1
1. L i gi i thi u:ờ ớ ệ
Trong nh ng năm g n đây, đi m i căn b n, toàn di n giáo d c và đào t o làữ ầ ổ ớ ả ệ ụ ạ
nhân t quan tr ng và là đi u ki n đ phát tri n ngu n nhân l c - m c tiêu quanố ọ ề ệ ể ể ồ ự ụ
tr ng nh t c a Vi t Nam trong quá trình tr thành n c công nghi p hóa, hi n điọ ấ ủ ệ ở ướ ệ ệ ạ
hóa vào năm 2020. Trong đó, đi m i ph ng pháp d y h c đc coi là chìa khóaổ ớ ươ ạ ọ ượ
đ nâng cao hi u qu , ch t l ng d y và h c. Đi m i ph ng pháp d y h c baoể ệ ả ấ ượ ạ ọ ổ ớ ươ ạ ọ
g m c đi m i ph ng pháp d y và ph ng pháp h c. Xu th đi m i ph ngồ ả ổ ớ ươ ạ ươ ọ ế ổ ớ ươ
pháp d y h c hi n nay là chuy n t ph ng pháp d y h c theo l i “truy n th m tạ ọ ệ ể ừ ươ ạ ọ ố ề ụ ộ
chi u” sang ph ng pháp d y h c “ề ươ ạ ọ ph i phát huy tính tích c c, t giác, ch đng,ả ự ự ủ ộ
sáng t o c a h c sinh phù h p v i đc đi m c a t ng l p h c, môn h c; b i d ngạ ủ ọ ợ ớ ặ ể ủ ừ ớ ọ ọ ồ ưỡ
ph ng pháp t h c, kh năng làm vi c theo nhóm, rèn luy n k năng v n d ngươ ự ọ ả ệ ệ ỹ ậ ụ
ki n th c vào th c ti n, tác đng đn tình c m, đem l i ni m vui, h ng thú h c t pế ứ ự ễ ộ ế ả ạ ề ứ ọ ậ
cho h c sinh”. Đng th i, ọ ồ ờ ph i chuy n cách đánh giá k t qu giáo d c t n ng vả ể ế ả ụ ừ ặ ề
ki m tra trí nh sang ki m tra, đánh giá năng l c v n d ng ki n th c gi i quy tể ớ ể ự ậ ụ ế ứ ả ế
v n đ, coi tr ng ki m tra đánh giá k t qu h c t p v i ki m tra, đánh giá trong quáấ ề ọ ể ế ả ọ ậ ớ ể
trình h c t p đ có tác đng k p th i nh m nâng cao ch t l ng c a ho t đng d yọ ậ ể ộ ị ờ ằ ấ ượ ủ ạ ộ ạ
h c và giáo d c. Nh v y, vi c đi m i ph ng pháp d y h c chú tr ng t i vi cọ ụ ư ậ ệ ổ ớ ươ ạ ọ ọ ớ ệ
hình thành và phát tri n các năng l c c n thi t cho h c sinh trung h c ph thông bênể ự ầ ế ọ ọ ổ
c nh vi c ti p thu ki n th c c a t ng môn h c.ạ ệ ế ế ứ ủ ừ ọ
Trong khung năng l c c n hình thành và phát tri n cho h c sinh ph thông, năngự ầ ể ọ ổ
l c h p tác là m t trong nh ng năng l c c t lõi cùng v i năng l c t h c và năngự ợ ộ ữ ự ố ớ ự ự ọ
l c gi i quy t v n đ. Vi c tìm ra các bi n pháp h u hi u đ t ch c có hi u quự ả ế ấ ề ệ ệ ữ ệ ể ổ ứ ệ ả
ho t đng t h c và kh năng làm vi c theo nhóm, thúc đy h c sinh ph thông h pạ ộ ự ọ ả ệ ẩ ọ ổ ợ
tác trong quá trình h c là nhu c u c p thi t và mang ý nghĩa chi n l c đi v i vi cọ ầ ấ ế ế ượ ố ớ ệ
đi m i ph ng pháp d y h c và đi m i căn b n, toàn di n giáo d c nói riêngổ ớ ươ ạ ọ ổ ớ ả ệ ụ
cũng nh đi v i s phát tri n lâu dài c a n c ta nói chung.ư ố ớ ự ể ủ ướ
L ch s là m t b môn khoa h c có vai trò và ý nghĩa vô cùng quan tr ngị ử ộ ộ ọ ọ
trong vi c giáo d c th h tr , trong đó có h c sinh trung h c ph thông. ệ ụ ế ệ ẻ ọ ọ ổ Tuy nhiên,
đa s h c sinh, nh t là h c sinh trung h c ph thông hi n nay đu xem môn l ch số ọ ấ ọ ọ ổ ệ ề ị ử
là m t môn h c nhàm chán và không thi t th c. Đa s h c sinh đu đt ra nh ngộ ọ ế ự ố ọ ề ặ ữ
câu h i “ỏH c l ch s đ làm gìọ ị ử ể ?", “T i sao ph i h c môn l ch sạ ả ọ ị ử ?".
