MỘT SỐ BIỆN PHÁP “GÂY HỨNG THÚ CHO TRẺ TRONG HOẠT
ĐỘNG HỌC”
Phần I. Mỡ đầu
Lý do chọn biện pháp
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục. Có thể
nói đây là giai đoạn đặt nền móng quan trọng nhất, là lứa tuổi phát triển nhanh
nhất so với tất cả các lứa tuổi khác. Như Bác Hồ chúng ta thường nói “Giáo
dục mầm non tốt sẽ mở đầu nền giáo dục tốt”. Chính vì thế ngành học mầm non
luôn quan tâm đến thực hiện đổi mới phương pháp giáo dục nhằm nâng cao chất
lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ. Vậy nên đòi hỏi người giáo viên
mầm non phải luôn tích cực học tập, tìm tòi, sáng tạo nhằm để nâng cao trình độ
chuyên môn nghiệp vụ, kỹ năng sư phạm lên lớp, giáo viên phải biết tổ chức các
hoạt động cho trẻ theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm. Để tạo cơ hội cho trẻ
tham gia hoạt động một cách tích cực, hứng thú, phát huy tối đa khả năng của
trẻ, giáo viên phải biết gây hứng thú cho trẻ bằng cách tạo các trò chơi, tình
huống, các thủ thuật hấp dẫn...
Hứng thú học tập chủ yếu hình thành bằng “Chơi mà học, học bằng chơi”
Đối với trẻ mầm non chế độ sinh hoạt trong ngày có nhiều hoạt động trong đó
Hoạt động học là một hoạt động không thể thiếu trong chế độ sinh hoạt một
ngày của trẻ ở trường mầm non, và qua hoạt động học giúp cho trẻ có một số
kiến thức mới về sự vật hiện tượng xung quanh, và được trải nghiệm qua các
hoạt động của cô giáo tổ chức. Tuy nhiên quá trình tổ chức hoạt động học giáo
viên chưa linh hoạt, sáng tạo, trong cách gây hứng thứ để thu hút trẻ. Nhưng đối
với trẻ mẩu giáo 4- 5 tuổi trẻ rất hiếu động, không chịu ngồi yên, hay đùa
nghịch, và muốn được tự do không tập trung chú ý. Vì thế đòi hỏi giáo viên
phải gần gũi, thân thiện, biết tạo các thủ thuật gây hứng thú cho trẻ, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc biệt đối với trẻ mầm non khi có hứng thú trẻ
tham gia vào các hoạt động một cách tích cực, tự nguyện đạt hiệu quả cao.
Chính vì thế tôi chọn biện pháp “Gây hứng thú cho trẻ 4-5 tuổi trong hoạt động
học” để làm phương pháp dự thi của mình
Phần II. Nội dung
1. Đánh giá thực trạng
Trong năm học 2021- 2022, tôi được Ban giám hiệu nhà trường, phân
công phụ trách lớp mẫu giáo 4-5 tuổi, với số lượng 26 cháu, Từ những lý do
trên và thực tế trên lớp, Trong quá trình thực hiện tổ chức, tôi nhận thấy rằng
cần phải đưa việc “Gây hứng thú vào trong hoạt động học” một cách thường
xuyên nhằm giúp trẻ tập trung, chú ý, tích cực hứng thú học vào giờ học một
cách hiệu quả nhất
1.1. Thuận lợi
- Lãnh đạo nhà trường luôn tạo điều kiện trang bị về cơ sở vật chất và đồ
dùng phục vụ cho trẻ trong hoạt động học.
- Một số trẻ ở lớp mạnh dạn, tự tin, tích cực tham gia vào các hoạt động.
- Được sự quan tâm của các bậc phụ huynh về cách giáo dục trẻ và luôn
hỗ trợ những nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi.
- Được tham gia các buổi hội thảo sinh hoạt chuyên môn về đổi mới
phương pháp dạy học, giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
- Bản thân nắm được tâm sinh lý và nhu cầu khả năng của trẻ và có kinh
nghiệm trong việc gây hứng thú thu hút trẻ vào giờ học.
1.2 Khó khăn
- Một số trẻ chưa qua nhà trẻ, chưa quen nề nếp, hoạt động học tập, hoạt
động tập thể nên còn nhút nhát.
- Đa số trẻ chưa tập trung chú ý vào giờ học, chưa tích cực tham gia
trong các hoạt động.
- Bản thân chưa linh hoạt, sáng tạo, trong cách gây hứng thú để thu hút
trẻ vào hoạt động, các thủ thuật còn nghèo nàn chưa phong phú.
