  nghĩa xã h i không t ng:

Xanh­xi­mông S. Phu­ri­ê R. Ô­oen

51

ụ M c đích khai thác:

ể ọ ế ấ ị ề ườ ự ệ ủ H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng i, s  nghi p c a Xanh­xi­mông,

S. Phu­ri­ê, R. Ô­oen.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ể ặ ở ế ủ ề ườ ư ưở Giáo viên đ t câu h i g i m : Hi u bi t c a em v  con ng i, t t ủ ng c a

Xanh­xi­mông, S. Phu­ri­ê, R. Ô­oen?

ả ờ ậ ọ ế ậ ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

Xanh­xi­mông (1760­1825)

ọ ấ ấ ộ ế Ông xu t thân quý t c có h c v n uyên bác và t ư ưở  t ộ ng ti n b , đã giúp

ộ ậ ấ ộ ị ị ệ nhân dân các thu c đ a anh đ u tranh giành đ c l p. Ông k ch li t phê phán

ế ộ ứ ộ ự ằ ọ ộ ộ ch  đ  áp b c bóc l t, kêu g i xây d ng m t xã h i công b ng,văn minh.

52

S. Phu­ri­ê (1772­1837)

ộ ươ ở ộ ư ả Là con m t th ng gia Pháp. Ông phê phán xã h i t ộ  b n m t cách

ộ ằ ệ ậ ả ạ ữ ế ề ạ ắ ơ ị sâu s c, đ  ra k  ho ch c i t o xã h i b ng vi c l p ra nh ng đ n v  lao

ọ ườ ế ạ ộ ờ ơ ỉ ộ đ ng, trong đó m i ng i lao đ ng theo k  ho ch, có th i gian ngh  ng i.

R. Ô­oen (1771­1858)

ưở ở ộ ườ ợ ủ ở Sinh tr ng Anh, là con m t ng ộ   i th  th  công, sau tr  thành m t

ưở ớ ớ ủ ươ ủ ế x ng l n thuê t i 2500 công nhân. Ông cũng ch  tr ng đi đ n ch  nghĩa xã

ụ ế ả ươ ề ộ ằ h i b ng c  tuyên truy n, thuy t ph c và nêu g ng.

53

Ở ờ ủ ự ủ ộ bài 37. “Mác và Ăng­ghen. S  ra đ i c a ch  nghĩa xã h i khoa

ướ ụ ẫ ọ ọ ổ ầ ạ ộ “Bu i đ u ho t đ ng cách ng d n h c sinh đ c thêm m c 1. h c”ọ   khi h

ủ ạ ứ m ng c a C. Mác và Ăngghen”, trong sách giáo khoa có hai b c chân dung

sau:

Hình 72. C. Mác (1818­1883) Hình 73. Ph. Ăngghen (1820­1895)

ụ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ườ ự  i, s

ệ ủ nghi p c a

C. Mác, Phriđrich Ăngghen?

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ặ ở Giáo viên đ t câu h i g i m :

ể ế t gì v ề C. Mác và Ph. Ăng­ghen? ­ Các em hi u bi

ế ợ ớ ọ ữ ể ể ­ K t h p v i đ c sách giáo khoa, em nào có th  trình bày nh ng đi m

ố ủ gi ng nhau trong t ư ưở  t ng c a Mác và Ăng­ghen?

ả ờ ơ ượ ề ể ử ủ ọ Sau khi h c sinh tr  l i, giáo viên trình bày s  l c v  ti u s  c a Mác và

ể ổ ề ể ạ Ăng­ghen. Sau đó giáo viên có th  b  sung và k  cho các em nghe v  tình b n

ủ ạ ạ ộ ả c m đ ng c a hai nhà cách m ng vĩ đ i này.

ụ ể ỳ ừ ể ề ệ ầ ả Ngoài ra, tu  t ng đi u ki n và hoàn c nh c  th , giáo viên có th  yêu c u

ư ầ ư ệ ề ế ả ượ ọ h c sinh s u t m t li u và tranh  nh v  Mác và Ăng­ghen. N u làm đ c

ữ ể ề ọ ế ắ ị ẽ đi u này, h c sinh s  có nh ng hi u bi t sâu s c và thêm kính yêu các v  lãnh

ạ ủ ế ớ ả ụ t ấ  vĩ đ i c a giai c p vô s n th  gi i.

ả ậ ọ ấ Sau khi h c sinh th o lu n, tr ả ờ  l ể i; Giáo viên có th  cung c p m t s ộ ố

thông tin nh :ư

54

ạ ậ ư ứ ủ ộ C. Mác sinh ngày 5­5­1818 t i Đ c trong m t gia đình c a Lu t s  Hen­

ườ ủ ồ ẻ rích Mác có 9 ng i con.

T    ừ nh , ỏ C.  Mác  luôn là linh h n c a đám tr

con

ổ ở ậ ấ ườ ơ ấ ẫ cùng tu i b i c u r t thông minh, th ng bày ra các trò ch i h p d n và sáng

ủ ứ ỗ ế ệ ổ ế ọ tác ra đ  th  chuy n lí thú. Năm 23 tu i, Mác đ  ti n sĩ tri ừ t h c, v a nghiên

ọ ừ ộ ớ ướ ạ ứ c u khoa h c v a c ng tác v i các báo có khuynh h ng cách m ng.

ậ ộ ồ ổ Năm  1842,    C.  Mác  làm c ng tác viên, r i T ng biên t p báo

Sông Ranh  ­

ộ ờ ướ ủ ư ả ộ ế ướ ự ỉ ạ ủ m t t báo có xu h ng dân ch  t

ề ậ ữ ấ ề ứ ứ ế báo Sông Ranh đã đ  c p đ n nh ng v n đ  b c thi s n ti n b . D i s  ch  đ o c a Mác,   ờ ấ   c Đ c th i b y ế ủ ướ t c a n

ờ ộ ố ổ ủ ư ự ườ ề ố ấ gi nh : Cu c s ng c c kh  c a ng i nông dân, v n đ  th ng nh t n

ộ ấ ủ ứ ấ ế ệ ổ ố Đ c, cu c đ u tranh ch ng ch  nghĩa quân phi ấ ướ   c ộ   t Ph ... Vì tính ch t ti n b ,

ế ộ ủ ả ố ộ ệ ổ ch ng ch  đ  ph n đ ng c a quân phi t Ph  cho nên báo

Sông Ranh  đã bị

ạ ộ ử ừ đóng c a, ng ng ho t đ ng.

ồ ế ứ ợ ờ Năm 1843, C.Mác cùng v  là Gien­ni r i Đ c sang Pa­ri, r i đ n Brúc­xen

ư ố ỉ ờ (B ) và cu i cùng c  trú lâu dài

ở Luân Đôn. Trong th i gian

ở Pa­ri, C.Mác

ủ ự ủ ẩ Thông qua các tác ph m c a mình, Mác đã xây d ng mô hình ch  nghĩa

ủ ả ẳ ấ ả ộ ộ ị ượ xã h i và ch  nghĩa c ng s n. Ông đã kh ng đ nh giai c p vô s n đ

ẽ ả ườ ằ ậ ạ ấ ươ trang b ng lí lu n Cách m ng tháng M i, là giai c p s  đ m đ c vũ   ứ ng s

ử ả ệ ườ ọ ự ứ ỏ ộ ị m nh l ch s  gi i phóng loài ng i kh i m i s  áp b c, bóc l

ộ ướ ờ ế ớ ụ ế đ n khi ông qua đ i, không m t n c nào trên th  gi ư t. Nh ng cho   ủ   i áp d ng mô hình c a

ế ụ ự ệ ủ ế ỉ

ế ộ ộ ế ậ ườ ạ ắ ợ ông. Tuy nhiên, vào th  k  XX, V.I. Lê­nin đã k  t c s  nghi p c a Mác, lãnh   ả ở ạ đ o Cách m ng tháng M i Nga th ng l t l p nên ch  đ  c ng s n i, thi

ướ ướ ả ưở ủ ự ạ n c Nga. Sau đó, d i  nh h

ế ủ ề ế ớ ướ thuy t c a Mác­Lê­nin, nhân dân nhi u n ọ   ng c a cách m ng Nga và d a trên h c ậ   i đã vùng d y c khác trên th  gi

ề ế ậ ử ả ị ẽ giành chính quy n và thi t l p chuyên chính vô s n. Trong l ch s  có l

ủ ấ ứ ẩ ộ ế ọ ạ ưở ế có m t tác ph m c a b t c  nhà tri t h c nào l ả i có  nh h ng đ n th  gi không   ế ớ   i

ư ữ ổ ủ ế ỉ ẩ ủ hàng th  k  sau nh  nh ng tác ph m c a Mác. Tên tu i c a Mác đã mãi mãi đi

ử ư ạ ị ườ ủ ậ ả ọ vào l ch s  nhân lo i nh  ng ộ i sáng l p ch  nghĩa c ng s n khoa h c, có tác

ạ ế ố ớ ớ ộ ộ ộ đ ng to l n và sâu r ng đ i v i nhân lo i ti n b .

ạ ố ộ Ph. Ăng­ghen  sinh ngày 28 ­11­1820 t ổ   i thành ph  Bác­men, thu c Ph ,

ố ề ơ ố ủ ể ộ ộ ạ trong m t gia đình ti u ch , theo đ o C  đ c, ông n i và b  đ u là ch ủ

ưở ế Ả ệ ờ ượ ụ ầ x ng d t. Th i niên thi u,  ng­ghen đ c giáo d c theo tinh th n tôn giáo

ổ ẻ ắ ộ ượ ọ ế m t cách nghiêm kh c. Tu i tr , Ăng­ghen không đ ơ ế   c h c hành đ n n i đ n

ị ố ắ ỏ ọ ọ ớ ể ố ch n. Năm 1838, khi đang h c l p 11 thì ông b  b  b t b  h c đ  theo con

55

ườ ư ể ế ự đ ớ ng kinh doanh. Nh ng v i lòng ham mê hi u bi t, ông đã t ứ    nghiên c u

ự ế ọ ế ử ộ ị ị các lĩnh v c tri t h c, kinh t chính tr , l ch s  , xã h i...

ờ

ị

th i gian

ả Năm 1841, Ăng­ghen ph i đi quân d ch. Trong

ự ế ứ ấ ế ờ s ng c a ố

này, ông đã thâm nh pậ   ố  “Tình c nhả

th c t , nghiên c u đ i t cu n:

ủ  giai c p công nhân và vi

ấ

ấ ả ẩ

giai c p công nhân Anh

”  (xu t b n năm 1845). Trong tác ph m, Ăng­ ghen đã

ả ụ ể ấ ư ả ạ ủ ự ộ ộ miêu t c  th  sinh đ ng s  bóc l t tàn b o c a giai c p t

ừ ế ậ ấ ả ỉ ố ớ  s n đ i v i giai   ạ   ấ c p công nhân. T  đó ông rút ra k t lu n : giai c p vô s n không ch  là n n

ủ ủ ư ả ự ượ ổ ự ố ể nhân c a ch  nghĩa t b n mà còn là l c l ng có th  đánh đ  s  th ng tr ị

ấ ư ả ề ỏ ọ ủ c a giai c p t s n và t ự ả  gi i phóng kh i m i xi ng xích.

ừ ế ế ặ ấ   Năm 1844, Ăng­ghen đ n Pa­ri, g p Mác. T  đó ông cùng Mác chi n đ u

ưở ả ế ớ ấ cho lí t ng gi i phóng giai c p công nhân th  gi i. Ông đã cùng Mác sáng

ả

ộ

ạ Tuyên ngôn c a Đ ng c ng s n ủ ủ ọ ộ ậ l p ch  nghĩa xã h i khoa h c, so n

ố ế ệ ộ ố ế ổ ố ế ầ ứ H i liên hi p công nhân qu c t (Qu c t I)­ t ch c qu c t

ả  và thành l pậ   ủ    đ u tiên c a

ế ớ ả ấ ế ụ ự ệ ờ giai c p vô s n th  gi

ấ ự ả ấ ừ Mác, không ng ng đ u tranh gi ủ   i. Sau khi Mác qua đ i, ông ti p t c s  nghi p c a ệ   i phóng giai c p công nhân. Ngoài s  nghi p

ị ế ọ ế ọ chính tr , Ăng­ghen còn là nhà tri t h c, nhà kinh t ử ọ    h c, nhà s  h c, nhà xã

ừ ầ ạ ọ ộ ọ h i h c uyên bác. Ông t tr n ngày 5 ­8 ­1895 t ổ   i Luân Đôn, th  75 tu i.

Ở ế ỉ ầ bài 40. “Lênin và phong trào công nhân Nga đ u th  k  XX” , khi

ạ ộ ả ướ ầ ủ ụ I. “Ho t đ ng b c đ u c a V.I. Lênin trong phong trào công ạ gi ng d y m c

ủ nhân Nga” có chân dung c a Lênin.

56

ố ứ Vla­đi­mia I­lich U­li­a­n p, t c Lênin (1870 – 1924)

ụ ể ọ ế ấ ị ề M c đích khai thác: H c sinh có hi u bi t nh t đ nh v  con ng ườ ự  i, s

ệ ủ nghi p c a Lênin.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ặ ở ế ườ ự Giáo viên đ t câu h i g i m : Các em bi ề t gì v  con ng ệ   i, s  nghi p

ủ c a Lênin?

ả ờ ậ ọ ế ậ ả     H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ạ ủ ậ ị ử ạ Đây là nhân v t l ch s  vĩ đ i c a cách m ng Nga và phong trào

ố ế ể ọ ế ề ậ công nhân qu c t . H c sinh đã hi u bi ậ   t khá rõ v  nhân v t này, vì v y

ỏ ể ặ ữ ể ế ủ ề nên đ t câu h i đ  các em tr ả ờ  l i nh ng hi u bi t c a mình v  Lê­nin.

ể ử ể ể Sau khi HS phát bi u, Giáo viên k  cho các em nghe ti u s  tóm t ắ ủ   t c a

ư ộ Lê­nin nh  n i dung trên đây.

ạ ị ấ Vla­đi­mia I­lích Lê­nin sinh ngày 22­ 4 ­1870 t ủ   i th  tr n Xim­bi c a

ướ ư ủ ứ ộ n c Nga. Cha là m t quan ch c Chính ph  Hoàng gia, nh ng anh trai A­

ộ ườ ấ ẻ ế ị ơ ế l ch­xan­đ  là m t ng i c p ti n tr  đã b  hành hình sau khi tham gia vào v ụ

ư ư ể ẹ ọ ỉ ở ộ ợ m u sát Nga hoàng, m  là giáo viên ti u h c, nh ng ch nhà làm n i tr  và

ỗ ạ d y d  con cái.

ừ ạ ộ ề ế ạ ỏ Ngay t nh , Lê­nin đã tham gia nhi u ho t đ ng cách m ng. Đ n năm

ủ ế ả ổ ở 23 tu i, ông đ n Xanh Pê­téc­bua và tr  thành thành viên c a Đ ng mác xít ở

đây.

ữ ấ ở ố Mùa thu năm 1895, Lê­nin th ng nh t nh ng nhóm mác xít Xanh Pê­

ộ ổ ứ ấ ấ ệ ấ ị téc­bua thành m t t ch c chính tr  duy nh t, l y tên là "Liên hi p đ u tranh

ả ị ắ ấ ị gi i phóng giai c p công nhân". Ông b  b t và b  đày đi Xi­bia (1895­1900).

ượ ự ậ ẩ ị ế ạ H t h n, đ ạ ộ c ra tù, Lê­nin tích c c ho t đ ng chu n b  thành l p chính

ả ấ ả đ ng cho giai c p vô s n Nga.

ủ ả ộ ượ Năm 1903, Đ ng Công nhân xã h i dân ch  Nga đ c thành l p t ậ ạ   i

ả ướ ự ạ ủ ờ

ạ ở b

ấ   Luân Đôn. Đ ng này ra đ i, d i s  lãnh đ o c a Lê­nin, đã đánh d u ộ ả   c  ướ ngo tặ   trong phong trào cách m ng Nga, b i vì đây là m t đ ng ể ủ ế ạ ạ ớ ki u m i, ti n hành lãnh đ o phong trào

đ uấ  tranh cách m ng c a công

ằ ư ả ế ậ nhân nh m l t đ s n, thi ả   t l p chuyên chính vô s n, ậ ổ chính quy nề   t

ả ề ộ ế ấ ấ gi i quy t v n đ  ru ng đ t cho nông dân.

ự ệ ố ớ ả 7.3.2.2. Đ i v i tranh  nh các s  ki n:

57

ạ ạ ư ả s n Anh”, ạ * Khi d y bài 29  “Cách m ng Hà Lan và cách m ng t

ạ ư ả ự ệ ơ ị ử ử s n Anh”. m c ụ 2.“Cách m ng t S  ki n vua Sác­l I b  x  t giáo viên có

ể ư ầ ả th  s u t m hình  nh sau:

ử ử ơ X  t vua Sác­l I

ụ M c đích khai thác:

ể ượ ọ ụ ể ề ộ ự ệ ị ử Giúp h c sinh có bi u t ng c  th  v  m t s  ki n l ch s  quan

ủ ạ ọ ỉ ư ả tr ng ­ đ nh cao c a Cách m ng t s n Anh.

ướ H ng khai thác:

ỏ ể ọ ể ặ ả ờ Giáo viên có th  đ t câu h i đ   h c sinh suy nghĩ và tr  l i:

ư ế ế ả ấ ổ ­ Em th y quang c nh, không khí bu i hành quy t nhà vua nh  th  nào?

ệ ử ử ủ Ý nghĩa c a vi c x  t nhà vua?

ả ờ ậ ọ Sau khi h c sinh tr  l ậ i, giáo viên nh n xét, két lu n:

ạ ộ ư ả ậ ổ ế ộ ế Cu c cách m ng t s n Anh năm 1640 đã l ư   t đ  ch  đ  phong ki n, đ a

ở ườ ề ầ ộ ớ ớ ư ả t s n liên minh v i quý t c m i lên c m quy n, m  đ ủ ng cho ch  nghĩa t ư

ử ử ủ ệ ể ạ ộ ỉ ả ự b n t do phát tri n. Đ nh cao c a cu c cách m ng là vi c x  t vua Anh

ụ ọ ầ ả ả Sác­l h p trên qu ng tr

ướ I. ơ Ngày 30 ­1­1649, đông đ o qu n chúng đã t ề ắ ở ồ ươ tr ả ủ  Luân Đôn. C  th  đô d n v , th c lâu đài tr ng ng nhân, th  th ườ   ng ợ ủ

ể ươ ườ ườ ọ ề công, ti u th ng và ng i bán rong, ng

ẻ ề ườ binh lính và tr con, đàn bà. Nhi u ng ộ   i h c ngh , dân nghèo, quí t c, ể nhìn cho rõ. i leo lên mái nhà đ

ữ ị ệ ứ ạ ở ử ổ ủ ban công hay qua c a s  c a các

ủ Nh ng thành viên c a H  ngh  vi n đ ng  lâu đài nhìn xu ng.ố

58

Ở ữ ả ộ ụ ỗ ườ ườ ặ gi a qu ng tr ng, ng

ề ứ ư ế ỗ i ta đ t m t b c g  cao. Binh lính hàng ngũ   ớ ủ    đ ng vây xung quanh. Nh ng b ng đâu đó vang lên ti ng hô l n c a ỉ ch nh t

ườ ế ộ ườ ế ầ hàng ngàn ng i : "Ti n hành đi!" M t đám đông ng ậ i ch m ch m ti n ra

ườ ệ ử ử ơ ớ ướ ắ ầ ả qu ng tr ng. Vi c x  t Sác­l Xtiu­ t, nguyên là vua n c Anh, b t đ u...

ớ ướ ớ ộ ủ ụ ườ ệ Xtiu­ t b c lên b c cùng v i v  binh, đao ph  và ng

ữ ụ ả ặ ờ ủ ả viên và linh m c. Trong c nh yên l ng, nh ng l i giúp vi c, công cáo   ế ộ   i i c a b n án vang lên k t t

ơ ủ ấ ướ ẻ ẻ ả ớ ườ Sác­l ộ  Xtiu­ t là k  ph n b i và là k  thù c a đ t n c. Sau đó ng ắ   i ta b t

ủ ữ ế ộ ố ổ ỳ ố ắ h n qu  xu ng. M t nhát búa b  xu ng, gi a ti ng kêu thét c a đám đông

ườ ấ ờ ườ ớ ạ ờ ủ ng i.... Lúc b y gi ề  nhi u ng i nh  l i l

ờ ấ ả ẽ ồ ử x  nhà vua : "Muôn ngàn đ i sau, t i nói c a Crôm­oen vang lên khi   ớ ạ   i t c  các tín đ  Thiên chúa giáo s  nh  l

ộ ấ ế ệ ớ ấ ả ọ ế ớ ộ vi c này v i m t t m lòng quý m n, còn t t c  b n đ c tài trên th  gi i thì

ầ ầ ợ ở ầ ẽ s  vô cùng s  hãi". L n đ u tiên ế  châu Âu phong ki n, qu n chúng cách

ử ử ạ ộ ướ ướ ở ộ ư ả m ng đã x  t nhà vua. N c Anh tr  thành m t n c c ng hoà t s n và

ạ ộ ư ả ạ ư ả ứ ư ạ cu c Cách m ng t ộ  s n Anh là cu c cách m ng t s n th  hai nh ng l i có ý

ớ ở ế ớ nghĩa to l n châu Âu và th  gi i.

