SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƯỜNG THPT DIỄN CHÂU 3
SÁNG KIẾN
Đề tài:
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VẬN DỤNG KIẾN THỨC, KĨ NĂNG
CHO HỌC SINH THÔNG QUA HỆ THỐNG BÀI TẬP CHỦ ĐỀ
NGUYÊN TỐ NHÓM HALOGEN – HÓA HỌC 10
LĨNH VỰC: HÓA HỌC
Nhóm thực hiện:
PHẠM THỊ HẰNG
ĐT: 0973729015
PHAN THỊ HẠNH
ĐT: 0369245448
LÊ XUÂN HOA
ĐT: 0982874969
Năm thực hiện: 2024
MỤC LỤC
Nội dung
Trang
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1
1. Lí do chọn đề tài
1
2. Mục tiêu, ý nghĩa, tính mới của đề tài
2
3. Phương pháp nghiên cứu
2
4. Phạm vi nghiên cứu đề tài
3
PHẦN II. NỘI DUNG
3
1. Cơ sở lí luận của việc phát triển năng lực vận dụng kiến thức,
kỹ năng cho HS thông qua sử dụng bài tập hóa học
4
1.1. Một số vấn đề chung về năng lực
4
1.2. Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng
6
1.2.1. Khái niệm năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng
6
1.2.2. Cấu trúc và biểu hiện của năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng
7
1.2.3. Phương pháp và công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức,
kĩ năng
7
1.2.4. Một số phương pháp dạy học tích cực nhằm phát triển năng lực
vận dụng kiến thức, kĩ năng
9
1.3. Bài tập hóa học
13
1.3.1. Khái niệm bài tập hóa học
13
1.3.2. Ý nghĩa của bài tập hóa học
13
1.3.3. Phân loại bài tập hóa học
14
2. Thực trạng dạy học phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ
năng cho HS thông qua bài tập hóa học
15
3. Giải quyết vấn đề
17
3.1. Phân tích mục tiêu, nội dung và cấu trúc chủ đề Nguyên tố nhóm
Halogen – Hóa học 10
17
3.1.1. Yêu cầu cần đạt của chủ đề Nguyên tố nhóm Halogen
17
3.1.2. Nội dung kiến thức và cấu trúc chủ đề Nguyên tố nhóm Halogen
19
3.2. Khung năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng cho học sinh THPT
19
3.2.1. Cơ sở khoa học để xây dựng khung năng lực vận dụng kiến
thức, kĩ năng
19
3.2.2. Khung năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng của HS THPT
19
3.3. Nguyên tắc tuyển chọn, xây dựng hệ thống BTHH phát triển năng
lực vận dụng kiến thức, kĩ năng cho học sinh
20
3.3.1. Cơ sở tuyển chọn và xây dựng BTHH phát triển NLVDKTKN
20
3.3.2. Nguyên tắc xây dựng bài tập hóa học phát triển NLVDKTKN
20
3.3.3. Quy trình xây dựng bài tập hóa học nhằm phát triển
NLVDKTKN
21
3.3.4. Hệ thống bài tập hóa học chủ đề Nguyên tố nhóm Halogen
23
3.4. Một số biện pháp sử dụng bài tập hóa học trong dạy học để phát
triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng cho học sinh
31
3.4.1. Sử dụng BTHH phối hợp với DHGQVĐ trong bài dạy hình
thành kiến thức mới
31
3.4.2. Sử dụng BTHH trong bài dạy ôn tập, luyện tập
31
3.4.3. Sử dụng BTHH trong kiểm tra, đánh giá
32
3.4.4. Sử dụng BTHH cho HS tự học ở nhà
32
3.5. Thiết kế bộ công cụ đánh giá năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng
cho học sinh
33
3.5.1. Phiếu đánh giá theo tiêu chí
33
3.5.2. Bài kiểm tra
33
3.5.3. Phiếu tự đánh giá của HS
33
3.6. Thiết kế một số kế hoạch bài học minh họa
33
4. Thực nghiệm sư phạm
45
4.1. Mục đích thực nghiệm
45
4.2. Nội dung thực nghiệm
45
4.3. Đối tượng thực nghiệm
45
4.4. Tiến hành thực nghiệm
45
4.5. Kết quả thực nghiệm
45
5. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài
46
5.1. Mục đích khảo sát
46
5.2. Nội dung và phương pháp khảo sát
46
