2
ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Nâng cao chất lượng môn Ngữ văn lớp 6 thông qua tổ chức một số
hoạt động khởi động, hoạt động luyện tập, hoạt động vận dụng”.
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài
Đứng trước ngưỡng cửa của sự đổi mới phương pháp dạy học, thay đổi
sách giáo khoa mới. Sự đổi mới đòi hỏi người giáo viên có sự đổi mới nhất là về
phương pháp dạy học. Phương pháp dạy học đổi mới đế phát huy tính tính cực,
chủ động, sáng tạo của học sinh, tạo cho học sinh yêu thích môn học. Đại văn
hào M. Gorki từng nói: “Văn học nhân học”. Đúng vậy, khi chúng ta đi khai
thác, đi tìm vẻ đẹp của văn chương là chúng ta đang mở ra cánh cửa tâm hồn với
mỗi học sinh. Theo đổi mới chương trình Ngữ văn Trung học sở, giáo viên
lấy học sinhm trung tâm, phát huy tính tích cực, sáng tạo của người học. Học
sinh lớp 6 mới bước chân vào cánh cửa Tờng Trung học sở nhiều sự
thay đổi là giáo viên giảng dạy phải có sự đổi mới tạo hứng thú học tập cho học
sinh.
Từ những do trên, một giáo viên dạy bộ môn Ngữ văn, tôi nhận thấy
tầm quan trọng của việc tạo hứng thú học tập với bộ môn Ngữ văn cũng như
việc đổi mới phương pháp dạy học hiện nay. vậy, tôi quyết định lựa chọn
triển khai báo cáo: “Nâng cao chất lượng môn Ngữ văn lớp 6 thông qua tổ chức
một số hoạt động khởi động, hoạt động luyện tập ,hoạt động vận dụng ”.
2. Mục đích
Trong một tiết dạy đ học sinh sự hứng thú tập trung củng cố kiến thức,
vận dụng kiến thức vào làm bài tập tốt. Phần khởi động khi dạy giáo viên cần
đưa ra các tình huống, các đoạn video, hình ảnh học sinh quan quan sát từ đó
hứng thú học tập chú ý trong bài học .
3. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp phân tích tổng hợp, phân chia đối tượng nghiên cứu phân tích
phát hiện ra bản chất của vấn đề. Phương pháp quy nạp diễn giải liên kết những
hiện tượng riêng lẻ đọc lập ngẫu nhiên tìm ra bản chất vấn đề.
4. Thời gian áp dụng đề tài nghiên cứu
Lớp 6A năm học 2022 - 2023.
2
PHẦN II: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.Cơ sở lí luận
Cũng như các môn học khác môn văn học hướng tới việc phát triển năng
lực ngôn ngữ văn học đồng thời phát triển năng lực chung theo yêu cầu phát
triển năng lực giáo dục chung. Giúp học sinh vận dụng rèn luyện năng nghe,
nói đọc viết, phát huy khả năng tư duy và sáng tạo của học sinh trong giờ học.
2. Cơ sở thực tiễn
a. Thuận lợi
Học sinh chăm ngoan luôn ý thức học tập tốt. Học sinh đủ sách giáo
khoa đồ dùng học tập nhà trường trang bị đầy đủ thiết bị như: ch tham
khảo phục vụ cho môn học Ngữ Văn: Ti vi, máy chiếu các thiết bị khác... phục
vụ cho việc dạy và học của giáo viên và học sinh trong nhà trường.
b. Khó khăn
Văn bản mới thường tác giả mới giáo viên phải tra cứu nhiều mới thể
truyền lại kiến thức cho học sinh trong bài giảng của mình, như vậy học sinh
lĩnh hội kiến thức mang tính chất thụ động.
3. Số liệu trước khi thực hiện đề tài
Lớp Số HS
Mức độ biểu hiện thái độ của học sinh
Rất hứng
thú Hứng thú Bình
thường
Không
hứng thú
6A 42 10 10 17 5
4. Giải pháp cụ thể
4.1 Tổ chức hoạt động khởi động
a. Biện pháp 1: Khởi động sử dụng thơ, ca dao thành ngữ, tục ngữ
Đó những lời hay ý đẹp tính chất ca ngợi, lời răn dạy những câu
triết lí, hàm nghĩa sâu sắc được mọi người sử dụng trong cuộc sống hằng ngày
cũng thể tâm huyết của danh nhân. Trích dẫn những câu trên để vận
dụng vào hoạt động khởi động khi dạy học ở trên lớp có thể thu hút sự chú ý của
học sinh. Qua đó giáo viên thể giáo dục cho học sinh nhiều bài học bổ ích.