ả ộ ậ ủ ế Hay khi gi ng d y ạ  bài 30 ­ “Chi n tranh giành đ c l p c a các

ộ ị ở ắ ở ụ ự ế ễ ậ   ế  m c 2.“Di n bi n chi n tranh và s  thành l p thu c đ a Anh B c Mĩ”,

ợ ố ả ề ự ệ ơ H p chúng qu c Mĩ”, ả khi gi ng gi ư   i v  s  ki n “chè Bô­xt n”, giáo viên s u

ứ ầ t m b c hình sau:

ự ệ ố ơ S  ki n chè Bôx­ t n (cu i năm 1773)

ụ M c đích khai thác:

59

ắ ọ ượ ự ệ ự ế ế ễ H c sinh n m đ c di n bi n s  ki n là nguyên nhân tr c ti p làm

ế ổ ộ bùng n  cu c chi n.

ướ H ng khai thác:

ấ ả ở ượ ứ ỏ ợ Giáo viên nêu câu h i g i m : Em th y c nh t ng gì trong b c hình?

ứ ề B c hình nói lên đi u gì?

ả ờ ả ậ ọ ậ ứ ả H c sinh quan sát b c  nh, th o lu n, tr  l ế   i; Giáo viên nh n xét, k t

lu n:ậ

ự ệ ọ ử ế ơ ổ ở ắ S  ki n “chè Bô­xt n” đã th i bùng lên ng n l a chi n tranh B c Mĩ.

ế ả ể ả ế ậ ố ở ơ ủ Cu i năm 1773, ba chi c tàu ch  chè c a Anh c p b n c ng Bô­xt n. Đ  b o

ề ợ ủ ữ ườ ị ươ ả ệ v  quy n l i c a mình, nh ng ng i dân đ a ph ổ ng đã c i trang thành th

ủ ề ể ả ỏ ố dân da đ , nh y lên tàu, ném các thùng chè xu ng bi n. Chính ph  Anh li n

ả ả ừ ế ề ế ệ ạ ơ tr ng ph t, ra l nh phong to  c ng Bô­xt n và đi u quân đ n chi m đóng

ị ừ ệ ệ ấ ệ vùng này. Vi c buôn bán b  ng ng tr , công nhân th t nghi p. Không khí

ơ ộ ủ ế ế ậ ố ộ ầ   kh ng b  tràn ng p. Nguy c  m t cu c  chi n tranh đang đ n g n.

ướ ạ ộ ạ ộ ị ượ ể ầ Tr c tình hình đó, đ u tháng 9 ­ 1774, đ i h i đ i bi u các thu c đ a đ c

ế ở ạ ộ ụ ị ầ ứ ấ ể ạ ti n hành Phi­la­đen­phi­a ­ Đ i h i l c đ a l n th  nh t. Các đ i bi u yêu

ế ạ ỏ ươ ệ ở ắ ầ c u vua Anh bãi b  chính sách h n ch  công th ng nghi p B c Mĩ. Không

ị ế ố ẽ ừ ệ ậ ầ ấ ộ ch p nh n yêu c u đó, vua Anh tuyên b  s  ra l nh tr ng tr , n u các thu c

ạ ổ ị đ a "n i lo n".

Ở ụ ứ m c này trong sách giáo khoa còn có b c hình sau:

60

ộ ị ủ ạ ộ ộ ả Hình 54. Đ i h i 13 thu c đ a c a Anh thông qua b n “Tuyên ngôn đ c

l p” ậ

(4­7­1776)

ụ M c đích khai thác :

ấ ọ ượ ạ ộ ụ ủ ị H c sinh th y đ c không khí trang nghiêm c a Đ i h i l c đ a, ý

ộ ậ ả nghĩa b n “Tuyên ngôn đ c l p”.

ướ H ng khai thác:

ỏ ợ ủ ề ở ạ ộ   ậ Giáo viên nêu câu h i g i m : Nh n xét c a em v  không khí Đ i h i

ộ ậ ụ ị l c đ a? Ý nghĩa “Tuyên ngôn đ c l p”?

ả ờ ả ậ ọ ậ ứ ả H c sinh quan sát b c  nh, th o lu n, tr  l ế   i; Giáo viên nh n xét, k t

lu n:ậ

ệ ị ượ ệ ậ ố Đ  Nh  Qu c h i L c đ a ộ ụ ị  đ c tri u t p vào ngày 10 tháng 5 năm 1775

ạ ộ ượ ạ ễ ớ t i  Tòa  nhà  bang  Philadelphia.   Đ i  h i  đ c  di n   ra  v i   không  khí   trang

ạ ộ ộ ậ ị ế nghiêm. Đ i h i thông qua ngh  quy t đòi đ c l p vào năm sau vào ngày 2

ế ị ị

ủ ả ạ ẳ tháng   7   năm   1776   và   công   khai   kh ng   đ nh   quy t   đ nh   hai   ngày   sau   đó   ả   ộ ậ . Thomas   Jefferson c a   Virginia   đã   so n   th o   b n v iớ  Tuyên   ngôn   đ c   l p

ạ ậ ố ộ ộ tuyên b  và John Adams là m t nhà lãnh đ o trong các cu c tranh lu n có l ợ   i

ệ ủ ị ủ cho   vi c   thông   qua   nó. John   Hancock c a   Massachusetts   là   ch   t ch   trong

ữ ể ả ộ ế ạ ậ nh ng cu c tranh lu n. Đ  qu n lý cu c ỳ,

ạ ộ ụ ế ụ ị ầ ứ ộ  Chi n tranh Cách m ng Hoa K ọ ạ ề ể ị Đ i h i L c đ a l n th  hai ti p t c h p t i nhi u đ a đi m khác nhau, cho

ả ủ ề ố ở ộ ợ ế đ n khi nó tr  thành Qu c h i H p bang khi các Đi u kho n c a Liên minh

ượ ẩ đ c phê chu n vào ngày 1­3 ­1781.

ả ạ ư ả ế ỉ Khi gi ng d y b ạ ài 31. “Cách m ng t ố  s n Pháp cu i th  k  XIX”, ở

ủ ậ ụ ề ế ạ ổ ộ

ứ ủ ạ ế   m cụ  “1. Cách m ng bùng n . N n quân  ch  l p hi n” thu c m c II. Ti n trình c a cách m ng” trong sách giáo khoa có b c hình sau:

61

ụ ấ Hình 57 . T n công ng c Ba­xti

ụ M c đích khai thác:

ấ ọ ượ ủ ụ ấ H c sinh th y đ ể   ầ c không khí s c sôi c a qu n chúng khi t n công bi u

ế ộ ủ ế ượ t ng c a ch  đ  phong ki n.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ể ọ ộ ố ả ờ ể Giáo viên có th  nêu m t s  câu h i đ  h c sinh suy nghĩ và tr  l

ề ậ ấ ộ ư i nh : ộ ấ   ổ ậ ủ ­ Em có nh n xét gì v  cu c n i d y c a nh n dân Pa­ri trong cu c t n

ụ công ng c Ba­xti ?

ạ ạ ụ ẳ i san ph ng ng c Ba­xti ? ­ T i sao nhân dân Pa­ri Pháp l

ả ờ ọ ậ ậ H c sinh suy nghĩ, tr  l ế i; Giáo viên nh n xét, k t lu n (giáo viên có th

ạ ườ ự ộ ệ ề ậ ộ xây d ng m t đo n t ể  ở ầ   ng thu t hay m t câu chuy n v  ngày m  đ u

ạ ư ả Cách m ng t s n Pháp):

ượ ể ả ự ệ Pháo đài Ba­xti đ c xây đ ng đ  b o v  kinh thành Pa­ri, có hào sâu

ạ ữ ầ chung quanh ngăn cách, có c u treo và đ i bác phòng gi . Pháo đài cao 24m,

ớ Ở ườ ườ t ng bao xung quanh dày 3m v i 8 tháp canh cao 30m. trên t ng pháo

ề ặ ở ư ế ẵ ề ạ đài, đ t nhi u đ i bác và lính canh trong t

ượ ể ầ ế ặ ữ ườ ố đ c dùng đ  giam c m gi t h i nh ng ng th  s n sàng, v  sau, pháo đài   ế ộ ng ch ng ch  đ ư ưở  t i có t

ụ ế ượ ế ộ ư ế phong ki n. Ng c Ba­xti t ề ủ ng tr ng cho uy quy n c a ch  đ  phong ki n.

ầ ầ ớ ế   Sáng s m ngày 14­7­1789, 300000 qu n chúng Pa­ri, c m vũ khí kéo đ n

62

ư ữ ụ ế ấ ầ ườ ấ bao vây, t n công ng c Ba­xti. Đ n g n tr a, nh ng ng i t n công xô vào

ư ầ ườ ử ớ c a l n nhà tù. Nh ng c u treo đã rút, không còn con đ ể ng nào đ  vào trong

ộ ố ộ ườ ả ố ạ ầ pháo đài. M t lúc sau, m t s  ng i dũng c m đã tìm n i l

ế ả ộ ừ ườ ữ không có k t qu . Đ t nhiên, t phía t ư   i c u nh ng ế   ng pháo đài vang lên nh ng ti ng

ề ườ ị ươ ế súng. Nhi u ng i ch t và b  th ng.

ộ ủ ả ẫ ầ ộ ộ   Máu ch y càng làm tăng thêm lòng ph n n  c a qu n chúng. M t cu c

ệ ắ ầ ơ ờ ặ ấ ướ ấ t n công mãnh li t b t đ u, kéo dài h n 4 gi . M t đ t tr c pháo đài ướ   t

ộ ố ế ả ố ầ ẫ đ m máu. Cu i cùng, m t s  chi n sĩ dũng c m đã n i l ố ạ ượ i đ c c u treo,

ầ ộ ồ ở ầ ỉ qu n chúng ùa vào. Đ i quân đ n trú ệ    Ba­xti đ u hàng, viên ch  huy ra l nh

ầ ạ ị ế ắ b n đ i bác vào qu n chúng, đã b  nhân dân gi ế t ch t.

ố ớ ủ ế ầ ậ ỗ ớ ứ   N i căm thù c a qu n chúng đ i v i pháo đài Ba­xti th t to l n, đ n m c

ụ ề ể ộ ỷ ị ườ xà beng đ  phá hu  nó. M t năm sau, ng c Ba­xti b  san trên n n cũ, ng i ta

ự ả ươ ữ Ở ườ ộ xây d ng m t qu ng tr ng ghi hang ch  “ đây ng ả i ta nh y múa”.

ơ ố ữ ả ộ ụ ữ ế ớ ờ Sau này, nhà th  T  H u mô t cu c chi n ng c Ba­xti v i nh ng l i th ơ

ậ th t hào hùng:

ớ "Và l n bé, đàn ông, đàn bà.

ấ ả ỗ ườ ớ ế  T t c  chi m m i ng i đôi khí gi i

ị Anh hàng th t vung con dao sáng chói

ườ ắ ướ ươ Ng i lính già qu c th c múa chuôi g m

ươ ầ Và anh hàng giày qu n áo rách t m

ử ưở ệ ằ Anh hàng d t đang n m sau c a x ng

ỗ ậ ư ướ Cũng tr i d y uy nghi nh  võ t ng

ậ ả ẩ Gi t thanh đao kh u súng nh y sa vào

ứ ữ ằ ỏ ươ Nh ng th ng con bé b ng đ ng d ng oai

ồ ố ổ Ph ng má th i kèn vang sau gót b ".

ư ả ụ ả ạ ươ ề ề ầ ộ Khi gi ng d y m c 2. “T  s n công th ng c m quy n. N n c ng hoà

ượ ủ ụ ế ậ ạ ộ đ c thành l p” thu c m c II. “Ti n trình c a cách m ng”, ề ự ệ ử ử  v  s  ki n x  t

ể ư ầ ứ ả nhà vua, giáo viên có th  s u t m b c  nh sau:

63

ử ử X  t vua Lu­I XVI

ụ ậ ọ ượ ổ M c đích khai thác: ả   H c sinh c m nh n  đ c không khí bu i hành

ấ ượ ế ự ệ quy t nhà vua Lu­I XVI và th y đ c ý nghĩa s  ki n này.

ướ H ng khai thác:

ỏ ợ ứ ả ữ ấ ở ữ   Giáo viên nêu câu h i g i m : Em th y nh ng gì trong b c  nh? Nh ng

ề ả hình  nh đó nói lên đi u gì?

ả ờ ả ậ ọ ậ ứ ả H c sinh quan sát b c  nh, th o lu n, tr  l ế   i; Giáo viên nh n xét, k t

lu n:ậ

ộ ộ ấ ộ ị Vào ngày này năm 1793, m t ngày sau khi b  bu c t ạ   ế ớ i c u k t v i ngo i

ử ố Ướ ị bang và b  tuyên án t ở  hình b i Qu c c (National Convention), vua Lu­i

ị ư ở ườ ạ ạ XVI đã b  đ a lên máy chém ả  Qu ng tr ng Cách m ng t ứ   i Paris. Trong b c

ấ ấ ườ ướ hình chúng ta th y r t đông ng i dân và binh lính n ế c Pháp đã đ n tham gia

ế ổ ủ ấ ủ ẻ ạ bu i hành quy t nhà vua ượ   c ­  k  thù c a cách m ng. Th  c p nhà vua đ

ườ ứ ủ ế ế ỏ ng i hành quy t dâng lên trong ti ng reo hò c a nhân dân. Ch ng t ng ườ   i

ế ộ ấ ủ dân Pháp lúc đó r t căm ghét ch  đ  quân ch .

ế ủ ư ế ẫ ằ Nguyên nhân d n đ n cái ch t c a nhà vua nh  sau: Dù nói r ng mình

ự ạ ậ ấ ị ờ ch p nh n cách m ng, Lu­i XVI th c ra không ch u nghe theo l

ế ộ ủ ừ ở ườ ộ ố ổ t ch  đ  quân ch  t phía Qu c H i. Ông cũng đã m  đ ả   i khuyên c i ư   ng cho âm m u

ủ ả ộ ị ậ ượ ph n đ ng c a Marie Antoinette, v  hoàng h u không đ

ộ ể ộ ạ c lòng dân. Tháng   ậ   i Versailles bu c nhà vua và hoàng h u 10/1789, m t đám đông bi u tình t

ạ ả ố ố ố ph i ch y tr n sang Tuileries. Tháng 06/1791, làn sóng ch ng đ i hoàng gia

ở ế ẽ ế ạ ả ạ càng tr nên m nh m , khi n Lu­i và Marie ph i ch y ti p sang Áo. Tuy

64

ị ắ ạ ị ư ườ ả nhiên, trên đ i Varennes, Pháp, và b  đ a tr ng đi, c  hai đã b  b t t

ế ạ ấ ậ ộ ở ạ    l i ả   ả Paris. T i đây, Lu­i XVI đã bu c ph i ch p nh n Hi n pháp 1791, văn b n

ậ ữ ề ự ự ế ộ ướ ỏ ọ t c b  m i quy n l c và bi n ông thành m t nhân v t h u danh vô th c.

ồ ị ườ ủ ợ Tháng 8­1792, v  ch ng hoàng đ ế đã b  ng ộ i c a phe c ng hòa (sans­

ắ ữ ế ộ ủ ầ ị cullottes) b t gi và giam c m. Tháng 9, ch  đ  quân ch  đã b  Qu c

ữ ườ ứ ề ế ằ ố ộ ỏ nh ng ng ố Ướ   c, ư   i thay th  Qu c H i, bãi b . Tháng 11, b ng ch ng v  âm m u

ế ớ ủ ạ ả ấ ằ ướ ph n cách m ng c a Louis XVI, r ng ông c u k t v i Áo và các n c khác,

ố Ướ ư ử ề ộ ệ ậ ị ị ả ố đã b  phát hi n. V y là nhà vua b  Qu c c đ a ra xét x  v  t i ph n qu c.

ị ậ ộ ử Sau đó, vào tháng 1­1793, Lu­i XVI b  lu n t ế i và k t án t ộ    hình sau m t

ộ ỏ ớ ỷ ệ ế ị ư ệ ớ cu c b  phi u v i t l chênh l ch không l n. Ngày 21­1, ông b  đ a lên máy

ị ế ộ ả chém. Chín tháng sau đó, Marie Antoinette cũng b  k t t ố i ph n qu c, và vào

ụ ử ử ư ồ ị ử ế ngày 16­10, bà cũng b  x  chém nh  ch ng mình. V  x  t đã khi n cho phe

ế ộ ủ ủ ắ ả b o th  trên kh p châu Âu kinh hoàng và các ch  đ  quân ch  châu Âu đã kêu

ộ ộ ố ạ ế ọ g i m t cu c chi n tranh ch ng l ạ ướ i n c Pháp cách m ng.

ư ả ụ ạ ả ươ ề ề ầ ộ Khi gi ng d y m c 2. “T  s n công th ng c m quy n. N n c ng hoà

ượ ủ ụ ế ậ ạ ộ đ c thành l p” thu c m c II. “Ti n trình c a cách m ng”, ầ   ề ự ệ v  s  ki n qu n

ổ ậ ậ ổ ề ề chúng Pa­ri n i d y, l t đ  phái Ghi­rông­đanh, giành chính quy n v  tay phái

ể ư ầ ứ ả Gia­cô­banh, giáo viên có th  s u t m b c  nh sau:

ứ ụ M c đích khai thác b c hình :

ọ ượ ủ ầ ạ H c sinh hình dung đ c không khí cách m ng c a qu n chúng nhân

ự ệ ự ệ dân Pháp trong s  ki n và nghĩa s  ki n này.

ướ H ng khai thác:

65

ứ ả ấ ầ   Giáo viên nêu câu h i:ỏ  Em th y nh ng gì trong b c  nh? Vì sao qu n ữ

ạ ạ ậ ổ chúng cách m ng Pháp l t đ  phái Girôngđanh? i l

ậ ố ọ H c sinh quan sát, suy nghĩ, tr  l ả ờ Giáo viên nh n xét, ch t ý: i;

ế ộ ộ ề ậ ố ướ ề ớ ớ ộ V i ch  đ  C ng hòa m i, quy n l p pháp thu c v  Qu c c và

ề ộ Ủ quy n hành pháp thu c v ề  y ban An ninh Toàn qu c ố . Phái Girôngđanh   trở

ế ự ố ướ ả ấ Ủ thành đ ng phái có th  l c nh t trong Qu c c và trong  y ban.

ố ướ ộ ự ộ N i   b   Qu c c   có   s   phân   hóa   thành   hai   phe   phái   chính:   Phái

ữ ả Girôngđanh  là phe "h u" và phái Gia­cô­banh là phe "t ". Girôngđanh  là phe

ủ ệ ể ơ ố ướ ượ ớ dân ch  tri t đ  h n trong Qu c c, trái ng c v i phái Gia­cô­banh   là

ữ ủ ẻ ộ nh ng k  theo ch  nghĩa dân túy đ c tài.