Và th c t trong nhi u năm g n đây, môn l ch s đang d n b ự ế ề ầ ị ử ầ ị “quay l ngư
l i"ạ và k t qu h c t p cũng nh thi c ch a x ng v i v trí và t m quan tr ng c a mônế ả ọ ậ ư ử ư ứ ớ ị ầ ọ ủ
h c này. ọH c sinh ít l a ch n môn l ch s khi tham gia kì thi trung h c ph thôngọ ự ọ ị ử ọ ổ
qu c gia. Th c t ố ự ế trong các kì thi trung h c ph thông qu c gia g n đây, đi m thiọ ổ ố ầ ể
2
môn L ch s đu b đánh giá là th p nh t v i hàng ch c nghìn bài thi d i đi mị ử ề ị ấ ấ ớ ụ ướ ể
trung bình.
Đó là nh ng v n đ b c xúc không nh ng cho ngành giáo d c mà cho toàn xãữ ấ ề ứ ữ ụ
h i. T i sao m t môn h c quan tr ng nh l ch s l i có k t qu th p? Đ gi iộ ạ ộ ọ ọ ư ị ử ạ ế ả ấ ể ả
quy t v n đ đó, đ nâng cao ch t l ng d y và h c môn l ch s , vi c đi m iế ấ ề ể ấ ượ ạ ọ ị ử ệ ổ ớ
ph ng pháp d y h c đ phát tri n cho h c sinh các năng l c h c t p và tăngươ ạ ọ ể ể ọ ự ọ ậ
c ng h ng thú cho h c sinh trong gi h c l ch s là c n thi t. ườ ứ ọ ờ ọ ị ử ầ ế
M t khác, hi n nay ch ng trình l ch s trung h c ph thông có nhi u điặ ệ ươ ị ử ọ ổ ề ổ
m i c v c u trúc ch ng trình và n i dung ki n th c. Vì v y, vi c d y và h c bớ ả ề ấ ươ ộ ế ứ ậ ệ ạ ọ ộ
môn l ch s c n nhi u đi m i đ phát huy đc năng l c t duy h th ng, năngị ử ầ ề ổ ớ ể ượ ự ư ệ ố
l c sáng t o, năng l c t h c, năng l c gi i quy t v n đ, đc bi t là năng l c h pự ạ ự ự ọ ự ả ế ấ ề ặ ệ ự ợ
tác c a h c sinh nh m gi i quy t các v n đ ti p thu đc trong tài li u sách giáoủ ọ ằ ả ế ấ ề ế ượ ệ
khoa và th c ti n cu c s ng.ự ễ ộ ố
Bình Xuyên là m t trong nh ng huy n c a t nh Vĩnh Phúc ngày càng nâng caoộ ữ ệ ủ ỉ
ch t l ng đào t o toàn di n h c sinh trung h c ph thông thông qua tích c c điấ ượ ạ ệ ọ ọ ổ ự ổ
m i ph ng pháp d y và h c,trong đó, chú ý đi x m t cách bình đng gi a mônớ ươ ạ ọ ố ử ộ ẳ ữ
l ch s v i các môn h c, môn thi khác, đa l ch s g n li n v i các ho t đng ngo iị ử ớ ọ ư ị ử ắ ề ớ ạ ộ ạ