- Đồ dùng, đồ chơi chưa phong phú để tổ chức hoạt động cho trẻ
1.3 Kết quả khảo sát đầu năm
Để nắm bắt thái độ, sự hứng thú, tích cực tham gia các hoạt động của trẻ
tôi đã tiến hành khảo sát và kết quả cụ thể như sau:
Nội dung Số lượng trẻ Tỉ lệ
- Trẻ có nề nếp trong giờ học 10/26 38,4%
- Trẻ tập trung chú ý vào hoạt động
học 11/26 42,3%
- Trẻ tích cực, hứng thú tham gia vào
hoạt động
10/26 38,4%
- Thực hiện nhiệm vụ được giao 9/26 34,6%
2. Biện pháp thực hiện
Từ thực trạng nêu trên tôi đã thực hiện một số biện pháp như sau:
2.1. Gây hứng thú cho trẻ thông qua đồ dùng, đồ chơi, vật thật.
Đối với trẻ mẩu giáo 4-5 tuổi là độ tuổi phương pháp dạy học mang tính
hình thức trực quan hình ảnh, ở thời điểm này trẻ bắt đầu nhận diện về thế giới
xung quanh một cách rõ ràng hơn. Và muốn đạt được kết quả đó tôi đã sáng tạo
làm nhiều loại đồ dùng, đồ chơi phù hợp với từng nội dung hoạt động để gây
hứng thú cho trẻ, làm theo từng chủ đề, phân loại, cất giữ theo các hộp của từng
chủ đề để khi thực hiện tới chủ đề nào thì tôi đã có chủ đề đó
Ví dụ: Trong giờ làm quen với toán: Hoạt động làm quen hình vuông,
hình tam giác, hình chữ nhật tôi đã cho trẻ dùng cái khăn để gấp thành các hình,
trẻ hoạt động rất tích cực và trò chuyện bằng các câu hỏi của cô, qua đó tôi thấy
trẻ rất thích thú và đạt được kết quả rất tốt
Trong hoạt động khám phá: Khám phá về “Quả mít”. Tôi sử dụng chiếc
hộp để quả mít vào bên trong cho trẻ ngửi quả mít, nói mùi thơm, đoán tên quả
gì? sau đó tôi đem quả mít ra và gợi ý cho trẻ nhận xét
Cùng với đồ dùng tự tạo đó tôi chú ý đến việc sử dụng giới thiệu cho trẻ
bằng nhiều hình thức khác nhau để gây hứng thú cho trẻ.
Ví dụ: - Trong hoạt động thể dục: Hoạt động “Đi theo đường dích dắc”
Để giúp trẻ hứng thú hơn, Tôi kết hợp dùng quả bóng, vải nỉ làm mũ thỏ, tôi cho
trẻ đội lên đầu khỡi động làm những chú thỏ nhảy vũ điệu thỏ con, trẻ rất thích
ngay từ đầu hoạt động. Làm mô hình nhà thỏ, yêu cầu trẻ phải đi qua suối ngoằn
ngoèo mới đến được nhà thỏ. Và khi thực hiện đi qua suối ngoằn ngoèo trẻ rất
thích thú tham gia vào hoạt động tích cực
Trong hoạt động làm quen văn học: Hoạt động kể chuyện: Tôi dùng bìa
cứng, giấy màu, xốp, hộp, chai nhựa, vải, len, các hột hạt tạo thành những nhân
vật rối que trên sa bàn hoặc rối tay để làm đồ dùng trực quan gây hứng thú cho
trẻ. Chẳng hạn với câu chuyện “Thỏ ngoan” tôi dùng vải vụn, bông gòn, hột hạt
tạo những nhân vật rối như Thỏ, Cáo, để cho trẻ đoán câu chuyện cô sắp kể, từ
đó trẻ sẽ chú ý lắng nghe câu chuyện cô sắp kể với các nhân vật đó.
2.2. Gây hứng thú thông qua trò chơi
Để tránh tình trạng trẻ bị nhàm chán, mệt mỏi trong hoạt động, tôi luôn tổ
chức đan xen các trò chơi để nhằm thay đổi giữa trạng thái động và tĩnh cho trẻ.
Giữa các hoạt động tôi sử dụng các trò chơi để chuyển tiếp một cách nhẹ nhàng
thông qua chơi mà trẻ học. Hay thông qua chơi trẻ sẽ được cảm giác thoải mái
để tiếp tục tham gia hoạt động khác.
Ví dụ: Trong hoạt động học LQVT: Thay vì hồi xưa trẻ học, cô thường
phát cho mỗi trẻ một rá đồ chơi và trẻ rất thụ động, nhưng đến nay trong mọi
hoạt động tôi cho trẻ chơi như đi siêu thị hoặc trò chơi chọn đồ dùng theo ý
thích, và tự lấy đồ dùng để học. Bằng các thủ thuật nhẹ nhàng nào đó tôi sẽ tổ
chức tại hoạt động học hoặc dùng thủ thuật để gây hứng thú cho trẻ khi chuyễn
tiếp qua hoạt động khác.