ế ế ả ơ ố Khi   c n   s t   chi n   tranh   lên   cao,   giá   c   leo   thang   khi n   các

ủ ế ấ sans­ ổ   culotte (lao công nghèo và các thành viên c p ti n c a phái Gia­cô­banh) n i

ắ ầ ạ ộ ả ạ ổ ở ậ ậ d y: các ho t đ ng ph n Cách m ng b t đ u n  ra

ự ẩ ạ ỗ ớ ư ả ế gia tăng, th c ph m khan hi m, dân chúng h n lo n. Gi ề  vài vùng mi n. V t giá   ấ   ấ  s n c p th p, i t

ớ ể ả ỏ ố gi ự   ả i công nhân và nông dân đòi h i ph i ki m soát giá c , phân ph i th c

ẻ ầ ọ ố ữ ừ ẩ ơ ị ớ ư ả ụ ợ ph m, tr ng tr  các k  đ u c  tích tr . H  t cáo gi s n đã tr c l i t i lúc

ấ ổ ự ủ ấ ộ tình hình b t  n. Phái Girôngđanh ngày càng m t đi s   ng h  trong dân

ể ả ể ệ ủ ế ả chúng khi không th  tìm ra bi n pháp đ  gi i quy t kh ng ho ng. Tình hình

ạ ề ự ơ ộ ữ này đã t o c  h i cho phái Gia­cô­banh   thâu tóm quy n l c. Nh ng ng

ư ệ ố ỏ ớ ườ   i ự    cáo phe Girôngđanh   đang âm m u th a hi p v i các l c Gia­cô­banh   t

ề ự ể ả ị ả ả ả ủ ưở ượ l ng b o hoàng đ  đ m b o quy n l c cho mình. Ch u  nh h

ờ ợ ụ ấ ớ chúng nhân dân do b t bình v i bè phái Girôngđanh và nh  l ầ   ng c a qu n ạ   ứ i d ng s c m nh

ở ộ ễ ả ủ c a các sans­culotte Paris, m t cu c ớ    (coup d'état) đã di n ra v i

ả ủ ổ ủ ự ụ ủ ế ả ộ ộ  đ o chính ộ ự s  tham gia c a quân đ i. K t qu  c a cu c đ o chính là s  s p đ  c a phái

ế ự ề ắ ở ố Girôngđanh, phái Gia­cô­banh  lên n m quy n và tr  thành th  l c th ng tr ị

ố ướ trong Qu c c.

ụ ả ủ ề ỉ ạ Khi gi ng d y m c 3. “ N n chuyên chính Giacôbanh đ nh cao c a cách

ủ ụ ạ ộ ả ế m ngạ ” thu c m c II. “Ti n trình c a cách m ng”,

ề ừ ọ ả ộ chính quy n t tay phái Gia­cô­banh vào tay b n ph n đ ng, Rô­be­spie b ư   ề ộ v  cu c đ o chính đã đ a ị

ể ư ầ ứ ả hành hình, giáo viên có th  s u t m b c  nh sau:

66

Hành hình Rô­be­spie

ứ ụ M c đích khai thác b c hình:

ấ ọ ượ ả ổ H c sinh th y đ c quang c nh bu i hành hình Rô­be­spie và thoái trào

ạ ủ c a cách m ng Pháp .

ướ

ứ ả ấ H ng khai thác: ủ   Giáo viên nêu câu h i:ỏ  Em th y nh ng gì trong b c  nh? Suy nghĩ c a ữ

ề ự ệ em v  s  ki n này?

ậ ọ ứ H c sinh quan sát b c tranh, suy nghĩ, tr  l ố   ả ờ Giáo viên nh n xét, ch t i;

ý:

ế ự ủ ướ ự ủ ắ ả Chi n th ng quân s  c a n

ố ố ớ ả ờ ỳ ủ ủ ự ệ ẩ ố ố   c Pháp, s  chán n n c a dân chúng đ i ủ   ớ v i vi c phân ph i th c ph m c a th i k  kh ng b , đ i v i c nh tàn sát c a

ườ ự ạ ấ

ộ ị nhóm   ng c aủ  Georges Danton, các thành viên c aủ  H i ngh  Qu c ế   i   c c   đoan   do   Rô­be­spie     lãnh   đ o,   nh t   là   sau   cái   ch t ạ   ắ ầ ố ướ  b t đ u lo ng i c

ọ ướ ủ ố ả ộ ậ cho s  ph n c a h  tr c Rô­be­spie. H  t ọ ự ỏ Ngay c  m t lãnh t h i: " ụ ủ    c a

ị ư ẽ ượ ả đ ng Gia­cô­banh  còn b  đ a lên máy chém thì ai trong chúng ta s  đ c an

ề ộ ẻ ộ ườ ở ờ toàn?". Nhi u ng

ư ử ề ắ ầ ạ Ngoài ra, ông còn m c sai l m nh  x  chém hàng lo t nhi u ng ố i đã nghi ng  Rô­be­spie mu n tr  thành m t k  đ c tài.   ườ ị ế ộ   i b  k t t i

ạ ề ố là ch ng l i nhân dân, trong đó có nhi u ng ườ ị ế ộ i b  k t t

ấ ầ ự ủ i oan và trong đó có c ổ ế  Antoine Laurent Lavoisier nên ông m t d n s   ng h ả  ộ ọ nhà bác h c n i ti ng

ủ c a nhân dân.

ướ ố ướ ộ ị ỉ Ngày 27­7, Rô­be­spie  nói tr c H i ngh  Qu c c, ông đã ch  trích

ư ệ ọ ở ờ ộ m i công vi c còn dang d  trong th i gian qua và đ a ra m t danh sách ghi tên

ữ ề ẻ ả ộ ố ộ ủ nh ng k  ph n b i đang mu n phá h y n n C ng hòa, và Rô­be­spie  cũng

ộ ố ẻ ỉ ằ ố ướ ằ ộ ị ám ch  r ng m t s  k  này đang n m ngay trong H i ngh  Qu c c. Chính

67

ộ ạ ể ồ ộ vào lúc này, m t đ i bi u ng i phía sau trong phòng h i đã hô l n:

ữ ộ ề ả ả ắ ph i b t gi Rô­be­spie " . C  phòng h i li n vang lên câu nói: ớ  "Tôi đòi  ẻ ả ả  "Đ  đ o k

ư ặ ọ ớ ố ạ b o quy n" ị

ề . M t Rô­be­spie   tái đi. Ông c  nói l n nh ng gi ng nói đã b ộ ạ ủ ộ ườ ể ế ấ ng l n át. M t đ i bi u đã la lên: ủ  "Máu c a Danton ti ng hô hoán c a h i tr

ẹ ọ ố ướ ữ ộ ị đã làm mày ngh n gi ng" . Nh ng thành viên H i ngh  Qu c

ế ụ ủ ự ệ ặ ố ộ ố và mu n ngăn ch n ông ti p t c th c hi n các hành đ ng kh ng b  nên đã x c căm thù ông   ử

chém ông.

ờ ị ử 2 gi sáng ngày ị ắ  28­7­1794, Rô­be­spie  b  b t và ông b  x  chém ngay

ủ ề ế ạ ớ ử   ấ sáng hôm đó cùng v i 21 b n chi n đ u c a mình mà không h  qua xét x .

ủ ạ ườ ụ ể Nhân dân Pháp tôn ông là "b n c a ng i nghèo", "lãnh t không th  mua

ư ậ ủ ạ ờ ộ ỉ ư ả ứ ấ chu c". Nh  v y th i kì đ nh cao c a cách m ng t s n Pháp đã ch m d t, đó

ộ ự ế ố là m t s  ti c nu i.

Ở ệ ở ả ạ khi gi ng d y m c ạ  bài 32. “Cách m ng công nghi p châu Âu” ụ  1.

ệ ạ ề ậ ế ộ “Cách m ng công nghi p Anh”, khi đ  c p đ n cu c phát minh trong ngành

ứ ệ ả  sách giáo khoa có hai b c hình sau: d t v i

Hình 61. Máy Gien ni Hình 60. Xa quay tay

ụ ấ ọ ượ ự ệ ữ M c đích khai thác: H c sinh th y đ c s  khác bi t gi a 2 công c ụ

ấ ượ ợ ự ệ ế ạ ừ kéo s i. T  đó th y đ c ý nghĩa s  ki n ch  t o máy Gien ni.

ướ H ng khai thác:

ướ ế ầ ọ Tr c h t, giáo viên yêu c u h c sinh quan sát hai hình 12 và 13 trong

ả ộ sách giáo khoa, so sánh cách lao đ ng ph n ánh qua hai hình này. Giáo viên có

ể ỏ ọ th  h i h c sinh:

68

ế ệ ợ ổ t vi c kéo s i đã thay đ i nh  th ư ế ­ Quan sát hình 12 và 13, em hãy cho bi

nào?

ệ ủ ướ ề ợ   c Anh khi máy kéo s i ả       ­ Theo em, đi u gì x y ra trong ngành d t c a n

ượ ử ụ ộ Gien­ni đ c s  d ng r ng rãi?

ả ờ ả ủ ọ Sau khi h c sinh tr  l i, giáo viên miêu t , phân tích và nêu ý nghĩa c a

ệ ả ấ ớ vi c phát minh ra máy móc m i trong s n xu t:

ạ ố ệ ệ ạ ờ Công nghi p len d  v n là ngành công nghi p lâu đ i và phát đ t nh t ấ ở

ệ ủ ế ỉ ữ ữ ấ ạ Anh. Vào nh ng năm gi a th  k  XVIII, hàng d t c a Anh bán r t ch y. Tuy

ẫ ồ ạ ự ấ ữ ố ợ nhiên trong ngành này v n t n t

ế ề ớ ợ ệ ườ ủ ể ằ ệ ả d t v i: V i chi c thoi bay đi u khi n b ng chân c a ng i s  m t cân đ i gi a khâu kéo s i và khâu   ứ   i th  d t thì c  10

ườ ợ ộ ườ ợ ệ ệ ng ớ ủ ợ i kéo s i m i đ  s i cho m t ng

ườ ễ ể ị ườ ợ đói s i th ng xuyên di n ra. Đ  có hàng hoá đem ra th  tr ạ   i th  d t làm vi c. Do đó, tình tr ng ườ   i ữ ng, nh ng ng

ườ ờ ợ ể ợ ệ ủ ữ ủ   i th  d t ch  đ i đ  mua hàng c a

ả ế ậ ch  bao mua ph i đ n t n nhà nh ng ng h .ọ

ườ ợ ộ ơ ở Năm 1764, trong nhà ng i th  m c Giêm Ha­gri­v ậ   ơ  Blac­kb n, qu n

ơ ướ ủ ệ ả ỏ Lan­ cát­s  (n c Anh) x y ra chuy n: Cô con gái nh  Gien­ni c a ông đang

ố ự ế ẹ ơ ổ ọ ư   ợ ủ ch i, vô ý đánh đ  chi c máy kéo s i c a m  cô, c c su t d ng lên nh ng

ế ụ ư ợ ơ ị ẫ v n ti p t c quay. Gien­ni đ nh nâng máy kéo s i lên, nh ng Ha­gri­v  ngăn

ạ ướ ồ ạ ế ế ầ ấ ộ ố cô l i. Ông b c đ n g n, ng i c nh chi c máy, l y tay quay c t su t và

ố ự ộ ọ ậ ạ ể ẫ ợ ộ ạ nghĩ ng i: M t c c su t d ng lên v n chuy n đ ng, v y t i sao l i không

ể ộ ọ ố

ượ ượ ượ ứ ế ẽ ờ ộ ẽ ồ   ộ ế x p thành m t hàng c c su t, dùng m t vòng quay đ  kéo? Chúng s  đ ng ợ   ấ c m y s i? ể th i chuy n đ ng đ c, cùng lúc s  kéo đ c ch  ? N u đ

ậ ắ ế ế ậ ứ Nghĩ v y, ông l p t c b t tay vào thi

ử ạ ử ố ế ế ả trang khác, s a đi s a l i, cu i cùng b n thi ế   ẽ ế t k  máy. Ông v  h t trang này đ n ả   t k  cũng hoàn thành. Theo b n

ế ế ẽ ộ ợ ọ ố thi

ỉ ầ ọ ố ộ ộ   t k  này, ông s  làm m t máy kéo s i có 8 c c su t, bên trên có m t ượ   c vòng quay xa dài, ch  c n quay xa, 8 c c su t cùng quay m t lúc, kéo đ

ấ ợ ướ ế ầ ượ 16 s i bông, năng su t tăng hon tr c 8 l n. Vì chi c máy này đ ờ   c ra đ i

ự ơ ấ ủ ủ ặ ợ do s  s  su t c a con gái, đã g i ý cho phát minh c a ông, nên ông đã đ t tên

ờ ủ ế ợ ợ ự chi c máy là máy kéo s i Gien­ni. S  ra đ i c a máy kéo s i Gien­ni đã m

ế ớ ệ ạ ộ ầ ầ đ u cho cu c cách m ng công nghi p trên th  gi i mà đ u tiên là ở  ở ướ   c n

ề ạ ậ ớ Anh. Nó đã kéo theo hàng lo t phát minh l n v  kĩ thu t khác. Nó có tác

ẽ ự ế ộ ủ ẩ ạ ườ ể ủ ị ự ụ d ng thúc đ y m nh m  s  ti n b  c a loài ng i và s  phát tri n c a l ch

s .ử

69

ế ự ệ ề ậ ụ ạ Và khi d y m c này, đ  c p đ n s  ki n phát minh ra máy h i n ơ ướ   c

ứ sách giáo khoa có b c hình sau:

ơ ướ ủ Hình 62. Máy h i n c c a Giêm Oát

ụ M c đích khai thác:

ắ ọ ượ ế ậ ơ ướ ủ ơ H c sinh n m đ c c  ch  v n hành c a máy h i n c. Ý nghĩa s ự

ệ ki n phát minh ra máy h i n ơ ướ ủ Giêm Oát. c c a

ướ

ế ơ ướ ậ c v n hành ra sao? Ý

H ng khai thác: Giáo viên nêu câu h i:ỏ   Em có bi ự ệ nghĩa s  ki n phát minh ra máy h i n t máy h i n ơ ướ ủ Giêm Oát là gì? c c a

ậ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ả ờ Giáo viên nh n xét, ch t ý: i;

ộ ộ ơ ộ Đ ng c  h i n ơ ơ ướ  hay máy h i n ơ ướ  là m t lo i ạ  đ ng c  nhi c c ệ ố   t đ t

ệ ể ượ ngoài s  d ng ử ụ  nhi t năng c aủ  h i n ơ ướ , chuy n năng l c ng này thành công

năng.

ộ ơ ơ ướ ượ ử ụ ư ầ ậ ộ

ầ Các đ ng c  h i n c đ u tiên đ ơ ấ ủ  b mơ , đ u máy tàu h a ể   c s  d ng nh  là b  ph n chuy n iả  và  ủ ơ ướ , máy cày, xe t ỏ , tàu th y h i n ộ đ ng s  c p c a c

ơ ớ ạ ạ ườ ề ả ơ ả ộ các lo i xe c  gi i ch y trên đ ấ   ng b  khác và là n n t ng c  b n nh t

ơ ướ ạ ề ặ ỹ ậ cho Cách m ng công nghi p ố ệ . Các tu c bin h i n c, v  m t k  thu t cũng là

ộ ạ ộ ơ ơ ướ ượ ử ụ c, ngày nay đang đ ộ c s  d ng r ng rãi cho

ư ượ ư ạ ầ ơ m t lo i đ ng c  h i n phát đi nệ  nh ng các lo i cũ h n h u nh  đ máy  ơ ố   ộ ế ằ  đ ng c  đ t c thay th  b ng

ơ ệ . ộ trong và đ ng c  đi n

70

ơ ơ ướ ộ ộ ầ ộ ồ ơ ể ạ M t đ ng c  h i n c

ơ ạ ở ủ ệ ẩ Vi c giãn n  c a h i t o m t ơ   ướ  sôi t o h i. c c n m t n i h i súp đ  đun n ố ộ  l cự  đ y lên piston hay các cánh tu c bin và

ể ượ ể ể ể ẳ ộ chuy n đ ng th ng đ

ữ ề ộ ộ ợ ơ ộ ậ hay truy n đ ng cho các b  ph n c  khí khác. M t trong nh ng l ộ c chuy n thành chuy n đ ng quay đ  quay bánh xe   ế ủ   i th  c a

ơ ơ ướ ể ử ụ ấ ứ ồ ệ ộ đ ng c  h i n c là nó có th  s  d ng b t c  ngu n nhi

ư ạ ồ ệ ụ ấ ơ h i nh ng các lo i ngu n nhi t thông d ng nh t là đun c i, ồ   ể t nào đ  đun n i ủ  than đá hay d uầ

ử ụ ơ ệ ạ hay s  d ng h i nhi t năng thu đ ả ứ ượ ừ lò ph n  ng h t nhân c t .

ự ệ ơ ướ ạ Ý nghĩa s  ki n phát minh ra máy h i n c c a ủ Giêm Oát: T o ra

ơ ắ ủ ứ ự ả ồ ộ ớ ộ ườ ngu n đ ng l c m i, làm gi m s c lao đ ng c  b p c a con ng ộ   i. Lao đ ng

ầ ượ ế ằ ộ chân tay d n đ c thay th  b ng lao đ ng máy móc.

ề ậ ế ế ộ giao thông v n t ữ Và khi đ  c p đ n nh ng ti n b  trong ngành ậ ả , giáo  i

ể ư ầ ứ viên có th  s u t m b c hình sau:

ạ ằ ơ ướ ủ ơ ơ ủ Tàu th y ch y b ng h i n c (tàu th y Ph n­t n)

ứ ụ M c đích b c hình:

ấ ọ ượ ự ế ậ ả ộ ờ H c sinh th y đ c s  ti n b  trong giao thông v n t i th i kì này­ s ự

ơ ướ ủ ạ ằ ủ ố ra đ i c a ờ ủ tàu th y ch y b ng h i n ơ ơ c (tàu th y Ph n­t n), m i quan h ệ

ọ ớ ờ ố ự ễ ữ ữ gi a nh ng phát minh khoa h c v i đ i s ng th c ti n

ướ

ể ế ủ ề ằ ạ H ng khai thác: Giáo viên nêu câu h i:ỏ  Em có hi u bi ơ   t gì v  tàu th y ch y b ng h i

ướ ơ ơ ủ n c (tàu th y Ph n­t n)?

ậ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ả ờ Giáo viên nh n xét, ch t ý: i;

71

ỷ ầ ứ ụ ế ộ ơ ơ ướ Đây là chi c tàu thu  đ u tiên  ng d ng đ ng c  h i n

ộ ơ ơ ư ườ ộ ơ ơ ướ ộ c mang tên   ọ   c là m t phát minh quan tr ng Ph n­t n m t kĩ s  ng i Mĩ. Đ ng c  h i n

ế ỉ ả ố ưở ộ ự ế cu i th  k  XVIII, có  nh h

ự ả ỉ ậ ả Ứ ả ấ không ch  trong lĩnh v c s n xu t mà c  trong giao thông v n t ể   ng, tác đ ng nhanh chóng đ n s  phát tri n ụ   i.  ng d ng

ế ế ơ ơ ướ ư ộ ườ ơ ơ ộ đ ng c  h i n c, m t kĩ s  ng i Mĩ là Ph n­t n đã thi

ủ ỷ ườ ằ ế   ộ t k  ra m t chi c ơ ơ ướ   c. ầ ứ tàu thu  không c n s c chèo c a con ng ộ ộ i mà b ng m t đ ng c  h i n

ể ế ạ ơ ơ ủ ề ư ư ặ ộ ỷ Ph n­t n m c dù là m t kĩ s  nh ng không đ  ti n đ  ch  t o tàu thu . Ông

ể ế ặ ự đã sang Pháp tìm g p Na­pô­lê­ông, d a vào Na­pô­nê­ông đ  bi n phát minh

ế ướ ệ ặ ấ ờ ể ự ủ c a mình thành hi n th c. M c dù Hoàng đ  n c Pháp lúc b y gi hi u rõ

ơ ơ ư ữ ủ ầ ầ ị giá tr  nh ng phát minh c a Ph n­t n, nh ng do nghe theo các qu n th n, đã

ơ ơ ế ừ ố ờ ề ấ ọ ị ủ không ti p Ph n­t n và t ch i l i đ  ngh  c a ông. Th t v ng tr

ơ ơ ở ề ự ụ ễ ướ ự ố   c s  ch i ế ừ ứ t ng d ng phát minh vào th c ti n, Ph n­t n tr  v  Mĩ, bán h t giá sách

ạ ủ ế ạ ế ề ạ ủ c a mình, quyên góp ti n b c c a gia đình, b n bè, ch  t o chi c tàu thu ỷ

ế ớ ầ đ u tiên trên th  gi i vào năm 1807.

ơ ơ ề ế ạ ỷ ườ ờ Hôm h  thu  chi c tàu Ph n­t n, nhi u ng i nghi ng  không dám lên

ị ỡ ấ ộ ỉ ươ ệ tàu. Duy nh t ch  có m t nhà báo b  l các ph ng ti n giao thông khác đã lên

ơ ơ ử ầ ỷ ủ ế ở ừ tàu thu  c a Ph n­t n. Ngay chuy n đi th  đ u tiên kh i hành t

ạ ượ ượ ủ ch y đ c 240 km ng c dòng. Ngày hôm sau, trên các báo chí c a Mĩ, ng Niu Oóc, đã   ườ   i

ơ ơ ữ ư ề ợ ớ ỷ ượ ta đ a tin v  tàu thu  Ph n­t n v i nh ng dòng ca ng i "Tôi đã v t qua t ấ   t

ề ề ồ ườ ả ưở ấ ả ả c  các thuy n chèo và thuy n bu m. Ng i ta có c m t ằ ng r ng t t c  các

ứ ề ỏ ề ứ th  thuy n đó đ u đ ng im, b  neo".