Với bước này, giáo viên cũng thể yêu cầu học sinh tìm các câu ca dao, thành
ngữ, tục ngữ, thơ…có chủ đề liên quan đến bài học.
Minh họa cụ thể:
Trong bài thơ "Theo chân Bác"nhà thơ Tố Hữu có viết:
2
3
"Ôi! sức trẻ ! Xưa trai Phủ Đổng
Vươn vai, lớn bổng dậy nghìn cân
Cưỡi lưng ngựa sắt bay phun lửa
Nhổ bụi tre làng, đuổi giặc ân !
Phủ Đổng Thiên Vương - hay Thánh Gióng đã trở thành biểu tượng tuyệt
đẹp. Hình tượng đó đã được nhân dân thêu dệt, lý tưởng hoá như thế nào?
Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu điều đó. ( Thánh Gióng)
=> Rất nhiều bài học có thể khởi động bằng cách thức này.
? Em hãy đọc thuộc một bài thơ mà em thích? Sau đó, chỉ rõ ra các phương
thức biểu đạt sử dụng trong bài thơ.
- Khi dạy bài hai Thơ trong chương sách giáo khoa mới ( sách cánh diều )
kỳ 1 giáo viên cho học sinh đọc bài thơ, bài hát về tình cảm gia đình “ Ba ngọn
nến lung linh”
- Giáo viên dẫn dắt vào bài học
Gia đình la nơi nuôi dưỡng cả đời sống vật chất lẫn tâm hồn con người.
Mỗi người lớn lên đều nhờ sự nuôi nấng, yêu thương , dạy bảo của ông bà, cha
mẹ. Đặc biệt, trong bài học hôm nay, các em sẽ cùng nhau tìm hiểu chủ đề tình
cảm gia đình qua tìm hiểu cáci thơ viết về mẹ: làm thơ lục bát về người thân,
kể lại kỉ niệm đáng nhớ về người thân.
b. Biện pháp 2: Khởi động bằng cách nêu câu hỏi nghi vấn
Phần khởi động đặt ra câu hỏi có vấn đề để học sinh suy nghĩ, kích thích sự
trí thông minh của học sinh. những câu hỏi học sinh sẽ giải đáp
được một phần, có câu hỏi khó học sinh trả lời sai. Đó là quan điểm cá nhân, câu
hỏi này s được giải quyết hoạt động hình thành kiến thức mới luyện tập.
Có hai loại câu hỏi:
Câu hỏi thiết vấn ( thiết lập câu hỏi để tự trả lời)
Câu hỏi đề vấn (nêu câu hỏi để học sinh trả lời)
Các câu hỏi trong phần khởi động thể chỉ một tình huống để cho học
sinh phát hiện hay huy động vốn hiểu biết của mình để giải quyết tình huống ấy.
Các vấn đề hay câu hỏi được đưa ra sẽ giúp học sinh phát triển tư duy, xâu chuỗi
vấn đề một cách mạch lạc đồng thời tạo hứng thú cho học sinh vào tiết học mới
để khám phá vấn đề còn đang bỏ ngỏ.
Minh hoạ 1: Khi dạy Bài thơ “À ơi tay mẹ” Bình Nguyên
Giáo viên đặt câu hỏi: Em đã lần nào nghe bà hoặc mẹ ru chưa? Hãy chia sẻ
cảm nhận của em về lời ru ấy ?
- Học sinh đưa ra ý kiến cá nhân
4
“Con cò mà đi ăn đêm
Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống ao
Ông ơi ông vớt tôi nao
Tôi có lòng nào ông hãy xáo măng
Có xáo thì xáo nước trong
Đừng xáo nước đục đau lòng cò con”
Giáo viên dẫn dắt vào dạy “ Bài À ơi tay mẹ” của Bình Nguyên.
c. Biện pháp 3: Khởi động bằng hình thức đưa tình huống
Khởi động bằng cách đưa ra tình huống hoặc cho một câu chuyện cụ thể,
học sinh thể lắng nghe hoặc trực tiếp tham gia vào tình huống đó để dẫn vào
bài. Hình thức này học sinh sẽ vận dụng duy năng lực của mình để giải quyết
tình huống: Có thể là cá nhân hoặc nhóm,giáo viên đặt ra tình huống.
*Minh hoạ 1: Khi dạy bài “Về thăm mẹ” Giáo viên đặt ra tình huống:
Hãy tưởng tượng em đang trên đường trở về nhà để gặp lại người thân sau
một chuyến đi xa. Cảm xúc, suy nghĩ trong em lúc đó như thế nào?