khóa đ ểgiáo d c h c sinh và đã s d ng các ph ng pháp d y h c tích c c đ gâyụ ọ ử ụ ươ ạ ọ ự ể
h ng thú cho h c sinh trong gi h c l ch s . Song, tình tr ng chán h c l ch s , ít quanứ ọ ờ ọ ị ử ạ ọ ị ử
tâm t i l ch s v n còn t n t i.ớ ị ử ẫ ồ ạ
Trong nh ng năm v a qua, đã có không ít nh ng công trình, đ tài, h i th oữ ừ ữ ề ộ ả
khoa h c, bài báo khoa h c (đăng trên các t p chí nh : Nghiên c u l ch s , Khoa h cọ ọ ạ ư ứ ị ử ọ
v.v…, các báo: Tu i tr , Dân trí, Giáo d c Vi t Nam v.v…) đ c p đn v n đ điổ ẻ ụ ệ ề ậ ế ấ ề ổ
m i ph ng pháp d y h c và phát tri n năng l c h p tác cho h c sinh nhà tr ngớ ươ ạ ọ ể ự ợ ọ ở ườ
ph thông hi n nay; tôi xin d n ra m t s ví d tiêu bi u nh :ổ ệ ẫ ộ ố ụ ể ư
- H i th o khoa h c v ộ ả ọ ề "Th c tr ng vi c d y và h c L ch s trong tr ngự ạ ệ ạ ọ ị ử ườ
Ph thông - nguyên nhân và gi i pháp"ổ ả do H i Khoa h c l ch s , B GD&ĐT, B oộ ọ ị ử ộ ả
tàng Cách m ng Vi t Nam, Tr ng Đi h c KHXH&NV (ĐHQG TP. H Chíạ ệ ườ ạ ọ ồ
Minh), Đi h c H ng Bàng ph i h p t ch c ngày 27/3/2008.ạ ọ ồ ố ợ ổ ứ
- Ph ng pháp d y h c L ch s .T p I +T p IIươ ạ ọ ị ử ậ ậ do GS.TS Phan Ng c Liên,ọ
ĐHSP. HN ch biên, xu t b n năm 2008.ủ ấ ả
- “Đi m i n i dung và ph ng pháp d y h c L ch s tr ng ph thông”ổ ớ ộ ươ ạ ọ ị ử ở ườ ổ
do Ngô Minh Oanh Ch biên, 2006.ủ
- “Con đng và bi n pháp nâng cao hi u qu bài h c l ch s tr ngườ ệ ệ ả ọ ị ử ở ườ
THPT” do GS.TS Phan Ng c Liên Ch biên, 2008.ọ ủ
3
- “Các y u t c b n trong quá trình giáo d c hi n đi và v n đ đi m iế ố ơ ả ụ ệ ạ ấ ề ổ ớ
d y h c Vi t Nam”ạ ọ ở ệ , Lê Vinh Qu c, Đi h c s ph m TP. H Chí Minh, 2008.ố ạ ọ ư ạ ồ
- “Ph ng pháp d y h c, Giáo d c hoc”ươ ạ ọ ụ , Phan Th H ng Vinh, Đi h c sị ồ ạ ọ ư
ph m Hà N i, 2007.ạ ộ
- Khóa lu n ậ"D y h c l ch s theo nhóm tr ng THPT hi n nayạ ọ ị ử ở ườ ệ : th cự
tr ng, gi i pháp và cách ti n hành", ạ ả ế Võ Minh T p, Đi h c s ph m TP. H Chíậ ạ ọ ư ạ ồ
Minh, 2009.