ả ộ ổ ị Năm 1812, vào m t bu i sáng khi b  đày ra đ o Xanh Ê­len, Na­pô­lê­

ỷ ạ ớ ố ộ ấ ế ấ ỗ ớ ế ông b ng th y chi c tàu thu  ch y v i t c đ  r t nhanh. Ông nh  đ n ng

ư ư ậ ờ đã đ a phát minh cho mình và khóc ân h n "Giá nh  nghe theo l ườ   i ủ   i khuyên c a

ơ ơ ư ế ỗ Ph n­t n thì đâu đ n n i nh  ngày hôm nay".

ể ư ầ ứ ể ồ ờ ứ   Đ ng th i, giáo viên có th  s u t m thêm b c hình sau đ  minh ch ng

ộ ủ ậ ả ế cho sự ti n b  c a ngành giao thông v n t i lúc đó:

72

ử ạ ằ Xe l a ch y b ng h i n ơ ướ c

ụ M c đích khai thác:

ấ ọ ượ ụ ủ ớ H c sinh th y đ c tác d ng c a phát minh m i này trong giao thông

ậ ả v n t i lúc đó.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ợ ặ ấ ở ừ ứ Giáo viên đ t câu h i g i m : Em th y gì t ủ    b c hình trên? Ý nghĩa c a

ự ệ s  ki n?

ả ờ ậ ả ọ ế ậ H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ơ ạ ộ Xti­phen­x n sinh ngày 9­6­1781 t i Northumberland, Anh trong m t gia

ượ ả ỏ ơ ọ đình công nhân m . Nhà nghèo, Xti­phen­x n không đ

ụ ể ặ ậ ậ ậ c đi h c, c u ph i đi   ơ ớ   chăn bò, nh t than đ  ph  giúp gia đình. Tuy v y, c u bé Xti­phen­x n s m

ạ ớ ừ ế ế ở ộ ộ ề b c l ni m đam mê v i các lo i máy móc, t ạ    chi c xe ch  than đ n các lo i

ệ ỏ ơ máy b m n ướ ạ c t ơ ố ậ i m  than n i b  c u làm vi c.

ạ ộ ề ờ Trong cu c cách m ng công nghi p

ượ ứ ụ ế ả ấ ấ ộ đ c,  ng d ng vào s n xu t khi n cho năng su t lao đ ng tăng cao, kinh t ệ ở  Anh, nhi u máy móc ra đ i đã   ế

ướ ậ ệ ế ể ầ ậ c. Nhu c u v n chuy n nguyên v t li u đ n nhà máy và

ừ ộ ơ ượ ử ụ phát tri n  ể h n  ơ tr ư đ a hàng hoá đi n i ngày m t tăng. T  đó máy móc đ c s  d ng trong ngành

ặ ệ ự ườ giao thông đ c bi ờ ủ t có s  ra đ i c a ngành đ ắ ng s t.

ế ạ ử ư ế ơ ầ   Năm 1814, Công trình s  Xti­phen­x n đã ch  t o ra chi c xe l a đ u

ế ờ ả ế ộ ố ộ ử ậ ạ

ở ượ ườ ế ơ ơ tiên. Đ n nãm 1825, nh  c i ti n m t s  b  ph n, ông đã cho ch y th  đoàn   ấ   c 450 hành khách và m y ng Xtôc­t n ­ Đa­lin­t n ch  đ tàu trên tuy n đ

73

ụ ấ ch c t n hàng.

ổ ễ ườ ở Đây là bu i l khánh thành đ ắ ầ ng s t đ u tiên Anh vào năm 1825.

ủ ụ ậ ọ ườ ố ắ ượ ự ầ Nhân dân su t đêm không ng , t t p d c đ ng s t đ ầ   c xây d ng l n đ u

ế ớ ờ ử ể ầ ị tiên trên th  gi ế i. Đ n gi quy đ nh, xe l a chuy n bánh. Đ u máy kéo theo

ợ ơ ơ ự ọ ư 33 toa, do Xti­phen­x n lái. Ông là th  c  khí, t h c thành kĩ s  và đã ch ế

ượ ầ ờ ấ ử ả ấ ờ ử ổ ạ t o ra đ c đ u máy xe l a hoàn h o nh t th i b y gi ạ . Bu i ch y th  đoàn

ả ắ ầ ầ ướ ế ế ầ ộ tàu ho  b t đ u. Qu n chúng đi tr c đoàn t u, ti p sau đ n m tmg ườ ầ   i c m

ự ế ạ ị ườ ố ờ ưỡ c  c i ng a, theo sau là đoàn k  sĩ. Khi đ n đo n đ ng d c, G. Xti­phen­

ệ ọ ườ ồ ờ ộ ơ x n ra hi u cho m i ng ố i tránh ra r i tăng t c đ  lên 24 km/gi

ướ ỏ ầ ậ ở ị ề lao v  phía tr c, b  xa các k  sĩ . Đoàn tàu   ề    phía sau. Qu n chúng nhân d n, nhi u

ườ ỏ ẻ ừ ng i kêu to, t v  vui m ng, song cũng có ng ườ ỏ i t ạ  ra kinh ng c. Chuyên đi

ấ ự ờ ủ ệ ườ thành công đã đánh d u s  ra đ i c a ngành công nghi p đ ng s t ắ ở Anh.

ạ ả ạ Khi gi ng d y bài 33. “Hoàn thành cách m ng t ư ả ở  s n châu Âu và

ế ỉ ữ ở ụ ế ở ộ ứ Mĩ”, m c 3. sách giáo khoa có b c hình Mĩ gi a th  k  XIX”, “N i chi n

sau:

74

ổ ố ườ ồ ẩ Hình 67. T ng th ng Lin­côn (ng ệ ả   i ng i bên trái) th m duy t b n

ả ế ộ ệ “Tuyên ngôn gi i phóng ch  đ  nô l ”

ụ ấ ọ ượ ố ả M c đích khai thác: Giúp h c sinh th y đ c b i c nh b n ả “Tuyên

ả ế ộ ủ ệ ờ ngôn gi i phóng ch  đ  nô l ” ra đ i và ý nghĩa c a nó.

ướ H ng khai thác:

ứ ả ầ ọ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c  nh và tr ả ờ  l ỏ i câu h i: Em

ậ ấ ề ừ ứ ả ả ả b c  nh? Ý nghĩa b n “Tuyên ngôn gi i phóng ch  đ ế ộ

nh n th y đi u gì t nô l ”?ệ

ả ờ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

ứ ả ố ổ ườ ồ B c hình trên là hình  nh t ng th ng Lin­côn (ng i ng i  bên trái)

ệ ả ẩ ả ế ộ ệ ậ th m duy t b n “Tuyên ngôn gi i phóng ch  đ  nô l ” cùng các nhân v t ch ủ

ố ủ ủ ch t c a chính ph .

ắ ầ ụ ế ế ể ộ ấ   ố Lúc b t đ u cu c chi n, Lin­côn c  thuy t ph c các ti u bang ch p

ả ệ ườ ỉ ượ ậ nh n gi i phóng nô l ồ  có b i th ư ng (nh ng ch  đ c Washington, D. C. áp

ị ớ ạ ề ệ ả ệ ỏ ụ d ng). Ông bác b  các đ  ngh  gi i h n vi c gi i phóng nô l ự    theo khu v c

ị đ a lý.

ớ ự ủ ộ ủ ố ộ

ự ậ ậ ấ ế ộ ệ ổ Ngày 19 tháng 6 năm 1862, v i s   ng h  c a Lin­côn, Qu c h i thông   ứ trên toàn lãnh th  liên bang. Tháng 7, d  lu t th qua lu t c m ch  đ  nô l

ượ ế ậ ự ả hai đ c thông qua, thi t l p trình t ể ế  tài phán đ  ti n hành gi i phóng nô l ệ

ố ộ ị ế ủ ủ ữ ế ạ ộ ủ c a nh ng ch  nô b  k t án  ng h  phe phi n lo n. Dù không tin Qu c h i có

ả ệ ể ẩ ổ ề quy n gi i phóng nô l trong lãnh th  các ti u bang, Lin­côn phê chu n d ự

ậ ể ỏ ự ủ ậ ộ lu t đ  bày t s   ng h  dành cho ngành l p pháp.

ớ ộ ả ả ộ ậ Ngay trong tháng 6, Lin­côn th o lu n v i n i các n i dung b n Tuyên

ế ự ầ ư ệ ộ ế ngôn, trong đó ông vi t, "nh  là m t bi n pháp quân s  c n thi t và thích

ừ ọ ị ệ đáng, t ngày 1­1­ 1863, m i cá nhân b  xem là nô l ộ   ể  trong các ti u bang thu c

ừ ễ Liên minh, t nay và vĩnh vi n, đ ượ ự c t do."

ế ề ề ộ Quân đ i Liên bang càng ti n sâu v  phía Nam càng có nhi u nô l

ế ệ ệ ượ đ ượ ự c t ơ  do cho đ n h n ba tri u nô l ổ  trong lãnh th  Liên minh đ c gi ệ  ả   i

ư ậ ờ ề ả phóng. Lin­côn nh n xét v  b n Tuyên ngôn, "Ch a bao gi ờ  trong đ i tôi tin

ế ề ữ ư ệ quy t v  nh ng gì tôi đang làm là đúng nh  khi tôi ký văn ki n này."

ộ ự ệ ể ả Sau khi ban hành Tuyên ngôn Gi , tuy n m  c u nô l i phóng Nô l

ủ ủ ứ ầ ủ ươ ệ  ễ   ng chính th c c a chính ph . Lúc đ u còn mi n ộ vào quân đ i là ch  tr

75

ừ ở ướ ươ ưỡ c ư ng,   nh ng   t mùa   xuân   năm   1863,   Lin­côn   kh i   x ng   ch ng   trình

ộ ạ ể "tuy n m  đ i trà binh sĩ da đen".

ướ ề Tháng   7   năm   1863,   Binh   đoàn   Potomac   d i   quy n   t ướ  George ng

ắ ớ ậ ườ

Meade th ng l n trong

tr n Gettysburg . Trên chính tr ng, nhóm Copperheads

ể ử ở ờ ỳ ị ấ ạ b  th t b i trong k  tuy n c  mùa thu

ủ ể ị ế ị ữ ả ẩ ị ự ủ    Ohio, nh  đó Lin­côn duy trì s   ng ộ   ộ h  bên trong đ ng cùng v  th  chính tr  v ng chãi đ  đ  tái th m đ nh cu c

ậ ợ ế ế ễ ờ ọ chi n. Tình th  thu n l ể i cho Lin­côn vào th i đi m ông đ c bài di n văn t ạ   i

nghĩa trang Gettysburg.

ớ ờ ế ớ ủ Trái v i l i tiên đoán c a Lin­côn, "Th  gi i không quan tâm, cũng

ữ ẳ ớ ở ủ ễ ở ch ng nh  nh ng gì chúng ta nói đây," thì bài di n văn c a ông đã tr  nên

ễ ừ ượ ữ ộ ử ỹ ề ẫ ấ ố ị m t trong nh ng di n t đ c trích d n nhi u nh t trong l ch s  M  Qu c.

ễ ượ ọ ễ ế ệ Di n văn Gettysburg đ c đ c trong l cung hi n Nghĩa trang Li t sĩ

ố ứ ề Qu c   gia   t ạ  Gettysburg,   Pennsylvania,   vào   chi u   th   Năm,   ngày i 19   tháng

ỉ ớ ừ ễ 11 năm 1863. Ch  v i 271 t , trong bài di n văn kéo dài ba phút này, Lin­côn

ạ ằ ấ ấ ướ ượ ả ả nh n   m nh   r ng   đ t   n c   đ c   s n   sinh,   không   ph i   năm 1789,   mà   từ

ượ ự ượ ế ề năm 1776, "đ c thai nghén trong T  do, đ c cung hi n cho ni m xác tín

ọ ườ ế ằ ề ẳ ộ ộ ằ r ng m i ng ế   i sinh ra đ u bình đ ng." Lin­côn đúc k t r ng cu c n i chi n

ộ ề ự ụ ả ộ ớ ộ có m t m c tiêu cao quý ­ s n sinh m t n n t do m i cho dân t c.

ả ạ ể Khi gi ng d y bài 34. “Các n ướ ư ả c t b n chuy n sang giai đo n đ ạ ế

ố ở ụ ữ ự ề ậ ọ ỹ m c 1. ủ qu c ch  nghĩa”, ố    “Nh ng thành t u v  khoa h c ­ k  thu t cu i

ế ỷ ế ỷ ề ậ ữ ế ầ th  k  XIX ­ đ u th  k  XX”,

ệ ạ ậ ả luy n kim, thông tin liên l c và giao thông v n t khi đ  c p đ n nh ng phát minh trong ngành ể ư ầ   i giáo viên có th  s u t m

ữ ứ ả nh ng b c  nh sau:

76

Lò Bét­xme

ứ ụ ọ ượ ơ ế ạ ộ M c đích b c hình: Giúp h c sinh hình dung đ c c  ch  ho t đ ng và

ủ ụ tác d ng c a lò Bét­xme.

ướ H ng khai thác:

ứ ả ả ờ ầ ọ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c  nh và tr  l ỏ i câu h i: Em có

ế ề ể hi u bi t gì v  lò Bét­xme?

ả ờ ậ ọ ả H c sinh th o lu n, tr  l i.

ể ử ụ ế ợ ậ ố ớ Giáo viên nh n xét, ch t ý (giáo viên có th  s  d ng k t h p v i chân

ơ dung Henry Bét­x ­me):

ư ơ ổ ộ ế   Henry Bét­x ­me (1813­ 1898), là m t kĩ s , nhà phát minh n i ti ng

ườ ạ ậ ở ộ ủ ướ ng i Anh, sinh ra t i Charlton (m t qu n Luân Đôn, th  đô n c Anh). C ả

ổ ậ ấ ờ ơ ộ cu c đ i ông có h n 100 phát minh, trong đó n i b t nh t là phát minh ra

ươ ệ ươ ặ ph ng  pháp  luy n  thép   mang  tên  ông­ph

ươ ượ ươ ả ạ ấ ph ng pháp này không còn đ c dùng trong s n xu t th ơ ng  pháp  Bét­x ­me  .  M c   dù   ư   ng m i, nh ng

ể ượ ố ớ ệ ọ ở c phát minh, nó là quan tr ng đ i v i công nghi p b i vì nó

ẫ ớ ủ ệ ộ ờ vào th i đi m đ làm hạ giá thành c a thép, d n t ế ộ i vi c thép thay th  m t cách r ng rãi cho

ạ ừ ấ ậ ệ ề ọ ề ả ặ ố các v t li u khác, v n thua kém nó v  m i m t, ngo i tr  v n đ  giá c .

ạ ộ ưở ế ộ Ông đã t o ra m t nhà x ng s t ạ   ắ ở St Pancras và ti n hành m t lo t

ự ệ ế ế   các thí nghi mệ . Ông đã ti n hành các th c nghi m này trong 2 năm cho đ n

ưở ủ ủ ạ ươ khi   rút   ra   ý   t ng   ch đ o   c a   ph ủ   ng   pháp   c a   ông   là

ố ắ ằ ổ khử cacbon trong gang b ng cách th i lu ng ồ  không khí vào kh i s t trong khi

77

ở ạ ả Ấ ề ầ ẩ ươ ượ nó d ng nóng ch y.  n ph m đ u tiên v  ph ng pháp này đ c công b

ộ ồ ọ ộ ở ủ trong cu c h p c a H i đ ng Anh Cheltenham năm ố   1856, và thu hút nhi uề

ề ạ ề ề ả ẫ ự s  chú ý. Nhi u nhà ệ  luy n kim ế    v n còn nghi ng i v  các n n t ng lý thuy t

ỉ ự ự ị ả ủ ụ ế ế ấ trong k t qu  c a ông, và ch  th c s  b  thuy t ph c khi nhìn th y quá trình

ữ ế ể ể ạ ỏ ể ỏ   ắ chuy n hóa gang thành nh ng mi ng s t có th  dát m ng trong d ng th  l ng

hoàn toàn.

ệ ề ấ Giáo viên cung c p thông tin v  máy đi n tín:

ệ Máy đi n tín

ứ ụ ọ ượ ơ ế ạ ộ M c đích b c hình: Giúp h c sinh hình dung đ c c  ch  ho t đ ng và

ụ ủ ệ tác d ng c a máy đi n tín .

ướ H ng khai thác:

ứ ả ả ờ ầ ọ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c  nh và tr  l ỏ i câu h i: Em có

ế ệ ể hi u bi t gì v ề máy đi n tín ?

ả ờ ậ ọ ả H c sinh th o lu n, tr  l i.

ể ử ụ ế ợ ậ ố ớ Giáo viên nh n xét, ch t ý (giáo viên có th  s  d ng k t h p v i chân dung

ườ ng i phát minh ra nó ­ Samuel Finley Breese Morse):

ể ộ Mã Morse hay mã Moóc­xơ là m t lo i ề   ạ  mã hóa ký tự dùng đ  truy n

ệ ữ ộ các thông tin đi n báo ỗ    trong nh ng năm 1870­1967. Mã Morse dùng m t chu i

ượ ầ ử ẩ ể ể ữ ễ ắ đã đ ồ c chu n hóa g m các ph n t dài và ng n đ  bi u di n các ch  cái,

ữ ố ấ ấ ặ ệ ủ ệ ộ ch  s , d u ch m, và các ký tự đ c bi

ể ượ ắ ể ệ ạ ấ ng n và dài có th  đ c th  hi n b ng ầ ừ  t c a m t thông đi p. Các ph n t ặ   ằ  âm thanh, các d u hay g ch, ho c

ệ ườ ượ ấ ạ ọ ặ các xung, ho c các ký hi u t ng đ c g i là "ch m" và "g ch" hay "dot" và

ế "dash" trong ti ng Anh

78

ệ ệ ố ử ụ Vào   ngày   6   tháng   1   năm   1838, h   th ng   đi n   tín s

ơ ượ ố ầ ầ ọ hóa Morse (hay còn g i là mã Moóc­x ) đã đ c công b  l n đ u tiên t d ng   mã   ạ   i

ộ ế ị ử ụ ệ ể Morristown, New Jersey. Đây là m t thi t b  s  d ng xung đi n đ  truy n t ề ả   i

ệ ạ ượ ườ ệ tín hi u liên l c đã đ c mã hóa qua đ ng dây đi n.

ườ ươ ứ ệ ằ Ng i phát minh ra ph ọ   ng th c đi n tín b ng mã Morse chính là h a

ườ ỹ ượ ặ sĩ ng i M , Samuel Finley Breese Morse (phát minh này đ c đ t theo tên

ủ c a ông).

ệ ượ ạ ố Trong máy đi n tín, cái chìa khóa đ c đánh lên­ đánh xu ng, t o nên

ữ ữ ệ ệ ệ ệ ằ ượ ử nh ng tín hi u b ng đi n, nh ng tín hi u đi n này đ c g i đi qua đ ườ   ng

ừ ườ ư ể ể ậ dây thép, và t đó ng i nh n có th  chuy n ra “Th  tín”.

ấ ượ ậ ế ỷ ầ ố ị M t mã Morse r t đ c th nh hành vào cu i th  k  18 và đ u th  k

ệ ả ưở ấ ớ ế ờ ặ 19, đ c bi t đã gây  nh h ộ ng r t l n trong các cu c chi n vào th i đó, nh ế ỷ  ư

ậ ả ế ế ố ộ ỹ N i Chi n M  Qu c, chi n tranh Nh t B n và Liên Xô.

ớ ệ ố ể ậ ọ ỹ ệ   Ngày nay, do khoa h c k  thu t ngày càng phát tri n,v i h  th ng đi n

ệ ễ ạ ậ ượ ị tín vi n thông hi n đ i, m t mã Morse không còn đ c th nh hành, thay vào

ượ ệ ả ơ đó Morse đ c dùng trong vi c gi i trí và trong các trò ch i…

ớ ề ự ế ệ ệ Giáo viên gi ộ i thi u v  s  ti n b  trong nông nghi p:

ụ ứ ấ ọ ượ ự ế ộ M c đích khai thác b c hình: Giúp h c sinh th y đ c s  ti n b  trong

ủ ụ ệ ấ ờ ệ . ả s n xu t nông nghi p th i kì này và tác d ng c a máy móc trong nông nghi p

79

ướ H ng khai thác:

ứ ả ả ờ ầ ọ ỏ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c  nh và tr  l ấ   i câu h i: Em th y

ệ ờ ượ ử ụ máy móc trong nông nghi p th i kì này đ ư ế c s  d ng nh  th  nào? Vai trò

ủ c a nó?

