UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN HOÀI ĐỨC
TRƯỜNG THCS DI TRẠCH
---------- ----------
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH YÊU THÍCH
MÔN NGỮ VĂN CẤP TRUNG HỌC CƠ SỞ
Lĩnh vực/môn : Ngữ Văn
Cấp học : Trung học cơ sở
Tên tác giả : Nguyễn Thị Huệ
Đơn vị công tác : Trường THCS Di Trạch
Chức vụ : Giáo viên
Năm học: 2022 - 2023
MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU..............................................................................................1
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI :..................................................................................... 1
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:............................................................................1
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU :.............................................. 1
B.NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI.................................................................................2
I- CƠ SỞ KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊNCỨU:............... 2
1. Cơ sở lí luận:...................................................................................................... 2
2. Cơ sở khoa học:..................................................................................................3
3. Cơ sở thực tiễn :................................................................................................. 3
II. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH:..................................................................... 5
1. Kế hoạch nghiên cứu:.........................................................................................5
2. Phương pháp nghiên cứu:.................................................................................. 5
3. Thời gian hoàn thành :....................................................................................... 6
III- CÁC BIỆN PHÁP THỰC HIỆN :..................................................................6
1 - Tạo sự yêu thích học văn cho học sinh thông qua việc dạy học kết hợp trải
nghiệm:...................................................................................................................6
1.1. Thế nào là hoạt động dạy học kết hợp với trải nghiệm (giáo dục trải
nghiệm) ?.............................................................................................................6
1.2 Một số kỹ thuật dạy - học qua trải nghiệm :.................................................6
1.3 Các hình thức thường vận dụng trong dạy học trải nghiệm là:...................6
1.4 Tác dụng của việc dạy-học theo hướng trải nghiệm :.................................. 7
2 - Tạo sự yêu thích học văn cho học sinh bằng việc tổ chức các trò chơi trong
tiết dạy :................................................................................................................ 11
2.1 Tổ chức trò chơi trong dạy Ngữ văn là gì ?................................................11
2.2 Thiết kế nội dung trò chơi:..........................................................................11
2.3. Một số ví dụ minh họa:..............................................................................11
3- Tạo sự yêu thích học văn cho học sinh thông qua việc sử dụng bản đồ tư duy
trong tiết dạy :.......................................................................................................14
3.1 Bản đồ tư duy là gì?....................................................................................14
3.2 Một số hoạt động dạy học trên lớp với bản đồ tư duy:.............................. 15
3.3 Lưu ý khi sử dụng sơ đồ tư duy :................................................................16
4 - Tạo sự yêu thích học văn cho học sinh thông qua việc ứng dụng CNTT
trong tiết dạy :.......................................................................................................17
4.1 Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Ngữ văn :...........................17
4.2 Ứng dụng công nghệ thông tin đối với từng dạng bài :............................. 17
4.3 Tác dụng của việc ứng dụng công nghệ thông tin :................................... 20
4.4 Một số lưu ý khi ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy hoc :...............20
III – HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN :................................................................ 21
C. KẾT LUẬN..................................................................................................... 23
I-MỘT SỐ KẾT LUẬN :.....................................................................................23
II- ĐỀ XUẤT KIẾN NGHỊ :................................................................................23
1.Với nhà trường và tổ chuyên môn:................................................................23
2.Đối với GV:....................................................................................................23
3.Đối với HS:.................................................................................................... 24
1
A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
Việc đổi mới phương pháp giảng dạy Ngữ văn hiện nay đã và đang thực sự
là yếu tố quyết định hiệu quả giờ dạy. Phương pháp dạy học đổi mới chú trọng
đến việc phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh làm cho
học sinh ham thích môn học. Điều 24, luật giáo dục (do Quốc hội khoá X thông
qua) cũng đã chỉ rõ “Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với từng lớp học, môn học, bồi dưỡng
phương pháp tự học, rèn luyện kĩ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Đây là
định hướng cơ bản thiết thực đối với mỗi giáo viên trong đó có giáo viên dạy bộ
môn Ngữ văn.
Từ nhiều năm nay, phương pháp dạy văn đổi mới đã chú trọng phát triển
hứng thú học văn của học sinh. Một trong những mục đích của giờ văn là làm
sao gây được rung động thẩm mĩ, giáo dục nhân cách cho học sinh. Ai đó đã nói
rằng: “Dù có dắt ngựa đến bờ sông cũng không thể bắt nó uống nước được”.
Vấn đề học tập của trẻ cũng vậy. Dù có bắt được chúng ngồi ngay ngắn học tập
nhưng nếu không thích thú, trẻ không thể học tốt được. Từ thực tế giảng dạy bộ
môn Ngữ văn ở THCS nhiều năm, tôi nhận thấy muốn giờ dạy đạt hiệu quả cao,
ngoài việc truyền đạt kiến thức, tôi nghĩ rằng mình cần phải biết cách làm thế
nào để các em cảm thấy hứng thú đối với môn học, từ đó trở nên yêu thích môn
văn để tiết học thực sự nhẹ nhàng, sinh động; học sinh tiếp thu kiến thức một
cách tự nhiên, không gượng ép. Từ đó mới phát huy thực sự tính chủ động, tích
cực, sáng tạo của học sinh.