Ví dụ: Trò chơi “Con muổi”
Có con muổi vo ve vo ve
Chích cáo miệng hay nói chuyện
Chích cái tay hay đánh bạn
Chích cái chân hay đi bẩn
Úi chà đau quá
Vổ cái nào, muỗi xẹp
Như vậy trẻ vừa đọc vừa hành động mô phỏng động tác nên trẻ rất hứng
thú
Trong hoạt động LQVH: Hoạt động kể chuyện “Quả trứng” tôi cho trẻ
chơi trò chơi “Đoán xem quả trứng gì” xem video quả trứng, lúc lắc, sắp nở,
đoán xem quả trứng gì sắp nở, sau đó cho trẻ chơi trời tối, trời sáng, khi trẻ mở
mắt ra thấy chú vịt con nở ra từ quả trứng.
Trong hoạt động khám phá: Hoạt động “Bé yêu các con vật”: Sử dụng trò
chơi như: Đối đáp về tiếng kêu các con vật (cô nêu tên con vật, trẻ làm tiếng
kêu và mô phỏng dáng đi điệu bộ của con vật tương ứng). Sau đó cô cùng trẻ trò
chuyện về các con vật.
Trong hoạt động thể dục: Hoạt động chuyễn đội hình, Cho cả lớp chơi:
May bay bay, trẻ vừa chơi vừa mô phỏng máy bay bay về hai phía, 2 hàng
ngang bên phải- trái (thay vì cô yêu cầu trẻ về hai đội bạn trai, bạn gái). Đối với
trò chơi này, trẻ rất thích, tập trung cao độ để trẻ về được chổ của mình bằng
hoặc nhanh hơn bạn, nên trẻ rất hứng thú tham gia
Trong hoạt động âm nhạc: Đề tài: Hát “Con gà trống” sau khi trẻ thuộc
bài hát, cô tổ chức cho trẻ chơi trò chơi âm nhạc bằng cách nghe giai điệu phát
ra từ chú gà trống và đoán tên bài hát. Với trò chơi này trẻ vừa được chơi, vừa
được học nên trẻ rất hứng thú tham gia vào hoạt động rất hiệu quả
- Hay tôi sử dụng một số trò chơi nhỏ như “Trời tối, trời sáng” “Úm ba
la” để gây sự bất ngờ cho trẻ xem một vật nào đó.
- Để đạt được hiệu quả tôi rất quan tâm, sưu tầm các thể loại trò chơi và
sáng tạo trong trò chơi học tập. Như vậy có rất nhiều trò chơi để gây hứng thú
nhưng tùy theo hoạt động học mà tôi vận dụng một cách sáng tạo để luôn đem
lại hứng thú cho trẻ.
2.3. Gây hứng thú thông qua sử dụng âm nhạc, thơ, vè, kể chuyện
* Âm nhạc là hoạt động thường mang tính vui tươi, nhí nhảnh, mang lại
sự hứng thú cho trẻ rất cao. Vì vậy, tôi thường dùng âm nhạc vào hoạt động học
để gây hứng thú cho trẻ.
- Ví dụ: Chủ đề “Trường mầm non” Hoạt động Khám phá: Trò chuyện về
Trường Mầm non Hải Sơn
thân yêu của bé. Vào giờ học tôi cho trẻ hát và vận động bài hát “Vui đến
trường” sau đó cùng trò chuyện với trẻ về nội dung bài hát và hướng trẻ chủ đề
Trường mầm non.
- Hoạt động LQVT: Học đếm đếm từ 1,2,3,4,5 cô cho trẻ hát bài hát “Tập
đếm” đồng thời mô phỏng trên các ngón tay, Để tạo sự mới lạ, tôi sáng tác một
số bài hát dựa trên lời bài hát có sẵn để gây hứng thú cho trẻ.
- Hoạt động Khám phá: Khi trò chuyện về các bộ phận trên cơ thể, tôi
cho trẻ hát vận động bài hát về “Đôi mắt” sau đó tôi cùng trò chuyện về nội
dung bài hát với trẻ về các bộ phận trên cơ thể, tôi thấy trẻ rất hứng thú và tổ
chức hoạt động rất hiệu quả đạt được mục đích của bài học
* Sử dụng bài thơ, bài vè, câu chuyện có liên quan đến hoạt động học tạo
cho trẻ được nhiều hứng thú. Bản thân đã thành lập một Folder học liệu thơ
chuyện phong phú để khi tổ chức thực hiện tôi chọn và đưa vào cho phù hợp.