ả ờ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

ế ừ ả ỏ ủ ấ ớ ự ả ằ ấ ể S  chuy n bi n t s n xu t nh  th  công sang s n xu t l n b ng máy

ỉ ễ ệ ị móc không ch  di n ra

ở các thành th , trong các ngành công nghi p mà c

ấ ướ ệ ủ ạ ộ nông thôn, trong nông nghi p. Chính sách rào đ t c p ru ng c a các tr i ch ả ở  ủ

ỉ ẩ ườ ạ ị không ch  đ y ng

ệ ệ ộ ư ả ữ ạ ớ   i nông dân ra các thành th  mà đã t o ra các trang tr i l n. ử t công nhân nông nghi p làm thuê, s b n nông nghi p đã bóc l Nh ng nhà t

ấ ứ ụ ả ừ ụ ấ ớ

ể ậ ặ ả ấ ầ ả ồ ụ d ng công c  s n xu t m i nh t,  ng d ng các máy cày, máy b a, máy kéo,   ề máy g t, máy đ p…. đ  nâng cao năng su t cây tr ng, đ m b o nhu c u v

ề ươ ệ ệ ầ ự nguyên li u cho công nghi p và nhu c u v  l ố   ng th c cho các thành ph .

ệ ạ ộ Tuy nhiên, cu c cách m ng nông nghi p không đem l ạ ợ i l i ích cho nông dân

ế ớ ệ mà còn ti n t i tiêu di ấ t giai c p đó.

Ở ể ủ ự khi bài 36. “S  hình thành và phát tri n c a phong trào công nhân”,

ử ả ấ ấ ầ   ụ 2. “Phong trào đ u tranh c a giai c p công nhân  n a đ u ủ ạ gi ng d y m c

ế ỷ ề th  k  XIX”, khi đ

ụ ứ ấ ọ ượ ả M c đích khai thác b c hình: Giúp h c sinh th y đ

ổ ủ ướ ờ ể ự c c kh  c a công nhân n c Anh th i kì này­m t n ộ ướ ư ả c t ộ   c c nh lao đ ng ờ    b n đi n hình th i

kì đó.

ướ H ng khai thác:

80

ờ ử ụ ứ ầ ọ ồ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c tranh, đ ng th i s  d ng h ệ

ở ể ọ ỏ ợ ế ậ ố th ng câu h i g i m  đ  h c sinh khai thác, rút ra k t lu n :

ứ ế ườ ệ

­ Nhìn vào b c tranh, hãy cho bi

ữ t nh ng ng i đang làm vi c là ai ?

ư ế ề ệ ệ ­ Đi u ki n làm vi c nh  th  nào ?

ầ ắ ữ ề ầ ẩ ­ Xe than đ y  p và nh ng em bé g y gò đ y xe nói lên đi u gì ?

ả ờ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

ớ ự ủ ể ề ế ệ ạ Cùng v i s  phát tri n c a n n kinh t ấ   ệ  công nghi p hi n đ i, giai c p

ầ ầ ượ ủ công nhân cũng d n d n đ c hình thành

ở các n

ướ ư ả c t b n ch  nghĩa. Các

ươ ữ ệ ế ầ ấ ả ọ ớ trung tâm công, th ấ   ng nghi p s m u t m c lên v i nh ng b n c ng t p

ố ồ ộ ườ ủ ằ ộ ị ậ n p, các thành ph  đ  s , các đ ng giao thông th y b  ch ng ch t và các

ươ ệ ệ ạ ạ ph ng ti n thông tin liên l c hi n đ i.

ộ ặ ộ ấ ư ả ủ ư ằ ẫ Nh ng, đ ng sau b  m t l ng l y và sa hoa đó c a giai c p t s n, là

ổ ự ủ ữ ườ ộ ấ ả c nh đói rét, kh  c c c a nh ng ng

ữ ẻ ể ả ả ẻ ướ nhân. K  c  công nhân nam, n , tr  em (có c  tr  em d i lao đ ng làm thuê ­ giai c p công   ề   ổ i sáu tu i) đ u

ữ ệ ả ấ ắ ộ ệ ề ph i đi làm thuê trong nh ng đi u ki n lao đ ng r t kh c nghi ơ ả   t. N i s n

ấ ấ ứ ạ ườ xu t r t nóng b c vào mùa hè và l nh giá vào mùa đông. Môi tr ng làm

ườ ề ễ ẻ ặ ạ ị ệ vi c th ở ng n ng n , ng t th  và b  ô nhi m. Tr

ề ệ ể ể ắ ữ  em và n  công nhân   ể   ầ g y còm, xanh xao, m c nhi u b nh hi m nghèo ; thân th  phát tri n

ườ ề ườ ế ể ổ ỉ không bình th ng và nhi u ng i ch t y u, ch  40 tu i mà trông già nh ư

ườ ườ ộ ọ ổ ng ổ i 60 tu i, ng i lao đ ng không th  quá 40 tu i.

ộ ự ự ượ ạ ề ờ ố Toàn b  s  th c v  đ i s ng công nhân đã đ c Ăng­ghen v ch ra

ả

ấ   Tình c nh giai c p

ổ ế ự ẩ ộ ộ m t cách chân th c và sinh đ ng trong tác ph m n i ti ng

ẩ ộ ả ế

công nhân Anh. Trong tác ph m, Ăng­ghen có miêu t

ấ ố ờ ườ ấ nhân mà trong su t ròng rã m y tháng tr i, ng đ n m t gia đình công   ặ   i cha không nhìn th y m t

ệ ừ ả ở ọ ế ế ỗ con. B i vì h  ph i làm vi c t

ườ ẫ ủ ố ế ở ề ng i cha đi làm thì con v n đang ng , t ộ  16 đ n 18 ti ng m t ngày. M i sáng khi   ủ   i đ n, tr  v  thì con đã đi ng .

ả ố ữ ọ ổ ộ H  ph i s ng trong nh ng ngôi nhà

ệ ả ờ ườ ề ươ ệ ộ đó ph n ánh th i gian làm vi c, c ề    chu t, rách nát, không ánh đèn. Đi u ề   ng và đi u ng đ  làm vi c, ti n l

ạ ủ ổ ự ệ ki n sinh ho t c a công nhân là vô cùng kh  c c.

ể ấ ữ ứ ẻ ộ   Nhìn vào b c tranh, chúng ta có th  th y nh ng tr  em đang lao đ ng

ấ ỏ ẽ ượ ắ ế ườ còn r t nh , đáng l ra các em còn đang đ c c p sách đ n tr ng, thì đã

ệ ấ ấ ả ầ ả ầ ỏ ph i chui vào h m m  làm vi c r t v t v . Qu n áo rách nát, thân hình gày

ả ẩ ấ ặ ầ ắ ệ ặ ọ còm, làm vi c n ng nh c vì ph i đ y xe đ y  p than r t n ng... Đó chính

81

ờ ố ủ ườ ặ ộ ệ ẻ là đ i s ng c a ng i lao đ ng làm thuê, đ c bi ộ t là lao đ ng tr  em.

ề ậ ủ ế ấ ộ Khi đ  c p đ n cu c đ u tranh c a công nhân các n ướ ư ả c t b n, sách

ứ giáo khoa có b c hình sau:

ư ế ươ ị ệ ế Hình 71. Công nhân Anh đ a Hi n ch ng đ n Ngh  vi n

ụ ấ ọ ượ ấ ộ M c đích khai thác: Giúp h c sinh th y đ c không khí cu c đ u tranh

ế ỉ ủ c a công nhân Anh th  k  XIX.

ướ H ng khai thác:

ờ ử ụ ứ ầ ọ ồ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c tranh, đ ng th i s  d ng h ệ

ở ể ọ ỏ ợ ế ậ ố th ng câu h i g i m  đ   h c sinh khai thác, rút ra k t lu n :

ố ượ ấ ườ ư ế ươ ng ng i tham gia khi đ a Hi n ch ế   ng đ n ­ Em th y không khí, s  l

ị ệ Ngh  vi n ra sao?

ộ ấ ụ ­ Tác d ng cu c đ u tranh?

ả ờ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

Ở ừ ộ ả ấ ư ả Anh, t ể ử  sau cu c c i cách tuy n c  năm 1832, giai c p t ầ    s n có ph n

ắ ả ớ ợ ủ ư ượ ưở ả ấ tho  mãn v i th ng l i c a mình, còn giai c p vô s n ch a đ c h ng chút

ế ọ ế ụ ấ ế ề ị ươ quy n chính tr  nào, vì th  h  ti p t c đ u tranh. Phong trào Hi n ch ng ra

ế ỉ ủ ữ ể ở ờ đ i và phát tri n trong nh ng năm 30­40 c a th  k  XIX Anh. Đây là phong

ủ ế ấ ố ộ ị

ươ ả ấ ờ ề   ư ợ trào c a giai c p công nhân Anh, đ a đ n ki n ngh  lên Qu c h i đòi quy n ỗ    làm cho giai c p công nhân. Trên m i ầ ử  do b u c , tăng l ng và gi m gi ự t

ữ ủ ế ệ ị ề   ả b n ki n ngh  có hàng nghìn, có lúc hàng tri u ch  kí c a công nhân. Nhi u

ể ộ ổ ồ ủ ế ị cu c bãi công, bi u tình kh ng l ể ư ơ  c a công nhân đ  đ a đ n ki n ngh  lên

ố ộ ễ ế Qu c h i đã di n ra. Tháng 5­1842, trên 20 công nhân đã khiêng chi c hòm to

82

ả ế ị ớ ế ệ ể ộ ố

ườ ườ ữ có b n ki n ngh  v i trên 3 tri u ch  kí chuy n đ n Qu c h i. Theo sau là   ư   ng hân hoan đón chào, nh ng ứ i. Nhân dân đ ng hai bên đ hàng nghìn ng

ị ệ ế ấ ậ ị Ngh  vi n Anh đã không ch p nh n ki n ngh  này.

ị ủ ế ị ượ ậ ấ Tuy b  đàn áp và ki n ngh  c a công nhân không đ c ch p nh n, song

ự ự ạ ầ ầ

ế ặ ậ ố ố ộ ị ứ   đây là "phong trào cách m ng đ u tiên th c s  có tính qu n chúng, có ý th c ả   chính tr " (Lê­nin). M c dù v y, đ n cu i năm 1842 Qu c h i Anh đã ph i

ủ ạ ậ ố ờ ộ thông qua đ o lu t rút ngày lao đ ng c a công nhân xu ng còn 10 gi . Đó là

ướ ầ ủ ư ả ướ ự ấ ủ ự s  lùi b c đ u tiên c a t s n tr c s  t n công c a công nhân. Phong trào

ươ ở ả ưở ớ ớ ủ ấ ế Hi n ch ng Anh đã có  nh h ng l n t i phong trào đ u tranh c a công

ắ nhân châu Âu và B c Mĩ.

Ở ờ ủ ủ ự ộ bài 37. “Mác và Ăng­ghen. S  ra đ i c a ch  nghĩa xã h i khoa

ụ ả ạ ổ ứ ồ ữ ườ ộ ả “T  ch c đ ng minh nh ng ng i c ng s n và h cọ ”, khi gi ng d y m c 2.

ế ự ờ ủ ề ậ ủ ả ộ tuyên ngôn c a Đ ng c ng s n” ủ   ả , đ  c p đ n s  ra đ i c a “Tuyên ngôn c a

ể ư ầ ứ ả ả ộ Đ ng c ng s n”, giáo viên có th  s u t m b c hình sau:

ủ ộ ả ả ủ Trang bìa c a “Tuyên Ngôn c a Đ ng C ng s n” (2­1848)

ụ ứ ự ọ M c đích khai thác b c hình: Minh h a cho s  ra đ i c a ờ ủ  “Tuyên Ngôn

ả ả ộ ờ ủ ự ủ c a Đ ng C ng s n” (2­1848), ý nghĩa s  ra đ i c a nó.

ướ H ng khai thác:

83

ở ư ỏ ợ ặ Giáo viên đ t câu h i g i m  nh  sau:

ả

ộ

ả ờ

ả ” ra đ i trong hoàn c nh nào ?

ủ ­ “Tuyên ngôn c a Đ ng c ng s n

ủ ế ủ ộ ­ N i dung ch  y u và ý nghĩa c a Tuyên ngôn ?

ả ờ ắ ậ ọ Sau khi h c sinh tr  l i, giáo viên tóm t ế t và k t lu n.

ế ỉ ữ ủ ướ Nh ng năm 30 c a th  k  XIX, phong trào công nhân

ở các n

c châu

ể ấ ư ư ấ ộ ố ố Âu phát tri n r t nhanh, nh ng ch a hình thành m t kh i th ng nh t, cũng

ạ ủ ư ự ạ ả ượ ằ ộ ch a có s  lãnh đ o c a m t chính  đ ng cách m ng đ c vũ trang b ng ch

ư ể ế ả ả ấ ộ ọ nghĩa c ng s n khoa h c. Giai c p vô s n ch a hi u rõ lí thuy t khoa h c v ủ  ọ ề

ồ ị ộ ề ứ ệ ử ườ ố ngu n g c b  bóc l ị t, v  s  m nh l ch s  và con đ ng t ự ả  gi i phóng cho

ị ấ ạ ủ ọ ộ ấ ườ ầ ạ mình. Do đó cu c đ u tranh c a h  luôn b  th t b i. Ng i th y cách m ng vĩ

ơ ở ổ ủ ệ ế ạ đ i ­ Mác và Àng­ghen, trên c  s  t ng k t kinh nghi m c a phong trào công

ệ ộ ứ ế ậ ớ ọ nhân, đã ti n hành nghiên c u lí lu n khoa h c và liên h  r ng rãi v i các

ể ướ ờ ở đoàn th  công nhân các n c. Trong th i gian ệ ớ    Anh, hai ông đã liên h  v i

ộ ổ ứ ậ ủ ữ ồ ườ m t t ch c bí m t c a công nhân Tây Âu là "Đ ng minh nh ng ng i chính

ả ổ ữ ồ ườ ộ ả nghĩa" và c i t thành "Đ ng minh nh ng ng i c ng s n".

ộ ậ ố ế ủ ả ả ầ Đây là chính đ ng đ c l p đ u tiên c a vô s n qu c t . Hai ông đ ượ   c

ả ươ ệ ạ ỷ u  nhi m so n th o c ủ ồ ng lĩnh c a đ ng minh.

ươ ượ ố ở ướ ạ Tháng 2 ­1848, c ng lĩnh đ c công b Luân Đôn d ộ ả   i d ng m t b n

ủ

ả

ả

ộ

tuyên ngôn ­ Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n.

ủ

ả

ộ

Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n

ả ươ

ả  là b n c

ng lĩnh trình bày c ơ sở lí lu n,ậ

ủ ấ ằ ấ ạ ộ ị ả xác đ nh vai trò c a giai c p vô s n lãnh đ o cu c đ u tranh, nh m l ậ ổ ự  t đ  s

ị ủ ấ ư ả ố ự ả th ng tr  c a giai c p t s n và xây d ng chuyên chính vô s n.

ủ

ả

ộ

ơ ả ủ Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n ộ ượ N i dung c  b n c a

ả  đ

c trình bày trong

ươ ố b n ch ng:

ươ

ư ả

Ch

ng I­ T  s n và vô s n,

ậ ộ

ộ ư ả ể   ả  nêu lên m t cách khái quát quy lu t phát tri n ị ữ ư ả ứ ệ ả ợ ủ c a xã h i t ạ  b n, v ch rõ l s n, vô s n và s  m nh l ch ố ậ i ích đ i l p gi a t

ả ấ ử ủ s  c a giai c p vô s n.

ươ

Ch

ng II ­ V

ệ ữ ữ ả ả ộ ố

ô s n và c ng s n, trình bày m i quan h  gi a nh ng ng

ườ   i

ả ụ ướ ệ ả ấ ấ ắ ạ ộ c ng s n và giai c p vô s n, v ch rõ tính ch t, nhi m v  tr

ể ự ữ ủ ệ ệ ả ả ố ộ ụ   c m t, và m c ữ   đích cu i cùng c a đ ng c ng s n ; nh ng bi n pháp đ  th c hi n nh ng

ụ ấ m c đích  y.

ươ

ủ

ủ

ả

ộ

ộ

Ch

ng III

đã phê phán sâu

ư ư ưở ­ Sách báo xã h i ch  nghĩa và c ng s n ch  nghĩa, ư ả ủ ả ộ ắ s c trào l u t ng xã h i ch  nghĩa phi vô s n : t t s n và ti u t ể ư s n.ả

84

ờ ề ồ ủ ủ ộ ọ Đ ng th i đ  cao t ư ưở  t ng c a ch  nghĩa xã h i khoa h c.

Ch

ệ ủ ữ ườ ộ ố ớ ố ậ ả ả i c ng s n đ i v i các đ ng đ i l p,

ngươ   IV­  Quan h  c a nh ng ng

ế ượ ữ ắ ượ ủ ả ả ộ trình bày nh ng nguyên t c chi n l c và sách l c c a Đ ng C ng s n.

ằ ờ ả ấ ả ọ ướ ế Tuyên ngôn k t thúc b ng l i kêu g i "Vô s n t t c  các n ế   c đoàn k t

l i."ạ

ủ

ả

ộ

Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n

ủ ủ ệ ọ ả   là văn ki n quan tr ng c a ch  nghĩa xã

ọ ơ ả ề ự ữ ủ ể ể ậ ồ

ủ ữ ế ạ ộ ớ ộ ộ ộ h i khoa h c, bao g m nh ng lu n đi m c  b n v  s  phát tri n c a xã   ư ậ   ộ h i và cách m ng xã h i ch  nghĩa. V i nh ng n i dung ti n b  nh  v y,

ủ

ả

ộ

Tuyên ngôn c a Đ ng c ng s n

ườ ủ ấ

ả  đã soi sáng con đ

ấ   ng đ u tranh c a giai c p

ứ ế ậ ộ ị công nhân và các dân t c b  áp b c trên toàn th  giđi. Vì v y, Tuyên ngôn

ượ ứ ế ư ế ề ị nhanh chóng đ c d ch ra nhi u th  ti ng nh  ti ng Anh, Pháp, Nga...

ủ

ả

ộ

Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n

ả ầ ầ Trong  nh là trang bìa ấ ả ả  l n xu t b n đ u tiên

ế ứ ằ b ng ti ng Đ c năm 1848.

ủ

ả

ộ

Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n

ượ ị ổ ế ở ệ

ả  đ

c d ch và ph  bi n Vi t Nam t ừ ầ    đ u

ữ ế ỷ ự ứ ủ ấ

ườ ọ ữ ệ ạ ấ ừ   nh ng năm 20 c a th  k  XX. Th c dân Pháp đã ra s c ngăn c m, tr ng ấ ạ    văn ki n này, song đã th t b i. ổ ế i đ c, ph  bi n, c t gi ữ ph t nh ng ng

ủ

ả

ộ

Tuyên ngôn c a Đ ng C ng s n

ừ ạ T  sau Cách m ng tháng Tám năm 1945,

ả  đ

cượ

ề ủ ọ ậ ủ ư ệ ọ xem nh  là tài li u h c t p quan tr ng c a nhân dân ta v  ch  nghĩa Mác­

Lê­nin.

ố ế ứ ấ ạ ở ụ Khi d y bài 38. “Qu c t th  nh t và công xã Pa­ri 1871”, m c 1.

ủ ố ế ứ ấ ứ th  nh t, sách giáo khoa có b c hình sau: ả “Hoàn c nh ra đ i” ờ  c a Qu c t

85

ổ ễ ố ậ Hình 75. Bu i l tuyên b  thành l p Qu c t ố ế ứ ấ  th  nh t

ụ ả ờ ủ ự M c đích khai thác: Miêu t và trình bày s  ra đ i c a Qu c t ố ế ứ th

nh tấ .

ướ H ng khai thác:

ờ ử ụ ầ ọ ồ ệ ố   ứ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c tranh, đ ng th i s  d ng h  th ng

ở ể ọ ỏ ợ ế ậ câu h i g i m  đ   h c sinh khai thác, rút ra k t lu n:

ổ ễ ấ ố ế ứ ấ ậ ố tuyên b  thành l p Qu c t th  nh t. ­ Em th y không khí bu i l

ố ế ứ ấ ệ ậ th  nh t. ­ Em hãy nêu vai trò c a ủ C. Mác trong vi c thành l p Qu c t

ố ế ứ ư ế ố ớ ấ th  nh t có vai trò nh  th  nào đ i v i phong trào công nhân

­ Qu c t ố ế qu c t ?