Trong phạm vi của sáng kiến kinh nghiệm, tôi xin đề cập đến một số biện
pháp nhằm giúp học sinh yêu thích học môn văn ở cấp THCS.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:
Đề tài nghiên cứu “ Một số biện pháp giúp học sinh yêu thích học văn cấp
THCS ” với mục đích cơ bản sau đây : Trình bày một số biện pháp giúp các em
có niềm đam mê, thích thú với môn văn trong tiết học. Từ đó giúp các em nắm
vững kiến thức, yêu thích môn học, nhờ vậy nâng cao chất lượng dạy và học.
Đồng thời đề tài này có thể giúp cho giáo viên dạy ngữ văn áp dụng cho các
lớp, các bài cụ thể.
III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU :
1. Đối tượng nghiên cứu: Đề tài nghiên cứu hướng tới đối tượng là hứng thú
học tập môn Ngữ văn của học sinh THCS.
2. Phạm vi nghiên cứu :
- Nghiên cứu phương pháp dạy Ngữ văn của giáo viên.
- Nghiên cứu hứng thú , kết quả học tập môn Ngữ văn của học sinh.
2
B.NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
I- CƠ SỞ KHOA HỌC LIÊN QUAN ĐẾN VẤN ĐỀ NGHIÊNCỨU:
1. Cơ sở lí luận:
Trong những năm gần đây vấn đề đổi mới phương pháp dạy học luôn
được bàn luận một cách sôi nổi, đó là vấn đề quan trọng luôn được đề cập trong
mỗi cuộc họp chuyên môn ở tất cả các trường học trên cả nước.Với bộ môn văn
cũng không nằm ngoài quỹ đạo đó.
Nghị quyết hội nghị lần II BCH TW Đảng khóa VIII nêu rõ : “Đổi mới
phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện
thành nếp tư duy sáng tạo của người học” ; “phương pháp giáo dục phải phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động , sáng tạo của người học, bồi dưỡng lòng say
mê học tập và ý chí vươn lên”.
Trước kia phương pháp dạy – học văn cổ truyền chính là giảng văn và
phân tích các nội dung trong bài học, có lẽ đây là hình thức duy nhất để tiếp cận
văn bản.Tuy có những thành công nhất định thì vẫn là thầy phân tích –trò tiếp
nhận.Dù có thành công nhưng vẫn là áp đặt cách hiểu, cách cảm thụ cho học
sinh và lâu dần sẽ dẫn tới sự nhàm chán không thích tìm tòi,sáng tạo của các em.
Chính điều đó đòi hỏi phải có những phương pháp cải tiến trong việc dạy –học
văn trong nhà trường,đây là nhu cầu thiết yếu đối với các nhà giáo dục và đội
ngũ giáo viên giảng dạy môn văn. Chúng ta biết rằng môn văn là môn cơ bản
góp phần hình thành nhân cách học sinh, đặc biệt đối tượng của môn văn là
những tác phẩm văn thơ, mà văn thơ lại là nghệ thuật của ngôn từ. Chính vì vậy
để thực hiện một giờ học có hiệu quả thì người giáo viên cần phải sử dụng nhiều
phương pháp như: phân tích, diễn giảng,vấn đáp, nêu vấn đề, gợi ý …và đặc biệt
để tạo một giờ học phong phú, sinh động thì việc sử dụng hình thức thảo luận
nhóm sẽ giúp học sinh trao đổi ý với nhau, bổ sung cho nhau các kiến thức còn
thiếu, học sinh sẽ sôi nổi hơn trong học tập. Còn việc lồng ghép một số trò chơi
trong quá trình giảng dạy sẽ giúp học sinh cảm thấy hứng thú, tích cực, đỡ nhàm
chán trong giờ học văn.
Bất cứ một người giáo viên nào có tâm huyết với nghề đều tự đặt ra câu
hỏi làm thế nào để dạy và học tốt môn văn ? Từ xưa đến nay người ta vẫn
nói :“Học văn thì dễ nhưng dạy văn thì rất khó” và thực tế cũng chứng minh
điều đó. Quả là việc dạy văn vô cùng khó bởi dạy văn không chỉ là dạy đúng, đủ
mà còn phải hay, phải lôi cuốn học sinh, làm cho học sinh hứng thú, say mê.
Môn ngữ văn là môn học kết tinh nhiều giá trị văn hóa truyền thống và nhân loại,
là môn học có ý nghĩa trong việc hình thành, phát triển, định hướng nhân cách
cho học sinh và rèn luyện những kỹ năng cơ bản cần thiết cho các em. Mặt khác
đây lại là môn học nghệ thuật kích thích trí tưởng tượng bay bổng,sáng tạo của
học sinh.Thực tế chúng ta thấy rằng ngày càng có ít học sinh đi thi học sinh giỏi