- Chẳng hạn như ở hoạt động “Tìm hiểu những con côn trùng” đầu tiên
trò chuyện về con muỗi, tiếp theo là trò chuyện về con kiến, nhưng nếu để trẻ
ngồi một chỗ trò chuyện từ con vật này sang con vật khác thì trẻ rất dễ nhàm
chán, không hứng thú vào hoạt động nữa nên tôi cho trẻ đứng lên làm đàn kiến
và cùng đọc bài đồng dao về con kiến để di chuyển đến mô hình đàn kiến trẻ rất
thích. Hay sau khi cung cấp kiến thức xong, tôi cho cả lớp cùng đọc bài thơ tự
sáng tác để về 3 đội thi đua. Nội dung bài thơ như sau:
Kiến xanh, kiến đỏ
Kiến cam, kiến vàng
Đi lại từng đàn
Kiếm được mồi ngon
Tha về ba tổ
2.4. Gây hứng thú thông qua sử dụng tình huống
Để mở đầu cho hoạt động, bản thân học hỏi, tạo tình huống, muốn được
trẻ hứng thú và nói tạo được hứng thú cho trẻ, để trẻ thể hiện, tôi dựa vào nội
dung yêu cầu để sử dụng những hình thức kích thích trẻ suy nghĩ, phán đoán và
có nhu cầu muốn được tìm hiểu, khám phá. Sử dụng tình huống có vấn đề là
đưa ra tình huống có vấn đề và gợi ý để trẻ tìm ra cách giải quyết. Trẻ có thể
đưa ra nhiều phương án khác nhau, cô và trẻ cùng thử thực hiện và chọn cách
giải quyết hiệu quả nhất.
Chẳng hạn ở hoạt động “Tìm hiểu về gió”, tôi tắt hết quạt, đóng cửa sổ,
cô và trẻ cùng chơi trò chơi: Bay thấp - bay cao. Rồi cô gợi hỏi trẻ:
+ Con cảm thấy không khí của lớp như thế nào?
+ Muốn mát mình phải làm sao?
Rồi cô và trẻ thử mở cửa sổ, dùng quạt giấy, khăn lau mặt. Sau đó, cả lớp
cùng thử mở quạt máy. Cô hỏi trẻ chọn cách nào là mát nhất.
- Tình huống: Đang học, tự nhiên có bạn khóc vì chưa chọn được quà
tặng mẹ nhân ngày 20/10, cô gợi ý cả lớp giúp bạn dán những bông hoa thật đẹp
để tặng mẹ, qua đó tôi cũng học hỏi nhiều và xữ lý các tình huống trong quá
trình tổ chức cho trẻ.
- Tình huống: Gà mái mẹ đã để lạc mất trứng, nhờ lớp tìm giúp 2 quả
trứng mang về ổ. Thông qua hoạt động này trẻ vừa chơi vừa đếm, trẻ sẽ nhận
biết đếm đến 2, và trẻ sẽ rất hứng thú.
Thông qua các hoạt động có rất nhiều hình thức gây hứng thú cho trẻ đạt
hiệu quả, mà tôi đã tổ chức vận dụng và luôn sáng tạo để đem lại gây hứng thú
cho trẻ tùy vào từng hoạt động
Phần III. Hiệu quả thực hiện của việc áp dụng biện pháp trong thực tế
Qua một thời gian thực hiện áp dụng các biện pháp trên so với đầu năm
học cho đến nay đã thu được kết quả như sau:
* Đối với giáo viên
- Nâng cao kỹ năng làm đồ dùng đồ chơi, kỹ năng sữ dụng thủ thuật các
trò chơi khi tổ chức hoạt động
- Sáng tạo được 7 bộ đồ dùng đồ chơi phục vụ cho hoạt động học. Sáng
tạo 5 trò chơi nhằm chuyển tiếp hoạt động. Sưu tầm và sáng tác được 5 bài thơ.
Xữ lý kịp thời một số tình huống xãy trong quá trình tổ chức hoạt động một
cách phù hợp, linh hoạt.
- Có hiểu biết đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi đang phụ trách, khả năng,
nhu cầu của trẻ để có phương pháp giáo dục thích hợp, đó là làm thế nào để gây
hứng thú cho trẻ tập trung cao nhất vào hoạt động học một cách tốt nhất.
- Tạo môi trường hoạt động phong phú. Sử dụng nguyên vật liệu, đồ dùng
đồ chơi một cách có hiệu quả. Tổ chức hoạt động một cách nhẹ nhàng, kết hợp