ả ờ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

ế ỉ ủ ữ ữ ư ả ế ớ Vào nh ng năm gi a th  k  XIX, ch  nghĩa t b n trên th  gi

ữ ữ ể ế ẫ ỉ ườ ủ ộ tri n đ n đ nh cao. Mâu thu n gi a nh ng ng ớ i lao đ ng v i ch  nghĩa t i đã phát   ư

ủ ắ ả ấ ở ố ư ả ả b n càng tr  nên gay g t. Phong trào đ u tranh c a vô s n ch ng t s n sau

ắ ộ ờ ướ ự ấ ủ ư ả m t th i gian l ng chìm tr c s  tr n áp c a t ữ  s n trong nh ng năm 1848­

ạ ấ ẽ ơ ướ Ở ộ ố ướ 1849, nay l ạ i d y lên m nh m  h n tr m t s  n c. c đã ra đ i t ờ ổ ứ    ch c

ộ ồ ị ủ ư ấ ụ chính tr  c a giai c p công nhân, ví d  nh : H i đ ng các công đoàn Luân

ứ ổ ứ Đôn, Liên minh công nhân toàn Đ c... Tuy nhiên các t ế    ch c này còn non y u

ứ ư ể ể ậ ạ ượ ấ ề ổ v  t ch c cũng nh  lí lu n đ  có th  lãnh đ o đ c phong trào đ u tranh

ấ ủ c a giai c p công nhân.

86

ế ộ Ngày 22­7­1863, công nhân các n ướ ở c ộ ộ    Luân Đôn ti n hành m t cu c h i

ị ớ ể ỏ ủ ấ ồ ớ ộ ngh  l n đ  t lòng đ ng tình v i cu c đ u tranh c a nhân dân Ba Lan trong

ủ ả ố ỡ ộ kh iở năm 1863 và ph n đ i chính ph  châu Âu giúp đ  Nga hoàng đàn áp cú c

ự ầ ộ ị ế ộ ổ ả ứ nghĩa đó. H i ngh  đã nói lên s  c n thi t ph i có m t t ch c qu c t ố ế ủ    c a

ấ ộ ộ ọ ượ ệ ậ ở giai c p công nhân. Ngày 28­9­1864, m t cu c h p đ c tri u t p Luân

Đôn.

ổ ễ ạ ố ế ứ ấ Hình 29 đã minh ho  cho bu i l ậ  thành l p Qu c t th  nh t đó. Trong

ậ ườ ớ ườ ự ạ ớ gian phòng l n ch t ních ng i, có t i 2000 ng i tham d . T i đây có công

ướ ứ ề ạ ộ ữ c khác và nh ng nhà ho t đ ng cách

ướ ạ ố nhân Anh, Pháp, Đ c cùng nhi u n m ng ạ c ngoài s ng t i Luân Đôn.

ở n

ượ ờ ế ủ ị ự ự ớ

C.  Mác  đ

ề   c m i đ n d  mít tinh và tham d  ch  t ch đoàn. V i ni m

ữ ấ ở ườ ế ị ự ph n kh i vô song, nh ng ng i tham d  mít tinh đã thông qua quy t đ nh

ậ ổ ứ ố ế ệ ộ ộ thành l p t ch c công nhân qu c t ố   , mang tên “H i liên hi p lao đ ng qu c

ố ế ứ ộ ộ ồ ấ ọ ị ử ớ ế t ” (sau đi vào l ch s  v i tên g i là Qu c t th  nh t). M t h i đ ng trung

ươ ượ ầ ượ ử ạ ườ ng đ c b u ra. Mác đ c c  vào ban lãnh đ o và là ng i lãnh đ o t

ứ ồ ờ ượ ế ữ ch c này. Đ ng th i, Mác cũng đ c giao vi ạ ổ  ấ   ệ t nh ng văn ki n có tính ch t

ố ế ắ ủ ổ ứ ụ ươ c ủ ng lĩnh c a Qu c t , nêu rõ m c đích và nguyên t c c a t ch c này...

ạ ộ ố ế ứ ủ ữ ầ ấ ế ạ Nh ng ho t đ ng c a Qu c t th  nh t là c n thi t trong giai đo n này,

ộ ậ ẽ ủ ư ả ạ ạ khi mà ở ỗ ướ  m i n ấ   c ch a có Đ ng cách m ng đ c l p, m nh m  c a giai c p

ỗ ự công nhân làm ch  d a.

ế ỉ ữ ủ ắ ầ Vào nh ng năm 70 c a th  k  XIX, phong trào công nhân b t đ u có s

ầ ượ ẽ ể ả ạ ấ ầ phát tri n m nh m . Các đ ng có tính ch t qu n chúng l n l ự  ố   ờ t ra đ i. Qu c

ế ứ ệ ố ả t ủ  hoàn thành s  m nh c a mình và tuyên b  gi i tán.

ố ế ứ ấ ố ị ị ậ V. Lê­nin nh n đ nh: Qu c t th  nh t không b  lãng quên. Nó s ng mãi

ử ấ ủ ị ệ ự ả cùng l ch s  đ u tranh c a công nhân vì s  nghi p gi

ạ ở ạ ộ ờ ườ ủ i phóng c a mình.   ồ   i lãnh đ o và đã tr  thành linh h n Trong th i gian ho t đ ng, Mác là ng

ứ ấ ố ủ c a Qu c th  nh t.

ạ ộ ố ế ứ ủ ả ạ ấ ộ ụ 2.“Ho t d ng c a Qu c t ầ    th  nh t” thu c ph n Khi gi ng d y m c

ố ế ứ ấ ứ I.“Qu c t th  nh t”, sách giáo khoa có b c hình sau:

87

ộ ọ ạ ể ầ ủ ầ Hình 76. Cu c h p đ i bi u l n đ u tiên c a Qu c t ố ế ứ ấ ạ   i th  nh t t

ơ ơ Gi nev .

ụ ậ ọ ị ượ ừ M c đích khai thác: H c sinh nh n đ nh đ ạ ộ c ho t đ ng t đó rút ra vai

ủ trò c a Qu c t ố ế ứ ấ .  th  nh t

ướ H ng khai thác:

ờ ử ụ ứ ầ ọ ồ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c tranh, đ ng th i s  d ng h ệ

ở ể ọ ỏ ợ ế ậ ố th ng câu h i g i m  đ   h c sinh khai thác, rút ra k t lu n:

ậ ượ ừ ứ ả ề c đi u gì t b c  nh? ả       ­ Em c m nh n đ

ố ế ứ ấ ư ế ạ ộ th  nh t ho t đ ng nh  th  nào? ­ Qu c t

ố ế ứ ư ế ố ớ ấ th  nh t có vai trò nh  th  nào đ i v i phong trào công nhân

­ Qu c t ố ế qu c t ?

ả ờ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

ặ ầ ủ ế ể ế ầ ạ ả             Tinh th n đoàn k t, nét m t đ y quy t tâm c a các đ i bi u đó là c m

ề ứ ả ậ ạ ộ ố ế ứ ủ nh n chung v  b c  nh. Ho t đ ng c a Qu c t th  nh t

ỳ ạ ộ ề ế ằ ọ ủ ế ấ   ch  y u đ ố thông qua các k  Đ i h i. Nh m truy n bá h c thuy t Mác, ch ng l ượ   c ạ ư  i t

ộ ộ ữ ế ệ ạ ọ ị ưở t ng l ch l c trong n i b , thông qua nh ng ngh  quy t quan tr ng.

ưở ủ Ả           nh h ng c a Qu c t ố ế ứ ấ :  th  nh t

ướ ề ấ ộ Công nhân các n c tham gia ngày càng nhi u vào các cu c đ u tranh chính

ị ổ ứ ờ tr , các t ch c công đoàn ra đ i.

ố ế ứ ủ ủ ề ộ Vai trò c a Qu c t th  nh t

ố ế ấ ự ượ ủ ế phong trào công nhân qu c t ấ : Truy n bá r ng rãi ch  nghĩa mác trong   ả   ng c a vô s n ố ; Đoàn k t, th ng nh t l c l

88

ố ế ướ ờ ủ ấ ọ ả qu c t d i ng n c  ch  nghĩa Mác­Lênin đ u tranh gi i phóng loài ng ườ   i

ứ ỏ ộ kh i ách áp b c bóc l t.

ủ ố ế ứ ấ Ở ầ II. “Công xã Pa­ri 1871” c a bài ph n 38. “Qu c t th  nh t và

công xã Pa­ri 1871”:

ự ạ ạ ộ ậ   ụ  1. “Cu c cách m ng ngày 18/3/1871 và s  thành l p ả       Khi gi ng d y m c

ủ ả ề ậ ứ ế ầ ộ ố công xã”, khi đ  c p đ n n i dung “Chính ph  ph n qu c” đ ng đ u là Chi­e

ơ ậ ủ ồ ố ấ t n công đ i Mông Mác­ n i t p trung vũ khí c a Qu c dân quân, giáo viên có

ể ư ầ ứ ả ữ th  s u t m nh ng b c  nh sau:

ủ ồ ố Vũ khí c a Qu c dân quân trên đ i Mông­mác

ướ ạ ậ ố ộ M t ch ng ng i v t trên ph , ngày 18 tháng 3 năm 1871

89

ụ ấ ọ ượ ự ẩ ầ ị M c đích khai thác: H c sinh th y đ ế   c s  chu n b , tinh th n chi n

ố ấ ủ đ u c a Qu c dân quân.

ướ H ng khai thác:

ờ ử ụ ứ ầ ọ ồ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c tranh, đ ng th i s  d ng h ệ

ỏ ợ ể ố ở ế ề ộ ụ ộ ữ th ng câu h i g i m : Em có hi u bi ộ   t gì v  cu c đ ng đ  gi a quân đ i

ủ ầ ố ứ ủ c a Chính ph  do Chi­e đ ng đ u và Qu c dân quân?

ả ờ ậ ọ ố ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

ờ ạ ủ 3 gi đêm ngày 17 r ng sáng ngày ộ  18 tháng 3, quân đ i chính ph  Chi­e t ớ   i

ế ế ượ ả ị chi m các v  trí chi n l c bên t ng n

ượ ủ ủ ụ ề ế ạ ạ  sông Seine. M t nhóm khác cũng ộ   ộ   ủ ế c đi u đ n các kho đ i bác c a Paris. M c tiêu ch  y u c a quân đ i đ

ố ể ế ắ ọ ở ủ chính ph  là đ i phía b c thành ph  đ  chi m các tr ng pháo

ệ ủ ế ượ ồ  Mông­mác  ờ ế ố ủ c a quân v  qu c. Đ n 5 gi 30, quân chính ph  chi m đ ọ c các tr ng pháo

ư ư ể ượ ế ợ nh ng ch a di chuy n đi đ ậ c. Sau các ti ng kèn t p h p và chuông báo

ế ớ ố ề ế ồ ệ ộ đ ng, quân v  qu c ti n t ộ i bao vây đ i. Trong cu c chi n, nhi u binh lính

ủ ề ệ ố ướ ỉ quân chính ph  đã nghiêng v  phía quân v  qu c, viên t ị ắ   ng ch  huy b  b n

ế ạ ch t t ỗ i ch .

ớ ờ ự ượ ủ ấ ạ T i 9 gi sáng, l c l ổ ư   ộ ng chính ph  th t b i, v i vã lui quân. Bu i tr a,

Ủ ươ ế ể ệ ệ ố y ban Trung ng V  qu c ra l nh các ti u đoàn ti n vào trung tâm thành

ế ệ ế ồ ố ồ ố ỉ ượ ơ ph . Ch  sau vài ti ng đ ng h , quân v  qu c đã chi m đ ầ   c các c  quan đ u

ủ ủ ế ề ạ ổ ị não c a ph , tòa th  chính và các tr i lính. Đ n bu i chi u, Chi­e cùng chính

ủ ả ph  ph i rút v ề Véc­xai.

ử ộ ồ ầ ượ ế Ngày 26 tháng 3, b u c  H i đ ng Công xã đ c ti n hành và ngày 28,

ả ượ ố ử ể ạ ố ế k t qu  đ

ể ớ ư ả ừ ứ ư ầ ớ ộ ầ bi u thu c t ng l p t ạ   c công b . Trong s  85 đ i bi u trúng c , có 25 công nhân, 15 đ i ạ   i ử  s n trúng c  nh ng s m t ch c sau đó. Ph n còn l

ứ ạ ả ầ

ố ế ứ ộ ồ ủ ả ấ ộ ể ủ   ồ g m các bác sĩ, nhà báo, giáo viên, công ch c... Kho ng g n 30 đ i bi u c a ữ    th  nh t và cũng có c  nh ng H i đ ng Công xã là h i viên c a Qu c t

ườ ề ạ ả ố ưở ng i ngo i ki u g c ố  Nga, Ba Lan, Hungari. Cu i tháng 3, do  nh h ủ   ng c a

ề ở ộ ổ Công   xã   Paris, nhi u   cu c   kh i   nghĩa   khác   cũng   n ra

ở Marseilles, Lyon, Toulouse...

ế ụ ẫ ộ Trong khi  đó, quân  đ iộ  Phổ và quân đ i Véc­xai v n ti p t c bao vây

ủ ộ ố ấ ợ ư ề Paris. Chính ph  Véc­xai cùng m t s  báo chí đ a nhi u tin b t l i cho Công

ư ẽ ệ ấ ả ề ở ữ ề xã Paris, nh  Công xã s  tiêu di t c  các quy n s  h u. Nhi u nông dân lo t t

ạ ề ủ ng i chính quy n c a Công xã Paris.

90

ả ạ ướ ể ụ 2.“Công xã Pa­ri ­ Nhà n c ki u m i”, Và khi gi ng d y m c ớ  sách giáo

ứ khoa có b c hình sau:

ơ ồ ể ư ầ Và giáo viên có th  s u t m thêm s  đ  sau:

ơ ồ ổ ứ ộ ướ ủ S  đ  t ch c b  máy nhà n c c a Công xã Pari.

ụ ắ ọ ượ ự M c đích khai thác: H c sinh n m đ ậ c s  thành l p, s  đ  t ơ ồ ổ ứ ộ ch c b

ướ ủ máy nhà n c c a Công xã Pari.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ả ề ộ ọ ướ ủ Giáo viên gi i thích cho h c sinh v  b  máy nhà n c c a công xã.

ể ướ ủ Ngoài ra, giáo viên cũng có th  so sánh khái quát nhà n c c a công xã Pa­ri

ướ ủ ấ ư ả ể ọ ế ấ ớ v i các nhà n c c a giai c p phong ki n và giai c p t ấ    s n đ  h c sinh th y

ượ ự ủ đ c s  “do dân” và “vì dân” c a Công xã.

91

ỏ ợ ộ ố ư ể ở Giáo viên có th  nêu m t s  câu h i g i m  nh : Công xã Pa­ri đ

ư ế ậ ộ ướ ủ ượ ổ ứ thành l p nh  th  nào? B  máy nhà n c c a Công xã đ c t ượ   c ạ    ch c và ho t

ộ đ ng ra sao?

ả ờ ậ ả ọ ố H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, ch t ý:

ộ ở

ử ộ ồ ế ầ ắ ổ Cu c kh i nghĩa ngày 18­3­1871 thành công. Ngày 26­3­1871, nhân dân   ầ   Pa­ri ti n hành b u c  H i đ ng Công xã theo nguyên t c ph  thông đ u

ế ọ ượ ạ ể ầ ớ ứ phi u và đã ch n ra đ

ệ ướ ộ ộ di n cho nhân dân lao đ ng Pa­ri. B  máy nhà n ạ   c 86 đ i bi u, ph n l n là công nhân và trí th c, đ i ị ệ   ứ c theo hình th c ngh  vi n

ượ ộ ồ ế ằ ứ ố ộ ộ ư ả t s n đ c thay th  b ng H i đ ng Công xã ­ m t hình th c qu c h i vô

ộ ổ ứ ị ể ớ ả s n, m t t ch c chính tr  ki u m i.

ơ ồ ổ ứ ộ ướ ủ Nhìn vào s  đ  t ch c b  máy nhà n c c a Công xã Pari, chúng ta có

ể ấ ượ ổ ứ ư th  th y Công xã đ ch c nh  sau: c t

ọ ắ ộ ồ      ­ Khung tròn: H i đ ng Công xã ( g i t

ướ ứ ế ầ ầ ổ ớ ố ộ ấ   ơ t là Công xã) là c  quan cao nh t ộ   c m i do ph  thông đ u phi u b u ra (m t hình th c Qu c h i ủ c a nhà n

ủ ư ố ạ ứ ể ạ ả ồ ứ   vô s n) g m đ i đa s  đ i bi u công nhân và trí th c dân ch  nh  : viên ch c,

ế ể ầ ầ ố ớ ộ th y thu c, nhà giáo, nhà báo ti n b ... tiêu bi u cho các t ng l p nhân dân lao

ủ ạ ắ ố ị ị ộ đ ng c a thành ph  Pa­ri. Trong Công xã, công nhân n m đ a v  lãnh đ o.

ề ậ ề ậ ả ả   ­ Công xã t p trung trong tay c  quy n l p pháp và quy n hành pháp, đ m

ủ ủ ề ộ ả b o quy n làm ch  c a nhân dân lao đ ng.

ỏ ườ ộ ồ ố ớ ỷ ­ Các khung nh  có đ ự   ng n i v i H i đ ng Công xã là các u  ban tr c

ạ ư ộ ố ộ ỷ ự thu c. Có chín u  ban: quân s , an ninh xã h i, đ i ngo i, t

ỷ ươ ệ ươ ụ ự ộ pháp, tài chính,   ượ   c th ng nghi p, l ng th c, giáo d c, công tác xã h i. Chín u  ban này đ

ừ ầ ứ ế ố ỷ ậ thành l p ngay t ớ    đ u. Còn u  ban c u qu c mãi đ n ngày 1­5 ­1871 m i

ượ ộ ồ ụ ệ ậ ỷ đ c thành l p. Các u  ban này có nhi m v  giúp H i đ ng Công xã thi hành

ậ ộ ồ ỗ ỷ ứ ầ ỷ

ể ị ướ ướ ệ ị ố pháp lu t do H i đ ng Công xã ban b . Đ ng đ u m i u  ban là các u  viên   ễ   c nhân dân và có th  b  bãi mi n công xã, ch u trách nhi m tr c công xã, tr

ượ ặ ợ ề ệ ặ ọ khi không đ c nhân dân tín nhi m. H  không có đ c quy n, đ c l i gì ngoài

ụ ả ề ợ ủ ệ ệ ấ ộ nhi m v  b o v  quy n l i c a giai c p công nhân và nhân dân lao đ ng.

ư ậ ề ự ộ ồ ừ ố

ể ể ậ ẳ ớ ố ậ   ắ Nh  v y, H i đ ng Công xã đã n m quy n l c v a ban b  pháp lu t, ộ ủ   ừ ậ v a l p các ti u ban đ  thi hành pháp lu t. Nó khác h n v i Qu c h i c a

ấ ư ả ề ậ ỉ ắ ề giai c p t ộ ự    s n ch  n m quy n l p pháp, còn quy n hành pháp quan h  tr c

ề ọ ủ ế ế ằ ạ ằ ờ ố ti p đ n đ i s ng, quy n l i c a nhân dân h ng ngày thì l i n m trong tay

ủ ể ượ ộ ướ ủ Chính ph , nhân dân không ki m soát đ c. B  máy nhà n ấ   c cũ c a giai c p

92

ế ộ ạ ộ ầ ị ử ặ ư ả t

ộ ể ố ượ ử ệ ạ ấ ạ   ứ  s n là do ch  đ  đ i ngh  c  ra, c  3 năm ho c 6 năm m t l n. Các đ i ọ c c  ra là đ i di n cho giai c p bóc l ị t đ  th ng tr  nhân dân. H ể bi u đ

ặ ợ ề ề ặ ứ ả ộ đ ượ ưở c h ng nhi u đ c quy n, đ c l i trong xã h i, nên ra s c b o v  ch  đ ệ ế ộ

ấ ộ ướ ủ ủ c a giai c p bóc l t. Còn Công xã Pa­ri là nhà n c c a dân, do dân và vì dân.