- “D y h c nhóm - ph ng pháp d y h c tích c c”ạ ọ ươ ạ ọ ự do Nguy n Tr ng S uễ ọ ử
vi t, đăng trên T p chí Giáo d c, 2007.ế ạ ụ
- “T ch c d y h c theo nhóm trong gi lên l p môn L ch s tr ng trungổ ứ ạ ọ ờ ớ ị ử ở ườ
h c ph thông” ọ ổ do Tr n Qu c Tu n vi t, đăng trên T p chí Khoa h c, 2007.ầ ố ấ ế ạ ọ
- “M t s v n đ lí lu n v kĩ năng h c theo nhóm cho h c sinh”ộ ố ấ ề ậ ề ọ ọ , Ngô Thị
Thu D ng, T p chí Giáo d c, 2002.ụ ạ ụ
- “Ph ng pháp nhóm chuyên gia trong d y h c h p tác”ươ ạ ọ ợ , Nguy n Văn Hi n,ễ ề
T p chí Giáo d c, 2003.ạ ụ
- “Mô hình ph ng pháp d y h c theo nhóm nh ”ươ ạ ọ ỏ , Tr n Duy H ng, T p chíầ ư ạ
Giáo d c, 2000.ụ
- “T ch c ho t đng h p tác trong h c t p theo hình th c th o lu n nhóm”ổ ứ ạ ộ ợ ọ ậ ứ ả ậ ,
Nguy n Th H ng Nam, T p chí Giáo d c, 2002.ễ ị ồ ạ ụ
Tuy nhiên, các công trình nghiên c u đó ch d ng l i tìm hi u nh ng c s lýứ ỉ ừ ạ ể ữ ơ ở
lu n v đi m i ph ng pháp d y h c l ch s , phát tri n năng l c h p tác tr ngậ ề ổ ớ ươ ạ ọ ị ử ể ự ợ ở ườ
THPT nói chung ; có v n d ng th c t vào m t ch ng trình l ch s c th nh ngậ ụ ự ế ộ ươ ị ử ụ ể ư
ch a th c s nghiên c u đi m i ph ng pháp d y h c, phát tri n năng l c h c t pư ự ự ứ ổ ớ ươ ạ ọ ể ự ọ ậ
cho h c sinh THPT, nh t là năng l c h p tác trong m t bài h c c th .ọ ấ ự ợ ộ ọ ụ ể
V i t t c các lí do trên, tôi ch n ớ ấ ả ọ “Phát tri nể năng l c h p tác cho h c sinhự ợ ọ
thông qua d y h c d án bài “Chi n tranh th gi i th nh tạ ọ ự ế ế ớ ứ ấ (1914 - 1918)” -
L ch s 1ị ử 1 - Ch ng trình c b n”ươ ơ ả làm đ tài sáng ki n kinh nghi m c a mình.ề ế ệ ủ
2. Tên sáng ki n:ế
Phát tri nể năng l c h p tác cho h c sinh thông qua d y h c d án bài “Chi nự ợ ọ ạ ọ ự ế
tranh th gi i th nh tế ớ ứ ấ (1914 - 1918)” - L ch s 1ị ử 1 - Ch ng trình c b nươ ơ ả .
3. Tác gi sáng ki n:ả ế
H và tên: Lê Thu Hà. ọ
Sinh ngày: 25/05/1987.
Trình đ chuyên môn: Th c sĩ L ch sộ ạ ị ử
Ch c v , đn v công tác: Giáo viên tr ng THPT Bình Xuyên.ứ ụ ơ ị ườ
Đi n tho i: 0915.913.332ệ ạ
4
Email: lethuhac3bx@gmail.com
4. Ch đu t t o ra sáng ki n: Lê Thu Hà - GV L ch s , tr ng THPT Bìnhủ ầ ư ạ ế ị ử ườ
Xuyên.
5. Lĩnh v c áp d ng sáng ki n: ự ụ ế
Sáng ki n đc áp d ng trong d y h c b môn L ch s .ế ượ ụ ạ ọ ộ ị ử
Sáng ki n đc đa ra nh m gi i quy t v n đ t o h ng thú cho h c sinhế ượ ư ằ ả ế ấ ề ạ ứ ọ
trong gi h c m t v n đ l ch s c th - ờ ọ ộ ấ ề ị ử ụ ể Chi n tranh th gi i th nh tế ế ớ ứ ấ t nămừ
1914 đn năm ế1918 nói riêng và trong gi h c b môn l ch s nói chung.ờ ọ ộ ị ử
6. Ngày sáng ki n đc áp d ng l n đu ho c áp d ng th :ế ượ ụ ầ ầ ặ ụ ử
Tháng 10 năm 2018 (H c kì I, năm h c 201ọ ọ 8 - 2019).