Em hãy chia sẻ với các bạn, giáo viên cho học sinh quan sát hình ảnh sau đó
vào bài giảng.
Giáo viên dẫn dắt vào bài học
Nhật kí một thể loại kí mang tính chất riêng tư, đời thường mà trong đó
người viết ghi chép về sự kiện thật đã, đang và tiếp tục diễn ra theo thời gian.
Nhật kí chỉ để giao lưu với chính mình, nó khá quen thuộc với các em.
Ngoài nhật thì thể còn gồm nhiều tiểu loại khác như hồi kí, du kí, sự,
phóng sự…
Trong bài học hôm nay,các em sẽ cùng nhau đi tìm hiều 2 tiểu loại
của thể loại kí: hồi kí và du kí qua một số văn bản nhé.
d. Biện pháp 4: Khởi động bằng cách sử dụng tranh ảnh, âm nhạc
Sử dụng tranh ảnh, video liên quan đến bài học để phần khởi động thêm
sinh động, hấp dẫn. Hình ảnh âm thanh giúp bắt mắt bắt tai với mỗi học
sinh, khiến các em chú ý, đồng thời giúp kích thích sự phát triển của não phải,
giúp đánh thức tâm hồn và sự liên tưởng phong phú của học sinh.
*Minh họa 1
Cho học sinh xem bản đồ sông ngòi miền Trung Việt Nam, chvị trí sông
Thu Bồn, tranh dòng sông Thu Bồn dẫn vào tập truyện Quê nội của Quảng
sau đó dẫn vào bài Vượt Thác, Sự tích Hồ Gươm, Thạch Sanh.
e. Biện pháp 5: Khởi động thông qua tích hợp với việc kiểm tra bài cũ
Kim tra bài cũ bước đầu tiên trong tiến tnh tổ chức hoạt động dạy học
một bài cụ th. Mc đích ca hot động này là đ kiểm tra việc học ở nhà cũng n
4
5
mức độ hiểu bài của học sinh. Ngoài ra, đây cũng là hoạt đng có tính cht kết nối
giữa bài đã học bài đang học (bài mới). vậy, vic thực hin tích hợp khởi
động trong quá trình kim tra bài cũ là rt cn thiết và ng khá thun li.
Minh họa: Cách thức tổ chứ hoạt động: Trò chơi “ MC tài năng”
Cho một đồ duy với những hình tròn che lấp đi những từ khóa liên
quan đến Danh Từ. một MC trong lớp học bạn nhiệm vụ truyền tải
những nội dung chính để những bạn khác nhớ lại kiến thức bài Danh từ. Truyền
tải tốt, dễ hiểu, rõ ràng, ngắn gọn, bạn quả thực là một MC Tài năng!
Dẫn dắt vàoi: Danh từ khả năng kết hợp với những từ chỉ số lượng
phía trước những từ chỉ định này, ấy, đó, nọ, kia…ở phía sau tạo thành một
cụm từ. Người ta gọi tổ hợp từ đó cụm danh từ, chúng ta cùng vào bài học
hôm nay.
f. Biện pháp 6: Khởi động bằng Trò chơi
Phương pháp phổ biến nhất tổ chức dưới dạng trò chơi như: Đuổi hình
bắt chữ, Giải ô chữ, Ngôi sao may mắn, Vòng quay kì diệu…
Minh họa:
Cách thức tổ chứ hoạt động: Trò chơi ô chữ
-Giới thiệu bài mới:
Trò chơi ô chữ: Trước khi vào bài học hôm nay, một trò chơi mang
tên “Trò chơi ô chữ”.
Nêu yêu cầu: Giải các ô chữ hàng ngang để
tìm tên nhân vật được i đến trong ô hàng
dọc
*Ô hàng ngang:
1.Nhân vật tượng trưng cho sức mạnh chế
ngự thiên tai.
2.Nhân vật có tài hô mưa, gọi gió.
3.Tên chung chỉ người giúp vua Hùng trông
coi việc nước.
4.Bà mẹ có tài sinh nở lạ thường.
5.Ông tổ của người Việt.
6.Người được nhà vua sai đi tìm người tài I
cứu nước.
Giải ô chữ.
Ô chữ hàng ngang
1.Sơn Tinh 2. Thủy Tinh
7.Người làm ra bánh chưng, bánh giầy.
8.Con trai thần Long Nữ.
9.Người được vua phong Phù Đổng Thiên
Vương.
3. Lạc hầu 4. Âu Cơ
5. Vua Hùng 6. Sứ giả
7.Lang Liêu 8. Lạc Long Quân
9. Thánh Gióng