ể ể ượ ướ ớ ủ ỗ ả ể ầ Song, đ  hi u đ c nhà n ả   ấ c ki u m i c a giai c p v  s n, c n ph i

ớ ế ộ ủ tìm  t i các chính sách kinh t , xã h i c a Công xã đã làm, đó là:

ắ ệ ủ ầ ỏ ộ ườ S c l nh đ u tiên c a Công xã là bãi b  quân đ i th ự ng tr c và b ộ

ệ ả ữ ượ ự ượ máy c nh sát cũ. Vi c gi an ninh đ ằ c thay b ng l c l ng công nhân có vũ

ề ủ ấ ượ ậ ơ trang. Chính quy n c a giai c p công nhân cũng đ c thành l p. C  quan t

ướ ộ ồ ậ ổ ứ ủ cao c a nhà n c là H i đ ng Công xã có vai trò l p pháp và t ố   i ủ    ch c 10  y

ị ỗ ủ ộ ủ ủ ệ ban ch u trách nhi m v

ắ ệ ủ ị ờ ỏ ề hành pháp. M i  y ban này do m t  y viên c a H i ộ   ạ   ồ đ ng Công xã làm ch  t ch. Công xã cũng ra s c l nh tách nhà th  kh i ho t

ủ ệ ệ ủ  nhà n ộ đ ng c a cướ , gi

ấ ả ị ủ ủ ề ả ộ ỏ quy n và ngân sách tôn giáo b  h y b . T t c  tài s n c a các giáo h i tr iớ  tăng lữ không can thi p vào công vi c c a chính   ở

ả ụ ể ề ố ỏ ờ

ề ả ả ị thành tài s n qu c gia, giáo d c cũng tách kh i nhà th . Đ  tuyên truy n trong   ơ   ử ụ  khinh khí c uầ  r i truy n đ n hoàn c nh b  bao vây, Công xã Paris còn s  d ng

ế ướ ể ớ t i các vùng ậ  nông thôn. => K t lu n: Công xã Pari là nhà n ớ ủ   c ki u m i c a

ả ấ giai c p vô s n.

ướ ể ớ ẫ ở ụ 2.“Công xã Pa­ri – Nhà n c ki u m i”, Và v n m c

ủ ư ả ể ư ầ dung Chính ph  t s n đàn áp Công xã, giáo viên có th  s u t m nh ng ộ   ề ậ khi đ  c p n i ữ  b cứ

hình sau:

93

ế ấ ế ế Các chi n sĩ Công xã chi n đ u trên chi n lũy

ế ị Các chi n sĩ Công xã b  đàn áp

94

ị ồ ế ườ ơ ị ơ Các chi n sĩ Công xã b  d n vào chân t ng nghĩa đ a Pe­r  La­se­d

ượ ỉ ệ ế T ng đài k  ni m chi n sĩ Công xã

ụ ắ ọ ượ ễ ế ố ệ M c đích khai thác: H c sinh n m đ c di n bi n, tính kh c li ộ   t cu c

ủ ớ ủ ề đàn áp c a Chính ph  v i chính quy n Công xã Pa­ri.

ươ ử ụ Ph ng pháp s  d ng:

ỏ ể ọ ể ặ ả ờ Giáo viên có th  đ t câu h i đ   h c sinh suy nghĩ, tr  l i:

ề ư ả ủ ề ậ

­ Em có nh n xét gì v  chính quy n t

s n c a Chi­e?

95

ế ầ ấ ượ ể ệ ủ ­ Tinh th n đ u tranh c a các chi n sĩ công xã đ c th  hi n nh  th ư ế

nào?

ấ ạ ủ ­ Nguyên nhân th t b i c a Công xã Pa­ri?

ấ ạ ể ạ ữ ọ

­ Công xã Pa­ri th t b i đã đ  l

i nh ng bài h c gì?

ả ờ ậ ọ ế ậ ả H c sinh th o lu n, tr  l ậ i; Giáo viên nh n xét, k t lu n:

ứ ả ủ ế ế ể ả ấ ộ Các b c tranh mô t hình  nh tiêu bi u cu c chi n đ u c a các chi n sĩ

ố ạ ầ ễ ẫ ộ ừ công xã ch ng l i quân đ i Véc­xai trong tu n l đ m máu t ế  21 đ n 28­5­

ở 1871 Pa­ri.

ế ừ ở ầ Ngày 21­5­1871, quân Véc­xai ti n vào Pa­ri t ộ    phía tây, m  đ u cu c

ế ệ ườ ầ ễ ẫ ử ọ ố ấ chi n đ u ác li t trên các đ ng ph  mà s  sách g i là "Tu n l đ m máu".

ế ế ệ ủ ả ự ế ấ ả ố ề Quân thù ti n đ n đâu đ u v p ph i s  ch ng tr quy t li

ố ừ ệ ừ ừ ế ả ấ   t c a giai c p ấ   công nhân. Các chi n sĩ công xã b o v  t ng khu ph , t ng căn nhà, t ng t c

ự ượ ư ữ ệ ườ ấ đ t. Tuy l c l ng chênh l ch, nh ng nh ng ng ủ i anh hùng c a công xã thà

ụ ứ ế ế ấ ấ ị hi sinh trong chi n đ u ch  không ch u khu t ph c. Các chi n sĩ công xã đã hi

ệ ế ặ ố ỹ ệ ế ễ ấ ộ sinh oanh li t trên chi n lu  Đôm­br p­xki. Đ c bi

ữ ẻ ầ ạ Ở t, cu c chi n đ u di n ra   ế    đây có g n 1 v n n  công nhân và tr  em chi n ố  ở các khu ph  công nhân.

ệ ự ệ ề ả ả ấ đ u b o v  chính quy n, b o v  t do.

ế ượ ầ ơ Ngày 2 7 ­ 5 ,  quân Véc­xai chi m đ c khu công nhân Ben­l ­vin. G n 200

ố ủ ơ ị ế ơ ị chi n sĩ công xã rút vào c  th  trong nghĩa đ a Pe­r  La­se­d . B  bao vây t

ờ ư ế ờ ữ ề ế gi sáng, nh ng đ n 6 gi chi u nh ng chi n sĩ công xã đã đánh b t đ ừ    4 ậ ượ   c

ọ ộ ấ ế ổ ổ ị

ươ ừ ụ ế ế ấ ồ ấ   m i cu c t n công và khi c ng b  phá đ  thì các chi n sĩ công xã không khu t ế   ớ ph c, dùng g m giáo quy t chi n v i quân thù qua t ng n m m , cho đ n

ườ ố ị ứ ườ ủ ị ng i cu i cùng b  tàn sát d ướ ứ ườ i b c t ng c a nghĩa đ a. B c t ng này

ượ ọ ứ ế đ c g i là "B c thành các chi n sĩ công xã".

Ở ố ế ứ ả ạ khi gi ng d y m c bài 39. “Qu c t th  hai”, ụ  1. “Phong trào công

ế ỉ ố ứ nhân cu i th  k  XIX”, ể ư ầ giáo viên có th  s u t m b c hình sau:

96

ủ ể Bi u tình c a công nhân Niu­óoc năm 1862

ụ ứ ả ể ạ M c đích khai thác: ấ   B c  nh dùng đ  minh ho  cho phong trào đ u

ủ ờ tranh c a công nhân th i kì này.

ướ H ng khai thác:

ờ ử ụ ứ ầ ọ ồ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c tranh, đ ng th i s  d ng h ệ

ở ể ọ ỏ ợ ế ậ ố th ng câu h i g i m  đ   h c sinh khai thác, rút ra k t lu n.

ế ị ố ế ử ề ắ ộ ­ Hãy cho bi t l ch s  ngày Qu c t lao đ ng 1­5 g n li n v i s ớ ự

ệ ị ử ki n l ch s  nào?

ữ ề ậ ườ ể ượ ­ Em có nh n xét gì v  nh ng dòng ng i bi u tình đ ể ệ   c th  hi n

ứ ả trong b c  nh?

ộ ấ ề ả ­ Cu c đ u tranh này ph n ánh đi u gì?

ả ờ ắ ậ ọ Sau khi h c sinh tr  l i, giáo viên tóm t ế t và k t lu n:

ế ỉ ề ố ướ ư ả ở ừ Cu i th  k  XIX, Mĩ và nhi u n b n c t châu Âu đang t ng b ướ   c

ủ ế ấ ộ ố ở ộ ứ quá đ  sang ch  nghĩa đ  qu c. Giai c p công nhân ị  đây b  bóc l t s c lao

ậ ộ ệ ừ ả ộ đ ng m t cách th m t ệ Ở . Mĩ, công nhân ph i làm vi c t 14­16 gi

ậ ượ ữ ồ ươ ẻ ạ ự ộ ẫ ngày và nh n đ c nh ng đ ng l ng r  m t. S  bóc l ờ ộ    m t ộ   t tàn nh n đã bu c

ấ ả công nhân ph i vùng lên đ u tranh.

ử ấ ế ỉ ủ ề ắ ố ớ ị L ch s  đ u tranh c a công nhân Mĩ cu i th  k  XIX g n li n v i phong

ả ướ ố ớ ư ở ắ ổ trào đình công, bãi công sôi n i kh p c  n c nh

ịể ữ ơ ộ ơ các thành ph  l n Oa­ ẩ   sinh­t n, Niu Oóc, Si­ca­ gô, Bô­xt n... Nh ng cu c b u tình, đình công, t y

ủ ế ế ỉ ủ ữ ề ấ chay nh ng năm 80 c a th  k  XIX ch  y u xoay quanh v n đ  đòi ngày iàm

ờ ỉệ v c 8 gi .

97

ứ ả ả ườ ở ể B c  nh mô t dòng ng i bi u tình

ạ ổ ố ữ ấ ườ ể ơ h n 8 v n công nhân đ  xu ng đ Niu Oóc ngày 1­5­1882. Hôm đó,   ớ   i ng mang theo bi u ng  đ u tranh đòi gi

ả ả ề ợ ủ ả ộ ườ ữ ch  ph i b o đ m quy n l i cho ng i lao đ ng và hát vang nh ng bài hát t

ườ ộ ườ ắ ủ ừ sáng tác. Giao thông đ ng b , đ ự  ệ   ố ng s t c a thành ph  hoàn toàn ng ng tr .

ạ ộ ừ ử ề ọ M i nhà kho đ u đóng c a. Các nhà máy ng ng ho t đ ng. Viên th  tr

ạ ự ố ứ ệ ậ ằ ộ ị ưở   ng ể thành ph  t c gi n ra l nh đàn áp công nhân b ng b o l c và cu c bi u tình

ể ị b  dìm trong bi n máu.

ạ ộ ọ ố ế ứ ậ ở ữ Năm 1889, t i cu c h p thành l p Qu c t th  hai Pa­ri, nh ng ng ườ   i

ủ ấ ấ ằ ộ xã h i ch  nghĩa đã nh t trí l y ngày 1­5 h ng năm làm ngày qu c t

ữ ườ ế ớ ả ừ ượ ấ nh ng ng i vô s n toàn th  gi i. T  đó, ngày 1­5 đ ố ế ủ    c a ố   c l y làm ngày Qu c

ế t ộ  lao đ ng.

Ở ế ỉ ầ bài 40. “Lênin và phong trào công nhân Nga đ u th  k  XX”, khi

ạ ộ ả ướ ầ ủ c đ u c a V.I. Lênin trong phong trào công ạ gi ng d y m c ụ 1. “Ho t đ ng b

ứ nhân Nga”, sách giáo khoa có b c hình sau:

ể ộ ở Hình 79. Cu c bi u tình ngày 9­1­1905 Xanh Pê­téc­bua

ụ ấ ọ ượ ế M c đích khai thác: H c sinh th y đ c qui mô, tính quy t li ệ ủ   t c a

ộ ấ cu c đ u tranh.

ướ H ng khai thác:

ờ ử ụ ứ ầ ọ ồ Giáo viên yêu c u h c sinh quan sát b c tranh, đ ng th i s  d ng h ệ

ở ể ọ ỏ ợ ế ậ ố th ng câu h i g i m  đ   h c sinh khai thác, rút ra k t lu n:

98

ộ ấ ụ ­ M c tiêu cu c đ u tranh là gì?

ề ậ ườ ể ượ ể ệ ­ Em có nh n xét gì v  dòng ng i bi u tình đ c th  hi n trong

ứ ả b c  nh?

ộ ấ ề ả ­ Cu c đ u tranh này ph n ánh đi u gì?

ả ờ ắ ậ ọ Sau khi h c sinh tr  l i, giáo viên tóm t ế t và k t lu n:

ạ Ngày 9 tháng 1 năm 1905, 14 v n công nhân Xanh Pê ­ téc ­ bua và gia

ủ ế ế ờ ệ   ả đình tay không vũ khí, mang theo c  và  nh c a Nga hoàng ti n đ n cung đi n

ộ ố ể ỉ ư ệ ầ ộ ả Mùa Đông đ  th nh c u Nga hoàng c i thi n cu c s ng. Nh ng quân đ i và

ả ể ườ ả c nh sát đã x  súng vào đoàn bi u tình làm hàng nghìn ng

ủ ươ ủ ị  ế i ch t và b ậ  đ m  ẫ  máu". Lòng tin c a nhân dân vào Nga th ng. Đó là "Ngày ch  nh t

ắ ầ ắ ầ ự ế ẩ ủ hoàng b t đ u tiêu tan. Công nhân th  đô b t đ u d ng chi n lũy, chu n b ị

ế ấ chi n đ u....

ố ớ 5.3.3. Đ i v i phim t ư ệ  li u

ắ ư ệ ể ấ ượ ữ ầ Giáo viên c n c t phim t li u đ  l y đ ọ   ạ c nh ng đo n phim tr ng

ấ ớ ộ ủ ấ ợ ờ ế ọ tâm nh t và cho phù h p nh t v i n i dung và th i gian c a ti ạ   t h c. Đo n

ư ệ ượ ậ ẽ ế ộ phim t li u không đ c quá dài vì n u v y s  gây “loãng” n i dung và cách

ứ ử ụ ự ế ả ạ ủ ả ầ ợ th c s  d ng c n h p lý. Qua th c t ế    gi ng d y c a b n thân, tôi đã đúc k t

ượ ử ụ ữ ư ệ ư đ c nh ng cách s  d ng phim t li u nh  sau:

ọ ầ ư ệ ướ ặ Cách 1: Yêu c u h c sinh theo dõi phim t li u tr c sau đó đ t câu

ỏ ợ ở ụ h i g i m , ví d :

ạ ộ ậ ủ ế ộ ị Khi d y bài 33. “Chi n tranh giành đ c l p c a các thu c đ a Anh ở

ắ B c Mĩ”:

ự ụ ễ ế ế ạ ậ ợ Khi d y m c 2. “Di n bi n chi n tranh và s  thành l p H p chúng

ố qu c Mĩ”.

ể ế ợ ạ ọ ư ệ Giáo viên có th  k t h p cho h c sinh theo dõi đo n phim t li u tóm

ắ ề ộ ậ ộ ị ế ở ắ ắ t t v  chi n tranh giành đ c l p 13 thu c đ a Anh B c Mĩ là “Tóm T t

ử ạ ầ ố ỹ ị Nhanh Cách M ng M  1776 ­ Ph n 2 ­ L ch S  Qu c Gia ­ American

Revolution” (Link: httpswww.youtube.comwatchv=FHSbNNOfF64).

Sau đó, giáo viên nêu câu h i: ỏ

ự ượ ộ ị ữ ầ ộ ­ So sánh l c l ng ban đ u gi a hai bên (Quân đ i Anh và phía 13 thu c đ a)

ư ế nh  th  nào?

ễ ế ừ ề ắ ơ ỉ ế ­ Di n bi n chi n tranh ra sao t khi Oa­sinh –t n n m quy n ch  huy quân

ộ ị ộ ủ đ i c a 13 thu c đ a?

99

ộ ị ế ắ ộ ­ Nguyên nhân quân đ i 13 thu c đ a chi n th ng quân Anh?

ọ ượ ư ệ ế ợ H c sinh sau sau khi đã đ ạ c xem đo n phim t ớ ọ    li u, k t h p v i đ c

ả ờ ộ n i dung sách giáo khoa tr  l i.

ố ậ Giáo viên nh n xét, ch t ý.

ạ ư ả ế ỉ ạ Khi d y bài 31 “Cách m ng t ố  s n Pháp cu i th  k  XVIII”

ụ ạ ế ướ ộ ộ Khi d y m c 1. “Tình hình kinh t ầ , xã h i” thu c ph n I. “N c Pháp

ướ ạ tr c cách m ng”.

ầ ọ ạ ư ệ Giáo viên yêu c u h c sinh theo dõi đo n phim t ề ờ ố    li u v  đ i s ng

ườ ướ ạ ự ố ng i dân Pháp tr c cách m ng đ ượ ắ ừ ộ c c t t

ộ Cu c cách ạ m ng ế    b  phim “Phóng S  Qu c T ­ ườ   ng Pháp” (đ

ể ế ợ ả ớ   Link:httpswww.youtube.comwatchv=DHO3SrgGEuk). Có th  k t h p c  v i

ướ ạ ả ứ b c hình 56. “Tình c nh nông dân Pháp tr c cách m ng” (sách giáo khoa).

ể ọ ể ế ề ờ ố ắ ơ Đ  h c sinh có hi u bi t sâu s c h n v  đ i s ng nhân dân Pháp tr

ữ ạ ạ ộ ổ cách m ng, m t trong nh ng nguyên nhân làm bùng n  cách m ng t ướ   c ư ả    s n

Pháp.

ờ ố ậ ỏ ườ Sau đó giáo viên nêu câu h i: Em có nh n xét gì đ i s ng ng i nông

ướ ạ dân Pháp tr c cách m ng?

ọ ượ ư ệ ế ợ ớ ọ H c sinh sau khi đã đ ạ c xem đo n phim t ộ    li u, k t h p v i đ c n i

ả ờ dung sách giáo khoa tr  l i.

ổ ự ủ ế ề ậ ậ ả ườ Giáo viên nh n xét và k t lu n v  tình c nh kh  c c c a ng i dân

ướ ạ Pháp tr c cách m ng.

ạ ộ ơ ả ả ướ ầ Cách 2: Giáo viên gi ng d y n i dung c  b n tr ọ   c, sau đó yêu c u h c

ư ệ ứ ạ ể ượ ế ằ ắ sinh theo dõi phim t li u nh m kh c sâu ki n th c, t o bi u t ị ng l ch

ụ ử s , ví d :

ủ ế ộ ị ạ Khi d y bài ộ ậ   30 “Chi n tranh giành đ c l p c a các thu c đ a Anh ở

ắ B c Mĩ”:

ự ụ ễ ế ế ạ ậ ợ Khi d y m c 2. “Di n bi n chi n tranh và s  thành l p H p chúng

ố ề ậ ể ế ơ ọ qu c Mĩ”. Khi đ  c p đ n Oa­sinh­t n, giáo viên có th  cho h c sinh theo dõi

ạ ư ệ ự ề ệ ắ ộ ờ đo n phim t li u (đã c t) v  ông “Phóng S  Tài Li u­ Cu c đ i George

ườ Washington” (đ ng Link: oasinhton­

ể ọ ữ ể httpswww.youtube.comwatchv=P4zi8CbpTa0) đ  h c sinh có nh ng hi u bi ế   t

ủ ướ ề ổ ầ ơ ố rõ h n v  t ng th ng đ u tiên c a n c Mĩ.

ạ ạ ư ả ế ỉ Hay khi d y bài 31. “Cách m ng t ố  s n Pháp cu i th  k  XVIII”:

100

Ở ụ ủ ế ầ ờ

ề ậ ế ể ạ ộ   m c   4.   “Th i   kì   thoái   trào”   thu c   ph n   II.   “Ti n   trình   c a   cách   ọ   m ng” khi đ  c p đ n Na­pô­nê­ông­Bôn­na­pác, giáo viên có th  cho h c

ạ ư ệ ắ ề ể ọ ộ ờ sinh theo dõi đo n phim t li u tóm t t v  cu c đ i ông đ  h c sinh có cái

ề ậ ạ ắ ộ nhìn khách quan v  nhân v t này. Đó là đo n phi (đã c t) trong b  phim “Tóm

ế ắ T t Nhanh Chi n tranh Napoleon ­NapoleonicWars”

( Link: httpswww.youtube.comwatchv=AwTzazA70TE).

ạ ạ ắ Khi d y bài 33. “Hoàn thành cách m ng t ư ả ở  s n Châu Âu và B c Mĩ”:

Ở ụ ế ở ộ ề ậ ế ả m c 3.“N i chi n Mĩ”: khi đ  c p đ n Lin­côn và b n “Tuyên

ả ể ệ ọ ạ ngôn gi i phóng nô l ”, giáo viên có th  cho h c sinh theo dõi đo n phim t

ớ ệ ắ ề ự ả ệ li u gi i thi u tóm t ờ ả t v  ông và s  ra đ i b n “Tuyên ngôn gi ư  ệ   i phóng nô l ”

ư ệ ự ế ố ổ ố ỹ ộ qua b  phim t li u “Phóng S  Qu c T ­ T ng Th ng M  Abraham Lincoln

ệ Chuy n ư Ch a ể K ” (Link: lincon­

ể ọ ắ httpswww.youtube.comwatchv=VnNhIz2b15c&t=69s)   đ   h c   sinh   kh c   sâu

ứ ế ki n th c…

ầ ượ ả ữ 8. Nh ng thông tin c n đ ậ c b o m t: (Không)

ệ ầ ề ế ể ụ ế 9. Các đi u ki n c n thi t đ  áp d ng sáng ki n

ứ ấ ấ ườ ữ ầ ề ơ ở ậ Th  nh t là v  c  s  v t ch t kĩ thu t: ậ Nhà tr ng c n có nh ng trang

ế ị ầ ế ị ầ ế ụ ụ ư ệ ả ọ thi t b  c n thi t b  c n thi ồ   ạ t ph c v  cho vi c d y và h c nh : B n đ ,

ụ ụ ế ệ ả ả ạ   ệ tranh  nh, máy chi u, sách, báo, tài li u tham kh o… ph c v  cho vi c d y

ọ ộ và h c b  môn.