7. Mô t b n ch t c a sáng ki n:ả ả ấ ủ ế
7.1. C s lí lu n và th c ti n c a sáng ki nơ ở ậ ự ễ ủ ế
7.1.1. C s lí lu nơ ở ậ
7.1.1.1. C s lí lu n v d y h c theo h ng phát tri n năng l c h p tác cho h cơ ở ậ ề ạ ọ ướ ể ự ợ ọ
sinh
* D y h c theo h ng phát tri n năng l cạ ọ ướ ể ự
Quán tri t quan đi m d y h c ệ ể ạ ọ “l y ng i h c làm trung tâm”ấ ườ ọ v i đc tr ngớ ặ ư
c b n là: ơ ả M i ho t đng d y h c h ng vào phát tri n t i đa năng l c v n có c aọ ạ ộ ạ ọ ướ ể ố ự ố ủ
ng i h c, chú ý t i nhu c u và h nh phúc c a ng i h c. Trong đó, giáo viên đóngườ ọ ớ ầ ạ ủ ườ ọ
vai trò là ng i tr ng tài, c v n, ng i h ng d n, ng i t ch c, ng i ki mườ ọ ố ấ ườ ướ ẫ ườ ổ ứ ườ ể
tra, đánh giá ho t đng h c t p c a h c sinh. H c sinh là ng i t t ch c, tạ ộ ọ ậ ủ ọ ọ ườ ự ổ ứ ự
đi u khi n, t đánh giá ho t đng h c t p c a mìnhề ể ự ạ ộ ọ ậ ủ . Và theo h ng ti p c n lýướ ế ậ
lu n d y h c hi n đi, tôi chung quan đi m v i các nhà nghiên c u Ph m Vi tậ ạ ọ ệ ạ ể ớ ứ ạ ế
V ng, Nguy n Sinh Huy, Nguy n Văn Lê, Tr n Th Tuy t Oanh, Thái Duy Tuyên,ượ ễ ễ ầ ị ế
Đng Thành H ng … cho r ng: ặ ư ằ D y h c là quá trình trong đó d i tác đng chạ ọ ướ ộ ủ
đo (t ch c, đi u khi n, lãnh đo) c a th y, h c sinh t giác, tích c c, t t ch c,ạ ổ ứ ề ể ạ ủ ầ ọ ự ự ự ổ ứ
t đi u khi n, quá trình nh n th c nh m đt đc các m c tiêu h c t p.ự ề ể ậ ứ ằ ạ ượ ụ ọ ậ
Day hoc theo đinh h ng phat triên năng l c còn g i là ) ) ) ươ * ư) ọ d y h c đnh h ngạ ọ ị ướ
k t qu đu ra là xu h ng giáo d c qu c t hi n nay. ế ả ầ ướ ụ ố ế ệ Day hoc theo đinh h ng) ) ) ươ
phat triên năng l c nh n m nh vai trò c a ng i h c v i t cách là ch th có nghĩa* ư) ấ ạ ủ ườ ọ ớ ư ủ ể
là:
V ph ng pháp: Giáo viên ch y u là ng i t ch c h tr h c sinh t l cề ươ ủ ế ườ ổ ứ ỗ ợ ọ ự ự
và tích c c lĩnh h i tri th c. Chú tr ng kh năng gi i quy t v n đ, kh năng giaoự ộ ứ ọ ả ả ế ấ ề ả
ti p. Chú tr ng s d ng các quan đi m ph ng pháp d y h c tích c c, các ph ngế ọ ử ụ ể ươ ạ ọ ự ươ
pháp d y h c th c nghi m th c hành…ạ ọ ự ệ ự
V hình th c d y h c: T ch c h c t p đa d ng, chú ý các ho t đng xã h i,ề ứ ạ ọ ổ ứ ọ ậ ạ ạ ộ ộ
ngo i khóa, nghiên c u khoa h c, tr i nghi m sang t o, đy m nh ng d ng công ạ ư ọ ả ệ ạ ẩ ạ ứ ụ
ngh thông tin và truy n thông trong d y và h c.ệ ề ạ ọ
5