5.3. Đối tượng khảo sát
47
5.4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của đề tài
47
5.4.1. Sự cấp thiết của đề tài
47
5.4.2. Tính khả thi của đề tài
48
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
49
1. Kết luận
49
2. Kiến nghị
49
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
STT
Nội dung
1
Bài tập hóa học
2
Dạy học hóa học
3
Đại học
4
Giáo dục
5
Giáo dục và đào tạo
6
Giáo dục phổ thông
7
Giải quyết vấn đề
8
Giáo viên
9
Hợp đồng
10
Học sinh
11
Kế hoạch bài học
12
Năng lực
13
Năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng
14
Nhà xuất bản
15
Phương pháp dạy học
16
Sách bài tập
17
Sử dụng
18
Sách giáo khoa
19
Trung học phổ thông
20
TN
Thực nghiệm
21
Thực nghiệm sư phạm
22
Vận dụng kiến thức, kĩ năng
23
Xây dựng
1
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Năm học 2022-2023, chương trình giáo dục phổ thông 2018 được triển khai
ở cấp THPT, đây là một chương trình giáo dục được xây dựng theo hướng mở, lấy
người học làm trung tâm. Chương trình giáo dục phổ thông mới cho phép địa
phương chủ động trong việc triển khai kế hoạch giáo dục theo định hướng giáo dục
trên địa bàn mình, cũng như tạo điều kiện cho những nhà biên soạn sách và người
dạy phát huy được tính chủ động của họ. Ngoài nguyên lý giáo dục nền tảng bao
gồm "học đi đôi với hành", "lý luận gắn liền với thực tiễn", "giáo dục ở nhà trường
kết hợp với giáo dục ở gia đình và xã hội", chương trình còn chịu ảnh hưởng từ
triết lý giáo dục "học để biết - học để làm - học để chung sống - học để tự khẳng
định mình".
Trong chương trình giáo dục phổ thông 2018, ở cấp trung học phổ thông
môn Hóa học là môn học thuộc giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp, được
học sinh lựa chọn theo định hướng nghề nghiệp, sở thích và năng lực của bản thân.
Trong đó, bài tập hóa học (BTHH) đóng vai trò rất quan trọng, vừa là nội dung,
vừa là mục đích, lại là phương pháp dạy học hiệu quả. Trong quá trình dạy học,
BTHH được sử dụng trong hầu hết các bài dạy, từ nghiên cứu kiến thức mới tới
dạng bài luyện tập, ôn tập, kiểm tra, đánh giá, … BTHH giúp mở rộng và đào sâu
kiến thức, có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành nhận thức cũng như phát
triển năng lực cho học sinh.
Tuy nhiên, BTHH hiện nay đang quá chú trọng đến tính toán, coi nhẹ bản
chất hóa học, ít gắn liền với thực tiễn dẫn đến học sinh không hào hứng học tập
môn Hóa học và không nhận thấy có sự liên quan giữa kiến thức đã học với thực tế
diễn ra trong cuộc sống. Do đó, cần phải tuyển chọn và xây dựng được hệ thống
bài tập phù hợp nhằm phát triển năng lực cho học sinh.
Hoá học 10 giúp học sinh hình thành và phát triển cả ba thành phần của năng
lực hoá học, bao gồm nhận thức, tìm hiểu và vận dụng. Chương trình Hoá học 10
tập trung vào kiến thức cơ sở hoá học chung. Các nội dung này giúp học sinh nhận
định tính hệ thống, quy luật của chất và quá trình biến đổi chất qua các chủ đề. Do
đó, nâng cao chất lượng dạy học môn Hóa học 10 được coi là một trong các yêu
cầu cấp thiết.
Nhằm mục đích phục vụ tốt hơn việc dạy học, nâng cao hứng thú và chất
lượng học tập môn Hóa học cho học sinh, chúng tôi xin mạnh dạn nghiên cứu đề
tài: “Phát triển năng lực vận dụng kiến thức, kĩ năng cho học sinh thông qua hệ
thống bài tập chủ đề Nguyên tố nhóm Halogen – Hóa học 10”.