ứ ề ọ ọ ầ ấ ị ữ ứ ế Th  hai, v  phía h c sinh:

ờ ọ ữ ử ầ ầ ồ ế ề ị v  L ch s . Đ ng th i h c sinh c n có nh ng kĩ năng c n thi H c sinh c n có nh ng ki n th c nh t đ nh   ọ ậ   t khi h c t p

ả ả ả ồ ổ ợ ư ế    b n đ  và tranh  nh; Phân tích, t ng h p ki n

ộ b  môn nh : Quan sát, miêu t th c…ứ

ứ ề ướ ế ể Th  ba là v  phía giáo viên: Tr ệ   c h t đ  khai thác kênh hình có hi u

ầ ắ ả ượ ứ ử ụ ạ qu , giáo viên c n n m đ c các lo i kênh hình, cách th c s  d ng chúng và

ự ẩ ả ị ượ ồ có s  chu n b  chu đáo,ngoài tranh  nh, l

ể ư ầ ộ ố ả ượ ồ th  d u t m thêm m t s  tranh  nh và l c đ  trong sách giáo khoa còn có   ế   c đ  trên Internet có liên quan đ n

ẽ ả ỗ ọ ế ế ươ m i bài h . Sau đó, giáo viên s  ph i thi t k  ph ử ụ ng pháp s  d ng kênh

ệ ả hình đó sao cho có hi u qu …

ợ ượ ụ ế ế 10.  Đánh giá l i  ích thu  đ ủ   c do  áp  d ng sáng ki n theo  ý ki n c a

ườ ư tr ng THPT Hai Bà Tr ng mà tôi đang công tác

ợ ượ ế ủ ụ 10.1 Đánh giá l i ích thu đ ế c do áp d ng sáng ki n theo ý ki n c a tôi

101

ử ự ệ ạ ị ướ ệ ọ Th c hi n d y và h c môn L ch s  theo h ng khai thác có hi u qu ả

ẽ ạ ợ ế ư ự “kênh hình” s  mang l ữ i nh ng l i ích thi t th c nh  sau:

ề V  phía giáo viên:

ồ ưỡ ­ B i d ng chuyên môn.

ồ ưỡ ư ạ ỹ ­ B i d ng k  năng s  ph m.

ụ ể ậ ươ ạ ọ ­ Phát tri n năng năng v n d ng và các ph ự   ng pháp d y h c tích c c

ả ạ trong quá trình gi ng d y…

ề ọ V  phía h c sinh:

ọ ậ ủ ộ ự ­ Tích c c, ch  đ ng trong h c t p.

ộ ố ỹ ư ệ ộ ọ ậ ­ Rèn luy n m t s  k  năng h c t p b  môn nh : quan sát, miêu t ả   ,

ợ ổ phân tích, t ng h p.

ự ế ướ ­ T  tin khi thuy t trình tr c đám đông.

ể ượ ạ ớ ế ễ ọ ứ ử ễ ọ ị ­ T o bi u t ng l ch s , giúp h c sinh d  h c, d  nh  ki n th c.

ể ỹ ự ọ ọ ậ ạ ậ ợ ­ Phát tri n k  năng t ụ    h c, sáng t o, h p tác trong h c t p, v n d ng

ự ễ ứ ế ố ki n th c vào tình hu ng th c ti n…

ợ ượ ụ ủ ế ế 10.1 Đánh giá l i ích thu đ c do áp d ng sáng ki n theo ý ki n c a tôi và

ư ủ ơ ị ườ c a đ n v  tr ng THPT Hai Bà Tr ng mà tôi đang công tác

ớ ố ượ ứ ờ ộ ố ớ ọ Sau th i gian nghiên c u v i đ i t ng là h c sinh m t s  l p 10A4,

ạ ơ ị ườ ừ 10A5, 10A6, 10A7  t i đ n v  tr ng THPT Hai Bà Tr ngư  t ế    28­2­2019 đ n

ứ ớ ớ ườ ớ 23­5­2019 v i cách th c sau: V i các l p 10A6, 10A7 giáo viên th ng xuyên

ả ạ ọ ớ ớ ổ ứ t ch c cho h c sinh khai thác kênh hình trong gi ng d y. V i  các l p 10A4,

ổ ứ ọ 10A5 giáo viên ít t ch c cho h c sinh khai thác kênh hình trong quá trình

ứ ư ưở ề ạ ấ ả ậ ộ ọ ậ ở gi ng d y. Tôi th y khác nhau v  nh n th c, t t ng, thái đ  h c t p các

ụ ể ớ l p, c  th :

ộ ự ớ ự ớ ệ N i dung ệ   Các l p th c hi n Các l p ít th c hi n

ườ ng xuyên

ứ ậ ọ H ng   thú   h c   t p   b ộ th ­ Tăng ­ Không tăng

ề ể ứ ậ ộ môn ả Kh   năng   ghi   nh   s ớ ự ­ Nhanh, nhi u, hi u rõ ư   ­   M c   đ   ch m,   ch a

ể

ệ ả ư ậ ki n, nhân v t Kh  năng làm bài, phân ự ệ s  ki n. ạ ­ Đa d ng, phân tích có ự ệ hi u rõ s  ki n. ­   Phân   tích   ch a   có

ự ệ tích s  ki n Công   tác   giáo   d c   tụ ư ề chi u sâu. ả   ọ ­ H c sinh có tình c m, ề chi u sâu. ọ ­ H c sinh cũng có thái

ắ ộ ắ ớ ngưở t ớ   thái   đ   đúng   đ n   v i ộ đ   đúng   đ n   v i   s ự

102

ậ ự ệ ệ ậ nhân v t, s  ki n.

ư   ki n,   nhân   v t,   nh ng có ít tình c m.ả

ụ ộ ế ạ ụ ể ủ ự ấ ở Tôi l y ví d  m t ti ệ t d y th c nghi m c  th  c a tôi

ạ ư ả ố ớ ế v i ti t 38­ bài 31. “Cách m ng t ế ỉ  s n Pháp cu i th  k  XVIII”. Cu i ti ớ  các l p này   ố ế ạ   t d y,

ể ế ả ọ ộ ượ tôi có cho h c sinh làm m t bài ki m tra và k t qu  thu đ ư c nh  sau:

ướ ể ể N iộ i 5 ể Đi m trung Đi m khá, gi ỏ i

ố ượ Sĩ số Đi m d ố ượ   l ng,   t ỉ (s  l ỉ ệ ng, t  l ) dung bình

ỉ ệ ng, t  l )

L pớ 10A4 (s l )ệ 5 (12,8%) 39 ố ượ (s  l 17 (43,6%) 17 (43,6 %)

10A5 38 4 (10,5%) 19 (50%) 15 (39,5%)

10A6 36 2 (5,6%) 12 (33,3%) 22 (61,1%)

10A7 37 3 (8,1%) 13 (35,1%) 21 (56,8%)

ả ọ ậ ể ấ ố ệ ừ ả ế ị T  b ng s  li u trên chúng ta có th  th y k t qu  h c t p môn L ch s ử

ở ơ ớ ữ ề ớ ọ    các l p 10A6 và 10A7 cao h n l p 10A4, 10A5. Và đi u đáng nói n a là h c

ể ể ầ ớ ơ ớ sinh l p 10A4,10A5 có đi m tuy n sinh đ u vào cao h n hai l p 10A6, 10A7.

ừ ự ế ệ ả ằ T  th c t trên, tôi nghĩ r ng khai thác “kênh hình” có hi u qu  có th

ọ ậ ứ ạ ọ ọ ị ử ơ giúp h c sinh yêu thích môn L ch s  h n, t o h ng thú h c t p, h c sinh s ể  ẽ

ắ ế ọ ậ ứ ể ệ ộ

ả ọ ậ ố ạ ế ả ố ế   ộ ố ỹ kh c sâu ki n th c và rèn luy n m t s  k  năng h c t p b  môn đ  có k t ươ   ng t và đ t k t qu  cao trong kì thi THPT Qu c gia trong t qu  h c t p t

lai.

ẽ ệ ả ả ầ ạ ổ   Khai thác có hi u qu  “kênh hình” trong gi ng d y s  góp ph n đ i

ọ ậ ứ ạ ọ ớ ộ ị ở ọ ử ạ m i cách d y và h c L ch s . T o h ng thú h c t p b  môn ọ    h c sinh. H c

ượ ề ệ ầ ỹ ế ủ ộ ừ sinh còn đ c rèn luy n nhi u k  năng c n thi t c a b  môn. T  đó nâng cao

103

ả ọ ậ ử ự ế ệ ệ ị hi u qu  h c t p môn L ch s . Khi th c hi n sáng ki n này trong th c t ự ế ẽ s

ạ ợ ế ư ự mang l ữ i nh ng l i ích thi t th c nh  sau:

ề V  phía giáo viên:

ồ ưỡ ­ B i d ng chuyên môn.

ồ ưỡ ư ạ ỹ ­ B i d ng k  năng s  ph m.

ụ ể ậ ươ ạ ọ ­ Phát tri n năng năng v n d ng và các ph ự   ng pháp d y h c tích c c

ả ạ trong quá trình gi ng d y…

ề ọ V  phía h c sinh:

ọ ậ ủ ộ ự ­ Tích c c, ch  đ ng trong h c t p.

ộ ố ỹ ư ệ ộ ọ ậ ­ Rèn luy n m t s  k  năng h c t p b  môn nh : quan sát, miêu t ả   ,

ợ ổ phân tích, t ng h p.

ự ế ướ ­ T  tin khi thuy t trình tr c đám đông.

ể ượ ạ ớ ế ễ ọ ứ ử ễ ọ ị ­ T o bi u t ng l ch s , giúp h c sinh d  h c, d  nh  ki n th c.

ể ỹ ự ọ ọ ậ ạ ậ ợ ­ Phát tri n k  năng t ụ    h c, sáng t o, h p tác trong h c t p, v n d ng

ự ễ ứ ế ố ki n th c vào tình hu ng th c ti n…

ạ ượ ứ ọ ậ ở ọ ị Thông qua đó, t o đ c h ng thú h c t p ớ ộ  h c sinh v i b  môn L ch

s .ử

ữ ổ ứ ử ặ ụ ụ 11. Danh sách nh ng t ch c đã tham gia áp d ng th  ho c áp d ng sáng

ế ầ ầ ki n l n đ u

ị ỉ S  TTố Tên t ổ ứ  ch c Đ a ch Lĩnh v cự

ụ ế

ử ớ ị ớ 1 áp d ng sáng ki n THPT Hai Bà Tr ngư Môn L ch s  l p 10 L p: 10A4, 10A5,

10A6,10A7

ử ị ầ   ơ ả (ban C  b n) ph n ớ   i ế   th   gi L ch   s

ậ ạ C n đ i.

............., ngày.....tháng......năm...... Phúc Yên, ngày 19 tháng 2 năm 2020

ủ ưở ả Th  tr ị ơ ng đ n v Tác gi ế  sáng ki n

ị Ngô Th  Hòa

104

105

Ụ Ụ PH  L C

ề ể ụ ụ ậ Ph  l c 1. Ma tr n đ  ki m tra 15 phút

ử ụ ự ệ ể ả ế (S  d ng đ  đánh giá k t qu  sau th c nghi m)

Chủ Các m cứ

T ngổ ề ộ   đ /N i ộ ậ   đ  nh n

dung th cứ

Nh nậ Thông V nậ ậ ụ   V n d ng

tế bi 2 câu hi uể 3 câu d ngụ 3 câu cao 2 câu 10 câu C m  ng ả ứ ở

2 đi mể 3 đi mể 3 đi mể 2 đi mể 10 đi mể ự ậ th c v t ể ổ T ng đi m

106

ụ ụ ề ể Ph  l c 2. Đ  ki m tra 15 phút

ử ụ ự ế ệ ể ạ ả (S  d ng đ  đánh giá k t qu  sau bài d y th c nghi m)

ể ố ế ỉ ế ướ  n ổ   ặ c Pháp có đ c đi m gì n i

Câu 1. Cu i th  k  XVIII, tình hình kinh t b t?ậ

ề ế ể ấ A. N n kinh t phát tri n nh t châu Âu

ệ ạ ậ ươ ệ ể B. Nông nghi p l c h u, công th ng nghi p đã phát tri n

ượ ử ụ ề ấ ả C. Máy móc đ c s  d ng trong s n xu t ngày càng nhi u

ươ ạ ớ D. Các công ti th ệ ng m i Pháp có quan h  buôn bán v i nhi u n ề ướ c

ẳ ộ ướ ồ ạ c cách m ng g m ấ Câu 2. Ba đ ng c p xã h i Pháp tr

ộ ư ả A. Quý t c, t s n và công nhân

ộ ư ả B. Quý t c, t s n và nông dân

ữ ộ C. Quý t c, tăng l và nông dân

ữ ứ ẳ ộ D. Quý t c, tăng l ấ  và đ ng c p th  ba

ả ủ ể ấ ẳ ộ

ặ Câu 3. Ý nào không ph n ánh đúng đ c đi m c a các đ ng c p Quý t c và Tăng l ?ữ ế ư ố A. Chi m đa s  trong dân c

ượ ưở ượ ọ ặ ặ ợ ề ả ộ ế B. Đ c h ng đ c m i đ c quy n, đ c l i không ph i n p thu

ữ ứ ụ ề ộ C. Gi ộ  ch c v  cao trong chính quy n, quân đ i và Giáo h i

ố ế ộ ề ự ư ủ ế ố D. Mu n duy trì quy n l c cũng nh  c ng c  ch  đ  phong ki n

ự ề ấ ế ư ề ự ị nh ng không có quy n l c chính tr  trong Câu 4. Giai c p có ti m l c kinh t

ứ ấ ẳ Đ ng c p th  ba là

ư ả ể ư ả A. T  s n và ti u t s n

ị B. Th  dân C. T  s nư ả

D. Nông dân

ủ ư ế ọ t h c Ánh sáng là gì? Câu 5. Vai trò c a trào l u Tri

ấ ế ộ ủ ế ọ ườ A. T n công vào h  t ệ ư ưở  t ng c a ch  đ  phong ki n, d n đ ng cho cách

ạ ổ m ng bùng n

ế ề ế ộ ự ư ướ B. Lên án ch  đ  TBCN, đ a ra lí thuy t v  xây d ng nhà n c XHCN

ư ữ ế ộ ủ ế ặ C. Lên án ch  đ  phong ki n, cũng nh  nh ng m t trái c a CNTB

ế ộ ế ộ ế ề D. Đ  cao ch  đ  phong ki n, lên án ch  đ  TBCN

ẫ ơ ả ộ ướ ạ c cách m ng là Câu 6. Mâu thu n c  b n trong xã h i Pháp tr

107

ữ ư ả ế ẫ ớ A. Mâu thu n gi a t ộ  s n v i quý t c phong ki n

ứ ữ ấ ẳ ẫ ớ ữ B. Mâu thu n gi a Đ ng c p th  ba v i Tăng l ộ  và Quý t c

ự ượ ữ ẫ ế ộ ế ế ộ C. Mâu thu n gi a các l c l ộ ớ ng ti n b  trong xã h i v i ch  đ  phong ki n

ữ ẫ ớ ộ ữ D. Mâu thu n gi a nông dân v i quý t c, tăng l

ẫ ớ ạ ổ ư ả i bùng n  Cách m ng t s n Pháp là Câu 7. Nguyên nhân sâu xa d n t

ề ế ư ế ờ A. N n kinh t ị ế ộ  TBCN ra đ i nh ng b  ch  đ  phong ki n kìm hãm

ế ộ ồ ạ ế ủ ả ờ B. Ch  đ  phong ki n Pháp t n t i lâu đ i và ngày càng kh ng ho ng

ẫ ẫ ấ ắ ộ ữ   ế ứ C. Mâu thu n trong xã h i Pháp h t s c sâu s c, nh t là mâu thu n gi a

ế ộ ứ ế ấ ẳ ớ Đ ng c p th  ba v i ch  đ  phong ki n

ướ ư ả ấ ươ ư ả ạ D. N c Anh t s n là t m g ổ ng c  vũ t s n Pháp làm cách m ng

ơ ả ủ ể ố ướ ướ c Anh và n c Pháp tr ướ   c Câu 8. Đi m gi ng nhau c  b n c a tình hình n

ạ ư ả cách m ng t s n là

ộ ề ấ ẳ A. Xã h i đ u phân chia thành các đ ng c p

ệ ả ấ ư ả ủ ự ủ ề ậ B. Đ u có s  xâm nh p c a quan h  s n xu t t b n ch  nghĩa vào nông

nghi pệ ề ệ ầ ấ ớ ộ ớ C. Đ u xu t hi n t ng l p quý t c m i

ự ế ề ấ ạ ổ D. V n đ  tài chính là nguyên nhân tr c ti p làm bùng n  cách m ng

ơ ả ủ ả ộ

ề   Câu 9. Ý không ph n ánh đúng n i dung c  b n c a Tuyên ngôn Nhân quy n và Dân quy n làề

ủ ề ế ọ A. Đ  cao vai trò c a các nhà Tri t h c Ánh sáng

ề ự ừ ủ ẳ ườ ậ B. Th a nh n quy n t do, bình đ ng c a con ng i

ề ủ ủ ẳ ị C. Kh ng đ nh ch  quy n c a nhân dân

ề ở ữ ấ ạ ả ố ề D. Tuyên b  quy n s  h u là quy n thiêng liêng, b t kh  xâm ph m

ể ệ ả ộ ộ ổ

ố ủ Câu 10. Hành đ ng ph n b i T  qu c c a vua Lui XVI th  hi n thông qua vi cệ

ụ ọ ả ạ ộ ổ A. Xúi gi c b n ph n đ ng n i lo n

ế ớ ế ướ ị ấ ẩ ướ B. Câu k t v i phong ki n n c ngoài chu n b  t n công n c Pháp

ế ộ ậ ự ụ ư ế ế C. Âm m u khôi ph c ch  đ  chuyên ch  và tr t t phong ki n

ế ẩ D. Phê chu n Hi n pháp

108

ề ể ụ ụ Ph  l c 3. Đáp án đ  ki m tra 15 phút

ử ụ ự ể ệ ả ế (S  d ng đ  đánh giá k t qu  sau th c nghi m)

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Câu

B D A C A B C D A B Đáp án

109

ộ ố ạ ộ ụ ụ ủ ọ Ph  l c 4. M t s  ho t đ ng c a giáo viên và h c sinh

ọ ị ọ H c sinh miêu t ả  tranh  nh l ch H c sinh trình bày trên l ượ ồ c đ

ả sử

ư ệ ả Theo dõi phim t li u ậ Th o lu n nhóm

ị ể Giáo viên miêu t ả  tranh  nh l ch Làm bài ki m tra

ả sử

110

Ư Ệ Ả T  LI U THAM KH O

ử ớ ủ ổ ọ ị 1. Phan Ng c Liên (T ng ch  biên), Sách giáo khoa L ch s  l p 10, NXB Giáo

ụ D c, năm 2008.

ử ớ ủ ổ ọ ị 2. Phan Ng c Liên (T ng ch  biên), Sách giáo viên L ch s  l p 10, NXB Giáo

ụ d c, năm 2006.

ẫ ử ụ ướ ủ ị 3. Tr nh Đình Tùng (ch  biên), H ng d n s  d ng kênh hình trong sách giáo

ọ ơ ở ử ế ớ ầ ị ụ khoa trung h c c  s  (ph n l ch s  th  gi i), NXB Giáo d c, 2007.

ẫ ử ụ ướ ủ ễ ị 4. Nguy n Th  Côi (ch  biên), H ng d n s  d ng kênh hình trong Sách giáo

ạ ọ ư ạ ử ớ ị khoa L ch s  l p 10, NXB Đ i h c S  ph m, 2015.

ả ượ ồ 5. Trang Goolgle: Các tranh  nh l c đ , các bài báo trên Internet…

111

112